Download - Jürgen Habermas_La Scandaleuse Politique Grecque de l’Europe

Transcript
  • 25/06/2015 LascandaleusepolitiquegrecquedelEurope,parJrgenHabermas

    http://abonnes.lemonde.fr/idees/article/2015/06/24/lascandaleusepolitiquegrecquedeleurope_4660360_3232.html 1/4

    LascandaleusepolitiquegrecquedelEurope,parJrgenHabermasLEMONDE|24.06.201507h51Misjourle24.06.201514h58|ParJrgenHabermas(Philosophe)

    LersultatdeslectionsenGrceexprimelechoixdunenationdontunelargemajoritsemetenpositiondfensivefacelamisresocialeaussihumiliantequaccablanteprovoqueparunepolitiquedaustritimposeaupaysdelextrieur.Levoteproprementditnepermetaucuneergoterie:lapopulationrejettelapoursuitedunepolitiquedontelleasubilchecbrutalementetdanssaproprechair.Fortdecettelgitimationdmocratique,legouvernementgrectentedeprovoquerunchangementdepolitiquedansleurozone.Enagissantainsi,ilseheurteauxreprsentantsdedixhuitautresgouvernements,quijustifientleurrefusenserfrantfroidementleurpropremandatdmocratique.

    Onserappellecespremiresrencontresodesnovicesarrogantsportsparlexaltationdeleur

  • 25/06/2015 LascandaleusepolitiquegrecquedelEurope,parJrgenHabermas

    http://abonnes.lemonde.fr/idees/article/2015/06/24/lascandaleusepolitiquegrecquedeleurope_4660360_3232.html 2/4

    triompheselivraientunejouteridiculeaveclesgensbieninstalls,quiragissaienttanttaveclesmimiquespaternalistesdubontonton,tanttavecunesortededdainroutinier:chacunedesdeuxpartiessetarguaitdejouirdelhabilitationaccordeparleurpeuplerespectif,etrptaitcetteantiennecommedesperroquets.

    Cestendcouvrantquelpointlarflexionquilsmenaientlpoque,etquireposaitsurlecadredelEtatnation,taitduncomiqueinvolontaire,quelopinionpubliqueeuropennetoutentireacompriscequimanquevraiment:uneperspectivepermettantlaconstitutiondunevolontpolitiquecommunedescitoyens,capabledeposeraucurdelEuropedesjalonspolitiquesquiaurontderellesconsquences.Maislevoilequimasquaitcedficitinstitutionnelnestpasencorerellementdchir.

    PrendreunnouveaudpartLlectiongrecqueaintroduitdesgrainsdesabledanslemcanismebruxellois:enloccurrence,cesontlescitoyenseuxmmesquiontdciddelurgentencessitdeproposerunepolitiqueeuropennealternative.Ilestvraiquailleurs,lesreprsentantsdesgouvernementsprennentcegenrededcisionsentreeux,selondesmthodestechnocratiques,etvitentdinfligerleursopinionspubliquesnationalesdessujetsquipourraientlesinquiter.

    SilesngociationsengagesBruxellesenvueduncompromisnaboutissentpas,cestsansdoutepluttparcequelesdeuxpartiesnattribuentjustementpaslastrilitdesdbatsauvicedeconstructiondanslesprocduresetlesinstitutions,maisaumauvaiscomportementdeleurpartenaire.Certes,laquestiondefondestlobstinationaveclaquelleonsaccrocheunepolitiquedaustritqui,nonseulementsattireleplussouventlescritiquesdesmilieuxscientifiquesinternationaux,maisaeudesconsquencesbarbaresenGrce,oellesestachevesurunchecmanifeste.

    Dansleconflitdebase,lefaitquunepartiesouhaiteprovoquerunchangementdecettepolitiquetandisquelautrerefuseobstinmentdesengagerdansaucuneespcedengociationpolitiquervletoutefoisuneasymtrieplusprofonde.

    Ilfautbiencomprendrecequecerefusadechoquant,etmmedescandaleux.Lecompromisnchouepascausedequelquesmilliardsdeplusoudemoins,pasmmecausedetelleoutelleclauseducahierdescharges,maisuniquementenraisondunerevendication:lesGrecsdemandentquelonpermetteleurconomieetunepopulationexploitepardeslitescorrompuesdeprendreunnouveaudparteneffaantunepartiedeleurpassifouenprenantunemesurequivalente,parexempleenprononantsurcettedetteunmoratoiredontladuredpendraitdelacroissance.Aulieudecela,lescrancierscontinuentderclamerlareconnaissancedunemontagnededettesquelconomiegrecquenepermettrajamaisdapurer.

    LarevendicationduneffacementdeladettenesuffitpasNotonslebien,personnenecontestequuneffacementpartieldeladettesoitinvitablecourtoulongterme.Lescrancierscontinuentdoncentouteconnaissancedecauserclamerlareconnaissanceformelledunpassifdontlepoidsest,danslesfaits,impossibleporter.Ilyapeudetempsencore,ilspersistaientmmedfendrelarevendicationlittralementfantasmagoriquedunexcdentprimairedeplusde4%.Celuiciacertestabaissunseuilde1%,quidemeureirralistemaisjusquici,ilestimpossibledetrouverunaccorddontdpendledestindelUnioneuropenneparcequelescranciersexigentlemaintiendunefiction.

    Bienentendu,lespayscrditeursontdesraisonspolitiquesdesaccrochercettefictionquipermet,courtterme,dajournerunedcisiondsagrable.IlsredoutentparexempleuneffetdedominosdansdautrespaysdbiteursetAngelaMerkelnestpassredesapropremajoritauBundestag.Maisquandonmneunemauvaisepolitique,onestbienforcdelarviserdunemanireouduneautrelorsquonserendcomptequelleestcontreproductive.

    Dunautrect,onnepeutpasnonplusfaireporterlafautedunchecsuruneseuledesdeuxparties.Jenepeuxdiresileprocdtactiquedugouvernementgrecreposesurunestratgierflchienijugerdecequi,danscetteattitude,relvedescontraintespolitiques,delinexprienceoudelincomptencedupersonnelenchargedesaffaires.Jenaipassuffisammentdinformationssurlespratiquesusuellesousurlesstructuressocialesquisopposentauxrformespossibles.

    Cequiestmanifeste,entoutcas,cestquelesWittelsbachnontpasconstruitunEtatquifonctionne.Detellescirconstancesdifficilesnepeuventtoutefoispasexpliquerpourquoilegouvernementgreccompliquesingulirementlatchedeceuxquitentent,mmeparmises

  • 25/06/2015 LascandaleusepolitiquegrecquedelEurope,parJrgenHabermas

    http://abonnes.lemonde.fr/idees/article/2015/06/24/lascandaleusepolitiquegrecquedeleurope_4660360_3232.html 3/4

    sympathisants,dediscernerunelignedanssoncomportementerratique.Onnevoitaucunetentativerationnellepourformerdescoalitionsonsedemandesilesnationalistesdegauchenesaccrochentpas,toutdemme,unereprsentationquelquepeuethnocentriquedelasolidarit,silsrestentuniquementdanslazoneeuropourdesmotifsrelevantdelasimplesagesseousileurperspectivedpassetoutdemmelecadredelEtatnation.

    Larevendicationduneffacementpartieldesdettes,quiconstituelabasecontinuedeleursngociations,nesuffitpasentoutcaspourquelautrepartieaitaumoinsconfiancedanslefaitquelenouveaugouvernementnestpascommelesprcdentsquilagiraavecplusdnergieetdemanireplusresponsablequelesgouvernementsclientlistesquilaremplacs.

    MlangetoxiqueAlexisTsiprasetsonpartiSyrizaauraientpudvelopperleprogrammederformesdungouvernementdegaucheetridiculiserainsileurspartenairesdengociationBruxellesetBerlin.AmartyaSenacomparlapolitiquedaustritimposeparlegouvernementallemandunmdicamentcontenantunmlangetoxiquedantibiotiquesetdemortauxrats.Legouvernementdegaucheauraitparfaitementeulapossibilit,danslespritolentendaitlePrixNobeldconomie,dentreprendreunedcompositionkeynsiennedelamixturedeMerkeletderejetersystmatiquementtouteslesexigencesnolibralesmaisdanslemmetemps,ilauraitdrendrecrdiblesonintentiondelancerlamodernisationdunEtatetduneconomiequienontgrandbesoin,deselancerdansunemeilleurerpartitiondescharges,decombattrelacorruptionetlafraudefiscale,etc.

    Aulieudecela,ilsestcantonndansunrledemoralisateurunblamegame.Comptetenudescirconstances,celaapermisaugouvernementallemanddcarterdunreversdemain,aveclarobustessedelaNouvelleAllemagne,laplaintejustifiedelaGrcesurlecomportementplusmalin,maisindigne,quavaitadoptlegouvernementKohlaudbutdesannes1990.

    Lafaibleperformancedugouvernementgrecnechangerienauscandale:leshommespolitiquesdeBruxellesetBerlinserefusentendosserleurrledhommespolitiqueslorsquilsrencontrentleurscollguesathniens.Ilsenontcerteslallure,mais,lorsquilsparlent,ilslefontexclusivementdansleurrleconomique,celuidecranciers.Quilssetransformentainsienzombiesaunsens:ilsagitdedonnerlaprocduretardivededclarationdinsolvabilitdunEtatlapparencedunprocessusapolitique,susceptibledefairelobjetduneprocdurededroitprivdevantdestribunaux.Carcelaayanttfait,ilestdautantplusfaciledenierunecoresponsabilitpolitique.Notrepressesamusedufaitquelonaitrenommlatrokaetilsagiteffectivementdunesortedetourdemagicien.

    Maiscequilexprime,cestlevulgitimedevoirlevisagedeshommespolitiquessurgirmalgrtoutderrirelemasquedesfinanciers.Carcerleestleseuldanslequelilspeuventavoirrendredescomptespourunchecquisesttraduitparquantitdexistencesgches,demisresocialeetdedsespoir.

    IntransigeancePourmenersesdouteusesoprationsdesecours,AngelaMerkelafaitdemblemonterleFondsmontaireinternationaldanslebateau.Cetorganismeestcomptentpourlesdysfonctionnementsdusystmefinancierinternationalentantquethrapeute,ilenassurelastabilitetagitdoncdanslintrtgnraldesinvestisseurs,toutparticulirementdesinvestisseursinstitutionnels.Entantquemembresdelatroka,lesinstitutionseuropennesontfaitcausecommuneaveccetacteurl,sibienquelespolitiques,pourautantquilsagissentautitredecettefonction,peuventsereplierdanslerledagentsoprantdanslestrictrespectdesrglesetauxquelsilnestpaspossiblededemanderdescomptes.

    Cettedissolutiondelapolitiquedanslaconformitaumarchpeutpeuttreexpliquerlinsolenceaveclaquellelesreprsentantsdugouvernementallemand,quisontsansexceptiondespersonnesdehautemoralit,nientleurcoresponsabilitpolitiquedanslesconsquencessocialesdvastatricesquilsontpourtantacceptesentantqueleadersdopinionauseinduConseileuropen,lorsquilsontimposleprogrammedconomiesnolibral.

    Lescandaledanslescandale,cestlintransigeanceaveclaquellelegouvernementallemandassumesonrledemeneur.LAllemagnedoitlimpulsionquiluiapermisdeconnatrelascensionconomiquedontellesenourritencoreaujourdhuilagnrositdesnationsdecranciersqui,lorsdelaccorddeLondres,en1954,ontrayduntraitdeplumepeuprslamoitidesesdettes.

  • 25/06/2015 LascandaleusepolitiquegrecquedelEurope,parJrgenHabermas

    http://abonnes.lemonde.fr/idees/article/2015/06/24/lascandaleusepolitiquegrecquedeleurope_4660360_3232.html 4/4

    Celatantdit,lessentielnestpaslembarrasmoral,maislenoyaupolitique:leslitespolitiquesenEuropenontplusledroitdesedissimulerderrireleurslecteursetdesquiverlesalternativesdevantlesquellesnousplaceunecommunautmontairepolitiquementinacheve.Cesontlescitoyens,paslesbanquiers,quidoiventavoirlederniermotsurlesquestionstouchantaudestineuropen.

    Lassoupissementpostdmocratiquedelopinionpubliqueestaussidaufaitquelapresseabasculdansunjournalismedencadrement,quiavancemaindanslamainaveclaclassepolitiqueetsesouciedubientredesesclients.

    TraduitdelallemandparOlivierMannoni