Xtiidx tohb guay ndip - SIL International · —Wen —rähb guay ndip. Zek kuaa bzihn dur ro= xin...
Transcript of Xtiidx tohb guay ndip - SIL International · —Wen —rähb guay ndip. Zek kuaa bzihn dur ro= xin...
Xtiidx tohb guay ndip
Xcuent tohb guay ndip
El cuento de un mulo
Zapoteco de San Pedro Quiatoni
Cuarta edición
Publicado por Gieeln Diidx Zah Tlacolula, Oaxaca
2015
Mi
Resumen: Este cuento habla acerca de un mulo a quien su dueño maltrataba mucho. Por lo que pidió ayuda a su amigo el ratón, el ratón pidió consejo a su hermano, y juntos planearon cómo ayudar al mulo. Autor: Nicasio Martínez Miguel Producción: Nicasio Martínez Miguel y Valeria D. de Martínez Algunas de las ilustraciones son propiedad del Instituto
Lingüístico de Verano, A.C., y son usadas con el permiso correspondiente.
Primera edición 4/2000 .25C Segunda edición 6/2000 .5C Tercera edición 3/2001 .5C Cuarta edición 4/2015 .25C
El cuento de un mulo
Zapoteco de San Pedro Quiatoni 4/2015 Tlacolula, Oaxaca .25C
Nde nak tohb guay ndip, lul te rsakzi balluaana laa na. Rsila rieh guaya rika= na yah. Loll tas yoka chika= na yah, bak zä na stob nehz zaka= na yoo. Tonin sa gihll chie loh na gawa tohb orin, stoo bak zä na stob nehz. Zi=k tas ka guaya deb te dzeh. Tsana ka yoo dech gol, bal ni nad gol sa nses, rgihn behn gol, ka ka gieedx dxi=t lloon gol.
Nak guaya niaka nle na rsakzi behna, ndzeb ro= ka rkayuh na, nu ka bechin decha, gab sa dzeh ni nad gol guun dxiin.
1
Tsana nad gol guun dxiin giääl, zek sa ruy gol diidx riop gol llamig gol. Llamig gol naka tohb bzihn. Tohb dzeh rähb gol loh bzihn:
—Ya nad ra gun gan gun dxiin loh behn re, rsakzi ra na behn nah, ndzeb ro= ka ba rdiee dxiin nah. Nah run gal juers laa nah xiäl nad te gun gan, ngiehdx ro= duu ni rkaa nah y yaha dxi=ch zohba nad te na lieedx. Luuy, ¿nal gan lliod gun gan laa nah riäl ba za?
—Wen —rähb bzihn—, naa guynii za diidx xpech dion lli na na.
2
Zek weh bzihn loh xpech bzihn, rähb bzihn loh na:
—Nee bgien diidx riopn guay ndip. Rähb guay ndip lo ne ndzeb ro= ka kadiee dxiin guay ndip. Laa gol xlioh gol le lla laa gol ba zä gol, xiäl duua lul te ngiehdxa y yaha dxi=ch zohba. Luuy, ¿lli xliool, lliod gieen?
—Nah giäp luuy —rähb xpech bzihn—, guhdx loh gol bal ni chieni gol tuhñ nehz ni zä gol, zek si sgieen yudar gol. Ga=l ro=k sa rchähl ni rdiaawn. Naa bal ni ba zä gol, zek kalo tso tuhñ dxiähl ni diaawn. Bal ni na gol wen, zek luuy tiuul xtuu gol, nah ran, chul ro= ndox lääyal.
3
—Wen —rähb bzihn. Zek weh bzihn loh guay riop bech ka bzihn, rähb bzihn:
—Bal ni chienil tuhñ nehz ni chiee ta zal, zek si sgieen yudar luuy. Bal nak tuhñ gieen san yudar luuy y sa=l tuhñ re, tuhñ ya llete ni diaawn, zäit tuhñ behz.
4
—Wen —rähb guay ndip. Zek kuaa bzihn dur ro= xin ka ptiuu bzihn duua, duu ngiehdx ro= ka na. Ya ba zäädzuh xnii ni=k, ba mer giid behn giidka= na guay ndip, tsana rähb bzihn:
—Ndzeb ro= ka ba ptsah ro, ya nad gun gan.
—Zuul gan —rähb xpech bzihn—, dur bree juers, ya ba mer guul gan.
5
Bree za bzihn juers stob. Ya ba rkobee ni= behn ni zäädka= guay ndip, tsana bree za guay ndip juers dobiuh duua, ro=k ta bruu ya= ma, xiob la kaa bzihn dech guay ndip briääl, zä ro= ka gol byu= gol loh xkahya.
6
7
Tsana pchiin balluaan guay ndip ni= yah lad ni rkaa guay ndip duu, ya ruite ka duu ra.
Kuaa behn bdiil behn xguay behn, rniptiidx behn ria loh behn, nad te xguay behn ndxiähl.
8
Zek nehza nak naa, bal ni gal loh behn lonehz ro=k, dech behn ruuy behn nihz, lli=k behn rika= behn nis, dech behn rkaa yah, ruite chu ni=k ruuy xdoo behn.
9