YS% ,xldfõ m
Transcript of YS% ,xldfõ m
YS% ,xldfõ m<jk bme/‚u isxy, mqj;am; ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeksod b˙∞ 154 fjΩu 40 l,n i;sm;d m;%h - msgq 32 - ñ, re' 50'00 mqj;am;la f,i ,shdm†xÑ lrk ,†' QD/75/NEWS/2020
dkd¾:m%§mh
wdrïNh ( 1866 cQks 07
g%elagr® ghrhla ysfia je° iriú isiqjdg widOHhs
- mqj;la -
wdfh;a ghr® fi,a,ï mgka .;a;o@
15
15
15
15
15
à' iqks,a m%kdka≥" wisl ms%hor®Yk iu. frdIdka m%°ma
wkqr Ydka; mS˙ia
fr®uka wfmdkaiq
§wo wm rfÜ muKla fkdj uqΩ f,dalhu Nhdkl ;;a;ajhlg uqyqK foñka ;sfí' th fi!LHuh m%Yakhla muKla fkdj ñksiqka wOHd;añlj ms˙ySfï Nhdkl yd wjdikdjka; ;;a;ajhls' wm rfÜ wkd.;h ndr .ekSug isák ore mrmqfr® „ú; úkdY lrkakg" fkdu. hjkakg leiljk lsisu yDo idlaIshla ke;s ñksiqka ms˙ iudchla wm b†˙fha we;' fld<U w.ro.=re w;s W;=ï ue,alï ld†k,a rx‚;a ysñmdKka fï neõ i|yka lr isáfha miq.sh∞ f;aj;a; ,xld wm iajdñ¥ neis,sld isoaOia:dkfha ° meje;s w.ro.=re moú 73 jk jdr®Isl <ud †kfha †jH mQcd hd.fha foaYkh is≥lrñks'
wo wm rg muKla fkdj
Nhdkl ;;a;ajhlg uqyqK foñka isákjd
uq¿ f,dalhu wOHd;añlj msßySfï
w.ro.=re moú 73 jeks jdr®Isl <ud †kfha °ld†k,a ysñmdfKda mji;s
i,dmqr ro.=re ysñmdfKda ;,ú,° m%ldY lr;s
f,dal ck;dj fldfrdakd ffjrifhka ñh hñka iy Bg f.d≥rej urK ìhlska"
;e;s.ekafuka isák fï fudfydf;a id' wdkd uE◊hkaf.a ue†y;a ùu ;=<ska
fï Nhxldr oreKq jix.;h f,dalfhka ;=rka ls¯ug foúhka jykafia yuqfõ ue†y;aùu
;=<ska wdYsr®jdoh ∞kh lrk fuka ne.E is;ska wms iefjdu wh†uq' y,dj; ro.=re w;s
W;=ï je,kaia fukaäia ysñmdfKda tu woyia m, lf<a ;,ú, id' wdkd
isoaOia:dkfha jdr®Isl p;d˙l fufyfha° h'
wkqrdOmqr ro.=re jifï fiajh l<
49 yeú˙† .re t˙la m%kdka≥ msh;=ud
bl=;a wÛyrejd∞ yDohdndOhlska i.
iem; †kSh' t;=udf.a foayh fjkakmamqj
id' fcdaYma foõue∫rg bl=;a n∞∞ /f.k
wd w;r wjika lghq;= bl=;a fikiqrd∞
fm'j' 10'00 g wkqrdOmqr wdik
foõue∫fr® meje;ajQ foaj fufyfhka
miqj is≥ le˙K' t;=ukaf.a wd;auhg i∞ iduh ,efíjdhs
«kdr®: m%°mh m%dr®:kd lrhs'
lÉp;sjq ¥mf;a id' wkaf;daks foõue∫fr® jdr®Isl
ux.,Hh bl=;a ∞ fo†kla mqrd meje;aúK' hdmkh
ro.=re w;s W;=ï ciaáka «km%.diï" .d,a, ro.=re w;s
W;=ï fr®ukaâ úl%uisxy yd bka†hdfõ w;s
W;=ï fcdaYma ¨r®≥ rdcd ysñmdKka fujr ux.,
Wf<,g iyNd.s úh'
ufkda WmfoaYkh iñ÷ u. fmkaùfuka .ï kshï.ï fj; fhduq lr isákjd
ls;=kq wmf.a
WmfoaYk fiajdj
wm wdrïN l< fohla
fkfï' mrudor®Yh
ls%ia;=ia jykafiahs'
wms Wkajykafiaf.a
ksfhda‚;hka muKla
hehs w.ro.=re moú
iyhl ro.=re w;s
W;=ï f–' ã' weka;ks
ysñmdfKda
m%ldY l<y'
cZmqr iriúfha fogq ;sßikqka id' mS;rfhka meñ‚kjl isiqjdf.a ysig g%elag¾ ghrhla w;yer,dæ±ä i;aldr tallfha isák kjlhdf.a „ú;h wk;=fr®∑
YS% chjr®Okmqr úYaj úoHd,fha l<ukdlrK mSGfha m<uq
jir isiq mis∫ ysreIdka is,ajd isiqjdf.a ysig by<
isg g%elagr® ghrhla w;yer ±ófuka Tyqf.a ysi wi< ;snQ
lKaähl je° ysia ln, we;=<;ska mqmqrd f.dia ur”h
;=jd, ,nd we;ehs mejfia' úYaj úoHd,fha kjl joh °fï
ld, iSudj wjika jQ rd;s%fha iriú ìfï meje;s W;aijhla
w;r;=r îu;a fcHIaG isiqka w;ska fï wk;=r is≥ù
we;;a Bg j.lsj hq;a;l= fuf;la fidhd .ekSug
yelsù ke;'
fldfrdakd ffjrifhka ;e;s.;a iudchg iekiSu m;d ne.E is;ska hdÉ[d lruq
.re tßla m%kdkaÿ msh;=ud i. iem; Èkhs
fuod lÉp;sjq ux.,af,g ro.=re ysñmdKka f;kula
†k 40 p;d˙l iuh wdrïN lrñka ud;f,a
id' f;dauia foajia:dkfha fufyh meje;ajq◊'
ˆWmjdifhka o je,SmSfukao uqΩ is;ska oekaj;a ud
fj; ye¯ tkak˜ hk f;audj uq,alrf.k fuu
†jH mQcdj †jH i;am%ido ksldfha .re cQâ m%kdka≥
msh;=uka úiska mj;ajkq ,eì◊'
tys° Wkajykafia foaYkd lf<a p;d˙lfha
m%ido ckl ld,fha wdrïNh wΩ n∞∞hska
wms wrUuq' fï ld,h wmg ,eî we;af;a ndysr
j;ams<sfj;a" wl=rgu ms<sme°ug muKla fkdj
ta j;ams<sfj;a ;=<ska wmg lshdfok oyï .=K
;=<ska ienE we;=,dka; fjkila w;a±lSuhs'
†k y;,syl ld, m˙Éf√oh m%ido ckl
ld,hla jkq ,nkafka wm †ú meje;au foi
wdmiq ye¯ n,d ienE ukia:dmkhlska hq;=j ud
¥ú,a,la nj;a" kej; ud ¥ú,a,g ye¯ hk nj;a
wjfndaO fldg .ksñka uf.a mõldr iajNdjh"
wd;audr®:h yd uq,a w.=K mdmhka bj;,d foú
iñπKka fj; wdmiq ye¯u;a Wkajykafia
m%ldY lrk ,°'
ud;f,a úfika;s mdjq,d jdr®Isl ^wOHdmkh
kue;s îch uf.a m˙;Hd.fhka fmdaIK lrñ&
hk jokska" ,ndfok lego ie±j;=ka i|yd
fn∞ °uo fu†k is≥úh' ud;f,a óiï fiajl
.re wreK w;a;kdhl msh;=ud úiska ixúOdk
lrk ,°'
ta' wdr®' tka' uvfialr
l=reKE., ro.=re w;sW;=ï yer,aâ weka;ks
ysñmdKkaf.a ro.=rejr wìfiia
ixj;airh udr®;= 18 jk †kg fh†◊'
t;=ukg iñ∫ wdis˙
fkdu|j ,efíjdhs m%°mfhka iqn me;=ï∑
oyï .=re fiajdjg mqrd jir 25 fjkqfjka Wmydr
fld<U id' cqfia jdia uqks foajOr®u ksfla;kfha fcHIaG YsIH tluq;=j w.ro.=re moú iyhl ro.=re w;sW;=ï uelaiaj,a is,ajd ysñmdKkaf.a m%Odk;ajfhka miq.sh∞ meje;aú◊' foajOr®u ksfla;kfha jir 25 la mqrd fiajh l< l:sldpdr®h msh;=ukag Wmydr ms°ulao fuys° is≥jQ w;r .re meá%la fmfr®rd" .re isis,a fcdahs" .re ohd fI,agka je,slvwdrÉÑ" .re fyka˙ is,ajd" .re weka;ks m%kdka≥ mq,af,a" .re ch,;a n,.,a," .re ¯â fI,agka" .re f,ia,s m%kdka≥ mshjreka fuys° w.ehSug ,laúh' foajOr®u ksfla;kfha w†hqre .re fIfrdka
vhia msh;=ud W;aijh ixúOdkh lf<ah'
frdIdka m%°ma
y,dj; moú u˙h yuqod wd;aól wOHCI .re
ksfrdaIka YS% ldka; msh;=udf.a ixúOdkfhka
fo†kla mqrd ;,ú, mqoìfï jdr®Isl Or®u úfõlhla
mj;ajk ,°'
fï fo†k ;=< u˙h Nghskag wd;aól fmdaIK
jevigyka mj;ajk ,°' isxy, wxYfhka .re yr®I
nKavdr ^f∞'ie'ks& msh;=ukao" oñ< wxYfhka .re
fif,iaáhka ^ks'u'ks& msh;=ukao u˙h Nghska yg
foaYk mj;ajk ,°' wjika †k ;=;s ms°fï foaj
fufyh y,dj; ro.=re w;sW;=ï je,kaia fukaäia
ysñmdKka meje;ajQfha wd;aól wOHCI .re
ksfrdaIka YS% ldka;" .re yr®I nKavdr msh;=ukaf.a
iyNd.S;ajfhks' fï foaj fufyhg óiï fiajl .re wef,laiekavr® ,hs,s .re m%fïIa iajr®K YS% msh;=ukao iyNd.S úh'
hQ' t,a' Ys%hd◊ fmfr®rd
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks od b˙∞
02
ls%'j'2016lajQckjd˙17b˙∞
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016 dkdr®:
m%°mhwdrïNh(1866cQks07
moúfhka moúhg 02 moúfhka moúhg
fmar,kao óiu id' úkafika;so
mdjq,d iñ;sfha jdr®Isl iNd
/iaùu miq.shod óiï oyï mdi,a
Yd,dfõ° mej;s w;r tys° kj jr®Ih
i|yd ks<u~q,a,la m;aler .eksK'
iNdm;s" f,alï yd NdKavd.d˙l
hk ks,hka i|yd ms<sfj,ska
nr®kfo;a fuka†ia" ta' tï' ueá,avd
m%kdka≥ yd fyauka;s úl%uisxy
uy;aóka talÉPkaofhka f;a¯ m;ajQ
w;r wkqYdil f,i óiï fiajl
.re ir;a ;s˙udkak msh;=ud m;aúh'
wekagka bisfvdar® chudkak
yxje,a, óifï lΩw.a., úlafIdam foajud;d foajia:dk m˙Y%fha fld<U isg r;akmqr m%Odk udr®.hg fmfkk whq˙ka †jH f–iq iñπKkaf.a m%;sudjla ia:dms; lrkq ,eîh' w.ro.=re moú msh;=ukaf.a iqN idOk lghq;= - miq mQcl mqyqKq iy meú† ksldhka ms<sn| kdysñ w;s.re meá%la fmfr®rd msh;=uka úiska m%;sudj wdis˙ .kajd ksrdjrKh lrkq ,eîh' fï wjia:djg .=reneú, †id kdhl iy yxje,a, óiï fiajl .re wekagka rx‚;a msh;=ud we;=Ω msh;=uka meú† fidhq˙h" foaj ck;dj iyNd.s
jQy'
ir;a w;=fldar,
iqndisxik
fldúâ 19 kï jhsrih ksid
mSvdjg m;aù isák oyia ixLHd;
f,daljdiska fjkqfjkq;a"
úfoaY.;j isák YS% ,dxlslhska yd
wm rg thska .,jd .kakd f,i;a
wh†ñka" y,dj; moúh ;=< udr®;=
21 jk fikiqrd∞ †k hdÉ∆fõ
yd mYap;a;dmfha úfYaI †khla
f,i m%ldYhg m;alr we;' t†k
moúh mqrd ishÆ foajia:dk"
meú† ix> yd moú wdh;k ;=<
úfYaI Y=oaO jQ mehla ixúOdkh
lrk f,i y,dj; ro.=re
moúfha ishÆu ie±yej;=ka fj;
ldre◊lj okajd isáñ'
w;sW;=ï foõYs%; je,kaia fukaäia y,dj; moú ro.=re ysñmdfKda
bl=;a b˙∞ ;,ú, meje;s p;d˙l
ux.,a, †jH mQcdj udr®;= 15 b˙∞
^wo& m'j' 1 g rEmjdysksfha fka;%d
kd,sldfõ úldYkh fõ'
bl=;a∞ r;akmqr id' fma≥re mdjq¨ wdik foõue∫fr®° r;akmqr óiï ck;dj inr.uq moú
rc; chka;shg jvd;a wOHd;añlj keUqre lrùu i|yd jev igykla †h;a fl˙K'
r;akmqr óiï fiajl iqrx. m%kdka≥" iydh óiï fiajl .re u˙h fcdahs iy moú cqì,s
lghq;= Ndr .re ksfrdaIka jdia mshjrekaf.a fufyhùfuka mej;ajQ fuhg r;akmqr ro.=re
w;sW;=ï la,Sgia pJøis˙ ysñmdKkao iyNd.s úh' r;akmqr †idfõ .re mshjreka o iyNd.s
jQ fuhg isxy," oñ, foiqï o .dhk jdok j,g o odhl;ajh oelajQy'
r;akmqr †idfõ .re mshjreka fmrye˙ka meñK u˙uõ m%;sudj mduq, fmd,af;,a
myka ±,aùu;a r;akmqr óiï ck;dj w,a;drh wìhi .rd† jeg fm<g fmd,af;,a
±,aùu;a" r;akmqr ro.=re ysñ iuÛ óifï jeäysá .syshl= mdial= bá myk ±,aùu;a
lemS fmfkk oiqkla úh' fuh idr®:l ls¯ug r;akmqr óifï ;reK ;re◊hka
lemùu lemS fmkq◊' r;akmqr ro.=re ysñmdKka úiska moú rc; chka;sh wOHd;añlj
úYajdi jr®Okh i|yd lrkq ,nk m%h;akh meiiqug ,la fl˙K'
;shfnda,aâ iur;=x.
ó.uqj - ;,dfyak id' ndr®nrd uqks;=ñhf.a foajia:dkhg wh;a id' ndr®nrd oyï mdif,a 2020 jir fjkqfjka YsIH kdhl molalï me,|ùu yd †õreï°u miq.sh∞ is≥úh' tys° mej;s †jH hd.fhka miqj" tu isiqka óiï fiajl .re wkqr YS% lu,a msh;=ud yd .re ksf∞aYkS meú† fidhq˙h iuÛ m%°mh leurdjg
uqyqK≥ka whqre'
finia;shka fmfr®rd
f,!lsl jYfhka flfkl=g ish „ú;h ch .ekSug iu;a jQj;a tu ch.%yKh ir®j iïmQr®K jkafka Or®u udr®.h ;=< hym;a ls%hdldrlï ;=<ska wmf.a „ú;h f.dvk.d
.ekSfuka mu◊' tu i;a ldr®hh i|yd oyï oekqfuka oyï mdi,a orejka fmdaIKh lr Tjqkaf.a „ú; oeyeñ f,i f.dvke.Sug buy;a lemùfuka wLKavj mqrd jir 25 la oyï mdi,a .=rej˙hl f,i fiajh l, rejkS ud,s.d uy;añhg oyï .=re fiajh we.hSu i|yd weh fjkqfjka m,a,shj;a; óiï iNdj Wmldr mqoñka iure ;s<sKhla ,ndfok ,°'
.re w‚;a lu,a ;sfiard msh;=ud fuu lr®;jHh
ixúOdkh l< w;r oyï mdi,a ore ±˙hka .=rejre
.=rej˙hka we;=Ω .sys meú† ms˙ila wehg foajdYsr®jdoh
me;Sug tlajQy'
ta' ã' iqks,a
y,dj; moú u˙h yuq∞ jdr®Isl Or®u úfõlh
úfYaI ksfõokh
;,ú, ux.,Hh wo fka;%d kd,sldfõ
inr.uq moú rc; chka;shg r;akmqr óiu;a fm, .efia
wΩ¿ nododhska we/ô m%ido ckl ld,h
fmar,kao úkafika;s mdjq,d iñ;sfha kj ks,Odß uKav,h
mõldr „ú;h - ;ulu ^wd;audr®:ldñ;ajh&
wmf.a ‚ú; j,ska urd f–iq;=ukaf.a l=reisfha
urKh ;=<ska kj „jkhla ,en foú∫ka yd
taldnoaO úh hq;= nj flrj,msáh iyh .re
kqjka p;=rx. msh;=ud m%ldY lf<a p;d˙l iuh
wrUñka wΩ nodod foaj fufyh mj;ajñks'
fuh urdf.k uefrk ls%hdj,shla f,i
ye¢kajQ .re mshku th ;%ia;jdoh i|yd fkdj
i∞ld,sl „jkh ,en .kakg wOHd;añlj
lrkakdjQ miq;eùfï wr.,hla nj mejiSh' †k
40 ld,hla ;=< miq;eùfï - mqkH ls%hd ls fï
yd wka wh fjkqfjka hdÉ∆fjka yd Y%ufhka
lemùfï ld,hla jYfhka .; l< hq;= nj
mejiQ .re mshku yeu ls%hdjlau f,daludkakhg
fkdj foaj wdorhg md;%úh hq;= ùu jeo.;a nj
mejiSh'
wo f,dalfha is≥jk iajNdúl úm;a" jHik"
frda." ;reK „ú; úkdY yd mjq,a wjq,a
fjkqfjka ukia:dmj foaj lreKdj b,a,d fï
p;d˙l ;=< úfYaIfhka hdÉ∆ lrk fuka
wdhdpkhla lf<ah'
isis,a fmfr®rd
;%ia;jdohg fkdj iod Ôjkhghs urdf.k uefrkak wdrdOkd
uqΩ f,dalhu jdf.a wo l;dlrk m%Odk ud;Dldjla njg m;aj we;s" l%ufhka f,dju jid .ksñka
me;sr hk fldfrdakd jhsrih" ishÆ mdr®Yajhka wNsnjk njla" ish,a, md,kh lrk fihla ±fkkakg mgka f.k ;sfnk neúka ksrdhdifhkau wm wjOdkh Ökh foig fhduqùu iajNdúlh'
ta w;r fldfyka fldfydu wfma u;l fmdf;a msgq w;rg wdjd ±hs wm okafka ke;;a wm u;l fmdf;a /¢ we;s" zÖkhg lsúiqï hkúg f,dalhgu fiïm%;sYHdj jef,f|;ehsZ hk wm ckjyfr® we;s lshuk ;yjqre lrk wjia:djla f,i Ökfha zjqydka m%dka;fhkaZ u;=j wd fldfrdakd wdidokh wms olsuq' fujeks jHdl+, wjia:djl wm ixiqkaj ls%hdls u jeo.;a njo wm wu;l fkdl< hq;=h'
ñksid y|g hdu" wNHjldYfha uOHia:dkhla we;sls¯u' ˙he≥frla ke;sj †fjk jdyk jeks úYajlr®u jev w;ska f,dj fi,jQ" úoHd;aul w;ska" kj ;dlaIKh w;ska †hqKq hhs mïfmda˙ .ik woH;k udkj iudch zfldfrdakd jhsrihZ ksid m;aj we;s wirK ;;a;ajh wmg u;la lrkafka id;kaf.a jyis nig /jgqKq" ta ksidu ;uka ksrej;ska nj wjfndaOj" ieÛj isá" iq.;s WoHdkh mjd wysñlr.;a wfma wd† uõmshkah'
udkj ixy;sfha meje;au wfma wd° uõmshkaf.ka nj úYajdi lrk wm" YS% jdla .%ka:h b;d mfriaifuka wOHkh lr" m˙YS,kh lr t∞ f,daldrïN hq.fha isgu ldhska wdfn,af.ka mgkaf.k" ñksia iudch fNaoNskak jqKq wjia:d .ek wms ±k lshd .ksuq' tfiau ;ukaf.au ueú,a, jk ñksid mshjfrka mshjr Tjqkaf.a uejqïldr foú∫ka jk ;ukaf.ka wE;ajkúg ñksia m%cdj h<s ;uka fj; le|jd .ekSug ueú,af,a iñπKka jykafia lghq;= l< wdldrh mqrdK .súiqu wmg fmkajdfohs' fidf∞ï f.dfudard úkdYh" †k y;<sfya c,.e,au fï i|yd fyd| ksoiqkah'
tfiau ñksia iudch t∞ mgka.;a fNaoìkakùu ksid wo jkúg tlu f,dalh" f,dal .Kkdjla njg leã ì£ we;af;a †hqKq - fkd†hqKq rgj,a f,i fn° hdfukah'
Wiañá my;alï wkqj fn° hdfukah' ta wdldrhg fn° we;s f,dalh wm ;du;a iyiqoafoka fkdokakd fldfrdakd jhsrih yryd ±ka tl ñgg f.fkñka" f,dalh mqxÑ .ula njg m;alr ;sfnk nj fmfka' tfyhska ishÆ fNaohka ìka≥jg hjñka zwm ljqre;a ñksiqkahZ hk i;H;dj h<s ;yjqre lrñka hqfrdamdlrh;a" wdishdkq l,dmh;a" uqΩ f,dalhu;a jid .ksñka isá fldfrdakd jhsrifhka" Wj≥frka udkj ixy;sh fírd .kakg tldjkaj tlaj fmruqKq .;a;o" wm ish,a,ka fï jkúg uqyqK ° isákafka b;d wjq,a iy.; wNsfhda.hlgh'
rgj,a jYfhka .;al, wm úúO l,dm j,g wh;a jQj;a ±ka ta ishÆ l,dmj, md,lhkaf.a tlu wNsm%dh" fldfrdakd jhsrih me;srhdu je<elaùu yd wkfmalaIs;j meñ◊" ksÜgdjg Bg m%;slr®uhka f,i ;ju úi∫ula fidhdf.k ke;s wdidokh ksid
ix;%dihg m;a ck;dj bka uq∞ .ekSuh'
j;auka me;sr hk fldfrdakd jhsrifha iajNdjh .ek ;ju ksrjq,a woyia ke;;a fldfrdakd jhsrih hkq fiïm%;sYHdfõ isg WK" leiai' wdYajdi m%dYajdi ls¯fï wmyiqj" iajik wdndO jeks frda. we;slrk iajik frda. ,laI iuqÉphls' ^syndrome&' fujeks jHdl+, wjia:djl wm úiskau wmf.a W;aidyfhkau muKla úi∫ï ,nd.ekSu isyskhla neúka" wfma uyka;;a;ajh mfil,d wm l< hq;af;a ;ukaf.a ueú,a, jQ ishÆ ñksiqka flfrys lreKdj olajk uejqïlrejdKka fj; .eUqre úYajdifhka ye¯ ziajdñks lreKdl< uekjZ hs ne.E is;ska uquqkñka Wkajykafiaf.a lreKdj wheo isàuh' ta iu.u Wkajykafia wmf.a rlaIia:dkh nj woyd .ksñka" zud /ljrKh iñπKkauh· t;=uka we;s ;ek wmg ìhla ke;"Z hkak ksrka;rfhka u;=rñka Wkajykafia fj; yefruq' wfma lkak,õj wid uyd ldre◊lhdKka jk Wkajykafia ohdkqlïmdfjka n,d wm ueog jevulrk nj wms ;rfha woyuq'
we˙iafgdag,a kï jQ f,dj m%lg or®Ykjd†hdf.a or®Yk kHdh Wmfhda.slr .ksñka foúhka jykafia f,dj ;=< „judkj jev isák nj wmg mila l< idka; w.=ia;Skq;=ukag wkqj zish,a, p,kh jkakg i,iajk foúhka jykafia fkdfi,afjk tlu ;ekekajykafiah' ,;ska niska zquid quid movetur - ab alio moveturZ hk lshufkys bx.S%is wre; jkafka the unmovable Mover - the principal Mover moves everything, except his own self. tfyhska ta fkdfi,afjk ir®j mrdl%u ;ekekajykafia - foúhkajykafia fj; wm fk;a fhdud" fï n,.;= jHikfhka wm ñksia mjq, uqok f,i wms lkak,õ lruq'
;uka p,kh fkdú ish,a,u p,kh l< yels mõj,g iudj fok foúhka jykafia wu;l l< n,j;a rgj,a zwms ljqre;a ñksiqkaZ njg m;a l< fldfrdakd f,dalfha n,j;au rgl jeisls<s w;amsiakd lv∞is ñ,° .ekSu i|yd rKavq lrk or®Yk ≥gqúg is;kafka fuu rgj,a j,g kej; Or®u ∞kh ,nd†h hq;= njhs'
uqyqog fudafiia keje;aúh fkdyels kï''''
mjqrlg fcdaIqjd keje;aúh fkdyels kï''''
fhdaOhl=g odú;aj keje;aúh fkdyels kï'''''
urKhg fþiqj keje;aúh fkdyels kï
foúhka jykafiaf.a leue;a; Tn bgq lrkafka kï
Tnj keje;aùug lsisjl=g fkdyelsh'
l%sia;= jr®I 2020 udr®;= ui 15 jeks od b˙∞
B fï,a( [email protected] fjí wvúh ( colomboarchdiocesancatholicpress.comdkdr®: m%°mh lr®;D uKav,h
wxl 02" «kdr®: m%°mh udj; fld<U 08" ≥l( 0112 695984" 0114 899611" µelaia ( 0112 692586dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07 YS% ,xldfõ m<jk bme/‚u isxy, mqj;am;
l;=jelsh
;=kajk msgqj
;ukajykafia p,kh fkdù f,dj ish,a,u p,kh l< yels foúhka jykafia wu;l l< n,j;a rgj,a hehs is;+ ish¨ rgj,a ˆwm ljqre;a idudkH ñsksiqka˜ njg m;a l< ˆfldfrdakd˜
foaj leue;a; mrhd ñksia n,fhka f,dj ch.kakd is;sú,a,l ksudj
Ökfha wdrïNjQ fldúâ 19 kj fldfrdakd
ffjrih fï jkúg f,dj mqrd rgj,a
100 lg wdikak .Kklg me;sr f.dia
;sfí' Ökh f,dal n,j;l= ùu i|yd fhdaO
wdr®:sl ixjr®Okhla .ek ySk ujñka isák
w;r;=r tráka u;=jQ fï ffjrih uq,a
wjia:dfõ fkd;ld ye¯u ksid;a"
fldñhqksiaÜ wdl,amh jQ mdmsiafika jid
oeóug jEhï ls¯u ksid;a wjidk-
fha° trggj;a md,kh lr.; fkdyels
nrm;< jix.; ;;a;ajhlg m;ajQ neõ
lshefõ' Ökh ;=< l,ska l,g úúO frda.
dndO u;=ùu;a" tajd jix.; f,i
me;srhdu;a
idudkHlrKh ù we;s njo jdr®;dfõ'
fï w;r foúhka jykafia
woykakkag úúO ys˙yer" ndOl"
;yxÑ mKjñka zwd.ñl ksoyiZg
ydks lrkakg Ök n,Od¯ka úúO
mshjr .ksñka isá nj fkdry-
ils' Ökfha l=rei m%;sud lvd ì|
ouñka foõue∫re yd wd.ñl ia:dk
úkdY lr ±ófuka k;r fkdjq
Ökfha rdcH n, wêld˙h uE;l°
ls;=kq wjux., fufyhhka ;ykï
lrñka tajdfha wd.ñl uqyqKqjr
lvd ì| oukakg kS;s ¯;s mekjq
whqre wu;l l< fkdyelsh'
lf;da,slhkag ksoyfia ish
wd.u oyu woykakg bv fkd°
tajdg ;yxÑ mkjk Ökfha
fldñhqksiaÜ md,lhka fkdlshd n,
lf<a wd.ï w;ayer oud
fldñhqksiaÜjd° jk f,ih'
Y=oaOdikh ms<s.;a Ökfha lf;da,sl
iNdj wog;a ryis.; iNdjla f,i trg
;=< ls%hd;aul fjoa° rdcH wkq.%yh ,;a
lKavdhu rcfha ´kE tmdlï u; lghq;=
lrñka isák wkaou f,dalhg ryila
fkdfõ' foúhka jykafiaf.ka f;dr iud-
chl Bg tfrys jk ls;=kqjkag joysxid
muqKqjñka o" bia,dñlhka Bkshd
wOHdmk l|jqre kï,;a jO l|jqrej,
ouñka o" .íidjka is≥lrñka f,dj
iïu; wd.ñl ksoyi fukau udkj
ksoyi o W≥rd oukakg trg is≥lrk
foaj,g foaj fldamh m<ùula f,io
we;eïyq fï
ffjrih me;sr hdu y∫kajd fo;s'
jr®I 2014 ° bfnda,d jhsrih me;sr
hkakg jQ l, ,hsî˙hdk wd.ñl
kdhlhka wk;=re weÛjQfha iu,sx.sl
ls%hdldrlïj, wksgq úmdl f,i fun∫
ur”h jix.;hka we;sjk njh' ish,a,
foúhka jykafiaf.a leue;a; u; muKla
is≥jk nj;a" foaj leue;a;g msgqmd ñksid
;u ;ukaf.a kHdh m;%hka iy iajlSh
n, mrdl%uhka ms<sn| wê ;lafiarefjka
lghq;= lrkakg hdfï° wjidkfha ksudj
olskafka fkdis;k wka;hlg ñksid
;,aÆ lr ±ófuks' f,dj wdr®:sl n,h
,nd .ekaug foaj leue;a; mrhd ñksia
n,fhka l< yels hehs is;+ is;k
n,fõ.hkag wjidkfha k;rjkakg
is≥jkafka fld;ekska ±hs hkakg fldúâ
- 19 kj fldfrdakd jix.;h tla ksoiqk-
la mu◊'
Ysrdka ffu;s%
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks od b˙∞
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
04ls%'j'2016lajQckjd˙17b˙∞
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016 dkdr®:
m%°mhwdrïNh(1866cQks07
óifuka óiug 04 óifuka óiug
cd;sl lf;da,sl f,aLl ixúOdkfha p;d˙l Or®u úfõlh
udr®;= 22 bre†k fm'j' 9'00 isg m'j' 3'00 olajd udìu l,ajd˙
mqoìu m˙Y%fha ° meje;afõ' ixúOdkfha ishÆ idud‚l
- idud‚ldjkag fuu Or®u úfõlhg iyNd.S ùug újD;
wdrdOkhla flfr®'
iS' wdr®' älaika wekagks
lv,dk id' wkaf;daks foõ ue∫rg wh;a óiï
ix>hla b¢neoao id' í,dishqia uqks∫kag wh;a
foajia:dk ix>hla isõfjks j;djg;a jdr®Isl
wOHd;añl pd˙ldj fujro ureo uvq foaj ud;d
isoaOia:dkh fj; úfYaIs; ≥ï˙fhka .uka lrk ,°'
fudrgqj ≥ï˙h ia:dkfhka uOHu rd;s%fha msg;a
jQ fuu ≥ï˙h cmud,h WÉpdrKh lrñka .S;sld
.dhkd lrñka uvq ≥ï˙h ia:dkhg <Ûdù ,x.u
nia r: j,ska isoaOia:dk N+ñhg f.dia tys †k 3 l
wOHd;añl jkaokdfõ fhfok ,°'
ue†˙ 12 lska hq;a ≥ï˙fhka ie±j;=ka 1000 la
muK .uka l< w;r mqoa.,sl jdyk j,ska 200 la
muK jQ ie±j;=ka ms˙ila uvq isoaOia:dkh fj;
meñK 1200 la jQ ie±j;=kaf.a tl;=jla f,i
fuu wOHd;añl jevigyk †k 3 la ld,hla
b;du;a idr®:lj is≥úh' úfYaI wOHd;añl foaYk
i|yd iqúfYaIs iïm;a ∞hl msh;=ul= le|jd ;sîu
úfYaI;ajhls' ksr®u, u˙h ksldfha .re ksfrdaIka
msh;=ud tu úfYaIs; foaYkhka f,dl= l=vd ishÆu
fokdg Tìk wdldrfhka wr®:j;aj ld,hg Tìk
f,iska ie±j;=ka ,nd°ug lghq;= lr ;sîu fuys
úfYaIfhka i|yka l< hq;=uh'
fï jkaokdfõ 2 jk †kfha ° uvq
isoaOia:dkhg lsf,daógr® 20 la muK jQ ≥˙ka
jQ zl;a;r isoaOia:dkhZ fj; o ,x.u nia r:
fhdojd ie±j;=ka /f.k hEug lv,dk óiï
fiajl .re ;=is;a m%°ma m%kdka≥ msh;=ud lghq;=
lr ;sîu fuu .uk ;j ;j;a wr®:j;a lrkakla
úh' fuu jkaokd .ukg tla jQ fndfyda ie±j;=ka
fmr lsis∞l fuu l;a;r foajia:dkh fj; f.dia
fkd;snq◊' fuh „ú; fjkilg fya;= jk nj
wmf.a ±ä úYajdihhs'
≥ï˙h ˙h≥re l=úkagia uy;d ks;ru uvq
isoaOia:dkfha meje;afjk wOHd;añl jevigyka
j,g ;u yels iEu whq˙kau ilS%hj iyNd.sùu;a
ta i|yd úúO l%u j,ska ;u Y%uh lem ls¯u;a
olakg ,eîu wf.a l< hq;=u lreKls'
lv,dk l=vd u, lkHdrdufha m%Odk uõ;=ñh
we;=Ω meú† fidhq˙hka" b¢neoao rµdh,a
lkHdrdufha meú† fidhq˙hka o fuu pd˙ldj
i|yd tlaùu b;du;a jeo.;a jQ lreKls' th wmg
Yla;shla úh'
fï Ndr¥r wNsfhda.d;aul lr®;jH lsis≥
wvqmdvqjlska f;drj ixúOdkh lr,Su ms<sn|j
lv,dk óiï fiajl .re ;=is;a m%°ma m%kdka≥
msh;=udg ishÆu ie±j;=kaf.a f.!rjkSh m%Kduh
ks;e;skau ysñ úh' Wkajykafiag fijke,a,"
w;aje, f,i ksr;=re msgqmi isáñka Wr≥ka iyhl
.re pñ,a iór msh;=udj o ne;sfhka isysm;a l<
hq;=uh'
tfukau uvq jkaokd lñgqj" ;reK iñ;sh yd
ndysrj Woõ Wmldr l< ishÆu fokd;a mqrd †k
3la lsis≥ wvqmdvqjlska f;drj wdydr mdk ms<sfh,
ls¯ug lghq;= l< wkqr uy;d we;=Ω lKavdhu;a
fuys i|yka ls¯ug ud w;miq fkdlrkafka .re
msh;=udg úYd, Yla;shla jqfka Tjqka jk ksidh'
2017 jifr®° fuu uvq jkaokd .uk ^≥ï˙fhka&
wdrïN l< ysgmq óiï fiajl .re iqñ;a frdaIka
msh;=udjo isysm;a lrñka fuu jkaokd .uk lsis≥
Wmøjhlska f;drj ksu lr,Sug ishÆu fokd
fufyh jq foú ufyda;a;uhdKkag ia;+;s lrñka 4
fjks lv,dk uvq jkaokd .uk ksudúh'
lΩ;r kdf.dv Y=' ñLdfh,a w.%≥; foajia:dkh flakaø lr.;a úfYaI p;drsl jev ms<sfj,la
óiï fiajl .re rkacka ms%hor®Yk msh;=ukaf.a wkqYdil;ajh yd uÛfmkaùu u; fuu p;d˙l iuh mqrd ls%hd;aul flfr®' ˆtf;r jkak leu;s whg muKhs˜ hkak f;aud lr.;a fuu p;d˙l jevigyk óiï jdiS ieoeyej;=ka wre;anr p;d˙lhlg fhduqls¯u m%Odk wruqKhs' hdÉ[dj - foaj flakaøsh" Wmjdih - iajhx md,kh" oka°u" wi,ajdis fma%uh uQ,sl lr.;a foaj jpkh fufkys ls¯u †km;d is≥ls¯u ;=<ska mdmfhka Ydmfhka msreK yoj;lg ;efjkakg" yefrkakg flfrk iqúfYaIs wdrdOkhls'
wdhdpkhls'
p;d˙l iufha †k i;,sh mqrd †km;d iji
hdu he≥u" cmud,h WÉpdrKh ls¯u iy †jH
mQcdj is≥flfrk w;r" bre†k foaj jpkh
fufkys ls u ^n%yiam;ska∞ iji& mdo kuialdrho
^isl=rd∞" jeäysá bre†k" mdi,a orejka& mej;afõ'
iEu fikiqrd∞ †klu W≤ik †jH mQcdfjka
wk;=rej „judk †jH i;am%ido jykafia wNshi
wdrïN flfrk Y=oaO jQ meh wjika flfrkqfha
iji meje;afjk †jH i;am%ido jkaokdj yd
wdYsr®jdofhka miqjh' p;d˙l iuh mqrd mej;afjk
iEu Nla;s wNHdihlu uQ,sl wruqK jkafka ienE
mdial=jlg ^tf;r ùulg& óiïjdisyq fhduqls¯uhs'
fï i|yd óifï iñ;s" iud.ï" ls;=kq tall
yd oyï mdi,a yd jeäysáhkaf.a iyNd.s;ajh
wfmaCIs;h'
rx‚;a fkdaksia
óifï oyï mdi, hkq ;j;a áhqIka mka;shla fkdj oyï wOHdmkh
fukau <uhd iudc idrOr®u" wd.ól ye†hdj wkqj yev .iajk
ia:dkhla njo Wiia wOHdmkh „ú;hg wjYH jqjo idrOr®u iy
wd.ñl ye†hdj fkdue;s kï tu wOHdmkfhka jevla fkdue;s njo"
;u orejkaf.a <ud ld,h Tjqkg °uo fouõmshkaf.a hq;=lula njo
tfukau ;u orejkaj <ud ld,h ;=< úúO /lshd i|yd fhduq
fkdlrk fukao b,a,ñka l=vd mhd., id' u˙hd oyï mdif,a iy
W;=re mhd., id' fcdaYma oyï mdi,aj, orejkaf.a fouõmshka" oyï
.=rejreka" oyï mdi,a <uqka ±kqj;a ls¯fï úfYaI jevigykla
bre†k †jH mQcdj,ska miq tu foõue∫re j, mj;ajñka mhd., óiï
fiajl .re ksr®ud,a ud,l msh;=uka ±kqj;a lrk ,°' „ú; wNsfhda.
chf.k b†˙hg hk wdldrh ms<sn| ksi, rE or®Yk u.skao keröug
i,iajk ,°'
„' ksyd,a m%kdka≥
fmar,kao Y=' cqfia uqks∫kaf.a jeäysá iñ;sfha 2020 jifr® m%:u m%cd i;aldrh f,i miq.sh∞ rd.u" fmar,kafoa zmqnqq≥jZ ksjfia m†xÑ jhi wjqre≥ 103 jhie;s fnd≥ka ud;djlg Wmydr ms°fï Wf,<la tu ud;djf.a ksjfia° meje;aú◊' tu iñ;sfha iNdm;s iS' ksu,a la,Sgia weka;ks uy;df.a ixl,amhlg wkqj meje;s fuu Wf,f<a úfYaI;ajh ;u Wla; iñ;sfha nyq;r idud‚l;ajh lf;da,slhka ùuhs' fuys wdrdê;hka f,i cd-we, tlai;a jeäysá iñ;sh n,uKav,fha iNdm;s weívka is,ajd yd NdKavd.d˙l ieïika fyÜáwdrÉÑ hk uy;ajreo iyNd.S jQy' r;akdhl uq†hkafia,df.a tñfkdakd kue;s fuu ud;djg ms˙ñ orejka 5 fofkl= yd .eyeKq orejka 3 fofkl=o" uqKqnqre ñ◊ì˙hka 12 fofkl=o" ó uqKqnqre ñ◊ì˙hka 11 fofkl=o isà' cd-we, m%dfoaYSh f,alï ldr®hd,fha iudc fiajd ks,Od˙ fyauka; uy;df.a u.fmkaùuo óg fkdu|j ,eì◊' jeäysá iñ;s idud‚l idud‚ldfjda uõ.=K .S .hd ud;dj i;=gg m;a l<y' ix.%yhlska
Wf,< ksud úh'
igyk - iS' wdr®' älaika wekagks · Pdhd - frdydka wurfialr
l=reKE., moúfha 2020 jr®Ifha mQcl udreùï miq.sh †kj, is≥úh'
ta wkqj kd,j,dk óiï fiajl .re meá%la chfldä msh;=ud
fyÜáfmd, óiug;a fyÜáfmd, óiï fiajl .re ksyd,a ´ì%ia msh;=ud
kd,j,dk óiug;a udreùï ,eîh'
fuu .re msh;=uka fom, kj óiïj,g meñ◊ wjia:dfõ° óiï
ix>fha ms˙ilao tlaj isáhy' ;u óiug wΩ;ska m;aj tk .re
msh;=uka b;d f.!rjfhka ms<s.kakd fiau óiï ix>ho ms<s.kakd
,°' fyÜáfmd, óiï ix>h úiska wdydr yd f;ameka ix.%yhlska
kd,j,dk óiï ix>h ms<s.;a w;r kj .re msh;=uka legqj
kd,j,dk óiug meñ◊ fyÜáfmd, óiï ix>h ms<s.kq
,enqfõ" †jd fNdack ix.%yhla ,ndfoñka ish m%;s iqyo;djh olajñks'
ví,sõ' wekagka fcrdâ m%kdka≥
ysÛ=rlaf.dv ls%ia;= rcdKkaf.a foõue∫fr® urKdOdr
iñ;sfha ixj;airh bre†k †jH mQcdj wjika jQ miq
wdrïN úh'
óiï fiajl .re cQâ imrud≥ msh;=udg ls;=kq
ie±yej;a mjq,a 04 la tl;= ù ^wefu˙ldfõ m†xÑ& tu
whf.a ñh.sh wh isys.kajñka iñ;shg remsh,a ,CI 2
1$2 l uqo,a m˙;Hd.hla ms˙ kuk ,°'
fuu uqo, idud‚lhkaf.a wjux.,Hhkays° f.ùu
i|ydh' iñ;sfha W;aiydh u; iEu uilu fmdah
†k fmd≥ iqidk N+ñfha †jH mQcdj mj;ajd Y%u∞khla
is≥lrkq ,nhs' iEu ls;=kq mjq,lau thg Y%ufhka"
uQ,Hu" øjHhu ∞hl;ajh ,ndfohs'
YsrdkS fcdaYma jekaviaf,daÜ
fydrK Y=' udákao f*dria mqoìu° u˙h Nghska
iqúYd, ms˙ilf.a iyNd.s;ajfhka fld<U
w.ro.=re moú u˙h yuqod w†hqre .re fmdkaishia frdkS
fmfr®rd msh;=ud we;=Ω fldñáishï iNd ks,Od¯kaf.a
ixúOdkfhka w;s.re iEï l=úkagia fmfr®rd Or®u¥;
l,dmSh kdysñ msh;=udf.a m%Odk;ajfhka w.ro.=re moú
†id myf,dfõu ^15& u˙h Nghska ish mjq,a ms˙jr iuÛska
meh 6 l p;d˙l ix.%dñl wd;au fidhd hEfï l,ajd˙
jkaokd fufyjr" lHq˙hd wd;añl wOHCI mshjrekaf.ao
iyNd.s;ajfhka ienE „ú; udrejla we;s lr .kq i|yd
.re chka; *%ekaisialdk me';='ks msh;=udf.a u.fmkaùfuka
yd .re w†hqre msh;=udf.a wkqYdikd foaYkfhka ke;sjQ wd;au fidhd hEfï ix.%dñl fufyjr uy;a lemù-
fuka bgqls¯ug oeä n,mEula t,a, lrñka uy;a .dïNSr f,i meje;ajq◊'
≥Ialr yd ≥ria:" ≥r®j," wvq wd∞hï,dNS óiï jdiSka fjkqfjka iEu lHq˙hd iNdjlskau yd
fm!oa.,sljo m~qre yd m˙;Hd. úYd, m%udKhla †jH mQcdfõ° Tmamq lrk ,°'
mdfmdÉpdrK ixl%fïka;= ∞kh i|ydo mshjre lSm fofklaf.a ∞hl;ajh ne;su;=kaf.a ienE yoj;a
udrejlg msgqjy,la úh' .re kqjka nqoaêl msh;=ud we;=Ω óiï ix>h ishÆ myiqlï i,id ;snq◊'
igyk - úkS;d talkdhl · Pdhd - tÉ' ta' l,afoard
lv,dfka uvq jkaokd pd˙ldj isjqjk jrg;a
wre;anr p;d˙lhla i|yd iQ∞kula
ÿIalr yd ÿria: wd;au fidhd hEfï O¾u¥; ix.%dñl p;dßl l,ajdß fufyjr
mQcl udreùï j,§ óiï iqyo;dj biau;=fjhs
p;dÍl O¾u úfõlh ud¾;= 22 udìu §
ysÕ=rlaf.dv óifï urKdOdr iñ;sfha ixj;airh ieuf¾
oyï mdi, ;j;a áhqIka mka;shla fkdfõ
iqñ;a udr®la o is,ajd
iñ÷ka wìuqj
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙∞
05dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
O¾u ix.%yh
iqkS;d ud,kS úf–isxy
ñksidf.a wlSlre wd;aud¾:ldó keUqrej yd úmdl 19
foaj fiajl fudafiia ck;djf.a
wlSlrelfï úmdl j,g" úmdl
úm;a meñfKk úg Bg
idlaIshla jkq ms◊i .S;h
,shd bY%dfh,a ck;djg
wefik m˙† kQkaf.a mq;a fcdaIqjd iu.
wjq;a .S;h y~ k.d lSfõh' m<uqjk 2"3
.S;h
1' tïnd wyia ;,h
ud lshk foag ijka fokak
tïnd ñys;,h
ud jokg weyqïlka fokak
2' ud is; mo jeys ì∫ fuka
ud l:kh msks ì∫ fuka
<d me, u; jeis fmdo fuka
,d ;K u; u,a jeis fuka jefÜ
3' ysñ i| ku uu mjiñ
t;=ukaf.a uysuh Tn .hkak
fujka me† iys; .S; 43 la fudafiia
ck;djg lshd b.ekajQfõh ^oa'ks'i' 32(1-
43& n,kak' fudafiia fï kS;s ix.%yh
lreKq ish,a, wvx.= jk fia fmd;l
,shd .súiqï lr~qj Wiq,k f,újrekag
l;d fldg fï kS;s ix.%yh /f.k Tng
úreoaOj idlaIshla jk ms◊i iñπKka
jykafiaf.a .súiqï lr~qj <Û ;nkak'
uu „j;aj isáh° Tn,df.a ler,slu iy
uqrKavqlu fufia kï udf.a urKfhka
miq fld;rï fj;a o@ uu Tn,df.a yeá
oksñ' iñ∫ka b†˙fha ≥Iaglïlr" Tfí
ls%hd ksid Wkajykafiaf.a fldamh weú,S
Tn msg uyd ≥r®Nd.H meñfKkq we;'
n,kak iñπKkaf.a we;s n,iïmkak
wdorh yuqfõ ta wdorhg f.!rjfhka
fmr<d wdorh fkdlrk wlSlre"
wd;audr®:ldó ck;djg jk úm;l
uy;" fï kS;s ix.%yfhka .uH jkafkah'
ueú,a,gu wlSlre jk ñksid ta ;=<skau
úm; W∞ lr .kS' iEu úglu ñksid
uejqïldr foú∫ka wu;l lr ;u wNsu;h
wkqj ls%hd lr;s' tys m%;sM,h ≥l" l∫, yd
≥r®Nd.H fkdfõ o@ wk;=rej iñπfKda
kQkaf.a mq;a fcdaIqjdg l;d lrñka
Yla;su;aj ffOr®hiïmkak jkak' ud
Tjqkag fokakdjQ foaYhg Tn bY%dfh,a
ck;dj f.k hkafkysh'
uu Tn iu. isáñhs j∞<
fial' bkamiqj iñπKka
jykafia fudafiiag l;d fldg wnd˙ï
l∫jeáfha msysá fkdfnda lkaog ke.S
ldkdka foaYh krUkak' kuq;a kqU
ldkdka foaYhg we;=Ω fkdjkafka h'
kqU t∞ fu˙nd †h W,am; <Û° BY%dfh,a
ckhd b†˙fha ° ug úreoaOj mõ fldg
ug ysñ f.!rjh fkd≥kafkysh'
blaì;s fudafiia fkdfnda l∫lrhg
f.dia msia.d l∫ uq≥kg kexf.ah'
iñπfKda Tyqg ck;djg fok foaYh
fmkajd kqfò fofk;ska foaYh ≥gqfjysh'
fï uu wdn%ïg" Bidlag yd cdfldíg
fokakg fmdfrdka≥ jQ foaYhhs' tkuq≥ kqU
Bg we;=Ω fkdjkafkah'
fudafiiaf.a urKh(foaYh krUd tu lkafoa† foaj fiajl
fudafiia wmj;a úh' Wkajykafia fudají
foaYfha ;eks;,djl Tyq N=u∞k l<
fial' tkuq≥ tu ia:dkh ^fidfydka m<&
fï olajdu lsisfjla fkdoks' fudafiiag
iudk iñπKkaf.a uQKg uqyqK ,d
we¢k.;a †jeisjrfhla BY%dfh,ajreka
w;r fkdùh' bY%dfh,a ck;dj fudají
ñáhdjf;a° †k ;syla y~d je<mqfka h'
fudafiia fcdaIqjd msg w;a ;enQ neúka Tyq
m%«kqNdjfhka mQr®K jQfhah'
fcdaIqjd foaj fiajlj m;aùu (iñπfKda fcdaIqjdg l;d lr udf.a
fiajl fudafiia uf<ah' ±ka b;ska
fï fik. iu. ud fokakdjQ foaYhg
fcdr®∞ka .f`.ka tf.dv ù hkak' fï
foaYh kqU Tjqkag Wreu lr fokafkah'
uu fudafiia iu. isáhdla fuka kqU
iu. o isákafkñ' kqUf.ka wE;a
jkafkaj;a" w;a w˙kafkaj;a ke;'
b†˙hg'''
W;a;u mQcl lhsmdia
l=rei .ufka°yuqúh'''
f–iqia jykafia"
,diria
ur◊ka W;a:dk l<
wjia:dfjka miqj"
we;efula m˙isjreka fj;
f.dia Wkajykafia l<
m%d;sydr®hh .ek okajd
isáfhda h' túg kdhl
mQclfhda o" m˙isjre o"
fY%aIaGdêlrKh
/ia lrjd" §wms l=ula
lruqo@ fï ñksid
fndfyda ydialï lrhs'
wms fudyqg fufia bv
ye˙fhd;a" ish,a,kau
Tyq woyd .kq we;'
túg" frdau jreka meñK
wfma Y=oaOia:dkh;a"
wfma cd;sh;a jkikq
we;ehs lSh¶' §Tn okakd
fohla ke;' uqΩ cd;sfha
úkdYhg jvd" ck;dj
Wfoid tl ñksil=f.a
urKh fhda.H nj Tng
f;afrkafka keoa±¶hs
W;a;u mQcl jQ lhsmdia
weiSh'
ls%'j' 18 isg ls%'j' 36
olajd Tyq W;a;u mQcl
;k;=r ±¯h' Tyqf.a
úreoaOjd°kaf.a m%fhda.
j,g o" frdaujrekaf.a
t†˙jd†lïj,g o" uqyqK
foñka fu;rï ld,hla
tu moúh ±¯ug" Tyq
;=< jQ oialï yd iyc
yelshdj ksid Tyqg yels
úh' Tyqf.a uduKaäh
wkakdia l<ska ±rE fuu
Wiia mQcl moúh" Tyq
lmálñka yd Tyqf.a
újdyh u.ska ,nd
.;af;a h'
Tyq ieu úgu"
i;H yd hqla;shg
msgqmd ish moúh
/l.kakg fjfyiqks'
f–iqia jykafia keiSu
läkï ls¯ug Tyq bjy,a
jQ neõ Tyqf.a jpkfhkau
fmkS hhs' f–iqia
jykafia l< m%d;sydr®hh
we;a;la o fndrejla ±hs
fidhd ne,Su fkdj"
Tyqg wjYH jQfha ;j;a
úreoaOjd†hl= úkdY
lr ±óuhs' m˙isjreka
lKavdhulf.a kdhlhd
jQ lhsmdia" Tyqf.a mlaIhg
hï wk;=rla fõ kï
th Tyqf.a fm!oa.,sl
wdrlaIdjg o n,mdkq
we;ehs Tyq is;Sh' f–iqia
jykafia †fkka †k"
ckms%h;ajhg m;aùu
Tyqg ;r®ckhla hhs Tyq
l,amkd lf<ah'
f–iqia jykafia
fydr ryfia isrNdrhg
.ekSug Tyqg wjYH
jQj;a Wkajykafia rd;s%fha
,e.=ï .kakd ia:dkh
ksh; jYfhka fidhd
.ekSu wmyiq jQfhka th
ls%hd;aul ls¯ug fkdyels
úh' ta m%Yakh úi£ug
wka lsisjl= fkdj cq∞ia
Wmld¯ úh' Tyq kdhl
mQclhska fj; f.dia
§f–iqia jykafia Tng
mdjd fokafka kï Tn
ug fokafka l=ula±¶hs
weiSh' ^uf;õ 26(14-15&'
˙° ldis ;sylg .kqfokqj
;Ska≥ úh' t;eka mgka Tyq
Wkajykafia mdjd °ug
iq≥iq wjia:djla fiùh'
mdial= fNdackh i|yd
f–iqia jykafia Y%djlhka
iu. iQ∞kïj ;snQ
Wvquyf,a Yd,djl /iajQy'
mdial= fNdackfhka miqj
Y%djlhka f.;aiuks kïjQ
ia:dkhg hdug l;sld
lr .;ay' cq∞ia Yd,dfjka
yksl msgù f–iqia
jykafia ms<sn| f;dr;=re
kdhlhkag ±kaùh' Tjqyq
Ng lKavdhula hjd
Wkajykafia isrNdrhg
f.k mdkaor hdfï m%cd
uQ,slhka yd úkhOrhka
/iaj isá lhsmdiaf.a
ud<s.djg f.k .sfhdah'
tys° idlaIslrejkaf.a
idlaIs fndre jQfhka
fjk;a u.la fiùh' §fï
ukqIHhd foaj uka†rh ì|
oud ;=ka †klska kej;
f.dv k.ñ¶hs mejiQ
njg fpdaokdjla t,a,
úh' †jeisjr fcrñhdg
o" fujeksu wjia:djlg
uqyqK fokakg is≥úh'
,nk i;shg
ls%iaá m%†kdka≥
isß i¿fõ yDo idlaIsh ñksia w;lska iSrejg f.;a;ï lr ksuejqKqmΩoaola fkdue;s §,skka¶ fr† lvla úh ud frdau äkd˙ lsysmhlg ñ, flreKq'''y†is lghq;a;la i|yd wjeis hhs mjid f.k hkafka l=ug±hs fkd±k isáfhñ'
isrer mqrd ;=jd, j,ska ;ju;a WKqiqï reêrh jEfykl∫ uq≥kla u; ≤;a fomd weK .id l=reim;a l<fy,a,hlska we,h o is≥re l<uD; Y¯rhls m%dKh ksreoaO jQ'''
in; W∞ù we;s neúka Wreu ke; Tyq yg ksis N+u∞khla' b†ka Tõyq ud w;=rd .,af,k u;wdjrKh l<y ksi, foayh ysia m;=,a jefik fia
ta iamr®Yh ,o fudfydf;a - ±kq◊ yqre mqre≥ njlaud fudyq y∫kkafka o@isysúh fmr †k oiqka fm<;u isrer yd reêrh ;u isiqka yg mjrd ≥kata uyd we≥rdKka fkdfõ o fudyq@ u;l ihqrl .sÆKq fudfydf;a±kq◊ fmr fkdjQ úrE fjkila ud ;=< ie◊ka ud isidrd me;sreKq ;o wdf,dal rYañ Odrdjla iu. h<s mK .ekaú◊ud jid isá ksi, foayh
fï lskï wreuhla o@ t;=udKka ;j;a tys fkdùhtfy;a t;=udKkaf.a isrefr® fiahdj ud ;=< úh''t;=udKkaf.a W;a:dkfha „judk i<l=Kla njg ud m;a lrñka t;=udKka mshdKka jykafia fj; kslau f.dia we;'
tfyhska hï †kl Tn ud foi fk;a fhduq lrkafka kï'''ud ;=< we;s t;=ukaf.a rej olskafka kï'''t;=uka Tn Wfoid ú¢ fõokd olskafka kï'''ieneúkau Tng t;=udKka uqK .efikq we;'''
.re fldals, m%kdka≥ id' fn' ks' ifydaor;=ud
ljqre udj ∞,d .sh;a
„judk foúhka
jykafia wmj ∞,d hkafka
kE' †jH mQcdj ;=< °
wm fuh u;la lrkjd'
2020 jr®Ifha ° Y=oaOjq
iNd ud;dj wΩ n∞∞
†k wmf.a k<f,aa wΩ
;ej¯fuka wmg u;la
lr fokjd fï wmf.a
is;a fida†is lrk ld,h
meñfKk nj'
wmf.a is;a fjkia
lrf.k j; brdf.k
fkdj is; brd f.k
udfj; ye¯ tkak lsh,d'
f–iq iñ∫ka mjikjd'
fudk foa wmg wysñ
jqK;a foúhka jykafiaf.a
wdorh i∞l,a wm iu.hs'
fojk j;sldk uka;%K
iNdj i|yka lrkjd
foúhka jykafiaf.a y~
;ekam;a lrk ryis.;
ia:dkh ;ud yoj;
lsh,d' tfia kï wm ta
yoj;g tlÛj ms˙is≥j
ls%hd l< hq;=hs' wmf.a jev
mgka .ekSug fmr yd miq
foúhka jykafiag ia;+;s
lrkak' m%Yxid lrkak'
wms ys;kjd kï wms
lrk foa ;ud y˙ lsh,d'
ke;akï yefudau lrkag
´kE ta foa ;ud lsh,d'
wkak t;khs hlaIhd
ls%hd lrkafka' ta ksid wms
m˙iaiï úh hq;=hs'
fï ;djld,sl
f,dalfha wmg wjYH kE
hlaIhdf.a ls%hdldrlï'
lj∞j;a wmj ∞,d
hkafka ke;s f–iq ;ud
fï f,a fmrdf.k" ∞äh
y,df.k lr lshd .;
lsisjla fkdue;sj l=rei
.ig hkakg iQ∞kï
jkafka' wehs@ wfma .;
is; fu;rï oreKq'
wmg .e,ùu ≥ka wmg
iEu w;skau iyh jk
foúhkag fkao wm fï
úreoaO fjkafka' fmdâvla
ys;kak' yoj;g l;d
lrkak' fjkia fjkak'
mdmhg leu;s is;;a thg
jy,a jk is;;a wms fu,a,
lr.uq' wms mdmfhka
ksoyia fjuq' §udf.a ≥Iag
is;=ú,s wdYdjka fida∞ ud
ms˙is≥ lrkak' kej; ug
„jh ,nd fokak lsh,d
ks;ru lkak,õ lrkak'
uqΩ y†kau ukia:dmkh
jkak' túghs wmg iqjh
iykh ,efnkafka'
foúhka jykafiag l<
fkdyels lsisjla kE'
iñ∫ks wmg ks;ru mõ
j,ska wE;a ù i;=áka „j;a
fjkag bv i,ikak'
Wkajykafiaf.a levqkq
ì∫kq Y¯rh b†˙msg isghs
wms fï fudr .ikafka'
Wkajykafiaj wm
úYajdi lrkjd kï wm
lsisu lreKla Wfoidj;a
ìh úh hq;= kE' wmf.a
mjq,a „ú; leä,d
ì¢,d ;sfnkag mqΩjka'
wkd.;h .ek ;sfhk
n,dfmdfrd;a;=j iqkq
úiqkq fj,d hkag mqΩjka'
ta;a iajdñka jykafiag
mqΩjka ta levqkq ì∫kq
;eka iúu;a lrkag'
Wkajykafiaf.a YS% uqyqK
†jH i;am%idoh ;=<ska
wmg fmakjd' fï jrm%ido
,efnk wjia:djhs' fï
fj,dfõ Wkajykafia
wdihs Tn Wkajykafiag
wdofrhs lshkjg' ug Tn
úYajdihs lshkjg' wms
foúhka jykafiaj w;a
wer,hs bkafka' Tkak
mdial= ld,h tkfldg
m,a,sh me;a;g hkjd'
ta ;ud uy isl=rd∞
lf;da,slfhda' m˙isjre
jf.a fyd| jev lrk
krl ñksiaiq' wm w;r;a
tjeks wh wkka;hs' fï
fj,dfõ f–iq wmf.a
yoj;g l;d lrkjd'
úYajdiSh weiSka wdmiaig
n,uq' fldfyduo lsh,d'
foúhka jykafia
fï f,dalhg wdfõ
m%;sydr®hh lrkakg o@
wkaOhkag fmkSu fokag
o@ 5000 g lEu fokago
kE' Wkajykafia wdfõ
wkaOldrfha „j;ajk
mõldrjQ wmj iqjm;a
lrkaghs' wmg wd;añl
fmdaIKh ,nd fokaghs'
l,ajd˙ l∫ uq≥fka „ú;h
ms≥fõ ta ksihs' l=rei
.fia t,a,S urKfha ≥l
fõokdj ;=reΩ lrf.k
;u „ú;h mQcd lf<a
ta uyd wkaOldrfhka
wmj uq∞ .kaghs' wmf.a
wd;auhg jvd Y¯rh
ms˙is≥ lrkag fkdfhla
foa lrkjd uqo,a úhoï
lrkjd' kuq;a wd;auh
fmdaIKh lrkag fkdñf,a
fok mdfmdÉpdrKhj;a
wms lrkjo@ udihlg
jrla j;a wms Bg fhduq
fjkjo@ wmf.a is;
wms˙is≥ kï" tlsfkldg
ffjr lrkjd kï"
flfkys,slï lrkjd kï
wks;a wh md.d oud ;ud
Wiia fjkag yokjd kï
wm fudk foa lr;a jevla
kE' m<uq fldg wd;auh
fida∞ ouuq' ,nk i;shg
Ydka;s cïnqf.a
j; brdf.k fkdj is; brdf.k foú iñ∫ka fj; ye¯ tkak
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙∞
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
06 foaj jkaokdj
zfldÉpr g%hs l<;a nEfka
fndk tl kj;a; .kak'
fldÉpr kï ys;=j;a ;ry .kafka
kE lsh,d nEfka lkafg%da,a lr.kak'
fldÉpr ys;d.;a;;a wdfha ta je/oao
lrkafka kE lsh,d ál ojilska
flfrkjfka'Z
Ôúf;a yod .kak f.dvla whg
jqjukdj ;sfhkjd' je/oafoka ñfokak
´klu ;sfhkjd' ta;a" je/oaog tfrys
fjkak wmsg ;sfhkafka wvq Yla;shla'
leue;a; ;sín;a Yla;sh wvqhs'
zlsisu kS;shla we;s ùug fmr
f,dalfha mdmh ;sìKs'Z ^frdau 5(13&
foaj wdorfhka f,dalh ueõj;a
msfrõj;a" ta wdorhg tyd .shd mdmh
me,fjkak mgka .;af;a j,a me,Eáhla
jf.a' taoka Whfka wm foaj wdorh me,
l<;a M,h jqfka mdmhhs'
zmjg keïu we;sjhs ud fuf,dj
Wmkafka' flf,ia u,ska hq;=jhs ud uõ
l=i ms<sis÷fka'Z ^.S;d' 5(1&
foaj wdorfha yqiau .;a;;a" mdmfha
isúh wfma jfÜg ;sfhkjd'
zfï yeu ;eku oeka u;aøjH' oeka
yeu <ufhla wf;au f*daka tlla'
9 jif¾ jqKdg yeu <ufhlagu
fld,af,la bkakj¨'Z
yeu ;eku j,a me,Eá me,fj,d"
me, fj,d ú;rla fkfuhs me;sß,d'
me;sfrk mdmh yeu Ôú;hlau jg,,d'
zTnf.a úreoaOldrhd jk hlaIhd"
f.drjk isxyfhl= fuka ljfrl=
.s,.ksïfoda hs fidhñka Tn fudn
weúÈkafkah'Z ^ 1 fmaÿre 5$8&
id;ka fudk fi,a,u oeïu;a
foúhka jykafiaf.a wdorh id;kaj
uÜgq lrkjd'
zwm Wfoid foúhka jykafiaf.a
fma%uh m%;HCI jkafka wm mõldrhkaj
isáh§u ls%ia;=ia jykafia wm Wfoid Èú
msÿ neúks'Z ^frdau 5$8&
ta wdorh ljodj;a fkdfjkia jk
wurKSh wdorhla'
zkqU,df.a mõ isys fkdfldg"
kqU,df.a jro lud lrk foú|dfKda
uuh'Z ^fhidhd 43$25&
zuu Tjqkaf.a wmrdO lud
lrkafkñ' Tjqkaf.a mdm ;j;a isys
fkdlrkafkñ' fufia mjikafka
iajdñka jk uuh'Z^fcrñhd 31(34&
foúhka jykafia tfyu l<;a wms'''''
zug u;lhs .sh mdr;a Tfydu lsh,d
;uhs udj /jeÜgqfõ' ug wo jf.a
u;lhs ug Thd lsh,d ;sín l;d ál'
u;lfka .sh wjqreoafo;a wmsg tkak
lshkafka ke;=j wks;a yefudagu tkak
lsh,d ;sínd'Z
wms yeuodu;a wu;l fkdlr" iudj
fkd§ fmÜg.ïj, mqrjf.k bkafka
jerÈuhs
z.=re foajhks" fï ia;s%h
lduñ:Hdpdrfhys fh§ isáh§u w,a,d
.kakd ,oa§h' fun÷ wh .,a .id
urkakg fudafiiaf.a jHjia:dfõ ys
wmsg wK lr we;' tfy;a ueh .ek Tn
lshkafka lsfulao @Z ^fcdydka 8(4&
úkhOrfhda úkh lvlr lr úkh
lv lrk wh .ek weye .yf.k
bkakfldg mßisjre oyu T¨fõ
;shdf.k mdúÉÑ lr lr jerÈ lrk
wh w,a, .kak n,df.k ysáhd'
zTfíu wefia we;s ,S fldgh .ek
fkd;ld Tfí ifydaorhdf.a wefia we;s
,S l=v .ek n,kafka ukao @Z ^uf;õ
7(3& fÊiq u;la lr,d fokafka wkak ta
ksihs'
uf.a jro .ek lror fkdù f,dafla
bkak yefudaf.u jerÈ .ek lror jk
fldÜGdihla wms'
tyd f.or" fuyd f.or" mdf¾
fldfka f.or" w,a,mq mdf¾ f.or"
w,a,mq .fï f.or yeu
flkdf.au pß; iy;sl ,shkak yok
wmsg" wfma pßf;a .ek fydhkak
fõ,djla ke;s ;rï' zTjqka fufia
weiqfõ" Wkajykafia mÍlaId lr
Wkajykafiag jro ;nkakg lreKla
fidhd .kakd wáfhks'Z^fcdyka 8(6&
jerÈ lrkafka ke;s ukqiaihf.a
je/oaola fydhkak udk n,df.k ysáh
msßila' jerÈ fkdlrk ukqiaihf.ka
Ôúf;ag mdvula .kakjd fjkqjg
mdvula W.kajkak oÕ,mq msßila'
zWkajykafia keó ish weÕs,af,ka
ìu ,shq fial'Z ^fcdyka 8$6&
oÕ,k ñksiaiqkag fÊiq W;a;r
ÿkafka ksy`vj'
zñksy jev odkjd jeähs''' jevla
fokak ´kd' ñksyf.a /ia jeähs''' wvq
lrkak ´kd' Wkag oeka i,a,s lsh,d
yß fidaNfka''''' wvq lrkak ´kd' Z
oÕ,k whg wms;a W;a;r fokak
yokafka oeÕ,s,a,lskauhs'
zzWkajykafia fl<ska isg Tjqka
wu;d" zTn w;frka mjla ke;s
;eke;a;d m<uq fldg wEg .,
.ikak'ZZ ^fcdydka 8(7&
jerÈ fkdlr je/oao fmkaj, fok
flkdg fÊiq fl<ska ysáhd jf.a
fldkao fl<sska ;shd f.k l;d lrkak
mq¨jka'
zwkqka jrog m;a fkdlrkak' túg
Tn;a jrog m;a lrkq fkd,efí'Z ^¨la
6(37&
jerÈ l<;a" ldgj;a weÕs,a, Èla
fkdlrmq ksid fÊiq ia;s%hf.a me;a;
.kakjd'
jerÈ lr lr" ms<sfkdf.k jerÈ
w,a,k ñksiaiq ál ,eÊcdfjka uqK
jyf.k w;g .;a; .,a áflka
;ukagu .y .;a; kï fyd|hss lsh,d
ys;df.k hkak hkjd'
zia;s%h" Tõyq fldfyao @ lsisfjl=
Tng jro ;enqfõ keoao @'''''''Z
ziajdñkS" ke;ehs wE lSjdh'Z
^fcdydka 8(11&
.f,ka .y,d mdmh urkjd fjkqjg
mdmsIaGhd urkakhs wmsg ´klu'
zl=vq .ymq fld,a,d fkao'''
mqkre;a:dmfka ysáhd lsh,d ´ld
yefokafka kE' Th ñksyd iudj §,d
.Eksj ndr .;a;g ;j ál ojilska
;j;a ñksfyla w,a,.kS' uy oj,a
fydrlï lrmq tld oeka fndrejg
m,a,shg tkafka m,a,sfhkq;a fudkd yß
.,jkak fjkake;s'Z
ta jqk;a fÊiq yeuodu ukqiaihj
f;areï wrf.k mdmfhka f.dv tkak
w; ÿkakd uu;a Tng jro fkd;nñ'
hkak ñkamiq ;j;a mõ fkdlrkak'
^fcdydka 8$11&
mdmhg ksrka;rfhka jefgk
ukqiaihj f;areï wrf.k f.dv
tkak ;uhs fÊiq wmsg §,d .sfha
zmdfmdÉpdrKh" iu.s ikaOdkfhaZ
m%ido ksOdkh'
ziaj¾. rdcHfha h;=r Tng
fokafkñ' Tn fmd<fjys§ hula
n¢kafkyso" th iaj¾.fhys§ n|skq
,nkafkah' Tn fmdf<dfjys§ hula
uqokafkyso th iaj¾.fhys§ uqokq
,nkafkah'Z ^uf;õ 16(19&fÊiq fmaÿreg
ÿkak mõ ludfõ n,h wo iNdfõ
msh;=ukag mejÍ,d'''
zfï udf.a wjqreoaolg miq
mdfmdÉpdrKhhs'Z f.dvla wms mdmfhka
ksoyia fjkafka wjqreoaog ierhla
m,a,sfha ux.,Hfha§'
ta fudfyd; fjklka wkqkaf.a jerÈ
n, n,d fydh fydhd uf.a mõ f.dv
.yf.k msáka oekqfka ke;;a we;=f<ka
.| ..y Ôj;a fjkafka wmamsßhdjla
ke;=j'
fÊiqf.a wdorfha l=áhla fjkqjg
wms hldf.a lïy,la fj,d mõ f.dv
..y' mdmhg ;s; kï ksrka;r
mdfmdÉpdrKhhs' id;ka mroaok wúh
fï ksOdkhhs' mdmfhka f.dvhkak"
mdfmdÉpdrKhg f.dvfjkak'
mdm f.dfvka tf.dv fjkak'''
.re rx. fYydka msh;=ud
p;d˙l iufha f;jk bre†k
ysÕlu ;=< w;aolsk foúhka jykafiaf.a fm%auh
udr®;= 15 b˙∞ p;d˙l iufha f;jk bre†k^oï& kslauhdu 17(3-7
.S;d' 95(1-2"6-9
frdau 5(1-2"5-8
fcdydka 4(5-42 fyda
4(5-15"19-26"39-42
udr®;= 16 i∫∞ 2 rdcdj,sh 5(1-15
^oï& .S;d' 42(1-2"43(3-4
Æla 4(16"24î-30
udr®;= 17 wÛ' ∞ksfh,a 1(2"11-20
^oï& .S;d' 25(4-9
uf;õ 18(21-35
udr®;= 18 n∞∞ oa'kS'ix' 4(1"5-9
^oï& .S;d' 147(12-13"15-16"19-20
uf;õ 5(17-19
udr®;= 19 n%yia' id' cqfia uqks ux.,Hh^oï& 2 iduqfj,a 7(4-6"12-14"16
.S;d' 89(1-4"26"28
frdau 4(13"16-18"22
uf;õ 1(16"18-21"24 fyda
¨la 2(41-51
udr®;= 20 isl=rd' fydishd 14(1-9
^oï& .S;d' 81(5î -7"8-11"13"16
udla 12(28-34
udr®;= 21 fikiq' fydishd 5(15-6(6
^oï& .S;d' 51(1-2"16-19
¨la 18(9-14
udr®;= 22 b˙∞ p;d˙l iufha i;rjk bre†k ^oï& 1 iduqfj,a 16(1"5î-7
10-13
.S;d' 23(1-6
tmSi 5(8-14
fcdydka 9(1-41 fyda
9(1"6-9"13-17"34-38
udr®;= 15 isg21 olajd foaj jdlH m%ldYk
ud ksihs'''
.re trx. ,laYs%; o is,ajd msh;=ud
breÈk Ndjkdj p;dßl iufha ;=kajk breÈk jk wo
ojfia foaj jpkh ;=< wm olskafka
kqiqÿiq wjia:dfõ§ mjd wm foúhka
jykafiaf.a wdorhg k;= jk njhs'
fkdjákd fyda wlem hehs
ms<s.efkk úfgl mjd foúhka
jykafiaf.a jrm%idoh wmg .,d f.k
tk njhs' fuu mKsjqvh wmg lshùï
;=k mqrdu w;aú|skakg yelsh'
wo Y=' iqúfYAIfha iudÍh ia;s%h yd
wm iñ|dKka jykafia l< .kqfokqfõ
§ iïm%odh ;=< ;ukag wlem jqj;a
cqod cd;slhl= jQ Tjqka jykafia
tu ldka;djf.a;a ;j;a iudßhhka
fndfyda fofkl=f.a;a is;a yrjd Tjqkaj
weoys,sjka;hska l<d muKla fkdj Tjqka
yd iuÕ foojilao tys kej;=fKAh'
kS;shg yd iïm%odhg tyd .sh foaj
wdorfhka fndfyda fofkl=f.a msmdih
ikais÷jd Tjqkag .e,ùu ,nd fokakg
iñ|dKka jykafia lghq;= lf<Ah' ta foaj
wdorh ksiduh'
wfkla w;g m<uq foaj m%ldYkh ;=<
wm olskafka ueisú,s lshñka jy,a Ôú;h
j¾Kkd lrñka foúhka jykafiaf.a
ixrlaIKh iel l< wlSlre ck;djf.a
msmdih ixis÷jkakg foúhka jykafia
fudafiia ;=uka ;=<ska lghq;= l< fial'
tys§tu ck;dj iñ|dKka jykafia weoao
keoao lshd iel lrk ;rï foúhka
jykafiaf.ka wE;a ù isáfhdah' tfy;a
foúhka jykafiaf.a wiSñ; wdorhg iSud
ke;s ksid Tjqkaf.a msmdih ksjqKd muKla
fkdj foúhka jykafiaf.a jev isàu
w;aolskakgo Tjqkag yels úh'
ó<Õg by; isoaëka folu ;=< olsk foaj
wdorfha Wmßu wjia:dj .ek Y=' mdjq¿ ;=ud
frdaujrekag ,shQ ,smsfhys meyeÈ,sj i|yka
fõ' t;=ud mjik mߧ wm wkd:j isáh§u
l%sia;=ka jykafia mõldrhka ^tkï wm&
Wfoid kshñ; ld,fha§ ish Èú ms¥ fial'
tu m%ldYkh wdrïNfha§u wmg lshkafka
wmj oñgq njg muqKqjkafka wmf.a
weoys,a, njhs'
kqiqÿiq fyda wlem fyda idïm%odh ;=<
fkdyels wjia:djka j,§ mjd wmg foaj
wdorh w;aolskakg i,iajk ;rï wm
foú iñ|dfKda wmg wdorh lrk fial'
Tjqka jykafiaf.a wdorh ;rd;srï j;a wka
wh lshk foa .ekj;a lror fyda l,n,
jkafka ke;' ta ksid mõldrj isák úg
wm fidhd ú;a wm ;=< we;s msmdih ksjd
ouk .e,jqïldrhdKkaaf.a jrm%idofhka
msfruq' l=reish ksid w;aolsk Ôjkh yd
.e,ùug msmdi fjuq'
fjfrdaksldjla ud ≥gqjd la,Sksla fmda,sfï wka;su y˙fhawïfula ysáhd fjfyi nr§ld;a tlal ±hs wdfõ wïfï¶ weiqjd ±˙hla t;ekg weú†ka
wïud keye ms<s;=re ≥kafkanv.sks nj wef.a fk;ska fmfka§wïug fudkdo lkak f.akafka¶weh weiqjd y˙ ryiska wehf.ka
nksia f.ähl=hs lyg äx.l=hswrf.k wdjd yks yksfla;kshu f.o˙ka weú†ka bkafkajhig .shdu Tfydu ;ud
wïuf.a la,Sksla fmd; fldfyowïud T;ku b|f.k bkaklsh,d weh .shd fnfy;a ,shdf.k wrf.k fokakg f∞ia;rf.ka
fjfrdaksldjka ysÛjQ ldf,l≥mam;a wïuf.a wi<g weú†kauqyqKg iskdj f.akak fjfyiqKqfjfrdaksldjla ud ≥gqjd
.re yer,a uelaisuia frdâ˙.= mq,af,a msh;=ud id' wef,daishia foõi;ay," fnd/,a,
ffjrifhka wm uqojd .ekSug ñ°fï wm iajdñ≥f.a ne;sh fj; fhduqfjuql;=;=uks"
iEu n%yiam;ska∞ †khlu iji 5'00 nïn,msáh u˙h
wdik foõue∫frys meje;afjk ñ°fï wm iajdñ≥j
he°fï kqjdKhg iyNd.s ù t;=ñhf.a ue†y;aùfï f,vfrda.
Wmøj,ska ukqIH ixy;sh uq∞.ekSu Wfoid Nla;s wNHdij,
fh°ug wjia:jd kej; W∞ù we;' jrl fldaÜfÜ rdcHfha
mD;=.Sis m%ekaisialka meúoaokaf.a wOHd;añl uOHia:dkhlaj
mej;s ñ°fï wm iajdñ≥f.a foajia:dkh cdj;a; m%foaYfha
mej;sk'
Bg iu.dój mej;s fn!;siau <sf|ka iakdkh ,oafoda
hCI yQkshï yd nkaOj,skao ≥r®NsCI yd fndajk
frda.j,skao udkisl yd .r®NdY ≥n,;djhka u.skao
mSvd,;a foaYSh yd úfoaYSh ie±yej;=ka ish.Kka fï
Y=oaOjQ meka mdkh ls¯fuka yd iakdkh ls¯fuka mQr®K
iqjh w;a±l we;s nj mD;=.Sis idys;Huh uq,dY%j,
i|yka fõ' tjlg fldaÜfÜ yd is;djl w;r mej;s n,
wr.,hg wiqjQ fï foajia:dkh .sksn;a jQj;a wog;a tys
w;a;sjdrï fldgi yd ck;djg Yd¯˙l iqjh ,nd≥ka
Y=oaO jQ <s| wog;a ksremøs;j mj;S' jir .Kkla wmøjH
;eïm;a ùfuka tys ksoka.;jQ ñ°fï wm iajdñ∫f.a
jkaokSh m%;sudj tys ;sî fidhdf.k m%ekaisialdkq yd
T.ia;shdkq ;dmiqka tys wdrCIdjg f.dafõ lf;da,sl
mqoiqk fj;
hjd we;'
th f.dafõ
Y=oaO jQ cqfia
uqks∫kaf.a
foajia:dkhl
we;s nj
lgl;d f.;S we;'
lreKq fufia ;sìh ° frda.fha° yd NS;sfha° ;ju;a
ñ°fï wm iajdñ≥jf.a ue†y;aùu m;kd uõjreka
fndfydah' mrïmrd .Kkl ckm%jdofha mejf;k fï
u˙h ne;s weoys,a, W;=fr® fuka ud;r olajd je,a,nv
fndfyda .ïudkj, ±äf,iska ia:dk.;ù we;'
nka≥, fkdaksia - fudrgqj
ck;d y`vdkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks od b˙∞
07
l;=;=uks"
cd;sl Or®fudamfoaY uOHia:dkh u.ska oyï .=rejr .=rej˙hkaf.a
oyï oekqu jr®Okh i|yd oyï .=re úNd. meje;aùu b;du;a
m%YxikShh' oyï .=re 1"2"3 jYfhka úNd.hka ;=kla mj;ajd oyu ms<sn|j
ukd wjfndaOhla ,nd°ug lghq;= ls¯u ldf,daÑ;h' tf,iu YS% ,xld
úNd. fomdr®;fïka;=j lf;da,sl oyï .=rejreka i|yd Or®udpdr®h iy;sl
m;% úNd.h kñka úNd.hla jdr®Islj mj;ajkq ,efí' Or®fudamfoaY
uOHia:dkh u.ska mj;ajk oyï .=re úNd.j, úIh ksr®foaYhu úNd.
fomdr®;fïka;=fõ úNd.hgo ksr®foaYlr we;'
tlu ksr®foaYhla úNd.hka folgu ;snqko cd;sl Or®fudamfoaY
uOHia:dkfha úNd.hkag iy rcfha úNd.hg fmkS isàug oyï
.=rejrekag moú uOHia:dk j,ska ksr®foaYlr we;' fuh oyï
.=rejrekag ;rula .egÆ iy.;ù we;' wfkl=;a wd.ïj, oyï
.=rejr" .=rej˙hkag we;af;a YS% ,xld úNd. fomdr®;fïka;=fõ úNd.h
mu◊' ud fhdackd lrkqfha cd;sl Or®fudamfoaY uOHia:dkfha úNd.
hkag fyda rcfha úNd. fomdr®;fïka;=fõ úNd.h hk foflka tlla
muKla ksr®foaYlrk f,ih'
iageka,s fmfr®rd - cd-we,
l;=;=uks"
fuh ú,dis;djla lSjdg we∫ï ú,dis;djla fkdfõ' fldKav
ú,dis;djla o fkdfõ' bre†k;a Kh ux.,H †k;a iïmQr®K †jH
mQcdjg iyNd.sùu lf;da,slhd i;= Kh hqla;shls' th iNd ksfhda.
hka f,i o ie,fla' l,ajd˙ l∫ uq≥fka il, f,daljdiskaf.a mdmhka
Wfoid l=reishla u; ‚ú;h mQcd l< wm .e<jqïldrhdKka jk f–iqia
ls%ia;=ia jykafiaf.a „ú; mQcdj isys lrjk bre†k †jH mQcdjg iyNd.s
jk fndfyda fokd †jH fNdackh je<£fuka miq läuqäfha foõue∫frka msg
ù hEu wo ú,dis;djla njg m;a ù we;' b˙∞ fjkqjg fikiqrdod yji
meje;afjk †jH mQcdjka ys fuh oelsh yelsh' tfia msg ù hEug flfkl=g
hï wjYH;djhla ;sìh yelsh' tfy;a mqreoaola yeáhg †jH fndcqk °fõ
r|jd f.k msgù hkafkdao ke;sjd fkdfõ'
†jH mQcdj wjidk jkafka .re msh;=ud ,ndfok Y=oaOjQ ;s%;ajfha
wdYsr®jdofhks' bre†k †jH mQcdjlg ld,h .; jkafka jeäu
jqfkd;a meh tlhs ld,la mu◊' Y=oaO jQ ;s%;ajfha wdYsr®jdoh wrf.k
foõue∫frka msg ù hk f,i ±kqï °ug wΩ n∞∞ †k †jH mQcdj
is≥l< msh;=ful=g is≥úh' wms f.jñka isákfka p;d˙l iufha †k
y;,shl jrm%id°h ld, jljdkqjhs' bre†k †jH mQcdjg iyNd.s ùu
Kh hqla;shla fukau thg wjidkh olajd iyNd.s ùug j.lSula yd
hq;=lula lf;da,sl ck;djg we;'
á%is,a weµa' ueka†ia - ú,af,dardj;a;
l;=;=uks"
Y=oaOjQ meh meje;aùu p;d˙l iuh ;=< oelsh
yels iqúfYaIs Nla;s wNHdihls' foõue∫re ;=<
muKla fkdj ksfjia ;=<o fndfyda úg mj;ajkakg
fhfok Y=oaO jQ meh wj†fhka hq;=u WÉpdrKh
lrkakg hul= fmdfydi;a fj;a kï ta ;=<ska
lshefjk wre; ld,Sk iudchg fkd.e,fmk njla
fmkakqï lrhs' jir ishhlg wdikak ,shejqKq fuu
m%ldY ;=<ska fndfyda úg lshefjkafka l=˙isfha ;ksjQ
f–iq iñ∫kaf.a ≥la wf|dakdh' tfiau tu wf|dakdj
fl;rï oreKq oehs lsjfyd;a ;uka .,jd .kakg
hk ck;djf.a mdmfha oreKqlu ksidu ˆf;da ug
b;d ;s;a; jqfkys˜ hehs mjikakg ;rï t;=uka ;=<
l<ls¯ula jQ nj tu he≥ï ;=<ska fmfka'
tfiau ≥lam%dma;s ú,dmfhys i|ykaj we;s m˙†
jo .dúkd bjikq fkdyelsj ;ukag l=reisfha
brKu w;alr fokakg ;rï ;ud ñksidg l<
jro l=ula±hs wikakg ;rï Tjqka jykafia <dul
jk whqre ;j;a ;ekl i|yka fjhs' mdms ckhd
mdmfha jy,a núka uqojd .kakg foaj;ajh ysia
fldg ukq f,djg jeä t;=udfKda udkj ixy;sfha
.e<ùu i|yd ls%hd l< w;r ukqIHhdg fl;rï
fma%u l<d ±hs lsjfyd;a l=rei .fia° zfudjqka
fkd±k lrk jrog iudj ≥k uekjZ hs mshdKka
jykafia whe°ug mjd ldre◊l úh'
tfiau ta fma%udkaú; iajdñka jykafiag
iekiSu ,ndfokakg wm m%n,fhda o fkdfjuq'
Tjqka jykafia wmg ,nd≥ka .e<ùu whs;s lr
f.k Tjqka jykafia fmkakq „ú; wdor®Yh
wdor®Yhg .ksñka .e<ùfï u.g fma%ufhka
ms<s;=re °ug ñi t;=uka ikikakg k<jkakg
wmg lsisu úfgl;a yelshdjla fyda n,hla ke;'
fujeks woyia iys; m%ldYk ìysú we;af;a fndfyda
úg tajd ìysjk wj†fha ;snQ kdv.ï rgdj Tiafia
nj is;sh yel' tfiau ta jk úg ,la†j mqrd úis˙
isá úfoaY .re mshjrekaf.a isxy, NdId ±kqu yd
ck rgdj ;=< ;snQ jd.a ffY,h uq,a fldg jqjo
fï jk úg †hqKq hehs iïu; ck iudch ;=<
y˙ wjfndaOfhka ksjer†j WÉpdrKh lrkakg
´kE ;rï jgmsgdjla ieliS ;sìh° .srjqka fia
flfrk fuu he≥ï ;=<ska wm lrkqfha jrolau
nj wm f;areï .; hq;=h' tfiau ta ms<sn| ck;dj
±kqj;a ls¯ula yd lreKq meye†,s ls¯ula lr
ùug ld,h W∞ù we;s nj wújdofhka ms<s.;
hq;=j we;'
weka;ks ch,;a - rd.u
l=rei m;a f–iqg wm ;s;a; fj,d o@
oyï .=re úNd. jeä fj,do@
foõ ue∫fr® wÆ;au ú,dis;dj
l;=;=uks"
ls%ia;=¤W;a:dkls%ia;=;a:dk bre†k ux.,Hd;s ux.,Hhhs' ckjkaokd pl%fha kdNshhs' t†kg fmr
f.dla b˙∞ isg wdf,aÆhshd fikiqrd∞ w;r †k yf;ka tll mqr mif<diajl jeáh hq;=h'
2018 udr®;= 31 fikiqrd∞ nla mqr mif<diajl úh' wfma%, 01 mdial= b˙∞ úh'
1920 .Kkaj, ì%;dkH mdr®,sfïka;=j mdial= mk;la iïu; lr.;s' ta wkqj wfma%,a fojk b˙∞
mdial= †kh f,i kshu úK' fuys;a ∞;ula ke;s fyhska wjqre≥ m;d k;a;, fuka tlu †khla
fkdjefÜ' wfma iNdj fuh .dKlgj;a fkdf.k fkdokakd f,i isáfhah' lf;da,sl iNdj Y=oaO
jQ iïm%∞h wdrCId l<dh' wka;sug ì%;dkH lf;da,sl iïm%∞hgu hg;aúh' ì%;dkHh
f.%f.da˙hdkq †k or®Ykh;a ms<s.;af;a 1751 °h' ´f;dfvdlaia reishdj 1917 úma,jhg
miqjh' udr®;= 1 m;%fha le,siagia chudkakhka ls%'j' 325 ksfihd uka;%K iNdfõ
ks.ukh nj lSu ksjer†h' tfy;a ,smsh w. 18 jk ishjfia isg hhs lSu
if∞iah'
µs,SIka wnhfldaka - ye|,
l;=;=uks"
wfma óiï ix>h ;=< fndfyda≥rg wOHd;añl iy ndysr iïnkaO;d
f.dvkef.kafka óiï lñgqj yrydh' óiï fiajl msh;=ud iy iyhl
msh;=ud óiï lñgqfõ ksfhda‚;hka yd yuqù hï hï wjia:dj,g uqyqK
foñka lf;da,sl ck;djg fi; i,ihs' ug yefÛk yeáhg óifï ck;djf.a
foajia:dkh iïnkaOj" .u iïnkaOj" wjfndaOhla ,ndf.k lghq;= ls¯fuka
iqkaor .ula ìyslr .ekSug yelsfõ'
ñksiqkaf.a woyia" b,a,Sï" fpdaokd" fhdackd" †˙.ekaùï" wvqmdvq"
wjeis;dj wd†h ±k.ekSu ms◊i foajia:dkfhka msg;g ,shqï fmÜáh-
la ilia lr .; yelsh' foajia:dkhg meñfKk úg kdñlj fyda
ksr®kdñlj ,shqï ilid ±ñh yelsh' uilg jrla tajd óiï fiajl
msh;=ud /f.k f.dia tajdg úi∫ï fidhd°ug W;aidy l< yelsh' tu.ska
.u ;=< wÆ;a hula tkï ;j≥rg;a .u ixjr®Okh ùula is≥úh yelsh'
tu.ska †jH tfårdKka ;=< .ukl fhfok negΩ /<la ìysfõ'
tï' ã' iqor®YkS mS˙ia - y,afm
óiu ;=< fmd≥ ,shqï fmÜáhl wjeis;djh
wfia, oikdhl,nk i;shg'''
dkd¾:
m%§mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙∞
mial,a chudkak
m%Yakh ( wkd.ñl f,dalhla ;=<" f,dalh mqrdjg foú∫ka flfrys we;s ñksia úYajdih .ek lemS fmfkk yd b;d m%uqL fmf<a m%n, rglska tk ld†k,a kula f,i meye†,s ls ula lrkak Tnjykafiag mqÆjka o@
ms<s;=r ( wfma f,dalfha ±ka
is≥fjñka mj;akd is;sú,s
úldYkfha n,mEfuka fyda
ixialD;suh jYfhka is≥jk
n,mEïj,ska fyda lsisu iudchla
jika lr" jid ;nkakg wmg
mqΩjkalula keye' ta ishÆ
n,mEï j,ska §wm wdrlaId
iys;hs¶ lsh,d lsis≥ rglg
lshkak mqΩjkalul=;a keye'
tjekakla is≥fjkjd kï tfia
is≥jkafka lsishï rgla" úYaj
jHdma;s" iuia; f.da,Sh iudcfhka
fldka ù" yqol,dj isákafka kï mu◊'
tjeks ;;a;ajhla fldfy;au fi!LH
iïmkakh lsh,;a ud ys;kafka keye'
m%n, yd m%uqL lf;da,sl rgla jk ms,smSkh"
tkï wm rg ;=<g;a f,dalfha úúO rgj,
wfkalúO lshukaj, $ m%ldYk j, $is;sú,s
m˙kdufha $ l,amkd lrk wdldrj,
˙x.Sula" n,mEula $ f;rmqula ;sfnk nj
wm okakjd $ wm w;aolskjd'
ta;a ta jf.au ;uhs ms,smSk rgg yd tys
ixialD;shg wiuiu n,mEula" Wreuhla
;sfhk jir 500 lg tyd .sh" tys wrgq
nei.;a" iudc.; lf;da,sl $ ls%ia;shdks
ksfhdackh yd tys Yla;sh jvd;a m%n,hs
lshk ldrKh' wfma lf;da,sl $ ls%ia;shdks
l=gqïnhka $ mjq,a §ish weoys,a, - úYajdih¶
ish „ú;j,g wdfoaY $ lr.kakd $ fmr<do
.kakd wdldrh .ek ud ;=< we;af;a uy;a
wNsudkhla yd b;d .eUqre w.h ls ula'
§wfma ryi thhs¶ lsh,hs ug ±fkkafka'
wfma mjq,a ixia:dj $l=gqUh Yla;su;a kï
wkd.; mrmqrg Tjqkag ∞hdo l< yels
Tjqkaf.a mru Okh wd.ñl úYajdih $
weoys,a, yd tys yrhka h'
ta njg Tjqkaf.a is;a l=yr ;=<"
Ñ;a;dNHka;rfha ;sridrj" me,m†hï ù
we;akï Tjqkag ;sr" ia:djr yd fkdief,k
yeÛSula we;akï th tla;rd ≥rlg"
Tjqkaf.a we;=<dka; Yla;sh ms<sn| bÛshls'
;;a weoys,a, $ úYajdih ;eìh yels" ishqï
wjfndaOd;aul" úpdr nqoaêuh u;hla
f.fkk uQ,dY%hls· m%Njhls' ta flfia jqj;a
ms,smSkh ;=< hdÉ∆ yd m%ido ksOdk u.ska
iqúfYaIdldrfhka ckms%h Nla;s wNHdi
yryd ish weoys,a, $ úYajdih B<Û mrmqrg
∞hdo lrkakg lf;da,sl $ ls;=kq mjq,a
j,g yelsfõ'
th flfiaj;a jfhdajDoaO iSh,dg wdÉÑ,dg
l< fkdyelalls' ta ksid mdi,a $ úoHd,
Or®fudamfoaYh $ foaj Or®uh b.ekakqjdfõ'
tfy;a Tjqyq „ú;fha ie|E ld,fha t†fk∞
$ ffoksl „ú;h ;=< hdÉ∆fõ
ksu.ak fj;s' cmud,h $ fldka;h lsh;s'
bámkaoula o,aj;s' u,la mQcd lr;s' th"
úYajdih kj mrmqrg $ B<Û mrïmrdjg
yrjk udr®. j,ska ;j;a tla u.ls' ueks,d
kqjr jeks b;d ckdlSr®K" cd;sl iSud j,ska
uqla;" úYaj jHdma; fmfoil mjd ish
weoys,a, ;ukaf.a B<Û mrmqrg yerùfï
fjkia l%u ;sfí' tfy;a ckms%h Nla;s
wNHdi .ek l;d lrk úg wka; †<s∫
ck;djh" ≥mam;a ck;djh $ fmdfydi;a
ck;djh jeks mgq fNao wy,lj;a ke;'
m%Yakh ( Tn lrk meye†,s ls fuka .uH jkafka ms,ssmSkh ;=< wo mj;sk ;;a;ajh .ek Tn;=uka ;=< uy;a i;=gla ;sfnk njhs' ms,smSkh jeks m%n, lf;da,sl rgla" ueks,d kqjr .ek Tn lrk meye†,s ls u wid isák úg ud ;=< i;=gla we;sfjkjd" kuq;a ueks,d kqjr wdYs%;j uy;a wiykld˙" ìysiqKq ;;a;ajhka jr®Okh jk njg l;d me;sr hoa† yenEjgu ueks,dys j;auka ;;a;ajh ljrdldr o@
ms<s;=r ( fyd|hs''' ms,smSk ck;dj iuÛ
wm wka;r® wd.ñl in|;dj .ek idlÉPd
lrkjd' fuu ixjdohka idudkHfhka
flfrkafka ls;=kqjka yd uqia,sï ne;su;=ka
w;rhs' tu ixjdo fndfydu;au ls%hdYS,s hs'
úfYaIfhka u ixjdo wjOdkh fhduqfj,d
;sfhkafk;a ol=Kq †. ms,smSkh ;=<hs'
ñksia meyer .ekSïj, ksr;" m%pKav
ls%hdj, fhfok" bia,dïjreka hhs lshd
.;a" ;djld,sl ;ykug ,laj we;s"
ixúOdk yd we;euqka b;d m%pKav f,i;a
l,yld˙ f,i;a yeis ,d ;sfhkjd' fï
w;r f.ù .sh oYlh ;=< rch yd úúO
uqia,sï ixúOdk $ mdr®Yajhka w;r fï .ek
idlÉPd mj;aj,;a ;sfhkjd' lf;da,sl iNd
ud;dj wehf.a fldgi bgqlrkjd· ñkaokd´
ro.=re W,ud iuqΩj wm uy by<ska fujeks
m%h;ak w.h lrkjd' m%cd kdhlhka" m%cd
ls%hdld˙ka yd ckim%Odkska w;r;a" rch
yd ler,s lKavdhï w;r;a úoaj;=ka" m%ùk"
lD;yia; úfYaIhka yd Or®uOrhka w;r;a
idlÉPd" iuqΩ meje;aùu .ek wm uy;a fia
ia;+;sjka; fjkjd'
±ka wmf.a wjOdkh fhduqj we;af;a ≥Ialr
ldr®hhla fj;hs' tkï wka;r® wd.ñl
ixjdoh wfma wi,ajeis ck;djf.a fomd
<Ûg f.k hkafka flfia o@ Tjqka w;rg
;;a wka;r® ixjdo f.k hd hq;af;a" wi;H
mokula ke;s" fndre fpdaokd ksidfjka
m,s.ekSï" mjq,a w;r úrilhka" is;a fõokd
we;s jQfha fuys ksidh' Tjqka w;r we;s
fõokdld˙ u;lhka" ksÜgdjg iqjm;a
úh hq;= ;=jd, Tvq≥jd f.dia we;af;a fï
ksidh· idlÉPd" ixjdo" yq≥ foaj Odr®ñl
fyda or®Ykjd†uh ldrKdj,g iSud fkdúh
hq;=h' foaj Odr®ñl fyda or®Ykjd†uh lreKq
ixjdo j,g ksñ;s ùu wf.a h' tfy;a
wmf.a wjOdkh †ksh hq;= ldrKd jkafka
wñys u;lhka iqjm;a ls u· ;=jd, iqjm;a
ls u· iudj °u· úkdYj .sh ñ;%;ajh
h<s f.dvke.Su hk ldrKd h' wfklla
fkdfõ'
m%Yakh ( wm yuqfõ we;s iSñ; ld,h l<ukdlrKh lr.ksñka ud Tnjykafiaf.ka ±k.ekSug leue;shs wo ld,fha iiqkg we;=Ωjk msh;=uka,d isák ;;a;ajh .ek" úfYaIfhka u ueks,d kqjr ;;a;ajh .ek Tn;=ukaf.a ;lafiarej l=ulao @ ud fï m%Yakh Tn ;=ukag fhduq lrkafka wjq' 10 la jeks ld,hla udo foõi;ay,a foll mQcd;ajrh m;d we;=Ωjk mQcl isiqkaf.a mqyqKqlrejl= f,i fiajh lr we;s ksidhs'
ms<s;=r ( ud ys;k wdldrhg wdishdfõ isák
wmg mQcd;ajrh m;d ie,lsh hq;= le|ùï
.Kkdjla ,nkak ;rï wm foajdYsr®jdoh
,nd ;sfnkjd' f,dalfha wka rgj,"
l,dmj," is≥jk foaj,a .ek" úfYaIfhkau
mQcdm%id†;=uka,df.a .=Kd;aul Ndjh .ek
wmg wykak ,efnkjd' mQcd;ajrh'''^iskd
fiñka& fyd|hs" ug Wjukdjla keye uf.a
mrmqfr® iajdñ,d iuÛ wo ld,fha iiqkg
tlajk mshjreka ii|kak' talg fya;=j
tla ld, jljdkqjl iajdñ,d wks;a ld,
jljdkqfõ mshjrekag jvd fyd|hs lshkak
ug Wjukdjla ke;s ksihs' ta;a ud lshd
isákafka úúO ld, jljdkqj, wmg ,efnk
msh;=uka ìysjkafka" wmg tlajkafka"
uqiqjkafka Tjqka ye≥Kq" jevqKq ixialD;ska"
ye†hdjka yd jgmsgdjka w;˙ka" ta ta
ixialD;ska o iuÛ njhs'
wo ìysjk" Ydikhg we;=Ωjk msh;=uka
uf.a ldf,a $ wfma ldf,a msh;=uka fuka
wm fuka úh hq;= hhs" n,dfmdfrd;a;=fjkak
ug mqΩjka lula keye' ug ±l.kakg
$ ±k.kakg Wjukdjkafka Ydikhg
wÆf;ka tlajk kjl mshjrekaf.a Yla;ska
fudkjd o@ Tjqkaf.a idlaIs ±¯ï ljrdldr
o@ uev meje;aúh hq;= ldrKd we;;a" Tjqka
ìysj we;af;a ixfÄhdxl ^ä‚g,a& f,dalhg
nj wm wu;l l< hq;= ke;' ixfÄhdxl
f,dalhg ìysj we;s Tjqkag iqmqj; m;,
ls fï ldr®hfha ° woH;k hq.fha ni
kQ;k ixksfõok fuj,ï jy,a lrf.k
yiqrejkakg yelshdjla kj hq.fha mshjreka
jk Tjqkag ;sfhkjd'
kQ;k ;reK mrmqrg Tjqka b;du;a
iómh' yefok jefvk fhdjqka mrmqfr®
udkisl;ajh" Tjqkaf.a is;sú,s" Tjqka is;k
- m;ajk yeá" Tjqkaf.a ixialD;sh" pr®hd"
Tjqkag ióm ;reK mshjrekag" ug jvd
fyd|g j;auka ;reK mrmqr f;areï .ekSu
myiqh' W∞yrKhla f,i ud udj y∫kajd.
kafka ixfÄhdxl ixl%ñlfhla
f,ih' ud iq≥iq jkafka kï uu
m˙.Klh y∞rkafkñ' ta;a kj
mrmqfr® mshjre''' ta we;a;ka bm†,du
;sfhkafka ta oialï Wreu lrf.
khs' b;ska ta ksid ixfÄhdxl ^ä‚g,a&
f,dalhg Wmka ñksiqkaf.a uki
ls%hd lrk yeá - Tjqkaf.a udkislh
f;areï .ekSfï yelshdjla" fï
we;a;kag ;sfhkjd· ug jvd fyd|
jdis∞hl ;;a;ajhl Tjqka isákjd'
m%Yakh ( f,dj mqrd me;sr we;s iqj fufyhhka .ek· ñksiqka weo ne| .kakd wdlr®YkSh m%Ndj - Y=oaOd;au m%dud”l lKavdhï .ek Tnjykafia is;kafka fudkjd o@
ms<s;=r ( Y=oaOd;au m%dud”l
lKavdhï iNdj w;aú¢k uydkqNdj
iïmkak jrm%idohla f,ihs ud
olskafka' Y=oaOd;au m%dud”l lKavdhï
foaj jpkhg uy;a f.!rjdorhla" ta jf.au
ix;=Iaáhla yd fm%auhla f.k ° ;sfnkjd'
ta ;;a;ajh ±ka ;j≥rg;a úldYkh fjñka
mj;skjd' m<uqj ;snqfKa hdÉ∆ lKavdhï'
ta;a fï jkúg úúO m%cd lKavdhï ;=<g"
ck iudc ia:rhka ;=<g we;=Ωj we;s
fndfyda Y=oaOd;au m%dud”l lKavdhï iudc
idOdrK;ajh fjkqfjka fmkS isákjd'
WmfoaYkhka ,nd °fï ° Tjqkaj
Y=oaOd;auhdKka jykafia fufyhjkjd
muKla fkdj" ta jrï yryd iqndrxÑh
m;, lrkakg" wkaOhkag fmkSu ,nd fok
Y=oaOd;auhdKka jykafia" tfia ls%hd lrk
nj ud y∫kd .kakjd' fuys† ksrka;rfhka
u;lfha r|jd .; hq;= tla jeo.;a
ldrKhla wjOdrKh lrkak leue;shs' ta
;uhs Y=oaOd;au m%dud”l lKavdhï iudka;r
iNdjla njg m;a fkdúh hq;= nj' ta
fjkqjg jvd me;sr .sh" mqΩ,a óiï ix>hg
we;=Ωùu· ro.=re moúh ;=<g we;=Ωùu i|yd
óifï msh;=ud iuÛ" moúfha ro.=re ysñhka
iuÛ iy iïnkaO;d mj;ajd f.k hdu
jeo.;a fjkjd' ud msh;=ukag $ .sys m%cd
kdhlhkag Y=oaOd;au m%dud”l lKavdhï
j,g tlajkakehs lshkafka talhs'
m%Yakh ( Tnjykafia iyNd.s jQ wdishdk ro.=re iïfï,kh ms<sn|jhs udf.a wjidk m%Yakh' ud ±lald Tnjykafia wdishdk ro.=re iïfï,kh §ro.=re ifydaorhkaf.a iuqΩj¶ f,i ye¢kajQjd' ta .ek Tnjykafiag fudkjo lshkak ;sfhkafk@
ms<s;=r - Tõ' ux tfyu lsõjd ;uhs' wdishdk
ro.=re ysñ tl;=fõ m%drïNlhg ud iyNd.s
jqK yhjk wjia:djhs fï' yeu jirlu
fuys† l;sld lrk ud;Dld yd ta yryd
we;sjk jdo újdo fjkia fjkjd' nd.∞
l;d lrk ud;Dld .ek wm wkque;sh °,
we;s' fï iyNd.s;ajfha tla jeo.;a w.%
M,hla kï wm f.dvk.d .kakd ñ;%;ajhhs'
Tn tlsfkld fm!oa.,slj l< l;d ny
Tn is;a ;=< nyd f.k ;eka m;a lrf.k
wrf.k hkjd' Tjqfkdjqka fmkS isák
iNdfõ i;=g yd ika;dmh;a fmd† ne|f.k
hkjd' b;ska ro.=re;=uka weiqfrka Tng
iqúfYaI jQ iNdj Tng yuqfjkjd' ud ta ksid
mS%;shg" m%fudaohg m;afjkjd'
uu kdhlhd fjñ" tfy;a uu ir®j iïmQr®K fkdfjñ
ck;d O¾uodkh ms<sn| Y=oaOdikSh fldñifï wêm;s w;s W;=ï Ælia wkaf;daksfhda f.dalsï ldÈk,a g.af,a ysñ
ixjdoh (wdpdr®h .re leñ,ia m%kdka≥ msh;=ud
ud fuys meñ◊fha isiqjl= f,i udf.a .=rejreka yd fcHIaGhka fj;ska bf.k .kak hehs ck;d Or®u∞kh ms<sn| Y=oaOdikSh fldñifï
kj wêm;s w;s W;=ï Æhsia wkaf;daksfhda ld†k,a gd.,a ysñmdfKda frdaufha ° t;=ukaj ms<s.ekSfï ks, Wf,f<a° m%ldY l<y'
w;s W;=ï gd.,a ld†k,a ysñmdKkaf.a kj m;aùu;a iu. t;=ukag iiqka fldñifï ldr®hd,fha fiajh ndr .ekSug is≥ jqjo lsis†kl frdaufha wOHdmkh ,nd fkdue;s ksid b;d,s ni wÆ;skau bf.k .ekSug is≥j ;sfí'
w;s W;=ï m%ekaisia Y=oafOda;a;u msh;=ud ck;d Or®u∞kh ms<sn| Y=oaOdikSh fldñiï wêm;s Oqrhg gd.,a ld†k,a ysñmdKka m;a lf<ah' fï fldñiu úfYaIfhka wdishdfõ yd wms%ldfõ ≥Q; fiajdjka j, kshef,k w;r th 1622 ° w;s W;=ï mif<diajk f.%.˙ iiqka mshdKka úiska msysgqjk ,°' uqΩ f,dalh mqrd úYajdih m;< ls¯fï iy me;srùfï wruq◊ka fï fldñiu msysgqúh'
w;s W;=ï Æhsia ld†k,a gd.,a ysñmdKka l˙gdia cd;Hka;rfha o wêm;s Oqrh orhs'
fï iu. m<jkafka 2016 foieïnrfha «kdr®: m%°mh lr®;D .re leñ,ia m%kdka≥ msh;=ud wdishd lf;da,sl ro.=re iïfï,k ieisjdrhlg iyNd.s ùug is˙,lg iem;a jQ w;s W;=ï Æhsia ld†k,a gd.,a ysñmdKka iu. meje;ajQ iïuqL idlÉPd fufia kej;;a m< lruq'
wdrïNhjir 300lg jvd È.= b;sydihlg
kElï lshk ó.uq ¥fõ mdial= iïm%odfha
flakaøia:dkh ù we;af;a l%s'j' 1838 §
bkaÈhdfõ fldÑka kqjr isg furgg jevu
lrk ,o ft;sydisl l%sia;= m%;sudj ksidfjks'
fï m%;sudj /f.k taug fmrd;=j ¥fõ mdial=
r.olajd we;af;a muqKq.ñka l=,shg /f.k
wd l%sia;= m%;sudjla ;=<ska nj o ioyka fõ'
fï wkqj n,k l< muqKq.u mdial= o¾Ykh
o b;d fm!V b;sydihlg kElï lshkakdy'
ft;sydisl f;dr;=re j,g wkql+,j ëjr
m%cdjla fjfik ó.uq ¥fõ ck;dj ish /
lshd lghq;= Wfoid w;S;fha isgu mq;a;,u "
ukakdru " uq,;sõ " ;%sl=Kdu,h iy uvl,mqj
'''jeks Èia;%slal j, ëjr /lshdfõ kshq;= jQ
w;r " Tjqka ish /lshdj ioyd wjeis wdhqO iy
wdïmkak ñ,§ .ekSu ioyd ol=Kq bkaÈhdfõ
úúO m%foaY lrd o ixl%uKh jq nj ioyka fõ'
tys§ Tjqka yg tl, flar<fha iy fldÑka
m%foaY j, mej;shdjq ls;=kq iïm%odhka uekúka
jgyd .kakg iy w;aolskakg wjia:dj
Wodúh' ta w;=ßka mdial= kdgHhka iy kdv.ï
iïm%odh iqúfYaIS fõ' fï .sh wjia:djl §
Tjqka yg fldÑka k.rfha úiQ olaI uQ¾;s
Ys,amsfhl= jQ fcdalSkq fuia;%s kï Ys,amshd
yÿkd.kakg o yels jq‚'
fï .sh msßi w;r úiq ifydaorhka ;sfofkl= iqúfYaIS
fõ' Tjqyq kï ñysÿl=,iqßh wÈßhka m%kdkaÿf.a mq;%hka jk
1$ ñysÿl=,iqßh cqjdka m%kdkaÿ
2$ ñysÿl=,iqßh ÿñka.= m%kdkaÿ
3$ ñysÿl=,iqßh fmaÿre m%kdkaÿ
hk ;sfokd fj;s'
ckm%jdofha iy ,sÅ; igyka j, tk m%ldr fï
;sfokdg l=U .ia fol yudrl rej,a kejla iy meÜ,a
Tre wh;aj ;snq‚' l%s'j'1830 jkúg;a fuu ñys`ÿl=,iQ¾h
jrekaf.ka ifydaorhska ;sfokdg rej,a keõ mjd ysñj
;snQk nj;a" tfia bkaÈhdfõ fldÑka m%foaYh lrd .sh
wjia:dfõ§ Tjqkaf.a W;aij j,g iy ux.,Hhka j,g
o iyNd.S jQ nj;a ioyka fõ' fï meñ‚ wjia:dfõ§
Tjqka yg uqK.eiqKq fcdalSkq fuia;%S kï Ys,amshdg
tl, ÿfõ mdial= o¾Ykh ioyd rx..; lrkakg wjeis
m%;sudjla fk,kakg by; ioyka lrk ,o ifydaorhka
;sfokdg woyila my< ù" ta ioyd ÿj .%dufha j.lsj hq;=
lSmfofkla jk ñysÿl=,iQßh fcdaYma iaàjka o fu,a"
ñysÿl=,iQßh ukqfj,a fcdaka ;sfiard" ñysÿl=,iQßh cqjdka
l=f¾rd" ñysÿl=,iQßh frdfu,a jdia iy ñysÿl=,iQßh
Èhd.= mSÍia hk whj¨ka iu. l;sld fldg fuu m%;sudj
fk,Sug fcdalSkq fuia;%S kï fldÑka ys uq¾;s Ys,amshdg Ndr
lrk ,§' ;jo m%;sudj bÈlrk f;la jßka jr bkaÈhdfõ
fldÑka k.rh lr hkakg o fï ifydaor ;sfokd wu;l
fkdlf<dah' fuu m%;sudj ks¾udKh lroa§ b;d iqúfYaIS
Wkkaÿjla oelajQ w;r " úfYaIfhka fÊiq iñÿkaf.a Wi "
yevrej "jhi ms<Snoj úfYaI Wkkaÿjla olajd we;' ta ksid
m%;sudfõ kyr ;eîfï§ ÿfõ úiq ;reKfhl= leojdf.k
Tyq fj; u;ameka § w;amd .eg .id ta wjia:dfõ§ kyr
b,smamS tk wdldrh is;=jug k.d m%;sudfõ kyr ia:dmkh
l< nj ioyka fõ' fuu m%;sudj ks¾udKh lsÍug
iïmq¾Kfhka u udi 09l ld,hla .;jQ nj;a " l%s'j'
1838 jif¾ mdial= ux.,Hh ,xú ;snq ksid m%;sudj /f.k
tu ioyd ñysÿl=,iqßh cqjdka m%kdkaÿ " ñysÿl=,iqßh
ÿñka.= m%kdkaÿ iy ñysÿl=,iqßh fmaÿre m%kdkaÿ hk
ifydaorhka ;sfokd iu. ñysÿl=,iQ¾h fcdaYma iaàjka o
fu,a" ñysÿl=,iQ¾h ukqfj,a fcdaka ;sfiard" ñysÿl=,iQ¾h
cqjdka l=f¾rd" ñysÿl=,iQ¾h frdfu,a jdia iy ñysÿl=,iQ¾h
Èhd.= mSÍia wdÈka o bkaÈhdj n,d hd;%d l< nj ó.uqfõ
mdial= b;sydih ms<sno m;fmd; j, ;jÿr;a ioykah'
m<uq wjia:dfõ § ¥fjka .sh msßi m%;sudfõ uQ¾;s YS,amshd
jQ fcdalSkq fuia;%s yuqùug fkdyels jQ nj;a fojk jr
yuqùfï § Tyqg ;E.s fnda. f,i fõ,a, mÜgd ifrdula iy
wrlal= fnda;,a 02 la ;Hd. f,i /f.k .sh nj;a ioyka
fõ' m%;sudj ks¾udKh lsÍu ioyd re' 300$ l uqo,la
f.jQ nj;a ioyka fõ' l%s'j' 1838 jif¾ mdial= ux.,Hh
ksñ;af;ka fï m%;sudj furgg /f.k tau ioyd .sh
msßig fcdalSkq fuia;%s mjid isáfha m%;sudjg wdf,am lrk
,o j¾K úh<S fkd;snQ ;snQ ksid m%;sudj /f.k fkdhk
f,i;a " ,nk jif¾ mdial=j ioyd m%;sudj /f.k hk
f,ihs' fï ;SrKh ioyd ñys÷l=,iqßh fidhqrka ;sfokd
wlue;s jQ w;r ;ukaf.a oeä wdYdj jQfha l%s'j' 1838 mdial=
ux.,Hh ioyd m%;sudfjka ksrEmKh lsÍugh' Tjqkaf.a
oeä wdYdj yuqfõ miq neiai fcdalSkq fuia;%s m%;sudj
/f.k tau ioyd wjYH ish,a, iQodkï fldg m%;sudj
i¿jlska T;d m%;sudj /f.k tau ioyd úfYaI uxcqidjla
o bÈlrk ,§' wog;a fuu úfYaIs; uxcqidj olakg
,efnk w;r" uyd n%yiam;skaod Èk m%;sudj fia§fuka
miq ;eïm;a fldg l=refia weK .eiSu ioyd /f.k
hkafka fuu uxcqidj ;=<sks' Y%S l=rei m%;sudj /.;a
rej,a fk!ldj fldÑka jrdfhka msg;a jk wjia:dfõ §
fcdalSkq fuia;%s fjrf<a isg ˜ udf.a rcdfKda hkjd ˜ hehs
lshñka yvd je<mQ nj o ioyka fõ' fufia ¥fõ msßi iy
m%;sudj wvx.= uxcqidj .uka .;a fk!ldj id.rfha §
pKav udre;hlg ,laúh' tu ksid u ,xldjg meñ‚ug
Èk yhl ld,hla .;jQ nj;a fï m%;sudj /f.k tafï§
Okqiafldâ ys§ nÿ whlrk ia:dkfha § f¾.+ noafoka o
ksoyia l< nj;a l%s'j' 1838 ud¾;= ui 27 jk w.yrejdod
Èk iji y;rg muK ó.uq ¥fõ fjr<g Tífnka jQ uqyqÿ
;Srfha kex.=rï,d .;a nj o lshefõ' fï wjia:djg ¥j
.%du jdiSka mq, mq,d n,df.k isá nj o lshefõ' l%s'j'
1838 ud¾;= ui 27 jk w.yrejdod Èk iji y;rg muK
ó.uq ¥fõ fjr<g Tífnka jQ uqyqÿ ;Srfha kex.=rï,d
.;a m%;sudj wvx.= uxcqidj /f.k wd rej,a fk!ldj ¥j
.%duhg /f.k tau ioyd fjku meá,a Trejla iqodkï
lrk w;r ;=r m%:ufhka fk!ldfõ m%Odk kshuqjd iy
ñys÷l=,iqßh fmaÿre m%kdkaÿ m%:ufhka l=vd hd;%djlska
f.dvg meñ‚ w;r " tu wjia:dfõ § m%;sud jykafiag
u,a biSu ioyd ñys÷l=,iqßh fmaÿre m%kdkaÿf.a Èh‚hka
fofokd jQ ñys÷l=,iqßh ußh u.aof,akd m%kdkaÿ iy
ñys÷l=,iqßh ußh frðkd m%kdkaÿ hk ore fofokd yg "
fk!ldfõ m%Odk kshuqjd úiska jákd úis;=re bkaÈhka
i¿ folla ysi u; me<ÿ njo ioyka fõ' tÈk iji
6'00 g muK ¥fõ ft;sydisl l%sia;= m%;sudj ¥fõ foaj
ck;djf.a m%Kduh iy yrir ueo ¥fõ tl, msysá
cefldnhsÜ foajia:dkhg ^ wo mdi, msysá ia:dkfha
tl, mej;s foajia:dkhg & jevu lrk ,§' ,laÈjg
jevu l< miq ÿfõ ft;sydisl m%;sudj wvx.= uxcqidj
újD; l< úg Tjqka ÿgqfõ idglh u; we,S tys ;Ska;
;ejÍ m%;sudj fndoù úlD;s ù ;sì‚' fï fya;=fjka l%s'j'
1838 mdial= o¾Ykh ioyd m%;sudj fhdod .ekSug ;rï
m%udKj;a ;;a;ajhl fkd;snQ neúka tu jif¾ o mer‚
m%;sudj fhdod mdial= o¾Ykh isÿl< w;r " m%;sudj
l=reish u; fhdod o¾Ykh oel n,d .ekSu ioyd jQ ¥fõ
n,j;a wdYdj ksid u wdf,a¨hshd fikiqrdod Èk ¥fõ
.ï jeishka yg muKla mdial= o¾Ykh fmkajk ,§'
l%s'j' 1838 jif¾ mdial= iuh ksudùu;a iu.u by; lS
¥fõ msßi kej; jrla bkaÈhdfõ fldÑka k.rh lrd
f.dia isÿjQ ish,a, fcdalSkq fuia;%s yg mjid m%;sudj
kej; h:d ;;a;ajhg f.k tau ioyd meñK ,xldjg
meñK m%;sudjg j¾Kdf,am lrk f,i wdhdpkd
lf<dah' ta wjia:dfõ § fcdalSkq fuia;%s ;uka úiska
m%;sudj oekau /f.k fkdhk f,i mejiQ jok isysm;a
lf<ah' B<Õ mshjr f,i m%;sudjg j¾Kdf,am lrk
f,i ioyka l< wdrdOkdj ;ud uy¿ úfha miqjk ksid
lsisfia;a meñ‚ug fkdyels nj;a m%;sudjg j¾Kdf,am
lsÍu ioyd ;ukaf.a fydou olaIu isiqjd tjkakg tl.
úh' tu f.da,hd ioyka l< wkaoug ¥fõ ft;sydisl
l%sia;= m%;sudjg j¾Kdf,am iqúfYaIS ixfhda.h ;u .=rejrhd
jQ fcdalSkq fuia;%s ¥fõ l%sia;= m%;sudj ioyd muKla Ndú;d
lrkakg ;ukag wKÿka úfYaIs; j¾Kdf,amKhla nj
i|yka lr we;'
ÿfõ ft;sydisl l%sia;= m%;sudj" mdial= iïm%odh
iy .re u¾i,ska
chfldä msh;=ud
fujr p;d˙lfha ° jeäysá irKh" úfYaI wjYH;d we;s wh fjkqfjka ffjoH Wmldr iy úfYaI wjYH;d we;s orejkaf.a wOHdmkh flfrys wjOdkh fhduq flfr®'
w.ro.=re jifï p;d˙l m˙;Hd. m%∞kh ls¯u udr®;= 22 b˙∞
wfia, oikdhl,nk i;shg'''
dkd¾:
m%§mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙∞
mial,a chudkak
m%Yakh ( wkd.ñl f,dalhla ;=<" f,dalh mqrdjg foú∫ka flfrys we;s ñksia úYajdih .ek lemS fmfkk yd b;d m%uqL fmf<a m%n, rglska tk ld†k,a kula f,i meye†,s ls ula lrkak Tnjykafiag mqÆjka o@
ms<s;=r ( wfma f,dalfha ±ka
is≥fjñka mj;akd is;sú,s
úldYkfha n,mEfuka fyda
ixialD;suh jYfhka is≥jk
n,mEïj,ska fyda lsisu iudchla
jika lr" jid ;nkakg wmg
mqΩjkalula keye' ta ishÆ
n,mEï j,ska §wm wdrlaId
iys;hs¶ lsh,d lsis≥ rglg
lshkak mqΩjkalul=;a keye'
tjekakla is≥fjkjd kï tfia
is≥jkafka lsishï rgla" úYaj
jHdma;s" iuia; f.da,Sh iudcfhka
fldka ù" yqol,dj isákafka kï mu◊'
tjeks ;;a;ajhla fldfy;au fi!LH
iïmkakh lsh,;a ud ys;kafka keye'
m%n, yd m%uqL lf;da,sl rgla jk ms,smSkh"
tkï wm rg ;=<g;a f,dalfha úúO rgj,
wfkalúO lshukaj, $ m%ldYk j, $is;sú,s
m˙kdufha $ l,amkd lrk wdldrj,
˙x.Sula" n,mEula $ f;rmqula ;sfnk nj
wm okakjd $ wm w;aolskjd'
ta;a ta jf.au ;uhs ms,smSk rgg yd tys
ixialD;shg wiuiu n,mEula" Wreuhla
;sfhk jir 500 lg tyd .sh" tys wrgq
nei.;a" iudc.; lf;da,sl $ ls%ia;shdks
ksfhdackh yd tys Yla;sh jvd;a m%n,hs
lshk ldrKh' wfma lf;da,sl $ ls%ia;shdks
l=gqïnhka $ mjq,a §ish weoys,a, - úYajdih¶
ish „ú;j,g wdfoaY $ lr.kakd $ fmr<do
.kakd wdldrh .ek ud ;=< we;af;a uy;a
wNsudkhla yd b;d .eUqre w.h ls ula'
§wfma ryi thhs¶ lsh,hs ug ±fkkafka'
wfma mjq,a ixia:dj $l=gqUh Yla;su;a kï
wkd.; mrmqrg Tjqkag ∞hdo l< yels
Tjqkaf.a mru Okh wd.ñl úYajdih $
weoys,a, yd tys yrhka h'
ta njg Tjqkaf.a is;a l=yr ;=<"
Ñ;a;dNHka;rfha ;sridrj" me,m†hï ù
we;akï Tjqkag ;sr" ia:djr yd fkdief,k
yeÛSula we;akï th tla;rd ≥rlg"
Tjqkaf.a we;=<dka; Yla;sh ms<sn| bÛshls'
;;a weoys,a, $ úYajdih ;eìh yels" ishqï
wjfndaOd;aul" úpdr nqoaêuh u;hla
f.fkk uQ,dY%hls· m%Njhls' ta flfia jqj;a
ms,smSkh ;=< hdÉ∆ yd m%ido ksOdk u.ska
iqúfYaIdldrfhka ckms%h Nla;s wNHdi
yryd ish weoys,a, $ úYajdih B<Û mrmqrg
∞hdo lrkakg lf;da,sl $ ls;=kq mjq,a
j,g yelsfõ'
th flfiaj;a jfhdajDoaO iSh,dg wdÉÑ,dg
l< fkdyelalls' ta ksid mdi,a $ úoHd,
Or®fudamfoaYh $ foaj Or®uh b.ekakqjdfõ'
tfy;a Tjqyq „ú;fha ie|E ld,fha t†fk∞
$ ffoksl „ú;h ;=< hdÉ∆fõ
ksu.ak fj;s' cmud,h $ fldka;h lsh;s'
bámkaoula o,aj;s' u,la mQcd lr;s' th"
úYajdih kj mrmqrg $ B<Û mrïmrdjg
yrjk udr®. j,ska ;j;a tla u.ls' ueks,d
kqjr jeks b;d ckdlSr®K" cd;sl iSud j,ska
uqla;" úYaj jHdma; fmfoil mjd ish
weoys,a, ;ukaf.a B<Û mrmqrg yerùfï
fjkia l%u ;sfí' tfy;a ckms%h Nla;s
wNHdi .ek l;d lrk úg wka; †<s∫
ck;djh" ≥mam;a ck;djh $ fmdfydi;a
ck;djh jeks mgq fNao wy,lj;a ke;'
m%Yakh ( Tn lrk meye†,s ls fuka .uH jkafka ms,ssmSkh ;=< wo mj;sk ;;a;ajh .ek Tn;=uka ;=< uy;a i;=gla ;sfnk njhs' ms,smSkh jeks m%n, lf;da,sl rgla" ueks,d kqjr .ek Tn lrk meye†,s ls u wid isák úg ud ;=< i;=gla we;sfjkjd" kuq;a ueks,d kqjr wdYs%;j uy;a wiykld˙" ìysiqKq ;;a;ajhka jr®Okh jk njg l;d me;sr hoa† yenEjgu ueks,dys j;auka ;;a;ajh ljrdldr o@
ms<s;=r ( fyd|hs''' ms,smSk ck;dj iuÛ
wm wka;r® wd.ñl in|;dj .ek idlÉPd
lrkjd' fuu ixjdohka idudkHfhka
flfrkafka ls;=kqjka yd uqia,sï ne;su;=ka
w;rhs' tu ixjdo fndfydu;au ls%hdYS,s hs'
úfYaIfhka u ixjdo wjOdkh fhduqfj,d
;sfhkafk;a ol=Kq †. ms,smSkh ;=<hs'
ñksia meyer .ekSïj, ksr;" m%pKav
ls%hdj, fhfok" bia,dïjreka hhs lshd
.;a" ;djld,sl ;ykug ,laj we;s"
ixúOdk yd we;euqka b;d m%pKav f,i;a
l,yld˙ f,i;a yeis ,d ;sfhkjd' fï
w;r f.ù .sh oYlh ;=< rch yd úúO
uqia,sï ixúOdk $ mdr®Yajhka w;r fï .ek
idlÉPd mj;aj,;a ;sfhkjd' lf;da,sl iNd
ud;dj wehf.a fldgi bgqlrkjd· ñkaokd´
ro.=re W,ud iuqΩj wm uy by<ska fujeks
m%h;ak w.h lrkjd' m%cd kdhlhka" m%cd
ls%hdld˙ka yd ckim%Odkska w;r;a" rch
yd ler,s lKavdhï w;r;a úoaj;=ka" m%ùk"
lD;yia; úfYaIhka yd Or®uOrhka w;r;a
idlÉPd" iuqΩ meje;aùu .ek wm uy;a fia
ia;+;sjka; fjkjd'
±ka wmf.a wjOdkh fhduqj we;af;a ≥Ialr
ldr®hhla fj;hs' tkï wka;r® wd.ñl
ixjdoh wfma wi,ajeis ck;djf.a fomd
<Ûg f.k hkafka flfia o@ Tjqka w;rg
;;a wka;r® ixjdo f.k hd hq;af;a" wi;H
mokula ke;s" fndre fpdaokd ksidfjka
m,s.ekSï" mjq,a w;r úrilhka" is;a fõokd
we;s jQfha fuys ksidh' Tjqka w;r we;s
fõokdld˙ u;lhka" ksÜgdjg iqjm;a
úh hq;= ;=jd, Tvq≥jd f.dia we;af;a fï
ksidh· idlÉPd" ixjdo" yq≥ foaj Odr®ñl
fyda or®Ykjd†uh ldrKdj,g iSud fkdúh
hq;=h' foaj Odr®ñl fyda or®Ykjd†uh lreKq
ixjdo j,g ksñ;s ùu wf.a h' tfy;a
wmf.a wjOdkh †ksh hq;= ldrKd jkafka
wñys u;lhka iqjm;a ls u· ;=jd, iqjm;a
ls u· iudj °u· úkdYj .sh ñ;%;ajh
h<s f.dvke.Su hk ldrKd h' wfklla
fkdfõ'
m%Yakh ( wm yuqfõ we;s iSñ; ld,h l<ukdlrKh lr.ksñka ud Tnjykafiaf.ka ±k.ekSug leue;shs wo ld,fha iiqkg we;=Ωjk msh;=uka,d isák ;;a;ajh .ek" úfYaIfhka u ueks,d kqjr ;;a;ajh .ek Tn;=ukaf.a ;lafiarej l=ulao @ ud fï m%Yakh Tn ;=ukag fhduq lrkafka wjq' 10 la jeks ld,hla udo foõi;ay,a foll mQcd;ajrh m;d we;=Ωjk mQcl isiqkaf.a mqyqKqlrejl= f,i fiajh lr we;s ksidhs'
ms<s;=r ( ud ys;k wdldrhg wdishdfõ isák
wmg mQcd;ajrh m;d ie,lsh hq;= le|ùï
.Kkdjla ,nkak ;rï wm foajdYsr®jdoh
,nd ;sfnkjd' f,dalfha wka rgj,"
l,dmj," is≥jk foaj,a .ek" úfYaIfhkau
mQcdm%id†;=uka,df.a .=Kd;aul Ndjh .ek
wmg wykak ,efnkjd' mQcd;ajrh'''^iskd
fiñka& fyd|hs" ug Wjukdjla keye uf.a
mrmqfr® iajdñ,d iuÛ wo ld,fha iiqkg
tlajk mshjreka ii|kak' talg fya;=j
tla ld, jljdkqjl iajdñ,d wks;a ld,
jljdkqfõ mshjrekag jvd fyd|hs lshkak
ug Wjukdjla ke;s ksihs' ta;a ud lshd
isákafka úúO ld, jljdkqj, wmg ,efnk
msh;=uka ìysjkafka" wmg tlajkafka"
uqiqjkafka Tjqka ye≥Kq" jevqKq ixialD;ska"
ye†hdjka yd jgmsgdjka w;˙ka" ta ta
ixialD;ska o iuÛ njhs'
wo ìysjk" Ydikhg we;=Ωjk msh;=uka
uf.a ldf,a $ wfma ldf,a msh;=uka fuka
wm fuka úh hq;= hhs" n,dfmdfrd;a;=fjkak
ug mqΩjka lula keye' ug ±l.kakg
$ ±k.kakg Wjukdjkafka Ydikhg
wÆf;ka tlajk kjl mshjrekaf.a Yla;ska
fudkjd o@ Tjqkaf.a idlaIs ±¯ï ljrdldr
o@ uev meje;aúh hq;= ldrKd we;;a" Tjqka
ìysj we;af;a ixfÄhdxl ^ä‚g,a& f,dalhg
nj wm wu;l l< hq;= ke;' ixfÄhdxl
f,dalhg ìysj we;s Tjqkag iqmqj; m;,
ls fï ldr®hfha ° woH;k hq.fha ni
kQ;k ixksfõok fuj,ï jy,a lrf.k
yiqrejkakg yelshdjla kj hq.fha mshjreka
jk Tjqkag ;sfhkjd'
kQ;k ;reK mrmqrg Tjqka b;du;a
iómh' yefok jefvk fhdjqka mrmqfr®
udkisl;ajh" Tjqkaf.a is;sú,s" Tjqka is;k
- m;ajk yeá" Tjqkaf.a ixialD;sh" pr®hd"
Tjqkag ióm ;reK mshjrekag" ug jvd
fyd|g j;auka ;reK mrmqr f;areï .ekSu
myiqh' W∞yrKhla f,i ud udj y∫kajd.
kafka ixfÄhdxl ixl%ñlfhla
f,ih' ud iq≥iq jkafka kï uu
m˙.Klh y∞rkafkñ' ta;a kj
mrmqfr® mshjre''' ta we;a;ka bm†,du
;sfhkafka ta oialï Wreu lrf.
khs' b;ska ta ksid ixfÄhdxl ^ä‚g,a&
f,dalhg Wmka ñksiqkaf.a uki
ls%hd lrk yeá - Tjqkaf.a udkislh
f;areï .ekSfï yelshdjla" fï
we;a;kag ;sfhkjd· ug jvd fyd|
jdis∞hl ;;a;ajhl Tjqka isákjd'
m%Yakh ( f,dj mqrd me;sr we;s iqj fufyhhka .ek· ñksiqka weo ne| .kakd wdlr®YkSh m%Ndj - Y=oaOd;au m%dud”l lKavdhï .ek Tnjykafia is;kafka fudkjd o@
ms<s;=r ( Y=oaOd;au m%dud”l
lKavdhï iNdj w;aú¢k uydkqNdj
iïmkak jrm%idohla f,ihs ud
olskafka' Y=oaOd;au m%dud”l lKavdhï
foaj jpkhg uy;a f.!rjdorhla" ta jf.au
ix;=Iaáhla yd fm%auhla f.k ° ;sfnkjd'
ta ;;a;ajh ±ka ;j≥rg;a úldYkh fjñka
mj;skjd' m<uqj ;snqfKa hdÉ∆ lKavdhï'
ta;a fï jkúg úúO m%cd lKavdhï ;=<g"
ck iudc ia:rhka ;=<g we;=Ωj we;s
fndfyda Y=oaOd;au m%dud”l lKavdhï iudc
idOdrK;ajh fjkqfjka fmkS isákjd'
WmfoaYkhka ,nd °fï ° Tjqkaj
Y=oaOd;auhdKka jykafia fufyhjkjd
muKla fkdj" ta jrï yryd iqndrxÑh
m;, lrkakg" wkaOhkag fmkSu ,nd fok
Y=oaOd;auhdKka jykafia" tfia ls%hd lrk
nj ud y∫kd .kakjd' fuys† ksrka;rfhka
u;lfha r|jd .; hq;= tla jeo.;a
ldrKhla wjOdrKh lrkak leue;shs' ta
;uhs Y=oaOd;au m%dud”l lKavdhï iudka;r
iNdjla njg m;a fkdúh hq;= nj' ta
fjkqjg jvd me;sr .sh" mqΩ,a óiï ix>hg
we;=Ωùu· ro.=re moúh ;=<g we;=Ωùu i|yd
óifï msh;=ud iuÛ" moúfha ro.=re ysñhka
iuÛ iy iïnkaO;d mj;ajd f.k hdu
jeo.;a fjkjd' ud msh;=ukag $ .sys m%cd
kdhlhkag Y=oaOd;au m%dud”l lKavdhï
j,g tlajkakehs lshkafka talhs'
m%Yakh ( Tnjykafia iyNd.s jQ wdishdk ro.=re iïfï,kh ms<sn|jhs udf.a wjidk m%Yakh' ud ±lald Tnjykafia wdishdk ro.=re iïfï,kh §ro.=re ifydaorhkaf.a iuqΩj¶ f,i ye¢kajQjd' ta .ek Tnjykafiag fudkjo lshkak ;sfhkafk@
ms<s;=r - Tõ' ux tfyu lsõjd ;uhs' wdishdk
ro.=re ysñ tl;=fõ m%drïNlhg ud iyNd.s
jqK yhjk wjia:djhs fï' yeu jirlu
fuys† l;sld lrk ud;Dld yd ta yryd
we;sjk jdo újdo fjkia fjkjd' nd.∞
l;d lrk ud;Dld .ek wm wkque;sh °,
we;s' fï iyNd.s;ajfha tla jeo.;a w.%
M,hla kï wm f.dvk.d .kakd ñ;%;ajhhs'
Tn tlsfkld fm!oa.,slj l< l;d ny
Tn is;a ;=< nyd f.k ;eka m;a lrf.k
wrf.k hkjd' Tjqfkdjqka fmkS isák
iNdfõ i;=g yd ika;dmh;a fmd† ne|f.k
hkjd' b;ska ro.=re;=uka weiqfrka Tng
iqúfYaI jQ iNdj Tng yuqfjkjd' ud ta ksid
mS%;shg" m%fudaohg m;afjkjd'
uu kdhlhd fjñ" tfy;a uu ir®j iïmQr®K fkdfjñ
ck;d O¾uodkh ms<sn| Y=oaOdikSh fldñifï wêm;s w;s W;=ï Ælia wkaf;daksfhda f.dalsï ldÈk,a g.af,a ysñ
ixjdoh (wdpdr®h .re leñ,ia m%kdka≥ msh;=ud
ud fuys meñ◊fha isiqjl= f,i udf.a .=rejreka yd fcHIaGhka fj;ska bf.k .kak hehs ck;d Or®u∞kh ms<sn| Y=oaOdikSh fldñifï
kj wêm;s w;s W;=ï Æhsia wkaf;daksfhda ld†k,a gd.,a ysñmdfKda frdaufha ° t;=ukaj ms<s.ekSfï ks, Wf,f<a° m%ldY l<y'
w;s W;=ï gd.,a ld†k,a ysñmdKkaf.a kj m;aùu;a iu. t;=ukag iiqka fldñifï ldr®hd,fha fiajh ndr .ekSug is≥ jqjo lsis†kl frdaufha wOHdmkh ,nd fkdue;s ksid b;d,s ni wÆ;skau bf.k .ekSug is≥j ;sfí'
w;s W;=ï m%ekaisia Y=oafOda;a;u msh;=ud ck;d Or®u∞kh ms<sn| Y=oaOdikSh fldñiï wêm;s Oqrhg gd.,a ld†k,a ysñmdKka m;a lf<ah' fï fldñiu úfYaIfhka wdishdfõ yd wms%ldfõ ≥Q; fiajdjka j, kshef,k w;r th 1622 ° w;s W;=ï mif<diajk f.%.˙ iiqka mshdKka úiska msysgqjk ,°' uqΩ f,dalh mqrd úYajdih m;< ls¯fï iy me;srùfï wruq◊ka fï fldñiu msysgqúh'
w;s W;=ï Æhsia ld†k,a gd.,a ysñmdKka l˙gdia cd;Hka;rfha o wêm;s Oqrh orhs'
fï iu. m<jkafka 2016 foieïnrfha «kdr®: m%°mh lr®;D .re leñ,ia m%kdka≥ msh;=ud wdishd lf;da,sl ro.=re iïfï,k ieisjdrhlg iyNd.s ùug is˙,lg iem;a jQ w;s W;=ï Æhsia ld†k,a gd.,a ysñmdKka iu. meje;ajQ iïuqL idlÉPd fufia kej;;a m< lruq'
wdrïNhjir 300lg jvd È.= b;sydihlg
kElï lshk ó.uq ¥fõ mdial= iïm%odfha
flakaøia:dkh ù we;af;a l%s'j' 1838 §
bkaÈhdfõ fldÑka kqjr isg furgg jevu
lrk ,o ft;sydisl l%sia;= m%;sudj ksidfjks'
fï m%;sudj /f.k taug fmrd;=j ¥fõ mdial=
r.olajd we;af;a muqKq.ñka l=,shg /f.k
wd l%sia;= m%;sudjla ;=<ska nj o ioyka fõ'
fï wkqj n,k l< muqKq.u mdial= o¾Ykh
o b;d fm!V b;sydihlg kElï lshkakdy'
ft;sydisl f;dr;=re j,g wkql+,j ëjr
m%cdjla fjfik ó.uq ¥fõ ck;dj ish /
lshd lghq;= Wfoid w;S;fha isgu mq;a;,u "
ukakdru " uq,;sõ " ;%sl=Kdu,h iy uvl,mqj
'''jeks Èia;%slal j, ëjr /lshdfõ kshq;= jQ
w;r " Tjqka ish /lshdj ioyd wjeis wdhqO iy
wdïmkak ñ,§ .ekSu ioyd ol=Kq bkaÈhdfõ
úúO m%foaY lrd o ixl%uKh jq nj ioyka fõ'
tys§ Tjqka yg tl, flar<fha iy fldÑka
m%foaY j, mej;shdjq ls;=kq iïm%odhka uekúka
jgyd .kakg iy w;aolskakg wjia:dj
Wodúh' ta w;=ßka mdial= kdgHhka iy kdv.ï
iïm%odh iqúfYaIS fõ' fï .sh wjia:djl §
Tjqka yg fldÑka k.rfha úiQ olaI uQ¾;s
Ys,amsfhl= jQ fcdalSkq fuia;%s kï Ys,amshd
yÿkd.kakg o yels jq‚'
fï .sh msßi w;r úiq ifydaorhka ;sfofkl= iqúfYaIS
fõ' Tjqyq kï ñysÿl=,iqßh wÈßhka m%kdkaÿf.a mq;%hka jk
1$ ñysÿl=,iqßh cqjdka m%kdkaÿ
2$ ñysÿl=,iqßh ÿñka.= m%kdkaÿ
3$ ñysÿl=,iqßh fmaÿre m%kdkaÿ
hk ;sfokd fj;s'
ckm%jdofha iy ,sÅ; igyka j, tk m%ldr fï
;sfokdg l=U .ia fol yudrl rej,a kejla iy meÜ,a
Tre wh;aj ;snq‚' l%s'j'1830 jkúg;a fuu ñys`ÿl=,iQ¾h
jrekaf.ka ifydaorhska ;sfokdg rej,a keõ mjd ysñj
;snQk nj;a" tfia bkaÈhdfõ fldÑka m%foaYh lrd .sh
wjia:dfõ§ Tjqkaf.a W;aij j,g iy ux.,Hhka j,g
o iyNd.S jQ nj;a ioyka fõ' fï meñ‚ wjia:dfõ§
Tjqka yg uqK.eiqKq fcdalSkq fuia;%S kï Ys,amshdg
tl, ÿfõ mdial= o¾Ykh ioyd rx..; lrkakg wjeis
m%;sudjla fk,kakg by; ioyka lrk ,o ifydaorhka
;sfokdg woyila my< ù" ta ioyd ÿj .%dufha j.lsj hq;=
lSmfofkla jk ñysÿl=,iQßh fcdaYma iaàjka o fu,a"
ñysÿl=,iQßh ukqfj,a fcdaka ;sfiard" ñysÿl=,iQßh cqjdka
l=f¾rd" ñysÿl=,iQßh frdfu,a jdia iy ñysÿl=,iQßh
Èhd.= mSÍia hk whj¨ka iu. l;sld fldg fuu m%;sudj
fk,Sug fcdalSkq fuia;%S kï fldÑka ys uq¾;s Ys,amshdg Ndr
lrk ,§' ;jo m%;sudj bÈlrk f;la jßka jr bkaÈhdfõ
fldÑka k.rh lr hkakg o fï ifydaor ;sfokd wu;l
fkdlf<dah' fuu m%;sudj ks¾udKh lroa§ b;d iqúfYaIS
Wkkaÿjla oelajQ w;r " úfYaIfhka fÊiq iñÿkaf.a Wi "
yevrej "jhi ms<Snoj úfYaI Wkkaÿjla olajd we;' ta ksid
m%;sudfõ kyr ;eîfï§ ÿfõ úiq ;reKfhl= leojdf.k
Tyq fj; u;ameka § w;amd .eg .id ta wjia:dfõ§ kyr
b,smamS tk wdldrh is;=jug k.d m%;sudfõ kyr ia:dmkh
l< nj ioyka fõ' fuu m%;sudj ks¾udKh lsÍug
iïmq¾Kfhka u udi 09l ld,hla .;jQ nj;a " l%s'j'
1838 jif¾ mdial= ux.,Hh ,xú ;snq ksid m%;sudj /f.k
tu ioyd ñysÿl=,iqßh cqjdka m%kdkaÿ " ñysÿl=,iqßh
ÿñka.= m%kdkaÿ iy ñysÿl=,iqßh fmaÿre m%kdkaÿ hk
ifydaorhka ;sfokd iu. ñysÿl=,iQ¾h fcdaYma iaàjka o
fu,a" ñysÿl=,iQ¾h ukqfj,a fcdaka ;sfiard" ñysÿl=,iQ¾h
cqjdka l=f¾rd" ñysÿl=,iQ¾h frdfu,a jdia iy ñysÿl=,iQ¾h
Èhd.= mSÍia wdÈka o bkaÈhdj n,d hd;%d l< nj ó.uqfõ
mdial= b;sydih ms<sno m;fmd; j, ;jÿr;a ioykah'
m<uq wjia:dfõ § ¥fjka .sh msßi m%;sudfõ uQ¾;s YS,amshd
jQ fcdalSkq fuia;%s yuqùug fkdyels jQ nj;a fojk jr
yuqùfï § Tyqg ;E.s fnda. f,i fõ,a, mÜgd ifrdula iy
wrlal= fnda;,a 02 la ;Hd. f,i /f.k .sh nj;a ioyka
fõ' m%;sudj ks¾udKh lsÍu ioyd re' 300$ l uqo,la
f.jQ nj;a ioyka fõ' l%s'j' 1838 jif¾ mdial= ux.,Hh
ksñ;af;ka fï m%;sudj furgg /f.k tau ioyd .sh
msßig fcdalSkq fuia;%s mjid isáfha m%;sudjg wdf,am lrk
,o j¾K úh<S fkd;snQ ;snQ ksid m%;sudj /f.k fkdhk
f,i;a " ,nk jif¾ mdial=j ioyd m%;sudj /f.k hk
f,ihs' fï ;SrKh ioyd ñys÷l=,iqßh fidhqrka ;sfokd
wlue;s jQ w;r ;ukaf.a oeä wdYdj jQfha l%s'j' 1838 mdial=
ux.,Hh ioyd m%;sudfjka ksrEmKh lsÍugh' Tjqkaf.a
oeä wdYdj yuqfõ miq neiai fcdalSkq fuia;%s m%;sudj
/f.k tau ioyd wjYH ish,a, iQodkï fldg m%;sudj
i¿jlska T;d m%;sudj /f.k tau ioyd úfYaI uxcqidjla
o bÈlrk ,§' wog;a fuu úfYaIs; uxcqidj olakg
,efnk w;r" uyd n%yiam;skaod Èk m%;sudj fia§fuka
miq ;eïm;a fldg l=refia weK .eiSu ioyd /f.k
hkafka fuu uxcqidj ;=<sks' Y%S l=rei m%;sudj /.;a
rej,a fk!ldj fldÑka jrdfhka msg;a jk wjia:dfõ §
fcdalSkq fuia;%s fjrf<a isg ˜ udf.a rcdfKda hkjd ˜ hehs
lshñka yvd je<mQ nj o ioyka fõ' fufia ¥fõ msßi iy
m%;sudj wvx.= uxcqidj .uka .;a fk!ldj id.rfha §
pKav udre;hlg ,laúh' tu ksid u ,xldjg meñ‚ug
Èk yhl ld,hla .;jQ nj;a fï m%;sudj /f.k tafï§
Okqiafldâ ys§ nÿ whlrk ia:dkfha § f¾.+ noafoka o
ksoyia l< nj;a l%s'j' 1838 ud¾;= ui 27 jk w.yrejdod
Èk iji y;rg muK ó.uq ¥fõ fjr<g Tífnka jQ uqyqÿ
;Srfha kex.=rï,d .;a nj o lshefõ' fï wjia:djg ¥j
.%du jdiSka mq, mq,d n,df.k isá nj o lshefõ' l%s'j'
1838 ud¾;= ui 27 jk w.yrejdod Èk iji y;rg muK
ó.uq ¥fõ fjr<g Tífnka jQ uqyqÿ ;Srfha kex.=rï,d
.;a m%;sudj wvx.= uxcqidj /f.k wd rej,a fk!ldj ¥j
.%duhg /f.k tau ioyd fjku meá,a Trejla iqodkï
lrk w;r ;=r m%:ufhka fk!ldfõ m%Odk kshuqjd iy
ñys÷l=,iqßh fmaÿre m%kdkaÿ m%:ufhka l=vd hd;%djlska
f.dvg meñ‚ w;r " tu wjia:dfõ § m%;sud jykafiag
u,a biSu ioyd ñys÷l=,iqßh fmaÿre m%kdkaÿf.a Èh‚hka
fofokd jQ ñys÷l=,iqßh ußh u.aof,akd m%kdkaÿ iy
ñys÷l=,iqßh ußh frðkd m%kdkaÿ hk ore fofokd yg "
fk!ldfõ m%Odk kshuqjd úiska jákd úis;=re bkaÈhka
i¿ folla ysi u; me<ÿ njo ioyka fõ' tÈk iji
6'00 g muK ¥fõ ft;sydisl l%sia;= m%;sudj ¥fõ foaj
ck;djf.a m%Kduh iy yrir ueo ¥fõ tl, msysá
cefldnhsÜ foajia:dkhg ^ wo mdi, msysá ia:dkfha
tl, mej;s foajia:dkhg & jevu lrk ,§' ,laÈjg
jevu l< miq ÿfõ ft;sydisl m%;sudj wvx.= uxcqidj
újD; l< úg Tjqka ÿgqfõ idglh u; we,S tys ;Ska;
;ejÍ m%;sudj fndoù úlD;s ù ;sì‚' fï fya;=fjka l%s'j'
1838 mdial= o¾Ykh ioyd m%;sudj fhdod .ekSug ;rï
m%udKj;a ;;a;ajhl fkd;snQ neúka tu jif¾ o mer‚
m%;sudj fhdod mdial= o¾Ykh isÿl< w;r " m%;sudj
l=reish u; fhdod o¾Ykh oel n,d .ekSu ioyd jQ ¥fõ
n,j;a wdYdj ksid u wdf,a¨hshd fikiqrdod Èk ¥fõ
.ï jeishka yg muKla mdial= o¾Ykh fmkajk ,§'
l%s'j' 1838 jif¾ mdial= iuh ksudùu;a iu.u by; lS
¥fõ msßi kej; jrla bkaÈhdfõ fldÑka k.rh lrd
f.dia isÿjQ ish,a, fcdalSkq fuia;%s yg mjid m%;sudj
kej; h:d ;;a;ajhg f.k tau ioyd meñK ,xldjg
meñK m%;sudjg j¾Kdf,am lrk f,i wdhdpkd
lf<dah' ta wjia:dfõ § fcdalSkq fuia;%s ;uka úiska
m%;sudj oekau /f.k fkdhk f,i mejiQ jok isysm;a
lf<ah' B<Õ mshjr f,i m%;sudjg j¾Kdf,am lrk
f,i ioyka l< wdrdOkdj ;ud uy¿ úfha miqjk ksid
lsisfia;a meñ‚ug fkdyels nj;a m%;sudjg j¾Kdf,am
lsÍu ioyd ;ukaf.a fydou olaIu isiqjd tjkakg tl.
úh' tu f.da,hd ioyka l< wkaoug ¥fõ ft;sydisl
l%sia;= m%;sudjg j¾Kdf,am iqúfYaIS ixfhda.h ;u .=rejrhd
jQ fcdalSkq fuia;%s ¥fõ l%sia;= m%;sudj ioyd muKla Ndú;d
lrkakg ;ukag wKÿka úfYaIs; j¾Kdf,amKhla nj
i|yka lr we;'
ÿfõ ft;sydisl l%sia;= m%;sudj" mdial= iïm%odh
iy .re u¾i,ska
chfldä msh;=ud
fujr p;d˙lfha ° jeäysá irKh" úfYaI wjYH;d we;s wh fjkqfjka ffjoH Wmldr iy úfYaI wjYH;d we;s orejkaf.a wOHdmkh flfrys wjOdkh fhduq flfr®'
w.ro.=re jifï p;d˙l m˙;Hd. m%∞kh ls¯u udr®;= 22 b˙∞
ish l=vd mq;= wñ, wE;
jx.=fjka ye¯ fkdfmkS
hk ;=reu Ys%hd,;d n,d
isáhdh' fkdoekSu wehf.a
uqúka iqiqula msg úh' „ú;
l;fr® ;ud iy mq;= w;ruxj
isák nj wehg oekq◊' ksjig
hdug yereKq wehg isysjQfha
;udf.a ;SrKh oek .ekSug
;u ñ;=˙h foaúld meñfKk
njhs'
ksjfia b†˙ f∞r jid
oud uqΩ;ekaf.g .sh
wehg mq;= wdydrhg .;a
n;a msÛdk újr l<dh'
wehf.a yoj; .skaklska
±ú◊' fmr †k rd;s%fha
msiq n;aj,ska iaj,amhla
Ys%hd,;d b;s˙ lf<a mdi,g
hdug fmr ;u mq;=f.a nv
msrùugh' tfy;a ta n;a
mf;ka nd.hla
b;s˙ lr we;af;a
;udg nj okakd
Ys%hd,;df.a
fofk;a f;;a
úh' ;u mq;=f.a yeá
tfiah' n%yiam;ska∞ †khla
jQ t†k ijia ld,fha
mdif,a mka;s Ndr .=re;=ñh
wu;r ld,hla W.kajk
ksid lEug hula °ug hd
hq;= nj Ys%hd,;df.a u;lhg
tlajr ke.=◊' tfy;a
lEug hula iE°ug f.or
lsisjla b;s˙j fkd;snq◊'
;u ieñhd jQ mshis˙f.a y†is
úfhdafjka miq ;ud;a" mq;d
fl;rï wirK ;;a;ajhg
m;ajQfha ±hs Ys%hd,;d uy;a
fidúka is;=jdh' b|ysg
ueyqula uid ,nd.kakd
uqo,ska „ú;h .eg .id
.ekSug m%udKj;a ke;' ;u
mq;= yd iu jhfia orejka
ú¢k iqjnr „ú;h;a" ;u
mq;df.a „ú;h;a iei∫
Ys%hd,;df.a is; fõokd-
fjka ˙≥ï lEfõh' l=vd
ld,fha°u uõmshka wysñj
lkHdrdufha ye† jevqKq
Ys%hd,;df.a tlu /ljrKh
jQfha tys m%Odk uõ;=ñhhs'
t;=ñh ks;ru Ys%hd,;df.a
wvq mdvq n,ñka Wojq Wmldr
l<;a ks;ru ieu úgu ;u
wjYH;d mjiñka t;=ñhg
lror fkdls ug Ys%hd,;d
wmuK fjfyila .;a;dh'
lkHdrdufha isáh ° uekúka
m%.=K l< ueyqï f.;=ï ;u
†úhg ±,ajQ wdf,dalh;a nj
Ys%hd,;d isysm;a lf<a myka
is;lsks'
y†isfha f∞rg .eiQ
Yíofhka Ys%hd,;d is;=ú,s
f,dfjka wj† úh' b†˙hg
meñK f∞r újr l<
Ys%hd,;d ≥gqfõ wef.a ñ;=˙h
jQ foaúldhs'
zfudlo fï f∞r cfk,a
jyf.k' uu ys;=jd f.or
ke;sj o lsh,d'Z foaúld
ksjig we;=Æ jQfha tf,i
lshñks'
zfld,a,d biafldaf,a
.shd' uu fï we;=,g
.sfha'''''Z Ys%hd,;d mjik
joka weiSug foaúld ikaiqka
fkdùh'
zb;ska WU ;SrKhla
wrf.k we;sfka' fyg uu
fld<U hkakhs bkafka'
ta .uka Wfò mdiafmdaÜ
tl yokak fouq'Z tu joka
wiñka ;u ñ;=˙h foi
Ys%hd,;d neÆfõ b;du
l,amkdnrjh'
zTh" Th ;j;a ys;kjd'
fïlfka fl,af,a WU,d
iem ú¢kak ´k ldf,a ≥la
ú¢kjd' n,mka Wfò yeá'
ld,d î,d we|,d lShla y˙
b;=re lrf.k ms<sfj,lg
f.hla f∞rla y∞ f.k
fudk iemg bkak mqΩjkao@
Wfò fld,a,d jqK;a
fudk;rï ≥la ú¢kjo@
foaúld mjikafka ;udg
wjjdo fokakdla fuka hhs
Ys%hd,;dg is;=ks'
tal kï tfyu ;ud'
ta;a uu fldfyduo fld,a,d
∞,d hkafka@ tl ojila
uf.ka fjkafj,d b|,u
keye'Z Ys%hd,;df.a y~
ye~qïnr ù we;'
z´l b;ska ál ojilska
y˙ hhs' fudlo mq;dg
krlla fjkjd lsh, o@
fld,a,j y∞ .kak b,aÆj
l=iqud ydñfkag lsisu wvqjla
keye fka' orefjda lido
ne|,d' ±ka msgrg bkafka'
fldÆjg ld, we|,d hi
rfÛag bkak mqΩjka fka'Z
tal kï tfyu
;ud' ta;a''''' Ys%hd,;d
fo.sähdjlh'
zbiafldaf,a hjkjd'
orefjla jf.a n,d .kakjd
lsh,d <uhs wrf.k f.or
jev .kakjd' ysxid lrkjd'
Th ´k ;rï l;d uu
wy,d ;sfhkjd'Z
zwfka Wfò ukia.d;'
l=iqud ydñfka tfyu fjk
tlla keye' Tkak uu fyg
Wfoa tkjd' ,eia;s fj,d
ysgmkaZ mejiQ foaúld msgj
.sfha nvq lSmhla /¢ is,s
ljrhla Ys%hd,;df.a w;g
foñks'
Ys%hd,;d nvq u,a,
/f.k ksji ;=<g .sfha
fof,djla w;r f∞a,kh
fjñks' tys ;snQ nvq tlsfkl
fïih u; ;nñka Ys%hd,;d
iekiqfka †k lSmhlg
m%udKj;a úh<s wdydr
tys ;sfnk nj ≥gq ksidh'
;u mq;=f.a l=i .skaor
ksùug th m%udKj;a hk
i;=gq is;ska Ys%hd,;d <sm
.sks o,ajkg ieriqKdh'
;u ksji wi, jdykhla
kj;k Yíohla weiqfKka
l< ldr®h kj;d Ys%hd,;d
ksji b†˙hg meñKqkdh'
ksji b†˙fha kj;d we;af;a
;s%ú,a r:hls' ;S%ú,a r:h
;=<ska ìug neiafia ;u
mq;df.a iudka;r fYa%◊fha
jQ wfkla .=re;=ñhhs'
zfï k∫ka mq;df.a wïud
fka o@Z .=re;=ñh weiqfõ
Ys%hd,;d wi<g <x fjñks'
zTõ àpr®' wehs wehs fï
y†isfha@Z Ys%hd,;df.a y~
fjõ,hs'
zl,n, fjkak tmd'
k∫ka mq;dg fmdä lrorhla
jqKd' wms;a tlal tkak
hkakZ hhs .=re;=ó mji;au"
zwfka àpr® uf.a mq;dg
fudkjo jqfKa@Z .=re;=ó
wi, jefgñka Ys%hd,;d
mejiqfõ ;u fow;a ysiu;
r|jd .ksñkah'
zmq;dg f,dl= lrorhla
keye' biafldaf,a <Û nia
tflka nysoa† jeá,d' mka;s
Ndr àpr® thdj biams%;df,g
wrf.k .shd' wïud wms
tlal huq'Z
;S%frdao r:h b†˙hg
wefohs' Ys%hd,;df.a ufkda
f,dj ;=< úldr rEmS
bmfoñka h<s h<s ñh hhs'
fow;a je| fk;a mshd isák
;u mq;df.a ksi, rej
úfgl uefjhs' ;j;a úfgl
iskdfiñka b†˙hg †j tk
mq;= †iafjhs'
zwïud
nyskakZ .=re;=ñh ldre◊lj
mjik úg Ys%hd,;d kej;;a
mshú f,djg msúiqKdh'
;S%ú,a r:h frday, wìhig
meñK we;' frday, ;=<g
.sh .=re;=ñh fy†hl yd
l;d lrkq Ys%hd,;d n,d
isáfha wjisyshlska hq;=jh'
ztkak wïud ±ka ;uhs
mq;dj jdÜgqjg f.kdfõ'Z
;ud fy†h miq mi we≥fKa
fl<ilska ±hs Ys%hd,;dgu
fkd±Kqks' fy†h kej;=fka
fjÆï máhlska mdoh T;d
;snQ ;u mq;=f.a we| wi,h'
zwfka uf.a mqf;a" uf.
mq;dg fï fudkjo jqfKa'Z
uu Thdj ∞,d fldfyaj;a
hkafka keye uf.a mqf;a'''Z
ú,dm fok Ys%hd,;d wi,g
meñ◊ fy†h zmq;dg ;j
álska isys ths' wïud
t<sfha nxl=fõ jdä fj,d
bkak' wms t;fldg l;d
lrkakïZ lshñka we| boaor
jQ fia,hska fnda;,h ilia
lrkakg úh'
foú msysg h†ñka"
fkdfhla is;=ú,s w;r
w;rux jQ Ys%h,;d
fudfyd;lg ;ks jQjdh'
fydardjla" folla" f,i
ld,h b†˙hg .sfhah'
zwkak mq;dg isysh weú;a"
.syska l;d lrkak wïfï'''Z
fy†hf.a joka
Ys%hd,;df.a .sks .;a is;
ksùug iu;a úh' Ys%hd,;d
fy†h miq mi we° .sfha
ldkaoula fukah' we|
wi,g .sh úg Ys%hd,;d
≥gqfõ wysxilj iskyjla
ke.Sug jEhï lrñka isák
;u l=vd mq;djhs'
zfoúhkag ia;+;shsZ
yoj;skau mjiñka Ys%hd,;d
;u mq;=f.a k<,a ;,h ism
.;a;dh' ;u fk;ska .,k
.,k l∫<g ;u mq;=f.a
fk;ska .,k l∫, o tla-
jk nj ≥gq Ys%hd,;dg .,d
hkafka tlu f,a l∫<la
fkdfõ ±hs is;=◊' ;udf.a
wjika ;SrKh fyg fkdj
wou ;u ñ;=˙hg mjikjdhs
Ys%hd,;d ±ä w†gkska
is;=jdh'
Ysrdks fmfr®rd
fuu jif¾ fmnrjdß ui 09 fjks od wdishd;sl
iskudfõ w;s úYsIag ch.%yKhla iksgqyka úh'
tkï jir 92 la merKs welvñ iskud iïudk ^Tiald¾
iïudk& m%odfkda;aijfha § m%:u j;djg
wdishdj ksfhdackh l< bx.S%is Wm YS¾I iys; iskud
lD;shlg by<u fmf<a iïudk y;rla ysñ ùuhs' tu
Ñ;%mgh ol=Kq fldßhdfjka bÈßm;a l< fndx cQka -
fyda ^Bong Joon Ho& wOHlaIKh l< zzmerihsÜZZ
^Parasite& lD;shhs' th fyd|u Ñ;%mgh jYfhka
f;areKq w;r Bg wu;rj ;j;a iïudk ;=kla ysñ úh'
fyd|u wOHlaI" fyd|u ;sr rpl yd fyd|u úfoaYSh
jD;dka; Ñ;%mghg ysñ iïudk o Èkd .;af;ah' jir
92 l b;sydih ;=< wefußldkq fkdjk Ñ;%mghla
Tiald¾ iïudkh Èkd .;a m%:u wjia:djhs' fndka
cQka - fyda ;r. jeÿfKa c.;a lS¾;shg m;a wefußldkq
wOHlaIjrfhl= jQ ud¾áka iafldfifia iu.h' tjeks
±jeka; iskudlrefjl= iuÕ ;rÕlr ch .ekSuu
Tyqf.a iskud m%;sNdjg lÈu idlaIshla fjhs' zzmerihsÜZZ
^zzmrfmdaIs;hdZZ hkqfjka isxy,g mßj¾;kh l< yel&
m%:u jrg c.;a iïudkhg md;% jQfha 2019 m%xYfha
ldka iskud Wf,f<a§ Palm'd or iïudkh Èkd
.ekSfuks' fuu ch.%yKh fjkqfjka tu Ñ;%mg odhl
jQ ish¨u Ys,amSkag úfYaI ix.%yhla meje;ajQ fldßhdkq
Ñ;%mg ljqkai,fha ^Korean Film Council KOFIC& iNdm;sjrhd tys § i|yka lf<a fldßhka
iskudfõ Y; ixj;airh iurK 2019 j¾Ih ;=<§ fuu
ch.%yKh w;sYh jeo.;a ixisoaêhla njhs' 2019 fojk
ld¾;=fõ § fldßhdfõ ;sr.; jQ ish¿u Ñ;%mgh ^foaYSh
yd úfoaYSh& Ñ;%mg w;ßka fojk ia:dkh zzmerihsÜZZ
iskud lD;sh ,nd .;a w;r th krUk ,o fm%alaIl
ixLHdj ñ,shk 10'8 la úh' fldßhdfõ ;sr.; jQ
fldßhka NdISh Ñ;%mg w;ßka th m<uq ia:dkh ,nd
.;af;ah' fuu Ñ;%mgh rgj,a 200 lg jeä ixLHdjlg
wf,ú lr we;s fï jk úg ,o wdodhu wefußldkq
fvd,¾ ñ,hk 177 lg wdikakh' tys ksIamdok úhou
fvd,¾ ñ,shk 11 la muK úh' ;jo th fyd|u úfoaY
Ñ;%mgh f,i Golden Globe iïudkh o"
fyd|u bx.%Sis fkdjk Ñ;%mg i|yd jk BAFTA (British Academy of Film & Television Arts& iïudkh o" Ñ;%mgfha iduqysl rx. m%;sNdj
ie,ls,a,g f.k Screen Actors Guild úiska
msßkuk ,o iïudkh o Èkd .;a w;r tu iïudkh
Èkd .;a m<uq bx.S%is fkdjk Ñ;%mgh o úh' ydiHh;a"
;%dih;a iïñY%kfhka f.dv kef.k fuu Ñ;%mghg
m%ia;=; jkafka Okj;a mdßla mjq,;a" È<s÷ lsï mjq,;a
w;r yÈisfha yg .kakd ióm iïnkaO;dj;a" ta ksidu
Woa.;jk mx;s fNaoh yd ;Kaydj;a h' fuu Ñ;%mgfha
wOHlaIljrhd jQ fndx cQka fyda m<uq jrg iskudjg
wj;S¾K jQfha mdla ls hx f.a Motel Cactus
Ñ;%mgfha iydh ;sr rpl iy iydh wOHlaIjrhd
jYfhks'
wdishd;sl iskudj wrNhd l,ska cmdkhg
yd bkaÈhdjg ysñ j ;snQ ia:dkhka wNsnjd wo
fldßhka iskudj biau;= ù we;' fuys § zzfldßhka
iskudjZZ hkqfjka y÷kajkafka ol=Kq fldßhdkq iskud
l¾udka;hhs' wdishd - meismsla iskudfõ ixj¾Okh
i|yd jQ tluq;=j jk NETPAC ixúOdkh úiska
1994 j¾Ifha isg wka;¾cd;sl iskud W;aijh rdYshl§u
wdishd;sl Ñ;%mg i|yd Tjqka f.a iïudkh m%odkh
lrk ,o w;r jeäu iïudk ixLHdjla ^425& Èkd f.k
we;af;a ol=Kq fldßhdjhs'
10 l,d ix.%yhm%§mh flá l;d
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks od b˙∞
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
wdishd;sl iskudfõ
úch.%yKhla
iqúfYaIl i;rfoku weK .eiqï lE iajdñorejkaf.a
uqjg ldä fhduql< nj lsh;s' ldä fmÛjQ uQ≥y;a;la
oKavl ojgd ≥ka nj ¨la yer wks;a ;sfok lsh;s' cqjdï
ldä fkdìjQ nj fkdlshd .;a nj lshhs'
bkafkñ uu j;=rE ;;a;h w,a,d lsõj wfka hhs mika
fmdf;ah' YS% uqLh;a l=ih;a fõ<S ;sfnk fidhskq;a ;ma;h
w,a,d msmdifhka bkafkñ lshd wfma iajdñorefjda w~.id
j∞< fial hhs foaikd fmdf;ah'
biair j;=r ;;af;hs' wo j;=r ;snyhs' ;ma; kï ±jqKq
hkqhs' ;snyg W.=r lg fõf<k neúks'
Y=oaO nhsn, ,;ska m˙jr®;kfha ldä i|yd jpkh
wfiagqïh' ñka iEfok weiála wï,h úkdlsfr®
wka;r®.;h' mej;s ldä fou< jpkhg wo mD;=.Sis
úkdls˙h' f,!lsl uydckfhda ldä msreKq ,ínla
fukao fudare msreKq ie<la fukao laf,aYfhka msreKdy'
^fndaêjxYh& f;,a we;s,shla W≥fkys ;nd iqj| .sf;,a
j;afldg ldän; meka ñ˙ld fida∞ yer ^ioaOr®ud,xldrh&
l=Ωnvq" fí;a jr®. fhd∞.;a Wl= ñ˙ia fydoao ldhï fydoao
fõ' fï fyd† fyda le| uqiqlr weUq,a rig msi.;af;a
ldän;hs'
ms,siafik ueá fuka uf.a W.=r úh<S f.diah' uf.a †j
Wvq;,af,a we,S we; ^.S;d 22(15&'
msmdifha° Tjqyq ug ldä fndkakg ≥kafkdah ^.S;d
69(21& ;sla; iy weUq,a uqiq ldäh îjdjQ f–iqks∑
msmdifhka ;sla; weUq, mdkh l<djQ f–iqks∑
uqLfhys weUq,a iy ;s;a; ldä j;alrk ,oa∞yq is˙j;
u~f,ks∑
msmdifhys ;sla; weUq, fmdjk ,oa∞jQ f–iqks∑
f–iqks∑ ldä†h fmõfjda ljqreo@ fufia bmer◊ he≥ï
/il ldämdkhg úfYaI ia:dkhls'
mr®j;fhka .e,ùfï j;=r uu ;g fmùñ' tfy;a f;da
ug ;s;a;;a ldä;a ≥kafkysh' ^≥la m%dma;s ú,dmh&
;s;ajQ weUq,d ñ˙ld,d oKafvkd fmõfjda fødaysfhda yd
Y=oaO YS% uqLh ±ka fõ<s,d r;%fka
;s;a; ta ldä fmjQ cqofhda frdisfka f,i wm%lg
≥#Lm%dma;s .S;sld foll fmfka'
iqniµs,SIka wnhfldakaf.a
YS% msmdidj
458
wEIa,s r;akúN+IK
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks od b˙∞
11úYaj iNdj
Ysrdka ffu;%s
bia,dñlhka n,y;aldrfhka ls;= oyug
yrjd .ekSug jEhï lf<a hehs fpdaokd
lr mdlsia;dkfha ° w;awvx.=jg f.k 2010
° ur”h oKavkhg kshujQ wdishd ìî ˆ;ud
ksoyia jQfha f–iqia ls%ia;=kajykafia ksid˜
hehs m%xYfha me˙ia kqjr udOH idlÉPd-
jlg tlafjñka m%ldY l<dh' jir wglg
jeä ld,hla nkaOkd.dr .;j isá weh
mdlsia;dkfha fY%aIaGdêlrKh u.ska 2018 °
ksoyia lrk ,°'
zf–iqia ls%ia;=ka jykafia ksid ug
fpdaokd l<d jf.au Wkajykafia ksidu
ug ksoyi ,efnk nj ud ±k isáhd hehs
weh fï udOH yuqfõ° m%ldY l<dh'
ur”h oKavkhg kshu ùfuka miq
isrl=áh ;=< isáh° wehf.a úYajdih yeu
úfgl b;du;a Yla;su;aj mej;sK' zuf.a
úYajdih †fkka †k Yla;su;a jqfKa ud
±k isáhd foúhka jykafia ksrka;rfhka
ud iuÛ isák nj' tfukau Wkajykafia
lsis ojil ud ;ks fkdlrk nj;a"
Wkajykafia iEu úfgl ud iuÛ isák
nj;a ud úYajdifhka weoyqjdZ weh
mejiqjdh'
m%xY udOHfõ†ks wEka bifn,a,d
gq,a,Ü iu.ska wdishd ìî ish p˙;dmodkh
zwjidkfha ksoyiZ uefhka ,shd we;s w;r
tys bx.S%is m˙jr®;kh ,nk iema;eïnr®
udifha° ksl=;a ùug kshñ;h' fgd,Ü
wdishd ìîj lekvdfõ ° iïuqL
idlÉPdjlg fhd∞.;a tlu udOHfõ†ksh
jk w;r wdishd ìîg lekvdfõ
irKd.; ;;a;ajh mqrjeislu bl=;a jifr®
lekvdfjka ,eìK' weh ish ieñhd yd
†h◊hka fofokd iuÛ lekvdfõ jdih
lrk w;r fï jir wjidkfha ° wehf.a
irKd.; ;;a;ajh wjikafõ' wef.a
n,dfmdfrd;a;=j m%xYfha foaYmd,k
/ljrK ,nd .ekSug jk w;r m%xY
ckdêm;s tïudkqfj,a uelafrdkaj bl=;a
∞ weh yuqjQjdh'
t∞ weh njq;Siau iakdmkh ,noa°
.re msh;=ud fouõmshkag zfï l=vd ±˙hj
foúhka jykafia m¯CIdjg ,lalrk
neõZ mjid ;sìK' Tn foúhka jykafia
flfrys úYajdih ;nkafka kï Tfí
úYajdih jv jvd;a Yla;su;a jk neõ weh
mjikakSh'
;ud ksoyia lrkakehs b,a,d hdÉ∆
l< ieug ;=;s ms¥ wdishd ìî úfYaIfhka
úY%dñl fidf<diajk fnkälaÜ iiqka
mshd ;ud Wfoid l< hdÉ∆jkag foúhka
jykafia ijka ≥kafka hehs weh mjikakSh'
cmdkh mqrd YS>%fhka me;sr hk fldúâ - 19
^kj fldfrdakd& ffjrih fya;=fldgf.k iuyr
ro.=re jiï ;=< †jH mQcdjka meje;aùu k;r
lr ;sfí' bl=;aod fgdalsfhda w.ro.=re jiu ishÆ
m%isoaO †jH mQcd meje;aùu i;s follg k;r lf<a
fldfrdakd ffjrih me;sr hEu je,elaùu i|ydh'
cmdkfha rch jhsrih me;sr hEu je,elaùug fmd≥
ckyuq meje;aùu je,elaùfï ;SrKhla f.k we;s
w;r lf;da,sl iNdj o Bg wkql+,;djh olajñka
fï ;SrKh f.k we;' fgdalsfhda w.ro.=re jiu ;=<
udr®;= 14 jeksod olajd †jH mQcd meje;aùu k;r lr
;sfí'
bl=;a i;sh jkúg cmdkfha fldfrdakd jhsrih wdid†;hka 1"000 lg wêl ms˙ila
jdr®;d jQ w;r fldfrdakd frda.Ska 12 fofkla ñh .shy'
fgdalsfhda w.ro.=re w;sW;=ï bid´ lsl=Ñ ysñmdKka Bg fmr kS.dgd ro.=re moúfha
ro.=re ysñmdKkaj isá w;r fgdalsfhda w.ro.=re jifï w.ro.=re ysñmdKka
f,i m;aj wdjo kS.dÜ jiug fï olajd kj ro.=re ysñmdKka kul m;alr fkdue;s
;;a;ajh ;=< tu ro.=re jifï jev ne,Sug o is≥ù we;af;a t;=ukagh'
kS.dgd k.rfhka fldfrdakd wdid†;hka fidhd .ekSu;a iuÛ w.ro.=re
ysñmdKka kS.dgd ro.=re jiu ;=< ishÆ m%isoaO foaj fufyhhka meje;aùu wj,x.= lr
we;s w;r udr®;= 3 jeks∞ isg udr®;= 21 jeks∞ olajd th n, meje;afõ' w;sW;=ï bid´ lsl=Ñ
w.ro.=re ysñmdKka ks, ksfõokhla ksl=;a lrñka zfï fudfydf;a jhsrih YS>%fhka me;sr
hk ;;a;ajh u; b†˙ foi;sh w;sYhska ne?reï ld, m˙Éf√ola neúka jhsrih me;s¯u
je,elaùug ck;dj talrdYs jk wjia:d yels ;rï wju ls¯fï wruq◊ka fï wj,x.= ls¯ï
is≥lr we;s neõ wjOdrKh lr isà' fuys° Wkajykafia úYajdislhkag úfYaIfhka i|yka
lr isákafka †jH mQcdjkag iyNd.s ùug bvlv fkdue;s ùu lf;da,slhkaf.a wdOHd;añl
Kh hqla;Ska lvls¯ug fya;=jla fkdjk nj;a" ie±yej;=kg ish ksfjia j,g ù hdÉ∆
lrk f,i;a" m%isoaO ia:dkj, .ejiSfuka j,lsk f,i;a b,a,d isá;s' fgdalsfhda w.ro.=re
jifï ie±yej;=ka udr®;= 1 yd 8 †k j, b˙∞ Kh hqla;sfhka uq∞y˙k neõ t;=ud mjihs'
flfia fj;;a wjux.,Hhka yd újdyhka ie,iqï lr we;s m˙† tys is≥lefr®' flfia
fj;;a cmdkfha lf;da,sl ro.=re iuqΩj ish fjí wvúh ;=< lsis≥ ks, ksfõokhla
fldfrdakd jhsrih iïnkaOfhka fuf;la m<lr ke;s w;r cd;sl uÜgfuka lsis≥
m%;sm;a;shla †h;a lr ke;s njo fmfka'
frdaufha iiqka msh úYaj úoHd,hka ish,a, b;d,sfha YS>%fhka me;sfrñka mj;sk
fldfrdakd jix.;h ksid ;djld,slj jid oeóug ;SrKh lr ;sfí' fï
jk úg b;d,sfha fldfrdakd jhsrih wdidokh ùfuka 100 lg wêl ms˙ila ñhf.dia
;sfí'
b;d,sfha rdcH n,Od¯ka úiska trg ishÆ mdi,a iy úYaj úoHd,hka udr®;= 5
isg 15 olajd jid oukakg ;SrKh lrk ,oafoa rfÜ me;sfrñka mj;akd fldfrdakd
jhsrih fya;=fldgf.kh' frdauh yd j;sldkh flaJø lr.;a iiqka msh úYaj
úoHd,hkays foaj Or®uh or®Ykjdoh iy fiiq wfmdaia;,sl úIhhka W.ka jk w;r
rcfha ksshuhkag wjk; fjñka lghq;= ls ug ;SrKh lr ;sfí'
idka; lDDia iiqka msh iriúh ksfõokhla ksl=;a lrñka b;d,s rcfha kshuh-
kag wkqj iriúh udr®;= 15 †k olajd jid we;ehs olajd ;sfí' fï ;;a;ajh fï
ld,iSudj ;=< meje;aùug fhd∞f.k ;snQ iïfï,k yd yuqùï j,go fï ;;a;ajh
u; wj,x.= ls ug fyda l,a±óug is≥jkq we;ehs m<fõ' flfia fj;;a ≥ria:
wOHdmk jevigyka Tka,hska Tiafia is≥flrefka kï fjkila fkdue;sj" wj,x.=
ùulska f;drj mj;ajdf.k hEug wjldY ie,fikq we;'
fï w;r idka; f;dauia ;=ukaf.a iiqka msh iriúh fyj;a wekac,sl=ï
iriúho udr®;= 15 jeks∞ olajd jid ;nk neõ tys fjí wvúfha olajd ;sìK' úYaj
úoHd,fha kduidka;=jr idka; f;dauia welajhskia uqks∫kaf.a ux.,Hh udr®;= 9
jeks∞ ieu¯ug fhd∞f.k ;snQ kuq;a tho wj,x.= ls ug is≥j ;sfí'
bl=;a fmnrjd˙ 22 jeks∞ isg udr®;= 3 olajd fldfrdakd jhsrih wdidokh
jQjka w;˙ka 107 fokl= ñhf.dia we;s w;r b;d,sh ±ka brdkh o miqlr Ökfhka
msg; rgj,a w;r uq,a;ekg tk ;rug jhsirh rg ;=< me;sfrñka mj;S' fldúâ
19 ffjrih W;=re b;d,sfha ±ä f,i me;sr hk w;r frdauh wjg ,disfhda ys
wdid†;hla 30 fokl= jdr®;dù we;' f,dj úhm;a ck.ykfhka cmdkhg miq
fojeks ;ek b;d,shg ysñj we;s ksid 2020 trg wjqre≥ 65 jeä ck.ykh iuia;
ck.ykfhka 23] la nj jdr®;dfõ' trg ñh.sh w;r ,dnd,;u mqoa.,hd jhi
wjqre≥ 50 jk w;r fiiq ñh.sh wh jeä ms ila wjqre≥ 60 g jeä mss ia fj;s'
j;sldkho W∞jk jika; iD;=fõ fhd∞.;a jevigyka .Kkdjla l,a oud
we;s w;r iiqka msh wOHdmkh ms<sn|j úYaj iuqΩj Tlaf;danr® 11 isg 18 †k
j,go" udr®;= 26 isg 28 olajd meje;aùug ;=nQ zm%ekaisiaflda wdr®:sl iuqΩjZ
fkdjeïnr® ui fojeks ∞go l,aoud ;sfí'
reishdfõ újdyh ms˙ñhl= yd ldka;djl w;r njg kj
wr®: oelaùula trg jHjia:djg tla ls¯ug reish-
dkq ckdêm;s õ,eäñr® mqáka uy;d fhdackd lr ;sfí' fï
fhdackdjg wu;rj ;j;a fhdackd .Kkdjla jHjia:djg
tlals¯ug hhs'
reishdfõ my< uka;%K iNdj jk rdcH zvqudZ ys°
fï ixfYdaOkhkag bl=;a ckjd˙ udifha° wkqu;sh ,o
w;r tys fojk lshùu b†˙ i;shl is≥ ls¯ug kshñ;h'
fï ms<sn| uyck Pkaoh wfma%,a 22 jeks∞ ,nd .ekSug
kshñ;j we;s w;r thg fmr jHjia:duh wêlrKfhka
wkqu;sh ,nd.ekSug is≥j ;sfí' iu,sx.sl újdyhka fyda
tlg isàfï$ „j;aùfï l%uhka reishdfõ kS;shg wkql+,
fkdfõ'
óg foi;shlg muK fmr mqáka ckdêm;sjrhd
iu,sx.sl újdyhka ms<sn|j l;d lrñka ;ud n,fha
isák ;dla iu,sx.sl újdy kS;s.; ls¯ug wjir
fkdfok neõ m%ldY lf<ah' zfoudmshka wxl 1 foudmshka
wxl 2Z f,i iuyr rgj, mj;akd iu,sx.sl foudmshka
.ek ;ud óg fmro l;d lr we;s nj fmkakd ≥ka mqáka
ckdêm;sjrhd ud ckdêm;s OQrfha isák ;dla fï rg ;=<
th is≥ fkdjk nj;a" ;j≥rg;a fï rfÜ mj;skafka mshd
yd uj muKla nj;a wjOdrKh lf<ah'
fï w;r úfõplhka m%ldY lrkafka jHjia:djg
f.fkk ishÆ fjkialï u.ska mqáka jEhï lrkafka
n,h ;j≥rg;a ;ud jgd ;nd .ekSug njhs' mqákaf.a
isjqjeks jdrh 2024 ° wjika ùug kshñ;h' fiiq
jHjia:d ixfYdaOk Tiafia reishdkqjkaf.a zfoúhka
flfr® úYajdih iy ft;sydisl i;H;djhla u; b†˙m;a
lr we;s ish ms;D foaYfha wdrCIdj Wfoid ck;djf.a
iqúfYaI ∞hl;ajhZ .ek lshhs' fojk f,dal uyd
hqoaOfha° kdis cr®ukshg tfrysj fidaúhÜ reishdfõ ±ä
m%;sm;a;sh yuqfõ fidaúhÜ jeishka oY,CI 27 la ñh
.shy'
b;d,sfha iiqka msh iriú ffj
fldfrdakd ffjrih ksid
cmdkfha †jH mQcd k;r lrhs
reishdkq újdyh msßñhl= yd ldka;djl w;r muKla njg kS;s mKjhs
;ud ksoyi ,enqfõ fþiqiajykafia ksid hehs mdlsia;dkfha wdishd ìî m%xYfha§ lshhs
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙∞
12 úfYaIdx.
wOHd;añl msmdih is|,k Ôjk c,h
†kla tla;rd hdplfhla isÛuka
b,a,ñka ;u .fï ksjila ksjila
mdid .uka lrñka isáhd' fndfyda
ksfjiaj, ñksiqka Tyq ≥gq ie◊ka f∞r
jid ouñka isÛuka °u m%;slafIam lrkjd'
t†k Wfoa jrefõ lsisu fohla fkd,enqK
ksid lkiai,af,ka hq;=j .ñka msgù .shd'
iQr®h ;dmh ;†ka Tyqg ofkkakg mgka
.;a;d'
fjfyig m;a jQ Tyq is;a fõokdfjka
hq;=j .uka l< udjf;a fldkl Tyq
jdä.;a;d' Tyqf.a lfr® t,a,df.k wd
.uka u,a, o ìñka ;enqjd' tu u,af,a
wvx.= jQfha ;u w;ska .; yels b˙Û=
weg lSmhl=hs' ijia jk úg Tyq b˙Û=
weg wUrd wdydr ms◊i mQm lSmhla ;kd
.kakjd'
y†isfhkau jdf.a Tyqf.a uqyqKg kj
wdf,dalhla W∞ jqKd' rfÜ rc;=ud ms˙jrd
.;a rdclSh r:h Tyq foig tkq Tyq ≥gqjd'
rc;=ud b;du;a lreKdjka; mqoa.,fhla'
t;=ud ug lsisjla fkd° ud miqlr
hkafka keye lshd hdplhd ;udgu lshd
.;a;d' Tyq jydu jdä ù isá ;ekska
ke.sg isáhd' Tyqf.a yoj; uy;a le<ô,s
iajNdjhlska .efykakg mgka .;a;d' Tyq
rc;=ud we;=Ω ms˙jr meñfKk wdldrh
n,d isáhd' rdclSh r:h l%ufhka fõ.h
wvq lrñka ;ud foig meñK tlajru Tyq
isá ;ekg fl<skau keje;ajQjd' Tyq ;u
≤; †.= lrñka hula wheo isáhd' rdclSh
r:fha cfka,h l%ufhka újr ù rc;=ud
Tyq foi n,d isáhd' hdpl ñksid ysi
kuñka rc;=udg wdpdr l<d' §iqn †khla
rc;=fuks" Tng mqΩjka
o wirK ud fjkqfjka
iqΩ uqo,la m˙;Hd.
lrkak¶ lshd lshkakg
iQ∞kï fjoa° rc;=ud
;u ysia ≤; †.= lrñka
fufia mejiqjd' §Tng
mqΩjkao Tnf.a rc;=udg
OdkH álla m˙;Hd.
lrkak¶'
hdpl ñksid ;ud
fkdis;+ f,iska fufia
is≥fjoa° Tyq uú;hg
m;ajqKd' ;uka
rc;=udf.ka isÛuka
b,a,oa° rc;=ud ;udf.ka OdkH ì|la
b,a,Su .ek Tyq úu;shg m;ajqKd'
tfiah rc;=uks lshd mjiñka ;u .uka
uΩjg w; ±uQ Tyq tu u,af,a ;snQ OdkH
weg lSmhla /f.k rc;=udf.a wf;ys
;enqjd' ;uka i;=j we;af;a fuu mqxÑ
OdkH weg m%udKh muKlehs lshd
rc;=udf.ka iudj wheo isáhd' rc;=ud
Tyqg ia;+;sjka; ù t;ekska kslau .shd'
hdplhd ;=< ta fudfydf;a b;s˙ jQfha
n,dfmdfrd;a;= iqkajQ ysia njl=hs'
rc;=ud tu ia:dkfhka msgj .sh
miq tu ia:dkfhau /¢ Tyq uqΩ oji
mqrdu isÛuka b,a,d isáh;a lsisjla Tyqg
,enqfKa keye' ijia jQjdg miq Tyq ;u
ksji lrd .uka lf<a fjfyig m;aj
≥lauqiq iajNdjhlskqhs' Tyq ksjig f.dia
;ukaf.a u,a, ;=< ;snQ OdkH weg lSmh
;eáhlg ±uqjd' Tyqf.a u,af,a ;snQ OdkH
weg ish,a, m¯laId
lr ne¨ Tyqg olakg
,enqfKa ta ishÆu OdkH
weg r;arka njg m;aj
;snQ wdldrhhs' Tyq
mq≥ufhkq;a mq≥uhg
m;ajqKd' tmuKla fkdj
;ud b;du;a f,daNSj
;u rc;=udg ie<lSu
.ek isysù lK.dgqjg
m;ajqKd' rc;=ud ;udf.a
OdkH weg ish,a, r;arka
njg m;a lrdú lshd ±k
isáhd kï ;uka i;=j
;snQ OdkH weg ish,a,
rc;=udg m˙;Hd. ls¯ug ;snqKd hhs Tyqg
is;=Kd' tfia jQjd kï Tyqg uqΩ „ú;hg
wjYH Ok iïm;a rc;=udf.ka
,nd .ekSug ;snqKd hhs Tyqg is;=Kd'
fuu Wmudfjka wmg W.; yelafla wm
m˙;Hd. jk ;rug wmg Ok iïm;a foú
iñ∫kaf.ka ,efnk njhs' m˙;Hd.YS,s
ùfï isoaëka ms<sn|j Y=' iqúfYaIfha i|yka
fjkjd' ldkd kqjr° Wkajykafia .,a
Ndck j,g j;=r mqrjk f,i fiajlhkag
wK ≥kakd' bkamiqj Wkajykafia fuu
c,h ñ† ri njg m˙jr®;kh l<d'
fiajlfhda c,h ,nd fkd≥kakd kï tys°
m%d;sydr®hhla is≥ fkdjkakg ;snqKd'
tfiau mQm my iy uiqka wdis˙ .kajd
tajd jeälr ck;djf.a l=i.skak ksõjd'
fuh;a m˙;Hd.YS,s ùfï wjia:djla' wog
kshñ; iqúfYaIfha i|yka iu˙;dkq
ia;s%hf.ka c,h ì|la b,a,d isákafka
îu i|ydhs' weh Wkajykafiag c,h ,nd
fokjd' ta iu.u weh iu. ms<si|fr®
fhfokjd' ;udj wjfndaO lr .; yels
fY%aIaG mqoa.,fhla ;udg yuqjQ nj wehg
isf;kjd' weh ;udf.a fm!oa.,sl „ú;fha
ishÆu foa mjikjd' weh .; lrk „ú;
rgdj .ek iajdñka jykafia mjikjd'
wehg iajdñ mqreIhka lSm fofkl= isák
nj mjikjd' tfukau Wkajykafia wehg
h<s msmdi fkdjk „jk c,h ,nd †h
yels nj okajd isákjd' wef.a „ú;h kj
†idjlg fhduq jkafka ls%ia;=ia jykafia
yuqjqkq miqhs'
iu˙;dkq ia;s%h ,s|g meñ◊fha
;udg wjeis c,h ,nd .ekSughs' th
ukqIH wjYH;djhla' kuq;a f–iqia
jykafia wehf.a wOHd;añl wjYH;djh
imqrd,kjd' weh c,h f.k hdu i|yd
f.kd l<h ,s| <Û ;nd †j f.dia
;u „ú; w;a±lSu wkHhka iu. fn∞
.kakjd' f–iqia jykafiaj uqK.eiSfï
iqNdrxÑh weh wka wh yg okajd isákjd'
f–iqia iajdñka jykafia wehf.a „ú;fha
m%uqLia:dkh njg m;afjkjd'
fudafiia ;=ud mr®j;hg .eiQ úg c,h
.,d wdjd' th mdkh lf<a ldka;drfha
isá BY%dfh,ajrehs' kuq;a Tjqka kej;
msmdi fjkjd' f–iqia jykafia ,nd fok
„jk c,h wmf.a wOHd;añl msmdih
ksjd,kjd' iu˙;dkq ldka;dj f–iqia
jykafiaf.ka „jk c,h b,a,d isáhdla
fuka wms;a wmf.a wOHd;añl msmdih
ksjd,kakg Wkajykafiaf.a tu „jk
c,h b,a,d isáuq'
.re we;fkaishia iurisxy msh;=ud
ioyï is;sú,s
p;d˙lfha f;jk bre†k
.re ,s,shka ;ka;s%wdrÉÑ meú† fidhq˙h ^Y='m'&
f,dl= biafldaf, uy;a;hd 09
miq.sh i;sfhka
wfma fhdjqka úh" jeäysá f,dalh"
uõmshkaf.a m%Yak ±kf.k ysáfh wms -
wms ú;rhs' t;ekska wdj fhdaO Yla;sh
wmsj ±jeka;hka l<d' hlv .eyeKqka
ñksiqka njg m;a l<d' wms m%Yak j,g
uqyqK ≥kakd' ch.%yKh l<d'
uOH uy úoHd,fha lS%vd W;aijh
yeu∞u ch myg meje;ajqK tlla' f,dl=
biafldaf, uy;a;hd wdrïN l< iïm%∞h
miqld,Sk ú≥y,am;sjre ixjr®Okh lr,d
b†˙hgu f.k .shd' mdi,a ixjr®Ok
iñ;sfha° yeu∞u tl j.ka;shla meye†,sj
lshejqKd'
§uy;a;fhda∑ wfma f,dl= biafldaf,
uy;a;hd k;r fjÉp ;ekska biairyg
hkj ñi miaig hkav kï ys;kav tmd'
we;d jf.a lr.y, weoa∞' fldfydug
;sìÉp biaflda,hla o k.a.,d .;af;'''¶
fmdä nnd l<skau ks† lrj,d .sudrd
wïud à' ù n,kjd' mrK m;a;r f.dvl=;a
<Û ;shdf.k lshjkak' wo ? fjkl,a
fï f.or Ndr ldrhd .sudrd wïud∑
pQá mq;d uy lKaKdäfhka fmfkk
wdÉÑf.hs iShf.hs rEfm †yd n,df.k
ysáhd'
Ti˙ fmdfÜ lgqj .ykafk iShd
;d;a;d∑ wdÉÑ wïud lerls lerls fk˙fha
/<s ál ,iaikg y∞ .kakjd' iShd
;d;a;d fldaÜ tl we|,d ghs ∞,d ∑ ydhs∑
wïfï∑
ud;a w¢kjd †la l,siula∑
iShd ;d;a;d jf.a pQá mq;d ys;=jd∑
wdÉÑ wïud f.k;a ≥kak fmd,sia
we∫u we|,d fmd,sia f;dmamsh ∞,d iShg
ie,shqÜ tlla .y,d fmkakqjd'
wdõ∑ fmd,siSfha f,dl= uy;a;hd jf.a∑
i∫kau ;ud∑ kyh o f;d,a o weia o
wdfh lmdmq mÆj∑
biafldaf, fkdakd yqr;,a u,a, n∞
f.k bïnd'
§bkaiafmlagr® wd'''h;=r¶
pQá mq;dg iSh ie,shqÜ .y,d h;=r
fokjd'
i∫ka ,e–cdfjka uQK jyf.k ≥j,d
.syska msá miafi iSÜ tfla jdä jqKd'
§uf.a mq;d;a ojil ldr® tlla
t,jkjd ;uhs' iShd ;d;a;d n,kavflda¶
wdÉÑ wïud lsjqjd'
§ ux f,dl= fj,d iShd ;d;a;d jf.a
msxÑm,a flfkla fjkjd' t;fldg ug;a
whsh,d nEkaâ .yhs¶
f,dl= biafldaf, uy;a;hd uy
yçka yskdfjñka ˙h mojkjd' meh
ndf.lska ú;r ;=kafokdu uOH uyd
úoHdf, f.aÜgqfjka we;=Ω fj,d ldr®
tl mdla l<d' jr®;udk ú≥y,am;s ;=ud
f.!rjdkaú;j ;ukaf.a .=re foajhdKkag
nq,;a w;la ° je| kuialdr l<d'
§ix„j∑ uf. fld,a,d¶
biafldaf, uy;a;hdf. yoj; fudr
.Ejd'
§;d;a;d î,d lE .ykj ir®' f.or
mdvï lrkak nE∑¶ wjqre≥ .Kkdjlg
biair ú≥y,am;s ldr®hd,fha weia fofla
l∫Ω mqrjdf.k ≥l lsõj fld,a,d∑
§wfma f.or weú;a mdvï lr.kav'
f,dl= mq;d f. ldufr® jy,d ;sfhkafk'
thd bkafk ´iafÜ%,shdfj' úNdf. bjr
fj,d ;uhs wdmyq tkafk'''¶
ix„jg ≥kak wjirh" fn∞ .;a; n;a
msÛdk" wrka ≥kak fmd; m; wo olaI
ú≥y,am;s flfkla ìyslr,d' f,dl= ir®f.a
wä mdfr® biairyg hk'
±jeka; lS%vdx.kh olsoa† f,dl=
biafldaf, uy;a;hdg l∫Ω tkjd' i;=gq
l∫Ω'
wo th iqms˙ lS%vdx.khla' <uhskaf.a
foudmshkaf.a wdpdr iudpdr" w;afmd<ika
ueo f,dl= biafldaf, uy;a;hd ;+r®hjdol
lKavdhu fmrgq fldg f.k fõ†ldj
fj;g .uka l<d'
.=re jD;a;sh riaidjla fkdfjhs'
N+ñldjla∑ „ú; mQcdjla∑ hd.hla∑
§khskuvu tlaiam%ia¶ wOHd;añl jkaokd pd˙ldj khskuvu óifï
ne;su;=ka ud;r
ch,;a wm iajdñ≥jf.a
myi ,nkakg wOHd;añl
jkaokd pd˙ldjla hEug
Y=' wkaf;daks uqks∫kaf.a
foajia:dkfha óiï
fiajl .re cQâ YHduka
msh;=uka ixúOdkh lrk
,°' fuu .ufka wdrïNh
is≥jQfha miq.sh 29 jeks
fikiqrd∞ W≤ik 4'30
g fnda,j;a; ≥ï˙h
ia:dkfhks' fï i|yd
ne;su;=ka 1200 lg;a
jeä ms˙ila iyNd.s jQ
w;r" tu óifï m%Odk
msh;=ud" iyhl mshjreka
fofofkla iy meú† fidhq˙hla o fuhg
iyNd.s úh'
fï khskuvu óiug wh;a Y='
wkaf;daks uqks foajia:dkh" úlafIdam
foajia:dkh yd uqÜgqj iakdmkh ,;a
f–iq iñ∫kaf.a foajia:dkfha ne;su;=ka
iyNd.s jQ w;r fuys ixúOdk lghq;=
cQâ fkdaksia" iuka; rdcd" fcrdâ
leu,a˙ we;=Ω foajia:dk ;=fkau ∞hl
uKav, m%Odk;ajfhka is≥úh'
udihla ú;r iQ∞kï jqKq fuu
ne;su;=ka re' 430$- la muK ≥ï˙h álÜ
m; ñ,° .;af;a fnda,j;af;a isg ud;rg
hk idudkH ≥ï˙fha uqo,hs' fuu tla
tla foajia:dkfhka iyNd.s m%udKh
wkqj ≥ï˙h ue†˙ fjka lr.kak
is≥jqKd' miqj ≥ï˙h ue†˙ j,g wxl
,nd ° ta ms˙i ms<sfj,g ixúOdkh lr
;snqKq w;r" ta ishÆu fokdg wjYH
†jd wdydrh myiqlï ie,iSug b;du
iqΩ uqo,lg khskuvu .ï m%foaYfha
wjkay,lska ms<sfh, lrk ,°'
fld<U mq;a;,u ≥ï˙h udr®.fha
idudkH †fjk §uq;= l=ud˙¶ ≥ï˙h
fuu wOHd;añl pd˙ldjg iïnkaO lr
;snqKd' tka‚ula iys; ue†˙ lÜg,h
lska iukaú; ≥ï˙hla ue† 09 la iy
kshdul ue†˙ 02 lska iukaú; úh'
fï i|yd ≥ï˙h fomdr®;fïka;=fõ
ldr®ñl wxYh ms<sn| jeä ±kqula we;s
f–' mS' u≥rmafmreu uy;d o" ≥ï˙h
fomdr®;fïka;=fõ m%Odk idudkHdêld˙
ks,ka; m%kdka≥ uy;d o" .ukd.
uk wêld˙fha ú≥iqre uy;d o" Wm˙u
iyfhda.hla ,nd ≥ka nj ≥ï˙fha ishÆu
lghq;= Ndrj lghq;= l< m%Odk kshdul
f–' mS' m%kdka≥ uy;d fufia mjid
isáhy'
W≤ik 4'30 g fnda,j;a; ≥ï˙h
ia:dkfhka wdrïN jQ miq fuu ≥ï˙h
ud;rg <Ûd jQfha fm'j' 11'30 g
muKh' m%:u j;djg ≥ï˙hla ms˙jrd
.ksñka §ch,;a wm iajdñ≥j jk ud;r
uE◊hkaf.a myi ,nkakg .sh fuu
ms˙i ud;r ≥ï˙h ia:dkfhka idorfhka
Ndr .;af;a tys óiï fiajl mQcdm%id°ka
jykafia úisks'
mQcl;=ul= f,i uu fï óifï
fiajh lrkafka b;d l=vd ld,hhs' fuu
fiajh wd.ulg muKla iSud fkdfõ'
wms fiaru iekiSfuka ixf;daIfhka
bkak ´kd' fuhhs uQ,sl yeÛSu hehs
mjiñka khskuvu óifï cQâ YHduka
msh;=ud ne;s is;ska m%ldY l<y'
igyk yd fiahd - fr®Kqld jr®‚ks fmfr®rd
miq.sh †kj, f,dj mqrd uyd ìhla yd ;%dihla we;sl, fldfrdakd jhsrih" uyck Ökfhka lsf,da ógr® oyia
.Kkla ≥˙ka isák YS% ,dxlsl wm ;=< o uy;a pls;hla we;s lf<a fuu jhsrihg udrdka;sl n,hla yd yelshdjla we;s ksidh' urKh b†˙fha ñksid fld;rï wirK o kQ;k úoHdjg fndfyda foa l< yels jQj;a" ;dlaIKh ysñj ;snqk;a" ta yeu fohlgu jvd ls%hdlrk n,fõ.hla we;snj f;areï .ekSug fuh fyd|u wjia:djls' yeufoau ñksidf.a ys;=ukdmhg k;=lrf.k" yeufoau ñksidg Wjukd ú†hg md,kh lrkakg fkdyels nj fujeks isoaëka ;=<ska wmg meye†<sj fmkajd fohs' fuu jhsrih b†˙fha b;d oeäj ls%hd;aul jQfha ffjoHjreka muKla fkdj" foaYmd,ksl" rdcH yd rdcH fkdjk ixúOdk" wd.ñl kdhlhska" fuf,i fndfyda fCI;%j, wh fï .ek b;d Wkka≥jla oelajQ w;r" fuh yels blau◊ka ur®Okh lr.; hq;=h hkak yefudaf.au woyi úh' fuu jix.; ;;a;ajh .ek ljqre;a fhduqlf<a ta ;=<ska ñksidg Yd¯˙l urKh Wodls¯fï yelshdj we;s ksidh' kuq;a ñksid uefrkafka Yd¯˙lj muKlao@ wo mj;sk ;;a;ajh wkqj Yd¯˙l urKh wm ldg;a uqΩukskau md,kh lrkakg fkdyels jQj;a" iuia; ñksia iudchu wo l%u l%ufhka we°f.k hk iodpdrd;aul" wOHd;añl yd iud„h urKh .ek fndfyda fofkl= wjOdkh fhduq fkdlrkafka" th Yd¯˙l urKh fuka wmg bkaøshf.%dapr fkdjk ksid;a" tajd .ek wjOdkh fhduq fkdlr isáhd lshd th lsisfjl=f.a wjOdkhg fhduq fkdjk ksid;ah'
wm ldg;a fydrd fldfrdakd jhsrihg jvd b;d
Nhdkl ;;a;ajfha mj;sk" ;j jir lsysmhlska jix.;
;;a;ajh olajd jr®Okh úh yels" iuia: ck;dju
wOHd;añlj" ixialD;slj" idud„hj urKdikak ;;a;ajh
olajd f.k.sh yels" Nhdkl Wj≥rla .ek l,afõ,d we;sj
Tng wk;=re yÛjkakg uu fï ,smsfhka W;aidy lrñ'
ud fï ,smshg mdol lr.kafka" ndysr uQ,dY%j,ska fyda
fmd;m; m˙YS,kh ls¯fuka fyda wka;r®cd,fhka fyda
/ialr.;a lreKq fkdj" w.ro.=re moúfha újdy wêlrK
ndrj lghq;= lrk msh;=ud f,i" újdy ù b;d flá
l,lska †lalido u.ska ;ukaf.a újdy „ú; wjika
lrf.k" ±ka mqoa.,slj;a" iudch b†˙fha;a" iNdj
b†˙fha;a" „ú; n,dfmdfrd;a;= iqkalrf.k iuia:
iudchgu háys;ska Ydm lrñka" udkislj yd Yd¯˙lj
fõokdjg m;aj isák ;ju;a ;=reKq úh blaujd fkd.sh
;reK újdyhlhskaf.a ≥la wfπakdjkag ijka foñka
,nd.;a i;H lreKqh'
cx.u ≥rl:kh iudc.;ù ;ju;a oYl foll ld,hla
blauù fkd.sh;a" wdrïNfha fj<|fmd,g wd .fvd,and.h
f,i ye¢kajQ ta fuj,ug jvd wo iaudr®Ü fµdaka tl olajd
.uka lr b;d flá ld,hlska ,ndf.k we;s ta ;dlaI◊l
†hqKqj ñksiqkaf.a úoHd;aul" ;dlaI◊l yelshdj yd
ksr®udKYS,s;ajh fudkjg fmkakqï lrhs' wo th iaudr®Ü
zfµdaka tllaZ f,i ye¢kajQj;a" idudkH ≥rl:khlska
n,dfmdfrd;a;= jk ≥rl:k weu;=ï ,nd.ekSu i|yd fuh
Ndú;d lrkafka b;d w,am jYfhks' wo th fndfyda
fofkl=g wka;r® cd,fha úúO fjí wvú yryd
ie˙irkakg" Ñ;%mg krUkakg" ix.S;hg ijka fokakg"
uqyqKq fmd; Tiafia hdΩ ñ;%d°ka we;s lr.kakg" jÜiawema"
bfuda u.ska l:dny lrkakg" †k or®Ykh" le,al=f,agrh
yeáhg fhd∞.kakg" PdhdrEm ùäfhda lrkakg" l=vd
orejka k<jk" Tjqkg n;aljkakg Wmld˙ fj;s' fuls
fkdls ;j fndfya foa l< yels nyq ldr®h wreumq≥u
NdKavhla njg m;aj we;' wo iaudr®Ü fµdaka fkd;snqKd
kï fndfyda fofkl=f.a ffoksl „ú;h flfiaúh yels
±hs is;d.; fkdyel' tu.ska iudchg fjk hym;" ck
„ú;h myiqlrkakg fjk ∞hl;ajh we;af;kau w.h l<
hq;=h'
iaudr®Ü fµdaka ksid ;ukaf.a „ú;h ld,lKa◊ lrf.k"
th h:d ;;a;ajhg m;alr .ekSug fkdyelsùfuka
;u újdyh widr®:l jQ ;reKhl= ud b†˙fha †.ye¯ ta
fõokdld˙ w;a±lSï j,ska iuyrla fuf,i Tn b†˙fha
;nkafka" W∞fjñka ;sfnk fï Nhdkl ;;a;ajh
fldfrdakd jhsrihg jvd n,iïmkak iudc m˙ydkshla
wmg Wreufjñka mj;sk ksidh'
zuu wfÜ mka;sfha° ;d;a; ug fi,afµdaka tlla wrka
≥kafk" áhqIka .shdg miafi uu bkafk fldfyo lsh,
wïug ±k.kakhs' mx;sfh mgka .kak biairfj,d;a"
mx;sh wefrk fj,dj tkfldg;a nia tlg k.sk
fldg" nysk fldg" fï yeu tllau wïu ug fµdaka lr
±k.;a;d' uq,° uq,° uu we;a;u lsõj' kuq;a ál ojila
hkfldg wΩ;a hdΩfjd uqK .eys," Tjqka tlal tl tl
fydr .uka hkfldg ug wïu fµdaka lrkfldg" uu
W;a;r ≥kafk mx;sfh bkakj lsh, ;uhs' ál ojila
hkfldg uf.a hdΩfjd ug lshd ≥kak fï fµdaka tflka
flda,a .kak tlg jvd ;j yqÛla foaj,a lrkak mqΩjka
lsh,' ta lshd ≥kak yeu fohlu ;snqfKa wieì ,sx.sl
or®YK' ug uq,° tajd ±lalu y˙ ,e–cdjla ys;=kd' kuq;a
f.or .sys,a, ldg;a fydfrka uu taj wdfh;a neÆfj
ta jhfi† ta jf.a foaj,a j,g ;sfhk wdlr®IKh ksid
fjkav we;s' tlla n,k fldg ;j;a yqÛla foaj,a j,g
iïnkaO fjkj' fï jf.a iuyr ojiaj, mdkaor fjklï
uu okafk;a keye' ál ojila hkfldg ug taj fkdn,
bkav nerej .shd' uq,° uq,° tajd olsk fldg ,sx.sl
W;af;ack we;sjQj;a" ld,hla hkfldg tfyu úfYaI;ajhla
±kqfk keye' kuq;a taj fkdn, bkak nerej .shd'
fg,sfµdaka ì, remsh,a 300 b|, 6000$- olajd jeä
fjoa†' wïu fudlj;a lsõfj ke;af; iuyr fj,djg
wlal;a uf. fµdaka tflka isx≥ wyk ksidhs" u,a,sg n;a
ljoa† thdg ldgqka ∞, fok yskao ì, jeäfj,d lsh,
ys;kav we;s'
uu újdy fjkafk uf.au ldr®hd,fha jev lrmq flfk-
la tlal we;slr.;a; fma%u in|;djhlska' ta fjkfldg
uu fldÉpr fï wieì ,sx.sl foaj,a n,kav weíneys
fj,do lsõfjd;a" ug .EKq <uhska .ek t;rï yeÛSula fyda
wdlr®IKhla we;s fjkafk keye' uu fuhd tlal hdΩ
jqfk;a" th kslï wfma ldr®hd,j, ;sfnk Wm ixialD;sfha
iudc /,a, ksihs' yenehs uu fïjf.a foaj,a n,kj lsh,
thdg lj∞j;a wefÛõfj keye' miafi miafi wms fï ks,a
Ñ;%mg n,k lÜáhla tlg tlalyq fj,hs ysáfh' wvq.dfka
i;shlg fïjd ;=k y;rla fyda wms w;r tydg fuydg
hkj' uu jev lrk fldg fµdaka tflka fïj n,kj"
f.or .sh .uka ,emafgdma tflka n,kj'
wms ne|, m<fjks ojfiu wfma újdyh lvd jefgkak
mgka .;a;' uOqiuh ∞ ug újdyh ,sx.slj m˙mQr®K
lrkakg ne˙j .shd' uf.a ì˙| b;d bjiSfuka lghq;=
l<;a ug lsisu ,sx.sl W;af;ackhla fyda ye.Sula tkafka
keye' miafi fïlg fyd|u ms<shu yeáhg ug ys;=fk"
uf.a ì˙| tlal fï ,sx.sl cjksld neÆfjd;a" tajdfha we;s
foaj,a wfma ,sx.sl „ú;fha ls%hd;aul lrkav mqΩjkakï
t;fldg fï m%Yakh úif|hs lsh,hs' kuq;a uf.a ì˙| ta
foaj,a j,g fldfyduj;au kïud .kakg ne˙j .shd' weh
ta foaj,a †yd neÆfj uyd ms<sl=,lska' wjidkfha weh ud
w;yer hkak .shd'
wo uu ,sx.slj fn,ySk mqoa.,fhla' ug lj∞j;a
mjq,a „ú;hla .; lrkav mqΩjka fjhso ukao' uu ugu
ffjr lr.kakj' ug ;du ta weíneysùfuka f.dvtkak
neye' ug ±ka tfyu f.dvtkak Wjukdjl=;a keye' ±ka
uu hdΩfjd;a tlal tlalyq fj,d u;aøjH;a .kakj' uf.a
weÛm; kslï mr~e,la jf.hs' fõokdjla" i;=gla" yeÛSula
ug keye''''
±ka ug ;sfhk wks;a nh ;uhs" t∞ n;a lkav
fg,sfµdaka tflka ldgqka n,mq u,a,s" ug;a jvd fndfydau
wvq jhfika ;uhs iaudr®Ü fµdaka tfla jevlE,s Tlafldu
bf.k .;af;' thd uu okafk ke;s foaj,a okakjd' thd
uu wy, ke;s fujeks ,sx.sl fjí wvú .ek ug lsh,
fokj' fyd¢ka bf.k .kafk;a keye' ug fndfydu
meye†<shs uu jeáÉp jf,a th;a jefgkj' ug tal
m%Yakhla fkdfjhs' fudlo Th tl fohla j;a ug jevla
keye''''
fï ;reKhd f.a ≥la wfπakdj ;j fndfyda †.hs'
úia;rd;aulhs' iuyr úg fuu ,smsh lshjk Tn Th
iudcfha tla ;reKfhla hhs lshd ys; y∞.kakg mqΩjka'
kuq;a fï /,a, fufiau .sfhd;a iudch ;=< ,sx.sl
fn,ySk;djfhka fmf<k" idr®:l újdy „ú; .;
lrkakg fkdyels" orejka cks; lrkakg wfmdfydi;a"
±ä iakdhq Nx.;ajhg f.d≥reù isák" wd;;sfhka fmf<k"
„ú; n,dfmdfrd;a;= iqkalr.;a" i∞pdrfhka yd wd.ñl
jákdlï uqΩukskau w;ayeroud we;s mrïmrdjla ìysùu
lsisfjl=g;a je,elaúh fkdyelshs' t∞ jeäysáhka yd ;reK
;reK ;re◊hka w; muKla .ejiqk iaudr®Ü fµdaka tl
±ka l=vd orejka w;rg;a f.dia yudrhs' iuyr foudmshka
;ukaf.a l=vd orejd fµdaka tl ke;akï lEu lkafk
keye" thdj k,j .kak kï fµdaka tl fokak ´k'''' fïj
lshkafka uyd Wcdrefjka' kuq;a tu.ska Tjqka ;ukaf.a
orejkaj úkdYh lrd f.khk nj Tjqkg f;afrkafk
keye' wo ldgqka n,k orejd ;ukaf.a w;g fµdaka tl
,eì," ;ukaf.a ñ;=rka iuÛ wka;r®cd,fha ie˙iroa†
yeu∞u ldgqka" kr®i˙ rhsïia n,hs lsh, lj∞j;a ys;kav
tmd' kshe;skau whym; lrd we° hEu ñksialuhs' wms
whym; wfma orejkaf.a w;g °," Tjqkaf.ka hym;
n,dfmdfrd;a;= úh fkdyelshs' fldfrdakdj ±ka md,kh
fj,d' iuyre iqj fjkj' kuq;a fï ;;a;ajhkg f.d≥re
jqjfyd;a iqjh b;d wiSrehs' tuksid fldfrdakd jhsrihg
jvd" iuia: iudchu .s,.ksñka isák fï ,sx.sl
fn,ySk;djfhka fmf<k iudchla ìysùfï uyd Wj≥˙ka
wm orejka fírd .ekSu wka lsisjl=g;a jvd foudmshkaf.a
hq;=luhs'
w.ro.=re moú újdy wêlrK kdysñ w;s.re m%ekaisia ksla,ia fiakdkdhl msh;=ud
Okxckd" ksÿla iy ''''''
13úfYaIdx.dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks od b˙∞
iqmqreÿ mßÈ fikiqrdod rd;s%fha Ôú;hg mdg fokak ,shkak
mß.klh biairy b|.;a;d' b|f.k bkak ;ek b|,
jïme;a;g T¨j álla yefrõju w,a,mq j;af; fldfydU
.y wiafika ueÈka y| fudaÿ fjkak wrka' fmdahg ;sfhkafk
;j ojia folla ksid y|g wdvïnrlï mdkak yhshla weú;a'
dkd¾: m%§mh f,aLl ixiohg yhshla yod.kak m%o¾Ykh
lrkak ,Eia;s lrk ;ju;a fõÈld.; fkdlrmq ziqÿ we|f.k
fydre weúÈkaZ lshk uf.au kdgHfha álÜ fmd;a 80 g uuu
lgq .y, uykaishgu ,shk jefâg neiai;a ys; tlÕ lr.kak
neßjqfka ta fj,dfj rEmjdysksfh úldYh jqk ßh,eá
jevigyk ksid'
zzwð;a fufy tkakflda' fï n,kak wfka fï <uhd'ZZ
ìß|f.a ioafog uu;a ysf;ka nek nek .syska àù tlg
T¨j ±ïud' wuq;= fmkqula ;sfhk ±ßhla .S;hla lshkak weú;a'
fmkqfuka wjqreÿ 12 la ú;r we;s' uqyqfKa lïms; úlD;shla igyka
fj,' uqyqK mqxÑhs yefv;a fjkia' weia f,dl=hs' ys; ii, lrjk
;rug weh wdndê;hs' wef.a jhi wjqreÿ úiaila lsh, ;srfha
igyka fjkjd' weh iqcd;d w;a;kdhl uy;añh .dhkd l<
zTxÑ,a,d f;dá,s fldhskafoda" rka i¿ ms<s j<¨ fldhskafodaZ
.S;h yeÕSïnrj .dhkd l<d' ta Èyd tald;añlj n,df.k ysgmq
úksYaph u~q,af, ovínr wu,a fmf¾rd;a l÷¿ msyod.;a;d'
Yd,dfõ iÔúj n,df.k ysgmq yqÕ fofkla l÷¿ msiod.;af;
rEmjdysksh biairy ysgmq udj;a ta f.dvgu odf.k' iuyr úg
fïl lshjk Tn;a lïms; oEiska ohd¾ø yÈka wef.a .S;h wykak
we;s' tl ;ekl ta .S;fha fufyu lshfjkjd' zysáfhd;a fyd|g
ye§ foúfhd;a kug j¢hs'Z weh .Sfha f.ah mo ,d,s;Hfhka
lshkafk wmsg isyskfhka wjÈ fjkak lsh,hs'
zz,d, ,S, ,d,s; i| Èf,k .Õ winv" imqu,a jk úhfka
rela f.duq j,ska úlis; jk rd;s%hl" flda,s; m%NdIajr fk;a
úysod wyia wkka;hg myka ;refjka mdr widf.k kqrdfjka
ief,k ´Iê ;re u, uÕyer'''ZZ fl,jrla ke;sj ys;g .,d wdmq
fi!kao¾h ;dkh yÈisfhau f.d¨jqkd' ±,ajqk weia ksfjkakg
bv fkd§ Okxckd kï jQ ta ;reKshf.a wd;au úYajdih Èyd tl
boaog n,d bkak ug weúá,s l<d'
zl=re,Ejla wdj;a f.hska t,shg nyskafk ke;sj yexf.k
;reKshka bkak rfÜ Thd fldhs ;rï ffO¾h iïmkako@ZZ
ksYaphdikfha ;j;a wiqkla ordmq Isydka ñysrx. lshkjd'
ta nig uq¿ Yd,dju foorkak w;afmd,ika ko fokjd' ta
Isydkaf.a nig jvd Okxckdf.a ysf;a yhshg' wdndê; Okxckd
fofkdaodyla n,df.k bkak fõÈldjg f.dvfj,d ux jf.a
flfkl=g;a fufyu ysg.kak yqÕdla foa ´fk kE lsh,
,hdkaú;j tfy;a fodaxldrh fokak y~ k.kjhs lsh, ug
ysf;kjd' uu ìß|g fkd±fkkak Wmeia hqj, wiafika l÷¨
msioud.kak .uka yoj;ska wehg w;afmd,ika fokjd'
zw,am bÉPdj iqnjdÈj .;af;d;a Ôú;fhka tf.dv fjkak
uyd md,ula ´fk keye mqxÑ taoKavla jqk;A we;s'Z kdgHhlg
,shdmq fonila ug u;la jqkd' Okxckdf.a .S;hla tlal uf.a
u;lhg wdfj miq.shodl ;reKfhl=g wjeis ish¨ iïm;a
ú;rla fkfuhs rEmldhl=;a ;snqk zksÿlaZ kï ;reKfhla l=ula
fyda iq¿ isoaêla ord.kak wd;au úYajdihla ke;sj uy nexl=fõ
wgfjks ;Ügqfjka ìug mek, ish Èú kid.;a; isoaêh' ksÿla,d
jf.a ;j;a ;reK ;reKsfhd j¾;udk mrmqf¾ ´fk ;rï' wfma
ldf, ;dreKHhg jvd Tjqka fndfyda foa okakjd' Tjqkag fndfyda
foa ;sfhkjd' ta;a Tjqka mqxÑ ii,ùulaj;a ord.kak neß ;rug
ugis¿gq jeäo lsh, uu uf.kau wykjd'
zñßjeä iÕ,la b,a,d ye~qfjñ md hq. ke;s Tn
olsk ;=rd" l=xl=u wxck b,a,d ye~qfjñ fk;a hq. ke;s Tn
olsk ;=rdZ lsh, kkaod ud,sksh wfma ldf,a .dhkd lrmq .S;h
wdfh;a wykak uf.a ys; n, lf,a Okxckdf.a y~hs" oiqkhs'
wms;a ll=,a j,g im;a;= fyõfj ll=,a ke;s wh olsk;=re ú;rhs'
wms weia hg .dkak l=xl=u wxck fyõfj wkaO wh olsklï
ú;rhs' wms yqÕdla foa ;snqk;a ke;s tlu foalg w~ w~d bkak
fldg Okxckd, jf.a ffO¾h iïmkak wdndê; wh wmsg jvd
Èßfhka Èúhg uqyqK fokjd' ,smsfha fyäfu ;=kafofkla .ek
l;d lrkak ´fklu ;snqk' ta;a wod, ku fkd,shd ;s;a fma,shla
;sínd' ta uu okak ;j;a tjka ;reKshla fjkqfjka' fï ,smsh weh
±lafld;a weh jf.au wef.a iudcfha wks;a wh;a Okxckdf.a
yhsh ys;g .kshs' fyg ldka;d Èkh ksid Okxckdf.a iudcfha
ish¨u ldka;djkag fï wl=re ál iq¿ fyda iúhla fõjdæ
fldfrdakd jhsrihg;a jvd Nhdkljix.;hlaæ n,df.khsæ m%fõYï jkak
14 dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks od b˙∞
úfYaIdx.
fldfrdakd ffjrih hkq l=ula o@
th i;=ka w;r nyq,j oel .; yels
fndfyda m%fNao .Kkla we;s ffjria
ldKavhls' weu˙ldk frda. yd jix.;
md,k uOHia:dkhg wkqj fuu ffjria
i;=kaf.ka ñksiqkag fndajk ffjria
ldKavhls' fuu ffjrih flá ld,hla ;=<
blaukska m˙Kduh ù udrdka;sl wdhqOhla
njg m;a ù we;s nj wms okakd lreKls'
fï jk úg fuu ffjrih wdidokh
ùfuka ñh.sh mqoa., ixLHdj fukau wdid†;
;;a;ajfha miqjk ms˙i oyia .Kkls'
f,dj n,j;au wdr®:slhla iys;
rdcHhla jk Ökfha „j úoHd;aul
mr®fhaIK uOHia:dkh ^Chinese Bio-logical Research Center& msysgd we;s
ffcj kfjdao;amdok yd mr®fhaIKd;aul
T!IO ksIamdokh i|yd úYd,;u ldr®ñl
m%foaYh jk jqydka m%foaYfhka jHdma;sh
wdrïN jQ fldfrdakd ffjrih brdkh"
weµa.ksia:dkh' we,a„˙hdj" wr®fïkshdj"
´iafÜ%,shdj" fn,a‚hu" n%iS,h" lekvdj"
fvkaudr®lh' B„ma;=j" cr®uksh"
uef,aishdj" fkamd,h" kjiS,ka;h"
ms,smSkh" reishdj" mlsia:dkh" fi!°
wrdìh" ì%;dkHh" weu˙ldj" úhÜkduh"
ol=Kq fld˙hdj" YS% ,xldj we;=Ω rgj,a
/il jHdma; ù we;'
fldfrdakd ffjrih „j úoHd;aul wúhla úh yels o@
ffcj wú ms<sn| cr®udkqjkaf.a
w;a±lSu wkqj ±kgu;a fidhdf.k
we;af;a tjeks hqoaO f,dal hqoaO ld,j,°
Ndú;d l< njh' m<uqjk bfnda,d f,dal
ix.%dufha ° ñ;% rgj,a wYajhka yd
fldgΩjka iuÛ ;u mf;drï /f.k
.sh nj ;SrKh l< cr®udkqjka hqoaO
l%uhla f,i fuu i;=ka úkdYlrkq
,enqfõ udnr®.a ffjrih ^Marbag virus& wdidokh ls¯fuks' tl, ksmojQ udnr®.a
ffjrih iy bfnda,d ffjrih b;d
iudklï we;s nj úoHdhka y∫kdf.k
;sfí' fldfrdakd ffjrih fya;=fjka
f,dalfha úúO rgj, ñksiqka ñh hk úg
„j úoHd;aul wdhqO ms<sn|j wmg o iel
ixld we;s lrhs'
ish,a,gu jvd fldfrdakd ffjrih
ridhkd.drhl ksr®udKh l< tlla nj
fï olajd lrk ,o m¯laIK j,ska fy<s
ù ;sfnk nj reishdkq úoH iy RAMN idud‚l ir®‚ fldf,iaksfldõ ^sergey
kolesnikov& wkdjrKh lr ;sfnk nj
wka;r®cd, wdrxÑ udr®. i|yka lrhs'
b;du;a †hqKq ;dlaI◊l l%ufõo" fuj,ï
Ndú;d jk fujka hq.hl f,dj m%n,;u
rgj,a ;=< fuh jHdma; ùu md,kh
ls¯ug fkdyels ùu wreuhla fkdfõ
o@ wN.Hhla fkdjkafka o@ foúhka
jykafiaf.a foaj ueú,a,g msgqmdh' ñka
iajNdj Or®uhg úreoaOj ñksid úiskau
lr we;s jHikh fï i|yd fya;= úh
fkdyels o@
Y=' nhsn,fhys frdaujreka fj;
mdjqÆ ;=ud hejQ yiqfkys fufia ,shd
we;' z;jo Tjqka ish nqoaêfhys foúhka
jykafiag ;ekla °u kqiq≥iqh hs is;=
neúka kqiq≥iq foa lrk ms◊i ;ukaf.a u
¥Is; fÉ;kdjkg f.d≥re ùug foúhka
jykafia bv y< fial' Tjqyq ishÆ wdldr
≥Iaglñka o" kmqfrka o" f,dayfhka yd
oafõIfhka o Br®IHdfjka o ñkS ue¯fuka
o" onrfhka o" jxpdfjka o" fl%daOfhka o
mQr®K j isá;s' Tõyq ´md¥m f∞vk" fla<ï
lshk" foúhka jykafiag ffjr lrk"
kska∞lrk" WvÛ= jQ" mdrÜgq lr.kak"
kmqre Wmdh fhdok" uõmshkag wlSlre
jk" fmdfrdka≥ lv lrk w«k jQ ohdj
ke;s' wkqlïmd úrys; wh isá;sZ ^frdau
1(28-31&' zta ojfia ° Wkajykafia yeu
ñksil=gu Tyqf.a ls%hd wkqj úmdl kshu
lrkq we;' fkdmiqniakd ùr®hfhka
hym;a lrñka lSr®;sh o f.!rjh o
wur”h;ajh o fidhkakkag
Wkajykafia i∞;k „jkh fok
fial' wd;audr®:ldñ jQ" i;Hhg
msgqmd wOr®uhg ysi keuQ" wh u;
foaj Woyi;a fldamh;a weúf<hsZ ^frdau
2(6-8&' ta wkqj wm;a is;d ne,sh hq;=
ld,hla t<ö we;' wm;a fjkia úh hq;=
fkdfõ o@ ñksid ;u nqoaêh" yelshdj
fufyh úh hq;af;a udkj jr®.hdf.a
hym; fjkqfjka h' whym; ;=<ska
whym;u ksr®udKh ù we;' tys
úmdl ishÆ f,da jeishka ú¢ñka mj;s'
wd;audr®:ldñ jQ" i;Hhg msgqmd wOr®uhg
ysi keuQ wh u; we;s foaj Woyi" fldamh
myú Wkajykafiaf.a wm˙ñ; ohdfjka uqΩ
f,dju iqjm;a fõjd∑hs foúhka h†uq'
ls%Idka;s m%kdka≥
u˙h yuq∞j ìysú oekg jir 99 ls' wm foaYh ;=< u˙h
ne;sh ishji .Kkdjlg yd wE; w;S;hg Wreulï
lsh;s' 1658 ° muK mD;=.Siskaf.a wjidk n,fldgqj úkdY
jQ úg lf;da,lhska miqnEug ,laúh' ,kafoais n,h w,a,d
.ekSu;a iu.u mQcl" meú† ifydao˙hkaj lf;da,sl
kscìïj,ska m,jd ye˙h;a Tjqka úiska wm foaYh ;=<
fmdaIKh l< u˙h ne;sh keiSug Tyqkg ne˙úh'
cmud, ne;sh" u˙hdjka ;=<ska foúhka weu;Su"
uõ irK m;d hdu .sys ck;dj úiska
wLKavj mj;ajd .ekSug Tyqkg yelsúh'
wfkla ≥la .eyeg yd ;r®ck ;=<
wirK jQ iuyr lf;da,slhka fjk;a
wd.ï ,íêlhka úh'
fydr ryfia uOHu rd;s%h
cmud,h h†ñka u˙h uõ irK
me;Sug Tjqka wu;l fkdlf<ah'
tjlg fld<U W;=r" uÜglal=,sh iy
wfkl=;a me,am;aj, ck;dj ksr®NS;j „ú;j,ska
jka† f.jñka rd;s% cmud,h he°ug fmd<Ujk úg iNdj
yer.sh fld<U ck;dj u˙hdjka ;=< †.= .ukla hdu
wdrïN lf<ah' †fkka †k fydr ryfia u˙h;=ñhf.a
iqrejï f.hska f.g hdu b;d ryis.;j is≥ùu
lsisfjl=gj;a je,laúh fkdyels úh' frda.s ne;su;=ka
muKla fkdj wdr®:sl ≥Ialr;d ueo „j;ajk ms˙ia o
tkak tkaku cmud, ne;sh ;=< ikakoaO ùug yqreùu
foaj ue†y;aùula úh' fkdfhla wiudk ls;=kq „ú; .;
l< ls;=kqjkao ;u fkdfydìkd ≥r®j,lï w;yer kej;
iñ∫ fidhd wdfõh' foúhkaa w;ayer .sh ñksiqkao iKavq
onr lrf.k fjkaù .sh ls;=kqjkao kej; iñ∫ka ;=<
f.k taug ksr®NS;j b†˙m;a jQfha tjlg isá ls%hdld˙
u˙hNghkah' rd;s% ld,fha †jd ld,h fuka u˙hdjka
iuÛ ksfjia neyeolsñka mjq,a cmud,h iúu;a ls¯ug
u˙h Nghkag yelsúh' yeÛSï ;=< ixfõ† isàug;a" foaj
wdorh ;=< kj .ukla hdug yels nj Tjqka ls%hdlf<a
tä;rjh' fkdfhla .eryqï wekqï nekqï ;=< iuyreka
u˙h yuq∞j yer .sfha bjiSfï iSudj wjikajQ úgh' ksji-
la f.dvke.Sug myiq nj;a" f.or;a" mjq,;a tlals u foaj
jrï yd foaj rdcHfha ysñlrejl= jk nj wjfndaOlr .;a
ms i tkak tkaku u˙h yuq∞j ;=< †.= .ukla weröh'
hdmkh úch.%Kfha foajud;d ;=< uqΩ hdmkh
yd ukakdru ;=< lf;da,sl ksfjia ;=< u˙h ne;sh
m%p,s; úh' 99 jirla ;=< iEu moúhlu fndfyda óiï
;=<g u˙h yuq∞j uyÛ= iïm;la úh'
ore fikyi" uõmsh wdorh w;yer" yeÛsïj,g jy,aù
mjq,a yerhk lf;da,slhka tkak tkakg jeäúh' lsrg
y~k orejkaf.a l∫Ω ;=< wïudjre wirK úh' ckudOH"
.=jka ú≥,sh rg ;=< ysi Tijñka ñksia wdorh fjkia
uÛlg yerùug iu;aúh' ;u f,hska Wmka orejkag
jvd wiïu; fma%uh" uqo," lEorlu iudchg ms<s,hla
úh' ldr®ñl úma,h ;=< ck;d w;g uqo,a yd jrm%ido
,efnk úg ñksid fjkia úh' lf;da,sl yd ls;=kq mjq,a
foúhka yer hdu wdrïN úh' îu;alu" iQ≥j" fr®ia nqlS
rgmqrd ìysúh' wirK jQ ñksiqka iekiqu fidhd fjk;a
wd.ï" jr∞k" fidhñka wka foúhka fidhd hdu werôh'
uQ,Or®ujdoh ysi Tijñka mrïmrd .; lf;da,slhka
iNdfjka wE;a lf<ah' iqrx.kd l:dj,ska uki úlD;s
lrk foaYlhka rgmqrd ìysúh' mjq,a ixia:dj foord
hdfï hq.h weröh' Or®u∞kh ;=<" .sys Or®u¥;sh jHmdr
;=< miqnEula we;súh' „j;aùug wmyiq wdr®:sl
miqìula rg ;=< we;súh' ck;dj wirK úh'
ukia:dmkh ;=< iuyr lf;da,slhka
iñ∫kaf.ka wE;ajqk;a kej; iñ∫ka
fidhd tau is≥úh' wm ieu fuf,djg
ìysjkafka foaj uÛfmkaùu ;=<h'
≥l" iem" l∫Ω fuf,dj „j;ajk
wm ldg;a fmd≥h' ;ukaf.a
Wjukdjg wmg ieu∞ i;=áka
isàug wmyiqh' foaj ud;dj
;rï widOdrKhg yd
m%Yakj,g uqyqK ≥ka fjk;a
ldka;djla ke;s ;rïh'
kuq;a t;=ñh ;ukag
mejrek ¥; ldr®hh
tä;rj l< ksid wo †k ´
;=ñh fudlaI /‚k
f,i lsre< m,∞ we;' rfÜ ck.yKh
YS>% f,i jeäjQj;a lf;da,sl ck.yKh
m%;sY;hla jYfhka my; jefgñka
mj;s' widOdrK whqla;sh wo f,dj mqrd
rcù we;' foúhka jykafia ñksid yer
hdug ierfihs lshd iuyre mji;s'
f,v frda. jidf.k" ,eõ.sks" f,dj mqrd
ck;dj wirK lrhs' f,dj †fkka †k
WIaK;ajh ;=< ±fjñka mj;s' ±kaj;a ñksid foúhka
jykafia fidhd hEug wdrïN l< hq;=h' foúhka y∫kd
fok" foúhka jykafia .ek y~k.k mqoa.,hka tkak
tkaku ;r®ckj,g yiqù we;' isrf.j,a" fjä;nd
>d;kh ls¯ug ,la msh;=uka,d meú† ifydao˙hka tugh'
wOHd;añlj fmdaIKh lrd ñksid f.k hdug b†˙m;a
jkakka YS>%fhka my; jefgñka mj;S' iñ∫ka .sh
≥lanr udjf;a Tn .uka fkdlf<d;a" Wkajykafiaf.a
≥lam%dma;shg Tn yjq,a fkdjqjfyd;a Tfí ¥ mq;=kaj
y˙u." iñ∫ u. fmkaùug Tng fkdyels jqjfyd;a †kl
foúhka o Tn .ek ;SrKhla .ekSfï° fojrla is;Sugo
bv we;'
wdkacf,da is,ajd
f,dju ìfhka i,s; l< kj fldfrdakd ffjrih ^fldúâ 19&
mqj;am;a ,sms i|yd Tn tjk PdhdrEm Bfï,a Tiafia tjkafka kï lreKdlr Subject ;Srefõ ,smsfha ku
iy f,aLlhdf.a ku i|yka fldg tjkak'
mqj;a ú;a;sls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙∞
15dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
1 msgqfjkadkdr®: m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
wo wm rg ''''
fldfrdakd ffjrifhka'''
ufkda WmfoaYkfhka'''
cZmqr iriúfha'''
fu∞ lÉp;sjq'''
úis oyilg wêl <uqka yd .=rejr .=rej˙hka ms˙ila
fuys /iaù isáhy'
fld<U w.ro.=re moú Or®fudamfoaY uOHia:dkh úiska
ixúOdkh lr ;snQ fuu <ud †khg w.ro.=re moú iyhl
ro.=re w;s W;=ï uelaiaj,a is,ajd" w;s W;=ï f–' ã' weka;ks
ysñjreka iu. l,dmSh kdysñ mshjreka we;=Ω moú mQcl
;=uka,do tlaù isáhy'
w.ro.=re moú Or®fudamfoaY wOHCI .re f,iagr®
fkdaksia msh;=udf.a fufyhùu hgf;a fou< wxYfha .re
ufkdal=udr® kd.r;akï" bx.S%is wxYfha .re msh;=ukaf.a
iyfhka mej;s fuu <ud †khg w.ro.=re moú óiïj,
oyï mdi,a ore ±˙hka yd lf;da,sl ú≥y,aj, YsIH
YsIHdjka úYd, ms˙ila o iyNd.s jQy'
fï wjia:djg uvl,mqj ro.=re w;s W;=ï fcdaYma
fmdkakhshd ysñmdKka o" iyNd.s úh' t;=uka oñ< niska
o foiqula meje;aúh' ;,ú, isoaOia:dkfha md,l .re
wef,laiekavr® ,hs,s m%kdka≥ msh;=ud we;=Ω .re msh;=uka"
.re meú† fidhq˙hka iu. w;s úYd, ne;su;=ka ms˙ila
iyNd.s ù isáhy'
Wkajykafia tfia m%ldY lf<a ó.uqj id' mS;r
foajia:dk m˙Y%h ;=< f.%daikayhska ufkda wOHd;añl
WmfoaYk uOHia:dkh f,iska mj;ajd f.k .sh ia:dkh
§w.ro.=re moú mjq,a wfmdaia;,sl fiajdj¶ i|yd újD; lr
wdis˙ .ekaùu i|yd mej;s wjia:djg iyNd.s fjñka h'
ó.uqj l,dmSh kdysñ w;s.re isiajdka o lDDia" mjq,a
fiajd wOHCI .re laf,daâ fkdaksia" id' mS;r óiï fiajl
yd †idkdhl .re .sfhdï fkdaksia" hlalvqj óiï fiajl
.re fgrkaia ls;ais˙" fi;airK wOHCI .re f,darkaia
rdukdhl" úYajdi m%jr®Ok lKavdhfï .re m%idoa yr®IK"
w.ro.=re moúfha iyhl NdKavd.d˙l .re .sydka ˙â,s"
lgqjmsáh óiï fiajl .re uxcq, ksfrdaIka msh;=uka o"
mjq,a wfmdaia;,sl fiajdj" ls%ia;shdks mjq,a jHdmdrh" újdy
yuqj ksfhdackh lrñka .sys wdrdê;hka o" meú† fidhq˙hka
we;=Ω úYd, ms˙ila fï wjia:djg tlajQy'
±kg lgqjmsáh óifï tïudjqia WmfoaYk uOHia:dkfha
fiajdjka fuu f.%daika yhska uOHia:dkhg wkqhqla;j
lrk nj;a" udr®;= ui isg ishÆ WmfoaYk lghq;= o fuu
uOHia:dkfha mj;ajd f.k hdug ishÆ úê úOdk fhd∞
we;ehs fld<U w.ro.=re moú mjq,a wfmdaia;,sl wOHCI
.re laf,daâ fkdaksia msh;=ud mejiSh'
ó.uqj ud˙iafg,a,d ú≥y,am;s .re uhsl,a o jdia
ifydaor ;=ud o fï wjia:djg tlaúh'
lurdf.dv óifï mq;l= jk mis∫f.a uj ms<sldjla
je<£fuka 2018 ° ñh .sh w;r Tyq ta ueo ±ä W;aidyfhka
úNd.hg fmkS isg ztaZ idudr®: ;=kla ,nd l<ukdlrK
mSGhg f;a¯ m;aúh' mis∫g iqjh m;d w.ro.=re ue≥fr®
foõue∫fr®° bl=;a wÛyrejd∞ lf;da,sl iriú YsIH
jHdmdrh u.ska †jH mQcdjla meje;ajQ w;r" Tyq bf.kqu ,enQ
Wvq.ïfmd, id' mS;r ú≥yf,a ° úfYaI hdÉ∆ fufyhla
iu. †jH mQcd hd.hla o bl=;a i∫∞ mj;ajd ;sfí'
bka†hdfjka ne;su;=ka ;=ka oyila o" furáka ne;su;=ka
yh oyila o fujr ux.,Hhg tlajQy' iyNd.s jQ ishÆ
ne;su;=kaf.a wdrlaIdj we;=Ωj ishÆ myiqlï iemhSug
kdúl yuq∞j iu. †ia;s%la f,alï ldr®hd,h w;aje,a
ne|f.k lghq;= l<y' fndaÜgq m%jdyk fiajdjkag kdúl
yuq∞ iyh fkduiqrej ,enq◊'
fjkakmamqj óiï fiajl
.re wekagka rx‚;a
m%kdka≥ msh;=ukaf.a ohdnr
uE◊hka jQ lgqfka˙h m†xÑj
isá f;fr®id m%kdka≥ ud;dj
miq.shod iajr®.ia: jQjdh'
foayh ms<sn| wjika lghq;=
udr®;= 11 jk †k lgqfka˙h
lf;da,sl iqidk N=ñfha° is≥úh'
.re wekagka rx‚;a msh;=uka
we;=Ω orejka ;sfofkl=
^†h◊hka fofofkla& ohdnr
uE◊hka jQ f;fr®id m%kdka≥
ud;dj ñh hk úg wiQ kj jk úfha miqúh' t;=ñhf.a
foayhg wjika f.!rj ±laùug ro.=re ysñmdKka" mQcd
m%id†ka jykafia we;=Ω .sys meú† úYd, ms˙ila meñK
isáhy' ^mss%hka; mSgr®ia&
fjkakmamqj óiï fiajl msh;=ukaf.a uj iajr®.ia:fõ
2020 jir fjkqfjka l=vd mhd., id' u˙hd oyï
mdif,a oyï .=rejr" .=rej˙hka m%;s« ,nd °u
iy fuu jir i|yd wNskjfhka f;dard .;a YsIH kdhl
kdhsldjkag ,dxPk me<|ùu miq.sh bre†k mhd., óiï
fiajl .re ksr®ud,a ud,l msh;=udf.a m%Odk;ajfhka
is≥úh'
óifï iqr¥;sl lkHdrdufha .re wef,daYshd iy .re
cQâ,ska meú† fidhq˙hka o fuu wjia:djg iyNd.s jQ w;r
fujr Wm ú≥y,am;s f,i r†l ix„j uy;d f;dard f.k
we;s w;r" m%Odk YsIH kdhl wls, fl!Y,H m%kdka≥" YsIH
kdhsld fk;añ fyaIdks" Wmkdhl ñydka NdkqIa" Wmkdhsld
fk;añ kfjdaoHd we;=Ω YsIH kdhl kdhsldjka 24 fokl=
o m;a lr f.k we;' ^„' ksyd,a m%kdka≥&
j;a;, ye|, kdhllkao w.ro.=re ysñ úoHd,fha b†l<
w;amka≥ lS%vdx.kh újD; ls¯fï W;aijh miq.sh∞ ysgmq
wud;H ksu,a ,kaid uy;df.a m%Odk;ajfhka is≥le˙◊'
fuu wjia:djg kdhllkao id' u˙hd foajia:dkfha
iyh óiï fiajl .re .sydka msh;=udo iyNd.s ù
lS%vdx.kh wdis˙ .ekaùh'
muqKq.u óiï ck;dj 144 jk jrg;a mj;ajkq ,nk
ureouvq foajud;d ux.,Hh ms<sn|j yd tys jevms<sfj<
ms<sn|j idlÉPdjla udr®;= 15 uvqux.,H ixúOdkfha m%Odk
iydm;s ikS fkdanÜ fmdkaùr uy;df.a m%Odk;ajfhka tu
ksjfia ° meje;ajQy'
fu†k fuu wjia:djg meñ◊ muqKq.u óiï fiajl
.re Ydka;id.r fyÜáwdrÉÑ msh;=ud fujr ux.,Hh
lghq;= ms<sn|j idud‚lhska ±kqïj;a ls¯u is≥le˙◊'
^fnkacñka ls˙fyÜá&
cQâ mq;=f.a isys ls¯u cQâ m%ikak hk kñka fuf,djg ìysfj,dy,dj; ú,shï is,ajd Whfka iqj| úyso,dmsms,d w;a;l ,iaik u,la fj,dWkaudokSj wïuj uõ fifkyiska Tl| l<d
wïfï uu mhs,Ü flfkla fjkjd lsh,duf.a wïuj f,dalh jfÜ f.kshkjd lsh,dwjika fudfydf; mhs,Ü we∫fuka ieris,diuq.;a;d wïuf.a uqΩ †úhu l∫<la lr,d
f∞f<dia jirla wïuf.a ;=ref,a b|,duqΩ ksjiu wdor iqj¢ka mqrj,d.shd fkao wïuj mgdpdrdjla lr,dioygu iuq.ekSu wNsryila lr,d
mqrd jir ;sia yhl=;a we; f.ú,dwka <uqka ;=<ska Tfí rej ±l,dfjfyihs ñ˙Û=jla miqmi ≥j,disáñ uu wo l∫Ω ihqrl ie;ms,d
Æis,avd m%kdka≥
wdYsr®jd†; c, ;gdlhf;aj;a; neis,sld isoaOia:dk mqoìfï ¨r®≥
.=ydjg wdikak jkak msysgd we;s wdYsr®jd†;
c, ;Gdlh iys; l=áhg f.dia tys isák u˙h
yuq∞ idu‚ldjka úiska lrkq ,nk iduqysl hdÉ∆
WÉpdrKfhka miqj b;d ±äjQ wp, úYajdihlska hq;=j
oKysi olajdjQ c,h we;s c, ;gdlhg nei weúo f.dia
tf.dvùfuka ¨r®≥ foajud;djkaf.a m%d;sydr®hd;aul
n,fhka Yd˙˙l iqjh wksjdr®hfhkau ,efnk nj
w;aolskak'
;jo wY=oaOd;au wdfõY jQ whg tu c, ;gdlfhka
tf;r ùug fkdyels fia mdohka ±fjk nj m%ldY úh'
túg Tjqka foajia:dkfha isák wY=oaOd;au m,jd y˙k
.re msh;=ud fj; fhduq lr iqjh ,nd fok njo m%ldY
jq◊' fujr mdial= mdo kuialdr fufyhkag iyNd.s
jk ie±yej;=ka fndfyda fokd fuu wdYsr®jd†; c,
;gdlh fj; f.dia msysg ,nd .kak'
§Tfí úYajdih" ±kqu jeä †hqKq lr .ekSu ms◊i
2020' 03' 01 jk †k «kdr®: m%°mfha 14 msgqfõ m<uq
§úYañ; †h W,am;¶ kue;s Ir®,s m%kdka≥ uy;df.a ,smsh
o lshjkak' ^iageka,s chudkak&
†h,f.dv óifuka ;Ulkao l,ajd˙ mqoìug
†h,f.dv óiï ck;dj jdr®Islj ixúOdkh lrkq ,nk
p;d˙l jkaokd .uk fujr udr®;= 21 ;Ulkao l,ajd˙
mqoìug hEug ;SrKh lr we;' ls;=kq tall u.ska ixúOdkh
lrkq ,nk fuu p;d˙l jevigyk óiï fiajl .re ≥,sma
lu,a ms%hYdka; msh;=udf.a m%Odk;ajfhka is≥ flfrkq we;'
^ã' wekai,ï m%kdka≥&
˙h≥re mqyqKq mdi,a wêm;s i.iqj †khs
r;akmqr" ngqfyak" la,e/
kavka j;af;a m†xÑj isá
r;akmqr ;sfiard ˙h≥re mqyqKq
mdif,a wêm;sj isá î' ta'
frdnÜ ;sfiard uy;d bl=;a
∞ iajr®.ia: úh' r;akmqr
wOHdmk fomdr®;fïka;=fõ
m%Odk ldr®hd,fha †.=l,la
fiajh úY%du .ekSfuka
miq ˙h≥re mqyqKq mdi,la
lr úYajdikSh;ajh"
wdpdrYS,s;ajh yd iykYS,snj f;audjka lr f.k
m%foaYfha ck;djg yo ne¢ fiajdjla bgq lrkq ,eîh'
úfYaIfhka wïmsáh cd;sl foõi;ay,ska msgjk"
.d,a, iy r;akmqr ro.=re moú j,g wkqhqla; jk kjl
.re mshjreka nyq;rhlf.a ˙he≥re mqyqKq mdi, jQfha
fuhhs' r;akmqr m%foaYfha ˙he≥re mqyqKq mdi,a ysñhkaf.a
ix.ufha iNdm;s Oqrho fynjQ ;sfiard uy;d wdor®Yj;a
iudc fiajlfhla o úh'
†h◊hka fofokl=f.a fifkfynr mshl=jQ
;sfiard uy;d r;akmqr uyck nexl=fõ úY%dñl iyldr
ks,Od˙◊hl jQ fud˙ka ciska;d úf–iqkaor uy;añhf.a
ohdnr ieñhd o fjhs' r;akmqr lf;da,sl fiajl
ix.ufha wdrïNl ldrl iNsldjl jQ fud˙ka úf–iqkaor
uy;añhf.a jeäuy,a fidhq˙h l=reKE., i∞irK
lkHdrdufha iqr¥;sl ksldhsl .re fï˙ f,dfrkavd meú†
fidhq˙hhs' ±fhka iuq.;a frdnÜ ;sfiard uy;dg m%°mfha
wdpdrh' ^;shfnda,aâ iur;=x.&
urKdOdr iñ;sfha ixj;airh iurhsoΩm; Yd' wkaf;daks wjux.,HdOdr iñ;sfha 54 jk
ixj;air W;aijh miq.sh∞ meje;aùh' óifï bme/◊u
iñ;shla jk fuh 54 jirla mqrdu wLKavj mj;ajdf.k
tk ,°' óifï iqidk N+ñ ixrlaIK jHdmdrhg fkdu|
iyhla ,nd foñka iqidk N+ñfha iEu fufyhlgu
l+vdrï yd mqgq" fïi iemhSu iafjÉPdfjkau ls¯u fuys
úfYaI;ajhls' ,efnk m%;smdok j,g jvd iudc fiajdjka
bgqlr,Su fuu iñ;sfha ke.S isàug bjy,ajkq we;' th
;j;a m%p,s; ls¯u óiï ck;djf.a tlu me;=uhs' fla' ta' frda,kaâ f,ia,s
wdrïNh ( 1866 cQks 07
dkdr®:
m%°mhls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙∞
18 úfYaIdx.
- 02 -
¨Ika Ir®,s tâjâ
p;d˙l iuh ;=<
§ksrdydr YS,h¶
lf;da,sl wmg b;d
jeo.;a'
úfYaIfhka fï
†k y;,sy ;=<
fujeks YS, Odr®ñl
m%;sm;a;s yryd
uki ilia ler
.ksñka" „ú;fha
kj fjkilg uq,
mqrkakg foú∫ka
Y=oaOjq iNd ud;dj
;=<ska wmg wdrdOkd
lrk fial'
ksrdydrYS,h
.ek l;d lrk úg
ú.iska wmf.a is;g
kef.kafka wm lk
fndk wdydr .ekh' tfy;a wdydr muKla fkdj" wmg
ksrdydrYS,h rlskakg ;j;a foa we;' fuhska m%Odk
lreKla ;uhs wm ksrka;rfhka l;d lrk jpk'
n,kak iuyreka f;drf;daxÑhla ke;sj ojilg kslx
ysia jpk úYajhg uq∞ y˙k wdldrh'
iuyr foaj,a lsis jeo.;alula ke;s iïm%m,dm úh
yelshs' wkqkaf.a weo l=o - tl tl wvqmdvqlï" ≥r®j,lï
fï fjkfldg wms láka fldÉpr msg lr we;so@
Tn okakjo@ wm l;d lrk jpk j,g fldÉpr
n,hla ;sfhkjo@ lsh,' talhs lsisu †kl lsisu
flfkl=g Ydm lrkak tmd lsh, f–iq;=uka wmg
W.kajkafka' §Tng Ydm lrkakkag fi;a m;kak¶ hehs
Wkajykafia j∞< fial' ukao wkqkg Ydm lrkakdg
lj∞lj;a fi;la is≥jkafka ke;' ljr fyda †kl th
ta ;eke;a;d flfr®u meñ”u úYaj kshuh fõ' iuyr
úg wms mdmhla ≥gq úg mõlrejdg hqla;s .rel fõYfhka
±ä f,i myr
.ikafkuq' tfy;a
mdmh ksidu tjeks
wh ú¢k ≥l
ms<sn|j wms uol=≥
fkdis;kafkuq'
f–iq ;=uka lf<a
tjeks whg
wkqlïmd ler
mdmfhka ksoyia
ls¯uhs'
§iñ∫ks udf.a
lg /l .ekaug
msysg jqK uekj'
udf. fof;d,
wdrlaId l< uekj'
ud yo kmqrg
we° hdug o ≥Iag
ls%hdj,g yjq,a ùug
o ug bv kq≥k uekj' ≥Iaghkaf.a ux., fnd≥kg yjq,a
ùug o ug bv kq≥k uekj¶ ^.S;dj,sh 141(3(4& hkqfjka
Y=oaO ,sheú,af,ys i|yka h' tfukau ukqIHdf.a §†j¶ hkq
.skakla lshd o tys i|yka h'
†fjka yefrk yefrk me;a;g l;d ls¯ug fukau"
iudchla .sks ksùug o yelsh' tfyhska fï p;d˙l
iufhys ysia jpk l;d fkdlr" lg /l .ksñka" mjq,la
f,i tluq;= ù foú∫ka ≥ka l;d ls¯fï Yla;sh ;=<ska
Wkajykafiag hdÉ∆ lrñka o wvqu jYfhka foaj
ud;djka jykafiag ojfia meh úis y;frka tl mehla
fyda fjka ler f.k cmud,h Ndjkd lrñka o" .;
lrk fï wúfõlS „ú; l%ufhka ienE tf;r ùulg
we;=Ω úh hq;af;uq'
jpk j,ska ksrdydr fjuq
miq.sh i;sfhka''''
f–iqia jykafiaf.a „ú;
ld,fha ° Wkajykafiaf.a i;=rkag
yd ñ;=rkag Wkajykafia y˙ yeá
f;areï .ekSug o wfmdfydi;a
ùu udla ;=udf.a iqúfYaIfhys
3(20-22 iy 3(22-30 mdG j,ska
meye†,s fõ' f–iqia jykafiaf.a
uE◊fhda iy ifydaorfhda ^udla
3(31-35" uf;õ 12(46-50" ¨la 8(19-
21&' §foúhka jykafiaf.a leue;a;
bgq lrk ljfrla fyda fõjd
Tõyq udf.a ifydaorhd;a" udf.a
ifydao˙;a" udf.a uE◊fhda;a¶ fõ'
fujeks Y%djlfhda úYajdifha
ix>fha wh fj;s' f–iqia jykafia
ish uE◊hka iqΩ fldg ;el=jd
fkdfõ' u˙h ;=ó ir®j m%ldrfhkau
f–iqia jykafiaf.a uE◊hka jQjd
muKla fkdj" Wkajykafiaf.a
w.% Y%dúldj o" úYajdifha ix>fha
uE◊fhda o fj;s'
¨la ;=udf.a iqúfYaIfhys
i∞ld,sl ienE i;H;djhla fufia
meye†,s fõ' §we;af;kau uu
Tng lshñ' foúhka jykafiaf.a
rdcHh ksid f.a f∞r fyda Ndr®hdj
fyda ifydaor ifydao˙hka fyda
fouõmshka fyda ¥ orejka fyda
w;ay< ljfrla jqjo fï ld,fha °u
Bg fndfyda jeäfhka o tk hq.fha
° ikd;k „jkh o ,nkafkauh¶
^¨la 18(29-30&
udla ;=udf.a iqúfYaIfhys
i|yka fkdjk ¨la ;=udf.a
iqúfYaIfhys fujka mdGhla olakg
we;' §Wkajykafia ;j flfkl=g"
ud wkqj tkake¶hs j∞< fial'
§Tyq iajdñkS m<uq fldg udf.a
mshd N+u∞k lrk ms◊i hkakg
wjir ≥k uekj¶hs lSh'
Wkajykafia W;a;r foñka"
§u<jqka N=u∞kh u<jqkau l<dfõ'
Tn f.dia foúhka jykafiaf.a
rdcHh m%ldY lrkake¶hs j∞<
fial' ^¨la 9(59-60" uf;õ 8(19-22&
udla ;=udf.a iqúfYaIfhys u˙h ;=ó
.ek i|yka jkafka tla j;djla
mu◊' udla ;=udf.a iqúfYaIfhys
foaj ¥;hd u˙h ;=óg or®Ykh
ù ux.,ï lsSu i|yka jkafka
ke;' uf;õ ;=udf.a iqúfYaIfhys
¥;fhla cqfia ;=ud yg or®Ykh ù
hehs i|yka fõ' ^uf;õ 1(20&'
uf;õ ;=udf.a iqúfYaIfhys u˙h ;=ó
uf;õ ;=ud ish iqúfYaIh
f–iqia jykafiaf.a jxYdj,sh
±laùfuka wdrïN lrhs'
cq∞ cd;slfhda fm<m; .ek
i|yka ls¯fï° ldka;djkaf.a kï
i|yka fkdls¯ug j. n,d .;a;y'
Tõyq f,a kElï" Wreuhka" fm<m;
.ek úfYaI ie,ls,a,la ±lajQy'
uf;õ ;=udf.a iqúfYaIfhys
ldka;djka mia fofkl=f.a
kï i|ykaj we;' miajekakd
u˙h;=ó h' fï i;r fokdu
úcd;sl iïNjh we;s whh' cq∞
cd;slhskau fkdfõ' tfiau fï
ldka;djka i;r fokd iqp˙;j;a
ldka;dfjda fkdfj;s'uf;õ ;=udg
wd† ms;Dkaf.a Ndr®hdjka jQ idrd"
frfnld" rdfl,a wd† jeo.;a
ldka;djkaf.a kï we;=<;a ls¯ug
bv ;sìh° f–iqia jykafiaf.a
jxYdj,shg we;=<;a lr we;af;a
wj«jg" wmlSr®;shg m;a
ldka;djka i;r fofkls'
ldkdks cd;sl ;dur®"
fjiÛklf.a p˙;hla rÛ mE
ldka;djls ^W;a' 38&" rydí úcd;Sh
fjiÛkls ^fcdiqjd 2&" fudají
cd;sl rE;a - fndajia ndr®,s f.dv
.id ;snqK ;ek wi<ska ks∞ .;af;a
h' rE;a fyñysg f.dia Tyqf.a md
jid ;snqK fmdfrdakdj bj;a fldg
ks∞.;a;dh'¶" fn;afind ys;a;s
cd;sl W!˙hdf.a ì˙|" ∞ú;a rcqf.a
;DIaKdjg Ndckh jQ ldka;djhs'
u˙h;=ó lkHdjls' lkHd ms<sis|
.ekSula .ek lsisfia;a fkdo;a
cqfoõjka f–iqia jykafiaf.a
W;am;a;sh .ek iel my< l<y'
jl%dldrfhka wekqï mo lSy' §wms
wjcd;l orefjda fkdfjuq¶hs Tõyq
lSh' ^fcdydka 8(41&' u˙h;=ó ms<sis|
.ekSu o idudkH isoaêhla fkdúks'
foaj¥;hd cqfia ;=ukag or®Ykh ùu ^uf;õ 1(18-25&
wmg iqmqre≥ ;=kald,
wdrdOkdfõ wms mjikafka
§iajdñkaf.a ¥;hd u˙h;=óg ie,
lf<ah' túg iamS%;= idka;= úiska
.r®NkS jqKdh'¶ hkqfjks' fuh ¨la
;=udf.a iqúfYaIfhka Wmqgd .;a
mdGhls'
uf;õ ;=udf.a iqúfYaIfhys
i|yka jkafka iajdókaf.a ¥;hd
cqfia ;=ukag or®Ykh jQ j.hs'
§Wkajykafiaf.a uE◊hka jQ
u˙h;=ó fcdafima yd újdy .súi
f.k isáh° Tjqka tlajkakg
fmr Y=oaOd;auhdKka wkqyiska wE
.eíf.k isák nj ±k.kakd
,°' wef.a iajdñmqreIhd jk
fcdafima i;a mqreIhl= jQ
neúka weh m%isoaêfha kska∞jg
fkdmuqkqjk woyiska ryiska weh
w;ayer oukak is;d .;af;ah'
tfy;a Tyq fï ldrKh .ek
l,amkd lrñka isáh° iajdñka
jykafiaf.a ¥;fhla isyskhlska
Tyqg or®Ykh ù §∞ú;af.a mq;a
fcdaima" Tfí ì˙| jk u˙hd mdjd
.kakg ìh fkdjkak' ukao wE
.eíf.k we;af;a Y=oaOd;auhdKka
wkqyisks' wE mqf;l= ìyslrkakSh'
Wkajykafiag f–iqia hk kduh
;eìh hq;=h' ukao" ish fik.
Tjqkaf.a mdm j,ska uq∞,kafka
t;=udfKda¶hs lSh' ^uf;õ 1(18-21&
iqmqj; ;=<
ußfhda;a;udfjda
,nk i;shg
ls%iaá m%†kdka≥
furg lf;da,sl mdi,a jHdma; lsÍfï wruqK
fmroeßj w;s W;=ï Tiaj,aâ f.dañia
ysñmdKkaf.a ixl,amkdjla wkqj w;s W;=ï ksl,ia udlia
m%kdkaÿ ysñmdKkaf.a wdYs¾jdofhka keiS.sh ú,a*%â
fifkúr;ak uy;d isysùu ms‚i t;=udf.a Nd¾hdj we;=¿
mjqf,a ieu úiska mß;Hd. lrkq ,enQ N+ñ Nd.hl fld<U
urodk idka; fcdaima úoHd,fha YdLd mdi,la f,i 1996
j¾Ifha ud¾;= 19 Èk j;a;, idka; fcdaima úoHd,h Wm;
,eîh' mka;s ldur follska yd isiqka y;,sia
fofkl=f.ka werö úoHd,h wo jk úg isiqka 1500
lska muK iy 85 fofklaf.ka hq;= .=re uKav,hlska
iukaú;h'
wdrïNfha isg úoHd,fha m%.;shg fld<U urodk
idka; fcdaima uõ mdif,a wÈhqrej isá .re iageka,s
wfífialr" .re úlag¾ is,ajd" .re is,afjiag¾ rKisxy
msh;=ukaf.ka ,enqKq odhl;ajh yd u.fmkaùu msájy,la
úh' úoHd,fha wdrïNfha isg .re iqo;a .=K;s,l" .re
flkä fmf¾rd" .re iEï fmf¾rd msh;=uka mdi,
Ndrj lghq;= l< w;r m%:u úÿy,am;s jYfhka m;ajqfha
.re weka;ks m%kdkaÿmq,af,a msh;=udh' t;=udf.a wk.s
fufyjßka miq .re rkað;a wkaødÈ msh;=ud úÿy,am;s
Oqrhg m;a úh' wk;=rej úoHd,hSh wÈhqre ;k;=rg m;ajq
t;=ud úoHd,fha Wkak;sh fjkqfjka uyÕ= fufyjrla isÿ
lf<ah' bka wk;=rej .re .euqKq vhia msh;=ud úoHd,hSh
wÈhqre Oqrhg m;aúh' t;=udo úoHd,hSh Wkak;sh
fjkqfjka úúO jHdmD;s Èh;a lrñka wk.s fiajhla bgq
lrkq ,eîh' j¾;udkfha úoHd,hSh wÈhqre Oqrh fydnjkq
,nkafka .re m%idoa ksrxcka m%kdkaÿ msh;=udh' Wm wÈhqre
f,i .re ;s<sK me;=ï msh;=ud lghq;= lrhs' m%d:ñl
wxYfha úÿy,am;sksh jYfhka lghq;= lrkqfha .re fïß
ksu,ald meúÈ fidhqßhhs'
úoHd,hSh isiq orejkag ls%lÜ" meismkaÿ" u,a,j fmdr"
u,, l%Svd" fpia" fïi mkaÿ" ghsfldKafvd" mdmkaÿ jeks
l%Svd /il ksr;ùfï wjia:dj mj;sk w;r fï jk úg
l%Svd wxYfhka úoHd,hg ch.%yK /ila ysñù we;' isÕss;s"
fmda;l" udkjl nd,olaI iy nd,olaI hk lKavdhï
y;ru úoHd,h ;=< ls%hd;aulh' isxy, idys;H ix.uh"
;reK ls%ia;shdks ix.uh" id' úkaikao mdjq,d iñ;sh"
jd‚c iñ;sh" mqcdjg Woõjk iñ;sh" úoHd .‚;
ix.uh jeks iñ;s iud.ïo úoHd,h ;=< ls%hd;aulh'
w'fmd'i' Wiia fm< úoHd$ .‚;" jd‚c" l,d" hk úIh
Odrd hgf;a mka;s mej;afjk w;r w'fmd'i idudkH fm<
iy w'fmd'i' Wiia fm< m%;sM, o i;=gqodhl wkaoñka
mj;ajd f.k hdug úoHd,h iu;aj we;s w;r fï jk úg
isiq orejka /ila iriú jrï ysñlrf.k we;'
wOHdmk yd úkh m%Yia; uÜgulska mj;ajd f.k
hEu ish oelau lr.;a j;auka wÈhqre .re m%idoa ksrxcka
m%kdkaÿ msh;=ud o úoHd,fha Wkak;sh fjkqfjka bgq
lrkakdjQ ld¾hNdrh iqúfYaIh' Wiia fm< úoHd $ .‚;
úIh Odrdj yodrk isiqkaf.a mßyrKh i|yd ish¨
wxf.damdx.hkaf.ka iukaú; úoHd.dr folla bÈ lrjd
isiq whs;shg m;a lsÍu" fmr mej;s mß.Kl úoHd.drh
kùlrKh lrùu iy kj mß.Kl úoHd.drhla mdi,
;=< ia:dms; lsÍu" úoHd,fha mßyrKh ioyd nia r:hla
ñ,§ .ekSu" wx. iïmq¾K ld¾hd, mßY%hla bÈ lrùu"
ksis m%ñ;sfhka hq;a mqia;ld,hla úoHd,h i;= lsÍu" .=re
uKav, i|yd myiqlï iys; .=re úfõld.dr folla bÈ
lsÍu" fojirl jeks flá ld,hla ;=< j;auka wÈhqre
msh;=ud úiska bgq lrk ,enq fiajdjka lsysmhls' wÈhqre
msh;=ud iu. tlaj Wm wÈhqre .re ;s<sK me;=ï msh;=ud
úiska úoHd,h fjkqfjka l%Svdmsáh ixj¾Okh lsÍfï
jHdmD;shla o fï Èkj, id¾:lj ls%hd;aul lrñka mj;S'
tu jHdmD;sfha wjik .ïmy Èia;s%lalfha mdi,a w;r
oejeka; lS%vd msáhla j.g úoHd,hSh lS%vdmsáh m;alr,Su
jHdmD;sfha wruqKhs'
isiq orejkaf.a Wkak;sh fjkqfjka flá ld, mrdihla
;=< iqúYd, ld¾hNdrhla bgq lr we;s j;a;, idka;
fcdaima úoHd,hSh kduh Ñrd;a ld,hla fhfyka jecfòjd
hkak ieuf.a me;=uhs'
wdpd˙ks pdkaokS uqKisxy
úismiajk úhg md ;nk j;a;, idka; fcdaima úoHd,h
19wdrïNh ( 1866 cQks 07
dkdr®:
m%°mhls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙∞
úfYaIdx.
wekagka bisfvdar® chudkak
>d;kh jQ lf;da,slhkag ysñjQfha iÞ Ôú;hhsurdf.k uefrk wka;jd§kag ysñjQfha iÞ urKhhs
urdf.k uefrk fndaïnh ì<s.;a u,a lel=<
miq.sh i;sfhka
Y=' f;dauia wfmdaia;=Ω;=udf.a
iy miqj Y=' m%ekaisia fiaúhr®
uqks∫kaf.a u.fmkaùu hgf;a Y='
iNdj Ökh" cmdkh jeks rgj,
o me;sr .shdh'
Ökfha foaYmd,k úma,jh
fya;=fjka wd.ï úfrdaë
iudcjd° m%;sm;a;sj,g tfrysjQ
ck;dj ,laI .Kkska urd
±uQy' iajr®.ia: jQ w;s W;=ï
µ%Ekala udlia ysñmdKka fmkajd
fok m˙† tjlg cmdkfha o
ls;= oyu ms<s.;a ms˙i ,laI
;=klg wêl jQy' fõ.fhka
by< hk lf;da,sl ck;dj
flfrys cmka md,lhskaf.a
wjOdkh fhduq jkakg úh'
ls;=kq mQcl meú† ishÆ fokd
ráka fkrmd ye¯ug lghq;=
i,iajk ,°' bkamiq wdrïN jQ
ls;=kq ixydrh cd;Hka;rfhka
i`.jd ;nd .kakd ,°' tljr
yhiShla muK m%dKh mQcd l<
wjia:djla t;=ud fy<s lf<dah'
fudjqka w;r msh;=uka,d kj
fofkl= o isá nj jdr®;d fõ'
fuf,i ;sia∞yla muK m%dK
m˙;Hd. l< njg o i|yka
fõ' b;s˙j isá ls;=kqjka Tjqka
„j;ajQ .ïudk j,ska m,jd
y˙k ,°' thska o yhiShla
muK iqrf,dj iqriem †kd
.;ay' bka miq cmdkfha ls;=kq
iNdj .ek lsisu mqj;la f,djg
wkdjrKh ùu j<ld ouk ,°'
tfia jqjo 16 jk ishjfia uq,a
Nd.fha ° ìysjQ cmdkfha ls;=kq
iNdjg 17 jk ishjifr® uqyqK
°ug is≥jQ ;dvk mSvk NSIK
>d;k yuqfõ wjqre≥ foish
mkyl ld,hla ;u úYajdih
/l .;a;dy' uq,a hq.fha
ls;=kqjka l<d fia Tjqyqo ls%hd
l<y' ryis.;j .sys ck;dj
;ukag W.kajd ;snQ f,i j;a
ms<sfj;a bgq l<y' hdÉ∆
l<y' fn∞ .;ay' 19 jk Y;
jr®Ifha 1973 ° wd.ñl ksoyi
,efnk wjia:dfõ° kd.idlS
jrdh wdikak ñáhdj;aj,
lf;da,slfhda oy;=ka oyila
muK „j;a jQy' ieÛjqK
W,am;lska y†iaisfhau †h oyrla
.,d tkakd fia iNdj kej;
m%lD;s ;;a;ajhg m;a jkakg
úh' fï whq˙ka cmdkfha Ydka;
iNdj b;d blaukska jeä
jr®Ok ùu wdrïN ùu;a iu.
1945 kd.idlS jrdhg fy,k
,o fojk mrudkq fndaïnh
ksid ñh.sh tla,laI yeg
oyila muK jQ ck;djla w;r
lf;da,slfhda úYd, ms˙ila o
jQy' cmka rch wka; wirK
úh' cmdkfha ck.ykhg
wkqj ls;=kqjkaf.a ixLHdj b;d
w,amh' tfy;a Tjqkaf.a wdl,am
is˙;a ú˙;a yd idrOr®u cmka
iudcfha lemS fmfkkakg úh'
úfYaIfhka wNsfhda. ch .ksñka
Tjqka ;u oyu /l .ekSug .;a
fkdmiqng W;aidyh iy wd;au
úYajdih wdor®Yhg .;af;ah'
m%dK m˙;Hd.Skaf.a reêrfhka
fmdaIKh jQ cmka rg †hqKqfjka
†hqKqjg m;a úh' tys Y=' iNdj
.ek o n,dfmdfrd;a;=j ;nd
.ekSug o yelshdj ;sfí' ls;=kq
úYajdih foaj °ukdjls' th /l
.ekSug fyda ì| ±óu tlsfkld
u; /£ we;'
16 jk ishji wdrïNfha°
ìysjQ ,dxlsl ls;=kq iNdj
,kafoais wdl%uKhka iu.
iNdjg ;dvk mSvk ysxik
iuhla W∞ úh' lf;da,sl
mQcdm%id†jreka ráka fkrmd
ouk ,°' ls;=kq oyu weoySu
fyda m%ldY ls¯u ;ykï lrk
,°' frmrud≥ wd.u weoySug
n, lrk ,°' fï w;r
ls;=kqjka urd ±óuo is≥úh'
1687 ° cqfia jdia msh;=udf.a
meñ”u;a iu. wjq' 38 .re
msh;=ul= fkdue;sj wfma uq;=ka
ñ;af;da úYajdih /l.;a NSIK
hq.h ksudúh' msh;=ud iu.
tlaù fkdfhl=;a wNsfhda. ueo
úYajdifhka ls;=kq oyu /l
.;ay'
cqfia jdia msh;=udg ysñjQ
foaj °ukdfõ n,h iy fm%auh
;u „ú; wdor®Yfhkau fmkajd
≥kafkah' t;=ud n,dfmdfrd;a;=
jQfha yels muK wd;au .,jd
.ekSughs' t;=ud m%dKm˙;Hd.s
jQfha th bgq ls¯ughs' bx.S%is
md,k iufha ° kej; YS%
,xldjg meñ◊ msh;=uka iy
meú† fidhqre fidhq˙fhda
wm rg fndfyda iudc fiajd
lghq;=j, ksr; fjñka mdi,a
frday,a idoñka ;u Okh" Y%uh
iy f,hska fï N+ñh fmdaIKh
l<y' bx.%Siskaf.ka ksoyi ,nd
jeäl,a hdug fmr lf;da,sl
mdi,a rchg mjrd .kakd ,°'
iuyr úfoaYSh mQcl iy meú†
fidhqre fidhq˙hkag furáka
msgùug is≥ úh' jir 10 lg
muK fmr lf;da,sl foajia:dk
j,g myr ° w,dNydks is≥lr
foaj m%;sud lvd ì| ±óu
jr®Okh jkakg úh' tla;rd
wjia:djl° foajia:dk N+ñhg
lvd je° wyig fjä ;nd
ie±yej;=ka ìh .kajd msh;=udg
wmydi jpkfhka nek je°
m%;sud lvd oud ;sfokl=g
fjä ;nd >d;kh lrk
,°' .re uhsl,a reøsf.da iy
fldia;d msh;=udf.a >d;kh
is≥úh' fïjdg úi∫ï ;ju
,eî ke;' uqia,sï wka;jd°ka
rch wkq.%yfhka fmdaIKh
,enqfõ o fï wjêfha°h' jir
.Kkdjla fyd¢ka iQ∞kï ù
fuu wka;jd°ka miq.sh mdial=
b˙∞ lf;da,sl foajia:dkj,g
urdf.k uefrk fndaïn
m%ydrhla t,a, lr wysxil
lf;da,sl ne;su;=ka úYd,
ms˙ila urd ±uqfõ l=uk
wruqKlska o ±ka ±ka i;H
f;dr;=re ,efnñka mj;S'
foúhka jykafiag l< fkdyels
lsisjla ke;' fndrej iy
jxpdj Tjqka jykafiag lsisfia;a
m%ikak ke;' i;H lrd wm
fufyhjk fial'
foaj jrñka w;s W;=ï
ue,alï ld†k,a rx‚;a
ysñmdKka l< fiajh ksid
ñksia >d;k fndaïn j,g
muKla iSud úh' t;=udKakg
wfma f.!rjkSh m%Kduh mqo
lruq' >d;kh jQ lf;da,sl
ne;su;=kag ysñjQfha i∞ld,sl
„ú;hhs' urdf.k uefrk
wka;jd°kag ysñjQfha i∞ld,sl
urKhhs'
ir;a fmfr®rd
ys;la mmqjla ke;s lreKdj" ffu;s%h
yd fm%auh fkdy∫kk ïf,aÉP
id;kajd†ka úiska miq.sh mdial= b˙∞ †h;a
lrk ,o oreKq jQ fndaïn m%ydr j,ska †ú
wysñjQjka fï jk úg foish yegls'
;u oyug ;sfnk wdorh" Nla;sh
ksidu tfiau m%cd;ka;%jd† rduqjla ;=<
wirKhka †ú ms¥ w;r tu m%dK
m˙;Hd.ska yg uõ ls˙ fndk <orejka
muKla fkdj ny f;dark úfha isá
ore ±˙hka o lSm fofkls' tjka mqxÑ
lel=<shla .ekhs fï fYdald,dmh'''
jir y;rdudrla úh yels tu mqxÑ
foaj ¥;sldjf.a kj ,Sud ˙maáldh' wef.a
tlu fidhqrd m%ydrfhka †ú .e,jqk
oi yeú˙† ¯.ka ˙kdfvdah' mshd ;sia wg
yeú˙† ;%úhï ¯.ka h' uj ;sia y;r
yeú˙† «km%ldYa frdaishd h' m%ydrfhka
mdohla wdndê;j iqjh ,nñka isák
yeg y;r yeú˙† uj úishï wïud wef.a
wdÉÑh' m†xÑh j;a;," ye|," .=Kfialr
udjf;a fkd' 507 l=,S ksjilh'
fuu fifkynr mjqf,a m%Odk;u
wd.ñl uOHia:dkh ù ;sfnkafka
fldÉÑlfâ id' wkaf;daks isoaOia:dkhhs'
b˙∞ mQcdjg muKla fkdj i;sfha
ikaOHd mQcdjka i|yd o ish mjq, msáka
hkafka tu isoaOia:dkhgh'
ta ksidu mqxÑ ,Sud ˙maáld †h◊hg o
fuu ia:dkh kqyqre kqmqre≥ tlla fkdùh'
ish mjq,u mdial= b˙∞ l,afõ,d
we;sj †jH mQcdjg iQ∞kï fjoa° ieugu
fmr iQ∞kïj ;sfnkafka fï mqxÑ oÛldr
yevldr wysxil fmdä;a;sh' foõue∫rg
hk iEu †klu ieugu fmr fufia
iQ∞kï ùu †h◊hf.a iqmqre≥ ls%hdjlaj
;snQ nj ¯.ka hqj, ud yg mejiqfõ
fofk;aj, l∫Ω mqrjd .ksñks'
wka;jd† m%ydrlhd foõue∫r ;=<
fndaïnh mqmqrejd y˙oa† ish mjq,u †jH
mQcdjg iyNd.s ù ;sfnkafka m%ydrlhdg
miqmiska kq≥rejuh'
msms¯fï f∞axldrh;a iu. ;u †h◊hj
b†˙hg úisù .sh nj;a
≥udrh ksid;a ;u Y¯rh
mqrd we;sjQ .eiau ksid;a
;ukag lsisjla lr lshd
.; fkdyelsj isá nj;a
flfia fyda ;u wvjka
fofk;a u.ska hfula
;u †hkshj f∞a;g f.k
;uka fj; meñfKk
nj;a isysiqkaj ysfia f,a
.,ñka isá wehj jyd
;ukaf.a fow;g f.k
jdykhl wdOdrfhka
uy frday,g f.k .sh nj;a ¯.ka ud
yg mejiqfõ fõokdj iSud lr.ekaug
fkdyelsjh'
flfia fj;;a †k ;=klg miq fuu
lDDr jQ f,dúka tu isÛs;s †h◊h iuqf.k
foú∫ka ;=< mqxÑ foaj¥;sldjkaf.a mss˙ig
tl;= jQjdh'
j;a;, id' wdkd <ore mdif,a isma
i;r y∞rñka isá ,Sud ˙maáld mqxÑ
±˙h b;du;a Wkka≥fjka yd iyc
olaI;djfhka hq;=j ;u m<uq w;a fmd;a
wdYdfjka lshjmq yd ,shmq nj ud yg
wjfndaO jQfha wef.a uj jQ «km%ldYï
frdaishd úiska ≥lanr uqyq◊ka ud fj;
/f.k ú;a fmkajk ,o tu †h◊h wl=re
lrjQ fmd;a m;a fj; uf.a uki fhduq
lrñka lshùfuka miqjh'
uj frdaishd kej; fïihla fj;
f.dia fïih u; ;snQ wΩ;a lsisjla
,shd ke;s wNHdi fmd;la f.keú;a
ud yg fmkakqfõ l∫Ω j.=rejñka h'
tu fmd; l=ula±hs ud m%Yak flf<ñ'
wef.a ms<s;=frka ud ixfõ.S jQfhñ'
udf.a fofk;a ;=<go l∫Ω msrefKa
;;amr folgh' tkï ;u †h◊h fndaïn
m%ydrhg †k lSmhlg fmr wehg mjid
;sfnkafka f–iq;=ud yd u˙h ;=ñh .ek
,shkak fmd;la f.keú;a fok f,ih'
wef.a b,a,Su u; Tjqka fom< úiska
fmd;la f.keú;a fok ,o nj;a kej;
mdi,a .sh úg f–iq;=ud" u˙h ;=ñh yd
oyu .ek àpr®f.ka wid ,sùu i|yd
fmd; iqrlaIs;j ;u nE.fha wksl=;a
fmd;am;a yd iqrlaIs;j ;nd ;snQ nj;a h'
ore ≥l ksid buy;a fõokdjg m;aj isá
tu ;reK ujf.a fYdapkSh;ajh ≥gq ud
yg isysjQfha Y=oaO nhsn,fha i|yka fuu
foaj jdlHh h' §ujlg yelso l=fia
±rE ì<sπ wu;l lrkak@ yelso wEg
wef.au ls˙ orejdg fmï fkdlrkak¶
^fhidhd 49(15&'
fuf,dj yer .sh tu mqxÑ
iqrx.kdúhg fuf,dfõ° f–iq mq;d
yd f–iq wïud .ek weiqre lrkakg
≥Iaghka wjia:djla fkd≥kak;a mqxÑ
m%dK m˙;Hd.sj˙hlaj weh f–iqf.a yd
f–iq wïudf.a wdorhg ,laù we;s nj
kï ia:Srh' úYajdiuh'
l=vd l=,S ksjil fuu mjq, b;du;a
≥l fia ±ka „j;ajk w;r tu ksjiskao
Tjqkag ±ka msgùug is≥j we;s w;rg;a
ksjdi ysñlre tu ksji úls”ug
ie,iqula we;s fyhska ljqreka fyda tu
mjq,g Woõ ls¯ug leue;a;la we;akï
orejdf.a mshdf.a ≥'wxlh 0774884500
fyda fi;a irK wdh;kh - ≥' wxlh
0760956396 fj; wu;kak'
fuf,dj yer .sh tu mqxÑ iqrx.kdúhg fuf,dfõ° f–iq mq;d
yd f–iq wïud .ek weiqre lrkakg ≥Iaghka wjia:djla fkd≥kak;a mqxÑ
m%dK m˙;Hd.sj˙hlaj weh f–iqf.a yd f–iq wïudf.a wdorhg ,laù we;s nj
kï ia:Srh' úYajdiuh'
fmr mdi,a fmdf;a we¢ is;=jï yojf;a .E iqj|la fia b;s˙j
f.diska we;'
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙od dkdr®: m%°mh20
fld<U 15 m%foaY m%Odk lf;da,sl
foõue∫re lsysmhla we;' ta ÆKq
fmdl=K idka; wkaføa foajia:dkh"
fudaor idka; f–ïia foajia:dkh iy
fudaor idka; fcdaka foajia:dkh fõ'
m%Odk lf;da,sl mdi,a o lsysmhla fõ'
ÆKq fmdl=K idka; wkaføa ú≥y,"
o ,did,a uOH uy úoHd,h" idka;
wkaf;daks nd,sld ú≥y, iy idka;
f–ïia ú≥y," idka; wkaf;daks nd,sld
ú≥y, iy idka; fcdaka úoHd,h
fõ'
udr®. ;onoh wju lr .ekSfï
wruq◊ka rdi uqyqK yx†h
wi, isg rcu,aj;a;" fmd,sish
yka†h" .,aj, yka†h yd w`M;a
udj; yryd bínf. j;a;
uxika†h f;la ;ks udj;la
f,i yd bínf.j;a; uxika†fha
isg idka; wkaføa my< mdr"
fvdla,kaâ uxika†h" idka;
wkaføa mdr" o ,di,a uxika†h"
idka; f–ïia uxika†h" fldaú,
yx†h" idka; fcdaka foajia:dk" fudaor
ù†h yryd rdi uqyqK yx†h foig
;ks w;g úysfok udr®.hla f,i
miq.sh ^2020'02'15& fikiqrd∞ isg
fudaor fmd,sisfha r: jdyk wxYh
úiska fjkia lr we;' th ldf.a
wjYH;djhlg is≥jQfha ±hs fkdoksñ'
fuu udr®. fol w;r ueo yria
udr®. lsysmhla we;' fvdla,kaâ
uxika†fha isg t<syjqia mdr yd t<s
mgqu. Tiafia wÆ;a udj; foig"
fvdla,kaâ uxika†fha isg t<s yjqia
mdr Tiafia o ,did,a ù†hg meñK
kej; w`M;a udj; foig" idka;
f–ïia uxika†fha isg .,aj, yka†h
foig" fldaú, yka†fha isg fudaor
fmd,sish yka†h foig ^fuu udr®.h
udi .Kkdjla mqrd jid ;sì◊&" fudaor
ù†fha isg rcu,aj;a; foig ^w;=re
udr®. folla we;&
m%Odk udr®. fol iy w;=re udr®.
Ndú; lrñka mdi,a orejka" .=re
Nj;=ka iy idudkH ck;dj ;u
t†fk∞ ldr®hhka jvd;a myiqfjka
lrf.k .shy' kuq;a fï ;ks w;g
†fjk udr®. (one way) ksid fld<U
15u ±ä ≥Ialr;djhkaj,g uqyqK
mdñka isáhs' ir, W∞yrKhla
f,i udr®. wxl 145 nia r:fhka
fyÜáhdj;a; uxika†fha isg idka;
wkaføa ú≥y," o ,did,a uOH uyd
úoHd,h" idka; f–ïia ú≥y," idka;
wkaf;daks nd,sld ú≥y, iy idka;
fcdaka úoHd,hg meñfKk mdi,a
ore ±˙hkag yd .=re nj;=ka by;
i|yka lr we;s yria mdrj,a Wmfhda.S
lr .ksñka md .ukska f.dia rcu,a
j;a;" fmd,sish yx†h" .,aj, yx†h
wÆ;a udj;g msúfik ´kEu mdrlska
meñK kej; nia r:hg f.dvúh
hq;=h' m%dfhda.slj fuu fl;rï ≥Ialr
lghq;a;lao@
md me†hlska" fudagr® nhsisl,hlska
fyda ;%S frdao r:hlska fmd,sish yx†fha
isg idka; f–ïia foajia:dkhg
meñfKk ne;su;=ka fldaú, yka†fhka
foajia:dkhg foig hd fkdyel' ta wh
.,aj, yx†hg f.dia t;ekska ol=Kg
ye¯ idka; f–ïia yka†hg msúi kej;
ol=Kg ye¯ foajia:dkhg hd hq;= fõ'
fï ir, W∞yrK folls' idudkH
mqoa.,fhla y†is wjYH;djhlg
lvhlg" fjf<| ie,lg" µduishlg
fyda fjk fudkhï fyda fohlg m%Odk
udj;lg msúiSfï° uy;a wiSre;djhkag
uqyqK mEug is≥fõ'
jrdh wêld˙fha o fiarï f∞rgqfjka
msgjk jdyk" lkafÜkr® f,d˙" njqir®"
isfuka;s yd fmdfydr megjQ
f,d˙ r: fukau le,afglaia
Æí˙lkaÜ wdh;kfha f;,a
njqir® o fï ksid idka; wkaføa
mdr" idka; f–ïia mdr yryd
mdi,a fõ,dj,a j,° w;=re
udr®.j,ska m%Odk ;ks w;g
†fjk udr®.hg we;=`M ùug
bv we;' tfia jdyk .uka
l<fyd;a ta wjg we;s lf;da,sl
mdi,aj,ska wOHdmkh y∞rK
isiqkag „ú; wjOdkula
fyda wk;=rla is≥úh yels
iïNdú;djh jeäh' tfukau k, c,
wÆ;ska t,Su ksid iEu udr®.hlau
mdfya j,j,a iy mdia f.dvj,a ksid
wjysr ù ;sîu l=vd jdykj,g mjd
hdug wiSre ;;a;ajhla mj;shs'
fuu lreKq ldrKd .ek w∞<
n,Od¯kaf.a" wdh;khkaf.a j.lsj
hq;= lsisjl=f.a wjOdkh fhduq fkdùñ
ms<sn| lf;da,sl wmg we;af;a ±ä
l<ls¯ula yd fõokdjls' w;sW;=ï
ue,alï ld†k,a rx‚;a ysñmdKka
fï iïnkaOfhka fidhd n,d .re
msh;=uka,df.ka" ú≥y,am;sjrekaf.
ka lreKq úuid" fld<U 15" isák
lf;da,sl ie±yej;a ck;djg
idOdrKhla bgqlr fokq we;ehs lshd
wms n,dfmdfrd;a;= fjñ'
iuka m%shka; fmfr®rd
fld<U 15 ;ks w;g †fjk udr®. (One way) f,i fjkia lf<a
lf;da,slhka mSvdjg m;a ls¯ugo@
t∞ fmnrjd˙ 2 †k wms ux.,
folla ieurefjuq' tkï f–iq
ì<s∫ fcreif,ï foõue∫fr® ms≥u;a"
§lkH u˙h ;=ñhf.a mú;%;ajh' i;Hfhka
lshkafka kï §u˙h ;=ñhf.a mú;%h¶
hkak fldfy;au wjYH ke;' ulaksido
t;=ñh §ckau mdmh ke;s ms<sis£u¶ jk
w;r ishΩ wdldr" tkï ckau mdmh
ur”h mdmh" iqÆ mdmh hk lsisjla
t;=ñh ;=< ish ms<sis£fï isg urKh
olajdu fkd;snqkq fyhsks' fufia t;=ñh
zil, f∞aI rys;hZ' lreKq fufia fyhska
t;=ñhg mú;% ùug ;rï lsisjla fkdùh'
zil, f∞aIfhka ksf∞iZ hhso wms .huq'
zmú;%ùuZ hkak fh° we;af;a t∞ cq∞
jr®.fha ishΩu ldka;djka ;u orejka
m%iQ;fha° zwmú;%Z hhs jgyd .;a fudafiia
;=ud ksfhda.hla lr ;snq◊' hï ujlg
,enqfka ms˙ñ orefjla kï †k 40 lskao
tu orejd .eyeKq kï †k 80 lskao
fcreif,ï foõue∫rg meñK fudafiia
;=ud ksfhda. lr ;snqkq mú;%ùfï ldr®hh
bgq ls¯uh' lkH u˙h uõ;=ñh il,
mdmhkaf.ka f∞aI rys; ksid fuu
ksfhda.h t;=ñhg fkd.e,fma' lreKq
fufia fyhska fuh f–iq ì<sπKka
foúhka jykafiag mqo ls¯fï ux.,Hh
f,i muKla f.k we;' fuh;a
fudafiiaf.au ksfhda.hls' uE;l isg
idka; iNdj u˙h ;=ñhf.a zmú;%hZ hk
ux.,Hh Ndú;fhka bj;a lf<ah'
idudkHfhka ckjd˙ 6 jeks †kg
kshñ; zf–iqf.a m%;HCIfhaZ ux.,Hfhka
±lajkqfha foaj wNsryils' tkï foúhka
jykafia zoDIHudkZ ú,iska fmfkkafka
cqohskag muKla fkdj fcka;s,hka
f,i ye¢kafjk cq∞ fkdjk wkH
cd;slhkag;a ;u mq;=ka fmkakqï ls¯uh'
m%;HCIfhka miq ld,h mgka .efkkafka
ckjd˙ 14 †k isgh' tu ld, wjika
jkafka f–iq ì<sπKkaf.a fcreif,fï
foõue∫fr® zms≥uZ is≥jk fmnrjd˙ 2 †kh'
foõ ì<sπKkaf.a zms≥u;aZ tl, lshejqkq
u˙h ;=ñhf.a zmú;%;ajh;aZ tjl u˙h
;=ñh ms<sn| mer◊u ux.,hkaf.ka tlls'
7 jk ishjfia° tu ux.,Hh fojeks jqfha
t;=ñhf.a ziajr®.dfrdamkhgh'Z
foieïnr® 25 †k isg fmnrjd˙ 2 olajd
†k 40 ls' fudafiia ;=udf.a kS;sh wl=rgu
bgq lrñka lkH u˙h ;=ñh ;u mq;=f.a
Wm;ska †k
40 lg miq
fcreif,ï
foõue∫rg
.sfha
;u ì<s∫
mq;djQ f–iq
;=uka foúhka
jykafiag
mqo ls¯ugh'
t;rï
j;alula
fkd;snqk;a
negΩ megjl=
m~qre ls¯u
wfmdfydi;aj
ta fjkqjg
mqo lf<a
mrú megjqka
fofofkls'
fuf,i ls;=kq
uõjrekag miq l, ia:dms; jQ foõue∫rg
jeoaoùfï ,iaik ux., W;aijh ìys jQfha
t;ekh'
l,ska lshejqkq m˙† wm
.e,jqïlrejdKkaf.a ujg kshñ; fkdjQ
zmú;% ùuZ ksrdhdifhka bj;a ùfuka
fu†kgu kshujQ ì<sπKkaf.a ms≥u .ek
jQ ux.,h m%Odk ;ek .kS' iuyreka fuu
ux.,Hh k;a;,a iuhgu whs;s f,i
.efkkafka kï uyΩ isñfhdka fmkakqï
lrk m˙† f–iq;=ud wkH cd;slhkA
wdf,dalu;a lrk t;=ud ;u ckhdf.a
uysuh njh' fuh zm%;HCIZ iuhg
whs;s jkafka kï wm f–iq;=uka jkaokd
lrkafka †jeisjr u,lshia lshk m˙†
t;=ud .súiqfï iqr¥;hdh' zfukak" kqU,d
fidhñka isák z.súiqfï iqr¥;hdh'Z
fukak kqU,d fidhñka isák iqr¥;fhda
;u foaj ud,s.hg jähs ^u,lshia 3(11&
ldkd kqjr újdy ux.,fha° t;=ud ;u
uysuh m%;HCI ls¯u mgka .;s'
fuu
ux.,
†kfha †jH
mQcdjg fmr
is≥jkafka
bá myka
wdis˙
.ekaùuh'
bkamiq
bámyka
fmryer
mgka .efka'
fuhska
ye¢kajkafka
u˙h ;=ñh
yd cqfia
;=ud ì<s∫
f–iq mqo
ls¯u ms◊i
fcreif,ï
foõue∫r
msúiSuh' z.súiqfï iqr¥;hdZ f,i ye¢ka
jQfha f–iq ì<sπh' idka; wekai,ï
;=ud lshk m˙† bá myfka bá fmkakqï
lrkafka †jH ì<sπKkaf.a lkHdj;ajQ
udxYh;a bá myka jeáh t;=udf.a
wd;auh;a tys ±,a, t;=udKkaf.a
foaj;ajh;ah'
bámyka wdis˙h mgka .efkkafka úúO
he≥ï mylsks' wdis˙h wjidkfha msh;=ud
wdis˙ meka ;=ka jrla bá mykg bisñka
fufia lshhs' zwfyda∑ iajdñkS Tn uu
biskq ,nñ' bka uu msú;=re jkafkñ' Tn
uu fidaokq ,nñ' túg uu ;=idrhg;a
jvd iq≥ jkafkñZ miqj msh;=ud bá myka
;=ka jrla ≥ñka mQcd lrhs' túg .dhkd
lKavdhu fufia .dhkd lr;s' zwkH
cd;slhka fj; m%ldY ùfï wdf,dalhka
Tnf.a BY%dfh,a ck;dj fj; uysuh;ah¶
fuh wjika jkqfha iSfudka †jeisjrhdf.a
.Sfhks ziñ∫ks∑ Tn fmdfrdka≥jQ f,iu
±ka Tn ∞ihd yg Ydka; is;ska hdug
Tn ksoyi ° we;' ukao .e,ùu udf.a
fofk;ska †áñ' th il, cd;Ska wìuqj
l< .e,ùuo úcd;Skag t<sh fok
wdf,dalho fik. jk BY%dfh,ajrekaf.a
uysuho fõ' ^¨la 2(29-32& ñkamiq fmryer
mgka f.k ie±yej;ayq ;u iqrf;a
bámyka †jH mQcd iqúfYaIfha° ckhd bá
myka o,ajd f.k isá;s'
fuys° wm jgyd .; hq;af;a Y=oaO
mQcdikh b†˙fhajQ myfka h:dr®:h;a
wdis˙ .ekajQ bá mykaj, i,l=K;a
tfiau tu bá mykaj, kshu Ndú;h;ah'
tkï ;u ksjeishl=f.a „ú; wjidk
urK uxplh woaor ìysiqkq iev iq<x
iys; l=Kdgqjl tfiau wm uqyqK †h
yels ìhlre úm;l wd†fha° fuh o,ajd
;eîuh'
ã'iS' chisxy
wdor ¥ mq;=ks fuh isyshg .kakwΩhu msìo uqjlg fida∞ .kakfoú∫ka keueo ojfia jev wrUkakud msh fomd je| ksfjiska msgjkak
is,am i;r fk;= hq.fia i,lkakudmsh .=re fo.=rekag ks;s wjk; jkakjrla jefgk úg fojrla ke.ssákak†˙fhka b†˙hg mshjr Tijkak
ndOl lïlfgdΩ fï ieu ch.kakfrda ≥la jix.; md ¥ú,sfia i,lkakmiqmi ye¯ lsis úgl;a fkdn,kakis,am i;r fj; ieuúg uq,a;ek fokak
hyΩ fhfy<shka weiqrg .kakWia .=K we;s wh ±k y∫kd .kakúIu ñksia .;s my lr ,kakisma i;fr® ieu lvbï ch.kak
u;a rl=id we; Tn ksn|j ì<s.kakfid∫re isky fkdj th ìhlre urKh jekakisys kqjkska fï ieu ndOl ch.kakisma i;fr® we;s ieu lvbï ch.kak
fi,a fmdafkg uqyqKq fmd;g iuq fokakis;g jy,a ù w∫rg ,ka fkdu jkakWiia fm<ska yel by<ska ch.kakiriúhg msúi ms˙mqka ñksfila jkak
ã' fI,agka iurisxy
Èßfhka bÈßhg
j; brdf.k fkdj is; brd f.k
u fj; tkak hehs lS ni woyd f.k
wΩ ;jrñk k<f,a l=reisfh ,l= K
p;d˙lfh wms wh†uq foõ ir K
msysgla fidhd wm fj; ≥j tk h†hka
wirK nfjka je,fmk fk;a l∫Æ fy,ka
<;fjk ;efjk wirK jqkq uqyqKq ;=<ska
Tfí j; olskakg i,ikq uek t;=<ska
iqj iem fidhd oi foi ≥j f.dia ;ejqks
iñ∫ks lud jqj uek <;fjñ fidfjks
we;af;a iqjh iykh Tn fj; ye`.=ks
uÛ my∞ fokak iykh ysñ i∫ks
weï'ã' fï˙ ud.%Ü
p;dßlis;=ú,s
ux., msÿu
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙oddkdr®: m%°mh 21lf;da,slhka jk wm zcmud,hZ
ke;akua zfldka;hZ WÉpdrKh
lrkafka tys wvx.= jákdlu lsj hq;=
wkqms<sfj< fkd±k nj uq,skau lsh hq;=
ldrKhls' weh b†˙m;a lr we;s
fm<.eiau l†uh' th tfia úh hq;=uh'
fuhg jir mkylg tmsg †j .sh
w;S;h wm isysm;a lr .ksuq' ie≤hdfï
yhdudr jk úg f.or wïud zf–iqgZ
fmd,af;,a myk o,ajd fmd,algq ≥ï w,ajd"
orejka ,jd me≥r t,d n,d isákafka
m,a,sfha z;%ska∞†hZ .ik ;=reh' ;d;a;d
riaidjg f.dia tk;=rd n,d fkdisg
zfldka;hZ lSu wrUhs' wNsryia lshd"
cmud, mx;s orejka ,jd WÉpdrKh
lr" ;u mjqf,a b,a,Sï u˙h ;=ó u`.ska
foúufyd;a;uhdKkag ne.Em;a is;ska
hq;=j wheo isg zu˙uõf.aZ .S;sldjla o
.ehqug wu;l fkdlr;s' ta t∞h'
tfy;a wo iudchg jeys,d ;sfhk
f.da,ShlrKh ksid fN!;sl foaj,g
m%shukdmj uq,a;ek foñka oyu mfil
,d jev ls¯u b;d lK.dgq∞hl m%Yakhls'
wo zm,a,sfha iSkqjZ fld;rï .eiqj;a
zî˙ w,skag ùKd .eiSuZ jeksh' mjq,la
.;a;du f,dl= ≥j rEm fmÜáh yd iuje£
we;' f,dl= mq;d iudc fjí wvúj,g
˙x.d ´md¥m fidhñka ;ksju fcd,sfjhs'
fmdäu ≥j zyEkaâ fµdakaZ tl lfka
.yf.k peÜ lrhs' fmdä mq;d fudkj
lrkjo ukaod@ f.or wïud l=iaishgu
ld,h f.jñka" rd;%S wdydrh orejkaf.a
reÑl;ajh yd b,aÆu u; jev lrhs'
tfiau f.or uQ,slhd fkdfyd;a mshd
uOqú; f;d, .d w,a,dm i,a,dm f∞vñka
meñfKa' ke;skï f.or ta i|yd iQ∞kï
ù nhsÜ yok f,i fhdackd lr;s'
by; lreKq f.dkak ksid zfldka;hz
ksok ldurfha ì;a;sfha weKhlg ysrù
we;' iuyr úg th fldfya±hs fidhd
.ekSug wmyiqh' wo ¥,d
mq;d,d mx;s hk fldg"
riaidjg hk fldg
±ka wïud wykafka
fudllao@ mq;d zfµdakaZ
tl .;a;d o@ t∞ isá
wïu,d weyqfõ mq;d
zfldkaf;a .;a;oZ" zf–iq
msysghsZ W;a;¯;r jokh
mdúÉÑ lrkjd fjkqjg
wefikqfhs Zndhs hk
jokhs' t∞ mjqf,a
cmud,h lshk úg
uq,ska u idka; l=reih
we| wm mõj,g lud
ls¯u Wfoid zohdêl
ukia:dmkhZ ne.Em;aj
lSuh' tfiau" cmud,h
wjidkfha°
zux.,Hh
wdrdOkdjg zfmr
il, .=K iïmkakZ
keue;s he≥u u˙h
;=ñhg Tmamq lr;s'
fuu he≥ï folu
wE;gu úis ù f.dia
≤ig fkdfmfka'
;jo lsj hq;=
fkdlshd fkdyels
úfYaI lreKls'
tkï foõue∫rej,o
fuf,iskau is≥fõ' .re msh;=uka,do
fï .ek ±kqj;a ke;s w;r" t;=uka,d
cmud,h WÉpdrKhg ijka fokafka
kï fuu wvqmdvqj y˙.iajd .; yelsh'
Wmfoia †h yelsh' tfiau" u˙h ;=ñh
.ek wfma whg ukd wjfndaOhla fkdue;s
nj;a" Tjqkaf.a l:d ú,dYfhka tA;a;= hhs'
f–iq ;=udg jeäfhka u˙h;=ñhg f.!rj
wdpdr lrk neõ weoys,af,a úYajdihh
;=<ska wm ±k we;'
tfy;a" foaj wïud
lrkafka ;u mq;%hd
jQ f–iqf.a wdis˙
ueoh' Wkajykafia
ms;d jk
foúmshdKkaf.
ka b,ajd wmg
∞kh lfr®' Bg
l†u ksoiqk kï
l=vd f–iq wjqre≥
oy;=fka† foaj
ud,s.h ;u mshd
iy uj fiõj
ieà' ≥la ù
l<n, jQ yeá' ta
wjia:dfõ° l=vd
f–iq ;u mshdgo
ujgo ≥ka
i∞;ksl m%;s
ms<s;=re l=ulao@
§wehs Tn,d
okafka keoao@
uu mshdKka
jykafiaf.a
leue;a; bgq
lrk nj¶
tneúka foaj
ud;dj .ek
úYajdifhka
isàu muKla
fkdj" t;=ñh fuka ms˙is≥j „j;a ùug;a"
t;=ñhf.a p˙;h m; fmd;ska lreKq ±k
.ekSfuka wm fmdfydi;a úh hq;= nj
udf.a úYajdihhs'
Y%S ,xld Or◊;,fha jeämqru olakg
we;af;a foaj ud;djkaf.a foajia:dk fõ'
tajd úúO kï j,ska wdis˙ .kajd we;'
iqr;djhkaf.a rdf–Yaj˙ foõue∫r" cmud,
ud;d" ksr®u, ms<sis|.ekSfï foaj ud;dfjda"
foaj ud;djkaf.a iajr®.dfrdamKh" ksr®u,
yDofha foaj ud;dfjda" wdfrda.H ud;dfjda"
,xld wm iajdñ ≥jf.a ud;dfjda" i∞irK
foõuõ ksr®f∞aI foaj ud;dfjda yd .r®NdI
foaj uE◊fhda we;=`M kï .Kkdjla
mgne¢ mj;s' fï bka kï lsysmhls' ;j;a
´kE ;rï úúO kïj,ska wdis˙ .kajd
ia:dms; ù we;s foajia:dk fndfydah'
m%ia;+;sh kï wm ukao nqoaêfhka
fumuK l,a wd.u we±yqj;a lf;da,sl
iNdj .ek y˙ ±kqula fkd;sfnk njls'
foaj uE◊fhda lSmfofkl= isák nj
Tjqkaf.a u;hhs' mdi,a wjêfha° y˙hdldr
zoyï mdi,aZ .sfha kï m; fmd; weiqr
,enqfõ kï" jeäysáhkaf.a Tjoka ,nd
.;af;a kï fujka úldr nyqN+; m%YAk
fkdwikq we;' tfiau" uQ,Or®ujd°ka u˙h
;=ñhj ;rfha m%;slafIam lr;s' Tjqka ;j
u; .Kkdjla b†˙m;a lr;s' zf–iqgZ ;j
ifydaorhka y;r fofkl= isg nj;a" Y='
cQâ ;foajqia ;=ud t;=udf.a ifydaorfhl=
nj;a" m%ldY lr;s' ;j≥rg;a lshkjd kï
u˙h u.aof,akd ;=ñh f–iqf.a wdorjka;sh
úh yels nj lshdmd;s' fïjd wuQ,sl
mÜgm,a fndreh'
fïjd Tjqka uk(l,ams; f,dalfhka
fidhd .;a jer† wuqøjH fõ' tajd wms≥
;rfha m%;slafIam lruq' foaj wïud jQ u˙h
;=ñhf.a b;sydih b;d .eUqreh' mq`M,ah'
wehf.a Wmf;a isg iajr®.dfrdamKh olajd
†fjk Ñ;% is;=juls' t;=ñh muKhs mK
msáka iajr®.hg .sh ùfrdaodr ldka;dj'
weh ;ju;a fkdu< p˙;hls' wo
fldka;h mjq,ska myj f.dia we;s hq.hl"
wmg fï .ek fo;=kajr is;Sug ld,h
t<U we;' §ckau f∞aIfhka ksr®fodaI jQ
ms<sis∫ u˙hks" Tn jykafiaf.ka msysg
Wmldr b,a,d isákakdjQ wm Wfoid
hdÉ∆ lrkjd fidf|a¶'
wr®,a m%kdka≥
fndaïnfhka úisjqKq hlv len,s hlv fnda, iy
uQksiaika Y¯r j,g we;=Æ jQ tajd bj;a lrkak
Y,H ffjoHjrekag;a fuf;la neß fj,d
mdial= bre†k Wfoa 6'30 g †jH
mQcdjg .sfha uy;a i;=glska
u<jqkaf.ka W;a:dkjQ tlu ;ekeka
jykafia f–iqia iajdñka jykafiaf.a
ux.,Hh mS%;sh ieu¯u i|ydhs' ta i|yd
lgqjdmsáfha Y=oaOjQ finia;shka uqks∫kaf.a
foajia:dkhg hdug fhd∞ .;a;d'
wdf,a¨hshd fikiqrd∞ rd;s%fha° ud;a
uy;a;hd;a wïud;a mdial=
bre†k Wfoa †jH mQcdjg
hdug l:d lr .;a;;a ughs
uy;a;hdghs t∞ Wfoa hdug
fõ,dj u† ksid ne˙ jqkd
wïudhs ,S,dj;S kekaohs
t∞ Wfoa †jH mQcdjg .sh nj wef.a ≥j
jk u≥˙ ksfrdaIsld uy;añh fufia lshd
isáhdh'
mdial= ∞ t∞ Wfoa 8'45 g muK
m,a,sfhka úYd, y~la weiqKd fidhd
n,k fldg fndaïnhla mqmqrd f.dia
;sfnk nj wdrxÑ jqKd' ta tlalu udhs
uy;a;hdhs wms fokakdu t;kg .shd' ìu
nxl= w;r m,a,sfha ueo tl tld msg ue¯
isákjd iuyrekaf.ka weiqKd'
;j;a fndfyda fofkla wdndê; fj,d;a
;j;a fndfyda fofkl=g ;=jd, is≥ù
;sfnkjdhs' ;j;a fndfyda fofkl=g iqΩ
;=jd, is≥ù ;sfnkjdhs lshkjd weiqKd'
wms fokakd m,a,sfha we;=,g hkak
ye≥jdu yuq∞fjka hdug wms bv ≥kafka
keye' Bg miafia ó.uq frday,g .shd
;j;a uereKq whf.a uD; Y¯r f.dvla
;snqKd' f,a yeu ;eku úys° f.dia ;snqKd'
w;a md levqKq wh uyd yçka fudr °
lE .iñka isáhd ó.uq frdayf,a' wïudj
fiõjd yïnjqfka keye' Bg miafia rd.u
iy fld<U frday,a j,g f.dia fiõjd'
yuqjqfka keye' wiSks ≥ksId ≥j lsõjd
ó.uq frdayf,a wfma f.j,a wi, fjfik
l=vd ifudaoa iy YS,d kekaof.a uD;
Y¯r <.g wïudf.a uD; Y¯rhla ;sfnk
nj ≥rl:kfhka lsõjd' 22 ∞ rd;s%fha
uD; Y¯r f.org f.kdjd' miq∞ Wfoa
8'30 g N+ñ∞k l<d' t∞ wfma f.org;a
msÜgkshg;a f.dvla wh weú;a isáhd' wfma
wïud tl w;lska .fï ls;=kq ix>fha
wjxl wem lemù ,e†j lghq;= l<
kdhsldjla' ó.uqj wdis˙ foaj ud;d ñY%
úoHd,fha ksfhdacH ú≥y,am;skshhs' tall
kdhsldjla jYfhka óiug úYd, wjxl
fiajhla l,d' ta ksihs f.or msÜgkshg;a
úYd, fik.la wfõ'
150 lg jvd ó.uqj lgqjdmsáfhka
ke;sjqkd' wdndê; wh ;=jd, lrejka
úYd, ms˙ila ysáhd' fld<U fldÉÑlfâ
uvl,mqfõ
msms˙Kq fndaïn
j,ska 100lg
jvd
ms˙ila
ke;sjqkd' wdndê; yd ;=jd, lrejka
úYd, ms˙ila isáhd'
we;af;kau uQ,sl je/oao rcfhka
is≥jqKd' fuu mdial= m%ydrh i|yd
i;shlg fmr 97 jdrhla ±kqï ° ;snqKd'
ysgmq rch iy foaYmd,kfhda je,la
ùug ls%hd lf<a keye'
by< ;k;=re ±rE wh;a
lsisu úgl ls%hd;aul
jqfka keye' Tjqka ishΩ
fokdg hCIhdg lrkak
bv ≥kakd' foúhka
jykafiaf.a wKg
msgqmEjd'
t∞ uereKq wh ≥l
wjika lr .;a;d' ta wh
Tjqkaf.a mjq,a j,g ≥l
b;s˙ lr .shd' wdndê;
wh ;=jd, is≥jqkq wh
Tjqkaf.a „ú; wjidk
olajd ú¢kjd' tjeks wh
jEnv mdfr® fjfikjd'
fndaïnfhka m,a,sh .sh whf.a Y¯r
j,g úisjqkq hlv len,s hlv fnda,
uQksiaika ffY,H lr®u j,ska ffY,H
ffjoHjrekag fuf;la ne˙ fj,d' fï
mdfr® w;a ll=,a msÉpqk wh;a isákjd'
flfkl=f.a mdoj, l=vd hlv fnda,
ks∞f.k isáoa° tyd fuyd yefrk fldg
tajd j,ska Yío fjkjd' tla ldka;djlf.a
ol=Kq w;g l=vd hlv fnda,hla we;=,a
ùfuka ta w;ska wdydr msiSug mjd
fkdyels fj,d ;sfnkjd' ;j;a whf.a
ll=f,a oKysig hlv l=vd fnda,hla
we;=,aùu ksid weú°ug mjd fkdyels ù
;sfnkjd' ;j;a tlaflfkl=g fldkaog
uQksiaiï tlla .syska'
jeisls,s hdug mjd wmyiqfjka hdug
is≥ù ;sfnkjd' ;j;a ldka;djlf.a W.=fr®
iqjdi kd,fha l=vd hlv m;=rla ysrùu
ksid lkak fndkafka uy;a wmyiqfjka
iy fõokdfjka
fï wh
Tlafldu uy;a
fõokdfjka l,a .; lrkafka' tfy;a
foaYmd,khskaf.a je† nK kej;s,d
keye' Tjqka is;d f.k isákafka i,a,s
°,d nvq °,d fõokd uev mj;ajkak
mqΩjka lsh,d' iuyr foaYmd,hska
lshkjd ir, fohla lsh,d' ;j;a iuyr
foaYmd,khska lsis
fohla fkdokakd wh
jf.a isákjd' ó.uqfõ
ls;=kqjka fÉpr
fohla fj,d f.dΩj;
rlsñka isákjd'
t∞ fuÉpr
fohla fj,d ysgmq
rcfha foaYmd,hska
weú,Sug ;snQ l,n,h
uev mj;ajkak
j,lajkak ls%hd lf,a
keye' b†˙hg wfõ
w.ro.=re ldr®†k,a
rx‚;a ue,alï
ysñmdKka muKhs'
t;=ud ieug uQ,auh ∞hl;ajh ≥kakd'
t;=ud lSm jdrhlau wm n,kak wdjd'
foaYmd,hska ue;sjrK ld,hg ,e–cd
ke;sj fr† we|f.k n,kak tys tkfldg
;uhs wmg u;la fjkafka' fndaïnlrejd
mjid ;sfnkjd 100 jvd >d;kh
lf<d;a fudaCI rdcHfhka lkHdjka 72
la ,efnk nj' ta whg fujeks foaj,a
lshd ≥kafka ljqo@ foúhka jykafia
ldj;a urkak lsh,d °,d keye' fï
foaj,a j,g yjq,a jQ ljqre fõjd Wmfoia
≥ka ljqre fõjd fuf,dfjka fíreK;a
foúhka jykafiaf.ka wêlrKfhka lsis
flfkl=g .e,fjkak ,efnkafka keye'
thska ,efnk o~qju j,lajkak neyehs
lsh,d wjOdrKfhka w.ro.=re ld†k,a
rx‚;a ue,alï ysñmdKka mjikjd' ±ka
iuyr foaYmd,kfhda kka f∞vjñka
isákjd' ;j;a kdhlhska l+v jdis nia
mjikjd'
tla;rd uQ, Or®u lKavdhula
ls;=kqjkaf.a ksfjia j,g f.dia foúhka
jykafiag Y=oaOjQ finia;shka uqks∫kag
Y=oaOjQ wkaf;daks uqks∫kag fuu mdial=
m%ydrh j,lajkak ne˙
jqfka wehs ±hs Tjqkaf.ka
m%Yak lr ;sfnkjd' tu
ksfjia j, fndfyda fokd
mjid ;sfnkafka foúhka
jykafiaf.a ldr®h hym;
i|yduhs' ishΩ uqksjrekao ta i|ydu ls%hd
lrkjd'
ta ksihs mdial=jg i;shlg fmr 97
jdrhla ±kqï ≥kafka j,lajd,Sughs tys
ls;=kq m%foaY jdiSka mjid ;sfnkjd' „ú;
wdrCId lr .ekSug ne˙ tu rchg kej;
n,hla ,enqfkd;a ,laìug fudkjd
fjhso@ ;s;a; we;a; talhs' ñks urkak
Woõ l, whj fuf;la kS;sfha /yekg
wiqjqfka keye' ks±,af,a isàug bv yer
;sfnkafka wehs@ th is≥ù udi 7 lau
md,kh l,d' j;auka rch udi 3 lau
f.jd wjidkhs' ta wh mjikafka ovqjï
lrkak yokfldg foaYmd,k m,s.ekSug
ierfik njhs' fmdä tldg muKlao
kS;sh ls%hd;aul fjkafka' fïjd foúhka
jykafia iajr®.fha isg n,df.k isákjd'
fï fof.d,af,dau ta .ek is;kafka
ke;af;a wehs@ fï whg yDo idCIshg
yoj;g wjlxj lghq;= lrkak ne˙ wehs@
fuu wiqka nr mdm;r ¥Is; foa ±lSug
leu;s wh isáfha hCIhd iu.hs' ;ju;a
isákafka t,iuhs' fujeks whg úreoaOj
mshjr .ekSug fkdyels ù ;sfnkafka
hCIhdf.a ;=ref,a isg w; jkk whhs'
ljqre fyda fudjqka iu. „j;a jkafka kï
rgg lrkd uyd idmhls' ia:dk lSmhl
fndaïn mqmqrejd >d;kh l,d' isyskhlska
j;a ls;=kqfjda ±k .;a;d kï t∞ †jH
mQcdjkag ls;=kqjka iyNd.s fjkafka
keye' t∞ md,lfhda ±k ±ku hCIhdg
bv ≥kakd' foúhka jykafiaf.a wKg
ljqrej;a lSlre jqfka keye' ;s;a; we;a;
talhs' fujka fÄo jdplhla kej;;a lsis
†kl ,la uE◊g we;s fkdfõjdhs foúhka
jykafiag hdÉ∆ lruq'
wekagks m%kdka≥
ußuõ
cmud,hyd ne¢
wo ¥,d mq;d,d mx;s hk fldg" riaidjg hk fldg ±ka wïud wykafka fudllao@ mq;d zfµdakaZ tl .;a;d o@ t∞ isá wïu,d weyqfõ mq;d zfldkaf;a .;a;oZ" zf–iq msysghsZ W;a;¯;r jokh mdúÉÑ lrkjd fjkqjg wefikqfhs Zndhs hk jokhs'
ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙od dkdr®: m%°mh22jir 75 hkq †.= ld,hls' ish
jirl ;=ka ldr®;=j isys l< hq;=u
ixj;airhls' †huka;s ixj;airhg;a jvd
by,h'
jpkdr®:fhka yd mo isoaêfhka
§f, f.dla¶ hk jpkfha wr®:h §mS%;su;a
ñksid¶ §m%uq†;hd¶ hkakh' il,dldrfhka
fYa%IaG jQ f,f.dla msh;=ud i;Hfhkau
m%uq†;fhls' t;=udf.a wjHdcj;a pdkalu
Ñ;a;dlr®IK .=Kjka;lu ish,a,kaf.a
yoj;a †kd.;s'
fld<U" ur∞fka idka; fcdaYma ú≥yf,a
jir 40 l .=re fiajfhao thska jir 20
l fcHIaG wxYfha yd uOHu wxYfha
ú≥y,am;s OQrfhao isá ug w;s.re
fud˙ia f–ïia f,df.dla kue;s talSh
m%xY cd;sl ta uyd fYa%IaG ú≥y,am;s
;=ud .ek hula ,sùug ,eîu uu wo
Nd.Hhla fldg i,lñ' t;=udf.a ‚ú;
ld,h we;a; jYfhkau mqrdjD;a;hls'
t;=ud Wiia lSr®;sOrfhlao" úYsIag
.Kfha úoHdfhlao" wdldY jia;=
Ydia;%fhlao" jdia;= úoHdfhlao" .Dy
ksr®udK Ys,amsfhlao fukau uyd «k
Yla;sfhka mQr®K iqm%isoaO wOHdmkfhlao
úh' ta ish,a,g jvd t;=ud wNS; wp,
foaj úYajdifhka hqla; jQfjls' ;u
Ok iïm;ao" ;dkak udkako" °ma;su;a
;k;=reo ;Hdclr foúhka jykafiaf.a yd
ñksidf.a fiajh ms◊i ;u „ú;h lem
lf<ah'
fud˙ia f–ïia f,df.dla msh;=ud 1881
jifr® fmnrjd˙ 21 †k m%xYfha Wm;
,eîh' l=hsÉmr® k.rfha .re ls%ia;shdks
ifydaorhkaf.a mdi,l t;=ud ;u uQ,sl
wOHdmkh ,eîh' jir 20 ° t;=ud
foaj le|ùu ,en ksu, u˙h ksldfha
foõi;ay,g we;=Ω úh' ,kavka kqjr°
úoHdYdia;%fõ° Wmdêh yd Ydia;%m;s
Wmdêho ,nd frdaufha° wdpdr®h Wmdêh
,nd .;s' tys° t;=ud WoaNs; úoHdfõ° yd
wdldY jia;= úoHdfõ w;s oCIfhla úh'
jhi 26 ° t;=ud 1907 udr®;= 30 jeks †k
mQcd;ajrh ,eîh'
1914 ° f,df.dla msh;=ud ,xldjg
meñ◊fhah' fiajh ms◊i t;=ud m;ajQfha
fld<U idka; fcdaYma ú≥y,gh' tys°
t;=ud ú≥yf,a úoHd wxYfha m%Odkshd úh'
jir 4 lg miq tkï 1919 ° t;=ud idka;
fcdaYma ú≥yf,a w†hqre njg m;aúh' tu
w†hqre ;k;=rg wu;rj t;=ud WoaNs;
úoHdfõ „j úoHdfõ i;aj úoHdfõ
wdldY jia;= úoHdfõ wdpdr®hjrhd úh'
t;=udu §WIaul,dmSh WoaNs; úoHdj¶
hkqfjka fmd;la ,shd m< lf<ah' tu
fmd; idka; fcdaYma ú≥yf,a muKla
fkdj uqΩ †jhsfka ishΩ mdi,aj, Ndú;
l< hq;= fm< fmd;la f,i wOHdmk
fomdr®;fïka;=fjka wkqu; fl˙K' fuu
fmd; bka†hdfõ mdi,a fm< fmd;la
f,io .eksK' f,f.dla msh;=ud ú≥yf,a
ridhkd.drh m˙mQr®K lf<ah' ;u mdi,a
j, ridhkd.dr jr®Ok;ajh ms◊i uqΩ
†jhsku f,f.dla msh;=ud iyh me;Sh'
t;=ud tu iyh b;d i;=áka iafjÉPd
ukdmfhka ≥kafkah'
f,f.dla msh;=ud iajNdj wOHhkfha
m%or®Ylfhla úh' §iajNdj wOHkfha
m˙Éf√o¶ hkqfjka t;=ud ,shQ fmd;
,xldfõ fukau bka†hdfõo fm<
fmd;la úh' WoaNs; úoHdhl= f,i tu
úIhh b.ekaùfï muKla fkdj tys
ls%hdld¯;ajfhao t;=ud w;s oCIfhlaj
th lf<a b;d ukdmfhkah' úúO jr®.
fha foaYSh jDCI ,;d yd m,d jr®. j,ska
ú≥yf,a WoaNs; WoHdkh ms¯ ;sìK' §,xld
iajNdúl b;sydi ix.ufha¶ fu;=ud b;d
udyeÛs idud‚lfhla úh' úfYaIfhau
iajNdj wOHkfha úia:Sr®K .fõIK
ldr®hkays t;=ud ksrka;rfhkau ls%hdld¯
;eke;af;la úh' YS% ,xldfõ §uvq.i¶
ms<sn|j fu;=ud l< w;súYsIag .fõIK
lghq;= ksid cd;Hka;r fCIa;%fha t;=udg
jeo.;a ms<s.ekSula ,eìK'
úoHdhl= yd WoaNs; úYdrohl= jYfhka
fu;=ud ,nd ;snQ úfYaI ±kqfuka
m%fhdack .ekSug YS% ,xld rch miqng
fkdùh' wkqrdOmqrfha YS% uyd fndaêh
lsisjl=;a fkdokakd frda.hlska fyda
†,Srhlska keiS hdug Tkak fukak lshd
;sìh° YS% ,dxlSl ishΩu úoHdhkag Bg
fya;=j fidhd .; fkdyelsj wirKj
isáh° ,xld rch f,f.dla msh;=udf.
ka b,a,d isáfha tu †,Srhg fyda frda.
hg fya;=j fidhd fok f,ih' t;=ud tu
frda.hg fya;=j fidhd .;a;d muKla
fkdj thg ksis ms<shu lr uqΩ fn!oaO
f,dalfhau W;=ï wd.ñl ft;sydisl uq≥ka
u,alvjQ fuu YS% uyd fndaêh wo olajd
fkdkeiS mej;Sug ishΩ lghq;= ieliSh'
f,f.dla msh;=ud YS% ,xld ffjoH
úoHd,fha yd .=re wNHdi úoHd,fha
l:sldpdr®hjrfhlaj isá w;r úYaj úoHd,
isiqkag yd Ys,amYdia;% isiqkag foiqïo
meje;aúh' ishΩu wOHdmk uka;%K
iNdj, wkqhqla;j isáfhah'
iajNdj wOHhkfha kHduh yd
m%dfhda.s;dj ms◊i f,df.dla msh;=ud
le<◊h jrdf.dv idka; fcdaYma úoHd,Sh
f.dúm, wdrïN lf<ah' jeä jYfhka
.eñ orejka w;a olsk lDIsldr®ñl
wj∞kï ldr®hhka .ek mr®fhaIK
meje;aùug ú≥yf,a isiqkag fuh iq≥iq;u
;ekla úh' th weia me°ula fukau
f.dúmf,a iajNdúl mdxY=j yd ldnksl
fmdfydr w;.d Ndú;d ls¯ug ,nk
‚ú; ld, w;a±lSulao úh' tfiau th
Y%udNsudkh ms<sn|j ±kqula yd w;a±lSula
,uqka úiska ,eîu f,f.dla msh;=ud
or®Ykho úh'
wfma mdi,aj, ;drld Ydia;%h
wOHhkfha we;s jeo.;alu f,f.dla
msh;=ud fmkaúh' wjldYfha wNsryi .ek
ye¢kaùula mdGlhdg fokq ms◊i
f,f.dla msh;=ud ;drld Ydia;%h
ms<sn| fmd;la ,Sfõh' fu;=ud jdia;=
úoHdfhlao úh' fld<U ur∞fka
idka; fcdaYma ú≥yf,a ±jeka; w,xldr
f.dvke.s,s foi n,k úg jdia;= úoHdj
ms<sn|j t;=udf.a ±kqu iïmQr®Kfhkau
†iafjhs' ú≥yf,a f.dvke.s,s j,
ie,eiau w;s úYd, lS%vd msÜgks" is;a
.kakd w,xldr m˙irh ldf.;a ukd
meye≥ug n∫kah' frdaufha idka; cqjdï
,e;rka uyd foõue∫re wdlD;shg wkqj
t;=ud ie,iqï lr ishΩ f.dvke.s,s
j,g ueo;eka f.k b†lr we;s ú≥y,a
w,xldr foõue∫r t;=udu fjkqfjka jQ
iq≥iqlu i„ú iaudrlhls' ú≥yf,a mka;s
ldur" fkajdisld.dr" foaYk Yd,d wd†hg
msúfik †.= wd,skaoh flfia ie,iqï
lr b†lr we;af;ao lsjfyd;a thg tl
fl<jrlska hul= we;=ΩjQ úg jeiail°
jeys ìx≥jlg;a wõfõ° iqΩ rYañhlgj;a
wiq fkdù b;d wdrCIs; f,i wfkla
fl<j˙ka msgúh yel'
f,f.dla msh;=ud idka; fcdaYma ú≥yf,a
w†hqrej isáh° .=Kj;a wOHdmkfha
mrudr®:h ;u is; ;=< ;nd f.k
nïn,msáfha idka; mS;r ú≥y, wdrïN
lf<ah' t∞ thg kï jQfha §ol=Kq idka;
fcdaYma ú≥y,¶ lshdh' wo th fld<U
msysá ;j;a lf;da,sl uy ú≥y,ls' ta
muKla fkdj" f,f.dla msh;=ud
fougf.dv idka; fcdaka ú≥y,;a le<◊h
jrdf.dv idka; mdjqΩ ú≥y,;a wdrïN
lf<ah' fuf,i f,f.dla msh;=ud YS%
,xldjg m%Odk .Kfha wOHdmk wdh;k
y;rla ∞hdo lr we;'
f,f.dla msh;=ud uq,skau .=rejrhl=
f,i idka; fcdaYma ú≥yf,a jir
y;rlau fiajh lf<ah' ta 1914-
1918 olajdh' miqj jir 21 lau tys
w†hqre f,i fiajh lf<ah' ta 1919
isg 1940 olajdh' fufia f,f.dla
msh;=ud jir 25lau idka; fcdaYma
ú≥y,g fiajh lf<ah' t;=ud 1940
° ú≥yf,ka úY%du.;a miq fld<U
w.ro.=re moúfha wkqkdhl f,i
m;aùu ,eìk' t;=udf.a wNdjh ieuf.a
is;a ;†kau lïmdlrjk iqÆh' wêl
f,iska fÄocklh" uy;afia ≥la
uqiqh' fnd/,af,a w.ro.=re ue∫fr®
isg idka; ì%cÜ lkHdrduhg †jH
i;am%ido wdYsr®jdoh ms◊i ffokslj
hk .ufka° fjdaâ fmfoi ux ikaêfha
;ud b†˙fhka ˙h≥rdg md,kh lr.;
fkdyels hqo yuq∞ r:hla wêl
fõ.fhka meñK fu;=ud .uka .;a
jdykfha b;d ;†ka .eák' fu;=udj
;u jdykfhka uy mdrg úisù jeák'
t;=udf.a ysi ;on, f,i fmdäù ;sìk'
.,d .sh reêr Odrdfjka uy uÛ kEúk'
m%;sMs,h t;=ud tfjf,a t;eku ñh
hEuh' ta 1945 udr®;= 17 jeks∞h' ta jk úg
t;=udf.a jhi jir 64 ls'
fYdalN˙; uyd ck .x.djla t;=udf.a
wjux., fmryerg tlajQy' idka; fcdaYma
ú≥yf,a isg fnd/,a, lk;a; olajd jQ
fuu ±jeka; wjux., fmryerg tlaùug
ugo jdikdj ,eìK' túg uu jir 12 l
mdi,a isiqfjls' §wfka fï fYa%IaG zfud,hZ
ù≥re n∫kl nyd wfmau „j úoHd
ridhkd.drfha iqrCIs;j ;nd .kakg
yelskï fl;rï w.fkao@¶ t∞ wju.=,a
fmryefr® .sh ne;snr fcdimshdkqjl= ;u
i.hdg lSfõ fufiah' wo wm fu;=udf.a
75 jeks urK ixj;airh mj;ajk w;r
t;=udf.a 140 jeks Wmka †ko iuruq'
±kg jir 25 lg fmr YS% ,xld rcfha
;eme,a fomdr®;fïka;=jg wkqnoaO §uqoaor
tl;= ls¯fï ìhqjqfrdaj¶ u.ska 1989 uehs
22 †kg fh≥kq cd;sl ùr †kfha° ñ,Sógr®
30‹40 m%udKfha Y; 75 l jákd lñka
hq;a jr®K uqoaorhla fu;=udg isys jgkhla
jYfhka ksl=;a fl˙K' ta wm uõ ìug
fuu fYa%IaG úfoaYSh Or®u ¥;hd úiska
jir 31 lg flreKq W∞r;u w.kd
fiajhg uy.= Wmydrhla jYfhka rch
úiska yelskï fu;=ud fjkqfjka ;j;a
uqoaorhla fu†ku ksl=;a ls¯u wms w.huq'
ã'iS' chisxy
wdrïNfha° foúhka jykafia wyi;a fmdf<dj;a
uejQ fial' fmdf<dj ysiaj md`Mj ;sì◊' uy
ihqr u; wkaOldrhla úh' foajd;audkqNdjh c,h
u;=msg yeisrefKah' túg foúhka jykafia §wdf,dalh
fõjd¶hs j∞< fial' wdf,dalh úh' wdf,dalh ukyr
nj Wkajykafia ≥gq fial'¶^W;a 1 ( 1-4& foúhka
jykafiaf.au iajrEmh wkqj mqreIhdo" ia;%Sho
jYfhka Tjqka ueõ fial' foúhka jykafiaf.au
jpkfha n,fhka uq`M fmdf<da ;,hu Wkajykafia
ueõ fial'
mqrdK .súiqu ;=< ie`.ù ;snqKq ta jpkh §n,kak"
uu iajdñka jykafiaf.a ∞ish fjñ' Tn mejiq
f,iu ug is≥fõjd¶hs lshñka u˙h kue;s lkHdj
jpkh f;u ;u l=i ;=<g f.k uq`Mukskau foaj
jpkhg lSlrejQjdh' §fm%aufhka Wkajykafia
b†˙fhys wm Y=oaOj fkdle<e,aj isák ms◊i
f,dalhd ueùug m%:ufhka l%sia;=ka jykafia ;=<
foúhka jykafia wm f;dard .;a fial' ^tmSi 1 ( 4&
ñksid ;=< foaj ie,eiau fl;rïo lshd wm jgyd
.; hq;=h'
l%sia;=ka jykafiaj iajdñka jykafiag Tmamq lrk ms◊i
fcrei,ug .sh wjia:dfõ° isñfhdka kï ñksid l%sia;=ka
jykafiaj f∞a;ska jvdf.k fufia m%Yxid lf<ah'
§iñ∫ks" Tn fmdfrdka≥ jQ f,iu ±ka Tn ∞ihd yg
Ydka; is;ska hdug Tn ksoyi ° we;' ukao .e,ùu udf.a
fofk;ska †áñ¶hs j∞f<a foaj jpkh ms<s.ekSfuks'
f–iq l=urd f∞f<dia jhfia° ke;sù kej; uqK
.eiqKq wjia:dfõ° cqfia ;=udg yd u˙h;=óg ms<s;=re
foñka §Tn ud fiõfõ ukao@ ud mshdKkaf.a ue∫frys
ud isáh hq;= nj Tn fkdokakdyq±¶hs Tjqkag j∞< kuq;a
Wkajykafiaf.a tA lSu Tjqkag wjfndaO fkdùh' foúhka
jykafiaf.a jpkh wkqj l%sia;=ka jykafia ish „ú;hu
lem l< nj ñka jegfya'
t∞ ldkd kqjr újdy ux.,Hhg iyNd.S jQ whg
ñ† ri ys`.jq nj u˙h;=ñh ≥gqjdh' f–iqia jykafiaf.a
uE◊fhda §ñ†hqI ke;e¶hs Wkajykafiag mejiQ úg
§ia;%sh" Tn;a ud;a fï .ek lror jkafka l=ugo @ udf.a
fudfyd; ;ju meñK ke;e¶hs uE◊hkag j∞< fial'
kuq;a t;=ñh §fu;=udKka ;u ujf.a jpkhg .re
lrñka l%sia;=ka jykafia m<uq m%d;sydr®hh is≥ l< fial'
t∞ Y;dêm;shdo §iajdñkS fjfyi fkdjkak'
Tn udf.a mshiai hgg jevujd .ekSug uu
fkdjáñ' ud Tn fj;g fkdmeñ◊fha ta ksidh'
tfy;a jpk ud;%hla mejiqj uekj' túg udf.a
fufylre iqjm;a jkq we;' Y;dêm;shd foaj
jpkh flfrys ;enQ úYajdih fl;rïo@
§iñ∫kaf.a yqiau je≥k úg ;Kfld, úh<s
hhs' u,a mrfjhs' ñksia jr®.hd ta ;Kfld< yd
iudkh' ;Kfld< úhf<hs' u,a mrfjhs' tfy;a
wfma foú∫kaf.a jpkh ioygu mj;shs' ^fhidhd
40 ( 7-8& wiuiu uejqïldrhdKka b†˙fha ñksia
jr®.hd jk wm fl;rï †<s∫o @ mer◊ .súiqu ;=<
kj .súiqfï ie,eiau ie,iqï iy.;j fmkakqï
flfr®' tys h:dr®:h wjfndaO lrf.k „j;a
jkafka kï .e<ùu wm yg ks;e;skau w;ajkq
we;'
foú∫ka m%sh m`vqr kï ì∫Kq yoj;ls' foú∫ks Tn
;e`MKq ì∫Kq is;la bj; fkdouk fial' Y=oaOjQ
,shú,af,ys i|yka fujeks wdl,amuh igyka .eUq˙ka
wm jgyd.; hq;= jkafkuq' jpkh f;uo udxY jQfkah'
wm iu`.o jdih lf<ahZhs'
wefikagd fïn,a fmdkaùr
foaj jpkfha n,h
wkqrdOmqr YS% uy fndaêh úm;ska .,jd.;a tlu úfoaYSh
lf;da,sl msh;=ud
w;s.re tï'f–' f,f.dla msh;=ud
i.iqj †kSfï 75 jeks iurej 2020 udr®;= 17
dkdr®: m%°mh ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙od 23Y%S ,xldfõ wd.ñl mqkr®„jkh yd ne∫Kq idys;H
fiajdfõ m;dl fhdaOfhl= jQfha f.!rjkSh
cdfldafï f.dkaid,afjia msh;=udh' t;=ud ldhslj
≥n,;ajhlg m;afjkq ±kqkq úg" tu ldr®hh ls¯ug
mejrefKa f.dajd kqjr" †jdr® kï m<df;a fldkalkS
l=, f.da;%hg wh;a" f;dauia f.dkaid,afjia yd
u˙hdo wdnDD keue;s ±yeñ lf;da,sl uõmshkag
∞j 1676 cQks ui 08 fjks †k ckau ,dNh ,enQ"
isxy, lf;da,sl idys;Hfha ms;DjrhdKka f,i wm
iNd b;sydifha rka wl=˙ka ,shd ;efnk w;s W;=ï
cdfldafï f.dkaid,afjia msh;=udh'
mqxÑ ikaêfhau ix.S;hg olaIfhl= jQ t;=ud
ùKdj" ´r®.kh wd° ix.S; NdKav jdokfha w;s
olaIfhl= úh' f.dafõ welajhskia úYaj úoHd,fha isma
i;r l< wjêfha úoHd,Sh kdhl uqfõ kdhlhdj isá
nj;a" .re weia'„' fmfr®rd msh;=uka ,shQ f.dkaid,afjia
p˙;dm∞k .%ka:fhka biau;= lr fmkajd fohs'
f.dafõ kqjr idka; mdjq`M úYaj úoHd,fhka Wiia
Wmdêhla †kd .kq ,en" 1700 jifr®° OHdk mx;sfha meú†
jQ f.dkaid,afjia ysñmdfKda 1705 ° Y%S ,xldjg jevu l<
w;r t;=fuda f.dafõ úYaj úoHd,fha uydpdr®h OQrh;a
ms<sflõ fldg Y%S ,laìug meñ◊fha mSä;j „j;ajk Y%S
,dxlsl lf;da,slhka fj; Or®u fiajh ,ndfokq i|yd
lemfjkq ms◊ih'
f.dkaid,afjia msh;=ud ;u uõ ìfuys jQ ni fldkalkS
NdIdjo" ,;ska" mD;=.SiS yd iamd[a[ NdIdjo trfÜ ta
m%foaYj, rdcH NdIdj jQ ´,kao NdIdjo" ol=Kq bka†hdfõ
° fou< nio bf.k f.k Y%S ,xldjg iem;aúh' fldÑka
rdc.=re ud,s.fha kej;S isá udi foll ld,hla ;=<°
fou< NdIdj Wkajykafia iu`. mshjre ms˙ila bf.kqu
,nkakg úh' ta bf.kSu ,eîfï jrm%idofhka m%fndaOu;a
jq tl, f.dkaid,afjia msh;=ud iu`. isá mshjre yh
kulao miqj Y%S ,xldfõ ¥; ldr®hhg tlajQy'
,kafoais md,kfha° lf;da,slhka fj; w;s ìysiqKq
wd«jla mkjd ;snq◊' lf;da,sl Or®uh weoySu ;ykï
ls¯u" lf;da,sl mQcljrfhl= ms<s.ekSu ;ykï ls¯u"
wkqn,°u ur”h oKavkhg kshu lrk jrola nj"
lf;da,sl orejkag lf;da,sl mdi,a ;ykï nj" ls;=kq
wd.u woyk wh ysrhg oud urd ±óu" lf;da,slhkag
lsisu rdcHhl ;k;=rla fkd°u" foaj fufyhka ;eîu
;ykï ls¯u yd ;jo isá w;f,diaila jQ bka†hdkq
mshjrekao tla ;ekl jeä ld,hla /£ isàu ;ykï úh'
cqfiajdia msh wdrdOkfhka .re cdfldafï
f.dkaid,afjia msh;=ud" .re b.afkamshia o w,afï∞
msh;=ud" .re tïudkqfj,a ñfrkavd msh;=ud" .re neis,a
nrkaflda msh;=ud" .re fma;D i,oa[a[ msh;=ud" .re f–iq
u˙hd msh;=uka,d hdmkfha nei cQ,s 14 ∞ ;+;a;=l=äh
olajd mhskau .uka lr wf.daia;= 30 ∞ ukakdru uqyqo
yryd ;f,hsukakdrug meñK w;r" bkamiq cqfiajdia
ysñmdKka ryis.;j uqK .efikakg úh' jdia msh;=ud
f.dkaid,afjia msh;=udj ;u oyfï fiajdj weröug
uykqjrg le|jk ,°'
isxy, ni fyd¢ka fkd±k isá f.dkaid,afjia
msh;=udKkag m%:u wNsfhda.h Ndr úh' wm Or®u¥;
cqfiajdia msh;=ud NdIdj bf.k hdÉ∆ fmd;a ,sùug
ndr ≥kafkah' cqfiajdia msh wdrdOkfhka yd wjirfhka
imeñ◊ NslaIqka jykafia,df.kao" fma≥re oiafldka
wêldrï ;=udf.kao" NdId Y%dia;%h y∞rd ±kqu jr®Okh
lr .kakg f.dkaid,afjia ysñmdfKda iu;aúh'
Wkajykafia bf.k .;a fndfyda fohska ;ukaf.au
«kfha YíofldaIhla y∞ .;af;ah' ±k kqjk" idys;Hh
l,dj" ,sùfï ir, nj" NdIdfõ ;slaIKh
;=< ksr®udK f.dv ke.Sfï Y=r nj
t;=uka bf.kqfuka †kd .;af;ah' fy<
ni fyd¢ka m%.=K lr.;a t;=ud hdÉ[d"
m%dr®:kd" WmfoaY yd iuhï i;rjdo
fmd;a ,shkakg úh'
tl, f,aLlhka w;r m%p,s;j
;snQ Y%dia;%Sh NdIdfjka f;drjq .eñ
NdIdjlska ;u ksr®udK ldr®hfhys
kshe,Sfuka ksr®udK ìys lrkakg úh'
t;=ud úfYaIfldgu ;u .%ka:hka rpkd
ls¯fï° ,xld lf;da,slhka ;ukaf.a
wd.u iïnkaOfhka mq`M,a wjfndaOhla
,nd°fï wfmalaIdfjka ksr®udKh l<
w;r idiksl l=i,;djfhka o hq;=j
.%ka: lrKfhys kshe,sK' ta ksr®udK
l< ish,a,lau ìysùu is≥lf<a ud fkdj
foúhka jykafia nj f.dkaid,afjia
ysñf.a
ye`.Su úh' Or®fudaoHdkh ^1735 -
isxyf,ka yd fouf<ka" m%d;sydr®hj,sh"
^†k jr®I i|yka ke;&" foajfõo
mqrdKh ^1725 fouf<ka" 1735 isxyf,ka&"
iqúfYaI úidOkh ^1730 fouf<ka" 1728
isxyf,ka& .oH fmd; ldKav 15lao"
moH .%ka:o" w;HjYHu jQ fmd;a /
ilao rpkd lf<ah' foúhka jykafiaf.a
jrm%ido n,fhka ud ,shQ .%ka:j,
WmfoaYkfhka isxy, ckhdf.a is;a ye¯u
is≥úh' §foúhka jykafia ;u jrm%ido
n,fhka Tjqka rlaId lrk fial¶ nj
1733 ° f.dkaid,afjia ysñ fldÑka kqjr
ro.=re;=udgo ,shk ,o ,smshl i|yka
fõ'
f.dkaid,afjia msh;=ud isxy,fhka
fmd;a 22lao" fou< NdIdfjka fmd;a
15lao" mD;=.Sis NdIdfjka fmd;a 4lao
,kafoais niska tla fmd;lao ,Sfõ hehs
Trf;da˙hka jdr®;djl i|yka fõ' (rf. Orantorian Mission PP 250 - 252)
1' foajfõo mqrdKh ^1725 fouf<ka"
1735 isxyf,ka& 2' foaj fõo ixlafIamh
^1736 isxy," fou<& 3' iqúfYaI ksOdkh
^1728 fouf<ka" 1930 isxyf,ka& 4'
≥lam%dma;s m%ix. ^1728 isxyf,ka" 1930
fouf<ka& 5' Or®fudaoHdkh ^1735 isxy,"
fou<& 6' m%d;sydr®hdj,sh ^isxy," fou<
†kh fkdoks& 7' iqlD; or®mKh ^1735 fou<" isxy,& 8'
foaj kS;s úir®ckh ^1730 isxyf,ka& 9' fõoldjH ^ldjH
537 - ^1725 isxyf,ka& 10' isxy, m%;sld,a wldrd†h ^1730
isxyf,ka&" 11' fou< m%;sld,a wldrd†h ^isxy,
- fou< wr®:h 1735& 12' l%sia;shdks m,a,sh ^1730
isxyf,ka" 1715 fouf<ka& 13' wdk T!IOh ^1715
isxyf,ka& 14' ud;r m%;HlaIh ^1735 isxyf,ka& 15'
nq≥uq, ^1735 isxyf,ka& 16' fNaoldrhkaf.a ;r®lh
^1737 isxyf,ka" 1735 fouf<ka& 17' wd;aól rlaIKh
^1737 isxyf,ka& 18' ux., .S;h ^1730 isxyf,ka& 19'
«kdxch ^1739 fouf<ka" isxyf,ka jr®Ih fkdoks&
20' wdkkao l,smamqj 21' Or®u ix«j 22' uyuoa wd.u
^1734 fouf<ka& 23' ñ;HdoDIaáh ^1728 fouf<ka&
24' ñ;Hd oDIaáh .ek fmd≥ úsNd.hla ^1720 fouf<ka&
25' úfYaI øúv jdlH ms<sn| ks>Kavqjla ^1731 fouf<ka
yd mD;=.Sis NdIdfjka& 26' frdaudkq lf;da,sl iNdfõ
m%Odk ,laIK ^1720& 27' iqúfYaI wgqjdj ^1734& 28' fjo
fNao ldrhkag úreoaO ;lSh ^1736 ´,kao NdIdfjka& 29'
le,aùkq iuhg úreoaOj lreKq fmkaùu ^1736& ^fuu
.%ka: lreKq .re ;su;s fld<uqkafka msh;=udf.a is˙,la
ls;= iiqk .%ka:fhks&
f.dkaid,afjia msh;=ud ìysl< Or®u .%ka:hka fndfyda
.oH m%nkaOfhda jQy' tfy;a moHfhka rÑ; tajdo .oH
yd ne£ wuq;= idys; l,djla njg m;aù ;sì◊' ;ukag
wdfõksl jQ ffY,fhla ;=< t;=uka ksr®udKh ls¯fï†
ie±ye ne;sh" wd.ñl yd wOHdmksl jákdlula ;=<
idys;Hhla f.dvk.d,Sug t;=ud l%shd lf<ah' moH lD;Ska
w;r m%uqL;ajh .kafka fõo ldjHhs' th lú 537 lska
iïmQr®K jQ .%ka:hla fõ' fõo ldjH yq≥ nhsn,hl tk
yq≥ moH rpkdjla jk" Y=oaO ,shú,af,a lreKq ±laùula
j;a fkdfõ' th ls;= oyfï rih To .kajkakg" foaYSh
ixialD;shg rel=,la ≥ka" l%sia;shdks yrfha h:dr®:h t<s
olajk idys;Huh rifhka msreKq ksr®udKhls' t;=<ska
ls;=kq ck;d yoj;a fmdaIKhg ,enqKq rel=, b;d uy;ah'
§iqrúufka jev b|,d iõi; rlskg f,dn,d
kr f,dj imeñK ful,d fkdfhla wreu hi md,d
;r fldg l=refia weK,d lrk jog is; iel,d
urfKg m;a r`. ±l,d w`v;s tujq ≥la ú|,d¶
fõo ldjHfha 432 mo .%ka:fha tk hf:dala; ldjH
;=<ska oajks; lrk ñksia ika;dkfha lelEfrk ≥la
.eyeg ck;d ixfõ° nj ;=re`M lrkakg f.dkaid,afjia
msh rpkh fld;rï idr®:l ù ±hs wmg wkqudk l<
fkdyelaflao@ tf,iu ,f;daks ms<sn| ≥lam%dma;sl ye`.=ï
ms<sn| ≥lam%dma;sl ye`.=ï W;amd†l fuu rij,a moje,a
t;=uka ksr®udKj, idys; fmdaIKhg kj w;aje,la ,nd
≥ka nj wm ye`.Suhs'
§fidnk w;ska fk;ska is;ska i;yg jevlr foñfka
kok .=Ke;s mqka i|fia f,djg b;d isis,isfka
trk mshqï fiau †f.k is˙ m;=f,ka jä;s ≤fkaa
fu†k f–iq kifr®f.a mKk, fldhs .sfho wfka¶
^fõo ldjH 472 fjks lúh&
iajr®.dfrdamKh ;=< Ñ;a;dlr®Y”h f,i f–iq
iñ∫kaf.a f;acia n˙; nj ;=<ska u;= lrk kj idys;
rgdjl t,an isg olajk l=i,;dj wf.ah'
§ms;=re foú∫ ±l ;u l=ureka fkdmuK ikaf;dafia
re≥re mshia wj.=K hl=f.ka mh f.k wd ú,fia
w;=re fkdjk wdis˙ ° ol=K; jev b¢k f,fia
m;=r jñka ;u l=uref.a f;o jecUq◊ fï ú,fia¶
^fõo ldjH 528&
ldjH f.dkafkka fydnjkakd jQ wr®:d,xldrh"
Yí∞,xldrh" WNhd,xldrh hkd° lú iuh fkdms˙fy,d
idys;Hhg .;ay' f–iq iñ∫kaf.a †jHdj∞kh úia;r
lrñka ;†ka wd.u Or®ufhys ñksiqkaf.a is;a jeàu
t;=udf.a wNsu;h úh' hqfrdamfha l%sia;shdks lsú∫ka .%Sla"
,;ska" idys;Hdkq.; foaj l:djka yd tk Wmud iajlSh
ldjH w,xldr lrkq ms◊i .,md ;nkakdla fuka fõo
ldjHfhao foajl;d yd Wmudo ksis m˙† .,mñka ,shd
we;'
f.dkaid,afjia msh;=ud rfÜ úúO m<d;aj, ie˙irñka
,nd .;a w;a±lSï iuq∞h ;u f,aLkfha îc uQ,hka
h:dr®:Ndjhg m;a ls¯ug t;=ukag yelsù we;' isxy,
idys;Hh" ixialD;sl ,laIK ;=<ska .uHudkjQ th
ksjer† ls¯fï Wmfhdack udr®.hlg wj;Sr®K jkakg
t;=ukag yelsjQ nj ;u ksr®udK ;=<ska .uHudk fõ'
t;=udf.a ksr®udK .%ka: †f,k" WÑ;" Yí∞r®:" iq.uH
rpkd ffY,h" jdlHd,xldr wd° ,laIKo is;a lÆ
jekqï" ñys˙ joka je,a" ix;dm ye.Sï wd† idys;Hd;aul
w,xldro idys;H dk fldaIfha we;s nj th mila
lrhs' iu jpkj, isxy," wlaOr" ksis f,i fhdojd kj
idys;Hhla lrd t<öug ;=vqfok ffOr®hu;a Ndjhla
t;=udf.a ksr®udK ;=< olakg ,eîu úfYaI;ajhls'
§foaj fõo mqrdKh¶ o f.dkaid,afjia ysñmdKkaf.a
fjfiia ia:dkhla .;a lD;shls' Y=oaO nhsn,h yd
foaj Or®u Y%dia;%fha ixlaIsma;hl foaYSh ixialD;shg
wkqrEmjk f,i ksr®udKh l< ksr®udKhls' ta i|yd
wdY%s; m%nkaO folla úh'
;j;a fldgila ,nk i;sfha'''
uelaisuia frdahs fmfr®rd
ls;=kq idys;H nen<jQ f.dkaid,afjia msh;=ud
†<s∫kaf.a uõ lshd idka; f;fr®id ku uq`M f,dfõ we; wo m%p,s; fj,d
hqf.diaf,daúhdfjka msgù ;reK jhfia° l,algdjg meñ◊,d
l,a f.õfõ fu;=ñh ieu †k ≥.S ≥mam;a whf.a <`.gu ,xfj,d
f;d,a újr flrefõ f–iq .ek lshd fokakhs fï whf.a <`.gu fj,d
ore megõ uy u. oud .shúg wrka ye≥jfka f;fr®id uõ fj,d
frdayf,a w;yer ±uQ f,vqka <`.g ù Tjqkg iqjfha Tiqjla fj,d
f–iqf.a n, uysu b,a,d fndfyda m%d;sydr®hhka t∞ Tn is≥l<d
wirKqka yg lsisu úglj;a bv ;sífí keye fjkakg uxuq,d
f,dl= ms˙ila f,vq;a Tn <`.g ù isáh;a .;af;a fyd¢ka fï ieu /ln,d
wk;a ore jeäysá uvï frday,a jeks fkdfhla ;ekaj, Tn md k.d,d
lshQ flrE fndfyda foa we; wo olskakg ta ta ;ekaj, uõks Tn .ek ,shd,d
fndfyda n,j;=ka Tnj ms<s.;af;a foõuõg fuka f∞fyd;a je| ysi kud,d
†<s∫kaf.a uõ lshd idka; f;fr®id ku uq`M f,dfõ we; wo m%p,s; fj,d
ohd fiajh lf<a Tn Wmka rgg ú;r fkdj uq`M f,dfõ hkakg me;s˙,d
Nhdkl f,v frda. je,£ we;s whf. <`.g ù Tjqkf.a is;a iki,d
lshdf.k tk wirKqkaf.a ueisú,s j,g;a wjeis ms<shï fhdoj,d
;shdf.k ieu ,efnk ishÆ foa ke;sne˙ fik.gu ≥kakfka fn∞,d
t∞ f,dalhu †kqfõ Tn ohd fiajfha jer† ;eka fkd;snqK ksid
i∞ iduh f,dfõ m;=rejkakg Tn ±rE fjfyi;a iefjdu isáhfka wid
lsπ nei ukq f,da ishÆ yo ;=< lreKdj we;s lf<a i;=áks fkdj uqid
mq∞ fkdfn,a ;Hd.fhka Tnj meiiqfõ Tfí .=K oï fndfyda Wid
oy wg úfha miqjk úg f,dfrÜfgda lkHdrdufha meú† †úhg fj,d
„ú;fha fmr<shla l,algdfõ° foaj le|ùulska f,dalhd fj; †.= l<d
meú† f,da.=jo iu.ska kuo fjkia lr wirKqka <`.g ±ä f,i ,xfj,d
Tfnka f,djg ù we;s foa weiqju ≥gqju fldhs ljqre;a mq≥ufhka mq≥fug m;afj,d
fn!;siauh we.akia fndcdCisfõ f,da iqm;, f;fr®id uõf.a kduh
ku .u f,da.=j w;yer ≥.shka fjkqfjka ld w;r;a f.kdfõ ne;snr iduh
iq≥ id˙hg ks,a jdáh fhd∞ ks, we∫u lf<a foõujqkaj isyslr ùuh
Tn f,dfjka iuq.;a;;a wo foõujqka <`.g ù bkafka iajr®. rdcHfhauh
mS'ví,sõ' iqks,a
uy;añho m;aùuo
jdr®;djla msysgqjd we;'
f,dalfha ,dnd,u
w.ue;sksh f,i
mska,ka;fha ika;d
u˙ka m;aùuo úfYaI ffjoHj˙hljQ iS;d wrUfmd,
uy;añh niakdysr m<d;a wdKavqldr OQrhg m;aùuo
bl=;a jifr® iqúfYaI isoaëka f,i igyka ù we;af;ah'
wdishdkq újdyl rE /‚k f,i rgj,a 23la mrojd
ch.;a iuka;sld l=udrisxy uy;añho bl=;a ldka;d
igyfka lemS fmfkk jeo.;a igykla jkafkah'
foaYmd,k yd fjk;a n,mEïj,g fkdìhj wmlaImd;j
l%shdlrñka ó.uqfõ lfvd,dk N+ñhla l%Svd msáhla ls¯ug
úreoaOj igka l< f;acdks uy;añh furg rdcH fiajl
fiaúldjkag ≥ka wdor®Yh w.fkah' bl=;a cd;Hka;r
†k fol we;=<;a ld, mrdih ;=< is≥jQ fuu isoaêh
wmlaImd;s ck;djf.a we.hqug'
;shfnda,aâ iur;=x.
dkdr®: m%°mh26 m%°mh ±kaùï ls%ia;= jr®I 2020 la jQ udr®;= ui 15 jeks∞ b˙od w~yerhwo †kfhka ksudjg
m;a jk 2019 udr®;=
8 cd;Hka;r ldka;d
†kh;a" 2020 udr®;= 8
cd;Hka;r ldka;d †kh;a
w;r ld, mr;rfhka miq.sh
ïf,aÉc mdial= m%ydrhka wjOdkhg fhduq ls¯fï° ldka;d
mdr®Ijhg wh;a jeäu ixLHdjla tljr >d;kh ùu lemS
fmfkkafkah' tys m%;sM,hla f,i wd.ñl fldaKh wkqj
jeäu Y%S ,dxlsl ldka;djka ixLHdjla m%dK
m˙;Hd.sj˙hka f,iska biau;= jkafkah' th Y%S ,xld
lf;da,sl b;sydifha iqúfYaIs igykla jkq njg ielhla
ke;af;ah' 2019 wfma%,a 21 mdial= m%ydrfhka ñhe≥k
ixLHdj 250lg jeä nj ;;=o;a wdrxÑ u.ska mejfik
w;r 2019 cQks 30 dkdr®: m%°mh m%jD;a;sj, wkqj
45 muK ñhe≥k m%dK m˙;Hd.sj˙h f–'fla' l%siaákd
uy;añh f,i i|yka ù ;snq◊' mdial= m%ydrfha úka†;hka
njg m;aj udi 9la ;siafia w.kqjr rcfha frday,aj,
≥laú| m%dKm˙;Hd.sj˙h f,i bl=;a∞ ñhe≥k 26 yeú˙†
ks˙ks maf,d˙vd ;re◊h kj;u m%dKm˙;Hd.sj˙h
jkakSh' weh fldÉÑlfâ isoaOia:dkfha° m%ydrhg
,laj ñhe≥k 55 jekshd jkakSh' fuh fya;= fldgf.k
frday,a.;j yd fkajdislj úka†;hka f,iska m%;sldr
,nk /ila isák w;r Tjqkg blauka iqjh m;d fuu
cd;Hka;r ldka;d †kh° wms foú iñ∫ka wh†uq'
by;ska i|yka l< m˙† .;jqk udi 6 foi wjOdkhg
fhduq ls¯fï° f,dal újdyl rE /‚k f,i w.ro.=re
moúfha ÆiS wEka cQ˙ uy;añh f;a¯ m;aùu u;lhg
,lajk w;r óg wjqre≥ 35lg fmr 1984 ° f,dal újdyl
rE /‚k f,i w.kqjr mqrm;s frdais fiakdkdhl
uy;añho f;a¯ m;aùuo wu;l l< fkdyelaflah' tfiau
u˙h ;=ñhf.a m%ekaisialdk ksldfha kj fY%aIaGdêm;sksh
f,i t,a'iS' reøs.= meú† fidhq˙h m;aùu;a" iq≥jr
leñ,ia †h◊ meú† ksldfha ksr®ud;D uõ;=ñh iq≥jrhg
tiùu;a u;lhg ths' j;sldkq m%jD;a;s udOHfõ†ksh
l%siaákd ud˙ uy;añh m%:u j;djg ldka;djla f,iska
Y=oaOdikfha m%jD;a;s ldr®hd,fha fojekshd f,iska m;aùu
lemS fmks◊' ta w;r Y%S ,xld lf;da,sl ix.ufha cd;sl
f,alïj˙h f,i fiajh l< udOH lafIa;%fha fiajh
l< fldkais o,am;d≥ uy;añh 90 jk jirg md ;eìu
lemS fmksK' tfiau m<uqjrg ´iafÜ%,shdfõ hqo yuq∞fõ
fin,shla f,iska Y%S ,dxlsl mKNdId m%kdka≥ ;re◊h
tlaùu isysm;a fjhs' fIjfkdayss Y%S l=reisfha ksldfha
m%dfoaYdêm;sksh f,i fnkÜ m%kdka≥ fidhq˙h m;aùu;a
bl=;a jifr® lemS fmfkkafkah'
le,◊ iriúfha Wm l=,m;sjrhl=j isá ;s,la
r;akdhl uy;df.a Ndr®hdj jQ ,xldfõ m%:u mqj;am;a
ldka;d l;=j˙hjQ Y%shd r;akdhl uy;añhf.a wNdjfhka
fy< iskud wUfr® ¯† iSkqj f,iska úre∞j,sh ,o m%ùk
.dhsld wekac,ska .=K;s,l uy;añh;a wNdjh bl=;a jifr®
fYdal ckl is≥ùï hq.,hla f,i i|yka l< yelsh'
lÆ meye;s iu;a mej;Su ch.%yKhg ndOlhla fkdjk
nj bl=;a jifr® úYaj rE /‚k f,i m;ajQ fidismska
g%dkaia uy;añh ikd: ls¯uo u;lhg ths' tlg˙ka
ilf,dafmdaf,da m%:u jrg ldka;djla ckdêm;sksh
f,i ch.%yKh lr we;' ldka;djla f,iska m<uq jrg
hqfrdamd fldñifï iNdm;sksh f,i Wr®iq,d fvhr®
m%dKmß;Hd.s l;=ka /ila ìysl<bl=;a jir
Pkao .kak fndre fmdfrdka≥ ;j fí.,a keoao@
wdju lrkjhs lshk foa u;lu keoao@
ta fiaru wu;l fjk ˙,d mskqï keoao@
lr msg msg wd ck;djg myrkafku keoao@
.re ;s,lis˙ m%kdka≥ me';='ks' msh;=ud
ldg lshkako@