ÎÁÅÊÒÈÂ 7

Éîðäàíêà ÁÅÊÈÐÑÊÀ

Îòåêâàùè â ñúçíàíèåòî òðîãàòåëíè èñòîðèè íà ìàé-

êè, ÷èèòî äåöà èìàò ïðîáëåì ñ íàðêîòè÷íàòà çà-

âèñèìîñò, äèðåêòíè èíòåðâþòà ñ íàðêîçàâèñèìè... È

ñêðèòà êàìåðà, çàñíåëà ëåêóâàùè ñå ñ ìåòàäîí ëè-

öà... Òîâà ñå ñëó÷âà âúâ ôèëìà “Çàâèñèìîñò”.* Íàðåä ñðàçêàçàíèòå èñòîðèè èçîáèëñòâàò íåïðåêúñíàòè ñàìî-öåëíè è åäíîâðåìåííî äîñòà ñìåëè ìåòàôîðè, ñúçäà-âàùè êðàéíî íåãàòèâíà íàãëàñà, çàòâúðæäàâàùà ñòèã-ìàòèçàöèÿòà â ïðåäñòàâàòà çà íàðêîçàâèñèìèòå, êîè-òî íàé-ìàëêî ñå íóæäàÿò îò òîâà. Åäíî áåçêðàéíî ñú-ïîñòàâÿíå ñòðàíñòâà ìåæäó èñòîðèèòå è êóïèùàòà áîê-ëóöè, ìà÷êàíè îò âñè÷êîïîãëúùàùà ìåëà÷êà íà íåíóæ-íè èçõâúðëåíè âåùè. Íèìà òåçè õîðà ñà ïî-ìàëêî ðàâ-íè îò äðóãè, íèìà òå íÿìàò ñåìåéñòâà, ïðèÿòåëè?

Çàñíåòèòå ñúñ ñêðèòà êàìåðà ëèöà, ñà ëåêóâàùèòåñå ñ ìåòàäîí, îêîëî ñãðàäàòà, êúäåòî ñå ïðîâåæäàìåòàäîíîâàòà ïðîãðàìà. Ïðè ïðàâåíåòî íà çàïèñà,îáà÷å, ó÷àñòíèöèòå íå ñà çíàåëè, ÷å ñà îáåêò íà íåï-ðàâîìåðíèòå ñíèìêè è íå ñà äàâàëè ñúãëàñèåòî ñè.Èçëú÷âàíåòî íà ìàòåðèàëà å ñúïðîâîäåíî ñ íàäïèñà“ñêðèòà êàìåðà”, íî íå ñà ïðåäïðèåòè íåîáõîäèìèòåìåðêè, çà äà áúäå çàïàçåíà â òàéíà ñàìîëè÷íîñòòà íàó÷àñòíèöèòå. Èçïîëçâàíåòî íà ñêðèòà êàìåðà çà öåëè,êîèòî íå ñà â îáùåñòâåí èíòåðåñ, å â ðàçðåç ñ íîðìè-òå íà ïîâåäåíèå, êîèòî ïîñòàâÿ Åòè÷íèÿò êîäåêñ íà áúë-ãàðñêèòå ìåäèè. Ïîäîáíî äåëî ñå îïðåäåëÿ êàòî íå-ìîðàëíî è íååòè÷íî è îò ïðîôåñèîíàëèñòèòå äîêóìåí-òàëèñòè.

Îò èçëú÷åíîòî íå ñòàâà ÿñíî, ÷å òîâà, êîåòî ñå èí-æåêòèðà å ìåòàäîí, à ñå ñúçäàâà ïîäâåæäàùî óñåùà-íå çà ïðèåìàíå íà ïîðåäíàòà äîçà íàðêîòèê. Âúâåæäà-íåòî â çàáëóæäåíèå å èíòåðåñåí ïîõâàò, íî â òîçè ñëó-÷àé âîäè äî ïîâòîðíî íàðóøàâàíå íà Åòè÷íèÿ êîäåêñ.

Ëèöàòà íà ôèëìèðàíèòå ó÷àñòíèöè ñå âèæäàò ñúâ-ñåì ÿñíî, íà ìåñòà äîðè îñòàâàò îòêðèòè, à ñàìîëè÷-íîñòòà èì - íåçàùèòåíà. Âúðõó î÷èòå íà íÿêîè îò ëèöàòàå ïîñòàâåíà ÷åðíà ëåíòà, êîÿòî íå èçïúëíÿâà ïðåäíàç-íà÷åíèåòî ñè. Èìà ìîìåíòè âúâ ôèëìà, êîãàòî êàìå-ðàòà ñå ïðèáëèæàâà â áëèçúê êàäúð è, âúïðåêè ÷åðíàòàëåíòà, êîÿòî ïîêðèâà ñàìî î÷èòå èì, òå ìîãàò äà áúäàòðàçïîçíàòè áåç íèêàêâî óñèëèå, çàùîòî âñè÷êè äðóãèîòëè÷èòåëíè áåëåçè (íîñ, óøè, áðàäè÷êà, óñòíè) îñòà-âàò íåçàêðèòè. Ëåíòàòà å ïîñòàâåíà òàêà, âñå åäíî ó÷à-ñòíèöèòå èìàò ÷åðíè ñëúí÷åâè î÷èëà. Áåçñïîðåí å ôàê-òúò, ÷å ñëúí÷åâèòå î÷èëà íå ïðàâÿò ÷îâåê íåðàçïîçíà-âàåì.

Ïî ñëåäèòå íà ñêðèòàòà êàìåðà...

Ñïîðåä òâúðäåíèÿòà íà íÿêîè îò çàñåãíàòèòå ëèöà èäî äíåñ èìà õîðà, ïîçíàòè è íåïîçíàòè, êîèòî ãè ñðå-ùàò è èçðàçÿâàò íåãàòèâèçìà ñè êúì òÿõ è çäðàâîñëîâ-íèÿ èì ïðîáëåì - íàðêîòè÷íà çàâèñèìîñò.

 ðåçóëòàò íà èçëú÷âàíåòî íà ôèëìà, ïî òîçè áåçîò-ãîâîðåí è íåîáìèñëåí íà÷èí, åäèí îò ó÷àñòíèöèòå åïðåòúðïÿë ñåðèîçíè íåèìóùåñòâåíè âðåäè, èçðàçÿâà-ùè ñå íå ñàìî â ñðàì è îïîçîðÿâàíå íà ÷åñòòà è äîñ-òîéíñòâîòî ìó, à òàêà ñúùî è ñà ïðåäèçâèêàëè øîêè-ðàù ïîâðàò â äîòîãàâà áåçîáëà÷íèòå ìó ñåìåéíè îò-íîøåíèÿ. Âñëåäñòâèå íà èçëú÷åíèÿ ìàòåðèàë è íàêúðí-ÿâàíåòî íà íåïðèêîñíîâåíîñòòà íà ëè÷íèÿ ìó æèâîò,íåãîâàòà áðåìåííà ïðèÿòåëêà ãî íàïóñêà è àáîðòèðà.Òàêàâà ðàçâðúçêà, ðåçóëòàò îò íåñúîáðàçèòåëíîñòòà èáåçõàáåðèåòî íà àâòîðèòå, ïðåäèçâèêâà äúëáîê è íå-ïîïðàâèì ñòðåñ ó íåãî.

Ñ òîçè àêò ëåêîìèñëåíî å ïîðóãàíî îñíîâíîòî ÷î-âåøêî ïðàâî, ïðîâúçãëàñåíî îò Êîíñòèòóöèÿòà íà Ðå-ïóáëèêà Áúëãàðèÿ, à èìåííî íåïðèêîñíîâåíîñòòà íàëè÷íèÿ æèâîò íà ãðàæäàíèòå. Áåçîòãîâîðíîòî îòíîøå-íèå íà àâòîðèòå å íåçàêîííà íàìåñà â ëè÷íèÿ æèâîòíà ïîñòðàäàëèòå è ïîñåãàòåëñòâî âúðõó ÷åñòòà, äîñòîé-íñòâîòî è äîáðîòî èì èìå. Ãðóáîòî ïîãàçâàíå íà ëè÷-íàòà èì íåïðèêîñíîâåíîñò ÷ðåç ïóáëè÷íîòî ïîêàçâà-íå íà ôàêòè îò ëè÷íèÿ èì æèâîò, çà êîåòî òå íå ñà äàâà-ëè ñúãëàñèåòî ñè, ïîêàçâà ëèïñàòà íà ïðîôåñèîíàëè-çúì è íååòè÷íà çëîóïîòðåáà ñ ëè÷íîñòòà èì.

Äðóã ôàêòîð, êîéòî ñî÷è íàðóøàâàíåòî íà êîíñòè-òóöèîííî ïðîâúçãëàñåíîòî ïðàâî, å ëèïñàòà íà îáùåñ-òâåí èíòåðåñ ïðè çàñíåìàíåòî íà ëåêóâàùèòå ñå ñ ìå-òàäîí, íàìèðàùè ñå îêîëî ñãðàäàòà, â êîÿòî ñå ïðî-âåæäà ìåòàäîíîâàòà ïðîãðàìà. Ñëåäîâàòåëíî, íÿìàçàêîíîóñòàíîâåíà ïðè÷èíà äà áúäàò îòêðèòè è ëåñíî-ðàçïîçíàâàåìè ëèöàòà èì.

 Çàêîíà çà çàùèòà íà ëè÷íèòå äàííè èç÷åðïàòåëíîñà èçáðîåíè ñëó÷àèòå, êîãàòî îáðàáîòâàíåòî íà ëè÷-íè äàííè å äîïóñòèìî.  òîçè ñëó÷àé íèòî åäíî îò òÿõ íåå íàëèöå. Íàïðîòèâ, äîðè ñúùèÿò çàêîí çàáðàíÿâà îá-ðàáîòâàíå íà ëè÷íè äàííè, êîèòî ñå îòíàñÿò äî ëè÷íî-òî çäðàâå. Êàòî ñå ïðåäîñòàâÿò íà øèðîêàòà ïóáëèêàëè÷íèòå äàííè, ñâúðçàíè ñúñ çäðàâåòî íà ôèëìèðàíè-òå ëèöà, ñå íàðóøàâà òàçè çàáðàíà.

Ñ áåçîòãîâîðíèòå ñè è íåïðîôåñèîíàëíè äåéñòâèÿàâòîðèòå íà ôèëìà íàðóøàâàò è ðàçïîðåäáèòå íà Åâðî-ïåéñêàòà êîíâåíöèÿ çà çàùèòà ïðàâàòà íà ÷îâåêà è îñ-íîâíèòå ñâîáîäè (ÅÊÏ×). ÅÊÏ× çàêðèëÿ ïðàâîòî íà íåï-ðèêîñíîâåíîñò íà “ëè÷íèÿ æèâîò” - îáùî ïîíÿòèå, êîåòîîáõâàùà ôèçè÷åñêàòà è ìîðàëíà íåïðèêîñíîâåíîñò íàëè÷íîñòòà. Èìåííî òîâà ïðàâî îáà÷å å íàðóøåíî, ñëåäêàòî, áåç ñúãëàñèåòî íà ó÷àñòíèöèòå, òå ñà áèëè ôèëìè-ðàíè è íå å áèëà ïîëîæåíà íåîáõîäèìàòà ãðèæà çà ñúõ-ðàíÿâàíå íà ñàìîëè÷íîñòòà èì. Ïî òîçè íà÷èí ôàêòè îòëè÷íèÿ èì æèâîò ñà áèëè ãðóáî èçëîæåíè íà ïîêàç è íåï-ðèêîñíîâåíîñòòà èì å ïîãàçåíà. �

* Ïðîäóöåíòñêà êúùà “Àðò Óèíað” å ñúçäàëà òîçè ôèëì ïî

äåéñòâèòåëíè ñëó÷àè. Àâòîð è ïðîäóöåíò å Áèëÿíà Òðàÿíî-

âà, ðåæèñüîð å Äåÿí Ðóñåâ, îïåðàòîðè - Ðóìåí Âàñèëåâ, Âàíüî

Ãåîðãèåâ è Ðîñåí Äàñêàëîâ. Ïðåìèåðàòà ìó ñå å ñúñòîÿëà â

Äîìà íà êèíîòî. Çàáåëÿçàí íà òàçè ïðåìèåðà, äîêóìeíòàë-

íèÿò ôèëì áèâà èçëú÷åí äâóêðàòíî è ïî “Êàíàë 1” íà ÁÍÒ

8 ÎÁÅÊÒÈÂ

Ïðîäúëæàâà îò ñòð. 3

Íî ñèñòåìíè èëè íå, ìåðêèòå âñå ïàê òðÿáâà äà ñåèçïúëíÿâàò. Òàêà ëè å? Ïî-ãîëÿìàòà ÷àñò îò òÿõ ñà ñúññðîê àâãóñò - ñåïòåìâðè, çà äà âëÿçàò â ïîñëåäíèÿ ðåøà-âàù ñåïòåìâðèéñêè äîêëàä. Åòî êàêâî ïèøå â ÍÏÎ äîê-ëàäà çà òîâà: “Ñòåïåíòà íà èçïúëíåíèå íà ìåðêèòå êúì

äàòàòà íà îáîáùàâàíå íà äîêëàäà å íèñêà. Òðóäíî ìî-æå äà ñå ïîñî÷è äîðè åäíà, êîÿòî äà å èçïúëíåíà èç-öÿëî.” È ïî-íàòàòúê: “Äîðè è èçïúëíåíèåòî èì äà å çà-ïî÷íàëî èëè äà ñà ÷àñòè÷íî èçïúëíåíè, íàé-÷åñòî êà-

÷åñòâîòî íà èçïúëíåíèå å íåçàäîâîëèòåëíî.”Îáðàçöîâ ïðèìåð çà ôîðìàëíî èçïúëíåíèå ñà ìåð-

êèòå, âçåòè çà îòðàçÿâàíå íà ïðåïîðúêàòà, îòíàñÿùà ñåäî êîíñòàòàöèÿòà îòíîñíî ðàáîòàòà íà Êîìèñèÿòà çàçàùèòà îò äèñêðèìèíàöèÿ. “Êîìèñèÿòà çà çàùèòà îò äèñ-êðèìèíàöèÿ âñå îùå íå ðàçïîëàãà ñ òî÷íèòå ðåñóðñè èíå å íàïúëíî îïåðàòèâíà”, ñà íàïèñàëè åêñïåðòèòå íàÅÊ.  îòãîâîð ÌÑ å ðåøèë, ÷å äî 30 þëè ñëåäâà äà ñåîáÿâÿò êîíêóðñè è äà ñå íàçíà÷àò íåîáõîäèìèòå êàäðè.Íî åòî êàêâî êîíñòàòèðà ãðàæäàíñêèÿ äîêëàä: “Òàçèìÿðêà, îáà÷å, ïðåäñòàâëÿâà ìèíèìàëíîòî è äàëå÷ íåèç÷åðïâà íåîáõîäèìîòî çà àäåêâàòíîòî ïîñòèãàíå íàïîäîáðåíèå â ðàáîòàòà íà êîìèñèÿòà. ...×èñëåíîòî ïî-ïúëâàíå íà ñúñòàâà áåç èçðàáîòåíè ïðîöåäóðè, ïðàâè-

ëà è ïðàêòèêè çà ðàáîòà ðèñêóâà äà äîâåäå âìåñòîäî ïîâèøàâàíå êàïàöèòåòà é, äî óòåæíÿâàíå íà ñòðóê-òóðàòà íà êîìèñèÿòà.” Ñëåä òîâà ðàçáèðàìå, ÷å ñðåä-íàòà ðàáîòíà çàïëàòà òàì (523,85 ëâ.) å ìíîãî ïî-íèñ-êà, îòêîëêîòî â äðóãè ïîäîáíè çâåíà, íàïðèìåð Ðå-äàêöèÿ “Íîðìàòèâíè àêòîâå” â ÌÑ (884.25 ëâ.), ÷å ÌÑå ïîèñêàë ùàòúò è äà áúäå ñúêðàòåí ñúñ 7% è “òîçèáðîé ùàòîâå îïðåäåëÿ êàäðîâè ðåñóðñ íà ÊÇÄ, êîë-êîòî íà äâå îòíîñèòåëíî ðàçâèòè ÍÏÎ - íåäîñòàòú÷åíçà íàöèîíàëíàòà èíñòèòóöèÿ çà óòâúðæäàâàíå íà ðà-âåíñòâî”. À çà ïîäîáðÿâàíåòî íà êâàëèôèêàöèÿòà íàêàäðèòå ÷åòåì: “Îöåíÿâàíàòà ìÿðêà íå å èç÷åðïà-òåëíà è çàùîòî íå ïðåäâèæäà îáó÷åíèå çà êàäðèòåíà ÊÇÄ.  Áúëãàðèÿ åêñïåðòèòå â òàçè îáëàñò ñà åäè-íèöè... Ïëàíèðàíîòî îáó÷åíèå èçîáùî íå âêëþ÷âàîáó÷åíèå ïî àíòèäèñêðèìèíàöèîííî ïðàâî”.

Ãðàæäàíñêèÿò äîêëàä å íàïèñàí îò àâòîðè è îðãà-íèçàöèè, êîèòî îò ãîäèíè íàáëþäàâàò ñúñòîÿíèåòî íàïðàâàòà íà ÷îâåêà è ïîëîæåíèåòî íà ò.í. “óÿçâèìè ãðó-ïè”. Äàíî òåêñòúò äà áúäå ïðî÷åòåí è îò ïðàâèòåëñòâå-íèòå ÷èíîâíèöè, è îò ÅÊ. À ôàìèëèÿ “Ïðàâà íà ÷îâåêà”÷ðåç ìåäèéíà êàìïàíèÿ òðÿáâà äà èíôîðìèðà ïóá-ëèêàòà çà íà÷èíà, ïî êîéòî - çà êîé ëè ïúò - óïðàâëÿâà-ùèòå ñå îïèòâàò äà õâúðëÿò ïðàõ â î÷èòå íà “Åâðîïà”.�

� Äî êàêâà ñòåïåí òîâà âìåøàòåëñòâî â ëè÷íèÿ èìæèâîò å áèëî íåîáõîäèìî? Òðÿáâà äà ñúùåñòâóâàò îñî-áåíî ñåðèîçíè ïðè÷èíè, çà äà ìîæå íàìåñàòà îò ñòðà-íà íà äúðæàâíèòå âëàñòè äà ñå ïðèåìå çà çàêîííà, îòãëåäíà òî÷êà íà åâðîïåéñêèòå ðàçïîðåäáè. Íî òóê ëèï-ñâàò òàêèâà.  êîíêðåòíèÿ ñëó÷àé íàìåñàòà è ãðóáîòîïîðóãàâàíå íà ÷åñòòà è äîñòîéíñòâîòî íà çàñíåòèòå ñúññêðèòà êàìåðà ëèöà íå ñà â “èíòåðåñ íà íàöèîíàëíàòàè îáùåñòâåíàòà ñèãóðíîñò èëè íà èêîíîìè÷åñêîòî áëà-ãîñúñòîÿíèå íà ñòðàíàòà, çà ïðåäîòâðàòÿâàíå íà áåç-ðåäèöè èëè ïðåñòúïëåíèÿ, çà çàùèòà íà çäðàâåòî è ìî-ðàëà èëè íà ïðàâàòà è ñâîáîäèòå íà äðóãèòå”. Ïîíÿòèå-òî "íåîáõîäèìîñò" å ñâúðçàíî ñ òîâà çà "äåìîêðàòè÷íîîáùåñòâî". Ñïîðåä ïðàêòèêàòà íà ñúäà, íàðóøàâàíåòîíà ïðàâî, ãàðàíòèðàíî îò êîíâåíöèÿòà, íå ìîæå äà áú-äå ðàçãëåæäàíî êàòî "íåîáõîäèìî â åäíî äåìîêðàòè÷-

íîòî îáùåñòâî", àêî òî íå å, ïðîïîðöèîíàëíî íà ïðåñ-ëåäâàíàòà çàêîííà öåë. À çàêîííà öåë â ñëó÷àÿ å òðóä-íî äà ñå îáñúæäà, ñëåä êàòî òÿ íå ñúùåñòâóâà.

Íåîáõîäèìî å äà ñå îòáåëåæè, ÷å äåéñòâèÿòà íàîòâåòíèêà íå ñå çàùèòàâàò îò êîíñòèòóöèîííî ïðîâúç-ãëàñåíîòî ïðàâî íà îòâåòíèêà, à èìåííî ñâîáîäàòàíà èçðàçÿâàíå íà ìíåíèå. Ïðè÷èíàòà çà òîâà ñå êðèåçàä íîðìà â áúëãàðñêàòà Êîíñòèòóöèÿ, êîÿòî êàçâà, ÷å“òîâà ïðàâî íå ìîæå äà ñå èçïîëçâà çà íàêúðíÿâàíåíà ïðàâàòà è äîáðîòî èìå íà äðóãèãî”.

Ïîäîáíà ëèïñà íà ìèñúë çà íàðóøàâàíåòî íà ïðà-âàòà íà ÷îâåêà å íåâúçìîæíî äà îñòàíå íåçàáåëÿçà-íà. Áúëãàðñêèÿò õåëçèíêñêè êîìèòåò çàå ñâîÿòà ïîçè-öèÿ ïî ñëó÷àÿ è ùå îêàæå ïîñðåäíè÷åñòâî ìåæäóñòðàíèòå ïî ñïîðà çà ïîñòèãàíå áàëàíñ ìåæäó ñâî-áîäàòà íà ñëîâîòî è ïðàâîòî íà ëè÷åí æèâîò.�

Îò íà÷àëîòî íà àâãóñò 2006 ã. Áúëãàðñêèÿò õåë-çèíêñêè êîìèòåò çàïî÷íà ðàáîòà ïî ôèíàíñèðàíîò ÈÓÑÑ (Èíñòèòóò çà óêðåïâàíå íà ñúäåáíàòàñèñòåìà) ïðîåêò, íàñî÷åí êúì ñúäåáíàòà ïðàê-òèêà ïî íàêàçàòåëíè äåëà çà ïðåñòúïëåíèÿ, ñâúð-çàíè ñ ïðîèçâîäñòâî, ðàçïðîñòðàíÿâàíå, äúðæà-íå èëè ïðåíàñÿíå íà íàðêîòè÷íè âåùåñòâà (÷ë.354 è ñë., 242 ÍÊ). Óñïîðåäíî ñ íàáëþäåíèÿòà íàòàêèâà äåëà, èçñëåäâàíåòî ùå âêëþ÷è ïðîó÷âàíåíà äîêóìåíòè ïî òÿõ, êàêòî è ïîñåùåíèÿ íà çàòâî-ðè è çàòâîðíè÷åñêè îáùåæèòèÿ çà èíòåðâþèðà-íå íà ëèøåíè îò ñâîáîäà ñ âëåçëè â ñèëà ïðèñú-äè çà ïðåñòúïëåíèÿ, ñâúðçàíè ñ íàðêîòè÷íè âå-

Íîâ ïðîåêò íà ÁÕÊ

ùåñòâà. Ïðîåêòúò ñè ïîñòàâÿ çà öåë äà àíàëèçèðàåôåêòèâíîñòòà íà äåéíîñòòà íà ïðàâîïðèëàãàùè-òå îðãàíè â ïðîòèâîïîñòàâÿíåòî íà íàðêî-ïðåñ-òúïëåíèÿòà è äà èçâúðøè àíàëèç è îöåíêà íà ðå-çóëòàòà îò íåïîñëåäîâàòåëíàòà çàêîíîäàòåëíàòàïîëèòèêà â áîðáàòà ñ ïðåñòúïëåíèÿòà, ñâúðçàíè ñíàðêîòèöè.  ðåçóëòàò íà òîâà, ïðîåêòúò ùå ïîâè-øè ãðàæäàíñêèÿ êîíòðîë íàä äåéñòâèÿòà íà ïðà-âîïðèëàãàùèòå îðãàíè â ñôåðàòà íà áîðáàòà ñðàçïðîñòðàíåíèåòî íà íàðêîòèöè è ùå óâåëè÷èïðîçðà÷íîñòòà â äåéñòâèÿòà íà îðãàíèòå íà íàêà-çàòåëíîòî ïðåñëåäâàíå, ñ îãëåä âúçïðåïÿòñòâàíåíà êîðóïöèîííè ïðàêòèêè.�