Notes du mont Royal

Cette œuvre est hébergée sur « No­tes du mont Royal » dans le cadre d’un

exposé gratuit sur la littérature.SOURCE DES IMAGES

Google Livres

www.notesdumontroyal.com 쐰

r"...- . n.

...-- »*

,--4rr* à ,..---..- 7 s-

THEÎÎTRUM

51T NE, VEL ESSE POSSIT

SCHOLAINFORMANDIS MORIBUS IDONEA’:

ORATIO:Habim die 13. Martii 4m20 I733. in Regio Ludovici

Magni Collegio Societati: fifi,

LUTETIÆ PARISIORUM,Excudcbat JOANNEs - BAPTISTA C016 NARD Filius;

i Typographus Regius.

.MDCCXX X111.

120188

41

.THEATRUM,.SIT NE, VEL ESSE POSSIT

HEATRUM, quod ad cxhibendosv ) homincs hominibus , quafi fpcculuinquoddam, inventum, atquc compara-

” mm dt, magnum femper fait ut invi-

" tamcntum curiofitaris , ira controverfiæ argumen-

tum, Enmnnïrssrur S. E.R. CARDINA-LES, Excunnnu-rrsslun SEDIS Aposrou.en Nomme, ILLUSTRISSIIM’I’ Eccnzsu;PRINCIPES, PnBsnnBs ILLUSTR’JSSIMI,’

A-MPLrssIMæ SENLTORES, CETERIQUB

l Aij

4 DE THEATROomnium O’RDINUM AUDITORES mura-ilT 1 s s 1 M x. Ex quo enim tempore Mufa Dramatiça

humanas calamitatcs vcl incptias in lucem urbanam

protulit , multos habuit fuffragatores , qui plau-dcrent 5 nec reprehcnforcs paucos , qui réclama-rem. Athenæ pofiquam Thcatri magnificcntiamim-mcnfis amplificavcrunt fumptibus , cjufdem fubindlc-malcdiccntiam’ edié’cis coercucrunt fevèriflimis. Ro-

- ma , qua: Athenas æmulata , Theatrum excitavit fu-perbiflimum , ipfis adnitcntibus urbis Ccnfôribus g

mox idem fufiulit, fuadcntc Copfulc. , approbanteScnatu , 8C omnia ejus ornementa hafiæ fubjeâa ven-

didit, ,Gallia , qua: Atticam Thc’atri excellentiam atti-

gic , Romanam fupcravit , in divcrfas quoque abiit de

Theatro (amendas : ipfaquc faâa cit Theatrum con-

tentionis fu-per câ rc frequentiffimum. Viditilla,fu-

periorç faculo , exortam de hoc argumente magnam

inter viros ingenio 8C do&rinâ confpicuos, difcre-

pantiam opinionum. (kamis utrinque fiudiis 8: ani-

mis dimicatum CR? Stabanc altcri pro Thcatro,illud probationum congeric , cxemplorum numero ,vcrcndorum ctiam nom-inum aué’coritatc muniebant.

Pugnabant alteri contra Theatrum , 8: ipfum telli-moniis Patrum , Dccrctis Conciliorum , Ecclefiæ cm:

ORATIO. 5’furis impctebant. Validâ manu intorquebantur tela

ex facro armamentario deprompta; fed eludebantur-pleraque levi l declinatidne , 85 in petulantem , vel (u-

perfiitiofaifi veteris Theatri licentiam detorqueban-

tut. Recrudefcebat pugna 3 86 quæ opprobria inTheatrum vetus con gePca fuerant , hæc ferme fingula

in no vum aptè convenire difertiflîmis verbis pronun-

ciabatur. Neque minùs in privatis colloquiis, quaniin feriptis publicis fervebat æflus dimicarionis. Imô.

tanto-ibi certabatur acriùs , quanto liberiùs. ,Quis demum exitus pugnæ fuit? Qui præliorum

anéipitum elfe folec , in quibus , ( jure an. injuriâ)

palma utrinquc vindicatur à dimicantibus , vel in du:

bio relinquitur. Theatri defenfores , fi pauços exci-

pias, quamvis gravibus confixi vulneribus, quia caf-tris exuti non crane, de clade fuâ confiteri noluerunt.

Theatri impugnatores, licèt armis fuperiores , quiatamen adverfariosauâoritate publicâ munitos non-potuerunt movere loco, vix aufi (un: de fuâ Vié’toriâ

. . . . .Câ -. .prædicare. Sic icaque VlClt ufa melior , ut in pofl’efl

fione fuâ permaneret deterior , 86 de meliore quo-dammodo triumpharer. Pergunt quidem facri Oratob’

res eloquio tomate de fuggefiu , 86 fua fulminait),Theatrales conycntus extentoi brachio jaçulari. Sed in

Aiij

6 . DE THEATROfuâ quoquc fententiâ perfeverant Theatri affeclæ, 86

illud denfâ coronâ protcgunt.

In tantâ tain pertinaci opinionum difcordiâ quid

mihi hodiemo die confiitutum ei’c a Conciliantis par-

tes agere , 8C aliquid proponere , quo pollint hommes

veritatis fiudiofi ad concordiam proximè adduci.de ut planiùs fiat , totam controverfiam ad duocapita revoco , 8: quæro , Theatrum , fit ne , vel elfe

point Schola informandis moribus idonca. Sic autemgcminæ quæftioni bipartitâ oratione refpondeo, Thea-

tram Schola informandis moribus idonea naturâ fuâ

elfe potefl 5 culpâ nofirâ , non ef’c. Expendam igitur

primum ,qualem in ThcatroScholam habcrc polli-mus 5 deinde qualem habeamus. ln utroque difcep-tationis capite verfabor , non ut Theologus , cujus offi-

cium hic non fufcipio 5 non ut Cenfor, cujus audio-ritatem non habeo 5 non ut Philofophus , cujus fabri-litatem mea non recipit or’atio. Sic tamen agami, ut:

veritatis indagator , cujus me cupidum elfe fentio 5 ut:

.civis 5 cujus munia ubiqile’fcrvare decet 5 ut Chriflia-

nus ,cujus officia nunquam lice: deferere. Vos, Au?»

ditores ,Iudicum munus pro vcfirâ æquitate 86 [31117

dentiâ fufiinete. è jAdfunt qui vobis in judicando præeant idonei

ORA-TIO. 7Controverfiarum arbitri; inprimis duo CardinalesEminentiffimi5 quorum alter univerfæ poëfeos æfii-

mater peritus, eximius idem poëta , &impietatis Lu-

cretianæ debellator egregius, omnium focius Acadei

miarum, omnes Academicas opes fœcundo circum-fer: peâore 5 verfatus frequentifiimè in amplilfimo

Europæ Theatro cum dignitate 8c potefiate; nonfpeétator otiofus ,fed faims ipfe fuâ vultûs majeltate,

fuâ mentis excelfitate, fuâ ingenii dexreritate , fuâ

cloquenriæ fuavicate magnum 8c jucundum popu-lis,Regibus, fummifque Pontificibus fpeétaCulum.

Alter verô timidus fpeôtari ,- nec fp’eâare cupidus;

latere vult , nec poteft 5 lucem fugit quam fuâerudie

tione fpargic , sa ubique fulget 5 pugnac cum verfucisEcclefiæ hoflibus , non aflutiâ , (cd fortitudine 5 canto

aptior ad judicandum de relias five ad fidem , five admores pertinentibus, quanto (implicio’r ipfe mori-

bus , 86 anime candidion Talium fententiis judicumquis refragari audeat a Ego quidam in præfcnti comtroverfiâ quidquid fiatuerint , id me toto ampleéli.

anime, jam nunc apertè profiteor.

8 DE THEATROPRIMA P ARS.

CHOLA informandis moribus idonea quænamintelligi debet a ca, ni fallor, quæ præceptis vel’

exemplis infimôta fit idoneis. Quid enim ef’t quod Phi--

lofophia , quid cit quod Hifioria in Scholarum 8C qui-

dem optimarum numero reponanture nifi quôd altera

der præcepta ,’ altera Verô exempla fubminiitret. Sed j

utroque ex capite, ex præceptis inimirum ô: exem- ï. plis , Theatrum Schola fieri potefi: ad "mores informan--

dos idonea; 85 utroque nomine illud aio piaffe cumPhilofophiâ’ôc Hifloriâ, de Schola: ptæflantiâ conten-

dere. Quod tamen fine arrogantiâ dié’turn velim,

8c cum debitâ’utrique difciplinæ reverentiâ.

-De Philofophiæ Scholâ præfertim veteri,nemo du-

bitat quin præceptis morum” abundet. Cùm enim ifpeâet hominem in omni vitæ genere , hoc eft vel

ut reliâtum fibi , vel ut occupatum domi, vel ut ci?vilibus implicatum negotiis 5 arque ipfum in hoc tri-plici [tatu erudiendum fufcipiat,amplus eicertè Prær"

cipiendi campus aperitur,Verùm an minùs pater , qui datur in Theatro præ-

çeptioni locus à E9: ne aliqua humanæ vitæ conditio

i infima ,

oxarza 9infima , media , fumma, quam Theatrum voce Co-mœdiæ vel Tragœdiæ infiruendam non allumait , vel

pofiit ailumere. Nonne ad hoc opifices ex officinis,Milites ex catins, Mercatores ex fore, Indices excuriâ, Aulicos ex Regiâ , ipfos ex Aulâ Reges evocata

Efi-ne aliquod privatum Vel publicum, domefizicum

vel civile ofiicium , de quo non admoneat? Nonneindicat, quid parentes liberis, 86 liberiparentibus;quid fervi dominis, 86 fervis domini 5 quid clientespatronis, 86 patroni clientibus 5 quid cives Magiflzraa

tibus, 86 Civibus inyicem Magiiiratus debeant?

Efi-ne aliquod virtutis genus , quod non fuadeatzNon-ne patientiam in adverfis , modefiiam in prof;peris , confiantiam in promiffis , fidem in amicitiis;clementiam erga inimicos , mifericordiam erga ærum-g

nofos , æquitatem erga univerfos commendat?

Bit-ne aliqua vitii (pecies, à qua: non abfierreat anonne avaritiæ fordes , prodigentiæ largitiones ,’male-

dicentiæ aculeos , adulationis laqueos, fimulationis

fallacias , ,ofientationis ineptias reprehendit a jBit-ne aliqua in moribus univerfis pravitas, quam

non emendet 2 Si quidin conviétu arperurn , in fer-

mone putidum , in cultu agrefie, in vePritu abnorme, fi

quid in aliquâ. vitæù parte indecens, 86 invenufium ,

B

;o DE THEATRSOnonne id totum improbat 86 cafiigat? lita quidemobiervare vel notate non dignatur Philofophia, quæin moribus nihil arguit , nifi quod affine culpæ fit: fed

jTheatri Scholaultcriùs progreditur 5 nihil diflimulat ,

quod fit quoquo-modo animadverfione dignum5 ne-que id folùm cavet , ne homo improbus fit , (cd etiam

ne impune fit inficetus.Videtis , Auditores , quanta fe aperiat in Theatro»

ptæcipiendi materia z at unde præcepta fumentur ido-

nea? Ex triplicifonte. Ex humanâ.primùm &ultitiâ ,.

qui fous cil: multô uberrimus. Admiramini, credo ,ex

[catebtâ tain lutulentâ quid polIit falubritatis accipi 2-

quod ex ipfis accipitur venenomm (accis qui contramodus veneniferos antidotum quandoque fufiiciuntpræfiantiffimum. Nam ex infulfis hominum fatuorumineptiis , Poëta dramaticm ridiculum. exprimete potel’t

falfiflimum, quo nullum fit remedium adverfùs fa-

tuitatem potentius. INeque tamen in faceto ridiculi fonte hærebit Poëta

prudens 5accedet ad limpida humanæ fapientiæ fluen-

ta. His labra non minus proluet,quàmliquore Aga-nippæo. Inde hauriet latices’ad refiinguenda cupidi-

..tatum incendia ,86ad purganda animi vitia efficaces. ’

Qfidni autem le confieratad ipfum wdivinæ (apicu-

0RATIO. uria: fontem. Nain hic quoque dramatico Poe’tæ apertus

dt. Patciùs ex eo quidem ac reverentiùs præcepta de-

promet. Ut enim in medicamentis quibufdam antiufus cit, fed- ratus 86 modicus:ita facrarumqopum jufura in documentis Theatri moralibusverecundafit oportet, atque infrequens. Nifi forte aliter fuadeat

gravitas morbi , vel argumenti fanâitas. Tune enim

ad infiillandum pietatis Radium , vel odium impie-tatis,quis dubitet penitus recludere divinæ fapientiæfontem,. 86 peâora tore facro pleniùs irrigareè.

Haétenus in Theatro repetimus præccptionum argu-

menta 86 fontes: fequitur,86fuperefi, ut reperiamusidoneum præcipiendimodum. (luid autem reperien-

dum elfe dico 3 Iam repertus cit. Non ille quidempropriusPhilofophorum , imô diverfus maxime 5 fed

noneminùs ad morum difciplinam, 86 .ad difcipu-ilorum indolem accommodatus.

I O fuperi! exclamabit hic, opinor,Philofophusali-quis. Tantamne Philofophis 86 Philofophiæ imponicontumeliam , ut ludicra præcipiendi ratio cum gra-

vifiimâ docendi methodo in contentionem adduca-

tut 2Noli quæfo reclamare 5 vit fapiens , quifquis es.

Ego tanti Philofophiam, 86 Philofophos, ipfamqucPhilofophicam docendi methodum facio , quanti tu

Bij

iss-z

u. DE THEATROipfe facis.Peto à te cum bonâ veniâ ne fcenicam præci-

piendi tationem tantôpere defpicias; neve tuamtan-to anteponas intervalle. Confer utramque tacitus , velà me palàm confetti fin-ito.

’Tu nos de moribus doces apettè , 86 cum apettâ

docendi profeflione, Lande: nam egrcgiam artemprofiteris. Verùm an minus convenienter ad homi-num indolem 86 infirmitatem facit Poëta dramati-en: , qui nofltos mores etudit occultè , diliimulanter ,

omiffo præceptoris 86 ptæceptionis nomine ? Sumus

enim puetorum fimiles , quotquot animo ægtotamus ,

fallendi fumus, cùm nobis putrigitur medicina; ip.fumque potionis medicatæ nomen diflimulandum cit ,.

ne, quodfprodefir, abhorreamus. ITu nos doces pugnaciter , 86 argumentando co-

naris affenfum abinvitis quéque 86 reluâantibus ex-

torquete. Non improbo. PUgnas pro veritate ,. 86 vir-

tute : uttaque animes debet volentes , nolentes ad lepertrahere. Verùm an minus fapienter Theatralis Poê-

ta , qui nos. ad veritatem 86 virtutem trahitalliciendo ,

non evincendo a Sumus enim libettatis retinentes , in-

,vitari malumus, quam expugnari. jTu nofiras cupiditates cafiigas feverè , 86 meritôi

quidem5 nam illæ-funt indulgentiâ prorsùs. indignas;

0 R A T I 0.- 5 1 3Verùms au minùs fagaciter Poëra Tragicus , qui nos

emendat humaniter ,86 nofiris indolet animi morbis a

Sumus enim curatu difficiles ,medicos volumus , qui

nos fciant effe homineS5 86 fe cum hominibus agete

fendant.Tu infaniam nofiram Romachosè increpas , 86 cum

indignatione. Non mirer. Œis enim fioliditatem no-f’rram patienter fetat? Verùm an minùs ’eallidè Poëta

Comicus ,. qui nos atguit jocosè , 86 ridendo corripit a

Sic enim fumus picrique omnes ,itacundiam ridemus ,

irtifionem reformidamus. f jTu de officiis nof’tris difputas verbosèNon vitupeto.

Eam fcqueris di-fciplinam , quæ proponendo , confit-mando , refellendo , te faciat’ necefTariô verbofum.»

Verùm an minus commode Poëta feenicus, qui difTerit’

brevitet plerumque 5 86’ magnum fæpe documen-tum unâ claudit fententiâ. Sumus amantes brevitatis 5

doceti multa volumus , fed paucis..

Tu de motibus animi fubtiliter philofopharisfedexi-liter , pletumque’86 fiecè. Non reprehendo. Definire ,

dividere,atticulatim ’dicere tuum cit, non moverque-

tùm an-minùs congruenter Poëta mofler ,. qui doler ,

irafcitttr , terrer , deprecatur? Meute confiamus 86 ani-- -

me. Doceti volumus 86 moveri : neque docemur fan

Sis , nifi moveamur. Biii:

:4 DE THEATRO laTu denique in præceptis totus e55 nihil das exem-

plis. Non culpo. Præcipere tui munetis .eft , non ’exempla fubjicete. At quantô meliùs Poëta dramati-

tu: , quiv86 prieceptis inf’ttuit 86 exemplis. In quo non

jam cum Philofophiâ fed cum Hifiotiâ convenit; 86

altetam quafi Scholam apetit tum ad etudiendum ,tum ad movendum peridoneam. N. Notum illud Senecæ longum iter perpræcepm; brave Cd

afin): per exempta. Nimitum quod ab homine faOtumv effe legimus , id continuô poile intlelligjmus fieri 5 86 ad

faciendum , fi expediat , validè incitamur. Hinc Tul-lio Hifizoria diâa efimagiflm vitæ , quôd licet ipfa præ-

eipiat nihil , exempli Voce hominum vit am etudiat ,tutôque. dirigat. Quâ lande au poHit Theatrum cum

Hifioriâ certa-re fi fottè ambigitis , dicite quodnam

exemplotum genus altera-legentibus offerat ’, quod

r non pofïit alterum fpeCtantibus exhiberez t

Exempla vultis eximia 86 illufttia, quæ fuo nithore

menti ptæluceant? Ut habeantut , eligenda faut. SedHifioria non femper eligit. Hæc recipit ferme , quæ

fortuna obtulit. .Mufa- dramatim nullum admittit Iexemplum nifi exitnium86illufire, quia nullum fine

’ deleôtu 5 86 omnia duce prudentiâeligit.

’ -- Exempla optatis gravia , quæ (ne pondete in animosK

’ÛRATIO. a 15peIVadantz Hifioria quandoque dabit: fed levia plerum-

que mifcebit gravibus , ne quid pet incuriam videaturprætermittete. Mufa dramatica nihil offeret nifi probati

pondetis : levia negliget , 86 pet diligentiam prætcribit.

Exempla defideratis proba , qua: virtutem mu- lv nerando , vitium puniendo, invitent ad alteram ’

86 ab altero deterreant. Talia femper optabit Hifltoria 5 fèd contraria non rarô fuggeret 5 vel invita.Sæpè virtutes ærumnofas, fæpè crimina felicia , co-

getur exponere.AIiud quidem pof’tulat boni exempli

ratio 5 fed hoc flagitat natrationis hil’coricæ fides. Mufa

dramatim nihil proponet nifi falubre. Si virtutem exer-

cuetit in humai: curfu, coronabit in exitu: ficontravitio lætum dederit curium, dahir ttiflem exitum. Hoc

petit cxempli utilitas 86 patitur poefeos drainaient li-

. bertas. A i ’ "Exempla pofcitis non folùm pet (a optima ,1 fed-etiam propofi-ta optimè , 86 in optima lumine colloca-

ta5 qua: luceantqfimul 86 moveant. I-lîc verô trium-

phat quodammodo Mufa dramatisa; 86 Hif’toriam lon- -

gè fuperat. j i j . ’ ISi quid enim (pieu-doris habent exempla quas-

dam , vel cùm leguntur in umbrâ domef’ticâ , 86

fiabjiciuntut oculis nuda , fine colore , fine ornatu, fo-v

16 DE THEATRO.’lis veftita verbis 5 quanto plus habent fulgoris cumfpeéiantur in. luce Thcatri clariflimâ , 86 offcruntur

in Aôtorum perfonâ fuis indura veflibus: , fuis difflue-

ta coloribus , fuis ornata infignibus , cum magnificen-

tifIimo fccnæ apparatu?

A Si quid habent vitæ cxcmpla quæpiam , vel cùm

inanimis [uns commifla chartis , 86 affixa littetis mu-

tis , vcl loquacibus fine fono 5 quanto plus habent ani-

mac , cùm vivunt in Aétoribus , cùm moventut , cum

loquuntur , clato fpiritu , fonctâ voce , 86 eloquente

geline Talia enim exhibentut in fcenâ. Ibi omnia fic

exprimuntur ad vivum , Ut ipfam fæpè vincat imita-

tio veritatem. Ctedas revoluto feculorum ordine, 86contraéto locomm fpatio , te repentè in ca tranflatum

clic loca , 86 rempota ubi tes quæque aâa cit: aut re-

novatâ mundi feenâ rem ipfam renovari coram te;

86 dcnuo peragi. lNon jam tibi leguntur in Mufæo , aut aliquo Bi-

bliothccæ angulo egrcgia prifcotum Heroum facino-ra , quos’fuus in patriaml, in parentes , in libcros , in

conjuges , in flattes , in amicos amorjnobilitavit. Tuis

t obverfantur oculis Hcroës ii’ti , tanto poil tempore

excitati è tumulo , 86 ad lucem revocati. Vides pias

86 generofas deotum contentiones. Iterum fe necidevovent

- oRATIa wdevovent pro patri’â, pro parentibus,pro liberis , pro

conjugibus. Iterum cum fratte frater , amicus cumamiCo certat , non utet vivat , .fed utct moriatur 86 vi-

tam alterius vicariâ morte tcdimat.

Non jam tibi rccitantur de codice fetipto fortifii-ma Chrif’tianorum om-nisfexûs 86 ætatis pro Fidc 86

Religione certamina. Te intucnrc vultus , te audien-

tquoces , truculenti minantur tyranni .5 86 perdunt

minas : orant moefii parentes 5 86 pereunt preces:fient trepidæ fponfæ 5 nec lacrymæ proficiunt : offer-

tut5vita cum deliciis-5 86 pulchro fallu repudiatur: pro

ponitur mors cum tormentis 5 86 oculo irrctorto conf-

picitut : pronunciatur fente’ntia capitis; 86 cum ac-*

tione gratiarum accipitut : moratut carnificis gla-dius 5 86 morantioccurri-tur.

Non jam tibi percurruntur in variis litterarum mo-

numentis impiorum hominum, parricidarum, incef-totum , proditorum , perduellium ferales exitus 86horrenda fupplicia: Adfunt tibifacinorofi 86 illuf’tres .

rci , quales olim fuetunt in vivis cdnfpicui , aut etiammagis , quam filetant afpeé’tabiles. Coram te ardent ,

furunt , panent , ftemunt. In tuo confpeé’tu dant fcele-

tum pdenas , vel fumunt ipfi de fe , orbati oculis , con-

fofIi gladiis , aut vexati tædis Furiarum ardentibus 5 id

C

r8 DE THEATRO’cil. acerbiffimis confcientiæ’ fiimulis cxcarnificati. Ta-

. libus excmplis in tali pofitis luce,quid horribilius and

virii fugama Quid ad virtutis amorcm illecebro-

fins? "Qiid quôd non vittutes feorfumàvitiis , aut vitiafepararim à virtutibus proponuntur , ut vulgô accidit,

in Hiftoriâ , qua: res fingulas eo fingulatim narrat or?

dine , loco , 86 tcmpore quo eveniunt : fed altcra ope

ponuntut alteris in eodem dmmate , quomodo fit inpiâutâ , quæ colores opponit coloribus; Atque ira fi-

mul oppofiti confpiciuntur fortes cumignavis ’, pla-

cidi cum itacundis ,modcfti cum artogantibus,libe-tales cum avertis , frugales cum decoâtoribus , bonicum feeletatis. Ex quo mutuoConfpeé’tu .86 objeétu ’

reciproco , quantum luci’s in vittutem , quantum cali-

ginis in vitium refundi necech cil?Utra porto exempla magis valcant ad movcndum ,

au propofita feenicè , an hifloticè narrata , teflificen-

tut nobis , qui 86 altera legunt in libris ,86 altera fpcc-

tant in Theattis. Sint tefiesipfi codices hif’torici , qui.

tam rarô bibunt legcntûm .lacrymas 5 fit ipfa refus

atena amphithcatralis, quæ tam crebrô fpeé’tantûm i

fictibus immadefcit.

i Et etunt’ nunc etiam fufpicaces , Vel meticulofi ho-Ç -

05R T I 0. 19r0

mines, qui me temeritatis arguant, quod fim aufus.quærere Theatrum poffit ne fieri Schola informandis

moribus. idonca5 in quo Theatro hæc repcrimus con-

junâa duo , quæ fejunâa Scholam duplicem effi-

’ ciant , præccpta nimirum 86 exempla , cum idonco

ptæcipiendi 86 proponendi mOdOPNCm ego potiùs ’

diffidentiæ fim accufandus , qui dubitantet illud vi-dcar in quæf’tionem adducere , quod non folùm pater

ex Theatrinaturâ , fed etiam quod ipfâ Philofophiâ

judicc , 86 Hif’toriâ relie comptobatum efi: 2

Qpid enim fuit , quôd ille oraculi voce , id ef’t po-

puli fuffragio , fapientifiimus declaratus Socrates ad

Theatrum Euripidis federet frequens? Nifi ut ibi , velrecognofccreç præccpta , quæ tradebat difcipulis ,

vel tradcnda excipercr. -. (laid fuit, quôd ille Philofophorum fubtiliffimusArifiotclcs de Poëfi draineriez accutafiffimè feriben-

dum fufciperet? Nifi , ut qui Scholam in Lycæo basbebat validis fundatam principiis , altcram in Theatro

conflitmam , optimis legibus fiabiliret.

QIid erat ( ut antiquiora 86 profana omittam telli-moniavcl exempla ) quôd ille feverâ tum vitæ tum do- A

âtinæ fanJôtitate commendatiffimus Mediolanenfium

Archicpifcopus ingenium 86 calamLîm difjpungendisC i;

.0 DE THEATRaoperibus dramatici-s adhiberet 2 Nifi quèd illa- titè put-

gata vetti poile credetet ad publicain motum falubrita-

rem. IlQuel crat caufæ eut ille Regni Gallici fubLudovico

luffa adminifler , mente fupra hominem , auôtoritatc

fupra civem creâus, manum i-llam Europæ moderaa

tricem admoveret catminibus tragicis ( fi fas cit cre-dore) 86 quas rei civili, quas rei Ecclefiaflticæ , quas

rei bellicæe, bas quoque rei diamante curas divide-ret 2 An ut dater Galliæ ludos , qui tam Rupenda orbiterrarum fpeé’tacula ediderat et Aliud profeâô. cogita-

bat vit confilii plenus. (fiai domicilium facris difcioplinis regiâ munificentiâ pofuerat , qui Academiam

Gallicam regio patrociniolfirmaverat ais quoque adinforman dos regum 86 civium animas Scholam exem- ’

plis regiis 86 civilibus-infiruéliffimam volait adornare.

(au: te caufa, Ludovice Magne , impulit. , Ut abotio ad laborem revocarcs alterum illum-cothurniGal-

lici Principem, 86 ab eoTragœdias puellis nobilibus

agendas extunderes a An puerilia ætati puerilioblec-g .

rameuta comparabas a Aliud cette animo volvebas ,

ch beneficcn-tiffimc , fâpientifiimc , religiofiffime;. Tencllis virginibus malè dotatis à fortunâ providebas

excmpla pietatisv86 ptæcepta , quæ in clariflimas dans:

ORATIO, nde familias , pro ampliffimâ dote comportatent. Et illa

quidem à folcrtiffimo Tragœdiarum artifice damna

impetrafti, quibus fi paria vel fimilia [lamper exhibe-

rentur , non jam quærcndum foret de Thearrali Scho-lâ , pofÏit ne fieri ad motum difciplinam utilis , fed an

.poffit elfe bonis moribus exitiofa.

Pergamus ultra, neque committamus in tam cele-bri cœtu , ut Theatri caufam pudore malo deferamus.

Œorfum, amabo vos , in Galliâ, in Italiâ , in Hifpa-

niâ ,. in Germaniâ, 86 alibi gentium, toc Viri Acade-

mils litterariis præpofiti ,Thcatra in Gymnafiis erigunt

ubi juventus Acadcmica tecitandis Tragoediis vel Co-

mœdiis exerceatur 2 Qiô pertinet eorum labor 86 in-

dufitiae An id [fadent unum ,ut puerotum lingam:vocem ad fuavitatem , gcf’tum ad clegantiam , inccf;

fum ad dignitatem , totum corporis habitum ad con-

cinnitatem 86 dccentiame Non afpernantur quidemilium exercitationis labotiofæ frué’cum , cujus pater

ufus in coram vitam ftequentiffimus z fed aliud fpec-

tant opetæ fuæ pretium multo pluris æfiimabile. Tra-

jiciunt difcipulos ex humili 86 obfcurâ litteraruml Schola, in Scholam Theatri fublimem 86 ’fplendi’-

dam , ut juvenes magnas olim in Republicâ perfonas

aôturi difcant maturè ca fperncre vel amare quæ inC il;

)

zz DE THEAiTROfcenâ domefticâ rifu Vel iplaufu cxcipi viderint.

a ’ Utrùm id alfequantur juventutis moderatores ,

quod tanta contentione 86 animi 86 corporis confec-tantur , dicere non en: meum. Dicant, f1 lubet , fpeo-

tatotcs ex omni ordine lectillimi, quos non piger adcjufmodiTheatra convenire quos non tædct oculos

86 aurcs Aôtoribus pufxllis ac propè infantibus com-

modare5 quos non pudet ridere Cum ridentibus5 flcre

cum fientibus 5 86 cum difcentibus ( fi quid nefcircnt )

difcere. Laudant cette Magif’trorum folcrtiam’, qui

alumnos doccant obleéiando ,86 ludos juvenilcs co-

-nentur ad morum difciplinam traducere. Atquinonlaudateur profcélô nifi traduci polie credetent. Nain

neque prudentis cfl vana conari , neque vanos cona-

tus laudarc fapientis.’ l. i i .De Theatro ad cxhibcndas Tragoedias Vel Comoe.

dias ereâo jam mihi , opinor , illud facilè alfentiuntur

omnes , polie in c0 Scholam informandis moribus ido’

neam confil’tere. At dubitatur etiamnum , credo , ea-

dem ne fit ratio hujus Theatri canori 86 lyrici , inquo datur fpeclaculum Baud ira pridem inventUm ,

86 omnino fingulare; quod quidem ex multis con-fiatum fpeôzaculis metitô dixerimus unum 86 multi-

- plex; quod ex Tragœdiâ Græcâ natum, vix aliquid

ORATlo. 5,.maternum tetinet 5 cujus ea coagmentatio efi ,ut inter

dhamma ad veras artis diamante regulas exaé’ta, pro

mouflro haberi debeat : cujus ea cognatio el’t cum

moulins, 86 quôd magnam exciter videndi cupidi-;tatem , 86 quôd genuinis naturæ operibus magis vi-:

deatur admirabile; 86 quôd plus admirabilitatis han

beat, quam veræ laudis. . .Expeétatis baud dubiè de if’to recentioris Theatti;

fpeé’taculo quid fentiam , 86 efi fortaffc qui me de-

illo fufpiciosè 86 malignè interroger. Cuipriufquarn

refpondeo, pauca lubet percontati. Anteomniaillud.quæro à te, qui meam fentcntiam cxpetis’, quid En:

rias de cantu fymphoniacoæ lllum ne fuaptè naturâ,

nocivum cxifiimes? Nequaquam cette: ut enim ad-mollia 86 lafciva infleéti , fic ad lèvera 86 herQïca ing

tendi poteft 5 86 in Theatralifcenâ ad feveritatemquandoque intenditur. Nunc illud fcifcitor, quid tibi

videatur de faltatione (quoniam in drainât! Mufico

partes fecundas obtinet) illamne omnino impro-bes? Hic te paululumqhærere video. At in motupedum ad numetos compofito , in .facili brachio-

v rum jaé’tationc, in agili vcl concinnâlibrationc cor»,

poris nihil cf: quod reprehendas , fi protcrvum fitnihil , 86 indccotum. lllam itaque admittisz Bene çfi.

54 " DE THEATROIam fcire petVelim. credafne heroum faé’ta 861audes

polie lyricis comprchcndi verfibus , 86 modis mu-ficis alligari? Id verô facilè conccdcs-, reâè. Procedo

jlongiùs , 86 quæro quid ccnfeas de virtutibus heroum

modulato celebratis carmine: Pofiint ne démulcete

aurcs 5 fubite animos; 86 pulchræ laudis æmulatiov ,

nem accendere? Id quærendum elfe negas ,quod ne-

mo nifi furdus, velfiupidus, auribus 86 animo nonperfcntifcat. Optimè. Nihil à te quæro amplius. Sed

neque tu de me quicquam debes ultra quærc’re. ’Iam

’ tibidc meâ mente liquet. Cenfeo, 86 mecum fen-

tias oportet , illud quoque Theattum , quad recitando’

dramati Mufico addiâum eft , fieri poire informandis l

moribus habile. Da mihi generofum aliquod facinus

ad normam dmmati: lyrici titè concinnatum; daverfus fluentes molliter , 86 tamen fententiis graVes;

da refonantcs fuaviter numeros , nihiloque minus vi-rile Iquidpiam fpitantcs. Adde faltationes cum [CVCfl-æ

tare faciles , cum modelfiâ leves , hærentes cum ipro

carminis argumento, ipfafque motu fuo vim mutæpoëfeos obtinentes; tum ego tibi in ipfo Theatro M u-

fico Scholam dabo obleétandis fimul animis, 86 ad s

vittutem excitandis idoncam.At enim fiTheatrum uniVetfum parturiendis bonis .

i frugibus

ORATIO. 25frugibus naturâ fuâ opportunum’ef’t , quianam de illo

.univetfo tam malè fentiunt 86 loquuntur univetfi pic-,tate’86 doé’ttinâ infignes viri , quibonis moribusCon-

fultum volume Nego ab univerfis docï’ttinâ 86 picrate

infignibus vitis Theattum reptobari univcrfum. DicoTheatra quædam in feriptis eâ de te gravilfimis excipi,

non modô cum veniâ 86 abfque ccnfutâfed etiam cum

lande 86 commendatione. Cut autem apud cenfotes

morumpios86etdditosinipfoTheatrinomineimprelIahæteat ignominiæ nota , in promptu caufa efi. Illo-«rum nemo invefiigavit quid Theattum natutâ fuâ

polfit elfe : omnes exploraVerunt, quid ipfâ te lit ,86 ex c0, quad cit, ipfum æf’timaVerunt. Nos inqui-

ramus idem parte orationis alterâ; 86 oculos ad pu-

blica Theatti fpcôtacula adjiciamus, quantum licet86 dccet , ut ex ipfo , quid lit, qualis in eo Scholalit , cxiffimemus.

* aSECONDA’PAR&

’ CUÆ t’es naturam .habct, ut pet artcm teé’ta

- fieri pollit Vel ptava , ca plerumque nofito vitio

in malam pattern inclinatut, quuc adeô fumasD

2.6 DETHEATROavetfi à reéto, 86 ad pravum ingenio proclives. Atque

illud in Theatto advettimaximè potcl’t, quod naturâ.

fuâ’cum-polfit elfe Schola vittuti petidonea,fa&um

efiiculpâ nofirâ Schola nequitiæ magif’tra. QIOIDm;

autem potiffimum culpâ id faâum. elle, Auétorum

’ primô , Aéiorum deindc, ac denique, Speâatorum..

Q1afi qui ad utilitatem Theatri pro fuo quifquc of-ficio animum conferre debuerunt. ex compaâo,adejus petnicicm fuo quifquc vitio, tanquamnex con--diélo incumbcrent. I

Vefita omnium prima culpa elL, Poëtæ Dramatici ,5

qui à fine poefi dramaticæ pofito aberratis. Non in--

telligitis, quia. non vultis intelligerc , quid exigatmunetis vcllri ratio; quid Dramatis natura pomma.

Utrumque, intellexetunt illi Tragœdiaè, 86’ Co.

mœdiæ Principes, qui Theattum: Athenis excitaveyrunt. Non atbittati funt liccre fibi Ivanum 86 fierile -in’Bepublicâ pogne nomen getetc, quoniam id poe»

feos genus profitetcntut, quod effet natura fuâ fer-tile 86 frugifierum. Putavctunt fe ingcivitatc fuâ put-

blico fungi munetc , quippè qui auâoritate publicâ-

publicum datent civibus , fpeâaculum. Sic induxc-runt animum fibi tacitâ voce patriæ demanda-ri Phi-

lofophorum mania» apud impetitam multitudinem ,.5

ÛRATIÛ. 2,7officia ccnfotum apud" imprébum vulgus , Vel in-

ficetum: proindè que fuum elfe fapientiam docete in

Tragœdiis; cenfutam in Comœdiis cxetccte. Nequci veto fpeé’tandum elfe undenam ortum ducetent Tra-

goedia, 86 Comœdia, Vel quonam fuilfcnt educatæmode; fed confideyrandum quid» natutâ fuâ polfent

cfficere,pofiquam elfent ex pagis in urbem ,ex plaufÎ-

tto in Theattum cum decenti habitu teceptæ. Sic ergo

fuas utrique pattes difiribui ce’nfuetunt oporterc, ut

Tragœdia tcrrendo 86miferando temperaret cupidi«

rates; Comœdia ridendo, 86 catpcndo ptavitates corti-

getet. Hæc illorum fuit opinio; neque ab opinioncrecelfit ipfa feribendi confuetudo , fi Comicos exocr-

pamus, qui maledicendi liudio longiùs procelferunt.QJænam autem de poefi dramatiaî exif’timatio vefÎ-

n’a efi, feriptoresTtagœdiatum vel Comœdiatum

Gallicia Qui mente, quo confilio ad Theattumplerique acceditis? Sic. poema dramaticum fufcipitis,ut opus plenum quidem indufiriâ, fed frué’tu va-

cuum, nifi qui ad utilitatcm vefitaln redundet. Sicin (cenam confcenditis , ut in locum fublimem , ubivef’trum ingenium fiat citô confpicuum 5 86 unde

fama vefita poffit agili pennâ tollete le 5 atq-ue in

omnes orbis etuditi partes convolate. Vobis fatiselfc

l l I Dij

2.8 V DE THEA’T’ROcteditis in eximio Poctatum. Dramàticoram ordine 5

cenfeti , patum folliciti quem inde locum in bone-

t-um civium-numcro obtineatis. de dixit Hora-tius, aatprodejfi panas velle , au: deleft’are, ficintcr-

pretamini ,ut teliélâ- priori parte, qua: potior el’t ,al-

teram , quæ deterior , fequamini unicè, vel præcipuè; ’

86 obleéiationem popularem utilitati publicæ ante-

ponatis? Inde quid fit? Ut univetfa poefis dramatisa

u u vc to a errevàfia 05 86 uæin eo rota de-d a il b t tber elfe ut oblee’tando rofit5 in hoc rota fit ut

3 ’placeat5 Vel fi placendo noccat. Quod ne remere dietum putetis, fingulas dramatam fpecies mecum. ami,

me percùrtite; INihil equidem cil. quod. in Tragoediâ Atticam 5gravitatcm fenteiitiarum , 86 fermonum clegantiam

hodie dcfidetemus. Numquam .illafcnfit fuperbiùs,. numquam clegantiùs dixit. At quantum de prifiinâ

fuâ defiexit integritate difciplinæ l. Quæ Athenismanum- admovcbat fanandis ægri peâoris affeâtibus,

nunc cortumpcndis adhibct. Quæ in Athenienfiumanimis cxtingucbat regnandi. fitim ,. quâ. nullus effet

morbus Reipublicæ Capitalior, nunc in Gallotum Sen-

fibus. gcminam- accenditv cupi-ditatem, quâ’nulla fit

pefiis VClRCÎTClVillVCl Rci Chriftianæ funcfiior.5,ar.g

d

0 R A T .I 0. . 29’.dbtcm ultionis dico , 86 amorislibidinemu

Tene,Corneli Magne,vit ad laudem Tragici carminis

procreate,in quo natura expetirivelle vifa eft quatenus

i humanum- ingenium polfir cogitandq alfurgete , te-Vne, in crudis civium tuorum peâoribus exitialem fin-v

gularium certaminum futorem aqcendilfc ,.ptavo he-rois.I-Iifpanici exemplo, quafi’ non fatis ipfi fuâ fponte

fiirctent 2 Non te puduit cum tuo ’præfctoce juvene

Roderico ,, 86 ejus patte Didaco , debili feue, at-teptum ex Tragœdiæ manibus pugionem tradcre intuorum manus ftatrum , qui ad ulciscendas aué’to-

t-itate privatâ injurias tuerent in vulnera, 86 pattiæ

finum hoc cariore , quo nobiliore fanguine comma:

cularente-An ce tuorumque vim carminum ignora-bas 2 Nefciebas quo plus inclfet pondctis in tufs fen-tcntiis , hoc illas defcendere altiùs in, animos , 86 grai-

.viores plagas infligerc 2Non œgitafii profeé’tô , homo

barn fnnplex quam. ingeniofus, tam optimus Icivisquam optimus poëta, noncogitalfi quam facilè lit forr

titudinem excitando furorem concitare. Faé’tum bene,

quôd nonita fueris-amorum traâator- idoneus 5, five

illorum mollitudinem refugerct ingenii tui tobut-s5.

five illorum blanditias non admittetet tua in catmi--.nibus magniloquentia : quod nifi effet ,. quam via-,-

5 Divij, -

s4.”

5o DE THE’ATRO.lentis fccnamignibusihflammaffes? At faélum male,

quôd repertus fit alter amoris præceptor intelligen-

tilfimus , qui faccm cupidineam ventilatet blando fia-i

tu , 86 pe&ora.tencris tantoque magis noxiis ardori-bus fuccendcrct. i

Extitit nimirum jam fenefcente Cornelio junior poë-

ta, ingenio felix, artificio folers,natutæ fciens,limæ pa-

ticns ,ofpoliis Gtæciæ dives , de fuo locuples ,fermone

putus , vctfu lenis , qui totum intenderetanimumad fufcitandos in Tragœdiâ igues amatorios 5 five

ita fiertet hominis mitiot indolc55 five ita fuadetetlaudis acriot æmulatio. Cùm enim Cornelium jampridem in fcenâ Tragicâ tegnantem æmulari venet;

ipfumque defpcraret pet ejus vcfiigia confcqui , aliam

prorfus viam fibi apericndam elfe tatas cit.

Cornelius grandia leélatus petculcrat mentes am-

ïbitiofâ quâdam majcfiate fententiarum :Racinius

mollia feâatus animes fuavi quâdam affeéiuum tene-

ritudine dèmulfit. Ille fuos hetoas fupra humanæ fortis

præfiantiam extulerat : hic fuos demifit ad omnem’humanæ fragilitatis dcbilitatem. Illc fuum cuique

proptium 86 gentilc alfetuerat ingenium pro vario tcr-rarum 86 ’gentium difcrimine : hic negleéiâ regionum

difctepantiâ 86 nationum , Gallicam omnibus , id cil:1

à-.- .. A»

F .Û.K A. T Ï Û. 5r-tenetam blandamque attribuit indolem. Alter foecminis quoque fpititus afflavctar graves 86 Tragi-cos:altetvitis etiam fenficulos infpitavit’ dulccs 86’

Elcgiacosl Ille in aulas Regum anima penettavctat ,ut ibi prudentiæ politicæ machinationes detegetct:

hic in puellatum cactus cogitatione itrepfit, ut illicartis amatoriæ calliditatcs deprehendetet. Corneliusfublime volans, ut Iovis ales , inter fulgura 86 ful-- 2

mina ludibundus omnia ftagorc complevetatzRaci-nius,ut Venetis columbulus,circùm rofaria,86 myrteta

volitans, omnia gcmitibus perfonuit. Cornelius den-niquc, quad magis arduum, ma-gliifqu-e cafibus ob-noxium cit ,altiùs fempet nitendo, 86 admitationemmovcndo , quælietat plaufum , 86 Vel ab invitis extor-

ferat. Racinius contra, quad magis pronum cit," ma-gifque tutum, tatiùs affurgendo , fcitè volatum fuitè-

ncndo ,mox ad amorcs revolando,cblanditus cft faf-ftagia , 86 à volentibus obtinuit. Nequc vetô in van-v

tas abietunt cjus fufpiria5 pet eafaétus eft voti com--

pas. Suas quidem Cornelio non excuffit laureas" : fed

myrteas ci coranas fui palfim hetoes, ac fuæ opotif-

fimum heroïdes , cerratim intexucrunt; Non expulit"

æmulum tlegno; fed Theatri folium cum c0 partitas

clin. Divifum imperium cum fulminante Aquilâ:

.52; DE THEATROgemens Columbulus impettavitld autem potuilfe conà

fequi quantalaus, quanta vié’coria, qualis triumph’ust

Scitis , Auditores, quis hujus vié’toriæ fuerit exitus.

Felix audacia maltas habuit imitatores. Ifiud amara-rium Tragoediæ genus , licet ab aué’tote fua piâ Thea-

tri defettione damnatum,amplexi fun: picrique om-

nes , qui pofiea cothutnum induerunt. Nequc illasab incepto revocaverun-t leges dramatisa complu-tes, quæ fuetunt amatis caufâ violandæ.

Non cos reptclfxt adhibenda in aé’tione uniras , 86

unitatis arnica fimplicitas. Sæpè geminavctunt , Vel di-

vifetunt aâionem indué’tis rivalitatibus , 86 fuas Eri-

phiiascum Iphigeni-is , filas Aricias cum Phædris vio-

lenter intricavetunt.

t Non cos coetcuit retinenda argümcnti vctitassmaximè ubi adjunôta cf’t vetitati celebritas. Argus-

menta veteta, 86 nomma-vis, 86 ignatis detutpave-

runt fabulis; 86fuos Hippolitos infanisamoribus im-

npslicuerunt. i jNon cos prohibait fctvanda in omnibus , etiam fic-

-tis tebus , vctifimilitudo. In media ptæliotum æfiu ,

fuos Alexandros de gloria , fuas Mithridatcs de tegno.dimicantes’ ad intempeftiva amarum jurgia revocaa

Verunt. 4 lNon

GRATIO. 33]Non cos retardavit quærenda in vatiis dramatz’ba:

formæ colatumque varieras :omnes fetmè Tragædias

five profanas , five facras , fimili delinearas rivalitatum

farmâ, fimili amotum pigmenta coloratas induxetunt.

Tanti etat fcilicet Theattum funel’care cupidi-

.neis facibus 5 86 in eo Scholam erigere , ubi Amar

tcneat fceptrum, ponar leges, invertat mores ,domi-.natum tribuat fœminis , fervitutem vitis , paces tegat

86 bella,humana divinaque violet jura; 86 folus pro

Numinc habeatut. Ubi demum coram occuper fce--nam mollis 86 violenta cupiditas , quam à Thearrofempet cxulare decuit; Vclnunquam eô prodite,ni-;f1 ut egtegiè calligata continuo ejicetetur.

At ideô fottalfe blanda illa 86 fæva cupiditas pet

noftros Auâtotes inducirur, ut ci quemadqmodum cæ-

-tetis turbatianimi ægtarationibus fiat medicina. Prat-

clara veto medendi ratio, amorcm cxcitare ut compri-

marur! Hoc facete, quid aliud cfi , nifi incendium fpat-

gere, ut pafteaquam exarfetit, teflinguatut? Venenum

propinare , ut cum vifcera petvafctit, evomatut2 Hic"fanè cutandi modus valeat in fanandis iis animi af-feé’tibus ., quas pari: hortor quidam naturæ ca refor-

midantis , quorum Vincendus el’r metus, non fugien-

.do , fed occurrençlo 5 non ignarando ,Afed experiendo.

E

34 DE THEATRo:Sic Tragici veretes,ingenirumanimi rettotem fanarealiquanda voluetunt,.maxima proponendo infortu-nia, quæ ufutpata oculis, ipfa. videndi ufu, amure--rem: formidinem ,5 86 ad. rolerandai patienter minora.

fortunes incommoda excitateur. pAt :ptocul abfit ejufmod’r- cutatia ab infidiofis.

illis animi commotionibus ., quas natura. cupidiùs.:apperir5 quaturn illecebra vineenda cil: non occur-rfando , fed avetfando 5 non fentiendo , fed carendo 5,.

arque, fi fieri pareil ,.nefcicnda..Hoc illis. petfualifflmum erat prudentiffimis fcenæ:

Atticæ magilttis, qui nihil amati, in immcnfo illo-Tragædiarum- fuarum numero, indulgendum elfe: t’cenfuerunt. Illum quippè nunquaun Æfchilus ,femel.

x

«Sophoclcs ,IItetum Euripi’d’es admifit :-quanam autem.

admifit cautiane 2:.utvenitet fine blanditiâ, fine illia

vcio 5.86 cum honore, cum. fupplicio abiter,

Danda forte. fuit Poëtis noliratibus venia,fijra-Alem in. theatrum amorcm producerent. Vetum heu :5:

qualis ab iisdeducirur2Cum tata Charitum choro ,.,cum omni aficâtuum lenocinio, cum univctfo il-vlecebratum venenoi .Sua quidem amor in .thcattosnof’tro palam oflentarr vulneta ,.’fed- ut lædar , non-

ur fanetur. Suasfimdit lacrymas, fed ut ascendant:

’ORATIŒ A nigues , non .ut refiiuguat. Suos queritut dolores, fed.ut defiderium acuat, , non ut pœnitenriam exl’cimuler,

O Tragædia ! infelix Tragœdia ! quæ Lugendisalienis cafibus inventa es, ruas ipfa cafus luge. Re-

cordate qualis olim fueris apud primas patentesruas 5 quam apud Æfchilum eafia 86 animafa5quam apud Sophoclcm fevera 86 virilis 5 quam apud»

Eutipidem mifeticots 86 humana. Vide qualis hodie.lis apud fetas nepotes tuas; quam pet amores’ car-

rupra 86 corruptrix, hac-vide 5 86erubefce, fi tua ag-

nofcis opprobria; fi tua fentis-vulneta, ingemifce.Sed dam Tragædiæ vicem dol’eo , Comœdiam vi-

dere 86 audite mihi videor , quæ fe nabis offert hilari

vultu; 86 fuam fibi fortunam veteri. forte malta me-liorem gratulatur. Nequc ivetô fe ralem elfe , qualisfuit quondam apud Aril’tophanem ,cum civium cul-,

pas calfigaret majore culpâ5 86 urbis proceres nomi-

natim,vel malè diffimularo nomine malediâis prof-

.ciuderet. Nequc qualis extirir apud Plaurum , cum im-

pudica86impudens falibus obfcœuis,ex macello petiris,

.amphitheatta coufpergeret :neque qualis pet Teren-6mm induâta cit , cum mctetricios amates , adveélos è

Græcia apud juventutern Romanam enunciarer. Senunc talem prodire , qualem elfe decear apud populum.

’ E’ij

’56 DE THEATRjoelegantem, urbanum , verecundum, emeudaram me:

ribus fcilicet 86 morum emeudarricem. Videamusfane quid bouæ frugis affetat nova illa morum ma-

gifita. Die nabis ô houa, quid apud nos ptavi mo-

tis emendes2 i tEgo Iavenes polirulos nimia vef’tiam laxitarc dif-

fluentes coerceo. Julia coercitio : fi nihilfucrit iuli-centiâ juveuili lèveriùs coerceudum. I p

Ego fœminas etuditionis ,velquuifitæ locutionisglariam captanres tepreheudo. Æqua reptehenfio: finihil fit in muliebri fuperbiâ Ivclpetualuriâ magis te-

ptehcudeudum;

i Ego in homines humani Generis ofores animad-verro. Digua fotfitan animadverfio : fi prias in ho-miues humani generis cortuptores fuerit auimadtverfum.

Ego homines imaginatio confiiâaros corporis mat-I

b0 ad limitatem revoco. Egtegia fa-uatio : Si homines

Vera laborantes animi jvitio autea fuerint ad fani-tatem tcvocari. I

Ego maritis , 86 .uxoribus , aliifque homiuibusetudiendis fcholam multiplicem iufiituo. Magnifica

prorfas infiitutio ’: dam ad bonos mores etudias.Qfid fi autem ( dicam enim , quad non fpeé’ravi

’ORATIOJVV 372quidem , fed de te fœpius inaudivi) ’Quid fi in tuâ

vmulriplici Sehelâ homines ad nequitiammagis quàrn

advittutcm iufiituas2Quid fi juveuculi 86 adelcfcenrulæ pet te condif-

cuutfimplicitarem animi exacte, furtives-igues ale-

te , cenuubia ex libidiuis cenfilie , non ex patentumjudicie, contraherc2

Qiid fi pet te edoceutut nuptæ ceujugialis paé’ti

jura infringere , maritorum vigilanriam fallete,maritos

madisindignis illudere, àmaritis pœuas injuriarum ,

quas aceeperuut ipfi, non inraletunt, pet fummam

contumeliam , tepofcere 2 ’- QIid fimaritis fuadcs omnem axeribus vagaudiliceuriam permitrere , in eatum delirlis conuivere ,epprebria demel’tica placide ferre anime , 86 illa nen-

culpæ, fed ferruuæ imputate2 .Qfid fi famules famulafque deces nihil pudcre,

Alieuis fraudibus infetvire , Juveuum 86 puellarum.

animes vetitis ameribus illaquearc, heres ptæfetrim

feuiores emungcre argente , 86 nafe fufpeudere2Rides?

Q1id fi rues ceufucfacis difcipules vitie patrecinati,

vittutem expledete2Et apud te omnis ferme home ne-quam falfus elr, lep’idus , fefiivas5 vit centra probus

Eiij -

g: D E TzH E AIE ofit pet te infalfus, iucprus, ridiculus..; Etiam tiderepergis 2 Apage te , magillra morum impreba, cettu-

pttix animorum pelIima -, rei ufamiliaris pernicies,.difciplinæ domcliicæ labos 86 ruina.

-- (laamquam quid ego Comœdiam increpo2 quænon fuaptc uarurâ fed aliene criinine evafitimpteba;

Accufemus ces parias , qui cum bouam date pollfenr , ptavam facete maluerunr.

Accuferur inprimis ille Comœdiæ Gallicæ au-âor 86 aérer primarius; peëta indole magis, quam.

Radio .5 faâus hil’ttio non ferrunæ iniquitare , fed vitæ

licentiâ; natus ad vitæ feria 86 traduâus ad fcenæ

ludicra 5 ridiCuli ebfetvarer rigidus, 86 facerusimira-

rat; in fcribende ,diligens fine cutâ, 86 fine limâpoliras; prelfus in etarione felurâ, 86 in litiétâ ce-

piefus5 fententiarum pleuus , 86 jecis abundan35omnes ferme cemicerum vittutes, 86 pleraqüe vi-cia in fe une complexas 5 tam falfus quam Arilteaphanes , nec malte magis aliquande in falium delecîtu

caltas 86feverus. Tarn ingeuiesè fefiivus quam Plau-

rus; nec minus intetdum fcutrilitet jecofusl Tarn.intèlligeus morum quam Tercntius , nec minùsiu

amerum cettuptelis frcqucns. De que jute ambigas.’

natura ne fit meliat, au atte 2 Optimas runique-.5 86.

0 RAA’ TÏI 0.. t 39aattaque peffimus , tantoque pejor, quanta melior 5quia optime nequidæ artifice nihil pejuss

Accuferttut poli: cum, qui cùm cjus vittutes nous

pellent imitande .cxprimere, vicia .æmulati faut; 86

fuperavetnnr omni verberam obfcœnitatc; neque:intellexerunr , fe laudem petete ab ce facetiarum ge-

nete, in que quantum-famée quis colligir ,.. rantum

jhabet infamiæ. ’ ’Accufenrur etiam , qui cum aperte fputeidici veto-5

cundarenrur elfe, carpes feutentias involvetunt am--biguis- vocibus ,. tanquam Àhenefize velo , fed teuui.

86 pellucide 5 neque animadverrerunt rurpirudiuem,.

quæ fc, latcnde , prodar,86 predende latcar’, vulgo:

» plus’habere perieuli, quam quæ nuda-prodit5 Qaœ

’ miam hæc olfendit oculos,dUm*vult videti5illa, dam.-

vlatere vult,.eculo.s invirat. ’ iAccufentut illi quoque ,. fuelicè’r abfeluti jua-

dicio, qui cum egregiè Philefepheutut» fub p31;fiole comice, 86 joces fela urbanirare rimâtes. fa-» 1

eile pefiint offerte , fer miuùs comices fore pu-»

tant. , nifi- popelle fe approbent aliqua precaciadié’to; 86 tifum petulantem. excitent» Nequc fatis

.tepuraut, quibus fe placet-e deceat 5 neque fatis at-rrendunt,,in civitate bene». morarâ. nullum, cujufviss

m DE THEATROI generis fpeé’taculum’ dari oportere , quad non fit be-

ne moratum’ex omni patte , 86 ad cenfutam vitii,

a Vel ad cemmendarieuem virtutis claberatum : quifecus faxit, illum à fine, 861fibi 86 Peëfi dramatica

coufiitute tecedete cum nexâ , 86 flagitie.

(Eauam igirur patito fe culpâ liberabunr dramatam

Muficerum auâetesa An fe Peëmara redite merata

in Theattum edete alfirmabunt 2 Fatebuntur ultraquidem , fe non elfe morum ceufetes admedum fc- j.veres : fed neg’abuur id fibi propafirum elfe ut vitia j

in Theatre cafiigcnt. Id unum fc dicent eniti ,quedàptimis dramatis lyrici tepertoribus .tentatum cit, utfpeé’taculum cencinueut recreandis animis appeli-

.tum. Enimvere Theattum fuum elfe hetro tegie,Vel publico fimilc, qui non alar vulgô arbores fruéri-

fetas; fed in que diteéiæ in ordinem platani, dif-

.rin&æ fietibus areelæ , aquæ falientes fontibus ,avibus refenantes arbufculæ, fpitanres in marmereimagines , omnia denique fiat ad elegantiam 86 oblec-

,rariouem cempofita. iNon quæro ex periris illi-s clegantiarum 86 ebleâatie-

- nain artificibus licuetit ne chorum tragicum,ex que.muficum drama natum eft, dcducere ab officie fue,’

id efi à commendatione virtutum ’( nain hæ fuerant

cjus

0RATIO. 4rÏcjus partes) 86 ipfum ad nugas amatetias traducete2Elle petucriut illi fine culpâ fuudum naturâ fuâ fru-

giferum cenfercre infeecuudis arbetibus, 86 ad fie-tilcs delicias ceuvertere. Vetum au licuit eumdemfpargetc fioribus venenifetis, 86 plantis neccntibusfoecundare 2 Et verô fingamus ces , in .hette illefue tegie, Vel publice Scholam infiituete ,non Pla-tenicam , qualem in umbtofis Academi battis pefitam

fililfe legimus; fed Epicuteam ,qualis ante ipfum na- .

tutu Epicutum , in hertis illis Semiramidis peufilibus

adornari parait.In ifiâ, quam defigno,hortenli Schelâ fedeat Ve- A

lupus gramineo fulra tore, vernis cerenata refis , -lyram finilitâ, peculum mellc delibutum dexterâ ma-

nu præferens. Circùm fuptaque capur cjus volitenrdenfo examine phatettati Ameres. Ante illiusr pedes

jaceat humana Ratio fioreis religara nexibus , 86 epeta

calice mellite femifopita. ’Adfint ex cunéiis arbis-

rertarum partibus Herees 86 .I-Iereïdes . amateriis

quendam artibus iufignieres. Conveniaut ipfi .Dii,Deæque omnes quas Fabula taro palfim dilfemina-vit manda; 86 Cupide fuis aideribus inflammavit.Con vecentur ad iltam amœniorem Scholam 86 admir- q

tantur hemines urtiufque fexûs , juvenes ptæfetrim,

t. F

42. DE THEATROac puellæ , adhuc rudes amatis , fed jam dociles. Hisomnibus Voluptas fua diâer præcepra , quæ fermè

talia fiat : catpete quofcunquc flores obvies, 86 iis,antequam marcefcant , capur, tedimire. Occupare de-

licias ptæfentes, 86 quid vehat bora fcqucns, numquam

i profpicere. Obfecundate cupidinibus fuaviter invitan-

tibus, 86 tarienis allô vocautis monita obferatis auribus

præterite. Indulgere ameribus , 86 in iis omnes vitæbeatitates collecare. I-Iæc documenta Voluptatis deli-

catiffima , reneris inclufa vetficulis , argutis modulata

fidibus excipiant Sitenes canetæ , 86 in media faltan-

tium chere liquidâ voce cenciuant. Eadem cauritenrpafcuis cgrelfi Pal’cores’ 86 Nymphæ 5 fylvis eduûi

Fauui 86 Dryades5 aquis emetfi Triteues 86 Naya-des 5 delapfi è Cœle , adveôti ex Orce Dii fuperi arque

inferi; omnes pariret- ad recelendam factum memo-

riam ametum evocati. Intetea blandis refenenr om-nia fufpiriis 5 86 amorcm volueres , amorcm Zephyti ,

amorcm rivuli , amorcm faxa ipfa fuf pirate doceautut.

Vel’tram fidem ,Auditeres , quam 86 qualem me-

rum difcipliuam habebimus , in iflâ,quam finge fub

magil’ttâ Voluptate, Schelâ 2 (Laid me autem dico

fingcte , cûm fimulem nihil , 86 malta dilfimulem?

Arguant me etreris, vel calumniæ, fi audenr, quiI

fcribendis velmo’dulandis dramatilms lyticis calamam

vel citharam commodant. Doccanr ipfi numquid fitin affeétibus fuave , in fenreuriis teuetum, in verfibus

blandum , in numetis molle, quad ad titillandas aures ,

ad capieudes animes , ad fopicndam tationem ,ad ex-

fufcitandam cupiditatem non adhibeatur?Erge illud crac in Theatti fatis , ut deé’trinamEpi-

cureâ difciplinâ’ magis veluprariam admitterer aliquan-

do , 86 palam omnibus cembibendam propeneret. Ad -hoc igirur efris inl’titutidramatamlyricerum opifices,

fut in Republicâ Chtiflzianâ Scholam inlÏruatis, non im-

puratam quidem obfcoenis catminibus , fed cautileuis

mellibus infamatam, Ideo vebis Mufa vetfus aunaitfaciles»,- numcrefes , 86 modulatieni habiles 2 Ideo ve-

bis Mufica Orphees addidit vocales , argutes , 86 om-

nium fcienres modalationum2 Ideo machinandi arsvebis dedit arcanis moribus univetfam rerum natu-tam arbittie VCfiIO verrere , 86 tempelizates ciete , roui-i

trua cenflare , maria fubtuetc,Infctos referare ,Cee-lum terris mifcerc, ut vehcmenrieres in animis pre-cellas , attoeieta incendia , funel’tieta naufragia ex-

.Citctis2 Tantifne fait certandum ter atrium miracu-lis, ut pudorem narutâ fuâ tam fragilem expugua-

reris , ptefligaretis ,1 extinguetetis 2F ij ’

C

44 DE THEATROVetum abffiueamus ebjutgare pluribus drainant»:

lyticorum auâores , quorum maltes habemus fe con-firentes tees. Illum cetrè qui fait Melici po’e’matis in

Galliâ quafi patens fcimus indufiriæ fuæ nimiüm fa-

cilis , nimiùmque felicis pœnituilfe , fetô quidem , fed

aliquande tamen, 86 partas fine fudere laures fuis

pofimedum fletibus’ittigalfe. iAlterum veto in emni ferme peëmatum gencte

.verfatum cum pari laude 86 cenfurâ 5 fed in heclau-

datum malte fæpius quam reptehenfum , audivimus

cum ejutarer epera Theatti lyrica, quôdeorum doc-trinam, deâtinæ Chtil’ri advetfâ freute repugnare

intelligeret. Utinam idem intelligerenr reliqui fcrip-tores damnait-- Si-tamen ad”pœuitendam fatis ’eft,

-( in heminibus præfcrtim Theatte deditis ) fuam cula t

paru inrelligere.

Qfis enim credar Aâetes quoque live rragicos ,

live comices, five lyricos non agnofcete fe Theatticerrupri aliquâ patte tees 2 Au pelfunr nefcirel, nifi

fuæ fint artis nefcii , quantum ad fcenæ corruprelam

artificie fue conferant? Nonne id omnine faut incoram manibus Comœdia: 86 Tragædias, quad inperirâ fagitratii manu arcus 86 fa’gittæ? Non fabri-

cant ipfi quidem tala Cupidinis lethifera5fedjilla in«

a,

01124710. 4,tendant lacerto, diriguur oculo , 86 toto adnixi cer-pore jaculantur.

Tautô igirur faut nocenrieres ab aâiene fuâ , quand

te’fuut in’a’gcndo felettietes. Nifi ferre fuas Vvites

dilfimulent , fuamque celent indultriam; quad ipfesfæpè quidem facete ’deeear5 fed aliquande facete vix’

credibile cil. ,Quetus enim qaifque illorum el’r, qui

in exhibende damne quamlibet lafcive 86 nocive nonexplicet. quicquid felettiæ Vel accepit à natutâ, Vel

acquifivir dab arre, Vel ufu comparavit2 Si quid injecis tutpirer ambiguum el’r; fi quid in affeôtibus mole

liter teuetum, nonne in ce fibiaéiet placet maxime,

86 aliis placcrc nititur? Nonne ad carminis blandi-meuta novas addir , fi pardi, geflûs 86 vocis blandi-

tias , ipfefque auflorcs conatur illecebris vincetc , utin agende plus ipfe, quam illi in fcribendo, fapere 586 fenrite videatur?

In que nihil Aâotibus cencedunt Amazones illæ

fagirtandi petitilfimæ, fœminas dico, quæ in Thea-tre ’petfenas cum vitis homicidas , id ’el’r amate-

tias , fullinent. Nam quid emittunt illæ , ut prodcanr

in fcenam cum omnigeue telerum apparatu , 86 ad fi-

geudes animes infiruâilfimæ? Quinto labetant flu-

die ,5 ut nullum inretqueaut telum imbelle fine Mai

F iij

46 DE THEATRaQ1àm malta fæpè vulneta, une cedemque teli cana

jeélu infernnt2 Meminilfc hetret animas de crucntis

illis Circi Romani fpeâtaculis, ubi Gladiateres ,inen

fiuguli cum fiugulis cemmilfi,ut olim , fed turmatim A

cengreffi, 86 cæfi precumbcrcnt. Taura fait apudquefdam Cæfares humani fauguinis vilitas! An ma-

jor eli: apud nos auimatum æftimatio 86 catiras 2 An

pauciores in Amphitheatte nelire cadunt animæ relisCupidineis fauciaræ, quam in arenâ Romanâ lierne-

tentut cetpeta ferre gladiarerio centrucidata2 (fiaisautem tantam , tam luétuefam auimatum litagem fieri

dixetir fine Aâorum culpâ eâque graviffimâ 2 Nifi

forte in belle civili86inretneciue rota culpa ducumelr, militum nulla eflz.

q Ecquid igirur facient Aétorcs, ut fe à culpâ exi-

mant2 Qud ipfes facete eperrear , neque prempramel’t dicere , neque præcipere nofltum efl. At queuiam

domiuautut in Theatro , 86 Poëmata ab auâetibus

eblata fufcipiunt atbittatu fuo , vcl refpuunt, nullum

cette admittanr drama, nifi bene moratum. Nullamgetanr perfenam , nifi probam , vcl caliigabilem in fce-

nâ, 86 inibiptebè calligandam. Nihil denique agaut

parias, quam id agaut, unde cerrumpaut boues me.tes 5 perdanrque animas, 86 petdeude peteanr.’

ORATIO. 47Atenim placendum ell Speératetibus , quorum ple-

tifque non id probatur maxime, quad probam, 86fanum clt5 fed id vulgo fapir,qued imprebum 86 in-

falubre. Fatcor : ideeque Theatri vitiati culpam dico

in iis præcipuam,ac propèuniverfam refiderc. Que-

quid enim Auâetes in fcribendo , quicquid Aétetes

in reptæfentandoppcccanr, id totum ferme fpe6’tate-

tutu gratiâ peccant. Nema ceuveniar ad Theattumnifi emeudatus, vcl qui emeuda’ti velit5 breviSche-

lam in fcenâ emeudaram habebimus 86 morum emeu-

. x . o fdatticem. Vetum quiuam plerumque ad Theattacenfluunt2

’Primùm hemines curiefi , levess, ultra cittôquecutfitautes fpcé’tandi gratiâ , fpeé’rantcs omnia,feip-

fos numquam tefpicientes. V

(lainam deinde 2 flamines etiefi , tardi , defides;quibus unum eli negetium nihil agete , ana follicitu-

de nihil curare, unaslaber tædium fallete; nunc adconvivium , nunc ad ’colloquium,medô ad mcnfam

aleareriam , mode ad fcenam Theattalem affideutesfine cenfilie,fine judicio , fine ftué’tu 5 imo quicquid

fibi petit tempetis in fpeé’taculis, id emne lucre ap-

penentes. ’ . 5(fixinam.pefieà flamines negotiis privaris Vel pu:

4s . DE THEATROblicis immerfi ac propè abruti; petpetuis jaâati cu-

tatum fluâibus , 86 incette fortunæ turbine abtepti 5

divertentes ad Theattum ramquam adipettum , ubiquicfcaut paulalum , 86 unde aliena fpeâent naufra-

i gia5 max ad fuas preeellas , ad fues fcepules, ad fua

peticula fe præcipiti curfu referentes.

(mainam præterea2 Hemines tixis. vexati demefti-

ciS5 nufquatn pejùs habitantes , quam apud fc 5 Ce-

meediam affidaè vel Tragædiam agentes cum uxo-

tc , cum liberis , cum famulis 5 arque , ut fcenas ædium

privatas declinent , ad fcenam Theatti publicam cen-

fugientes.

Œiuam perro2 Hommes omnis 86 nullius ordi-nis5 quas neque boues dixetis , neque males 5 neque

leves , neque graves; neque oriefos , neque laborie-fes, fed cenfuetadiui ramquam legi fetvicutes 5 alic-

no viventcs exemple 5 aliene judicantes ingenio; ficad Thearta, ut’ad Templa,fic ad fabulam comicam,

ut ad facram jcenciouem, teligiene pari, Vel pariceufiderantiâ , id cil nullâ , fe cenferentes.

Ejufmodi fpeô’tatOtes quis magnepete laberare cre-

dat, utrùlm bene au malè metata fit Theatti Schola?

In quâ nihil feéiautut prætcr fierilem 86 eriefam ani:

mi occupatienem? Atqui tamen fpeé’taretum ca pars

cit

GRATIŒ a Æcit optima , Vel minime mala. Saut alii( neque illi nu-

mete infrequentes ) faut qui alias in fceuâ quartautillecebras , alios Indes , alfa obleé’tameuta. ’

i Q10th enim ad Theatra convolant rot pueti in:dulgentiâ parctnâ cerrupri , rot puellæ maternâ dif-v

ciplinâ ad blanditias ceudoCefaé’tæ , ter juvenes in

caliris Cupidinis militantes , rot viri irato hymenæocenjugati , ter fœminæ avatitiâ prenubâ malè collo-

caræ2 Qfid fpeâatetesilii, quid illas fpeé’tarriees au-

cupantut , 86 expetunr in Theatte 2 nifi vcl docu-mettra, quibus etudiantut ad acquitiam5ivel exem-pla, quibus cenfirmentut in flagitie 5 Vel pabula libi-dinefa , quibus pafcantut oculi 5 vcl figmenta amate-ria ,in quibuS’recognofcantut voti amares , 86 quæ à

fiâione ad vetitatem racitâ Icogiratione revecentur 2

Cù-m autem in Theatrali fcenâ pafcendi fiat 86 1-5.;

ficiendi fpeé’rarores id gcnus , quidqmirum Vel Audio-Z

res ea propoucte dramata,’quæ fetipra fiur ad morum

licentiam , vcl fiérotes ca licenter agete 2 Aur quid ve-’

teamut urtiufque licentiæ culpam in fpeé’tatetes ire-v.

fiandetc 2Q1emadmedumte6iè quibufdam vitiari pas

lati heminibus impuramus , quôd ipfis appenanrutfercula non candira ad linceritatcm fapetis , lèd- cor-y.

rupta ad gulæ voluptatem. q 4G

5° DE THEATROSinr tamen, ( quoniam elle pelfunr , 86 reipfa exti-

terunt ) fint Aaâotes , qui fpeutefiaâ in fcribende in-

famant: fint Aâorcs ,qui ultra 86 pet le in tepræfen-

taudelafcivianr: au ideô le pefites extra culpam at-bitrabunrut Speé’catates ., qui attelquc placidè fe-

ruur 2 Nonne Speôtaterum elt,86 coatguere Auâo-

tain inlaniam , 86 A&orum lafciviam cal’dgare 2 Qui

fibl hoc juris vindicant in iis , quæ pertinent ad Poê-

ricam, vcl Hil’trieuiam , cujus faut fæpè rudes, car

non utuntut jute fue in ils, quæ fpeâant ad morumdifciplinam , cujus debent elfe , 86 vulgo faut multô

magis intelligentes 2 Si quis Peëta claudicat in :verfu ,

li quis Aâot effendi: in gel’tu , continuo libilus vcl

clamer ex omnibus amphirlieatri partibus rollitut.Car non reclamarur item in fenrentiâ Poëræ libidine-

lâ2 Car in aâiene hilttienis invetecundâ filetur 2 An

pudor en imirari ,pulchram Athenienfium. feverita-rem , qui cùm auditeur laudari in Theatteidivitia-s, 86

in iis fummi boni tationem .eanl’tirui , tantâ exatfe-

tant indignariene , ut non expeâarâ , quæ max fe-

quebatut, pravæ deérrinæ cenfutâ 86 parmi, lubirô

ad ejiciendam 55’ Aflorem , a carmen omnes ana imputa

aunfiarrexerint s’ Au Galles cives 86 Chrifiianos in te-.

5. sont; E2173. Un

ORAT10. i 5,datguendo fiagitiefe carmine decet elfe civibus Atticis

remillietes2 Car non pari libertare improba Schola:fcenieæ documenta tetundimus2

a Cantat aliquis defipiendum in juventute 5 l’apicu-

tiam feneé’tuti teponendam. (filin exclamamus illico 2

Apage te cum tuâ nefatiâ difciplinâ. Nulla ætas de-

betut infaniæ. Nafcimut ad fapienriam 5 fempet fapere

decct , numquam licet dcfiperc. ADecet aliquis non’tepugnandum amati, queniam

ad illam naturælege , 86 quadam fati necclfiratc tta-.

himar. Q1in tefpendemus 2 Amove te cum tuâ pelli.

fetâ deâriuîi. Nullam agnofcimus undecumque na-

tam peccandi necelfitatem5 liberi fumas; amamus li:bete5 86’lîbete’delinquimus.

Invidet aliqu’is’ brutorum animantium fortem ;

quibus fine pœnitentiâh licet fuis cupiditatibus indul-

gere. gain vociferamut2Facclfe precul cum tua ve-teimpuriflimo. Btutis telinquatur quad brutum ell.Hemiues fumas , nec pœnitetlielfe 5 humanæ con-ditienis dignitatem agnofcimus , nec abdicamus.

In his aliifque voluptariæ Scholæ pla’citist ,li vali-

dè reclamatetur à Speé’tatetibus , au ca nabis ebtru-

dereut Aérates fexcenris interpolata madis2 An ea

nabis Aâores teeitatenr novis ufque 86 ufque molli-v

. mg ’ ..--- ava.fiËË.m-1v w g «Wçsaawwmpæ,v- - I

52a, DE THEATROta’certuptelis 2 Nonne lua reeudetent alteri carmi-

na? Nonne fuam alteri tefltingcrent aâieuem? Non

malien: attique nabis placètc , 86 ptedelfe cum luelucre , 86 bonâ famâ,quàm difplicere 86 nocete , cum *-

fuo damne 86 infamiâ 2 ’Vel’crum ell igirur Speé’careres ( queniam 86 Auc-

teribas probè fcribendi , 86 Aâetibus prebè agendi

legem panera cenfutâ velltâ petef’tis ) vellram cil in-

primis 86 ptæ cæteris emeudande Theatte curam im-

-peudere. Corrigarut vcltrâ feveritare , quad indul-

gentiâ. vefirâ deptavatum clt. Per vos fiat idonea vit-Q

tari Schola , quæ propret vos faâa elt apta nequitiæ

efficina. Ptohibetc ne quid Auâetes in fcenam pro- jferanr , quad fit caltis auribus reformidandum. Cave-te ne quid Aâetes in a6tiene fcenicâ præ fe ’ferant ,

quad fit ftentibus verecundis etubefcendum. Previ-

dette , ne fcena, quæ naturâ fuâ innecens ell: , aliene

fcelerc fiat vnecens, 86 auimatum tea. Date hoc pa-

triæ , date hoc Religieni , ut fi quad in tepublicâChrifiianâ habendum elt" Theatti fpcé’taculum , il-

beamus. .Durs.

Permis d’imprimer, ce 2.1. Mars 1733. HERAULT.