Qlhoariel tarsus e pemp arvest

Great gant

BREST Moullerez ar C'hourrier, 4, ru ar C'hastell

19~2

'

C' hoa.riel tarsus e pemp arvest

Gr~at gant

BHES1' Moulierez ar C'hourrier, 4, ru ar C'hastell

19'22

. -

Hano~ou' at t,e o deuz prz

lann an Tachou-koz. Goule' han ........ , ............. ; .. Yvonic . .. , . , ._ ... , ............. .. . Charlie .. . ................. .... . Fanch ar Paotic ....... : . ...... ., Per . ............ : ...... -. ~- ..... . -: . : lann ar Rimacleller ............ : Fnck ar Pphtcl ...... ; ..... , , .. _, Amezeen all. Daou archer.

he vreur. he vab (soudar.d). ar mevel. soudard. eun _amezeg.

id. id.

a.nmper b loR'1l :::: :-+~: 1:.-;;:- . il_,;~:~-

Document numris en 2016

EUR OER AR!OG

Pa hen em lakeaz da skriva an dra~man, Alan Yann n'heu. doa nemeur a zonj da zevel eur. c'hoariel far-SUS; He zonj --a oa ebken lkat en eur gountaden el~ geriet ar pez en doa great dezhan c'hoarzin en he, aouankiz diwar goust ,daozz pe dri deuz he genvroz,

re droet gant ar pisoni -p an avaristed. 0 veza ,ma no a .ket ezzz ar vicher-ne c' helle ket gouzozzt pe zoa an dr.~. deread. da veza c'hoariel pe ne zoa ket.

Abaozze e zeo bet c'hoariet e gwitionez. Ab,ala-mou'r da ze Alan Yann\a ro dl he istor a?l ano ac'iwa~ riel farszzs. _ .

Kredi a m. kozzlsko_zzde e rankfe an neb a lakafe c'hoari an dra-man, treki doare da veilr a bennad,

, evit lakat enezho da gafalali gant giziozz ar vro. Peb bro hen dezzz he gizi0 zz, hag ar pez a zo' skrivet aman ne ve ket rriarleze entent'et e meur a gorn.

i 'A. Y.

KENTA !ARVEST

DIVlZ KENTA

lANN, he-unan. (En em gaout a ra en ti gant. eur c'hravaz-rodeiloc,

karget a bep seurt traou, panez, karotez, keu-neut,.bizin, me'in ivez ... En eur ziskarga e lavar):

Setu great he dro adarre gant lann an Ta:chou-koz ha den n'heu deuz her gwelet. En eur c'hiz benag c ranker eh em denna, rag diez eo; en hon amzer, beva ha dastum eun tamig arc'hant. FaU eo var ar . greun; ne gaver dn da brena ar chatal lard. Va greg Yvona a zo o langissa eur lffiiz-zo hag ons-pen ma ne labour ket, ne ra nemet lounka boued-mad ha louzeier. Va danvez a elo oc'h ounti abez. Ma teuffe da vihana- an Aotrou Doue da ober unan a 2laou anezhi! Pa zaffen da gerc'hat ar C'hure d'he c'h;wut me lavarfe dezhan digass dioc'htu dezhi induljansou ar maro-mad ha neuze pe e ze var en d'ar Baradoz, pe var he fenn d'an ifern, ha n'em be ket, nie, izoum da lakt ganthi na servichou, nag offerennou; mizou ehed mu ganthi. ..

Va mab a zo eat da zoudard da Wenet c'hwec'h miz..lzo, ha ne zigass gwennek ebed d'ar gear.

Eur c'hoz-paotr e moa kemeret dia ziouall ar zaout abaoue ll1:l c'helle Yvonic mont d'ar park; great e meuz dezhan ober labour va greg, etre ma vezo klanv. Siouaz! gwall diadress eo c'hoaz; ne dremen der-vez ebed na vez eun dra benag pe dorret pe skuillet. Aliez e kemeran ar vaz evit her c'hoania, mez -ar paotr n_eo ket diskiant an tarn anezhan. Mil digarez en devez atao da veza great ar pez a rebechan dez- , han ha pa ne c'hell enebi gant he deod e tec'h kuit; ar marmouz 'zo anezhan! Mad! n'oun ket goulskou-de evit paa anter-'kant skoued pe zaou c'hant lur ar blo,az en eur plac'h,. ha c'hoaz marteze ne vezo ket honest: Henma da vihana neo ket lar.

Assa, lann, gwella e peuz da ober eo beza kem-pennoc'h c'hoaz var da zanvez. Anez, da damig ar- < c'hant, kuzef aze a .zindan post da vele, ne gresko ket kalz. Te dia neubeuta, arc'hant lugernuz, a ro c'hoaz eun tarn plijadur d'am daoulagad. Pa c'hel-

lan dournata ac'hanot, va c'haloun a den da domma, va diouskoaz ne zantont mui ar skuisder ... Setu Char-lez o tout; tl:lvomp! Ne c'hoar ket e meuz arc'hant.

II DIVIZ

IA;NN HA CHARLie

iann. - Ata, dharlez, koaniet ar zaout? Charlie. - la; va mestr;: ne meuz ken da ober

nemet ho goro. An Q.ra-ze avad a vezo eun ab aden 1 Ne ket va micher eo ive! Setu ma ne ra an oll brema nemet > ac'hanon.

lann. Losk anezho da lavaret. 'An dra-ze ne zell ket outho. Dont a refi adress did gant an amzer.

Charlie. __:__ Ne ket an dra-ze eo. Mali awalc'h e m'oa da velet ac'hanoc'h o tont d'ar gear, rag eun tarn paper a ,zo deuet aze deoc'h ha .neo ket doaret-. maQ.; tarn ebed. .

/win. - Eni lizer d'in-me ... 1 Digant Yvonic meur-vad da zigass arc'hant tl' ar gar. E pe leac'h e ma'! Charlie. - !ietu al lizer. Me zo o vont da c'horo.

lann. --,- Kea-ta, ha na goll ket da amzer.

III DIVIZ

lANN, he-unan.

(Allumi ra eur c'hoz goulq.oun rousin hag en em laktl da Zen). Petra 'n diaoull Eun explet din-mel Hag evit petr .a c'boaz mar plij 1 Evit beza fr euzet eur c'hleuz da Fauch ar C'hillourou... Eur c'hleuz da Fan ch ar C'hillorou ? ...

la, sonj e meuz br-erna: eur c'hozcmean e'moa digas-set ganen deuz kleuz Fauch, abalamom~ ma sonj~ din en dvije buhan :walac'h truc'huillet ar c'hiri. a vije

.t>et eat varnhan. Evit gwir ar c'hleuz a gwezaz ... Ha da c'houd ? ... Evit beza laret keuneud divar kleuz ,Jea11r:Mlari an Tygreat. Petra? obeir proses din-me divar benn daou pe. dri skour keuneut, ~ rea ho haro d'mi dud pa dremenent abiou? Me' 'meuz ho lamet kuit hag e kreden e vije bet d1skiant awalac'h chom eb tenna dioc'htu ar c'hef ...

D'an tiede evit beza laret pennon gwiniz deuz park Lan an Tiso11I, karotez' da Yon Poulpri.

'

Pennou-gwiniz? Oh! eur boutegat ebken. 'Aoun 'moa na vijent kwezet d'an douar. Evelse ')J'ben ' devezo ket izoum da c'hwennat he diachen ...

Karotez ? ia, .da viret na vijent drebet gant ar gidoun pe gant al lapined.. , ..

lt da ober vad d'ari dud hag e viot c'hoaz tamallet ! Nag e zeo kriz an amzer-ma! Penaoz en em denna deuz va atfer, deuz VIa afferiou a feil diu lavaret?

'Mont da gaout euri avou pe eun alvokad? Netra gwelloc'!; evit koU eur proses. Mont da ze1z . ar foar da c'houlen kuzul digant 'ar (\ Juge de Paix >> ha kass dezhan, evit bez,a selaouet, erin anduillen, oh! ar fa:Ila denz va simiiiial? An dra-ze a ve gwel-loa'h, hag en eur zont d'ar gear tremen dre an eut braz. Ar c'hiri a y a brema ker buhan, an traou a vez destumet ennho ken diskempen ma lezint da gweza peadra da zigoll va anduillen. Kun tarn houarn-loan benag a gavin ive hag a ron d'ar marich~l evit eun houarn nevez pa zin d'ar c'hovel da lakat

houarna va marc'h. ... Oh! tenzor keaz! an oH o deuz droug ouzit nemet on-me. Deuz da re eun tamig nerz d'am c'halmm!

(K~ask a ra dindan ar gwele, skrabat ha diskra-bat: ne pau neira. En em laki a ra da 'ioue'hal.) .

Lare~ onu, al Jar 1 al lar 1 Maro oun !\ae! a~!

IV DIVIZ

lANN HA CHARLie

(Charlie il zired, eur vassinad leaz eire he zaouarn. Ouz he velet lann a lam etrezek ennhan). ,

lann. - Ah 1 te eo: E p,e Jeac'h e peuz lakeaf anezhan? ... (ar mevel a jom nee'het). . .

Ne leverez netra aridoun an diaoul! Anet eo 'zout kabluz. E pe leac'h erna?

Charlie. - (.ker sebezet) Petra eo v,a mestr'? . lann. - Pe'l.ra eo? Gr a ar zot gan en-me e'hoaz!

En' doare-ze e maout. Me da lake etre . daouarn ar barrier,, koundaonet e vezi d'ar galion, dibennet ...

(Charlie, strafuillef oll a losk he vassin da gwza hag a glask kem.eret an teae'h. lann hen dale'h en ti). 1 .

Da vuez zo dip el leac'h va arc'hant 1 Peleac'h

r

'ma va arc'hantl Pe -me da grougo, pe me da vru-zuno!

Charlie .. :___ Oc'h arc'hant ? lavaret o poa din n'oa ket eur gwennek en ti.

lann. - Me 'meuz lavaret an dra-ze did? Daon vill-lur a oa aze a zindan va gwele "ha ne mant mu.

Charlie. - Ar c'hi ... lann. -:- Ar c'hi petra? Te io. 'vont da rei da

gredi din me ~ c'hell ar chass larez arc'hant bhmm? Peleac'h: 'w:1. va arc'hant?

Charlie. - Ar c'hi >:o bet ... lann. - Chom peoc'h divar benn ar c'hi ha lavar

. din e pe du e peuz lakeat va arc'hant? '. Charlie. - Ma ne loskit ket ac'hanon, ne lav.arin

mu netra. lann.~ Ne da ket ;a facha, Charlie. Komz,

komz, lavar din e peleac'h ? . Charlie. - Ma karfac'h, pell a oa o poa ),ilevet.

Mad! Azor a zo bet eur gwal bennad o fur chal aze .a zindan ar gwele, ha brema erna el leur o c'hoari gant eur goz-Ioar-fall...

lann; - Eul loar! (Lammet a ra er meaz dre ar prenestr).

Charlie-. - Pebez taol! Var.t:'hoaz Azor e pezo eur baillat-mad a voued mar g-ellan. :

(lann a z'tstro gant he i'lale'h en eur zansal. Hen dilassa ra hag e losk an are'hant da gweza var an daol. Kement la joa en deuz lha pok dezho, an donr. t'n he :mozzlagad).

lann. - 0 va arc'hant paour me 'rn bije roet va goad oll e'vidot. 0 va huez! o va ene! o va Doue! kavet out eta !...

Kountomp anezho da velet, gant aoun na ve dian-ket eun dra benag; ha vad a ra ive d'am biziat skra-bat ar pechou-ze ken lugernuz ha ker' koant ... kant lur ... Lod a gar an eol o sevel pe o tisken e-trezeg ar mor. Me ive em bije kavet an dra-ze brao, ma vije gellet dienna an aour, a lavarfer >a zaffe var gern ar gwagennou gant an eol o para varnho ... Setu aze daon c'hant skoued ... Lod ali a jorn da. ~ebezi dirag ar bokedou o varella ar parkeer, dirag ar stered en deuz Doue ad et: a dreuz an oabl.

Ha me a zonj din en deuz great braoc'h ha talvou-dussoc'h tra ari hini en deuz invanted an _traou melen-

1

ia ... Daon ha tri a ra pemzek ka~t lur. Gwelomp ar pemp kant lur ali.,. Setu aze kant lur ... daon ... tri ... pevar ... Malloz din! lAuter kant lur a vank. Va Doue 1 va Doue 1 e maon ri vinet 1 var n douar noaz... .

(Mont.a ra d'ar red etrezeg an or;, mez raktal e tezz var he giz). .

Nan 1 kea buhan-te, Charlie. Lemmoc'h eo da zaouia gad eget va re-me.

V DIVIZ t lANN, he-unan.

Hennez en divije gellet samma eur pez aoi:tr benag etre ma vijen bet oc'h ober va zro. Ma nco ket sebezuz evelato! Koll anter-kant luri M vije bet 'nem ~avet kement-se. gant eun aU ne lavaran ket, mez gant eur paour keaz eveldhon-me ...

Daoust ha. ne ven ket faziet : em c'hount. Ne dleffen ket beza kozeet epad ma zedon o kounta : ker kountant oab goulskoude da veza kavet va arc'hantl Gwelomp eur vech-all clhoaz. Kant lur ... daon.. tri... pevar. Sell-ta anter..:kant lur :a re var ar bern-ze. Me gwie ervad! Chariez! Chariez!

VI DIVIZ

lANN HA CHARLie

Charlie; Petra 'zo 'nevez? Jarm. - OU e mant ama. En em droumplet

oun bet. _ Lakeat e meuz ac'hanot da goll d'a amzer. Non de tout 1 nan ahd. Eur pez dek gwennek. a oa ive e ginou ar alc'h ha n'ber c'havan mli. Kerz buhan d'her c'hlask.

Charlie. -,- Tl:mval eo dija, varc'hoaz e vezo kavet-. -lann. - Kass ar goulou ganez. Una11; benag a

c'helfe tremen dre al 1eur epad an noz, gwelet va fez dek-gwennek ;hag hel lakt en he c'hodel.

Charlie. - Mad! ' (Kemeret a ra ar goulou da vont er meazJ lann. - Chariez! Charlie. - Petra co? lann. - Diouall da zevi re a c'houlou! Charlie. ~-Ne zeuz ket eur mouh avel, ne zevq

ket muioc'h eset en ti. 1

.._ i() _,.,

VII DIVIZ

. lANN, he-unan.

1\.oz ki falll anevaled daonetl na kicher, na chass biken mu var va zro ne c'houzanvi.n.

VIII DIVIZ

lANN HA CHARLie

(Charlie a zistro gant ar c'houlaouen hag ar pez dek-gwennek. SeUet a ra piz ouz ar bern arc'hant).

lann. - Petra 'peuz o sellet ouz va arc'hant evelse ? Kavet o ? .

Charlie. - Setu aze ho pez dek g\Vennek. Jann. - Klevet a rez, Charlez, AzQr ne de ket

larkoc'h. M'hen desko da ober kement a aoun d'he vestr 1 Pell a yoa e. moa c'hoant d:hel laza. Dribi .a ra boued eut pen-moc'h, hag ouspen~ze e ranken re~ pevar: real beb bloaz evithan. Re ger kalz del-c'her traou evelse da . ober droug. Varc'hoaz min-ti!l-ml!.d Azor ~ elo ouz ar groug. \ . Charlie._ -. Hag al laroun neuze ? . Ne vezomp

. Ket atao en .ti. . . lann. ~ Gwir eo, Charlie. Na te 'peuz spered 1 N~ te peuz interest evit da vestrl Biken na ve ka-vet eur plac'h da dalvezout ac'hanot. Sell Charlie 1 ker- kountant oun ma plardounan did da veza skuil-let al leaz hremak, beza ma peuz kollet aze pemp pe c'hwec'h lur aman.

(Epad an amzer ze e testum he arc'hant evit hel lakat tm he vruehet).

harli. - Trugarekt a ran ac'hanoc'h deuz ho mi.l.delez. Mez me gav din o peuz sonj da zourna di-ziotl pe zigwener hag evel ma c'hoar an oll e zoun

. la~e,t .. da vaouez ganeoc'h evit entent deuz an tie-gez, UZ bet mali lavaret din edo dre aman ar c'hiz da -hrena bara-gwiniz evit an dra-ze.

1 ann. _: .. /Ne ga v ket diu. - Charlie . . - Oll an amezeen o. deuz lavaret din

edo ar c'hiz-se. . lann. - Ne meuz sonj ehed.

. Charlie. _:.......Mad, arahad 've deoc'h ober disenvel deuz ar re ali, ra'g lavaret e ve e ioc'h eun den re droet gant ah arc'lt-ant: ar J?CZ n'oc'h.. ket.

-it -

latut.: - 'G~ir a leverez, Charlie. Ne zoun nemet kempen var an tl'laou ha vad a ra beza kempen en amzer-ma. Ka out a ra did neuze e vezo red prena bara? Nag an dud a zo diez da veva evelatol .. ,

Charlie. - Petra ' .feU deoc'h? ar

lann.- Eur goal veac'h a zo deuet ganez, Goui-c'han ! Padout a re ar boued da gerc'hat evelse a gav did?

Gouleh'an. - An .dra-ze a zo evit daou zervez: Varc'hoaz disul.

lann. - Varc'hoaz disul adarre 1 Mad! lavaret 've e zeuz brema diou zulvez beb sizun. Meurvad pa en doa an Aotrou Doue great ar zul hag an offer'n n'oa ket kement a labour da ober ha brema, na ke-ment a izoum da labourat ken neubeut. Perag gour-c'hemen deomp mont d'an offer'n epad an anv?

X DIVlZ

Ar memet-re, CHARLie. (Charlie a deu en ti gant eun ordennik keuneud). Charlie. - Petra 'rin da Yvona d'he c'hoan? lann. - Patatez 'zo mad dezhi evel d'1ar re ali. Charlie. - Gouzout a rit ervad eo traou dister ar

patatez, ha di,_~~_()ur meurbed, dreist oll d'ar re glanv. lann. - 'Boue: dister ar patatez! An dra-ze 'zo

bet desket did er skol meurvad. Naga draou fall a , vez desket d'ar iouankiz er skoliou zo brema! Mad! gra dezhi eur banne zouben hag, evit:re blaz, taol ebarz eun dournadig bleud benag.

Charlie. -Mad! . (Mont a ra da gemeret eur skudel divar ar stal

hag en eur zee'ha anezhi he losk da gweza). lann.- (En eur gemeret eur geuneuden). En dro-.

ma avad e pezo anezhi! Deuz ,aman, kropet fall, ma teskin did penapz kregi en eur skudel.

Charlie. - Petra faut. deoc'h? ne ket va mi cher eo.

lann . ...:...... (imoret). C'hoaz e kredez respount. Pa la-varan did ober eul labour hag eb terri . an traou, n'out ket evit senti?

(En eur gr-egi en he vreae'h hag o sevel he vaz). - Sell ! -

Charlie. - (en eur voela). Me lavaro d'am zad varc'hoaz dont d'am c'herc'hat. Ne jomin ket pel-loc'h en ti-ma da veza bahatet. Evit eiz real ar ruiz a c'hounezin neuz forz ' peleac'h atao, ouspen ma

. ''ezo tennet slud ar vaz azioc'h va fenn. lann. - Petr ' leverez? Charlie, ...__ E zin kuit... l

-13 _;

lann.-Neuze e ::ankin kemeret plac'h 1 Ne zi ket! Charlie. - Mont a rin ! . lann. -Ne pezo ket a v'ahadou en dro-ma neuze.

Mez taol evez iviziken ouz ,da labour, krog stard ha kempen en traou.

Charlie. - (0 see'ha he zalou). la beteg ar vech kenta ma kavoc'h tro

XII DIVIZ

lANN, GOULC'HAN,. CHARLIC

Charlie, - (Gant he gaot-malo). Sellit-ta, mestr, ho tivesker o peuzgwall gaillaret en dervechou-ma avad. Mar kirit me lake eur banne dour da domma evit goalc'hi anezho?

lann. - Nag an dud aouank o d.euz neubeut a skiant. O. tomma dour e tevez keuneud hag ec'h uzez ar ,pod. Hag evit beza louz va divesker, gwen a ze. Gouzout a ri iviziken; tregont vloaz-zo ne meuz bet ken lerou nemet eur gwiskad uslard a ledan beb sul varnho!

Chrlic. - (A. gostez). Nemet al loar-goz a oa a zindan ar gwele.

EIL ARVEST

KENTA DIVIZ

lANN, he-un1an

lann. ~ (A zo o klask krava eur pod-pri torret e . pemp.pe e'hwee'h tam). . .

- Bikn ne leuin a benn anezhan! Ma ne ket beza so't ev~lato, terTi eur pod evelser!

II DIVIZ

lANN HA CHARLIC

Charlie. - Ar moc'h 'zC> klan v, va mestr lann. - Klanv? Petra 'poa roet dezho deac'h? Charlie. - Netra a fall a gredan. lann. - Ma c'hoare dezho mervel, e maoun rivi-

net neat. Ne meuz ket eur gwennek da brena re all. Charlid. - (A gostez). Eb kounta al loar'-goz 1

(Kar). Dre ho faot e vezo, rag ar c'hraou a zo dare

i5

da gweza en he boull. An avel hag ar glao a a eba.rz koulz hag er maz. Red 've ober eur c'hraou nevez. lann. - ber eur. c'hraou nevez a zo diez d'an

hini n'en deus ket eul liard toull. Charlie. - (A gostez). Hag al loar goz? (Kar).

Men awalc'h o -peuz aze goulskoude? lann. - Gwerzet int da Laou Touledic evit ober

eun ti nevez. Deomp da velet ar moc'h. (Mont a reont er meaz. Eur vouez a glever o kana

en dianveaz : Er Finister li zoun bet ganet, etc.).

III DIVIZ

FANCH HA PAOTIC,. he unan (eur boutou-ler en he zourn).

. .. Va zour dentelezet ... Me meuz pariet e lakajen lann an Tachou-koz da veza e pont hirio en offer'n bred. Me gav din e teuin a benn euz va zaol. Plija-dur 'zo da gaout. N'euz den ama ?... Setu erru unan benag.

IV DIVIZ

lANN, FANCH AR PAOTIC, CHARLIC

(Charlie. en em luka da skuba an ti ha da ober . eun dra all benag).

Fanch ar Paotic. - Ata lann, mont a ra mad ga-neoc'h a tao?

lann.- Mad! mad! lAr c'horf a a eun drak. Mez dre an amzer a zo v'arnhomp ne vez morse dinec'h ar spered : poan a zo o veva, Fanch. .

Fauch ar Paotie. - Me' ga v din! dreist oll pa vez seiz pe eiz leo da ziresti gant ar zac'h ouz ar c'hen, eh kounta ar sternachou all c'hoaz ... Deuet oun d'ho kwelet euz a berz ho mab a zo e Gwenet assamez ganen. Lavaret en deuz din dig:ass deoc'h hel vou-tou-koz. Setu anezho!

lann.- Na pebez mab a meuz me! Neuz ket eun doussen er Frans evelse,.. Marteze Fancli e peuz sec'het. Eur banne hini-krenv a affe ganez meur-vad?

Faneh ar Paotic. - Ne raffe ket a zroug a gre-dm. . .

lann. _;_Me gav din ... (Da Jarlie en deuz ttoet he

gein da. c']Ioarzin). Chari, bet oa bet an douken gan en e' kear en dez-all? . Chp.rlic. - Ne gredan ket (a gostez). En ti-ma

rteuz bet biskoaz a c'hwin-ardant. lann. - Mad, neuze ne c'hellan ket... 1 Fauch. - Loskit-ta, ne vezin tarn falloc'h goude

eur banne neubeutoc'h .. Benn oz Doue deoc'h! 'Jim .. - Raisoun e pe.uz. An ou devi >> neo mad

nemet da grenvi an dud ... Na pebez mab eo Yvoiiic eve](,:lto!, Digass he voutou d'ar gear! Hennez ne vezo ket forc'h var he stal. Lavaret a rean hed-ar-veach e vije envel ouz he dad. Penaoz .e za an dro, ganthan du-hont?

Fanch. - Feiz avad, ne da ket re gar an t11adu ganthim, ha ma 'n deffe eun dra benag d'en em zoulaji ....

latin. - Hein? Fauch. - Klanv eo, ha ma karfac'h re eur

gwerinek benag din. da gass dezhan. faim,- Kass arc'hant dezhan?! Ne moa ket roet

ugent-real dzha:n da vont de.uz ar gear, c'hwec'h miz-zo?

Fauch; - Ugelllt-real a zo ken neU:beut d'an hini en detiz kement a ezommou!

lann. - Yaouank out. c'hoaz, Fanch, ~a ne,_ c'hwezez ket petra eo gounit ugent-real. Ne c'hwc-zan ket ken ne'\).beut pe seurt ezommou a c'helfe kaout eur zoudard, lojet, bevet ha gwisket gan't ar C'houannamant. '

Fauch. - Eur bouton nevez en doa ... lann, - Ma noa ket gwest ar C'houarnamant da

fournissa dezhan bouteier da uza, n'en doa nemet lezer ane,zhan er gear, ha me a c'helfe kass ar c'hoz mouns bihan-ma da suttal.

Fauch. - Ne ,ket an dra-ze eo a falveze din lava-rel: he voutou a denue dour, ha setu perag eo kwe.-zet klanv; hag eveJ just ar medisin ...

lann. -A zo da baa, ne ket-ta? Digarejou-tout. Ma karje noa ket kwezet klanv. Ah! bugel dinatur. C'hoant suna va arc'hant e peuz diganen -beteg ar gwennek diveza f Goulen dio'c'htu va goad, rag lakt a ri .a'hanon da zizec'ha var va zreid. Lavaret 'm boa deiz da vadiziant e raffez. va malheur, ha re vir eo. Ga_nt tri pe hevar grouadur all eveldot da lipat va danvez, petr em be me great?

Fauch. -:- C'hoant en doa da zont d'ar gear ...

1

lann. - Ta :ia, 'kaouchou! Fauch. -'--- Da velet. he v am a zo klanv, m~i'teze -

vont da vervel. lann. - Poent eo mont d'an offei''n! Me a da

viska va dillad. Fauch. - Gant -oc'h holoraj neo .eb.C?az nemet

seiz heur anter. 1 anu: --'-- Ne labour ket Ff!Rch. - Neuze eta e Iavaren deoc':h penoz ho

mab en doa c'hoant d'ho -kwelet ... d'en em de.uler etre divrac'h eun tad ker karante:zuz.

lann. - P.asse IiJ,all eo! Re zivezat e vezin eri offer'n. Mont a ran. .

Faitch. ~ Me a ive da jench va d:iUad, hag en eur vont d'ar bourg e teuin da glask ac'hanoc'h, da .velet ha me c'hello teriert ho kaloun. Kenavezo bremak

V DIVIZ .

lANN HA CHARLie

lann. - Te vo ampar, va faotric-me, ma .pakez ac'han'on. 'Buha:n, buhan, Oharl, va bragez-brao, va

jiletten. Nan sell! me re va zro buhanoc'h va-unan.

VI DIVIZ

CHARLIC, he-unau

Biskoaz me meuz gwelet eur seurt- .prez: C1loar-zin e meuz ranket euz a greiz va c'haloim .... Pebez farseur eo evelato Fanch ar Paotic .. . Sell~ta, great he dro gant ar mestr dija!

VII DIVIZ

lANN HA CHARLie

(lanri a zlskeiz gant eur brayez anter re ve-rr, en -eur viska eur jiletten, berri:l/et, ,hag uzet beteg an neud~n. Ar boulou a zo. ,ganthan a zo golot a gil-lou; ar c'holo ci d.eu hirr er meaz anezho). .

Charlie. - Ne :vountounit ket :mad ho chiletten! lann .. ....,... 'Mad awalc'h ,eo. An hini a -ga:v0 .abeg

,ennhon,.a deu:da vomouna anezhi din:,ma kar. Charlie.~ Hag ho tok?.

lann. ;___ Gwir eo ... M;ez ne meuz ket izoum anez-han. Va bonet ' zo mad .. , 'h

Char.lie. - N'ho peuz ket tro11c het ar c olo deuL ho poutoul . . . .

lann .. - Chom poeoc'h; ne, qem ket ar zaout var va lerc'h. Mad e maoun er c hiZ-se. . . . Charlie. - Hag ho paro? ... Gwal a brez a zo, var" noc'h: am~er o peuz goulskoude. Neo ket bet c hoaz ar bole kenta. - k d 1 M' Jd.nn. - Kerz, pell diouzin, drou -~pere, e

c'hoar eo bet. C'hui zo oll o klask lakat ac hanon. da veza re zivezat en offer'n; n~ho pezo ket a chans. La! setu me prest... . .

(Mont a ra varzu an nor hag ~ tzstro). . , "-Ne pezo ket- izoum. da ober k1g-ha-farz. n out ket

c'hoaz. gwal am par diOUZ an dra-ze, ha re a labour a v did ive. , k b

Charlie. -;- (A gostez) h~ daon ;wenne neu eu-loc'h er -alc'h.

(Dezhtan). Petra rin neuze? lann. -.Eun tam.fars-pillik a zo mad. (Mont a ra d'ar red er meaz).

-Charlie. - Hag ho leroul hag ho leroul... (Diroll a ra da e'hoarzin).

VIII DIVIZ

CHARLie FANeH AR PAone, PER, hag ho c'hamaladed (Faneh a c'horzigor an nor .hag a daol enr zell ebarz en ti). _ Fanch. - Ata, Charlie, eat eo kuit. . Charlie - E ma dija er Bourg. - . d Faneh. . . (D'he gamalded) .. Ac'hanta, tkotre ,

n'oun ket gounit?. Tost eo bet d~n zo~ell: pa ~ eur banne dfgnfhan, neket-ta, h.arhc? C hm a z1g~llo ac'hanon meurvad euz an hm1 a -zo. tremenet abwu va beg eur chopinad oa an taol.

Per :__ Ma kerez me re eur ba:riaden- all gane~ 1 Eur chopinat gwin pe de~ gwel!negat vutan e lakm lann da c'houlen. mont d ar pnzoun.

Faneh. - Enz he benn he-unau? Per. - Eut he benn. he-unau. Accord omp 1 Faneh. - Deomp evlt ar pakad butun: neur ket

evit beza atao o fumi keuneu?-kalet ar c'hantin. (En eur ginnig he zourn). Darc ho aze!

-~:

Per. - (0 skei). Eat ompl ... Faneh. - Me ' meuz great ar bariaden, me ' rank

beza test. _ . Per. - Izoum e meuz ac'hanot zoken. Kemeret

a ri dillad-archer da vreur, Doue r'er pardouno. Laka eun tarn reun benag da hirrat da varo, ha dreist oll kerner sonj da jench da vouez. Me c'hou-lenno he habit koz digant Serjant ar C'heur . An daon viskamant ne vezint ket envel-poch; mez lann euz a .dren he biller ne .vel ket. aliez ar Suiss >J. Me a vezo sans et eur chef,bras ben ag etouez an archerien. Kenavezo emberr, Charlie; dioiiaH da lakt al louarn Roz var. evez.

Charlie. - Bezit dinec'h. Den n'en deuz muioc'h a c'hoant egethon-me da velet ober eun oja d'an tarn uzulier-ze.

Per. - Neuze eta gonde ar Gousperoh! Faneh. - Selaouit: ar zoun kental Poent eo hale

d'en em viska da vont d'an offer'n.

IX DIVIZ

CHARLie, he-unan. Me a gv din, Per en devezo eur gwall grogad

da ober evit don.t a benn deuz h daol, kerkoulz ha Fa11ch, rag, ma zaffe lann en tan araog an ar-cherien, e zaffe d'an ifern kentoc'h eget koU eur gwennek, hag evithan an. amzer a zo a our. Eun tarn plijadur a zo da ga out, setu ar pez zo sur ... (0 sellet dre ar prenestr).

Sell-ta, erru lann ar Rimadeller da zoroc'hellat du-man. Ma karan, ne ket istoriou a vanko din epad an offer'n.

X DIVIZ

CHABLie HA lANN AR RIMADELLER. . -

lann ar Rimadeller; - Doue r' ho pennigo! Charlie. - Bennoz Doue deoc'h 1 (lann ar Rimadeller he -7~ouarn ganthan en he

vruehed a dea en ti en eur Jllgammat). lann. - Inouet oan dija er gear, ahaoue an

ofer'n vintin, hag oun deuet da lakM eur c'hor-, niad gant Goulc'han. Eur guchen keuneut-dero e

meuz lakeat;a zindan ar c'hig-a-farz: etre ma, vezint

o tevi e nieuz amzer. Goulc'han ne ma ket vardro aman.?

Charlie. - Ne meuz ket gwelet anezhan abaoue ma zoun deuet d'ar gear. .

lann. - Goulskoude eo bet en offer'n-vintin. Charli. - Oh ia avad: Assamez oump eat d'ar

Bourg. Brema meurvad eo eat da gousket. . J lann. - Da gousket d'ar poent-ma euz an de1z

Oh nan! Sur awalac'h lann an Tachou-koz en devezo great dezhan mont d'ar park.

Charlie. - Ne c'hwezan ket. lann. - Pebez aneval evelatol Charlie. ;____ Ne did ket da grial. Yvona a. zo

varlaez hag a gleffe. , . lann. - A, gleffe petra? DaoUst ha ne c hwar ket

an oll petra eo lann an Tachou-koz? Ha te, Char-lie, var a glevan out lakeat da blac'h brema. Pe-naoz e kavez ar vicher?

Charlie. - Va Doue! petra 'zonj deoc'h e raffen nemet od pouloudennet ha leaz devet? lann ne ra van, nemet e chommo he arc'hant ganthan. Eun tamig eo troet gant an dastum.

lann.- Eun tamig, la,var! la e zeo stag he g:oun ouz an arc'hant. Eur c'hure on euz hag a laka an dud da voela pa bign er gador: .m~d.1kar en deuz pr.ezeg ha dibrezeg a eneb a.: p1zhdigez, nen d~uz ket c'hoaz lakeat lann da re1 eun aval-patatez d ar pao ur. Sell! pa vezo gwelet o teuler eur gwennek e plad an Anaoun, neuze e vezo poent ober eur groaz en eun tu-benag ... Biskoaz. var an douar ne zeuz bet gwelet kement ail: ob er eur plac'h deuz eun diou;aller-saout! ,

Charlie. - la, drol eo eun drak ... Mad, ne c'hwe-zan ket e pe leac'h e ma Goulc'han.

lann. - (En eur jilgammat a a etrezeg an nor). Gwir eo! Ar c'heuneut-dero a dl beza devet. Mont a ran da entent ouz va c'hig-acfarz hag ouz va zan. (En eur zistre). . , ,

Sell! edon o vont da ankounac hat: hag Yvona, penaoz e za an dro ganthi? (Dont a ra varlaez).

Setu aze unan \ c'hoaz hag a vez dalc'het .?e;r var he frisillou gant lann. En amzer ma zoa Iac h ne c'helle ket mont bemdez da gozeal da di. an amezein. Gwelet e meuz anezhan. o vont d'ar poull-kanna d.a c'hourdrouz he c'hreg abalamour

-21-

ma kolle he amzer o selaou ar c'hleer. Anaout a rez ar merc'hed : pa ne c'hell ket ho zeod mont en-dro e za fall an traou. Ne ket marz e ve kwezet klan v.

Charlie. - Yvon a a zo gwelleat ... Ne ket in oui a ran ganeoc'h, lann; plijadur a vez a tao ouz ho selaou. Mez bremak e vezo echu an offer'n hag ar chatal n'ho devezo bet tarn.

lann.- Ha va re-me! Mont a ran. (Adarre e za beteg an nor hag e tistro evel kent).

Ga v' an ougnoun! Dare din ankounac'ht eun dra benag da lavaret did.

Charlie. - N'en deuz ket laret he ano! 1 ann. - Gouzout a ran ne di ket da embann an

dr a-ze: neket eur vaouez out! Mad! ar brud-zo en deuz Suz ar Podpri laret eun doucher deuz ti: Fahch ar C'hillourou. Gwelet eo bet oc'h ober an taol ha me gav din e zei an aff er pelloc'h ...

Charlie. ~ Bremak. ho kig-a-farz ... lann. - Ne vezo ket poaz. Gwir a leverez. D'ar

red e zan da velet penaoz e ma va zan. (Memez arvez). Sell-ta, peleac'h 'ma va fen? Var a gl~va!l, !::mn a zu-man, pa zeo bet oc'h ober douar-IrYI!l e mechon ar Banezen, en deuz distaget eun ero abez diouz Tachen Fan ch ar Palud? Ar ~rud-zo, en deuz Fanch sonj da vont dirag ar Jushs.

Charlie. -Ne ket diskonvia ac'hanoc'h eo, lann; mez va labour a jorn da ober.

lann. - la avad, ha me a jorn aman da baribo-lennat el leac'h mont da entent ouz va stal. Oh 1 mez. ar zul-zo! Ha kement ali a dra ou a dremen dre ar bed! . Marteze ne peuz ket klevet ano deuz ar pez zo c'hoarvezet. ..

Charlie. -Ne zeuz ket a zarmoun hirio; ne vezo ket pell an offer'n.

lann. - Selaou-ta! Eur gerik c'hoaz ebken. Leu-net e peuz ar C'hourrier >>? Ne peuz ket. Neuze ne anavezez ket an dra spountuz a zo en em gavet er ? Pe du erna ar vro-ze?

lann.- Eun tu benag demdost da Douloun meur-vad. Va mab pa zedo var an > a yoa bet eno Toim eo er vro-ze, emezhan, hag ne ket . marz rag gwall dost e mant d'an Ifern pa zeo gwir en

: ~

1

1

-!:!.2.-

deuz gellet an diaoul, en eur fringal, terri koc'hen an douar ha ma zeo eur menez braz en em lakeat da zislou,nka tan, moged, ludu, re'ier, ha nia 'n deuz devet kement a oa var he dro ...

Charlie. - Che! hag e c'helfe en' em gaout kc-ment-se dre aman ive, a zonj deoc'h, lann?

lanl!-. - (Gant lore'h). Ne gredan ket: Aman an domder ne deu ket a zindan hon tred evel er broou-ze. Amzer a ranker kaout evit isplika an traou-ze, ha me ne meuz ket. .. Ne meuz ket a zonj pe seurt diaoul ano a vez great deuz ar menez-ze. Assa mad.

Charlie. - Bet e tle beza echu an offer'n brema. lann. - Oh! dija. Pa en CID! gavo ar c'hreg er

gear e vezo trouz. Charlie. - Poent e ve! Va labour-me a jommo

da ober hag ho kig-a-farz ive. Eur vech ali benag c korintoc'h an dra-ze din.

lann. - la. Me 'zonje mont ha dont ebken, ha padal...

Ma vije bet Goulc'han er gear ive, va zro a vije bet great bulhannoc'h. Sell-ta, Charlie! Me 'keda ne ket. eur vaouez oun: ar merc'hel:l, hi a zo kuriuz evel marmouehen. Evelato e karfen gouzout perag lann a zo eat ken abred-ze hirio d'an offcr'n. Ne e1hwezez ket, Charlie?

Charlie. - Nan avad! lann. - Red a ma ve cun drmaeller.ez-fall benag

da ober vardro ar Bourg. Anez lann a vije bet o viska he zillad c'hoaz.

Charlie. - Evit diambroug ar re ail neuze? E mant loc'het deuz an Iliz.

lann. - J3oss an Ougnoun! Bremak me glevo va stal gant ounont avad!

(En dro-ma e za er meaz)~ Charlie. - Ne ket eur vaouez eo, emezhan. Ha

ma vije bet eur vaouez-ta neuze?

~;o/ ---~

1

1

1

0

TREDE ARVEST

KENTA DIVIZ

lANN HA CHARLIC

lann. - (0 tont an ti). Dale'h sonj mad Char-lie: Dimere'her, Digwener ha Disadorn e zeuz un ha vijil.

Charlie. - Dimere'her, Digwener. ha Disadorn! Me zonje din ne vije ar pevare amzer nemet e ruiz Gwengolo eve~ ar e'hustum.

lann. - la, mez Hon Tad sautel ar Pab en deuz roet urz la ober pinij-ennou kaled abala-mour d'an dizursiou spountuz a veler brema dre ar bed .. Me gav din en deuz ive an Aotrou Per-~oun komzet euz ar yaou.

Charlie. - Seiz mill bombans! Biskoaz ne meuz gwelet seurt aridennadou un. Sur awalae'h n'ho peuz kf{t klevet mad: en offer'n vintin ne zeuz lavaret netra deuz kement-se.

lann. - Anet eo nout ket koz e'hoaz. Rustoc'h eget an dra-ze oa ar e'horaz gueehall. Eun ano benag a zo bet ive deuz al Lun ...

Charlie. - Ma lezan anezhan, ar e'horaz-se a bado ket hag ar bloaz ... (Da lann). An dra-ze ne ro ket din da goumpren ne ve ket bet embannet an dra-ze en offer'n vintin.

lann. - Marteze ar e'helou a zo deuet araog an offer'n-bred ebken, dre an thelegraph meurvad.

Charlie. - Possubl eo. lann. - Ha surroe'h eo ober un ha vijil edoug

ar zizun, gant aoun da bedhi. Charlie. - Sellit-ta, lann, nag a gellien vardro

ar e'hig ? Marteze e ve mad lakt e'hoalen ganthan ? lann.- An dra-ze a yoa mad gueehall pa dhellen

mont va-unan. da gerc'hat e'hoalen d'an aot. Bre-ma ar c'houarnamant a zo keit he vreae'h ma ne gredan ket mont.

Charlie. - Eb dale e savo prenved etouez ! lann. - Ne vezo nemet founissoe'h ... Charlie. - (A goztez)~ Hag an are'hant el loar goz

ive. lann. - Ar zaout a zo poent kass anezho er meaz.

Kea buhan d'ho dieaU .. l.osk anezho da beuri eted lir strejou : eun tarn benag a c'hellint atao da lipat dreist kleuziou ar fonneer.

Charlie. - Ne meuz drebet tarn ebed c'hoaz. . lann.--; Me pa voan en da oad a gemere eun tarn

J:rara.~zeac h. hag a yea evelse d'ar park. Gra ar me-mez-tra.

Charlie. - (A gortoz o troue'ha eun tarn bara). Me gav din ne /.!assin ket da beim kalz bouteer ken en tt-ma.

II DIVlZ

l.NN, he-unan

Ne meuz ket . eun tarn chans l Araog an offer'n F.anch ar Paotric a zo bet o klask sun a ac'hanon hag e sonje din en em denna brao deuz he skilfou, o vo.nt abred d'an offer'n. Siouaz! var ar blassen e kaviz Fanch ar C~hillourou ha dioc'htu eo deuet da da glask trabass oun divar benn he gleuz kwezet. Me zavaz imor ennhon. Assa piou ne ve ket? Obr vad d'n oll ha beza c'hoaz tamallet. Fauch a dos-tea atao hag a venue kregi em bruched. Aoun a ge-mer.iz na Iakaje he zourn var va. arc'hant, a oa eat ganen d'an offer'n hag he stlapiz ganthan eur gra-vanat. Pilat a reaz ha pa zavaz oa Ieun-c'hoad. Etre he .. zent anter dorret e klaske sorroc'hellat eur ger bel1ag. Va affer a zo sklear : Fanch ne gizo ket. 0 va arc'hant P=lOUr ! .Nag e ranker beza sot evelato o vd.nt ken abred-ze d'an offer'n !

III DIVlZ. \

lANN ha GouL.c'HAN (he falz ganthan var he vreae'h).

lann. - At"ll, Goulc'han, eun dra benag e peuz great deuz da go rf ?

Gule'hun. - Neuz bet distag .ebed abaoue ma 7.0Un .eat d'ar park (A goztez). Pebez pennad kous-ket, kristenien l

lann. ~ Abred out deuet d'ar gear. Goule'han. - Chommet e vijen c'hoaz anez ma

:r,euz deuet naoun din ; kar-zo. e ranker sel~ou mouez ar c'hov beb an amzer. ,

lo.nn. - Da, c'heude e trebi, Goulc'han. Selaou

\

\ \

-25-

.nad ar.aog eur zonj a zo deuet em spered epad an 0ffer'n-bred. Ma teuffez da vervel, ar pez a zigwezo ab red pe zivezat ganez koulz h gant ar r.e ali, da bi ou e ze da stal?

Gozzle'han. - Ervez al lezen e ze d'am breudeur ali ha did-te, a gredan.

lann. - Hag e loskfez an traou er c'hiz-se, Goulc'han ?

Gozzle'han. - Perag ne raffen kt? Ken tost kar int din ha ma zout ..

lann. - Petra biskoaz o deuz great evidot nag Yon Brobleiz, nag r.ouis Leveneskoat ? Ha me a . rankfe beza countant gant an drederenn ha c'hoaz ma ve losket ganen dichipot ! Me, Goulc'han, hag a vev ac'hanot, hag a jorn en noaz va~unan evit da viska ...

Goule' han. -(A gostez, o sellet ozzz l1e zillad-toull). la, gant truillou.

lann. - 'A denn an tarn deuz va ginou evit re did. da zribi ! . . . .

Gozzle'hant. - (Ezm neubezzt karoe'h). Abalamour da ze meurvd e rankan un ken aliez !

lann. - A gar muioc'h ac'hanot eget va mab ! Gozzle'han. - (Eun nezzbeut karoe'h). Ha pa ve

gwir, ne ket diez. lann. - Nag e vez digaloun da lezer da vadou

da vont gant ar re-ze, estrcnn koulz lavaret ... ! Goule'han. - (Ezz'n nezzbezzt karoe'h). Da vihana

ne jommint l'et da loueda dindan da vele. ,,,.,.t.',L >: lann. _:__ Varc'hoiz"et' e teu ganen-me dirag an

naoter hag eno e sini din da leve. Dont a ri, neket-ta, Goulc'han ? Perag e maout o c'hrozmolat evelse

etre da zent '! Ne ket deread ar pez a ginnigan. did ? Goule' han. - Ne din ket! lann. - Ha perag mar plij ? Gozzle'han. - Me zo eun anter-zot hag an oll a

lavaro ne meuz ket a zroad da zina. Ar paper a .ve torret : mizou eta en aner.

lann. -.Sot, te, Goulc'hanic keaz ! Sot! Pion en deuz lavaret an dra-ze !

Goule'han. - Eun anter hini ebken hag an neb en deuz hen lavaret ne ma ket keit a Paris diouzin.

lann. - N'out ket, Goulc'han ! Ar re a lavar an dra-ze a zo sottoc'h evidot.

Gozzlc'han. - Ne zislavaran ket

n j: il '

i

-26--

lann. - Neuze e teu ? va breur ker. Goue'han.- Nan. lann. -Nan ! ha setu aze kement e peuz a anaou-

d~gez-vad evidhon, goude beza bet oc'h en em ri--vma ganez. (Goule' han a vouze'hoarz). E pe leac'h e ma da galoun ? Eur galoun e penz zoken ?

Goule'han. - Oh ia ! ha ker birvidik ha da hini-te a dra-zur. ' lann.- Tarn didalvez a zo ac'hanot! Ne peuz

great nemet lounka va danvez abaoue ma zeuz ac'han:ot:

. Goule' han. - Ha va gouel-mikeal, ha va labour, pwu a brofit anezho ?'

lann. - Hag e kredez lavaret ano euz an dra-ze? (0 kemeret eur geuneu'den). Sel} ! te dlcffe beza torret da izili ouzit ! Goule'Iwn. - Ac'hanta, setu' ma sounez din ar.

pez a zounez bemdez da Jarlic. Ne meuz ket izoum deuz kement-se evit mont da di va c'hoar-gar, amzer ebken da gemeret eur pez dillad benag, hag ...

lann. - (0 kweza d'an daiJulin hag gant eur vouez flour meurbed). - Oh ! nan Goulc'han ne da ket ! ' '

Goulc'han. - Eo, mont a rin. (Hag he za etrezek an nor lann atao var he

zaoulin a a var he lere'h). ' ' lann. - Dre ar garantez e meuz evidoi. Goule'~an. - Ne peuz ket daou-'wenneg~t karan-

tez da re1, va breur paour. Lez -ac'hanon da vont. lann.,- Dre ar zonj euz hon tad, chom ganen. Goule han. - Euz hon td, peuz losket da ver-

ve! gant an -dienez? lann .. - Euz hor mam mua karet! Gou'le'han. - (Goustctoe'h). Losk ac'hanon! lann. - .M~ ro did kement a c'houlenni: kig e

P.ezo d~ znb1, amann ar pez a giri, dillad nevez, vwu, fntadennou. Chom, Goulc'han !

Goulc'han. - Gwelomp-ta neuze. Eur falz nevez a rankan kaout. .

lann. - Neo ket mad awalac'h da falz? Goulc'han. - Ne zeuz mui anezhi nemet r c'hil

ha ne e'heller ken he gwellat. lann.,- E m.aout o vont da rivina ac'hanon. Goule han. - Mad, va lez da vont da di va c'hoar

gar.

-27-

lann. - Eur falz nevez e pezo. Goule' han. - Va fl a zo uzet abez. ha pa zan d:t

ober pal-arat, e vezan atao varlerc'h gant va lod. lann. - Hag e sl\o daou daol el leac'h unan d'ar

re ail. Goule'han. - Morit a ran ... 1 ami. - Eur bal nevez a bren in did. Goulc'han. __:___ Ne meuz tarn dillad deread ebed

ha pa zan etouez an dud e vezan atao evel eun an-duillen.

lann. - Ne peuz ket a zonj da zimezi d'an oad e peuz kredabl ?

Goulc'han. - Nan, mez koulz e kavan dillad ha ne vent ket evel eun ti d'ar beder avel.

lann. -- Gortoz ma vezo eat ar geraouez divar ar mezer.

Goulc'han. - Ma rankan gortoz ma kavi mar--c'had-mad awalc'h an traou e rankin gortoz beteg troumpill ar varn. Va c'hoar gar ...

lann. - Eur viskamant nevez-flamm e pezo ha dillad ail neuz forz pegement.

Goule'han. - Ma ven bet sur e pe dalc'het sonj em bije c'hoaz goulennet eun dra benag evel butum hag eur voujaren diouz ar mintin.

lann. - Da goll da ec'het, Goulc'han keaz ! Goule'han. - Peb tra d'he vare. Evit kaout eun

tannig arrhez e c'houlennin diganez hirio eur gwen-nek benag evit mont da c'hoari boulou.

lann.- ,N'out ket sot c'hoaz! Mont da c'hoari boulou! d'en em lakat e riskl da goll arc'hant en eur c'hoarzin! Ar re a daol evelse an arc'hant la ouen diou-tho n'iut ket clin da velet sklerijen an deiz.

Gou'le'han. - Gounit a c'heller ive. Mez an dra-ze ne Fa seurt: dek gwennek a rankan kaout.

lann. - Dek gwennek! Gant daou wennek e peuz traouawalac'h.

Goulc'Jwn. - Ne feU ket did ho rei? Kenav ! lann. -- Eo, eo, Goulc'han ... Ne peuz ket awa-

- lac'h gant pemp? Goule'han. - Neuz ket da chipotai: dek pe netra! lann. . . Sell, Goulc'han, mont a rau da re did. (Mont a ra d'he arbel). Goulc'han. - (A goztez). Ne dal ket kalz ar boan

da c'houlen ken diganthart-: berr eo kena he ve-mor pa rank diskrava.

-28-

lann. - Setu anezho! Mez kred ac'hanon, Goul-c'han, o vont d'en em goll e. maout.

Goulc'han. - Ne garan ket e ve kavet aheg enn-hon!

lann. - Ne rin roui, Goulc'han. Goulc'han. - Kemeromp brema eun tarn bara,

pa zeo gwir ne velan keusteuren ali ebed ... Eu'r vouez. - (E kichen an nor). lann a zo er

gear?

lV DIVlZ

AR MEMEZ-HE, FANCli AR PALUD,

lann.- la, ia, er gear emaoun! (Goustadik). Fanch ar Palud! e mao un devet!

Fanch ar Palud. - (0 toni en ti). Mad eo neuze. Eur ger e moa da lavaret deoc'h.

lann. - Petra 'ta" neuze, Fanch? Fanch ar Palud. - Oc'h alar e moa c'hoant da

brena diganeoc'h. Evit pegement e roffac'h anezhan? lann. - (Eun hzwnadeiz a blijadur). Mad e kavit

anezhan-ta neuze? Fan ch. - Oh ia! rag eun tqmig bihan muoc'h

a grog eget ar re ali en deuz. , lann - (0 skrabat he benn). Muoc'h a grog pe-

naoz? Fan ch. - N'hen deuz ket re an oll; mez he dra

da beb hini goulskoude. -lann. - Evel just avaa. Fanch. - N'ho peuz ket bet atao sonj euz an

dra-ze, ispisial pa zoc'h bet oc'h ober douar-irvin e mechou ar Banezen. Evel a lavaran deoc'h, oc'h alar a oa en dervez-ze re a grog ganthan. Daou vom mad pa vez hirr an ero a ra eun dra benag dija, eb kounta ar pez o pije distaget diouz va zachen er bloaz a zeu ..

lann. - Me, ne meuz ket great an. dra-ze. Var ho meno c'hui o peuz c'hoant da lakat ac'hanon-me lar!

Fanch. -- Ar pez-zo sur eo ne ma mu ar gount em zachen hag e zeuz re en oc'h hini. Marteze me eo al lar c'hoaz?

lann. - An dra-ze ne c'hell ket beza gwir. Pe-naoz o peuz gellet her gouzout?

Fanch. - Assa-ta lann! mez o vuzula 'ie!

\ ~-

lann. - Ma zaffen-me da ober eveldoc'h, me bari c'hwi eo a rankfe kass ar men-arz var ho c'hiz.

Fanch. - Neuze ne feil ket d'eoc'h. renta an ero o peuz distaget diouz va zachen?

lann. 1 Ne meuz netra da renta deoc'h pa ne ineuz kemeret netra divar ho koust.

Fanch. - Mad! gwelet e vez o. Diez e ka van mont da brosezi. Mez pa ne c'heller ket ober affair ga-neoc'h er c'hiz-all, petra 'rin me ken?

lann. ~ Neuze oc'h sur euz re em zachen '! Fanch - la ker zur ha ma ko:inzan ouzoc'h aman. lann. - Marteze Goulc'han aman en deuz great

an taol. Gouzout a reoc'h .neo ket re fur an oll hag evel ma zoa bet oc'h arat an dachen en noz, mar-teze en doa gellet eb he zonjal. ..

Goulc'han. - Ne da ket da lavaret geer. Te eo a oa da-unan oc'h arat ha ma kendalc'hez da ge-meret ac'hanon evit eun innosant, me zo o vont. ...

lann. ~ N'out ket! n'out ket Goulc'han. Sonj e meuz brema, Me eo a oa bet oc'h ober al labour-ze. Noun ket avad evit koumpren e vijen eat dreist ar men-par. Noa den o vlena ar gazek ha marteze n'oa ket eat var en.

Fanch. - Neuz bet morse born-douar distaget ken en. Hag evit gouzout pe zoc'h eat dreist ar mean-par . pe noc'h ket e ve red gouzout pe araog arat pe da c'houde eo o peuz diblasset anezhan.

lann. - Me zo e,un den ho:nest, me! Ha c'hwi a gemer ac'hanon evit eul lar pommet!

Fanch. - Ne ket me hel lavar. Mez gouzout a reoc'h iviziken, ne zeuz louarn fin ebed, na gwezf'e avechou er grippe.

lann. - Ma vije bet teston aman! Fanch. - It da gerc'hat. Pa vezo va zachen en

he fez neuze marteze e c'helfac'h klask trabass. Mez ac'han di ...

lann. - Mad ne de ket endro eun anter troatad. Fanch.- Ne deu ket en -dro! Gwelet e vezo! Ha

oc'h ad irvin da burchu c'hoaz. lann. - Neuze e ve:io prosez. Fanch. - An dra-ze a zell ouzoc'h. lann. - Me ne ran ket a forz deuz oc'h avertissa

man chou. Fanch. - Hag vezo digasset an u.rcher deoc'h.

~ 30-

larm. - Digassit anezhan dioc'htu, ma ldrit. Da c'hortoz aze er voger e zeuz eun toull, ha ne ket bet stanket gant ar mansouner, ha gouzout a rit perag.

Fanch. - (0 vont kuit). Keuz o pezo.

V DIVlZ

lANN HA GouLc'HAN

lann. - Ne gavez ket e p great gwelloc'h sarra da c'hinou bremak!

Goule' han. - Perag tamall ac'hanon? Da unau e peuz lavaret traou awalac'h. Daoust ha noa ket ken eaz dressa an traou da c'houde ar pez e menz lavaret? Mar deuz re en da dachen e zeuz re hag e Tankez distaol ar pez a zo a re. Netra skleroc'h. 'Aze no a nemet gervel eun expert... .

lann. - Ha paa anezhan da c'houde ne ket-ta? Goulc'han. - Evel just. Brenm e ze arc'hant

meur a expert deuz da c'hodel. lann. -'-- Mad, .spountuz eo! Re fin eo deuet an

dud da veza var an douar. Guechall... (Goulc'han. en deuz kemeret he dam-bara, en doa

losket a goztez). . Evelato, Goulc'han, lakt ken teo-ze an amann vai

da vara! Ne peuz koustians ebed. Dont a ri a benn da deuler ac'hanon var an douar-noaz.

Goule' han . ..._._,. Me meuz klevet lavaret meur. a veach oa diez ri vina eur paour-keaz: Te diouz da glevet a zo unau anezho. Ha neuze ma nout ket eaz avalac'h var da aelou, ouspen . aman e vezo bara hag amann da zibri evit Goulc'han ... Mont a ran ...

lann. - Goulc'han! Goulc'han! Goulc'han. - (0 lakat he zekgwennek da zni

en he zourn) ... Da c'hoari boulou.

-Bi-

PEVARE ARVEST

KENTA DlVlZ

lANN, he-unan.

Assa-mad, brema ma zeo eat an oll divar va zro, marteze e c'hellin e peoc'h kuzat va arc'hant. ~E peleac'h hel lakt ? Er siminal ? Just avad ! Al l:;t-roun peurliessa ne deont di nemet da glask andmll. Siouaz! arc'hant pa our!

(Ober a ra eun toull a ziabarz ar siminal). '-': '. Gwall difounet e vezi aben ma pezo gellet erzel

.ouz ar mizou a zo o vont da gweza var va c'hen ... Selaou-ta! Trouz en dianveaz. Unau benag a :zo deuet da c'harda varnhon. Nag an dud a zo fallakr goulskoude!... Sur oun, trouz zo bet. Gwelloc'h eo prenna an nor. . , (Mont a,ra da brenna an nor).

Marteze brema e teu da gichen . ar prenestr : her stanka a rankan ive.

(Tenna a ra eur pallen deuz eur gwele hag hen strob ou'z ar prenestr.). La! brema kar o devezo ka out daoulagad~kaz ne velint netra...

Ha ma pignont var an ti da zeilet dre ar siminal! Nan ne c'hellan ket lakr va arc'hant aze. Ma neo ket mantruz! Neuz moyen ebed da veza dizoursi. E peleac'h neuze? A zindan va gwele adarre? Chari a c'hoar. Dindan an aoled? Non den dero ! Setu eno he blass.

(Mont a ra da glask eur c'hoz barren-houarn. Di-brada ra ar mean a zo e korn an aoled, hag e sil he alc'h a zindan. Neuze gant eun huanaden a joa).

Aha! Den, a gredan, nen devezo ijin awalac'h evit mont beteg aze d'az klask. Kenavo paour keaz tenzor. (Lezer a ra ar mean da gweza). Kempen-nomp brema an douar tro var dro evit ma ne vezo anet netra. La ! . eur guchen bruzun keuneud var c'horre brema. Setu me divec'hiet oll. Ne meuz great nemet krena epad an noz tremenet hag e doug n deiz gant aoun mi vije dilamet eur c'hanfard

~ 32-

henag varnh_olf. da glask samma va alc'h. Mez touet e ,moa .. en diVIJe bet kentoc'h va buez.

(Skez a reer var an nor). _ Tud o skeJ var an nor! Poent oa! (Ew zell var a,n aoled). Neuz anet netra. Arabad ho lesker da c hedal gant aoun na deuffe eur zonj benag en ho spered.

(Mont a ra da zigeri, eb diskar ar pallen).

II DIVlZ

lANN, PER (gant dillad ar Suiss.) FANCH PAOTIC (gwisket en archer). '

AR

laifn. - An archerien em zi-me! (Hag e za var he gzz. ~n eur zellet. ouz an aoled). Hag evit petra mar phJ? '

Per. - (Grouns). C'est bien ci la demeure de Monsieur lann, dit an Tachou-koz?

lann. - Koumpren ket ! Ha ne c'hwezan ket P~_rag. e teuffac'h aman. Ne gredan ket beza na l~eret , na lazet den ebed. Ha deuet eo amzer an d1spac h ma vez taolet an dud honest er prizoun '?

Per.-;- (Da Fanch). Ecrivez: a t insolent enver& -les representants de la force publique: cent francs d'amende. ,.Jann. - Pardoun a c'houlennan diganeoc'h: ne

c ~wezan ket e pe leac'h e ma va fenn, ken tru'-, hmllet oun bet o velet ac'hanoc'h. Ma meuz eta lava-ret eun dra benag a dreuz ...

Per. - Lavarit deomp 'eta da geu ta pe hano o peuz: ni velo da c'houde.

lann, - Me zo Lan ar Paourkeaz, ha biskoaz den na zeo bet hanvet gwelloc'h. .

Per. - (Da Fanch). Ecrivez ... a menti aux gen-dar.mes: cent francs d'amende.

lann. - (Goustadik gant eun tao[ lagad varz'u ~n aoled). Arc'hant paour! (Kar), Pardoun, Aotrou, ne ket hano 1 va amezog a c'houlennit diganen.'? Pouner-gleo . oun.

Per. - Oc'h hini, ha ma n'hel lavarit var en, geu darme ...

lann. - (Adarre eur zell truezuz var an aoled) Hen re a rankan dezho .. Mad! lann an Tachou~

koz eo va han9 gwirion. Hen tou a raffen ~irag ...

-33-

Per. - Neuz izoum ebed. Neuze an tarn paper-ma a zell ouzoc'h, Me a d'hel lenn deoc'h. Selaouit... Mez petra zo' nevez_ en toull-ma: ne vez ket gwelet muoc'h eget e sac'h aU lar. Ah ia! ridochou a c'hiz nevez en deuz lakeat an IAotrou-ma evit ober e kuz. he dnrfejou. C'hoaz marteze gant an dr a-ze eo sors'er: ni velo. Lamit an truillou-ze kuit. lann, -(Bun taol lagad nevez varzu an aoied,hag

e za da denna kuit ar pallen). Excus! Excus! Aotrou jendarm! Hen tou a raffen, nan. ne rean netra ebed; Eol a oa ha neuze ... . (Krena a ra var he izili).

Per.- Eol brema? ... Da eun ali, louarn koz! Setu aman eta ar pez 'zo merket var ar paper: Ordre d'ar-rter et de mettre en prison De Vieux-Clous, Jean, parce que ...

lann.- Lavaret e meuz deoc'h ne ententan ket ar . gallek.

Per. - Me a d'ben deski deoc'h e berr amzer. Dre ar paper-ma eta o peuz urz da heul ac'hanomp d'ar prizoun.

. lann. - Va c'hass d'ar prizoun-me! ho nesta den a zo o va1e. It er meaz deuz va zi, lorgnez ma zoch !

Per. -(Da Fanch). Ecrivez .... a insult les gendar-mes: trois cents francs d'amende.

lann. - (A goztez, gant eur zell varzu an aoled). Oh! va zenzor. keaz! (Kar).- Nan, nan, Aotrou, ne did ket da ober eur surt gaou ouz unau koz eveldon-me. Troet neat eo va goad o klevet eun dra ker sebe-zun. E kreiz an eost d'ar prizoun!

Per, :____ Me zonje ne c'hwiac'h ket ar gallek, Mad eo. Gendarme, prenez note... Ha brema gwelomp ha ni a c'hello ober eun tarn prosez-verbal. (Da Fanch). Allons, gendarme, criv~z ... Ecrivez ...

Fanch. - Quoi, Brigadier? Per. - Livirit, quoi mon colonel? (A goztez). E

ma deomp! - (Kar). Ecrivez. Fanch. - (0 skriva). Ecrivez. Per. - Ne meuz ket lavaret deoc'h skriva, crivez. Fanch. =-- Eun taol-pluen hag echu tout. Per. - Mad eo!. .. Etant venu au village de ... Fanch. - Etant venu au village de. (Fanch a cmla-

var evel-se dre ma skriv kement a lavar Per). Per. - de Pridalipat, en Lanarvor. (Fanch a zis-

tag ar geriou evel 'hen de pri-da-lipat en Lan-Arvor).

-34-

En la demeur e de (d 1 ) t ... a mm vo re nom et pre-noms?

lann. - Ne goumprenan ket. Per. - Oc'h hano ha leshano? lann. - lann an Tachou-koz. Per. - Ecrivez ... de Vieux-Clous, Jean ... demeu~

ra nt dans ledit village de ladite commune ... l'ef-fet _de sav~ir ... si comme on disait ... I.e dit Jean ... avait aupres... du lavoir commun de ladite corn-, mune ... battu sa fE)mme parce qu'elle parlait trop ... ~ons avons trouv la porte ferme. Cent francs d amende. otnn.- (Bun huanaden hag eu'r zell ~uzan aoled).

Per. -Et lui dedans ... de fort mauvaise humeur. Cent francs. .

lann. - (Ar memez arvez). Nan nan aotrou! Per. - Ne goumprenit ket .ar p~z a avaran. lann.,- Re siouaz! Per. - ~'hu! z? eun den sebezuz! Ne zeuz ket 'ur

mare ne c hwwc h tarn gaJlek, brema ec'h ententit gallek deuz ~n danvez gwella. Avi e meuz ouzoc'h. Me zo bet tn bloaz er skol, abarz gouzout peadra da noun paz mervel gant an naoun defaut gellout gou-len va boued e gallek! Anzao a reoc'h eta e tai eun dra benag beza desket deoc'h ar skiant nevez-ze. ~a~eomp anter kant lur ebken. Gendarme est-ce ecnt? '

Fanch. - Oui, mon colonel! Per. - Deux cents, pour avoir insult les, gen-darmes.

la_nn. - (Ar memez arvez). Arc'hant paour! Me zon]e o doa pardounet diu. , Per. - Quatre cents, pour avoir voulu les mettre a la porte.

lann. ~ (A_n dalou en he zaoulagad). Tensor keaz! abez e ZI gan tho! , .Per .. - Huit cents, pour s'tre enivr le jour de

l electiOn et pas aux autres :Jours. lann. - (En eur gweza d'an daoulin). Awalac'h!

awalach! Per. - Gwelloc'h gwell e za ganeoc'h var ar gal-

lek. Kendalc'homp. Mille ... pour ... lann.---:- D'ar prizoun! kasit ac'hanon d'ar prizoun,

-35-.

ha loskit gan en an neubeut. gwenneien e meuz das-tumet evit va c'hozni.

Per. - Deux mille pour. . , lann.- Sellit, setu va daouarn! Chadenmt ac ha-

non buhan! buhan! En an 'Doue, d'ar galion! Per. - Goulskoude e ma an eost.

III DIVlZ

AR MEMEZ-RE, lANN AR RIMADELLER, CHARLIC

(lann ar Rimadeller ne vel ket dioc'htu an arche-rien).

Ar Rimadeller. - Goulc'han a zo e tro da zont da ~'hoari-boulou?

Charlie. - (Var he lerc'h a lavar eur ger benag dezhan en he skouarn).

Ar Rimadeller. - Ah if!! an archerien q zo du" man neuze e rankan mont da lavaret bonjour dezho.

Charlie. - Ne uze 'vad! Goulc'han ~ zo eat da c'hoari.

Ar Rimadeller. - Losk ac'hanon da vont. (Per a ziskar he dok var he zaoulagad). Charlie. ---'--- E mant paket! Ar Rimadeller. - (0 toni varlaez d'an ti hag o

kas he zourn da gaout he dok eb tenna anezhan). Bonjour deoc'h aou~rounez. Kalz labour o ,Peuz

vardro aman brema var a leverer. Fauch ar Chillou-rou a ioa aze o vont d'ar gear bremak, en deuz lava-ret din en doa gwelet an archerien er l~omg, ha~

-36-

~r Rimadeller. - Coronel ar Jandarmetl ha n'ber gw1en ket, me. Na pebeuz chans e meuz bet da z?nt .en ti-ma. Gwelet corporal ar Jandarmet! Neuze c hw1 a rank bez a en eur garg vraz . ben ag?

Per. - Colonel... ha bremak. Ar Rimadeller . . ~ Coronel, ah ia, sonj e mezo,

co~onei... coron el... Mad, va mab-me a zo bet, pe bngad1er pe noun ket petra er zervich ive lAo trou. Coron el... coron el. L, chom a re aze brema (Skel a ra var he dal). Hag e c'hwezoc'h kerkolz-ze ar Brezounek?

Per. - Ar Vretouned a zalc'h d'ho ez nint ket sottoc'h eget ar re all, me gred? Gendarme! an den ze er meaz ! '

(Fanch ar Paotic en deuz savet eun tamig he benn: Awalac'h eo).

Ar Rimadeller. - Sell-ta, setu aze eun archer h~g a zo envel ouz Guillou, Doue r'er pardouno! N ho peuz. ket ana;rezet anezhan epad ma zedo ar-cher? Gmllou, Gmllou ar Paotic, eun den koant eveldoc'h?

Per. - T~od eur vaduez a zo en ho kinou tad-koz, ha. mra ne zeuz d'he zarra nemet ar priz~un ...

Ar Rzmadeller. - Eur vaouez! eur vaouez! mar deo possubl insulti eun den evelse 1

Per. - Gendarme, au nom de la loi 1 Ar Rima~~ller. - (A gerz kwit buhan, ar pez a

ra dezhan }zlqammat muoc'h eget ar c'hustum). Ne vezo?t ket atao accomOd, an archerien! Neuz

forz, ar cheu ta oun Illet o velet corporal ar jan-darmet. Pebez chans!

IV DIVIZ

AR 1\MEZ-RE, EB AR RIMAI)ELLER.

Fanch. - (Goustadik da Ber). Passe mali co en em d.enna euz an toull-ma. Me zo er zervich hag er zer-vich neuz ket da farsal. Ouspen-ze Yvonik en 'deuz lavaret din e c'helje digwezm,J.t er geF er pardaz-ma.

Per. - Kounzanti a rez koll::{' Fanch. - la, ia, deomp kuit.

{~-;r;: it.r 1:Zanel~. - Ha nia lavar eun dra benag d'an ar-

cherien gwirion? Gortoz eun tain. Pa deunt aman bremak ne velint nemet gleurou. (Kar da lann). Neuze e sevenoc'h evelse mont d'ar prizoun?

lann. - fl![a ve moyen da viret ouz amand e ve koulz ganen a dra-zur chom er gear. En eost e maomp evel a velit ha va dervez ne roffen ket brema evit ugent-real. Bezit truez, aoutrounez, diskm;it ar mizoul

Per. :___ Ar pez 'zo skrivet zo skrivet ... Ha ne uze c'hoaz ni garfe gouzout perag ho lagad ne chan da bara var an aoled~ Aze e zeuz sur eun dra benag, ha ne garfac'h ket e ve gwelet ganeomp-ni.

lann. - Nan! nan! Aotrou Kabiten, nan, ne zeuz netra. Sellit, sevel a raffen va dourn.

Per. - Ne zaffac'h ket ker buhan ar mea:ncze. (0 c'liwessa). Aze e tle beza gwin-pense. ', ' ' '-'

lann. - Ne meuz ket bet eun diveraden anezhal1, aotrou.

Per. - Ni 'rank. gwelet. lann. - En an ' Doue, aoutrou, kasit ac'hanon

buhan ganeoc'h. \ Per. - Gouzout a ramp: Gendarme!

. lann. - Petra ' c'hortozit, prest oun da vont ganeoc'h.

Per. - Gendarme ! kemerit ... lq.nn. _:_ Neuz netra, heu tou a rau. Me o ped,

kas1d ac'hanon ganeoc'h buhan-a-buhan. Per. - K~merit, eun dra ben ag ha sa vit ar mean. lann. - .to;n an Doue 1 en a no an oll zent eus-r

Baradoz! P.~.r. - Ar c'houarnamant a zifen ouzomp kaout

rehJIOn ebed. I~nn. -.Ma o. peuz kollet eur vam garet dr~ ar

zonJ anezh1 bezlt truez ouzin. D'ar prizounl d'ar prizoun 1 Chadennit ac'hanon.

Per. - C'hwi gav deoc'h Colonel ar Jandarmet a .zo karget da gas an dud evelse d'ar prizoun! Daou ali a deuo bremak. Ni a velo anezho var an ent hag a lavaro dezho eur ger divar benn an aoled ha neuze ma klaskit enebi, gwaz-a:ze evidoc'h. Kena-vezo an dro genta.

-38-

'V DIVIZ

lANN HA CHARLIC,

(Charlie a oa en em dennet en ezzr e'lwrn-tro euit gellozzt e'hoarzin). ~

lann. - Chari, oc'h ober petra e maout aze? Eve! ma teuffe did c'hoant-c'hoarzin c'hoaz goude ar pez a erru gant da vestr !

Charlie. - (0 klask ober ezzr uizaj-drist). Ne c'hwezan ket. Hirvoudi eo a ran, ken trist e kavan ho toare. Biskoaz marteze var an douar ne zeuz bet den ken dibec'h ha c'hwi, na ken reuzeudik ken neubeut.

lann.- Gwir a leverez: an oabl gant kement a zo en tu ali neo ket ken didachat ha ma z.eo gweled va c'haloun.

Charlie. - .(0 tiskwez an aoled). Aze e man? lann. - Petra? Charlie. - AI. loar-goz? lann. -Kerner da draou: nout mu mevel ganen. Charlie. - Oh! ne did ket da facha: evit he dif-

fen eo, me ive: ne vezimp kt re .daou evit ke-ment-ze, kement al a laroun a zo.

lann. - Ha gwir, Charlie? Charlie. -- Me he dioullo eve! va buez. lann.- (0 uriata anezhan). 0 va gwella mignoun!

VI DIVIZ

lANN, CHARLie, EuR BAOUREZ (e toull an nor, en dianueaz).

Ar Baourez. - (Lavaret a ra he fater, euel ma zeo ar c'hiz). En an' Doue, eun tarn-bara, mar plij.

lann. - Petra? Eur faineantez benag adarre o tont da glask he boued! Aman e zeuz- traou awalac'h da ober o veva ar re deuz an ti. Piou a zelivro an douar. deuz ar ouen-dud-ze. Me gave din oa diffennet

-labourat da c'hounit ar bara da zul? Ar Baozzrez. -'-- (Eb dont en ti). Gwir eo, lann.

Mez an tarn-bara diveza a oa el Jochen e meuz roet d'am bugale er mintin-ma, ha brema e udont gant an naoun. Eun druez oa ho c'hlevet; ha va c'haloun

39-=

n v am Vehne ranna. Deuet onn _ eta da veiet hag hen a zo c'hoaz eur galoun-vad benag dre ar bed. C'hui hag o peuz danvez, n'am arluit ket.

lanzi. - Me dan vez! Pi ou en deuz lavaret ke-ment-se deoc'h.

(Ezzr zell ozzz an aoled)'. Me meuz traou awalae'h da ober, hel lavaret e

meuz deoe'h. Ar Baozzrcz. _:_ Biskoaz en eur re aluzen den na

zeo bet paoureat. lann. - A Ieverer ... Hag oc'h ozae'h petra 'ra

etre daou benn an deiz ? Ar Baozz'rez. - Yvon? Daou vloaz-zo e ma e gwe-

led ar mor, her gouzout a rit ervad. Imm. - Hen dizonjal a rean ... ha e'hui? Ar Baozzrez. - Penaoz e e'helfe eur vaouez dinerz

gounid bara da bemp krouadur? Ha e'hoaz va dourn-diou a neubeut-zo a zo ehomet seizet. Ne c'hellan na neza nag ober stam. .

lann. - Ne vez ket great eur gest evidoe'h bep bloaz dre ar barrez?

Ar Baozzr~z. - Kement a zo o e'houlen ha ken neubeut da ranna, siouaz! Neo ket ervez va e'hon-dition raisouni evel a ran. Ne e'hellan nemt gou-Ien a berz Doue, rag re deomp a zo re dezhan ... ha mont kuit ma ne vezan ket selaouet. Ho tra a .zo deoe'h: kenavezo eta. Karet e me goulskoude lava-ret deoc'h: Bennoz Doue!

(Mont a ra dezzz tozzl an nor). lann. - la, Charlie, eun dra ali da lavaret did:

kaloun-vad e peuz, re zoken. DioUall eta na deuffe seurt tud-ze da zuna ac'hanot epad ma vezin er prizoun. Var ho meno e mant o tizee'ha gant an naoun. Goulskoude ne zonj ket din beza biskoaz klevet e ve marved den gant an dienez ...

Charlie. - Va Mestr? lann. - Petra, Charlie? Charlie. - Me ga v din ma o pije 'roet eun dra

benag' d'ar baourez-ze, e'hui a vije bet laouennoe'h er pez a erru ganeoe'h, rag din eo a druez ha Doue ne lez netra da baa.

lann.- -\ zonj did? ; Charlie. - Kredi a rari. lann. - Ro dezhi neuze eun tarn-bara ... hag eun

tarn mad koulz hag ober. ' J--::-'0. '

-40 ~

Charlie. -(En nor). Marc'harit! Marc'harit! Deuit endro-ta!

(Mont a ra da droue' ha eur e' horn-mad a vara). lann. - Led eun tamig aman varnhan ive. Charlie. - Neo ket re vraz? lann. - Eur gwall-dam e peuz trouc'het; ro

anezhan evelato. Charlie. - Rot anezhan oc'h unan. lann.- Gwelloc'h e vezo? Charlie. - la! lann. - (Goude beza kemeret an lam bara digant

Charlie, her c'hinnig, d'ar baourez). Dellit! Marc'harit, ha bezit sonj ac'hanon. Ar Baozzrez. - Ra vezo bennoz boue varnoc'h! Charlie. - (A dro ken lann). Ma c'helfe al loar

goz gwelet an dr a-ze e ve rouz he daoulagad! lann. - rArabad deomp ankounac'hat ar Chatal.

PEMPED ARVEST

RENTA DIVIZ

lANN (en ti), AN ARCHERIEN (e tozz[ an nor ha da e']zo!Jde ebarz).

Ar Brigatier. - Aman e ma ti lann an Tachou-koz?

lann . ....,_ Ia, ia, ha me eo lann a glaskit. Rassit ac'hanon ganeoc'h dioc'htu. -

Ar Brigatier. - Gortozit c'hoaz: ni rank gouzout ... lann. - Her gouzout a rit: petra c'hortozit? Ar Brigatier. - Her gouzout a rit petra? lann.- Gouzout a rit peb tra: ne did ket da ober

goab ouz eur paourkeaz-koz: Ar re ali o deuz lava-ret deoc'h, me c'ho'ar.

Ar Brigatier. - Allaz 1 petra an dra-ma?

-41-

lann.- Sellit, setu v'a daouarn: chadennit anezho. Ar Brigatier. - Ni rank gouzout. Marteze. lann. - En an' Doue, grit buhan ho tever.

II DIVlZ

AR MEMEZ-RE, YVONNIC (a deu a lam en ti).

Yuonie. - De-mad, deoc'h, va Zad ! Ket-zo n'on deuz ket en -em velet. Penaoz e za an dro gant ho ec'hed? -

(Lamet a ra da boket d'he dad. lann o klask en em zislroba iouthan)..

lann. - Pegement a zo deuet ganez d'ar gear? Yuonie. - (0 velet an arclwrien). Sell-ta, an ar-

cherien du-man? Ar BrigaUer. - Eun affair hor boa gant ho tad.

Evel ma zeo achu hor grefidi, e zeomp da lesker ac'hanoc'h ganthan.

Yuonie. - Kenavezo eta: eun deiz benag euz ar zizun-ma e rankin mont d'ho kwelet.

Ar Brigatier. - Da lakt sina ho permission? Yvonie. - la. . . , Ar Brigatier. _ Mad, ma keroc'h me zmo deoc h

ho paper dioc'htu. . . . (Yvonie a ro he baper: ar Bngalzer a zzn). Yuonie. - Trugarekt a ran ac'hanoc'h: eur

veach neubeutoc'h e vezo din. Kenavezo eun dro ali benag. (Ober a ra ar zalud).

Ar Brigalier. - Kenavezo. (En eur vont er meaz). Paour-keaz paotr aouank! Dont d'ar gear ha kaout he dad eat divar he spered !

III DIVIZ

lANN HAG YVONIC

lann. - Ne_peuz ket lavaret din pegement a zo deuet ganez. - _

Yuonie - Pegement va zad ? Pemzek nozvechad kousket l~ollet o labour~t d'ar re ali cvit gellout diou-cret eur gwennek benag da baa va beach heteg ar gear ha va c'horf bruzunet gant ar skuisder! E~r ar Vro ebken en doa digQllet ac'hanon deuz

va foan. Deuet oun beteg ar gear kountant ha laouen. Kaout a rea din dre ma tremenen gwelet ar

-42-

greun o v~anskellat var .. ho 'holo evit va zaludi evel eur m1~noun. Kleyet a :ean trouz ar mor, hag e .seblante ,dm ~do o c.hoarzm dre ma zedon distro. D1var ar c hrec hennou e velen oc'h en em steki an oulennou, oc'h en. em regi ouz ar reer: sonjal a rea.~l e lavarent dm: peur a darre, Yvonic, peur e tem gant da ra~ tel leda,n .aman da zelc'her bizin? Mali on euz da hppat gant hon, teodou flour da sto-mok pagan.

An alc;:hwedez. a gane . en ear, ar griket a dreuz ar parke1er a gne: Yvomc na te zo eruz. Va c'ha-loul,l a zridde gant ar joa. Pebctra a oa anko-~ac heat, nemet va Bro, nemet douar pagan a stle-Jen buhan ha buhan evit digwezout kentoc'h er ~H. J .

Siouaz! ~r pez en deuz roet diu va Bro, va zad hel lam d1ganen. Pegement a zigassez ganez ! Ho

mab ~ag he g~lou? ~'ho karet. Eun tad ail a vije bet euruz: ev1doc hm an dra-ze neo netra. Trist ou.n ha penaoz ne ven ket?

lann. - Te gav did neuze e c'heller beva gant eun' tamig kaloun? Kountant oun o veza ne meuz roet did nemet ugent real Kement roet kement kollet.

Yvonic. - Va zad! Ianll:: - Daoust hag ari dalou a zo din deuz eur

pao~r Iaouank hag eur zou dard! Ma 'meuz eun dor-nadik danvez, ne ket eb poan eo e meuz hen das-tumet.

Yv

- 44-'-'

eruz: .eb brud-vad erusted ebed. Ar re-ze e meuz dastumet dezhan: an dra-man e meuz kollet. la, perag e tistroffe? Oh! e'rusted! me zonje din tizout beteg ennhot o vernia arc'hant var arc'hant ha goulskoude n'oun ket eruz: n'otm ket bet biskoaz eruz, pe-ma zoun bet ne meuz mui a zonj ... Ha goulskoude bremak pa roen an aluzen d'ar baon-rez-se, daoust ha ne meuz ket santet oc'h en em zila dreizhon eun dousder, eun dra ~enag evel ar peoc'h da c'houde kement a drubmllou? H:a ne ve ket an dra-ze an tan va euz an erusted? Neuze e- c'hclfen c'hoaz bcza eruz, me 1 Diaoul an arc'hant te eo e peuz kollet di'n va huez ! Roet e peuz din danvcz ha lammet diganen va c'haloun. Ne fe-ll ket din deuz ar marc'had. Me fell din karet c'hoaz er bed-man, me fell din bcza mestr ive abarz ar fin gonde bez a bet keit s1davour! Yvonic! Yvonic!

V DIVIZ

IANN HAG YvoNrc

(Yvonic a zisken. Iwm lw ziurac'll astennet a gerz efrezeg ennhan).

lann. - Yvonic va mab ker. .. Ma kerez ... (Dont a m var he giz). Nan, nan! neo kct possubl : re e ineuz great

deoc'h. Yuonic. - Petra ' zo a nevez ganeoc'h, va zad? lann. - nan! Donc ivez e meuz ankou-

nac'lieat evit cnn ncubeut aonr. Bikcn ne vezin par-dounet. Doue a zo just: he zourn a gwezo varn-

A hon ... Skot, skot, va Doue, i)ec'hed e meuz! .Yuonic. -Va z~1d pamir, (boust hag o spered na

ve ket tec'het ? lann. - Va spercd a zo ac'h cvit c'hoaz. Perag

neo kct bet tennet diganen, 8raog ma zeo bet -kro-gct cnnhon knrantez an arc'hant!

Yuonic. - Gwclet a ran, va zad .e zoc'h chenchet oll. Dezit fisms. D-f>ue n w iYe tru~arezuz meurbcd c kcnYcr ar hec'hedcn. Ne c'hoar 'nemet parclouni tFnr re a zisk\vez kctlZ.

lann. - Ha te, va mab ? Yuonic. -- JHc mcuz lavaret deoc'h noa ket d'a::

mab barn an tad.

45

lann. -- Neuze e pardonnez din? Yvonic. -- Euz a greiz va c'haloun. lann. - Oh! ar gwella deuz ar vugale! (Kweza a reont an eil eire diurac'h egilej. 'Yvonic. - Pebez joa a reoc'h din, va zad! lann. - Eruz out? me zw ive. Nag beteg hen

e zoun bet diskiant: nac'h ouzit va c'harantez, o va mab pao ur! Ne uze e pard,ounez din?

Yuonic. - Na gomzit ken enz an dra-ze. An am-zer brezant a zo gwelloc'h eget an amzer dreme-net. Ra vezo ennhez ankounac'heat!

lann. - (A deu da ueza trist adarre). Mez da vam ? ... e meuz kasset beteg ar bez dre va c'hris-der? Yvonic.- Va mam? nage' vezo kountant! ar gwel

ac'hanon ebken en deuz anter-bare!et anezhi. He ma o vont da zisken ha bremak deuz he muzellou, c'hwi glevo ar pardoun a roan deoc'h evithi.

lann. - Oh! Bennoz Doue deoc'h! Evidon-me 'ne zoun mu din da c'houarn an tiegez ha pa zeui d'ar gear, Yvonik, me roo did an dilez deuz kement e meuz, rag kaloun an den a zo edro evel _an avel, hag e c'helfen adarre distre d'am zech fall.

Yuonic. - Perag komz deuz kement-se. lann. - Kerz buhan da lavaret ar c'helou d'az

mam: ne greda'n ket mont va .unan.

VI DIVIZ

AR MEMEZ RE. GouLC'HAN

Goulc'han. - (A zo deuet en ti. epad ma lwmz lann. Lavaret a ra en he bari lle-unan). Bremak e vezo trouz avad!

(Gwelet a m Yvonic), Sell-ta, Yvonic deuet d'ar gear. Penaoz e za a!,l

dro ganez, k.risten keaz? (Poket a reont an ezl d'egile).

Yuonic. - !A drugare Doue, tonton Goulc'han, neuz torret na gar na breac'h din; ar

-46

lann. - Kollet e periz? Goule'han. - la, avad. lann. - Kalz? Goule'han. - Kement e moa. lann. - Hag e peuz bet plijadur? Gou'le'han. - Leiz va e'hoant. lann. - Neuze e c'helli mont beb sul da c'hoari

ervez da zonj : pa vezo goullou da yalc'h e kavi c'hoaz er gear.

Goulc'han. - Ne maout ket o farsal? lann. - Tmn ebed. Neuze c'hoaz e ranki en em

viska gwelloc'h eget an dr a-ze: eur vez eo da velet evelse egiz eun anduillen.

Goulc'han. - Divar ar mare, petra 'zo c'hoare ganez ? Ma neo ket kollet neat ganez da spered e zeuz deuet eun ail en da blass. Hag an are'hant, ne zonjez ket en da arc'hant ?

lann. - E maout tost d'ar wirionez. la, chenchet oun. Laouen oun ive. Divezatoe'h me a gounto did ar pez a a zo en em gavet. Brema e rankan mont da lakt urz em afferiou, en istoriou a zo e'hoarvezet ganen, beza ma kavan diez tec'het diouzit dioc'htu evelse, Yvonic.

Yvonie. - Varc'hoaz e vezo deiz adarre. Perg ne c'hortozit ket?

lann. - Aoun e meuz da veza re zivezat var-e'hoaz, ha ne gaffen ket an dud er gear. Ouspen-ze diaoul an arc'hant, pa grog, a zank doun he skilfou. Da ziouall e meuz c'hoaz eta ha ne vezin e peoe'h nemet pa mezo Iakeat etrezhan ha me evel eun drail-houarn.

VII DIVlZ

AR MEMEZ RE HA CHARLie

Charlie. - Yvonie er g_ear l Yvonie. - la, Charlie, nag e zout kresket abaoue

ma zoun eat kuit. Charlie. - Te nout ket goasseat ken neubeut. lann. - Pa maout aze brema, Charlie, selaou ha

dale'h sonj. Evelse digor da ziskouarn. Dalc'h sonj mad eo deuet Yvonie d'ar g'ear hag e rankez ober deomp en noz-ma eun tam fricot deuz ar re genta. Na espeni nag ar c'heuneud nag an, tan. K;oumpren a rez?

'- 47-

Charlie. Ne gredan ket k9umpren. lann. - Te zo re louarn kalz ha ma vijen me bet

da baroun, da ano a vije ))et Alanik. Digor eta da entendamant koulz ha da ziskouarn: kig a zo er si-minai, anduill a zo ive, vio a zo en neiziou, leaz, amann en arbe!, keuneud a zo er hern ha pa ne vezo ken e zeuz arc'hant da brena : eur voutaillad gwin benag a gavin da harpa da geust.~uren. Me lavar did: fricot a rankez da' ober. La! setu te ker man-tret dirazhon ha pa poa skuillet da vassinad-leaz deac'h da noz l

Ne goumprenez ket e'hoaz? Gueehall tad ar Mab prodig, pa zistroaz he vab -d'ar gear a reaz laza al 1eue-lard, ha meurvad oue ouspen an dra,