Orsamentu ne’ebe iha Sensitivu ba Jeneru

15
Orsamentu Orsamentu ne’ebe iha ne’ebe iha Sensitivu ba Sensitivu ba Jeneru Jeneru

description

Orsamentu ne’ebe iha Sensitivu ba Jeneru. Sexu no Jeneru. Sexu Kondisaun Biolojia Differensia sex hosi tempu ba tempu no hosi sosiedade ba sosiedade hanesan. Jeneru Kondisaun Sosial Konstrusaun Sosial Sistema fahe servisu (familia, sosiedade, Relasaun Poder - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Orsamentu ne’ebe iha Sensitivu ba Jeneru

Page 1: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

Orsamentu Orsamentu ne’ebe iha ne’ebe iha

Sensitivu ba Sensitivu ba JeneruJeneru

Page 2: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

Sexu

Kondisaun Biolojia

Differensia sex hosi tempu ba tempu no hosi sosiedade ba sosiedade hanesan

Jeneru

Kondisaun Sosial

Konstrusaun Sosial

Sistema fahe servisu (familia, sosiedade,

Relasaun Poder

Relasaun ida ne’e muda hosi tempu ba tempu

Sexu no JeneruSexu no Jeneru

Page 3: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

Jeneru Hanesan Jeneru Hanesan PerspetivaPerspetiva

Hare relasaun poder entre grupu sosiedade Hare relasaun poder entre grupu sosiedade

Sistema distribuisaun servisu (Labour division) Sistema distribuisaun servisu (Labour division)

Sistema distribuisaun riku-soiSistema distribuisaun riku-soi

Hanesan instrumentu atu halo aproximasaun Hanesan instrumentu atu halo aproximasaun no estratejia atu tau matan ba outcomes, no estratejia atu tau matan ba outcomes, output, actividades no inputs.output, actividades no inputs.

La’os de’it kona ba mane no feto, maibe mos La’os de’it kona ba mane no feto, maibe mos kona ba grupu vulneravel sira selukkona ba grupu vulneravel sira seluk

Page 4: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

Kondisaun PopulasaunKondisaun Populasaun

Page 5: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

Populasaun Tuir IdadePopulasaun Tuir Idade

Bazeia ba sensus populasaun no uma kain 2010 nian

Page 6: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

Grupu oi-oin iha Timor-Grupu oi-oin iha Timor-LesteLeste

Feto kompostu ba 49% populasaun Timor-LesteFeto kompostu ba 49% populasaun Timor-Leste

Labarik kontribui (0-14) kontribui 53%Labarik kontribui (0-14) kontribui 53%

80% moris iha Agrikultura80% moris iha Agrikultura

Grupu allejaduGrupu allejadu

IdeozuIdeozu

Kiak no RikuKiak no Riku

Page 7: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

Fundasaun LegalFundasaun Legal

Hamoris, promove no garante biban no leet Hamoris, promove no garante biban no leet

ne’ebé hanesan ba ema feto no mane (Art.6)ne’ebé hanesan ba ema feto no mane (Art.6)

Art. 16-21 (Konstituisaun RDTL)Art. 16-21 (Konstituisaun RDTL)

Konvensaun Internasional: DUDH, Direitu Sivil Konvensaun Internasional: DUDH, Direitu Sivil

no Politiku, Direitu Sosial no Ekonomia, CEDAWno Politiku, Direitu Sosial no Ekonomia, CEDAW

Page 8: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

Situasaun Feto iha TLSituasaun Feto iha TL Inan mate wainhira hahoris mak 450/100,000Inan mate wainhira hahoris mak 450/100,000

TLNHDR (Too many births, too short interval between births, too TLNHDR (Too many births, too short interval between births, too long to be taken to clinics, too late to be taken to clinicslong to be taken to clinics, too late to be taken to clinics

Imunizasaun ba labarik ho idade fulan 12-23; 23% ba feto kompara Imunizasaun ba labarik ho idade fulan 12-23; 23% ba feto kompara ho 29% ba mane iha ruralho 29% ba mane iha rural

Iha area urban: 26% ba feto no 40% ba maneIha area urban: 26% ba feto no 40% ba mane

43% feto ho idade 18 ba leten makbele le no hakerek kompara ho 43% feto ho idade 18 ba leten makbele le no hakerek kompara ho 59% mane59% mane

28% hosi mane ho idade 45% atende eskola sira nia moris kompara 28% hosi mane ho idade 45% atende eskola sira nia moris kompara ho 8% fetoho 8% feto

Iha nivel EP, feto nia presensa to’o 82.2% no mane nian mak 84.2%. Iha nivel EP, feto nia presensa to’o 82.2% no mane nian mak 84.2%. Mas iha EPS no ES, feto nia presensa as liu kompara ho mane Mas iha EPS no ES, feto nia presensa as liu kompara ho mane

Page 9: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

Kont…..Kont…..

Violensia bazeia ba Jeneru (Familia, sosiedade, Violensia bazeia ba Jeneru (Familia, sosiedade, estadu)estadu)

Divizaun traballador: Feto barak halo servisu iha Divizaun traballador: Feto barak halo servisu iha nivel domestik, no labele sura ho dollarnivel domestik, no labele sura ho dollar

Differensia salariu entre feto no maneDifferensia salariu entre feto no mane

Seitor bisnis emprega de’it 30% feto hosi (46, 700)Seitor bisnis emprega de’it 30% feto hosi (46, 700)

Feto ne’ebe servisu iha seitor publiku????Feto ne’ebe servisu iha seitor publiku????

Feto iha prosesu foti desizaun (32% iha Parlementu, Feto iha prosesu foti desizaun (32% iha Parlementu, 22 iha mundu)22 iha mundu)

Page 10: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

LabarikLabarik

53% hosi populasaun53% hosi populasaun

Futuru TL nianFuturu TL nian

Mal nutrisaun (TLNHDR, 45% underweight)Mal nutrisaun (TLNHDR, 45% underweight)

Infant Mortality (44/1000)Infant Mortality (44/1000)

Kualidade edukasaunKualidade edukasaun

Servisu iha seitor informalServisu iha seitor informal

Deve no nia impaktu ba labarik siraDeve no nia impaktu ba labarik sira

Page 11: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

Orsamentu Jeral do Orsamentu Jeral do EstaduEstadu

Orsamentu hanesan planu asaun Orsamentu hanesan planu asaun annual Governu nianannual Governu nian

Orsamentu hanesan meius atu fahe Orsamentu hanesan meius atu fahe riku-soiriku-soi

Orsamentu hanesan implementasaun Orsamentu hanesan implementasaun PolitikaPolitika

Instrumentu governu nian atu Instrumentu governu nian atu implementa politikaimplementa politika

Page 12: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

OJE iha Perspetiva OJE iha Perspetiva JeneruJeneru

Atu asegura katak nesesiade kada grupu hetan Atu asegura katak nesesiade kada grupu hetan atenssaun iha OJEatenssaun iha OJE

Jeneru hanesan InstrumentuJeneru hanesan Instrumentu

Jeneru hanesan OkluJeneru hanesan Oklu

AproximasaunAproximasaun

Hare oinsa OJE impaktu ba feto (inklui sira nia Hare oinsa OJE impaktu ba feto (inklui sira nia papel hahoris no tau matan ba oan)papel hahoris no tau matan ba oan)

Oinsa OJE impaktu ba labarikOinsa OJE impaktu ba labarik

Oinsa OJE impaktu ba grupu oi-oin iha sosiedade Oinsa OJE impaktu ba grupu oi-oin iha sosiedade laran laran

Page 13: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

OJE iha perspetiva OJE iha perspetiva JeneruJeneru

Haforsa grupu ida ne’ebe? Haforsa grupu ida ne’ebe?

Aumenta no intensifika sistema fahe traballu Aumenta no intensifika sistema fahe traballu ne’ebe la justu? ne’ebe la justu?

Aumenta diskriminasaun ba feto?Aumenta diskriminasaun ba feto?

La tau feto nia papel uniku (Reproductive and La tau feto nia papel uniku (Reproductive and child care) ba atensaun?child care) ba atensaun?

Feto ida ne’ebe mak hetan atensaun liu?Feto ida ne’ebe mak hetan atensaun liu?

Labarik nia nesesidade hetan konsiderasaun Labarik nia nesesidade hetan konsiderasaun ka lae?ka lae?

Page 14: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

SeitorSeitorSaudeSaude

Orsamentu hira mak aloka? Orsamentu hira mak aloka?

Grupu sosiedade ida ne’ebe mak sei hetan benefisiu Grupu sosiedade ida ne’ebe mak sei hetan benefisiu liu?liu?

EdukasaunEdukasaun

Alokasaun osan hira?Alokasaun osan hira?

Persentajem hira?Persentajem hira?

Se mak sei hetan benefisiu liu?Se mak sei hetan benefisiu liu?

Impaktu ba nasaun saida? Impaktu ba nasaun saida?

Page 15: Orsamentu  ne’ebe iha Sensitivu  ba  Jeneru

Industria MinaIndustria Mina

Se mak sei hetan servisu barak liu?Se mak sei hetan servisu barak liu?

Haforsa papel tradisional feto nian iha uma? Haforsa papel tradisional feto nian iha uma?

Se estraga meiu ambiente, se mak sei sofre?Se estraga meiu ambiente, se mak sei sofre?

Feto nia asesu ba raiFeto nia asesu ba rai

Se kria moras, se mak sei sofre?Se kria moras, se mak sei sofre?

Prostituisaun, Trafficking…..Prostituisaun, Trafficking…..

Violensia……Violensia……

Estraga meiu ambiente no nia impaktu ba Estraga meiu ambiente no nia impaktu ba labariklabarik

Rai nia signifikansiaRai nia signifikansia