.إرشاد املتعلمني: العنوان .عبد القادر بن عبد اهللا اّاوي: املؤلف

 .2012حقوق النشر حمفوظة جلامعة اجلزائر، ©  2013 –2769 : اإليداع القانوين 5-66-348-9931-978 :ردمك

 

3

´àÜÈn½a@…b‘‰g@ @

 وخنبة لطيفة ،هذه رسالة ظريفة بإرشاد املتعلمنيتسمى

وحجة املدقّقني تأليف احلسيب النسيب إمام احملقّقني، اّاوي بن عبد اهللا الشيخ عبد القادر  حرس اهللا كماله آمنياملتوطّن يف قسنطينة،

 

وفريد دهره السيد حامد سليق وهذا التقريظ لوحيد عصره، .أحد فضالء الشام وعلمائها املقيمني يف مصر احملروسة

قد اطلعت من هذا الكتاب على ألفاظ رقيقة، ومعاين رشيقة، "وآداب فائقة، وحكم رائقة تدلّ على ما ملؤلّفه من الرباعة التامة،

واملعرفة العامة، وتشهد له خبلوص النية، وحسن الطوية اللذّين أجلآه .اهـ "ني وإرشاد املتعلّمنيإىل نصح املسلم

5

 

א א א א אא א א

، א א א 50אא א א

א א א א، א א א א אא א א א א א

א א، א، ...אא א א

א א א א ، אא א ، א א

א א א א .א 

6

א א א א، א א א א ،

א א אא .א

א אא א א

، א 2012 28 א

7

6

א א א אא א،אא א ،،،א

א א א ،אא א א א א

א א א א،א א אא،א א א :א،א

א אא

א

א אא، א

א א אא

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

8

א )א(:א.

א@א@ ،א،א:،א،

א:א،א:א ،אא אא،א:א

@.א @

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

9

@ @

א@@áÜÈnÛaë@áÜÈÛa@ÝšÏ@¿@L@@

éàÜÈní@æc@—‚‘@ČÝ×@óÜÇ@k¯@bßë@ @

א א ،אאא א א א א א

א א א א אא،א א א ،א

א א א אא،א א

א،א א،א

א: א א אא אא א

א א ،אא،אא:؟:א א

 

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

10

؟:، .אא א،א

:א،א א א،אא א،א א

א،א א א  א،אא א א،א

א א א،אא א א א،א א

א א،א אא א א א א א א א

א אא،א،אא،:،א،א

א א

א

א

 :א

אא

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

11

אא@@@æbÜÛa@âìÜÇ@¿@ @

א א א א אא، 

،א،א،א ،א

א א א א א א،א،א

א، אא،א א

א א،א אאא، א

א אא אא א،א א א א

.א،א،

 

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

12

א:א א: 

אא

אא א א

א

א :אא:א א −א−א

،א א א א

א א אא،אא א،א א،א  .אא:א א

א א א א ،אא،

،א،،:א:א،א

אא،א:אא א .א

א،א:א .א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

13

א:א אא،،

 .אאא:א א א א

א א،א א א א،א،א

א א א א א א אא א،א א :א

א:א .אא:א .אא:א .אא א:א .א.א:א.א:אא:א א،א א אא :א،א

א .אא:א א א ،א

א، א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

14

א ،אא .א

א א،א:א ،אא،א، .،אא ،א،אא:א

א ،א،א،א،אא،א א،א.

א אא א .אא:א אא א،א א א א

א א،אאא: א،א

א א ،אא א،אא، א א

א:،א: אא א א א

א،א :א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

15

א

א:א א אא ،אא א א א א א،א

א אא אא،אאא א

א א،א א אא א  :א

א א

א אא א א

א א

:א،אא א،אא،א א א .א

،א::אא א אא א

א א א א ،אא،א א،א א

،א،א:א،א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

16

א א

א

):א،אא ،א،א،،א

א،) אא،אא :א

،:אאא،،،،، ،،א،،،א،א،،א،،، א ،א

::א:

א א

אא

::א

א א

:א:

א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

17

א: ،אא :א

א

א א א א

א: :א

א א

א:אא א א א א א

،א،אא אאא ،א :،א

א א א

אא

א

א א א א א אא א،א אא א،א

א،א א א א א،:א

 :א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

18

א א

א

،א:א

א א ،אא،א א ،א

א א،אא،א،אא

.אא:א א א א א

א א א א א،אאא א א

א،א ،א،א،א،א

א،א אא،אא،א א ،א

א،א א א ،א:،:.

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

19

אא:אא א:א،א ،א،א

א،א،א،א،א ،א،אא،א א،א ،א

א،אא،א א א

،אא א א א א א

א א א،א א א א אא א،א

א אא ،אא:، אא،א،א،א، א א

א ،אא א،א א :א

א א

א

،אא(:אא א،)א א

א א א א א א א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

20

א א،א א א א אא א א א א

א،א א א א.אאא א:א א

א א،א א א א،א:،א

א ،אאא א א א

א، :אא א א א

א א

א:א א אא אא ،א

א א א،אא:א א،א א ،א

א א א،א ،א:א،א

א:א א אאא א א:،א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

21

א א א א אא א،א ،א،א

א،א،א ،אא،אא ،א

א:א אא،א،א،א ،א

א،א ،א،א،א،א،א،א،א.א،א

א א א א אא،א אא

א א،א .א

23

אא@@@æbí…þa@âìÜÇ@¿@ @

א א א −،אא : א :" −א

א א ،א،א،א".אא، 

א﴾אא﴿א

:א،)11א(א א،א:א א א،א):.(

א א::א א אא،:،א א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

24

א:،،א ﴿א).23א(﴾

א:א:אא א ،א.א،א،א،א،א

א א א:א ،אא،א א .א

א،א،א א א

،.

א:א،א אא

א א،א אא،א א،א א،אא:א א

א אא  .אא:  א ،א

،אsאא א א א א،א א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

25

א א sאא،א، ،א

א– −אא،א .א

א: ،א،א

א א:א א ،אא ،،א:א

א א א א א א ،אא .א

،א:א א،א

א، א א،אא،א א א אא

،א،א،א،א:א،א א ،א

א א،אא א ،אא א :א

א

א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

26

א אא،

א،א א א ،sאא،

א א ،א،א،א:אא،א א،א א א

،א،א،א:א،אא،א .א،א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

27

אא@@æa†iþa@âìÜÇ@¿@ @

א ،א،א،א،אא:א א ،א

א: א א ،אא، א

א،א .אא:א א א א ،א

א א:،א،،אא א،א،א א

א א،א א

 

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

28

:א،אא א א א א א

،א،א،א،אא،א،א،א

א א،א،אאא א

،אא א א א ،אא א א،א

א א א،אא א אא א א א א

א،א .אא:

א א،אאא א א א،א.א،א

א א א אא א،א א

א:אא אא:−א א−א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

29

א،א،א א א א.א،

א:א אא א א

א:،א א،אאא א،א א،אא א،א א

א א א א א،א אא،א א א א

א،אא א،א

،א،א،א،א،א:אא،א،א،א א،،א אא،א א א،א א אאאא،א א א א .א

א א:א אא،א ،א

.אא :א

א ،א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

30

א، א،א

.،א،אא:א א

א،،אא א ،א

א א א،א אא א .אא :אא

א א ،א.א:א

א ،אא א א אא אא :،א

.א:،،،א:א ،א

א א אא،א،א א

א א א א א א .א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

31

א א :אא א א ،א

א .א،אא:א

א אא .א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

33

אאא@@”bȽa@¿@ @

א אא א ،אא: א א א א אא

א א.אא א:،א ،א

،אא،א

،א،אא א א،א

א א،

א א،א אא א א،א :א

 

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

34

،،،א،:א.א،א

א:،א:אא،א

:א،،−א−א א

א א

א،א א،א﴿:אא

א،)80א(﴾ :אא،،

א א א אאא،א، א א

א א א،אא א א א א

א א א א אא .אא א:אא א א،א ،א

א، אא א،א א،א א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

35

אא،אאא، אא، ،א

.אא א א

א א،א א א א אאא א א א .א

א:א ،אא א א א א

אא،אא،

א א א:،א،א

א א א א אא א،אא﴿: :،)10א(﴾אא

א ،אא:א א

א א א אא אא،א

א א א ﴾א﴿:א،)195א(﴾אא﴿:،)71א(

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

36

:؟:−א−؟،:،א

:

א

א: א،א אא .א،א

א א ،،אאא :א،א

א א

א

א א א،.אא:א א

א :،:،אא،:، א א

א א א،אא

א א .א א

37

א

א.אא:"א אא:،"،

א،א ،،א،אא:،א،

א،א .אא: ،א

.א:،

،،:א:،

א، א א :א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

38

א:، אא، :א

א،אא:،א .א

א :א:،،،

،،אא،،א،،

،،אאא،  ،א

א، .א،،א:א،א،א

א، א،אא،א א א،א،،،

א،א ،א،،،

א،א א ،אא א א،א ،א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

39

א א ،،א،،אא،א ،א،،א .،א

א א א:אא، א א א،א

א، ،אא א،א ،א

א ،א،א،،א

א،א ،א،

א، א،א.א

:אא

א

:א א א

א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

40

:א א

א א

:א א

:

:

א

:א א

א

:א א

:א א

א א

:

א א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

41

:א א א

א א א

:א א

א א

:א א

א א

:א

א א

:א

א

:אא

א א

:

א א

:אא

א א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

42

:א א

:

א

:א

א

:א א

א

:א

:

א א

א

:אא

:

א

א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

43

:א

א

:א

א

:א

א א

:א

א

:א א א

א א

:א

א

:

א א

:א א א

א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

44

:א

א א

:א

א א

:א א

:

א א

א

:א

א

:א

א

:א

א

:

א א א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

45

:א

:

א

א

:א א

א

:

א

:א א

א:

א א א

א:

א א

א:

א א

א א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

46

:א

א א ،א

א א،אא א א א

א א א א ،אא−א−א:،אא

א،א אא""−א− א ،sא

s،sא:،−א–

א،אא،א א،א אא،א ،sא

א א א א א،אא،א، :א،א

א:א אא، א א

א،א א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

47

א א،א א א א ،אא א א א א ،אאא א א א .א

א א אא א،א،א

א،א א،א،א א ،אא א،א א

א،א א .אא

א:: א אא א .א،א

א: אא .א،א:א

.א.א:

א .אאא:

،א،א، .א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

48

א א:א אא ،א،א

،א،אא א א

.א،א:א،א :א

א

א

א :אא ،א،א

א א א א،א אא א א א،א

אא א א ،אא ،א،אא

א،א א،א

א، ،א:

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

49

::−א−א א،א

א،א،אא،א،א،א،،א

א، א א א .א،אא א א א

א،א אא א :،א

א

א א א

א אא

א

א

אא א

אא

א

   

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

50

א א א

אא א

א

א א

אא

א אא

:א

א

א א א

אא

א

א א

א

א

א אא

א

א א

א א אא א

א

   

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

51

א א א

א

אא

א א אא

אאא

א א א א

א

א אא

א

אא

א

אא

א

א

א אא

אא א

א א

א

אא

א

   

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

52

א

אא

א א

א א א אא، א א :א

א

א

א אא א

אא

א

א

אא

א א א

א א א א

א אא

א א

א

אא א א

א א

   

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

53

א

אא א א

א

א א

אא א

אא א

א א

א א א

א א

א א א

אא

א

א

א

א א אאא

א

א

א א

א א

א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

54

א א אא א אא א א :א

א א :אא א א

א

א א

אא

א א

א

אא א א א

א א

א א

א א אא

א א

א א

א

א

אא

אא א א

א א א אא א א

א א

א א

א א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

55

:א א

א א

א א

א א

א א א אא א א

א א א

א

א

א א

א

א א

א

א

א

:א

א

א א

א

א

   

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

56

א א

א א אא א

א א

א א א

א אא

א א

:א א

א א

א

א א א א

א א

א

א

א א

א א

א א

א

א א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

57

:א א

א

א

אא א א

א א

א

א

א א

א

א א

א א

א אא א

א א

א א א

א

א

א

א א א אא .א

 א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

58

א א א א אא א א،א א

א،א א ،א

א، ،אא ،א،א

א אא אא א 1294א

אא .א

א א א אא

א .אא" א א،א א

א،א א ،אא א א،א

א،א אא א א:،אא א،א א א א،א

‰g;;‘îàÜÈn½a@…b;;å@ @

59

א א،א א،

א א،א אא א א א،א א،א א

א א א א א ،אא א ،א

אא א א א،א א

א א א،א א א ."אא

א

א א

א

אא

א א

א א א

................................................5 א א 9...........................אא א 11...........................א

א 23.........................אאא אא 27.........................א

א א א 33...............................א 37..............................................א

 

אאא אאא

 حممد بن العريب الصغري – الطّب العريب يف اجلزائر -1

  (Grammatica Arabica) كتاب اآلجرومية يف النحو -2 .أبو عبد اهللا حممد بن حممد بن داود الصنهاجي الشهري بآجروم

 .عبد القادر ااوي – املرصاد يف مسائل االقتصاد -3

).م1915/م1865( من أعمال حممد بن مصطفى بن اخلوجة -4 . حممد بن مصطفى بن اخلوجة

اهدات اجلزائر مع الدول األوروبية والواليات املتحدة األمريكية مع -5 .علي تابليت. د –. م19 إىل القرن 17من القرن

 .عبد القادر ااوي - . حتفة األخيار فيما يتعلق بالكسب واالختيار -6

 .عبد القادر ااوي - .شرح منظومة سيدي حممد اإلمام املنـزيل يف آداب املوردين - 7

 .علي تابليت. د: مجع وتقدمي – جزائرية إىل باريز مخس رحالت -8

 ).يف جزئني( جامعة اجلزائر يف الذكرى اخلمسني -9

10- Mémoire Culturelle algérienne. (Articles parus dans des périodiques -1907-1924). – Ismaïl Hamet

11- Le Jugement étranger devant le juge de l’exequatur : De la révision au contrôle. – Issad Mohand.

12- Contribution à l’Etude du Paludisme dans ses rapports avec le traumatisme. – Taïeb Ould Morsly.

13- Ibrahim Ibn Sahl : Poète musulman d’Espagne. Soualah Mohamed

14- Quelques mots sur les rétrécissements de l’œsophage… Mohamed ben Si El-Hadj Benamar Nekkach.

15- Contribution à l’Etude clinique et thérapeuthique des syndrômes graves de l’été chez le nourrisson à Alger. – Aldjia Nouredinne.

16- Contribution à l’étude du traitement de la maladie de Bouillaud par l’ACTH et la Cortisone. – Naffissa Hamoud.

17- Sur les équations linéaires dans un espace vectoriel. Audin Maurice.

18- Mots turks et persans conservés dans le parler Algérien. Mohamed Ben Cheneb.

 

 

األبيار، اجلزائر –منشورات ثالة تصميم وإجناز 92.36.58 /11 .42 .92 .021 :هاتف

11 42 92 021 :فاكس E.mail : thalaeditions13@yahoo.fr