Omar Dahmoune Agu

51

Transcript of Omar Dahmoune Agu

Omar DAHMOUNE

AguUngal

Asqamu Unnig n Timmuz$a 2007

LAlgrie mon beau pays Je taimerai jusqu la mort Loin de toi moi je vieillis Rien ne mempche que je tadore Avec tes sites ensoleills Tes montagnes et tes dcors Jamais je ne toublierai Quelque soit mon triste sort Seul je parle moimme Jai failli mon devoir Je menais une vie de bohme Et vcu dans le cauchemar Quand je chante ce pome Je retrouve tout mon espoirSlimane Azem

Agu

30 yennayer 95 d ass amcum i d-yeooan cama-s di Lezzayer tamejrut, $as akken tu$al d amviq n lmut, ma truev $ur-s di ccek ma d-u$alev, d acu kan tudert mazal ad teddu deg-s. Di yiwet n tebit n wagu d lgarra, akim iteddu ar lwed i yesa netta d Racid deg ubrid n miruc, lamaena afus n rrebrab yella-d ger temlilit-nnsen, s lbumba i d-yellan deg uxxam n temsulta. akim mi yewwev $er din yers-d di tkerrust s lexelea, yejel ttazzla ar zdat, ar wanda i teerveq lbumba, yettemlili-d imdanen ttazzalen wa akka wa akken-nniven, yaf ddunit n Rebbi texlev ger yidim d i$i$den, yeffe$-it leeqel deg wayen ier ger wallen-is, yu$al yettnadi $ef Racid ger wayen-nni i degi teceel tmes, alammi t-yufa mazal kra n rru deg-s, yeddem-it yettazal yes ar tkerrust, mi qrib ad yawev yesla i ut n unazae ar yiwet n tkerrust i yenneqlaben. Iger ar din yaf-itt d taqcict texnunes deg idamen, yeddem-itt-id ar daxel n tkerrust yewi-ten ar sbitar. Mi yewwev, yaf tawa$it d tin muqqren n imejra d lmeytin. Imejjayen ur rin ara d wanwa ara d-dhun, yal wa anda yettazzal, gren-d ar imejra-nni i yewwi yid-s wwin-ten. Ameddakul-is rran-t ar lkuma, yerja din alammi d-ye$li lam, Ameddakel-is ur d-yerri s lexbar, netta yessefqad $ur-s akked d teqcict-nni. Yiwen wass yufa-tt terra-d s lexbar, teffe$-d di lkuma, ieedda $ur-s, isellem fell-as isteqsa-tt $ef tezmert-is, amek tella yu$al yeooa-yas slam iteddu ad yeffe$, teneq $ur-s tenna-yas : ma8

Agu

ulac a$ilif ak-steqsi$ $ef sebba i k-yeooan ad d-steqsayev felli? Yenna-yas : ttase$-d erre$ ameddakel-iw, ata da ula d netta di lkuma i yella, mazal ur d-yuki ara. D nekk iken-id yewwin di sin yidwen ar sbitar, menbeed mi iken-id refde$ di txazzabitnni n miruc. Tu$al-iyi d tanumi, yal imi a-d-steqsi$ ar wemeddakel-iw a-d-rzu$ di$en fell-am. Tenna-yas : tannemirt tameqqrant $ef wayen iyi-txedmev, d lxir ur d ak tettu$ alamma mmute$. Tettedduv ad truev ur d iyi-d-nniv isem-ik ? - A weltma fiel ma tessnev isem-iw ne$ d acu-yi, awi-d kan imi teliv. Tenna-yas : a eq Rebbi ur teffi$ev alamma tenniv-d isem-ik. Di lehedda-nni seg i tettgalla ikcem-d baba-s yenna-yas : d acu akka ? Tenna-yas : d wagi iyi-d-ismeneen a baba, atan yeb$a ad iru ur d-yenni ara ula d isem-is. Baba-s n teqcict : Amek akka ad truev ur nezri ula d isem-ik, axi ad nsellem fell-ak ula d sslam ? - A lao, ur teseiv i yellan, d lwaoeb-iw kan i xedme$. Baba-s : ula d nekkni ooa$ a nexdem lwaoeb-nne$ yid-k ? U$alen ttemsetseqsayen gar-asen, iban-d belli Baba-s teqcict d lkumisar di Lezzayer ma d nettat d tane$mast di yiwen we$mis muqqren, ma d netta d amsaltu yettraju ar wanda ara tceggeen. Lao : imi mazal ur k ceggeen ara, ak id-awi$ ar $ur-i. - Tanemirt a lao, ur zmire$ ara ad qime$ dag-i $ur-k ulamma d ayen yelhan i d-nniv, acku fki$ awal i kra n imeddukal-iw aken a neddukel ar wemkan nniven. Lao : ihi imi akka a k-yezzem Rebbi a mmi ma yella kra i teb$iv ne$ i tewaoev m ur d ay d-nniv, aqla-k s wass-a d asawen am yiwen ger warraw-iw. - Tanemirt a si lao ulamma ayen xedme$ ur yewao ara annect-a n wazal id ay terriv, ad iyi tessurfem ad kkre$ ad rue$, aas n lec$al i yettrajun, sarame$-am ellu s-leejlan ma yeb$a Rebbi.9

Agu

- Lao : sani ara truev ass-agi ara teffe$ Samya di sbitar, asnexdem imensi, ilaq ad tiliv. - Ma suli$ lec$al-iw $ef zik an-rue$, ma ulac ar tikkelt nniven ma yeb$a Rebbi. Lao, deg waken i yekcem akim ar wul-is, ur yeb$i ara at yeoo ad iru, yettaerav amek ad t-id i qerreb $ur-s. Yekker yenna-yas : atan ma ur d-usiv ara, eqel belli imensi at-xa lbenna. akim : ur zeef ara a si lao, an rue$ ma yeb$a Rebbi. Samya : ax tansa n uxxam d wuun n tilifun. akim, $as akken yemlal wul-is d Samya, yeb$a ad yerwel i tayri yeb$an a ten-tesdukkel, ulamma i kemmel-as imensi-nni id-yea $ur-sen id-yeslalen iciddan meqqren gar-asen. as akka yella wannect-a, yeb$a ad yerwel i wayen yeb$a wul-is, ulamma aceggee-is yusayas-d ar Lezzayer, iruh yessuter at ceggeen ar berra i tmana$t. Azekka-nni yeddem lqecc-is iru ad yebdu axeddim berra i tmane$t, yerkeb lkar be tasebit, wer-ead tefrari tafat mi qrib ad awven ar wenda teddun, ebsenten-id yemdanen n yiv, yuli-d $ur-sen yiwen n urebrab annect n yilef, mi ihedder ttef$en-d ileddayen deg yimi-s, yetteeggiv yeqqar-d : aya wid yellan deg udabu ihebu. Imi ur teseiv win d-yersen, yennayasen : Ihemala ki ma tebbuc tgulu werrahum ya u$at, rakum mehum, hebu gae ! Ners-d, snin-a$ akken nella $ef lkar, ifassen-nne$ deg yigenni, kra deg-sen bdan aqelleb deg-ne$ ma d yiwen deg-sen yeef-d yiwet n teqcict yelsan ilsi aqermav yenna-yas : tugimt ad terramt avar ar deffir. Yezla-tt s idamen semven am tyazi, ulac anwa d-yuli lmeneq, ut-is mazal-it deg yimeu$en-iw mi tettsu$u, tessutur degsen rrema. Kra da, yevra ger wallen-nne$ ur nezmir i wacemma am akken ur nelli, gar-asent ula d tim$arin ifent-a$ s unaji i Rebbi, zdat yeedawen n Rebbi yellan nnig webrid, ddaw webrid, rrnan n$an yiwen weqcic yellan d aserdas, yu$al-d deg uxxam imi kfan ussan is-d-fkan n usteefu, yewwi astaefu n lebda. 10

Agu

Cwi kan icegge-a$-d Rebbi iserdasen deg igenni, talti ur dyegri ula yiwen deg-ne$, irebraben-nni rewlen, ooan-a$-d am tuooal ger idammen d imeawen. Di tegnitt am tagi is i bdi$ ass amenzu deg umkan-iw amayenut, as tiniv d ddnub n tayri-nni i b$i$ ad n$e$ id-wwi$ yid-i, almi qrib iedda lqecc-iw. Mi wwve$ ar uxxam nni n temsulta, imi ran ayen yevran yidi- fkan-iyi-d lesla d takerrust, kra n wussan kan fkan-iyi-d kra n ussan n ustaefu. Imi lli$ teddu$ ar tmana$t s leeolan akken ad sidre$ tayri-nni i b$i$ ad n$e$, labaeda mi tevra yid-i twa$it-nni, u$ale$ am akken d takumt ayen i ddme$. Terna-yi tugdi n rebrab, ugade$ a d-mlile$ yid-sen deg webrid d-yezgan ger idurar d ezgi, yessewacen ula deg uzal qayli, ur d-rri$ s lexbar alammi d-ufi$ yiwet n teqcict tqerree-iyi-d abrid, u nettat tella di yiwet n liala yellan mai d ayen ara dyeku wemdan. Tafekka-s teur d idammen, acekku yebded s-igenni am tteryel, aceiv qlil fell-as. Imi ebse$ $ur-s teldi-d tawwurt sleejlan. Teqqar-iyi-d : di leenaya n Rebbi ma ur teejelev tura a$-d leqen ad a$-n$en. Uqbel ad tessali awal alammi ttwali$ irebraben-nni ttazallen-d $ur-nne$ kkaten-a$-d s ra, di tugdi ufga$-d d affug, taqcictnni yeffe$-itt leeqel, tetteegiv : Ma fen-a$ a$-nn$en, ulac rrema deg ulawen-nnsen, d iedawen n Rebbi. Allen-is cercurent d imeawen, imi d-newwev $er wemkan n laman, sne$se$ di leejlan, alle$ ar teqcict meskint, t$av-iyi, tegzem tasa-w, allen-is bezgent deg yimeawen as-tiniv trewel-d i lejnun a ten-yexzu Rebbi ineeliten. Imi lli$ sisiffe$ di liala-s, terra-d s lexbar i yiman-is, teeweq amek ara tesser iman-is, yiwen ufus teffer syes idmaren-is wayev terra-t anda-nniven, imi illi$ akken deg-s ni$-as : ur ttagad, nekk d amsaltu aten-ih lekwa$ev akken ad tamnev, 11

Agu

rni$ kkse$-d tajaki-iw fki$-as-tt, rni$ ddem$-d yiwen userwal fki$-as-t telsa-t. Imi s-tekkes tugdi, yu$al-itt-id rru. Steqsa$-tt $ef wayen yevran yid-s aked yisem-is. Tenna-yi-d : isem-iw Suead, d tarewla i d-rewle$ i lewuc yean ura n yemdanen. Lli$ d tamejayt, ur teseiv acu iyixuen, ttemlili$-d ala ussan imellallen d lfer d zzehu, laemer i s-nni$ a d-yawev wass i deg ara tevru yid-i akka. Lli$ xeddme$ di yiwen n sbiar ameqqran, yiwet tikkelt ye$l-id yiwen n lehlak iwaeren $ef yiwet n t$iwant. Tanemhalt n sbiar-nni i deg lli$ xeddme$ win iwumi tenna ad truev d imceggae ar din ad yagi, nekk qeble$, rue$ s yiman-iw ur zmire$ ara ad ooe$ medden ad mmten yernu nekk zemre$ ad ten id smenea$, asmi wwve$ ar t$iwant-nni, medden snebgen-iyi akken id-yewwi, nekk ieeob-iyi lal, qime$ din $ur-sen, fkan-iyi tamezdu$t nekk d yiwet n tfremlit, yella yiwen n wemdan ixeddem d aeessas din-a $ur-ne$, yesuteriyi-d acal n tikkal ar zwao nekk ugi$, netta aya zi$ kra din yerra-t d lesed d zeaf fell-i alammi id-yusa wass-nni amcum, edmen-d irebraben-nni akken ad awin ddwa, netta ayazi$ yesea afus $ur-sen, d netta i d asen-yemlan abrid, yu$al yerrad ar wanda lli$ nekk d temddakult-iw, yera-d tawwurt, nekk a ri$ fell-as taqereett n djaj, yejra deg udem, lameena ur d as-zmire$ ara, i$elb-iyi, d ilef di tezmart, yekker-d yejujev-iyi, izu$er-iyi am ta$a, iteddu yekkat deg-i, yewwi-yi alammi d lamirnsen, yenna-yas : attah wwi$a-k-d tamejjayt ad ttelioem. Cudden-iyi nekk d temddakelt-iw bdan asiker deg-nte$, u$alen $umen-a$ allen-nte$, wwin-a$ deg yiwen n ukamyun, ur ri$ sani alammi d yiwet n tegi ur ri$ ma d tagi i deg drewle$ ne$ ala, d acu ara k-d-ini$... Teger-d yiwet n nnehta meqqren, tseras d imei d usnekkti, sefve$-as imei, nni$-as : dayen ur ttagad. Tu$al tkemmel awal tenna-d : Imi newwev ar wanda llan, kksen-a$ a$umu $ef wallen-nte$, ri$ lewuc ger wallen-iw ; iumar, lewsex deg udmawen-nnsen. 12

Agu

Ineq-d win iyi kksen a$mu i wallen-iw ar lamir-nnsen yennayas : attah tmejayt ma d tagi-nniven d tin i tt-ytteawanen. Ineq-d lamir : tamejayt adret i tt-yettamin, ma d tin-a nniven, ru awi-tt d ayla-k. Uqbel ad yessali awal, yemme$ $ur-s yezzu$er-itt yeddem-itt ger ta$ru-is am tyazi tetteegiv s elq ugerjummi-s, meskint ulac wa tt-id-isuksen i wuglan n wuccanen yewwi-tt ar deffir n yiwet n resfa imi sli$ i temddakelt-iw terfed s yiwen usre$re$ yebded cear deg uqerruy-iw yecarew weglim-iw, ar ass-a mazal ut-nni deg imeu$en-iw, yen$a-tt ama akken d izi i yen$a, nekk deg wassen ttraju$ deg wass-a akken ad rewle$. - Ihi amek id-trewlev ? - Amek !? ass-agi irebraben-nni akk ruen sean cc$el qimend ala wid-nni ijeren d yiwen yetteasa-yi imi lli$ sewwaye$ a$rum, gre$ yiwen wuzzal ireq di leafya imi d-iru urebrabnni $ur-i, iteddu ayd-i sami wwte$-t s wuzzal-nni yer$an ar wallen-is d$a rewle$-d alammi i k-i d-yefka Rebbi, ar tura mazal ur iyi-tekkis ara tugdi, ur umine$ ara rewle$-d. - Dayen, ur ttagad, aqla$ nebeed fell-asen newwev-d ar wemkan laman $as ekkes a$ilif. Tura ad nerr ar lkumisarya akken ad ren d acu yevran yidem. Kecmen ar lkumisarya, yesken-asen-d lekwa$ev-is n yemsulta, yeffe$-d lkumisar $ur-sen, teka-yas $ef wayen yellan. Imi sulin yenna-yasen-d : dayen tura tzemrem ad truem, yu$al ineq-d ar akim yenna-yas : ike iwumi tevra tedyant-nni ieedan ? yenna-yas : d nekk. yerra-yas-d : ihi ttadar iman-ik, mai yal tikkelt isellek umdan di twu$a am tigi ? - D Rebbi ig ttessren ig zemren i kullec. Imi d-ff$en yenna-as : anda yella uxxam-nnwen a kem-awi$ $ur-s ? Tenna-yas : ala ur b$i$ ara ad ren ayen yevran yid-i . - Ihi sani ara kem-awi$ ?

13

Agu

- Ur ri$ ara sani ara rre$. Ur b$i$ ara ad slen fell-i medden ayen yevran , iyya-d awi-yi ar uxxam-iw ad nerrez tawwurt ad nekcem, tisura rruent-iyi . - Awwah ala ! ur kem ttaooa$ ara wedem. Iyyan ak m-awi$ ar yiwet n teqcict d tane$mast eedle$ yid-s mli. - D tane$mast ? ala ur teddu$ ara $ur-s ugade$ ad taru fell-i deg yi$misen ? - Ur ttagad d nekk i tesnev ur teseiv d acu ara yilin. - Wwven s axxam n samya tane$mast imi d-teldi tawwurt tewhem ur tefhim ara d acu i yellan, deg-mi id-kecmen ur tekkis allen-is di teqcict-nni twa$it, yerna i kecm-itt ccek ar wayen-nniven. Yeneq akim $ur-s : ma yella kra uselsi ar as-d-fkev ad tru ad ttecucef wa ttbeddel, imi s-d-fekka aselsa tekcem teqcict ar laduc teneq $ur-s s wurrif : d acu d tadyant-agi ? ur k-sine$ ara akka ? - Iyya ad neqqim ad m-d-ku$. - Ani yella kra ad-yid-kuv ? Atan kulec iban !? - D acu i ybanen ? Ihi sel-d $ur-i ur zeef ara aas a$-d-sel teqcict. - Ihi ara ak-d-sle$ ! - Tura ad bdu$! uqbel ad bdu$ teriv belli qrib mmute$ ur dseqsav ur d-nudav fell-i, terniv aqemuc, ilaq d nekk ar yzaefen fell-am tu$alev d kem i yzaefen . - Amek qrib temmutev ! Wellah ma sli$ ! ejel sali-d awal aql-ak tessefqev-iyi aas. Yu$al yeakka-yas-d amek i yella lal. Deg ubrid yettwagezmen s $ur at yiv d-yemlal, mi iruh ar uxeddim alammi i d-yemlal taqcict-nni. Taqcict teneq $ur-s : sme-iyi i$ aksum-ik d uksum teqcict meskint ieedda fell-awen lif d lbael. Nekk ur ttseti$ ikcemiyi cian ttxemime$ $ef wayen nniven. - Dayen ur ttlummu ara iman-im, attn teffe$-d Suead tu$al d tafruxt amack-itt, attan $ur-m d lamana mebla ma wessa$kem.

14

Agu

- Ru kkes a$ilif $as ur ttxemim ara, uqbel ad truev, sani ara truev akka mira ? Qim ad tenesev ar azekka, Rebbi ad-yefk deg i yella lesla. - Tezriv belli elaoal-im i d-usi$ i b$i$ ad rue$. - laoal-iw i d-usiv i teb$iv ad truev ! ur fhime$ ara ! d timeseereqt ne$ d acu-tt ? - Akken ad tezrev d acu-tt ilaq ad kemmle$ abrid-iw akken ad tesuv ay$er i d-usi$ elajal-im. - Ur k-ttaooa$ ara ad truev alamma tenniv-d ay$er ? - Mi d-u$ale$ ad tezrev ay$er. . Mi d-yeffe$ syin deg ubrid-is ar taddart yemlal-d aqerree nat yiv kkesn-as takerrust ser$en-tt, netta win-t yid-sen qnen-t rnan zu$ren-t d azu$er d wallen-is $umen-t, imi wwven ar tkazma-nnsen, kkssen-as a$umu $ef wallen-is, veggren-t ger ivaren lamir nnan-as : wagi d a$ut d aedaw n Rebbi d amsaltu amek ara t-nen$ ? akim mi iteddu ad-yehver, yewwet-it yiwen n urebrab s ranoas ar wudem, ieawed-as s lakrus ar weerur, ineq-d lamir : - Awit-tt qqent-tt dihin ar tzemmurt ar azekka ad ner di lamer-is. Kra n wayen yevran, yella di tmu$li n yiwen yellan din garasen d akim ur yexvi ger wallen-is, lad$a imi i yera d acu i yettrajun akim d netta. Yettarav as-yessiwev izen akken ad iheggi iman-is ad rewlen. akim ur yefhim ara d acu i yeb$a as-d-yini wemdan-nni deg wakken ur t-yeeqil ara. Alammi idieeda $ur-s s tuffra, yenna-yas : Heggi-d iman-ik i trewla, atan ma yufa-k-id ba dag-i ak-nn$en. akim ur yumin ara ayen yera ma d amddakel-is i yu$alen akka ne$ ala, yella yeoeel d lmut i yemmut mai ger lewuc i d-yegra, di lheda-nni imena-yas lmut ay axir-as wala ad ren ne$ ad slen medden ameddakel-is d arebrab. amid yeqqim alammi d lam yesse$fel imeddukal-is, yekkesas arez i akim yerna yefka-yas leklac yerna ismar lien $ef umkan igi yella lesla d lbumbat, yefka-yasen taxellalt n leafiya rewlen, imi teceel leafiya bdant lbumbat aerveq imi faqen irebraben-nni s wayen yevran tebeen amid d akim, 15

Agu

tekker tiyita n ra gar-asen tegla-d s lmut n rebea irebraben d wejra n akim d amid, d acu kan akim itent-yu$en akken ilaq, amid $as ula d netta yejra yezmer yeddem-d akim $ef tayett-is yuzzel s-yes ar webrid iebes-d yiwet n takkerust yenna-yas ad yeglu yid-s argaz-nni twa$it mi yera udem-nni n amid akked lesla tekcem-it tergagit d tugdi, d$a yeneq $ur-s akim yenna-yas : - Ur ttaggad nekk d amsaltu d arwal i d-nerwel i yrebraben, $iwel awi-yi ar sbiar. Yu$al ikemmel awal s tuffra i amid yenna-yas : - Ax tasarut terrev s axxam-iw atan dihin, ru s tuffra ader wi k-i erren alamma u$ale$-d. akim mi yewwev ar sbiar inneqlab lal, imsula, iserdasen d amireg i d-mmargen ar din $ur-s, alammi d-gren imejjayen iman-nsen : aneft-as ar t-ndawi mi s-yekkes usarue, steqsimt $ef yiman-nwen. Imi i s-d-kksen imejjayen-nni tarat yellan deg uvar-is, suff$ent ar texxamt ad yesteefu, kecmen $ur-s yemsulta d iserdasen, bdan asteqsi deg-s s leeyav d zeaf. -Yenaq $ur-sen : nekk d amsaltu, teddu$ ad rue$ $ur-wen akken awen d-ini$ $ef wayen yellan, d acu d tazmert iyi$urren, aql-aken-id teilim di liala-w, ihi imi-d-usam, atan awen ini$ ayen yevran yid-i akken ahat ma ad t$ebem aten tafem uqbel ad beddlen amviq. Imsulta : tura ad ner ayen i ylaqen at-nxeddem, d acu kan mazal ur d a$-d-nniv ara $ef urebrab-nni i d-yeddan yid-k ? -Ur zmire$ ara ad wen-d-ini$ ma d rebrab ne$ ala ? d acu kan ayen ri$ fell-as awen-t-id-ini$ yerna ur teseiv i yellan gar-i yid-s akken ad teffre$, d acu kan d netta iyi-d i sukksen ger yifassen n yimcumen-nni yerna yen$a kra deg-sen, ahat ad tafem kra leoettat ma tnudam $ef umkan-nnsen , ma d netta ur ri$ ara anda ires wala anda i d-yegra, ooi$-t di takkerust ma d nekk ur d-ndekwala$ ara alammi d ger ifassen n yimejjayen. Samya d Suead yewwev-itent wayen yevran d akim yellan di sbiar, grent s tuff$a leeqel lad$a mi t-ufant di liala n win yemmuten, udemmi-s yeur d icidan. 16

Agu

Sli$-d i ut imeawen, eerve$ ad lddi$ allen-iw ugint, ifassen ugin ad erken, d$a $ille$ d lmut i mmute$, ulfa$ s tmu$bent deg ul-iw, amek ara qable$ aekka, ulfa$ s kra ijebbed-iyi-d deg ufus, refde$ leeyav $ille$ d eezrayen iyi-d yewwven, u$ale$ faqe$ d afus anin i d-yersen $ef udem-iw, yekkes-iyi a$umu $ef allen-iw, re$-d ddunit rebbi d tamelalt d teqcicin ur d-qile$. ile$ ger lmalayek i lli$ imi d-qerreb yiwet $ur-i teqar-iyi-d : ur ttaggad, dayen tmeneev. Dduqse$-d, uki$-d deg sarue, ufi$-d iman-iw di sbiar ay lli$, Samya d Suead $er tama-w. Mi d-yuki di tallit yella yaf-d ifassen-is ger ifassen-nnsent ninen s lfer ineqent $ur-s, imi i s-yekkes usarue-nni, cwami uneef mazal-itent ur kisent ara deg-s, kra n win yeran lezen yellan deg-sent yi$il d tilawin-is. Dhant d uqesser yid-s mi yru a d-yehder ad as-gezment awal, ad t-rrent ar wanda ur d-igir ara walla$-is, netta kra din d ayat kan id-yetteedin ger wallen-is, yerja akken ad t-oent adyessali awal yellan deg mmi-s, yu$al yeneq $ur-sent s leeyav yenna-yasent oemt-i ad stefu$, atah uqerruy-iw yerwi mai d kra, sememt-iyi ur zaefemt ara yerna uqbel ad truemt ma ulac a$ilif ad tqeblev ad sutre$ deg-m a Samya ad ayi-d-qvuv yiwet n t$awsa ? - Ur ilaq fell-ak ad ay-i-d-iniv awal-agi ma d qebla$ !? Ala aqbal ara qebla$, ayen teb$uv tiniv-t-id fell-ak ur zeefa$, leemer-iw fell-ak ad tsebble$, ti-iw ma d nettat i d asuter-ik ak tt-id-kse$ s lfer d ameqran. - Ad am-yefk Rebbi tazmert d lehna d wayen yeb$a wul-im, d acu kan b$i$ ad sutre$ deg-m akken ad truev ar yelli-s xalt-i ayat, ilaq ad tt-re$ uqbel ad ifat lal. - ay$er, d acu yellan ani ? - D acu !? anef-as kan. d zman-agi uewij i$-yessawwven ad neddu d wayen i n$uc ad neoo ayen i nemmel. jel awev $urs, tiniv-as a d-tas uqbel ad tu$al tusin-is ur tesei azal. Samya teffe$-d di sbiar u nettat tettedu tettmuqul ar Suead ur tefhim d acu yellan ger akim d ayat d wayen teseb nettat yella ger wulawen-nnsen, deg-imi d-ffe$ di sbiar nettat d 17

Agu

axemmem terfed tesrusu deg wayen tesla $as akken zwarent-d tismin $ur-s texza cian tkemmel abrid alami tewwev ar tin u$ur i tettwaceyye, tessuter di tmarayt ad tt-zer. ayat tesla-yas-id tesawel-as-id ar lbiru tenna-yas-d : - Acu i kem-id-yewwin ? - D akim iyi-d-icegeen. - I netta ay$er ur d-yusi ara ? - Ay$er ur d-yusi, Acku yettwawet s ra. ayat ye$li lkas yellan ger ifassen-is, teef aqerruy-is teqqim ar ukersi tettru. Teneq Samya $ur-s : - Ur ttru ara. Ma yeb$a Rebbi yemnee, d netta iyi-d i cegeen $ur-m ur ri$ ara ay$er, yerna iseres ad truev $ur-s akken i d-yenna, ur yezmir ara ad yerju, ihi ilaq ad teejlev $ur-s. - Ad tafev yella wayen yesla $ef amid ? - Anwa-t amid-agi ? Temme$ ar leqjer tjebed-d la fuu tenna-yas : - D wagi. Deg-wasmi i yru ur d-yu$al, u$ale$ mi ara re$ albeav yettak anzi $ur-s ad t-id jebde$ $ur-i, ad muqle$ $ur-s. - Ur day d-nniv ara anwa-t ? - D mmi-s xalti yerna nella qrib a nezweo, yu$al ur d-iban anda id-yegra. - Mazal i kem tettraju ? - Mazal-iyi ttraju$-t am wass-a ama uzekka ahat a d-yu$al. - Teriv mi d-usi$ $ur-m, usi$-d s zeaf imi iyi-d-iceggee $urm oaele$ yella kra yellan gar-awen, nekk ul-iw yereq ffell-as, yezde$ deg walla$-iw yugi ad yeffe$ $as akken netta ur ri$ ara d acu yettxemmim fell-i. - Yehwa-yam kan tzeefev iman-im, ur teseiv i yellan garane$, d mmi-s xalti akken i d-nekker yerna acal d abrid iyi d- yehver fell-am, cukke$ ula d kem telliv deg ul-is. Kker zwir $ur-s tura a kem id-leqe$. Tezwar Samya ar akim tenna-yas : - Dayen ufi$-tt, tura ad-tas. D acu i d taakayt-is d amid ? Meskint tettidir slfiraq id-yellan gar-asen mebla leb$i-s, mazal lenana d ucedhi-ines yettas-d ar wul-is, lad$a mi ara d-ddem udem-is yeqqlen d lka$ev deg ufus-is, ula d win d-iger ufus n 18

Agu

cree ger ifassen-is, lad$a ma yegla-d kra n wanzi ar amid, teseedday-it deg uetec ameqran $ef wansi id-yekka d lael-is d wayen i yexdem, ahat a d-iban d win i t-yettrajun, d acu kan tallit ad teddu akken ur teb$i imi tu$al tserre-as i wemdannni s lukm xfifen, attan ihi tewwev-d. ayat tger $ur-s temsalam-it tettru tenna-yas : - D acu i yevran yid-k ? Ay$er ur tettadarev ara iman-ik ? - Ssixa-agi i $-d-yefka Rebbi, ur tezmirev ad trewlev, ma ur kteif da ak-teef anda nniven. Tixer-a$ i wannect-a, ad dnu$al $ur-m. - ur-i d acu k-d-nni$ ! deg wasmi i yru amid am wakken teriv, nekk ttidire$ s usirem i deg ara d-yas wass ad-yu$al ? - D tidet s usirem-agi i nettidir. D acu kan, tella yiwet n taluft annect-ilatt ala kem i yzemren as-d-afev tifrat ne$ ilaq ad nemawan fell-as. - D acu-tt ? - Ulamek ara am-d-ini$ fell-as dagi, ilaq alamma nru ar wanda tella taluft-agi. Yerna yuear cc$el akken ad nawev alamma d amkan i deg ara d-nefru ta$awsa-agi. - Iyyan ad nru tura. - Ulamek ara ad nru tura, ar azekka, ass-agi eyi$ ur zmire$ ara, u$al-d ad ayi tessuf$ev s yesem-im d tanzarfut, acku imsula ur d ayi ttaooan ara ad ff$e$. - I nekk tettum-iyi eni teb$am ur teddu$ ara yid-wen ? Teal ayat ar akim tenna-yas s wallen-is anef-as ad teddu. - Ur b$i$ ara ad yevru yidem kra ne$ kra, yeweer wanda i nteddu. - Ur zmire$ ara k ooe$ iman-ik. akim yevsa-d : - T$elbev-iyi, atan ad tedduv, a$ yesse Rebbi. Dayen, yal imi ara yi-d-temmuqlev, ur zmire$ ara am d-ini$ ala. Azekka-nni tusa-d ayat, yedda yid-s akim alami wwven ar wanda i txeddem, awden s tufra takerrust-nniven i d-sedda Samya. Mi nella di tkerrust, terra-d tasfift-nni yettseggix wuli-iw, ulfa$ s wulawen-nne$ ttseggixen. Wwven ar yiwen n wexxam, imi kecmen ar daxel ufan amid iseel aamar-is, yessazdeg iman-is. 19

Agu

ayat ur tumin ara allen-is mi tera amid ur d-nban acal ayagi, tenna-yas : - D ke ne$ d agu ? Ineq-d amid s yiwet n nnehta tameqqrant, allen-is urent-d d imeawen. - D nekk amer d agu ahat axir-iyi wala tulin di tudert-agi i deg nettili. akim : - I tura eni gar-awen kan ara tili lhedra, eooet-a$ kra n wawal ne$ ad neffe$ ad a ken-neoo ? Samya : - Awah, tuff$a ur netteffe$ ara, ar dagi i$-d-wwiv, atan ur teseiv i yellan ? d ke a akim teskecmev-a$ tugdi d usuqet n tuzzya deg iberdan. ayat teneq ar amid s wul yeuren : - Di leenaya n Rebbi ma ur iyi d-tenniv anda terriv ? deg wayen akka ieeddan ur d-banev ? teriv belli ur neooi amviq fell-ak ur newwiv $ur-s, i$misen mea uran-d anadi-nne$ fell-ak, ulac sbiar i neooa. Alla$-iw yezga deg-s uxemmem $ef sebba ik-yeooan ur d-ttebanev ara ? - Axi ula d slam aneggaru ur d a$-t-id-ooiv ara, as-tiniv yella wayen n diri gar-ane$ ? yaxi ala ayen yelhan i yellan d usirem leali i nettargu. - D acu ara m-d-ini$ mai d tuooin i kem ooi$ d lmektub i dyegren gar-ane$ ibeddel-a$ tikli, yewwi-iyi ar wayen ur nerji, mai d yiwet att-id-ini$ ger waas n diri $ef id-edda$, mi iru ad yekfu Rebbi lhem fell-i ad t-id leqqem twa$it ansi nniven, anda ur bni$ . Ihi imi teb$am ad terem tadyant yevran yid-i tura as d-slem, am akken qaren : ayen yellan di tasilt ad t-id yessali yeflu. akim yenna : - Ihi uqbel ad tebduv awal yewwi-d fell-i awen-d-ini$ $ef ayen ur terim ; tidet fre$ $ef wiyav. Ad teum akken ahat ass-agi ur ttili$ ara gara-wen amer mai d amid iyi-d yeffka Rebbi isukkes-iyi-d ger ifassen iwa$zeniwen. Ad ak-ini$ tanemirt $as akken budde$-ak lmut di lhedda-nni wala tudert-nni inek deg aydeg telliv. 20

Agu

- Teseiv leq ad d-iniv ayen yugaren aya, akken qqaren wa d leq-is wa meedur fell-as, ihi am akken teram mi nella neqqar di tesdawit, imiren nemyezwao di lka$ev, tegra-d kan tme$ra nekk yidem a ayat, yerna nememmal nezzeh mai d kra, llan wid yettasmen deg-nne$ ma tecfiv gar-asen yiwen n umsaltu-nni d-yeggaren iman-is gar-ane$, teriv acal n tikwal i nnu$e$ yid-s, yiwet n tikkelt i yennu$ yidem, tesnezzehev-d deg-s tasdawit, nekk mi iyi-d yewwev lexbar n wayen yevran, kkre$ am wergaz rue$ ar wexxam n temsulta ad ccetki$ fell-as, sutre$ deg-sen ad re$ win yettaxan fellasen akken as-ku$, imi ran ay$er tu$al-iyi tirga s lmgerda, tu$al tbarda $ef cwari, $lin fell-i d tiyita alami i yu$ale$ d idamen, imi yugaden ad-iban wayen xedmen deg-i, lli$ seree$, ddmen-iyi di takkerrust-nnsen veggren-iyi di yiwet n tegi, rnan suff$en deg-i aebar, yiwen iuza-yi di tayett wayev deg ueebbuv, ooan-iyi din i$ilen mmute$, nekk le$ di lqaea, nezfe$ deg yidamen id-yetteff$en deg-i ur d-uki$ alami d-ufi$ nnig uqerruy-iw kra n yemdanen, di tazwara-nni ur teneqile$ ara almi sina $er da i ri$ aniwa. Sli$ i kra deg-sen heddren amek ara yi-xedmen. Yiwen degsen yenna-yas ad as-nkemmel ad yethenni, wayev yenna-yas ad t-nawi yid-nne$ ahat ad t-newio akka ar zdat yerna ad tafev d iserdasen i t-yewwten s ra, almi id-yewwev utnniven yenna-yasen : wagi yettwawten akka ad tafev cukkent yella nne$ d$a xedmen akka deg-s. Kra hedren fell-i sli$-as d acu kan ur zmire$ ara ad erke$ imani-w wala ad hevre$. wwin-iyi yid-sen alami d yiwet n taddart, rran-iyi ar yiwen n uxxam id-yezgan d amarfu, d aya iwumi d-rri$ s lexbar, ma d ayen nniven ur ri$ deg-s tigert alami i d-dduqse$ ufi$-d iman-iw di yiwet n texxamt i yerran ar tallit-nni asmi rezzfe$ ar taddart, ar uxxam n jeddi. Imi valle$ ar yidis-iw yella umejjay ittekkes-iyi iciddan i ufus-iw yenna-yid : - Dayen tmeneev, kkse$-d snat n terain. Ad ternuv kra n wussan ad teluv. Ikcem-d yiwen meqqer di leemer, s tamart-is d-yernan cbaa i wudem-is. Yenna-yas i umejjay-nni : 21

Agu

- Tanemirt. Di leenaya-k ma ur d a$-tsemev, atan wejden widak ara k-yerren $er wanda ik-id-wwin. Iqreb-d yiwen urebrab annect n l$ul yeqqen-as allen-is i umejjay s yiwen ucettiv aberkan. Yeef-as afus alami ff$en, sli$ i zzhir n tkerrust teqlee tru. Yu$al iqreb-d $ur-i wem$ar-nni, aya zi$ d netta i d lamir yeqqim-d ar yidis-iw yenna-yi-d : - D acu ik igan akka a mmi ? ki$-as-d amek i tella, amek i tevra yid-i. Imi i suli$ lehdur ineq-d yena-d : - D tagi i d tawa$it i d-ye$lin fell-a$, ad a ten-yarez ebbi, ala netta i sen izmeren wanag leebd ur d asen yezmir ara. I tura d acu i tettxmimev ? ad tu$alev ar wansa id tekkiv ne$ amek ? ne$ ad tedduv yid-ne$ ? Refde$ serse$ di rray-iw yeuren d zeaf d lem$ivat yerna ri$ ma u$ale$ ur tt-ttselike$ ara ger yilfan, $as d abrid uzlig i vefre$ d acu zeaf d lm$ivat d beqqu i b$i$ a d-rre$ ttar n wayen yevran yid-i yu$al-yi kullec d aberkan, fki$ azu$er am zayla i ccian i yberken deg walla$-iw, ala ttar i erre$ ger wallen-iw alami idder$el wul-iw, ddi$ yid-sen nru nen$a imsulta-nni i yxedmen lbael-nni deg-i, tadyant agi eemde$ fell-as, ki$ deg-s $as mai d ayen yelhan i xedma$ d acu stahlen ayen yevran yid-sen, $as akka ieedda lal, amer ad dkkren ad asen eiwde$ ur ndime$ ara acku d nutni i ibeddlen tikli i tudert-iw, lli$ ttaggade$ ad wali$ idamen u$ale$ ma ur ten ri$ ara ur ttidire$ ara, di tazwra-nni mi yella lamir-nni amezwaru, cukke$ ur nexdim ara lbael ne$ lexara, ula d imdanen aas i $-d-yettaken afus ama d idrimen ama d ayen nniven. Anda nedda, llant tudrin i nettidir deg-sent mai d ass ne$ d agur mebla tugdi, ccama udabu tenger, tikwal ikeemiyi ccek di tilin n ddula, trisiti tella, lexla ur yelli, imezda$ kemen teff$en ar ass-a ur i$ d acu yeffren deffir wanect-a? D acu kan tu$al texser-iyi nniya seg wasmi yettwan$a lamirnni-nne$ amezwaru, yu$al win iwumi qqaren lqettal deg umkan-is, ur ri$ seg-wansi it-id-ceggeen, yessug lqaea, yefka afus di lefsad, yezree tugdi ger madden, yenoar iswi idamen 22

Agu

anda yedda, yerra ddunit d lam, tebrek ur nttekkes am tebrek n wudem-is, isilel ayen irem Rebbi, yetteteedday $ef yessi-s n yergazen, ites ccrab, remvan ur t-yessin ara ternuv mai d kra. Seg wasmi i yebda iverru wannect-a d nekk ttheggi$ iman-iw ad rewle$ lamaena ur d-yefki ara Rebbi sebba alami d tikkelt-a, fure$ tagnitt-agi rewle$-d teriv a akim amek i yella lal tura nekk aqlih am lbabur, rzant lemwaji ur iban melmi ara ikemmel ad ye$req ? ayat tger $ur-s tenna-yas : - Ur k-ttaooa$ ara att-$erqev, nek d ke alama nemmut mai ass-a nemlal-d ad fke$ afus deg-k, ala tifrat ara tefru. amid : - Ulay$er ad tvegrev iman-im elaoal-iw, ma tvefrev-d loerraw ad ter$ev ur tuklalev. - A gma ur telli tur$in nnig tagi deg aydeg lli$, i ke tuklalev ayagi yevran yid-k di looera-w ? akim yenna : - D acu ara k-d-ini$ a amid ma yeb$a Rebbi ala tifrat ara yilin. akim mazal yessuli awal isawwel-as-d Racid inna-yas-d ilaq ma tesbezgev $ur-k tesvilak $ur-i. akim : aye$ar d acu i yellan ? Terwi tegnit, Karim atan di yir tallit, ru-d ar ttberna n tuff$a leeqel ayi-d afev din ik ttraju$. - Ihi tura ad nrue$. amid : sani ara terrev a$-teooev mazal-a$ nuwao-ik ? - Semmaet-iyi ad rue$, atan yewwev-iyi-d lexbar $ef texnanast yevran d Karim, ahat ayi-yiwio ugar-nwen? - Anwa-t Karim agi ? - Ur tecfiv ara fell-as ! Amddakel-nne$ aqdim tura yu$al d aserdas bu sin yitran di yiwet n terbaet n yiserdasen i yellan di yiwet n tegi izelbubin d imeddukal-ik. akim mi yella iteddu yemlal d Racid deg webrid, yenna-yas : - Amek a Racid, d acu-t lexbar-agi amcum ? - Akken iyi-d-yenna wemdan-agi u-$ur nteddu, yevra-d wannect-a mi yesla $ef ayen yevran yid-k tu$al-as d tihebli. 23

Agu

Isuter di ccaf-is tuff$a s isardasen, yewwi yides 6 ikamyunen, bdan tikli ar wedrar. Imi wwven ar yiwen n wemviq muxafen nezzeh ger idurar, yesla i ra d$a yessuter deg wid yellan yid-s ad mfaraqen : kra ad ubben ar ddaw webrid kra ad alin ar nnig webrid, wiyav ad kemmlen tikli s ukamyun acku irebraben-nni zevmen $ef ukamyun-nni rnan vegren lbumba fell-asen, mmuten sin jeren krav, tekker tiyita n ra garasen, u$alen irebraben-nni iten-i-d yewwten rewlen, iserdasen-nni i yu$ lal ubben akk d wid-nni yulin zzin-as-d i wemviq-nni n txazzabit, bdan anadi fell-asen, ur t-nufin ara alammi i wwven ar yiwet n ti$ilt, yiwen userdas yegra ar deffir yera yiwen umada$ ierrek, iqrreb $ur-s fkan-as-d irebraben tiyita ger wallen-is, iserdasen-nni mi ran amddakel-nsen ye$li ineqlab-d ar deffir, bu la FM yebda tiyita mebla abas, yera ula d amada$ alammi i d-ban tkazma, akken ur yebis ara s tyita n ra, ula d rafi ftutsent yerna yegla-d s tmen$iwt n mraw irebraben yellan s daxel, yekcem Karim ar tkazma, issuter deg yiserdasen ur ttnalen walu, ufan din kra n yiceiven. Mi yella Karim yeqqar kra n lekwa$ev i yufa din, yiwen userdas yera kra n yidrimen di lqaea mi iten-idyeddem teerveq lbumba fell-as yemmut, yezeef Karim yennayasen : yaxi nni$-awen ur ttesamit walu, uqbel ad yessali awal, yessawel-as-d lquban s radyu ad yawi iserdasen-is ar yiwet n ti$ilt as-d-yezzi s yessen axaer llan din irebraben-nni. Imi wwven ar din, mfaraqen yiserdasen. Mi d-ulin kra deg-sen nnig n ti$ilt nni, eeddan-d irebraben-nni s ddaw-as, s daxel n yiwin n l$ar. Timesrafegt yellan nnig-sen teereq deg-sen, tewwet-iten-id. D lemziya n Rebbi d imejra kan i yellan, Karim ixu ad yeerveq di zeaf, ur yeif ara iman-is di zeaf d demmar d leeyav di radyu i win yellan di temsrafegt yellan d tameut d$a tru. Iserdasen yellan deg yidis ti$ilt-nni, n$an akk irebraben-nni yellan s daxel n l$ar-nni, yu$al issawel-as-d lqeban i Karim yenn-yas-d nejmaeet-d, imi llan deg webrid s ikamyunen ar lkazirna, teerveq yiwet n lbumba s ddaw ukamyun deg aydeg yella Karim, akamyun inneqlab, Karim yeffe$ di lemri ielleq di 24

Agu

yiwet n tzemmurt avar-is yefla s ra, ddment-id yemeddukalis d rru ur d-yegri deg-s. akim mi yesla s wayen yevran d Karim $ef ssebba-s, ikcem-it u$ilif, ur iban ma ad yidir ne$ ad yemmet. S taart i yeur uqerruy-is alammi qrib ad ierveq, ieweq di rray-is amek ad d-yaf tifrat i leemer-is, ulac ayen yeooa walla$-is. Yenna-yas Racid : - Iyyan a nekcem ar ttberna-agi, din ara naf win iyi-d-yennan $ef wayen yevran $ef Karim d netta i yeran anwa sbiar deg aydeg yella yerna ahat a naf kra n tidet $ur-s. D$a mi wwven ar daxel n ttberna, Racid yebda anadi $ef wemdan-nni, akim imekta-d yeooa tisura di tkerrust, iru ad tent-id-yawi, yewea afurgu ibes-d ar tama n ttberna-nni yesrus-d lesla, iqreb s tuffra alammi d $ur-s yufa d tidett d ayen i ywala i yellan, yu$al s leejlan ar daxel issawel-as i Racid akken ad ier ayen yera, heggan timeyanin-nsen, tebeen imdanen-nni s leder meqqren alammi d lbiru n wemelem n ttberna-nni, slan i wid yellan din ttemasaben, slan i yiwen ut ar daxel-nni yenna-yasen axet nef, mi d- kemmlem sselea awen-d-kemmle$ aric nniven. Mi d-ff$en s yin, yeffe$-d yiwen iban d netta i d ameellem akked ku n yilemiyen, imi iten-yeeqel Racid yenna-yas i akim : - Ilaq ur nettserri ara i yemdanen-agi, acal aya nekk d anadi fell-asen, atan ass-agi ufi$ loerra-nsen. Iyyan ad ten-netbee s tuffra akken ad ner anda ar a d-awin sselea iten-ixuen. Imi wwven ar yiwen n uxxam, kecmen ar daxel ufan imeddukal-nsen nniven di krav yid-sen. Mi teddun ad rewlen, Racid yexdem les, faqen-asen, tevra tyita n ra gar-asen, Racid iqreb mlih ar tama-nsen d$a leqent s ra, mi t-iwala akken akim yejre di tuyat d ivarren, ur yezmir ara ad yebded, zu$rent d au$er, imi ten- yetabae akken ad t-id isukkes ger yifassen-nsen ur yezmir ara, u lidd-is ad d-yelhu d Racid ne$ ad yetbee wid-nni iruen ad xedmen taxazabitnniven, yu$al igezm-itt di rray-is ad isemnee ameddakul-is, di lhedda-nni i yettaerav ad yexdem kra ne$ kra, wwten-t-id ula 25

Agu

d netta, yu$al d amejru. Akken s loer-is irewl-asen-d alami d yiwet n ta$mert isedreg aqerruy-is fell-asen amer ad t-idleqen ad s-kemmlen ayen is-ooan. Ye$li ar lqaea yenzef di leoer-is ur yeri d acu it-yettrajun wala d acu ar xedmen di Racid yeran d acu-ten, wid id-yeglan s yidamen-agi ye$lin deg-sen di taluft ur teeni ara, d Racid kan it-yeskecmen di wayen yella ixdem fell-as anadi muqren, di tegnit deg aydeg yella iru ad inadi $ef wemddakul-is, yu$al yegra-d di tegnit ur yettmenni lmumen i wedaw-is Racid ahat iru. Idammen uzzlen deg-s d cama mi tru ad temsu ad tleqqem s tin tt-i$elben deg umkan ar wayev, deg umdan ar wayev. akim yu$al d amejru, Karim yela si tiyita-nni, yeffe$-d di sbiar, mazal tekkis ura idammen n wid ye$lin ar tama-s, rnan-as itri d ciea $ef tuyat-is rran-t ar udrar. Akud i westefu ur t-yesi, imeddukal-is ne$ imawlan-is ur ten-ier, ala ut-nsen di lxiv it-id-yettawwven, d lbenna n twacult ur tt-yeriv, mi iru ad yerr nnehta, $ran-as-d di telwit lwaoeb n tmurt fell-ak yebded, ma teooi txedeev, ccree fell-ak yekem, mai di lhedda am tagi i ttaooan medden ssenoaq ad ye$li, s wannect-a yem$in deg walla$-is ma yeooa ulamek ma ikemmel awah, am umenas mi ara yesel, ma teooi- mai ad yekkes. Karim yewwev-it-id usendeh si loiha elayen akken ad d-yaf ttawil amek ara yemsefham d yiwen lamir yellan din deg udrar. Asendeh-agi ur d-yehwi ara i kra n wid-nni yellan yid-s di tesqamut n rad $ef aydeg yella d imvebber, nnan-as : - Amek ara tili lmufahama gar-ane$ d irebraben-nni ineqqen imdanen mebla sebba ? - D tidet id-tennam, d acu kan ar melmi ara neqqim akka d idamen ad ttazallen gar-ane$, ilaq ad nesiwvet ar wemsefhem akken ad d-ters lehna d talwit ar tmurt, tagi d tawa$it i$-dyefka Rebbi deg wayen nexdem ilaq ad tt-nqabel. Aas idammen i ye$lin d imeawen d leafya yu$en di twa$it-agi, ilaq ad tefru mebla ma yerna wayen yugaren annect-a. S wakka, Karim issawev iqenne lamir akken ad alin $ur-s akken ad yerr ti$ri i tutlayin yessuter Karim akken ad ilint garasen. 26

Agu

Karim yella yeur d asirem, lexyalat yexvan tidet lehna ad dters imeawen ad kfun ad yu$al ad yecbu amdan ad tekfu rria n lbarud ger ifassen-is ad-yu$al ar twacult-is ne$ tin yessaram ad tt-yeseu, di lhedda-nni immekta-d amddakul-is amid d ayat amek i tevra yid-sen, $as imekta-ten-id ula d nutni ur ten-tezgil ara. ayat mi tella tettraju di akim ad d-yu$al akken ad s-d-yaf tifrat i wergaz-is, imi ur d-yusi ara, tu$al tru nettat s yisem-is d tamsezrfut ar sbiar n imehbal deg aydeg yella isem n amid dina d amehbul, s tmusni unemhal n sbiar-nni, tu$al tesufe$d yiwen n lka$ev id-yeqqaren belli amid dayen yela, ad yeffe$ di sbiar. Am akken Ur iedda ara akk s-yin. Tru ar wanda yella i teffer amid tenna-yas belli tefra taluft-is u yerna yezmer ad yeffe$ am netta am medden, ad ier ddunit ad t-er. Yenna-yas amid : - D acu ara m-ini$, ur d-tegri tudert di tmurt-agi, yif-it ma unage$ wala tudert di ddel d twa$it n rebrab d tieewji n wemdan fell-a$, rrnu-yas tugdi ad tettwafve taluft-iw s$ur imsulta, $ef-ayagi ad rue$ ad beddle$ tamurt ahat ad ttu$ ayen $ef i d-edda$. - Amek ad truev ad iyi-teooev ? - Ala, ur kem-ttaooa$ ara, jmie ara neddukel ar tmurt n wagu n tidet id-tefka tegnawt, a neoo agu-agi n tmurt-nne$ i dturew tegnit n ccwal yettnernin deg wass ar wayev. Mi tufeg tmesrafegt yeneq amid ar ayat : - Nru-d ur neri wid nemmel ula d akim-nni ur d-iban anda yedda, ahat ula d netta yeya deg-nne$ ? - Ur i$ annect-a ad d-yekk deg akim, wissen kan d acu ityefen, ooi$-as tabrat ma yufa-tt ad ier anda ara nili. akim yeef-it wesisef $ef wayen iverrun yid-s, ye$li di nzaf, yexnunes deg yidamen, yufa-t-id akken yiwen umakur ized$en deg yixerban-nni, iqereb $ur-s ad t-iqelleb ma yella kra n yidrimen di lqqec-is, yu$al yenna-yas ahat d Rebbi i t-idiceggeen akken ad afe$ amur-iw deg-s imi ass-agi ur d-wwi$ ara ula d azal imekli akken i s-qqaren ees ar azal zzher-ik mazal. Mi yewwet afus-is ar leoyub n akim yufa kra n 27

Agu

yidrimen yebda ietteb-iten yu$al ihedder iman-is : amek ar awi$ idrimen n umdan-agi netta yemmut ? Ahaqel d Rebbi iyit-id iceggeen akken ad tuba$, ad rue$ ad t-awi$ ar sbiar, waqila mazal-it ur isufe$ ara rru, yu$al yettnadi $ef nekkwa n akim akken ad ier wi t-ilan, mi yufa lekwa$ev-nni n yimsulta, ivegger-iten ar lqaea di tugdi yerwel. Yu$al ar deffir yenna-yas : - as akka ugade$-k, ur ri$ d acu-k, ak-awi$ ar sbiar, Rebbi ad d-yefk ayen yelhan. Imi t-ibbub $ef weerur-is, yeffe$ ixerban-nni anda yella, yewwev ar webrid, ufan-t-id yimsulta, rrsen-d $ur-s ufan-d d akim i yellan $ef werur n umehbul-nni. akim wwin-t ar sbiar ma d amehbul-nni meskin sqarrent. Imi ur tesseiv d acu isen-yenna acku ur tesseiv d acu yera, fkan-as tiyita azal n wayen yea bel, gren-t ar lebs. Yexdem lxir, yu$al-as- d ayen n dir-i. Ma d akim mi t-duwan imejjayen, yekkes-as sarue yuki-d, yufa-d lkumiar nnig uqerruy-is yenna-yas : - Ur ttagad aql-ik tmeneev ur tesseiv ik-yu$en, kra n wussan kan ad teluv ad d-u$alev $ur-nne$. I tura ak-neoo ad dnu$al $ur-k mi tufiv iman-ik testefav. - Ala, ad-hedre$ tura axir ahat ayen ara d-hedre$ umbed ur iseu ara azal, ihi atan ur ri$ ara ansi ara d-bdu$, Racid atan ooi$-tin ger ifassen-nnsen, ahat kmmeln-as yerna ad rnun taxazabit-nniven, yerna da$en tella taluft-nniven i yugade$ ad d-teffe$ d tidet ar a$-yesfeqeen elaxaer deg wayen fehme$ yella yiwen deg-wen yessawav-asen awal yerna ixeddem d yemcumen-agi, ilaq ad s-txedmem tillas i lxayen-agi yefkan afus deg imeddukal-is. Lkumisar mi yesla d acu is-d-yeka akim yefka asendeh i yimsulta, ruen fen-d kra n werbae-nni, $as akken tella tiyita n ra gar-asen, imsula ssawven fen-ten, d acu imi itensqqaren ugin ad d-bedren isem n wemeellem akk d wemsalunni yellan yid-sen. Lkumisar isuter di caf-is akken ad s-d-yefk tesri ad yeef ameellem-nni, yugi-yas yenna-yas : 28

Agu

- D acu ik-yu$en, teriv aniwa-t umdan-agi ne$ ala ? aeni teb$iv a$ tveggrev ar uqemuc n yizem iwumi ur nezmir, ef-d kan imeca-agi terev amek ara sen-tsentvev kullec i nutni, tefra taluft, ne$ muli ad d-tegriv di yir tagnit, ad att-txelsev $layet. Inna-yas lkumisar : - Amek ara nexdem annect-a nekkni ilaq ad neef wid yeff$en i webrid ? Yu$al yeffe$-d s zzeaf, yeeweq di rray-is amek ara yexdem, yu$al iru ar akim yeka-yas. akim s zzeaf d l$iv meqqren yenna-yas : - Amek nekkni nettazal nettveggir idamen d lerwa-nne$ $ef tmurt-agi, ad nettaf is$aren di tjarayin ? ala annect-a $ef ur susume$, ad ddu$ di taluft-agi alamma d anda ulac tu$alin ar deffir, imeddukal-iw mmuten zdat n wallen-iw d wacal nniven ruen am teydert yea wa$yul !? Ala ! bel ur s berru$ deg waman. Ad ddu$ anda teb$u tawev. Iru ar caf n lkumiar-nni yenna-yas : - D acu i d lehvur-agi i sli$ akka ? - A wlidi ur teseiv i yellan. Ay$er i teb$am ad tesim$urem taluft? Ur tuwao ara annect-a n leeyav, atan teb$am ad dtrebem leib d wergaz iwumi ur nezmir. - Ihi wid-nni yemmuten ruen d asfel $ef udem n DRACULAagi yettidiren s idamen ime$ban ur dniben ur ein. - Anef i taluft ad temmet, ad k-id-awev cciea tamaynut, ak fken axxam i lmend n wayen i txedmev, ma tenniv ala ad tttxelsev $layet. Amdan-agi mai d win i ysehlen, ayen dyezgan zdat-s yera-t. Ccfu-k-id ma ur teqbilev ara ader astiniv ur d ak-d-nni$ ara ? akim yeffe$-d s we$bel ameqqran amek ara yexdem, yeeweq d acu-t webrid ara ya$. S tieewqi yecban tagi i yesel ula d Karim amek ara yexdem di taluft n lamir-nni. Icegge-as tawacult-is tikkelt tamenzut imi tu$al tikkelt tis snat deg webrid-nsen ar udrar anda yella lamir, Karim yefka 29

Agu

asendah i yiserdasen-is ad ooen takerrust-nni att-eeddi mebla ma sebsen-tt. D acu mai akken i yeb$a i tevra imi sent wallen-is llant tid ieawezen $ef ayen ur d-igir ger wallen-is di texnanast idheggan deffir weerur-is anda tella yiwet n terbaet-nniven iserdasen i t-yessuf$en akken-nniven. Wwten takerrust-nni s ra kra n wid yellan din mmuten, lamir-nni yeef-it zeaf imi it-xedeen di laman, yeggul ad d-yerr ttar. Karim mi yesla s wayen yevran, yuli-yas zeaf, yeffe$-it leeqel, yezeef $ef widnni ixedmen taxazabit-nni yerna yekker umennu$ gar-as d wid-nni ixedmen tadyant-nni. S tuffra n Karim, wid-nni i yellan ur yettemsefham ara yid-sen mi d-yusa yiwen n urebrab $ur-sen yenna-yasen-d belli yuder-d deg udrar elaxater lamir iseedda deg-s lbael $ef ayagi yeb$a ad isegres tasa-ines deg-s, inna-yasen-d belli lamir d werbae-is atnin di mraw d sin yid-sen di yiwet tama i yellan $ef rrif n yiwen n wassif id-yezgan ger idurar. Mebla ma yera Karim, ceggeen ar tama-nni i yellan irebraben, seddiset n tmerwin iserdasen, imi wwven ar din tneqqlab tirga, tu$al tberda $ef ccwari, ff$en-asen-d nnig n 200 n irebraben nnig udrar s lesla ayen d lbumbat di yiwet n lhedda, rran asif-nni d azegga$ s yidamen n yiserdasen-nni, ur d-yegri deg-sen rru. Mi yewwev wayen yevran ar Karim, iger s leejlan yesexdem i$allen meqqren s tmesrifgin d lero ayen, yedem $ef udrar-nni, ur yebis ara rad alammi d-yerra lesla-nni i wwin irebraben-nni yerna yen$a-ten akken llan, ula d lamir ur yemnie ara, kra n wayen ittemiiden rrant d tirgin. Mi dyu$al isuter deg wid yellan nnig-s ad ceggeen tasqamut ara ynadin $ef wayen yevran d wid-yellan deffir n wannect-a, d acu iedawen-nni n lehna sean afus di tesqmut-nni, nnan-d belli d Karim i d sebba n tmettant n seddiset n tmerwin iserdasen. S wakka sebsent deg uxeddim si levil ad ieddi di ccrae.

30

Agu

Karim yerra lekwa$ev-is d lesla, yeffe$ di terbaet-nni iserdasen deg aydeg yella. S wesisef ameqqran, yeffe$ yeooa adrar iru ar tmana$t anda yerra ar imawlan-is. Wigi wehmen mi t-walan, nnan-as : - Ansi ik-d-yeereq akka webrid terziv-d $ur-nne$ ?! - Usi$-d ad steefu$, eyi$. Mi iteddu ar akim deg webrid-is, tereq-as tikli am akken d aberrani $ef tudert i yer di tmana$t i yeooa mai drus-aya iulfa d yiman-is d aweci, yella ier ala ayen zegzawen ama mi yella daxel : takaski, tikeryas, leyuv d tewwura. Mi dyeffe$ ar berra : im$an d jur tizegzawin. Yu$al ier ala lbenyan yettusb$en s umellal i yeuren iberdan am d tikeryas ne$ d ayen nniven, ibeddel kullec : iberdan yellan uren d iumar d niqab u$alen d drus zdat unegmu ueaned n wid yellan akin i yel, ut n wawal Rebbi i d-teff$en di yal ti$mert di luma yu$al yettwabeddel s tu$ac n rray d wayen nniven, udem unti inegren deg idurar yu$al yeuqet deg izenqan yettemenvar. Ur yei s iseggasen ieeddan d taayt is d-ooan alami yekcem ar yiwet n lqahwa n yiwen wemdan yellan d tizya-s, akken i dkkren, ieeqel-it-id wemdan-nni iru-d $ur-s, yenna-yas : - Mai d ke i d Karim ? - Amer mai d nekk i d Karim ur d-ttarra$ ara $ur-k !! Mai d tissit n lqahwa ne$ n wayen nniven id d-yewwin, d cfawa n temi iyi-d-isrewlen $er da, d taayt n tem$er iyi-d-itebeen ur d as ulfa$. - Cukke$ yeur wul-ik d leetab iban-d $ef udem-ik, anda i dtegriv, acal aya ur d-banev ? - Anef-as ar ass nniven ma yeb$a Rebbi, ak-d-ku$ acku mai d yiwet ara k-d-ini$, awal ad ye$zif, nekk ass-iw wezzil. - D acu ara teswev ? Murad ! rwa er d acu ara yessew dadda-k Karim. - Ur iyi-d-qqar ara wagi id mmik ! yu$al d argaz ? - Aeni drus ayagi ! 14 ne$ 15 d aseggas aya tura seg wasmi i truev.

31

Agu

- as aas-aya, amzun ivelli i t-ooi$ yettmurud tura atan d argaz, kra da ieedda di leemer-iw ur das ulfa$ ur sawva$ ad sbddede$ wala ad bedde$ !? Yekker iru, ihedder d yiman-is, yesissif deg wayen ier d wayen is d-yezzin. Yu$al ikcem-it lweswas deg yemdanen i yetteeddin zdat-s, ahat wagi d arebrab, ahat wihin ittekki yidsen, yu$al ijbed-it ut n lmujat ar rrif n yil deg aydeg yella, yu$ tanumi yett$imi $ef rafi d u$anim deg ufus-is. Alla$-is isewweq, netta yettraju ma yella kra n yeslem ara dyeff$en seg waman, yerja alammi ur teseiv i d-yellan deg wayen id-ixuyel, yefka ti-is mebeid yewea yiwen s u$anim isufe$-d islem. Yedduqes-d ar yiman-is : amek iselman ttwasuf$en-d akken ad ttwien, nekk ttraju$-ten a d-ff$en iman-nsen, waqila yeffe$iyi leeqel ula d nekk, ahat d aya i yettrajun, ad ttwie$ ass-a ne$ d azekka. Ula d amid ur temgarad ara tmu$li-s $ef tagi n Karim. Ula d netta mi d-yuder deg udrar, yufa-d iman-is berra i saea, ayen iooan d wayen i d-ufan mai d ayen isaramen, $as akken imukan ansi d-kkan mgaraden, ma d tamu$li-agi tesddukeliten, ufan-d iman-nsen ttna$en $ef t$een nat fiea. Karim mi d-yuki d yiman-is yerra ar akim, yufa liala-s ur dtufrar ara fell-as ; am netta ne$ yugar-it, ama deg walla$-is ne$ di tezmert imi ur yeli ara di tyita n ra. Mi llan ttemsetqsayen, ufan iman-nsen d yiwen ueekkaz itenyewwten, yeqqim ci yu$al yenna-yas i akim : - Iyyan ad neffe$, ata ivaq wul-iw yerna ula d ke ak-id-iwwet uberi, ddeqs aya ur teriv berra ? - Sani ara nerr ? - A necali kra deg iberdan, acal aya ur eedda$ gar-asen ahat ayi-teereq tikli ne$ ad i yiwet wugur ad $li$ deg wakken i nnume$ tikli s runoas deg idurar, ma dagi di leblav ur i$ ara att-eggem tikli-inu. Imi llan teddun deg yiwen n ddruj elayen, yenna-yas i akim: - jel, $eb tikli, a nbeddel abrid. - Ay$er ? D acu i yellan ? 32

Agu

- Ugade$ at niqab ihina ad nneqlaben $ef yemsulta agi iditeddun $ef tama-nne$, ad tevru tedyant-nni n li la pointe yid-ne$. - Aha berka-k axayel, ani tenwiv-as aqla-k di la Bataille dAlger ? Uqbel ad yessali awal $ef la Bataille dAlger n sut laf i ineqqen iedawen yellan d irumyen, yu$al d leklac id-yeff$en s ddaw nat niqab yen$a iedawen yellan d atmaten-nsen. akim d Karim rewlen, imsulta-nni aric ameqqran deg-sen yemmut, ma d wiyav tekker tiyita n ra gar-asen d at niqab. Karim yeffe$-it leeqel imi yera imsulta-nni $lin, ur yezmir ad yerr tiyita elaxater yettwaks-as lesla. Ma d akim yewwet ayen iwumi yezmer, s-wakka, mi tefra tme$ra-nni n idammen rrnan wwven-d i$allen laman, wwin wid yemmuten, imejra glan-ten yid-sen ar uxxam temsulta, u$alen ff$en-d sin, ruen s axxam n akim : d ke i d sebba, nella di lehna deg uxxam di yiwet lhedda nufa-d iman-nne$ di ccwal d idammen. Acal aya tteeddi$ deg webrid-agi ur teseiv i yellan, ass-agi yekksa-k Rebbi lejab i wallen-ik twalav ar daxel n niqab. - Amer ur da-k d-nni$ ara ahat yella kra i$-yu$en akken i syenna Rebbi : (asa an takrahu cyan fa huwa xyrun lakum), yerna akken id-yenna da$en : (ini-d ur d a$-yetta$ ala ayen i$yura Rebbi). Imi wwven s axxam yufa Samya d Suead akk d Lamin ttrajunt. Nnana-s : sani i terriv ? Yaxi zaema d amuvin ? Yevsa, yenna-yasen : qrib tevra yid-ne$ tedyant-nni n win yeff$en ad t-id-iwwet uberi yewwet-it ukamyun, nekni da$en ad neffe$ a nekkes $ef ulawen-nne$ qrib id-nu$al deg isendyaq. Lamin : D acu-tt tedyant-agi tamaynut ur nettfaka fell-ak ? - Uqbel ad bdu$ awal, ilaq att-myussanem kunwi d Karim. Yu$al yebda awal $ef tedyant-nni yevran yid-sen. Mi yessuli, u$alen ttemseteqsayen gar-asen, d$a tenna-yasen Samya : ffeket-iyi-d kra n wayen teseam d tidet ad t-id-aru$ deg we$mis.

33

Agu

Yenna-yas akim : Mazal ur newwiv ara ar tagi, newwet s isuvaf alama qeflent tewwura deg udmawen-nne$ nu$al ar ttawil-agi inem, ma ulac a nkemmel amennu$ s isuvaf axir, ahat a$ yeffe$ ar tafat ma yeb$a Rebbi, ad sutre$ deg-m astiniv i baba-m ma yella kra n wergaz i yessen iemmel tamurtagi. - Baba ala aeiwen ara k-ieiwen, ur ttayset ara di rema Rebbi, d netta i tent-iferrun. Karim kra yekka ar akim, Suead tezga-d ger wallen-is, yu$al yettu akk ayen yevran yid-s yettmuqul ar Suead am wakken d tin yessen acal aya. Ula d nettat tebva yid-s tamu$li-agi i dyekkan ahat s lm$ivat. yal yiwin deg-sen iulfa s wayev, Karim, di yiwet dqiqa yufa-d iciddan n tayri jebeden-t ar Suead, ad as-tiniv d sur id-yellan gar-asen acku ula d Suead tulfa i wannect-a, $as Karim ier ddunit tedrem ger wallen-is, labaeda mi d-yufa iman-is berra n tkaski umi yefka rru-is d ifaden-is, ula d temi-ines ur das yefki azal-is, d acu yu$al yettu kullec zdat n tlalit n tayri gar-asen $as akken s tufra, imi yal yiwen deg-sen deg ul-is kan i tella, yal yiwen yettmenni ad yebes lweqt ur iteddu ara. as d tamu$li kan i yellan gar-asen, tejebd-it tie n t$imit ar umeslay, uqbel ad msefraqen, sawlen-d yimsula i Lamin yellan d yiwen gar-asen akken ad iru $ur-sen s leejlan $ef yiwet n taluft muqqren it-yeenan, imeddukal ugin ad t-ooen ad iru iman-is, ddan yid-es. amid ur yufi ara iman-is di tmurt n wagu igi yella yessaram deg-s lehna d telwit yufa-d iman-is myal azniq ansi ieedda di London yettwali ala iumar-nni i yeooa deg udrar s lbarud d idammen u$alen d imawlan n seaya d yedrimen. Asmi it-eeqlen ula d nutni, u$alen tabaeent akken at-seeddin di ccree-nsen imi d-yerwel deg udrar yerna yen$a kra deg-sen, imi t-id-tbee tebrek ula d anda i yesarem tafat yu$al-d netta d ayat ar tmurt. Mi d-wwven ikecm-it lweswas, ur iteffe$ seg uxxam, iqan zgan u$alen, ula d ayat, mi ara teffe$, tetabae tikli usedreg iman-is. 34

Agu

Lamin mi yewwev netta d imeddukal-is ar temsulta, seknenas-d tafekka n gma-s yellan d lebrukirur, yemmut s ujenwi deg ueebuv-is, teef-it lxelea, ma d akim ieeggev : Racid, n$an-k yeedawen n Rebbi, amek i b$an ad sere$ i taluft zdat n wannect-a ? Imekta-d xalt-is amek ara s-yini nettat tejre tasa-s acal d aseggas aya, mmi-s amenzu yemmut d amecu d cahid di tegrawla, argaz-is yettwan$a di tedyant n semmus di tuber, ass-a yerna mmi-s nniven. Mi tesla xaltis, ur tezmir ara ad tesber $ef mmi-s, te$li acal d abrid wwin-tt ar sbiar, mi dteffe$ tufa-d mmi-s wwin-t at-nelen, tekcem-itt tugdi d targagit teggul di Lamin ur itteffe$ ara tenna-yas : ala ke iyid-yegran, ur d iyi-ttaoa ara iman-iw. Lamin yu$-as awal i yemma-s, ibes-d si lxedma ur yeffi$ ara deg uxxam alammi id-yeffe$ ad yeal taallit n leid tamecut. Zdat n tewwurt loama i suff$en deg-s kra n lewjuh, ye$li d azeqqur. Xalti meskint mi tesla i ut n ra tger-d d tazla ar loamae tufa-t d tafekka di lqaea, zzin fell-as l$aci. S wakka i tenger twacult n xalti, s wurfan n Lezzayer $ef i yezdel bubarrak, mi wwve$ ar din eewqa$ ma d iman-iw ara sebbe$ ne$ d xalti yeffe$ leeqel, ur d-yegri wab deg-s, te$li-d $ef yidmaren-iw tettru, tzemev-iyi $ur-s. Tasa-w tejre, ifadden-iw rren, ur zmire$ ad xedme$ acemma. Usan-d wwin Lamin ar sbiar, xalti ula d nettat glan-tt yid-sen. Mi d-tuki, yekkes-as sarue, ala awal Rebbi i yellan $ef yimi-s, tu$al d nettat i yettvebbiren, tenna-k ilaq ad nekker, ur d-tegri ara tsusmi $ef yemcumen-agi i ileqven dey yirgazen yiwen yiwen, b$an ad sneggren tamurt-agi, annect-a ur d-yettili ara ma yeb$a Rebbi, $as tawacult-iw tru d asfel lamaena ur mmuten ara, anef i wussan ad xedmen ayen b$an, ur xellee ara deg-sen, ayen iverrun di ddunit ur d iggerri, ili-k kan d argaz ad tqablev tagnit akken teb$u tili, tefrev leeyub-ik, ur d-sebgan lehlak-ik, tavsa n weedaw te$leb leafya deg-walim, lezen ur yettdumu. - D tidet i d-tenniv ulamma tjerev, awal yelhan ur kem yeooi. 35

Agu

- Ilaq ad tercev, ad theggiv ad t-nawi ad yenel di taddart ar watmaten-is d baba-s. Irebraben-nni iwumi d-yerwel amid xedmen tasqamut n crae, ekmen fell-as s tmen$iwt, fkan asendeh-agi i kra n urebrab ara t-yeweun ilaq ad t-ine$. amid mi yella deg webrid ad iwajah ar Lamin, sqaeen-as irebraben-nni n$an-ten di sin yerna amer mnieen di txazabit-agi tella tin n yimukarnni iwumi tekem ayat s lebs n lebda ttrajun-ten. akim mazal ur yenil ara, Lamin yewwev-it-d yir asali, ifadden-is $lin, alla$-is yeerveq, ur yezmir ara i cedda-agi, ayen iseedda akk izmer-as tagi t$elb-it, teskecm-it ar sbiar yeqqim din yiwen n wass qrib ur yevir ara ula d tanelt n warraw n xwalt-is di taddart-is n lejdud i ooan acal-aya, rezzun-d $ur-s ala di lmut. Tanelt yellan tessewac tu$al temer s wid yeddren idyettasen $ur-s, mi teffe$ terbaet tekcem-d tayev. Usan-d aas l$aci ar din ama d at taddart ne$ d imeddukal-nni i ynumen ttmelilen-d ala ar tenelt, ula d wid meqqren di ciat ussan-d. akim yufa-d iman-is id-yegra ger wid-nni ukud d-yekker, yella inel-iten yiwen yiwen yu$al inel-iten $ef tikelt, imi tekfa tenelt yekcem s axxam-nni n jeddi-is, ar texxamt-nni inebgawen, yufa udmawen-nni i ydergen i lebda ttwaeelqen di leyuv, illin-d $ur-s am wakken yefka deg-sen afus imi d netta kan id-yegran, myal ti$mart ara yeil tesea acal ad s-tid-ku s tuzmiwin n yiseggasen ieeddan. Mi ti-d-suma Samya di tayet qrib yemmut, yi$il d nutni dyeff$en $ur-s. Tenna-yas : ur ttaggad ur teseiv i yellan aqlih ar yidis-ik, aniwa-ten wigi i tettmuqulev aka ? S yiwet n nnehta meqqren as yerr awal : - Wigi akken llan ur d-yegri ula d yiwen deg-sen, ala nekk aqlih tezde$ deg-i tugdi n uekka d uzekka, ur ri$ amek ara xedme$ i lemr-iw, ayen erre$ akk zdat-i yezleg am i tudert ne$ i lmut. Axxam-agi zik yeemer s tudert d zzhu, turart d unecra. Mi ara d-nas deg wussan n usteefu, nettemlili-d ar dag-i nek d warraw n xwalti d warraw n xali, ass-agi ala nek 36

Agu

id-yegran, zik mi ara d-nas nettaf-d jeddi d jidda feren s yesne$ mai d kra ma d ass-a u$alent-as tewwura i wexxam-agi, as-tiniv yella win yeb$an ad yekkes less deg-s ad s-yerr tiwwura i lebda. Tebda-d d mmi-s n xali i yettwan$an s ufus n le$der yellan d ane$mas, seg wassen-nni xali d warraw-is texreb-asen nniya di tmurt-agi, tjemee-it tmurt n lberrani, ur d-iban later-is, yettu tamurt yettu-ya$, Racid iru ger wallen-iw, Lamin, amid, ayat, akken kan imsetbaeen, teriv tagara-nsen amek i d-tella. Ussan idamen d imeawen ttkemmilen, anda tensa ay$er tayev ulac ayen teooa yer$a uzegzaw d uquran ula wid yeqqaren texva-ya$ taluft tegla-yessen. Ikcem-d Karim ar akim iger $ur-s yettru yenna-yas : - Twalav ayen yevran yid-ne$, amek ara yizmir wul ad iqabel annect-a !? Timura n medden arraw-is ttnadin di tmusni, ifadden-nsen fkan-ten i tmura-nnsen akken ad beddent ad d-ufrarent ger leonas, mai am nekni ala win i zemren ad ire ne$ ad isexser, mebla ma iezzeb ne$ imeyyez, ad yexvu kan i wayen yelhan i yu$alen d leram yerna memnue ad d-temlilev dagi di tmurt-agi tamejrut s teewji n warraw-is issedhuyen imannsen s lbenna turart idamen, ala ut lbarud d rria n duxxan, d ura n yal ass i yetteawaden deg walla$ n wemdan yettidiren di tmurt-agi, wa icerreq wa i$erreb. as ussan tt-eddin d acu kan ttemyakken akk anzi, d tebrek kan d lezen i yteddun deg-sen.

37

Agu

Ixef aneggaru Yewwev-d wass i deg d-ssawlen i Karim ad yebded deg uxxam n crae iserdasen, anda i s-cellen taluft ueemmed n tmen$iwt n seddiset n tmerwin n yiserdasen. Ameszarfu issawel-d i Karim yenna-yas : - D acu ad d-iniv $ef wayen i d-nnan fell-ak ? - Mass ameszarfu, mai d aya ara d-inin fell-i, nekk d amecu i d-kecme$ d aserdas, acal irebraben ay n$i$, i dfe$, acal n txazabiyin i d-s-begne$, ayagi i xedme$ i tmurt ur tteemide$ ara ad iru deg beri, mai ayen yellan $ef uccen ad-yu$al $ef uyaziv ! - Beddel-a$ ameslay, mai elaoel n tudert-ik i d-nusa ad snsel, ayagi $ef d-heddrev akka d lwaoeb-ik kan i txedmev, ur illi ara d acu ara k-texdem tmurt ne$ d acu ara k-d-tefk, il kan d acu ara s d-fkev ke, ameslay-nniven ur tewaoe$ ara. - Mass ameszarfu, am wakken teram ttusemma$ d imvebber $ef yiwet n terbaet n yiserdasen deg udrar aberkan, yerna ttukkelfe$ $ef yiwet n tesqamut ara yemsefhamen d lamir akken ad d-yader. Akken ara tafem di te$misin n wass i wen dttaru$ myal ass belli sawve$ ad qenee$ imawlan-is akken ad alin $ur-s at-qeneen si tama-nsen, d acu kan iedawen-nni ur yeb$in ara ad d-ters lehna fkan tesri i yiwet n terbaet ten$a imawlan n lamir, nekk di tama-inu ebse$ tarbat-nni iserdasen, sqarre$-ten $ef win i sen-d-yefkan lamer n tmen$iwt, ufi$ anwa, uri$-t-id di ta$mist n wass d acu kan wigi i yeran anwa id-yefkan lamer-agi ass-agi ulac-iten garane$, yiwen yettwan$a deg webrid, fkan-as ussan n usteefu ur ten-yesei ara, ilaq ad yili unadi $ef annect-a, wayev yerwel ur d-iban, ilaq ad terem ay$er ? Wis krav yuli di cciea di teswiet is-sutre$ lebs, mebla ma ttu$ timen$iwt n seddist n temrawin 38

Agu

iserdasen, nekk ur d-asen-nni$ ara a d-ff$en, mai deg uxedim i iyu$ lal, atan imvebber yellan fell-i d inigi, lli$ deg unejmue, $ef ayagi ad ssutre$ deg-wen ad s-tefkem azal meqqren i taluft-agi elaxlaer deg wass ar wayev wid yettmettaten akter n wid yesean asirem i tudert, nnan-d at zik di tifis n 1945 ala asiwev di lmeytin mi newwi yiwen ad dnu$al a nernu wayev, llant tikwal d win yeddan yid-nne$ di lmyet-nni amezwaru ara nerr deg umkan-is tikkelt-nniven, di 45 ar 95, ur ibeddel wacemma, ala aan n tifis i yu$alen d aan n wemdan amencuf i ymeggren deg watmaten-is. Ula d ajrad mi s-yenna i Baba-s : qerri lebsel, yenna-yas : ammi gzem tsersev ur-d-k tesil di teqre wala deg wayen iden, d lexsara kan i d iswi-nne$. Ula d wigi ur mgaraden ara $ef ujrad, acal aya-gi d nek mi ara yiger lal ad eeddi$ $ef tama n yil, illi$ di yiwet n resfa tettara-yas tisfi. Akken yeb$u yeger-d fell-as, ad tt-i$um ne$ ad tesbzeg ad-yu$al alama d amviq-is ur d as-yezmir. D nettat tettemgargar yid-s i wazal leqrun alami d ussan agi ieeddan deg aydeg d-yella uberi yesse$li-d yiwet n resfa nniven fell-as trre. Kra n wayen i s itqubel ill acal iseggasen, tusa-d weltma-s tera-tt. Am wakken da$en i s-tenna tzemurt tgelzimt: tvurev-yi ? Terra-yas-d : ulay$er ayi-d-zzmev afus deg-m id-yekka. Ula d nekkni ma yella-d unadi n tidet, aas iqerray ara ye$lin gar-ane$, ad yekkes wagu fell-asen ad-ibanen ad ten-nisin. Tameddit-nni imi llan ttrajun awal n umeszarfu, u$alen-d wid-nni yellan deffir n te$demt nni ixedmen i Karim nnan-as: - Ak nefk idrimen i teb$iv, ad truev ad tvegrev aqerruy-ik, akken yeb$u yekem ala lmut ara temmtev. Ayen iwen-d-nni$ dayen i sen yenna bu tqulhatin : t$elem ma di tegnit am tagi ara ooe$ tamurt i yivan imencaf, mai dtarewla i d tifrat ne$ d asedreg uqerruy i d rray, euhde$ Rebbi abrid i d-wwi$ a t-kemmle$, tu$alin ar deffir ur telli, ixef-iw a t-sebble$ $ef tmurt-iw, ad mmte$ deg yiwet tegnit yecban tagi id-ssawlen i akim ad yebdded deg uxxam n crae gar-as d

39

Agu

wemelem ig sean afus deg udabu, akk d seaya n yedrimen si yeb$a ad ya$ imdanen akken i yetta$ di cci. Mi d-yessawel umeszarfu i akim ad iqabel ameellem-nni akk d yiwen ufesyan elayen yellan d imvebber fell-as, yenna-yas : Mass ameszarfu, nekk ur teseiv i yellan gar-i d yemdanen-agi, d isuvaf i yellan gar-ane$, wigi d wid ieebden leafya snulfan-d tiyita di bel d l$iva i wid yceven s ut n lmuziga, ad glun s ueeqqar d ueckul yettawin leeqel, kra n win id as yeslan yettu$al icee ijeddeb akken ad s-fken cciea n lbaraka, akken ad yifrir $ef a$ref yeren, ad as-yini nekk ttwassne$ ttmeyyize$, d tamu$li-iw kan i d wab. Wigi d wid yellan am nutni d iedawen n tudert s tidi d idammen n watmaten-nsen i ttidiren, ahat ass-agi imi d-gri$ di tudert iwakken ad edre$ i wid yefkan afus deg watmaten-nsen ne$ ahat d deewessu i wwi$, yebla-yi-d Rebbi s yes akken kra n win ezizen $ef ufusiw ara yenel. Wigi d iedawen ff$en-a$-d di laman. Atnid ttbut d inagan, tura ayen d-yegran deg ufus-ik i yella, yegra-d kan a ki-d-smekti$ s wayen ur sarama$ ara ad yili deg wayen is yenna Urezqi at Wendelu i umeszarfu-nni irumyen : Mi tekmev fell-i, tesuliv axeddim-ik, tzemrev ad tesev di lehna, yelha mi ara yili yives u$dim ivfer-it-id yives n te$demt. Ayen yellan fell-i xedme$-t, sarame$ deg-wen awal is ara dneqem d win ara yemgarden $ef win is yenna Urezqi. ta$demt d tidet ara yilin d tin ur iberrun i bel deg waman, d tin ara yesbedden tugdut, ara yekksen agu $ef tallit. Ineq-d ubugau n wemeellem : - Amdan agi yeb$a a$ yessemsex, wigi d imdanen yettwassnen sean isem di tmurt agi, ur d-yewwi ara ad tesmuzgtem i yir amdan. Wagi d aedaw n tmurt, ixeddem i lberrani. Wid yecban wigi ilaq di lebs ara yilin. Yenna-yas akim : - Qebla$ ad ili$ d yir amdan ne$ d win ixeddmen ayen n diri ne$ dayen teb$um tinim-t-id fell-i, d acu kan annect-a d lfayda n tmurt.

40

Agu

Ameszarfu : Nekk ur d iyi saggad ula d yiwen ala abrid isuvaf ara s bedde$. asset ilsawen-nwen, ayen akk ara d-tinim yezmer ad yu$al fell-awen. Awal-iw as-d-teslem tameddit. Tekfa t$imit ar tameddit. Ameellem d ufesyan eeddan ar akim nnan-as : Yehwa-yak kan tesfuev imi-k, ala lib ara trebev, ur teddun ara yid-k a$ ooen nekni. akim : Ur d awen d-yegri wara, ter$a tegi yekfa udari, tzemrem att-kellxem $ef medden akken llan i kra n wakud, ne$ att-kellxem $ef kra n medden i yakk akud, d acu kan ur tezmirem ara att-kellxem i medden i yakk akud. Mi yella akim di tzeqa n wexam n crae, usan-d yemsula-nni yellan xeddmen yid-s acku d yiwen imvebber elayen di temsulta nnan-as : ur ttaggad aqla$ yid-k, ala awal n tidet ara d-ibanen ma yeb$a Rebbi. Samya, ayen akk $ef i tesla d ttbut i d-wwi deg unadi $ef taluft agi tura-t ad d-yeffe$ deg we$mis, iedawen n tudert mi slan s wayen yellan ger ifassen-is zwaren awal n crae ara d-yeff$en $ef akim d Karim, suff$en-d awal-nsen s tmen$iwt n Samya i yefkan ifadden-is akk d unadi $ef tedyant-agi uqbel att-siwev ad d-taru avris ameqqran $ef wannect-a akken i tella tessaram, ceggen-as-d lmut ar tkerrust-is, d acu kan afus Rebbi d ameqqran, mi tella Samya t-ttedu ar tkerrust-is, yeger-d fll-as yiwen umakur yekkes-as tasarut yerna yewwet-itt te$li ar lqaea, yuzzel ar tekerrust-nni akken att-yaker yu$al d rru-is i yettwakren, mi yesker amutur yeerveq fell-as. Acku ula d Samya ur temnie ara, tegra-d di lkuma ger tudert d lmut. Tegrad tukksa n wagu, ger ifassen umeszarfu d tudert n Samya ma ur d as-kemmlen ara. Tagara mi ara yekfu wagu. Timura n medden arraw-is ttnadin di tmussni d ifadden-nsen fkan-ten d asefel fell-asent akken ad beddent, ad ufrarent ger leonas, mai am nekkni, ala win izemren ad ire ne$ ad isexser, ad tt-yexdem, mebla ma iezzeb ne$ imeyyez, ad yexvu kan i wayen yelhan i yu$alen d leram, yerna memnue ad d-temlilev dag-i, di tmurt-agi tamejrut s tewji n warrawis issedhuyen iman-nsen s lbenna n turart idammen, ala ut n lbarud d rria n dduxxan, d ura n yal ass i yetteawaden deg 41

Agu

walla$ n wmdan yettidiren di tmurt-agi, wa icerreq wa i$erreb.

42

Tirigin n Usqamu Unnig n Timmuza Editions du Haut Commissariat l'Amazighit oOo Collection Idlisennne01 Khalfa MAMRI, Abane Ramdane, ar taggara d netta i d bab n timmunent, 2003 (Tasuqelt Abdenour HADJSAID d Youcef MERAHI ) 02 Slimane ZAMOUCHE, Uan n tegrest, 2003. 03 Omar DAHMOUNE, Bu tqulhatin, 2003. 04 Mohand Akli HADDADOU, Lexique du corps humain, 2003. 05 Hocine ARBAOUI, Idurar ireqmanen (Sophonisbe), 2004. 06 Slimane ZAMOUCHE, Inigan, 2004. 07 S. HACID et K. FARHOUH, Lael ittaba lael akk d : Tafunast igujilen, 2004. 08 Y. AHMED ZAYED et R. KAHLOUCHE, Lexique des sciences de la terre et lexique animal, 2004. 09 Lhadi BELLA, Luna, 2004. 10 Antoine de St EXUPERY, Le Petit Prince, 2004 (Tasuqelt Habib Allah MANSOURI, Ageldun amecu ) 11 Djamel HAMRI, Agerruj n teqbaylit, 2004. 12 Ramdane OUSLIMANI, Akli ungif, 2004. 13 Habib Allah MANSOURI, Amawal n tmazit tatrart, dition revue et augmente, 2004. 14 Ali KHALFA, Angal n webrid, 2004. 15 Halima AIT ALI TOUDERT, Ayen i dnnan gar yetran, 2004. 16 Moussa OULD TALEB, Mmis n igellil, 2004 (Tazwart : Youcef MERAHI) 17 Mohand Akli HADDADOU, Recueil des prnoms amazighs, 2004. 18 Nadia BENMOUHOUB, Tamacahut n Basar, 2004. 19 Youcef MERAHI, Taqbaylit ass s wass, 2004. 20 Abdelhafidh KERROUCHE, Tezi n yiles, 2004. 21 Ahmed HAMADOUCHE, Tiri n umsedrar, 2004. 22 Slimane BELHARET, Awal ef wawal, 2005. 23 Madjid SI MOHAMEDI, Afus segm, 2005. 24 Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiij aric I, 2005. 25 Collectif, Tibirt n yimedyazen, 2005. 26 Mourad ZIMU, Tikli, tullisin nnien, 2005. 27 Tayeb DJELLAL, Si tinfusin n umaal, 2005. 28 Yahia AIT YAHIATNE, Fama n Summer, 2006. 29 Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiij aric II, 2006. 30 Lounes BENREJDAL, Tamacahut n bu yedmim, 2006. 31 Mezyan OU MOH, Tamacahut n umeksa, 2006. 32 Abdellah ARKOUB, Nnig wurfan, 2006. 33 Ali MAKOUR, med n ugellid, 2006. 34 Y. BOULMA & S. ABDENBI, Am tmeqqunt n tjeigin, 2006. 35 Mohand Akli SALHI, Amawal n tsekla, 2006. 36 O. KERDJA & A. MEGHNEM, Amawal amecu n ugama, 2006. 37 Ali ELHADJEN, Tudert d usirem, 2006. 38 Hadjira OUBACHIR, Uzzu n tayri, 2007. 39 Djamal BENAOUF, Di tmurt uekki, 2007. 40 Akli OUTAMAZIRT, Targit, 2007.

41 Mohamed Salah OUNISSI, Tametna n umenzu, 2007. 42 Ramdane ABDENBI, Anagi, 2007. 43 Ramdane LASHEB, Ccna n tlawin ef rad 54/62, 2007. 44 Said CHEMAKH, Ger zik d tura, 2007. 45 Said IAMRACHE, Timenna n Said Iemrac, 2007. 46 Mohamed MEDJDOUB, Baba Carlu, 2007. 47 Nadia BENMOUHOUB, Tafunast igujilen, 2007. 48 Ali MOKRANI, Agama s tugniwin, 2007. 49 Fatma ELKOUCHA, Tamedyazt n Yasmin, 2007. 50 Naima HADJOU, Amennu n tudertiw, 2007. 51 Hocine LAOUES, Gar umqadmu d umnelti, 2007. 52 Omar KHAYAM, Rubaiyyat, 2007 (Tasuqelt Abdellah HAMANE) 53 Ferdinand DUCHENE, Tamilla, 2007(Tasuqelt Habib Allah MANSOURI) 54 Slimane ZAMOUCHE, Agellil akk d ineffuten yelhan, 2007.

Actes de colloques Actes des journes d'tude sur La connaissance de l'histoire de l'Algrie , mars 1998. Actes des journes d'tude sur L'enseignement de Tamazight , mai 1998. Actes des journes d'tude sur Tamazight dans le systme de la communication , juin 1998. Actes des journes d'tude sur Approche et tude sur l'amazighit , 2001. Actes du colloque sur Le mouvement national et la revendication amazighe , 2002. Actes du colloque international sur Tamazight face aux dfis de la modernit , 2002. Actes des sminaires sur la formation des enseignants de Tamazight et l'enseignement de la langue et de l'histoire amazighe, 2003. Actes des stages de perfectionnement pour les enseignants de tamazight, mars 2004. Actes du colloque sur Le patrimoine culturel immatriel amazigh , 2006. Actes du colloque sur Le libycoberbre ou le Tifinagh ; de l'authenticit l'usage pratique , 2007.

Revue Timmuzgha Revue d'tudes amazighes du Haut Commissariat l'Amazighit : N 01, avril 1999, N 18, mai 2008.

Autres publications Chafik MOHAMED, Aperu sur trente trois sicles de l'histoire des imazighnes, 1997. Annuaire des associations culturelles amazighes, 2000. Idir ElWatani, L'Algrie libre vivra, 2001. Mohand Oulhadj LACEB, La phonologie gnrative du kabyle : l'emphase et son harmonie. Tome1, Histoire et fondements d'un dbat argumentaire, 2007. Mohand Oulhadj LACEB, La phonologie gnrative du kabyle : l'emphase et son harmonie. Tome2, Analyse et reprsentation phonologique, 2007. Collectif, Mouloud FERAOUN, Evocation, Actes du Colloque, 2008. Catalogue des publications du HCA, 2008.

Consultings Kamel BOUAMARA, Nekni d wiyi, 1998. Mouloud FERAOUN, Ussan di tmurt, 1999 (Tasuqelt Kamel BOUAMARA) Nora TIGZIRI Amar NABTI, Etude sur L'enseignement de la langue amazighe : bilan et perspectives , 2004. Iddir AMARA, Les inscriptions alphabtiques amazighes d'Algrie, 2006. Kemal STITI, Fascicule des inscriptions libyques graves et peintes de la grande Kabylie, 2006. Mohand Akli HADDADOU, Dictionnaire des racines berbres communes, 2006/2007. Abdellah NOUH, Glossaire du vocabulaire commun au Kabyle et au Mozabite, 2006/2007. Sadaq BENDALI, Awfus amaynut n tutlayt tamazit, 2007. M'hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tesrit taqbaylit, 2007. Kamel BOUAMARA, Amawal n tunuin n tesnukyest, 2007. Moussa IMARAZENE, Manuel de syntaxe berbre, 2007. M'hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tmedyazt taqbaylit, 2007. Moussa IMARAZENE, Timayin n leqbayel, 2007. Nora BELGASMIA, L'expression crite en tamazight, 2007. Mouloud LOUNAOUCI, Projet de cration dun Centre de terminologie amazighe, TERAMA, 2007.

Cet ouvrage est publi dans le cadre de la collection Idlisen-nne$ Initie par la Direction de la promotion culturelle du Haut Commissariat l'Amazighit

Tous droits rservs Conception et PAO :

Dprt Lgal : 2722006 ISBN : 9961789423

Achev d'imprimer sur les presses de

Les OliviersTiziOuzou Tel : 026210719 Fax : 026219540