Cours du 4 mai 2011 Mireille Bétrancourt TECFA, FPSE Université de Genève
Cours Environnements Informatisés dApprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt Mireille...
-
Upload
marthe-herault -
Category
Documents
-
view
107 -
download
1
Transcript of Cours Environnements Informatisés dApprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt Mireille...
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Mireille BétrancourtTECFA, FPSE
Université de Genève
Les Hypertextes et cartes
conceptuelles
TECFATechnologies pour la
Formation et l’Apprentissage
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Quelles sont les caractéristiquesdes hypertextes ?
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Un peu de butinage
Enseignement et apprentissage
Le cerveau à tous les niveaux
EduTech wiki
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
La notion d ’hypertexte
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj
kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi Et alors jhkje iuoléj iuhziue
wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
lienNœud (ou unité
d’information)
ancre
@Pierre Dillenbourg
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Hypertextes: sur CD ou Web
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
URL
WWW
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
La structure des hypertextes
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
A-------------
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Quels sont les atouts et limites des hypertextes pour l’apprentissage… ?
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Avantages pour l’apprentissage ?
Organisation en réseau sémantique
Construction par l’apprenant de son chemin
Théorie de la Flexibilité Cognitive
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Flexibilité cognitive
Champs sémantique
Medium Cerveau
??????????????????????????????????
« Cognitive
flexibility »
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Hyperdocuments : quelle efficacité ?
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Comparaison expérimentale
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
Et alors jhkje iuoléj iuhziue wluizliuh luhgl jlierug uegh hjegkjh kej kjkjhgkj kkjhgkjhg iéupéiuoi
?
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Comparaison expérimentale (suite)
Les résultats dépendent
De la structuration de l’hypertexte
De la tâche (lecture, rappel d’information locale, compréhension globale)
Des pré-requis des utilisateurs
Des outils de guidage et de navigation disponibles
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Et les cartes conceptuelles ?
Cerveau à tous les niveaux, Causes de l’amnésie :Groupe 3: http://tecfa.unige.ch/proj/drew/Sujet/adm/sujet.html?293 Groupe 16: http://tecfa.unige.ch/proj/drew/Sujet/adm/sujet.html?302Groupe 11: http://tecfa.unige.ch/proj/drew/Sujet/adm/sujet.html?297
Psychologie pédagogique de l’adolescentGroupe 5: http://tecfa.unige.ch/proj/drew/Sujet/adm/sujet.html?295
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Cartes conceptuelles
Source et définition du concept : voir Edutechwiki
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Quelles activités mener ? Quelles précautions prendre ?
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Sélection de l’information
Traitement de l’information
Tâche
Un hyperdocument ne définit pas une activité pédagogique, c’est une ressource utile pour des activités pédagogiques.
Un hypertexte est-il un environnement d’apprentissage ?
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Bernstein, 1993
Trois types d’activités
Recherche d’information
Ex: Webquest
Mise en relation de sources d’information variées
Ex : CDRom Psychopédagogie de l’adolescent
Conception de structures multi-dimensionnelle : wiki et cartes conceptuelles
Ex : logiciel gratuit CMapTool
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Le cycle évaluation - sélection - traitementI.
La
rech
erch
e d’
info
rmat
ions
CONTRAINTESSITUATIONNELLES
CONNAISSANCESDISPONIBLES
EVALUATIONReprésentation de but
Plan de recherche
SELECTION
Identification
Estimationpertinence
Choix de la cible
TRAITEMENT
Intégration
Filtrage
Compréhension
Etat de la solution
satisfaisanteFIN
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Les difficultés les plus fréquentesI.
La
rech
erch
e d’
info
rmat
ions
Maintien en mémoire de l’objectif de recherche
Maîtrise des outils de support à la recherche
Tricot & Golanski, 2002 ; Tricot et Rouet, 2004
Compétences de régulation de l’activité
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Quel hypertexte choisir ?
Adéquation du contenu aux objectifs et au public
Outils d’organisation
aide à la compréhension de la structuredu document
outils de guidage pédagogique
outils de navigation
Exemples
Exemples
Exemple
III.
Les
Hyp
erte
xtes
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
III.
Les
Hyp
erte
xtes
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Retour
III.
Les
Hyp
erte
xtes
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Historique
Retour
III.
Les
Hyp
erte
xtes
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Guides pédagogiquesII
I. L
es H
yper
text
es
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Précautions d’emploi
Hyperdocument adapté aux pré-requis en lecture, compréhension et stratégies d’exploration
Compréhension globale ou recherche d’information plutôt quemémorisation exhaustive des détails
Outils d’organisation de structuration, de navigation et de guidage et évaluation pédagogique
Cours Environnements Informatisés d’Apprentissage - 2008-2009 - M. Bétrancourt
Au niveau du contenu
Principes rhétoriques
Choix des unités = thématisation
choix des liens
Adéquation du contenu aux objectifs et public
Guidage cognitif et pédagogique : organisation, choix des liens