États limites ultime et en service — Wikipédia.pdf
Transcript of États limites ultime et en service — Wikipédia.pdf
-
1/6/2015 tatslimitesultimeetenserviceWikipdia
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats_limites_ultime_et_en_service 1/8
tatslimitesultimeetenserviceLespiceslmentsdemcanismesoudestructuressontsoumisesdessollicitations:effortsextrieurs,vibrations,dilatation,Ellessontengnraldimensionnesselondeuxcritres:
l'tatlimiteultime,ouELU(enanglais,ultimatelimitstate,ULS),quiconsistevrifierqu'ellesnesubissentpasdedformationirrversiblesouslacharge,etafortioriqu'ellesneprsententpasdedgradationl'tatlimiteenservice,ouELS(serviceabilitylimitstate,SLS),quiconsistevrifierqueleurdformationlastiquerestecompatibleaveclefonctionnement.
Sommaire
1Dformationslastiqueetplastique2Casdessollicitationssimples2.1Tractionouextension2.2Compression2.3Flambement2.4Flexion2.5Cisaillementsimple2.6Torsion
3Casdessollicitationscomposes3.1Flexion+torsion3.2Flexion+extensionoucompression3.3Torsion+cisaillement
4Voiraussi4.1Articlesconnexes
Dformationslastiqueetplastique
Considronsunepicefaited'unmatriauductile.Lorsquel'onaugmenteprogressivementdelacharge,lapicepassepartroistapessuccessives:
ladformationlastique:cestladformationnonpermanentequesubitunmatriausousunecertainecontraintelapicereprendsaformeinitialedsquecessecettecontrainteladformationplastique,permanente:lematriauaatteintlalimited'lasticitetlapicenereprendpassaformeinitialeladgradation,prludedelarupture.
Silapiceestfaited'unmatriaufragile,commeunverre,unecramique,unbton,unaciertremp,unefontenonductile,alorsellerestedansledomainelastiquejusqu'larupture.Danscecas,lavalidationl'ELUestuncritredersistancelarupture.
Articledtaill:Essaidetraction.
Casdessollicitationssimples
-
1/6/2015 tatslimitesultimeetenserviceWikipdia
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats_limites_ultime_et_en_service 2/8
Lescblesdecettegruesontsoumisdelatraction.
Pourunmmematriau,cettersistanceladformationdpenddutypedesollicitationoudefatiguequilsubit.Nousnousrfronsicilathoriedespoutres.
Tractionouextension
LorsquunepiceestsollicitelextensionparuneforceF,oncalculesacontraintenormale(lettregrecquesigma):
Lavalidationl'ELUconsistevrifierquecettecontrainteestinfrieureouauplusgalelarsistancepratiquelextensionRpe:
Rpe
Larsistancepratiquel'extensionestdfinie:
danslecasd'unmatriauductile,partirdelalimited'lasticit:Rpe=Re/sdanslecasd'unmatriaufragile,partirdelarsistancelatraction:Rpe=Rm/s.
Sousl'effetdelatraction,lapice,delongueurinitialel0s'allongequ'unequantitLvrifiantlaloideHooke:
=Eavec=L/L0
oEestlemoduledeYoungdumatriau,etestl'allongementrelatif.Lavrificationl'ELSconsistevrifierquelalongueurfinale
estcompatibleaveclefonctionnement.
Parailleurs,sadimensiontransversea0(largeur,paisseur,rayon)diminued'unequantitavrifiant:
.
Cetamincissementaugmentelejeuetpeutprovoquerundesserragesilapiceestsertie.Lavalidationl'ELSconsistedoncgalementvrifierquel'ajustementfinalestfonctionnel.
Compression
Commepourlextension,unepicecourtecomprimedoitavoirunecontraintedecompressioninfrieurelarsistancepratiquelacompressiondumatriau.
Rpc
-
1/6/2015 tatslimitesultimeetenserviceWikipdia
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats_limites_ultime_et_en_service 3/8
Unpylonetravailleessentiellementencompression.
Sollicitationauflambage
Lamedesciedformeenflexion.
avecRpc=Rec/souRmc/s.Pouruncertainnombredematriauxisotropes,leslimitesd'lasticitentractionetencompressionsontgales:
Rec=ReRmc=Rm
Cen'estpaslecaspourlesbtonsetlesfontes.
Ladformationsefaitcommepourlatractionlalongueurdiminued'unequantitLtandisqueladimensiontransverseaugmentd'unequantita,selonlesmmesquationsqueprcdemment(seuleschangentlessignesdesgrandeurs).Lavalidationl'ELSconsistevrifierquecesvariationsnenuisentpaslafonctiondelapice.
Flambement
Lachargecritiquedeflambage,ouflambement,Festlachargepourlaquellelapiceprsenteunrisqued'instabilitencompression:aulieudesimplementseraccourciretdes'largir,ellepeutsecourber.L'expressiondecettechargecritiqueestdonneparlaformuled'Euler:
o
EestlemoduledeYoungdumatriauIestlemomentquadratiquedelapoutrelkestlalongueurdeflambementdelapoutre,oulancement.
Articledtaill:Flambage.
Sileflambageestvit,lapiceestsimplementencompression.Lavalidationl'ELSestdoncceluidelacompression.
Flexion
Dansunepicesoumisedelaflexion,lamatireestsoumisedelatraction/compression.Lacontraintenormalemaximalevaut
avec:
Mfmax:momentdeflexionmaximal(mmN)Wl:moduledeflexiondelasectiondumatriau(mm3).
-
1/6/2015 tatslimitesultimeetenserviceWikipdia
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats_limites_ultime_et_en_service 4/8
Lemoduledeflexionestcalculpartirdumomentquadratiqueautourdel'axedeflexion,parexempleIGz,etladistancemmaximaleparrapportlafibreneutreselonl'axeperpendiculaire,Vy:
Lavalidationl'ELUconsistevrifierque
maxRpe
Souslacharge,lapicesedformetransversalement.Ilfautdoncvaluerledbatementmaximal,appelflche.Danslescassimples,l'valuationdelaflchepeutsefairepartirdeformulaires(voirparexempleWikibooks:FormulairedespoutressimplesDforme),oubienparuncalculintgral.
Lavalidationl'ELSconsistevrifierquelaflchenedpassepasunevaleurdonne.Danslecasd'unaxe,laflchedoittreinfrieureaujeupournepasprovoquerdeserrage.Engniecivil,laflcheadmissibledpenddelalongueurLdelapoutre,parexempleellevaut:
L/150(soit1/150delaporteL)pourlespartiesd'ouvrageenconsolen'ayantpassupportercourammentunecirculation(auvents,dbordsdetoiture),pourlestubesd'unestructuresupportantunpostelectriqueHTB(RTE)L/200pourlespicessupportantdirectementdeslmentsdecouverture(chevrons,liteaux),lacharpented'unestructuresupportantunpostelectriqueHTB(RTE)L/250pourunepoutre,dalleouconsolesoumisedeschargesquasipermanentes(clause7.4.1.4del'Eurocode2.Btonarm)L/300pourunesolivesupportantunplancher,lespannes,lespicessupportantdirectementdesmatriauxverriers,lesconsolessupportantunecirculation(montageouentretien),lespoteauxavecpontsroulants,lespoteauxavecremplissageenmaonnerieprenantappuisurlepoteau,lespoteauxdestinsrecevoirunvitragesurplusdelamoitideleurhauteur,leslmentsflchisreposantsurdeuxouplusieursappuis,etnesupportantpasd'lmentsderemplissageL/400pourlesouvragesflchisautresquelesconsoles,etsupportantunecirculation(montageouentretien)ouunremplissageL/500pourunlinteaudemensuiserieL/600pourunpontforestierneufacierbois(Ministredesressourcesnaturelles,Qubec)
Articledtaill:Flexion(matriau).
Cisaillementsimple
Lecisaillementsimpleestunesituationodeuxforcesopposess'appliquententantlgrementdcales.Lacontraintedecisaillement,oucission,estnote(lettregrecquetau)etvaut
o
Festl'efforttranchant,ennewtons(N)Sestl'airedelasectioncisaille,enmillimtrescarrs(mm2).
-
1/6/2015 tatslimitesultimeetenserviceWikipdia
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats_limites_ultime_et_en_service 5/8
Ruptured'unaxeenportefauxouenchape.
Dformationdanslecasd'uncisaillementsimple
Ilimportedednombrerlessectionscisailles:danslecasd'unaxeenportefaux,iln'yaqu'uneseulesectioncisaille,Sestdoncl'airedelasectiondroite.Maispouruneaxeenchape,l'effortserpartitsurplusieurstronons,ilyaautotaldeuxsectionscisailles,doncSvautdeuxfoisl'airedelasectiondroite.
Lavalidationl'ELUconsistevrifierque
Rpg
Larsistancepratiqueauglissement,Rpg,estdfiniepartirdelarsistancelastiqueauglissementReg:
Rpg=Reg/s.
Pourlesmtaux,larsistancelastiqueauglissementestrelielalimited'lasticit:
0,5ReReg0,8Re.
Sousl'effetducoupledeforces,lapoutresubitlocalementunedviation.L'anglededviation,(lettregrecquegamma),estrelilacontrainteparlemoduledecisaillementGdumatriau:
=G
oetGsontenmgapascalsetestenradians.Lesdeuxtrononsdelapicesedcalentd'unevaleurvvalant:
v=xtanx.
lavaleurxtantl'cartemententrelespointsd'applicationdesforces.
Lavalidationl'ELSconsistevrifierquecettedformationestcompatibleaveclafonctiondelapice.
Articledtaill:Contraintedecisaillement.
Torsion
Dansunepicesoumisedelatorsion,lamatiresedformeencisaillement.Lacontraintedecisaillementmaximale,oucissionmaximale,vaut:
avec
Mt:lemomentdetorsion(mmN)
C:moduledetorsiondelasectiondumatriau(mm3).
-
1/6/2015 tatslimitesultimeetenserviceWikipdia
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats_limites_ultime_et_en_service 6/8
Rotationdessectionssousl'effetdumomentdetorsion.
Danslecasd'unepoutredesectionfermecirculaire,lemoduledetorisonsecalculepartirdumomentquadratiqueIGetdurayonv:
.
Lavalidationl'ELUconsistevrifierquel'onnedpassepaslarsistancepratiqueauglissementRpg
maxRpg.
Latorsioncrelarotationd'uneextrmitparrapportl'autreextrmitautourdel'axe.L'anglederotationrelatifestnot(lettregrecquealpha).PourunmomentMtdonn,pluslapiceestlongue,plusestimportant.Ondfinitunangledetorsionunitaire(lettregrecquethta)enradiansparmillimtre(rad/mm),quivrifiel'quation
Mt=GIG
oGestlemoduledecisaillementdumatriau.L'angletotalderotationvaut
=L
oLestlalongueurdelapice,soit
Lavalidationl'ELSconsistevrifierquecetterotationestcompatibleaveclefonctionnementdel'ensemble.
Articledtaill:Torsion.
Casdessollicitationscomposes
Flexion+torsion
Lorsquunarbredetransmissionsubitlafoisunetorsionetuneflexion,samatiresubitlafoisdelacontraintenormaleetdelacontraintedecisaillement.
OndfinitunmomentdeflexionidalM,quiestlemomentgnrantunrisquederupturequivalentaumomentdeflexionrelMfetaumomentdetorsionMt:
Puisoncalculeunecontraintenormalequivalentecommeenflexion:
-
1/6/2015 tatslimitesultimeetenserviceWikipdia
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats_limites_ultime_et_en_service 7/8
Flexionettorsionsimultanes
Flexionetextensionsimultanes
Torsionetcisaillement
Lavalidationl'ELUconsistevrifierque
eqvRpe.
Cettemthoden'estvalablequepourlespicesdesectioncylindriqueferme.
lavalidationl'ELSconsistedterminersparmentlesdformationslaflexionetlatorsion(principedesuperpositionpourlespetitesdformations).
Flexion+extensionoucompression
Laflexionetl'extension/compressioncrentdelacontraintenormale.Onpeutdonccalculerlacontraintemaximalecommetantlasomme
delacontraintenormaleduelatraction/compression,N=F/S,etdelacontraintemaximaledeflexion,f=Mfmax/Wl
max=N+f
etlavalidationl'ELUconsistevrifierque
maxRpe.
Lavalidationl'ELSconsisteappliquerindpendammentladformationentractioncompressionetenflexion.
Torsion+cisaillement
Latorsioncommelecisaillementsimplecrentdelacontraintedecisaillement.Lacontraintersultanteestsimplementlasommedesdeuxcontraintescalculesindpendamment:
c=F/St=Mt/C=c+t
Lavalidationl'ELUconsistevrifierque
Rpg.
Voiraussi
Articlesconnexes
Mthodecontraintersistance
-
1/6/2015 tatslimitesultimeetenserviceWikipdia
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats_limites_ultime_et_en_service 8/8
Cedocumentprovientdehttp://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=tats_limites_ultime_et_en_service&oldid=111357422.
Derniremodificationdecettepagele29janvier201500:02.Droitd'auteur:lestextessontdisponiblessouslicenceCreativeCommonspaternitpartagelidentiquedautresconditionspeuventsappliquer.Voyezlesconditionsdutilisationpourplusdedtails,ainsiquelescrditsgraphiques.Encasderutilisationdestextesdecettepage,voyezcommentciterlesauteursetmentionnerlalicence.WikipediaestunemarquedposedelaWikimediaFoundation,Inc.,organisationdebienfaisancergieparleparagraphe501(c)(3)ducodefiscaldestatsUnis.