capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

11

Transcript of capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

Page 1: capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

capa_QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

Page 2: capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

ELIVULU LYAKONDA

ETENDUNGULO LYATETE (I) ATENDELO AÑGO.Efetikilo.

1.1 Atendelo añgo1.2 Alinga vokutendungula1.3 esokiyo (lyavelapo vali ale lisulepo vali)

Alinga

ETENDUNGULO LYAVALI (II) OLONDIMBUKISO(+ – × ÷)

2.1 Ekongelo– Esokiyo lyokukongela– olonepaAlumbu

2.2 Etepululo– Esokiyo lyokutepululaAlumbu

2.3 Elwiso.– Esokiyo lyokulwisaAlumbu

2.4 Etepiso– Esokiyo lyokutepisaAlinga

ETENDUNGULO LYATATU (III) OLOSETEKO

3.1 Oloseteko vyokulepa ale visõvi– Ometulu, etayo lisuñgamisa, uvya wometulu– Etepiso lyometuluAlinga

3.2 Oloseteko vyonjongo yinene– ElituluAlinga

3.3 Oloseteko vyonjongo yulemo– Okilungalama(okilu)Alinga

3.4 Oloseteko vyotembo– Elivala, Ekukutu, l’osingunduAlinga

3

miolo_PAGINAÇÃO UMBUNDU MAT 16/10/2019 10:33 Page 3

Page 3: capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

Mosi

11 1 1 1________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

Vali

22 2 2 2________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

Tatu

33 3 3 3________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

8

miolo_PAGINAÇÃO UMBUNDU MAT 16/10/2019 10:33 Page 8

Page 4: capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

ESOKIYO

= 5 atendelo

=  10 = lyatendungulo     ale       Ekwı~

ocindekase1   9   8

ovita, ocita akwi, ekwi atendungulo, etendungulo

1   9   8atendunguloakwı~ovita

1 ---- esokiyo ly’ovita9 ---- esokiyo ly’akwı~8 ---- esokiyo ly’atendungulo

5 2 6 5   2   6 etendunguloakwı~ovita

5 = esokiyo lyovita2 = esokiyo lyakwı~6 = esokiyo lyetendelo

21

miolo_PAGINAÇÃO UMBUNDU MAT 16/10/2019 10:33 Page 21

Page 5: capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

24

EKONGELO

1. Umwe ukwakulima wavelapo wongula v'osemanu yateteakwı~ avali la vikwãla (24) kolosako vyokafe~, yakwavo yakwamapoyongula akwı~ atatu la vivali (32) kolosako vytokafe.

Olosako viñgami ongula volosemanu vivali:Kulihisa

24 kolosako+ 32 kolosako

56 kolosako

Etambululo: Volosemanu vivali wongula akwı~ atãlo l'epandukolosako vy'okafe (56).

Vocumbo mumwe mwakala 25 kolomanga kwenda 16 kolon-gayawa.

Apako añgami akala vocumbo?25 kolomanga

+ 16 kolongayawa41 kapako

miolo_PAGINAÇÃO UMBUNDU MAT 16/10/2019 10:33 Page 24

Page 6: capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

28

Panga lokusokolola

1 + 4 + 2 + 8 = 26 + 4 =3 + 5 = 16 + 4 =13 + 5 = 2 + 6 + 4 =

31 + 1 + 7 =11 + 7 =21 + 7 =

Semulula alinga a'ndeti:

Vonjo yimwe mwapangiwa 125 k’olonjeke vyosema mukwavomwapangiwa vali 254. Olonjeke viñgami vy'osema vyapangiwavolonjo vivali vy'upange?

Vepya limwe mulinga upange 65 kolongunja vyokulima, muk-wavo 43. Olongunja viñgami vilinga upange vovapya ava vavali?

Onjila yikwamiwa oco tulinge elumbu. Cavelapo okuti okwatañgo olonjiia, oco otele okulinga elumbu.

1 Tanga elumbu 2 Vanjiliya epulilolutate walwa

miolo_PAGINAÇÃO UMBUNDU MAT 16/10/2019 10:33 Page 28

Page 7: capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

Elwiso

Vokasya, l'okasya muli eci cisoka 12 kaseka, ale asala.Aseka añgami tusanga volokasya 4 (vikwãla)

Pwãyi citavavo okukwama onjila yituyaywisako Ndomo:

12 kaseka × 4 kolokasya 48 kaseka

Ocindekase cikwavo:

Awato atatu apitilã kokutamba ombisi, owato l'owato wanena122 kolombisi. Olombisi viñgami vanena vosi.

Tupondola okukongela ndomo122 122

+ 122 366

Ndeci twalinga ale konyima citava okupita konjila yiyayulako

122 kolombisi× 3 awato366 kolombisi

35

miolo_PAGINAÇÃO UMBUNDU MAT 16/10/2019 10:33 Page 35

Page 8: capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

38

ETEPISO

Ndati citepisiwa:

84 kalalanja atepisiwa k'omanu 4. Alalanja añgami omunu aka-tambula:

84– 8 k'alalanja 4 k'omamu04 21 k'alalanja

– 40

Ekumbululo: Omunu l'omunu okatambula 21 k'alalanja.

Kwatepisiwa 12 k'ovikanda vyokusonehã kepandu (6)Iy'oloñgame

Valilongisa kalufambetisasawu~. Oñgame yimosi yatambula ovi-kanda viñgami vy'okusonehã.

12 ovikanda 6 k'olongame– 12 2 k'ovikanda vy'okusonehã

00

Ekumbululo: Oñgame yatambula ovikanda 2.

miolo_PAGINAÇÃO UMBUNDU MAT 16/10/2019 10:33 Page 38

Page 9: capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

Vanjiliya:

Tuyongola olomunga 2 vyalisoka k'ahondyo epanduvali

Twatelisa olomunga vyalisoka vikwete ahondyo atatu.Kwasupa ehondyo limosi (1).

ale: 7 k'ahondyo 2 omunga– 6 3 k'ahondyo1 k'ehondyo

Ketendungulo 33 tusokiya olomunga vivali vyalisoka.Vanjiliya nda kuli ocisupe.

33 22 16131201

Twatelisa olomunga vivali, kwasupa umosi.Linga evi vikwayı~mo.

934 4 734 3

935 4

41

miolo_PAGINAÇÃO UMBUNDU MAT 16/10/2019 10:33 Page 41

Page 10: capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

OLOSETEKO OMETULU

Lilongisa okusetekaUlepo wohondo yonjo yange yelilongiso ukwete 20 kolomãyikuli ovikwata vimwe vyavelapo vali enene kokuseteka.

uvya wometulu ometulu ya kalupindelo.

etayo lisuñgamisa

Tulilongisi okutunga ometulu, oco citave okuseteka ale okukuli-hã ulepo wonjo yelilongiso, kwenda wovina vimwe oyongola oku-seteka.

Pinga kulongisi wove oco akukwatiseko okuseteka ulepo wome-tulu yevaya

Tutepisa ometulu eyi 10 kolonepa vyalisoka .

L'ekwatiso l'yometulu linga oloseteko evi Ulepo womesa yulongisi walunfambetisasawu~

ulepo wepitouñgwalo wohondo yelinlongisoulepo womanu akamba v'ove

43

miolo_PAGINAÇÃO UMBUNDU MAT 16/10/2019 10:33 Page 43

Page 11: capa QXP umbundu matematica 16/10/2019 10:09 Page 1

48

10 l'yalivala la 30 kakukutu

Ondimbukiso yinene nda yikasi ketendelo Iyepandutwacikuliha okuti twatelisa 30 kakukutu.Nda ondimbukiso yitito yikasi p'okati katendelo twacikuliha

okuti tukwete ocinimbu calisoka celivala

Elivala 3 (okutepululapo) 25 kakukutucipopiwa ndeci kwakamba 35 kakukutu aco tutelise alivala

akwãla.

miolo_PAGINAÇÃO UMBUNDU MAT 16/10/2019 10:33 Page 48