Notes du mont Royal ← · loguentem induco, purissimum illius dictionis nitorem mdiori sermone...

Notes du mont Royal

Cette œuvre est hébergée sur « Notes du mont Royal » dans le cadre d’un

exposé gratuit sur la littérature.SOURCE DES IMAGES

Google Livres

www.notesdumontroyal.com 쐰

"oné

MENG TSEU 25VEL

MENCIUM

INTER SINENSES PHILOSOPHOS,

INGENIO, DOCTRINA, NOMINISQUE CLARITATE

CONFUCIÇO PROXIMUM,

IDIDIT, LATINA INTERPRÉTATION! , A!) INTERPRÈTATIONEM TARTAMCAII

. WQUI RECENSITA, INSTIUXIT, ET PIUITUO COMMENTÀNO,Il 5110618 DHIOMPTO, ILLUS1RAVIT

Summum JULIEN.

muosmxmmwwnsw-MWsmwmmmsmnmSOCIETATIS ASIATICE ET COMITIS DE LASTEYRIE IMPENSIS.

swsm m1mwmmnwswsmmm twmuvxwçmws

PARS muon.

LUTETIÆ PARISIORUM.

S

numæôüfiü.La Fonlnlnes .

60 - aumuv

go

HONORATISSIMO ATIQVE ILLVSTBISSIMO

VIBO

WILLIAM DRVMMONDDOMINO DE LOGIE-ALMOND

AB ANTIQVA DOMO DRVMMOND

COMITVM DE PERTH

A PRIVATO MAGNE BRITANNIÆ BEC-15 CONSILIO

OLIM APVD NEAPOLITANOS ET TVRCAS

LEGATO

sAncn lANVAllIl si 1.71118 CBBSCBNTIS

EQVlTI cet

OPTIMO ET PRAESENTISSIMO

MÆCENATI,

CUIVS AVSPICIIS. ET IN’IVNIFICENTIA

STVDIA ASIATICA

inconnu sur DATVM EST

noce]; LBVIDENSE orvs

LABORIS PRIMITIAS

MAXIME IEVBIINTIÆ GRATISSIMI ET DIVOTISSIHI A51!!!

MONIMENTVM

BAT DEDICAT CONSECRAT

STANISLAvs JVLIEN

Tune magnums aux»uncccxxw .

NOTITIA

DE MENCIO’

EJUSQUE OPERE.

Commun mihi aliqua de vita et scriptis Mencii præfari ,

potins visum est acceptiusque doctis fore si, pro maisquisquiliis, in medium afl’errem amplam emditamque

notifiam quam in historien Dictionario * inseruit Vit sum-

mus Ann-Remuer , litteranun sinicarum facile Autistes.

Ignoscat , velim , Professor humanissimus maximaqueobservantia mihi semper colendus, si, dam eum latineloguentem induco, purissimum illius dictionis nitoremmdiori sermone infuscaverîm.

a Mana-Issu , sui quem æquales Meng-klzo , et franco-

galli christianæ religionis præcones Mena’um vocârunt,

inter sinenses philosophos Confucio facile proximus in»?

betur. Exeunte quarto ante Chr. seculo, natùs est urbe

Tseou,.quæ nunc, in provincia Cluzn-loung, roi? Yan-

tclzeou-fou juris et ditionis est. Ejus pater Ki-lroung-i,

1’ Dich’onn. historique de Michaud , t. mm , p. 3:: , sqq.

x-iij p NOTITIAetlitus quodamlflfeng-sun, cujus inanes administrationis

fastus exagitabat Confucius, regionem Tcheou, lieet sede in

regione Tell!" fixa, patriam hahebat. quidem, paulopost natum filium (lefunctus , ejus tutelam viduæ suæ

chang-clzi permisit. Tarn sedulo filii sui edueationi invi-

gilavit prudens illa mater, ut passim, tanquam eximium

bonis parentibus exemplum , apud sinicos scriptores lau-

detur. Cixm ejus domus lanienæ conterminaesset , parvulus

filenngzo’, vix audita morientium peeudum voce , lugu-

bris hujus spectaculi avidior, accul-rebat, ac redux viSa

imitari studebat. Quod ut ilia persensit, timens ne natus ,

exutis humanitatis sensibus , efl’undendo sanguini assue-

iicret, in domum sepulehreto vicinam migravit. Defun-clorum propinquis , lacrymas et libamina effundendi icausâ

ventitantibus, statim Meng-ltlzo, tristes bas cæremo-nias delectationi habere, ac puerili ludo imitari cœpit.Tum nova .parentem invasit sollicitude ; ’ timuit enim

ne filins,- ludo vertens quæ maxime seria inter homines

habenda sunt. ritus, observantia et veneratione quamdignissimos , joco [et perfunctorie perageret. Sedeitcmm mutata, urbis domum petiit , oppositam scholæ ,

in qua Mcng-lrho optimis informatus exemplis , virtutis

sladium ingressus est et valde promovit. Quam quidem

narratiuneulam silentio prætcriissemus , ni eam Sinæ

assidue recantarcnt in illa locutione qui: in proverbiumabiil : Mena? mal" vz’cz’nium (1237?.

D a u ça N et o. ixn Mencins brcvi induit ne usu suas [cuit vinutes quas

sinica instituta humaniorüms litteris indissolubili consor-

ÜQ 131.115ch Soient Videlieet «î: King lngendis et portra-

etandis mature incubuit, atque 110mm lihrorum apudsimas sauçtissimomm intelligentiâ arien inelaruit , ut ha-

bitus inuit (lignas qui, inter philosolzhi Tua-55e, nepotis

baud degeneris Conflicii , discipulos , numeraretur. Ut pri-

mum in hac philosophie moralî qua Biais, propter excel-

lentiam , vacatur Doctrine, satis exercitus fuit, Sz’ouan-

mmg regni Tku’ regulo Operam et studium professas est.

Quo manu; sibi non usignante , Haeï-wang regni Lz’ang

sen W aï regulum adiit; tune enim tampons regio Khaï-

joungîfou, in 1"? fla-Mm exiguum ont regnum, cuiduplex illud Roman. Vif ille princeps Mencium benigne

quidam ethonorifice excepit; sed sua facto, prout cu-piebat philosophas , præceptis oins exæquare panun cu-

ravit. Nempe, quæeumque de pristinis imperaton’bus ,

inter doeendum, prædicabat, recentiori illi ætati præ-sentique rgmm statui, nequaquam . nec forsan immerito ,

accommodari passe videbantur. Etenim, viri varia im-

perii sinensis regna tune temporis moderantes, ii nonerant qui canotes populos factionihus, diseordils, inte-âünîsque bellis assidue exagitatos , reduce pace , com.-

palment. Illis vera sapientia , vera scientia , ars mi-literis. Quamvi: Meneius imperatores Yao et Chut: .nec ne!) trium dynastiarum conditores , propter virlutem.

x N o r x T I Aadministrationisrpie ficellentiam , impense collaudaret ,

perpetua undique emmpebant balla, quæ, quocumque

gradum ferret, itemm atque itemmI-grassantia, docu-menta ejus irrita faciebant . omnibusque ejus consiliis

adversabantur. Postquam se de omnibus hisee regulisbene merci-i non posse eompertum babuit, reversus est

in patriam , ubi, Wan-tclxang, nonnullisque diseipulisadjuvantibus , ad libros Chtï-h’ng et Chou-h’ng ordine

disponendos Operam contulit, ipsiunque imitatus Con-fucium, illum laborem, eodem anima quo eeleberrimus

ille philosophiæ princeps , persequi studuit. Id temporis

etiam eonseripsit septem eapitibus syntagma , quod ejus

nomine cireumfertur. Annum circiter ante Chr. 314 ,quarto et octogesimo suæ ætatis anno , diem obiit.

n Liber proxime nobis laudatus, amplissimam gloria:

segetem.Mencio vindicat. Tribus philosophiæ moralis

operibus, pretiosissimo confiieianæ doctrinæ mmpendio ,

semper adjunetus , Sse-Chou vel sinense Tn’lpÉCICAu conflat.

Solus eopiosiorem materiam quam tria alia vel in unum

collecta complectitur, nec minus doctorum oculos et existi-

mationem ad se tapit..Mencius , sinico scriptore teste, Con-

fucii doctrinam explanando, illius, velut Confucius princi-

pum Wen-wang, Won-wanget Tcheou-Æoung, hæreditatem

adiit.Sed , Mencio defuncto , sublimem ejus doctrinam ex-

eipere , ac ingenio perseqxii nemo valait. Eorumidem postea stadium ingressi sunt , ne Siun-Iseu quidem et

In s I a n c1 o. siYang-heu, longe vel intervallo proximum babet nemi-

nem. Magnificas laudes , quibus hie anetor et sexcenti alii

philosOphum nostrum, eertantibns studiis, extulerunt,etiam summatim transeribere frustra conaremur. Satis erit

dicere eum,’ Confueio sanctitatis principatum obtinente,

titulo un; Ya-clu’ng, i. e. alten’us sancti, fuisse insignitum.

Illi etiam nomen Sanctipn’ncipzk regiom’s Tseou , publiea

auctoritate, decretum est, ac, in augusto Litteratorumtemplo, tiidem ac Confueio eüam nunc tribuuntur hono-

res. Gentilium bornmce decorum non exigua pars ad

Mendi posteras, de more sinico, defluxit; quidemin Imperiali sa. Han-lin Academia; traditidnum ad clas-

sieos libros pertinentium doctoresi, nec sine lande, au-diunt. Ingenii autem dotes quæ Meneîo apud suos tain

elarum pepererunt nomen, non surit quidem id genusquæ Europæis æque magnam admirationem moverent; ei

tamen permulta suppetunt , , si interpretem baudimparem napeiseeretur, apud nostræ ætatis bomines gra-

tiam iniret. Non in Mencio quidam illam , quâ præstat

Litteratorum princeps , pressam sublimemque dictionem

reperias, sed æque splendidam, sed fioridiorem’ et ele-

gantiorem. Dialogi, quibus præstantissimos suæ ætatis

vires , eirea res philosophicas, seeum colloquentes indu-cit, varietate lantiOri, quam concisæ ac quodam modo

3.1:um Confueii sententiæ , eommendari et exomari po-

terant. Ad bæe , uterque peculiari philosophiæ natura

xij NOTITIAinter se admodum difl’erunt. Confucius quadam gravitate

et asperitate scalper riget, vires probos ad extra clams;

grandior ut concepit animas . effingit et amplifierait, ma-

los veto indignabunda voce proterit. Mencius, pari Vif?

tutis studio flagrans , vitium eontemnere magis quam hor-

rere videtur , illudque mascula rationisivi impugnat . une

rigidi quidam censuræ cachinni paroit. Ejus argumen-tandi ratio 130397"? demie gemma est. Nulla dg r;

cum adversariis litigat; at dam proposita concedit. tainabsurda ex iis inferri demonstrat. ut ipsosmet mon)!!!erratum conscienlia putiers suffundat. Ne magmtes qui-

(lem et principes suæ ætatis indulgente: habet . qui icigo

tantum se ejus consiliorum avides simulabant . ut suas res

gestas jactantius prædicarent , vel ut philosopha; imme-ritas hujusmodi laudes ipsis cousinerai. Caïn; 83 de. r6?

responsa tata merlan bal. Servilem [Jasmin finimiabieclianem. quam præjudicata opinio leur» crantaorientalihus populi: et maxime Sinip imputât, in eis ne

subodorai quide ptosis. Maudits Dipgenwn. pedumAristippum, mien, 513d illibali sermonis dignitate gra-

’ vint et migration Acres filins imputas nonnihil acerbi-

tatis spirantes aliquaudo reprelmndere vçlis i 513d Public?

i utilitatis-pwdinm. que incenditur. en»; Culpâ 43350km ”

v Princeps regni W523 un»; reculoit!!!" qui en 1em-

pestate laineuse imperium disnordiis filmique paumais

lacerabant, operamip populi felicitatçm a se collatam,

- ne MEùcxo. l si!)com Mende glandions venditans, admirerait similis ab

ces (pintant eut nec regnuiù Ride Édfeütiüs ,- ses papions

viciois frequefltior. a Prineeps, subjeclt pneuma; au» militia magne studio est. Similitudinei’u et sa dame

« mîhi liceat. In conspectu sunt duo exercitus; signau data , pugna conscritur; hi saperions, illi inférîofè34

n Pars militum’ sa centum nique passus ingit, pars in

r quinquagesimo passa consiàtit. Ist0s ne novissimos soufis

n longius spatium fdgâ emensis illudere deteret?--Neu-

w tiquam , respondit princeps; quamvis enim in quinqua-» gesimo passu cousüterint, nihilo mina aufugemnt. u

- « Princeps, reposait acri voce Meücius , super-bas

» igitur omitte laudes de illa humanitdte qua te vieinosn régulas superarejacta’smmnes idem delietis ludibrium, .

n nec aliis alios vobis deridere fus est. »

Regalmrr deinde distrietâ censura inseque’ns: a Quid

n discriminis esse tenses inter necem bacqu et intern nëcem euse film? u

--- u Nullum’, inquît princeps. à

- a: Ecquia inter neeem euse et necem regimbaiacerbitatê iliatam ? n

4- h Item huitain. n-- a Atqui , pergit Meneius , carnibus opimis tua: aban-

n dam eulinæ , validas equOrum grugea tua aient stabula;

u interea, subditi Squalida’ Marie tOrtidi agrainais inta-

« besant, et (fermium pauci in croupis am desertis

t

xiv * NOTITIAn lacis inediâ absumpti jacent. Nonne animalia homines .

n devoratura pascentis illud est? Quid autem refertn utrum cos gladio au cordis duritiâ perimasl’ Si odio

v habemus istas immanes feras, quæ se invicem laceratas

devorant, quanto magis principem, quem , lieet populiapatrem , benigni regiminis humanitate, agere sui ofiieii

u esse sciat, subditos sucs feris devorandos objicere non

n pudet! Quomddo illum nuncupabis populi patrem,u qui natos tantâ sævitiâ discrueiatos minci-i3 facit quam

n viles bestias? n

n Quanquam non semper tam eoncitato neque tainaspero dicendi impetu l abripitur Meneius , sed tamen ut

plurimum responsa dat nervis valida et acerrimo salecondita. Qui quidem sermonis aculei omnibus probati

non fuere. Olim , ut laina est, Houng-wou, dynastie:M’ng conditor, Mencium legens , hune in locum incidit:

a Princeps subditos floecipendit ut humum pedibus con-

» culeandam, vel ut vilia sinapis gram; subditi veron eum tanquam latronem aut hostem execrantur. u Hæe

in contumeliam accipiens novus imperator , u Hujus-u modi sermo, inquit, in principes nequaquam eonvenit.

u Tarn protervum seriptorem confucianis honoribus in-

» censeo. Deleantur igitur menciani tituli , atquen e templo in quo colitur Litteratorum princeps ejiciatur

» ejus tabella l Nemo ea de re libellum eomponere, vel

u mihi porrigere audeat, antequam ipse postulator sagittâ

ne u encre. xvr confossus ceciderit. u Hoc decreto ingenteinipavorem

cunctis Litteratis incutiente,eorum anus, nomine Thsiang-

tang, qui inter supremarum curiarum præsides sedebat ,

Meneii causai victimam se devovere statuit. Libellum

igitur conscripsit, in quo adducta loci totius prolatione ,

germanoque ejus sensu explanato.’ describebat imperii

res Meneii ætate in ruinam collabentes ac pene disper-

ditas , grassante scilicet regulorum tyrannide , alii aliis

perpetuo infensi , legitimæ principum Tcheou potentiæ

rebellia signa omnes pariter intulerant. a De istiusmodi

a principibus, aiebat in extrema orationis parte, non» de augusto Cœh’filz’o sermonem feeit Mencius. Quo-

» modo ipsi, tot jam elapsis seculis, ca crimini verte-

» rentur? Peribo, siquidem ita decretum, sed debitumn decus meæ neci posteritas rependet. n His sen’ptis fere- I

troque parato , Thsîang-tang imperialem aulam petit.

Ubi tetigit primum palatii claustrnm, custodes com-pellans , a En . ait, libellum Meneii gratiâ compositum

- porrigo; n tune nudato peetore : « Jussa novi, son-

n tem ferite. n Extemplo satellitum anus sagittam inLitteratum contorquet, acceptumque libellum . additaacerbi easus narratione, imperatorî transmittit. Qui sup-

plices codicillos attente perlectos approbans , vel appro-bare simulans, Thsz’ang-tang medico eurandum tradijussit.

Eodem temporis vestigio decrevit, ut Mencius pristinis

honoribus in perpetuum coleretur.

xv N o ’r I T I An Hæc referre nabis visum est, ut pateret quam fanaticis

studiis agantur Litterati; quem sacrosancta illis semper

firent philoSOplii memdria. Cum ejus liber, ut dicton!

supra, sit una ex partibus quibus talant Sse-clzou, velsinense Tllpéçlc’w’ constat, Litteratis erùditïiouis perieulum

facturis , littérariOrumque gradunm candidatis , illum

memoriâ totum compleeti necesSe est. Quoeirca nullus

è prelo Sapins exiit; Sexcentas editiones textum hudulfl

vel annotationlbus illustratum exhibentes videre est. ln;mimai Littérati illi explanando operam impendérunt. l

Duplici versione tartariea donatus est; quartidi posteriorab ipso iniperàtorè Kln’an-Iaung magnifiez, addito textu ,

mediam complectitur partem septem’volùmin’um quibus

constat sinense Trip-93:53" in Dihliutheca Hegià Parisiensi

assenâtuina F rauciscus Noël, e soc. ales, Mencium édi-

dit in open cui titulus : Imperlz’ sinensz’s Libn’ classr’ci ses

(Pragæ; l7] 1 , in-4.°). Sed illi vetsitmi , perelegantisnecùon ner’vosæ dictionisy in Meflcio nobis laudatæ, né

ulla quidam insunt ’w’estigia; imo sape sæpius sexist1m,

verbosa atque tædiosa paraphrasi dlmitiun , elicere frustra

labdres. Unde aecidit à! libc illud siùëiiSium Scriptoruui

decus, que fartassenobis Europæn juedndior alter esse à

non potetat, perpaueos lectores paucioresque admira-tore’s nactus sit. Su-ma-thsian (in’rê Ssè-Iu’) Meneii vitæ

sumnian’um et Maman-lu (in CLXXXIV° Suæ Biblio-

thecæ tome) litterariam de opere notitiam compo;

on ultimo. i xvij, suerunt. Dnbaldius Meneium ampla analysi (tom. Il,

pag. 334 sqq.) descripsit; nonnulla etiam de Meneii vite

in memorialibus Francogallorum Evangelii præco-nom libris legere est (t. Il], p. 45, et t. X111, p. 24).J. B. Carpzovius, de Meneio, seripsit dissertafiunculam

(Martin; , sin Meniîus, etc. , Lipsiæ, 1743, ire-8?), in *

qua nibil præter Noëlianæ interpretationis Excerpta, ac

proinde nibil notatu dignum reperias.

*b

-PBÆM0NITUM

EDITORIS.

Diurnal superest qua mente præseus opus aggressus sim ,guinam interpretes 1’07: Suachou ac præcipue Mencio expla-naudis apex-am impenderint (i).

a Sub dynastia Han (5,201), ait sinicus quidam seriptor,non secus ac sub dynastia Thang (1,276 ) , libros classicos au-notationibus et commentarüs illustratos passim invenire crut,sed littoral-nm alumni mollis adhuc diliicultatibus irrelie-bannir, sublimiaque verba doctorum Khmmg-tssu (2,06:-2,059), Tscng-tseu (4,022-2,059) , Tscu-sse (2,059-2,785)et Hong-esca (2,071-2,059) opaca caligine sæpius involve-banlur. Post multaignorantiéet eonfusionis secula, hommeslibrorum tenebris facem prætulerunt duo viri insignes, e fa-milia Tchhing (7,180) , qui sub dynaslia Soung (2,105) ilo-rebaut. 1110s, in eadem palæslra, brevi subsecuti sont doc-tores Lion-khi (5,283-5, 159) , Houng-Ichiu (4,510-5,o;8),listing-nie ( 2,555- 7,551 ), Kouei-chan ( 13,298-2,275),Yen-phing (2,585- 2,480) et Toung -laî (4,I08 -9,029 ),quorum quisque nihil intenlatum reliquit, ut, genuino sensuclicilo, nitidis eum anuotationibus explanaret. Non mullo.post, doctores Khing-youan (3,032-5,126 ) , Miandcluzi(89245,24!) , Chouang-foung ( il,925-2,509) , Peulslu’(955-5,I59), Si-clsan (9,852-2,275) , et Yun-foung(i 1,952-2,309), multos et optimos eommentarios composuere ; e quibus

(I) Numeri uneis inclusi, il surit sub quibus nomiua et vocabulasinico uobis citata in Basilii Dictionario invenire est.

6..

xx P’nÆMONlruircopiOsissimum syntagma, cui titulus Ta-thsiouan ( 1,7974606), ca mente conflatum est, ut præcedentibus editiuuibus,quibus permulta adhuc deerant, supplemento esset. Eodemmodo , eodemque consilio, multi Litterati, communi operà suc-

cessive duo rursus commentariorum syntagmata compegere,sub titulis Marty-in (9,090-2,616) et Thsund 2,066-6,266),quibus aucta et emendata sunt ea quæ prioris collectioniseditoribus exciderant. Ex illis operibus omnia fera emanaruntquæ, in seculis subsequenlihus, circa quatuor libros scriptafuere. Cam autem variæ notæ in ois eollectæ et quodam modocongestæ , ex nua cademque mente non finissent , inde multaconfusio , inde dansa obscuritas; et tirones, varia sexceu-[arum interpretalionum fila rudi manu’ extricare indocti,glossarumque oceano, si ila loqui fas est, pane obruti, vixquidem invenire poterant littus quo securum pedem defi-

gerent. s .Tandem adfuit doctor Tchad-hi (4,066-5,524), clarissiminominis interpres, qui, in quatuortibros notas edidit, brevesquidem , sed pristinis nitidiorcs et sucei pleniores. Sic autemipse, in proœmio ad librum Ta-hio ( 1,797-2,085) seuMagnum studium , de se suisquc celeberrimis laboribusloquitur z a Atque hinc ego Hi... eum viderem in bis inter-pretum libris mulla adhuc illimata et inconcinna iacere ;

y multaque necessaria aut excidisse, aut deesse; idcirco ego,meæ tarditatis et humililatis oblitus , omnia quæcumquepotui, et bine et illinc exeerpsi, coniunxi, in ordinem redegi,et subinde quædam etiam iuxta mentem meam addidi, adsuppleuda ea, quæ alii aut omiserant, aut obiter tantumtractarant, donec veniat vir omnino sapiens , qui opus nu-meris omnibus absolutnm tandem compleat. n

Ceterorum Litteratorum, qui ab illo hue usque in sinenseTflpâCiCAav utilern operam contulerunt, labores referre et lau-

dare mihi in prompto esset, ni paueis expedire satagerem

EDITORIS. xxjca qua: ad rem nostram maxime faeiunt, videlicet descriptio-nem editionum Meneii , c quibus notas incas, non sine laborequidem , sed maxima eum fructu , valut e ditissima auri fo-dina, elicui et excerpsi. Octo editiones usurpavi , in quibuscollecta: plusquam quadraginta auctorum interpretationesleguntur. Porto, earum tituli sic se habent.

-Editio lilterà A nobis designata, copiosissimo instruiturcommentario, quem quadraginta quatuor Han-lin seu Poli-nensis Academiœ soeii, jubente imperatore, communi Opencompegerunt. Prodiit anno I677, sub titulo notissimo: lu-tchiji-Iriangosse-chou-kiai -i. ( 2,705-9,769-5,864-lo,205-I,5l l-4,019-9,914-8,206. )

- Editio B inter optimas habenda est. Sinieo textuiadiaeent annotationes doctoris Teint-hi (4,066-5,524), etperpetua paraphrasis, brevis quidem , sed ubique luculentn,difficultatibusque solvendis aptissima. In superiori paginaleguntur notæ, tum historieæ, tum philosophicœ, quas editor 4ex uberrimis editionisD commentnriis, solerti delectu, excen-psit. Barn recognovit Li-sz’ng-tchai (4,086-ii,528-i5,24l ) ,edidit vero Hoang-khang-yao(15-111-2,535-Io,208), subtitulo Su-chou-cho-tclsu-lciang-i ( l ,5 l i-4,019-i i,o’53-4,066-

9,914-8,206), anno 1688.- Editio C mibi multo majori, quam ceteræ, adiumento

fuit; ut pote quæ, præter notas doctorîs Talus-M (4,066-5,524), perpetuum maximi momenti paraphrasim, et co-piosissimum commentarium, optimas omnium fare interpro-tum notas, lucido ordine digestes, exhibet. Porro in haceditione passim proferuntur notæ interprctnm Kon-tin-sso(12,262-15.081-I,759), Jan-ahi (chi indicat familiam)( I2,424-4,82o), Khioou-thsang-tchu ( g7-5,iS5-4,186 ) ,Tchao- du? (10,588-4,82o), Tchhin-thsin-’an (11,799-9,887-5,lo2 ), Thsainclti (9, 166-4320) , Kouan-thao ( 9, 899-5,5OI), Tthin-kiai-meî.( il,799-99-6,614), Lia-ouan-

and] PBÆMONITUM"mm (1,181-3,924:u,195), Ouang-chi (5,58.; bis-4,820),Iu-hoang (8,224-6,491), Ria-tokai (9,565-13,241), Sun-jo-thou (2,077-8,875-1,5.’;9), Thao-i-tso (11,804-1 1,097-792),

auclores syntagma’um lifting-in (9,090-2,616), et Tintin-i( 2,066-6,266 ), Hou-0M (8,472-4,82o) , Koualcing yang (12-262-5,ooI-1 1,809), YangwhH (4,569-4,82o-82 ), , Tchang-chi (2,658-4,82o), etc. , etc.

-- Editio D non minus copinais, quam editio C; commen-tariis constat; sed plerumque aunotationes, in summa paginaapposilæ, ad usum phllOSOplll magis , quam tironis accumu-dantur. Eus maximo eum fruetu adibunt, qui loeos men-cianæ doctrinæ reconditissimos penitus intelligere volent.Præter doctorem Teint-hi (4,066-5,524 ), cujus notæ textuiadiacent, in bac editione polissimum adbibentur interprctesJao-clwuang-faung (12,424-11,925-2,309 ), fou-[rhing-youan (10,899-3,052-5,126), Tchiwsi-cltan (6,628-9,852-2,275), Tolshiwtltsian-chi (11,799-5,229-2,I23 ) , Telshin-po-klli ( I1,799-955-5,139) , llawyun-foung (8,472-11,952-2,509) , Hoang-phou-thian (15,1 1 1-8,954-6,170),, 112’14-toung-yang (9,977-4,108-11,809), Tchang-nan-hien(2,658-1,010-10,846) Ni-tlwin-’an (3089,887-2,102’) , Ouang-jo-Mu (5,884 6178- 8,875-9,565), Tchhing-tssu (7,180-2,059),Ho-cho-king (166-1,ogg-85) , Yang-Irouci-clsan (4,569-15,298-2,275), Kin-jin-c-han (11,5789’5-2,275), Hioung-vs-bien (5,505»935-10,846). Thsai-kio-him ( 91669896-10,846) , Fais-du: (8,892-4,82o), W ang-lou-tchai ( 5,884bis-12-787-15-241 ), etc. , etc.

-Editio E constat antiquissiinis notis doctoris Tchao’khi(10,588-2,28.’1), qui fiai-chat sub dynastia Han (5,201) , eteeleberrimo commentario Tching-i (4,652-8,206), quem6’11an (2,077-i,859) et Lo-chn-Iring (1 1,806-1,522-7,877),quiflorebant sub dynaslia Soung, conscripsere et cdidere. Hæceditio, peculiaii interpretalionum natura, ab aliis persaàpc,

ÉDITOIIS- un]toto canto, 11men. Quam ideo, licol, et militer quidem, se-mel atque iterum legerim , non nisi rarissime citavi. Illi titulusest, ut opinor (primus enim tomus mibideest) Sac-Multit-soquai-lciny ( I151 I4,019-91988-612649,914-7,877 )-

-Editio F triplici commentario constat. Primus exhibetnotulas mere philosopbicas; secundus glossas, quibus verbadifliciliora explicantur ; tertius paraphrasim, mira nitiditateconspicuam. Huius editiouis unum Meneium habuî, oui ad-figitur hic titulus : Sin*he-tclsang-riang-Iroue-tlu’æng-Isiun-

m-clwu-pi-tchi-uin-Isio-ling-nie-Iriai-vmng ( 5-816-789-2.,638-6,597-1,539-a,527-9,954-1,51 1-4,019-390-5,866 -1 1,095-

2,085- 1 2,020-5,4 10-9,914-2,o71 ). Eamipse concinnavit doctorSac-smog (1,759-2,658), cognomine Sou-thsun (7,786-2,066), discipulus vero Lieou-phing-ms’m (846-8,652.5,745),eognomine Fou-fou (1,800-6, 165) recensuit et edidit.

- Editio G exhibet tantum notas doctoris Tenu-hi (4,066-5,524) , interpretum celeberrimi , quæ,licet perbreves, vîrojam in sinicis exercitato abonde suppetunt. Notions verosunt, quam ut de ois fusîus disserere necesse ait.

-Editio H duplicis generis notas exhibet ; nempe glossasvocibus difiicilioribus adjacentes, et doetam optîmæque notaparaphrasim. Est huiusmodi ut tironibus aliarum omniumloco esse posait. Utilîssimis enim nolis, ex syntagmatibus Ta-,dirimant (1,797 666) , Marty-in (9,090-2,616) , Tintin-i(2,0666,266) , etc. , depromptis , constat; quibus Tsiang-tms(9,168-2,059) suas addidit , ut explicaret, quemadmodumipse ait, ea omnia quia prisci interpretes non explicuerant,necnon ea quæ receutiores explicare nequibant. Eam doctorFang-meng-clti (5,826-2,o71-4,82o) edidit sub titulo Tommypowsss-chowlciang-i-Ichian-œng-Iciai ( 1,7o2-g,745-1,51 1-4,01919,205o2,958-1-9,864-8,488-9,914).

Eorum omnium interpretum notas, ne une quidem excep-ta, iterum iterumque legere religioni duxi. Coin autem ira,

xxiv PRÆMONITEMAcopions usent,- ut son doum, sed decem notamm touronfacile ekeefper’e passeur, timens ne ùnpedimettto magis quem

attifements thoriums tassent, minores et nitldiorEs colligera,premere ,1 condoquere, arque in succum sanguinemquemeam, ut dicilur, convertere, in comme sum, ut, præ-fiseine esserere possim, nullum me admisisse sensum,nullame Noêlianæ interpretationis explicationem exagitasse,quin mibi muitorutn vol saltem nonnullorum interpretum fa-veret auctorltas. Præterea utrasque versiones tartarins, qua-r-um posteriorem reeognovît ipse imperator Khian-loung ,duces semper secours shm , quotiesenmque majori sinicoruminterpretum numero non adiversarentur; locus autem ab eisdiscrepantes , ubi alieuius momenti crant g in notis la-une referre curari. Unde patet quemlibet virum, lingual:sinicæ studiosum, qui banc editionem attente legat, ceterarumeditionum, nolis sinieis ornntarum, compendio potiri, necamplioribus commentariis egere, hisi rimari velit recondi-tissima menelanæ pliilosopbiæ arcane, quæ quidem lusinsenucleare et revolvere, neque in ingeniolum, neque lnlpro-positnui meum cadebat.

Cam præîudicatæ opiniones nullis fundamentis, nisi mené

«fonio et ignorantia , fullæ, acinconsultus dimcnltatum limer,non pences virus, in lingunmm asiatiearum palæstra, præ-clams, multis nbhinc annis ab idiomatis sinici studio ar-chenu , ac etiarnnum arceant, nonnulla de mais studiîs di-ners mens est, non ut 11m, quod abstt, putidiuseulusmetmet buccinator, sed ut debitis extollam laudlbus do-ctissîmam illam Hammam, sen Grammaticam, que sum-mus vit Aura-Bruns" , ont me omnia debere lætusfateor, corsetas sinieæ lingue: reguias et difiicultates, breavibus tersisque præceptis, taux petite, tain feliciter expo-suit et modavit, ut quîlibet un), quoeumque ingeniositpræditus, intra duos aunes, uberrimos sinicæ litteraturæ

zonons. ’ mlances, intentatos adhuc ac fillbaws, ex ipsis fontibub baumepossît. Quos quidem progressus, remoto huius duclîssimæarmnmazicœ adlumento, val intra decem aunes sperare,stullæ temefltatis «set.

Ineunte anno ncccxïxul, bumanîssimo Jeux Wusou ad-Bortanle, illustrissimîque Wluml Dnm’noun beneficiis, ce

commandante, auctus et ornatus, in Regio Collegio, sinicælingues, magistro AnzL-Raunsn, animum appellera cœpi.N80 dîu prîmo in limîne hæsî : quid enim, tanin duce,

impervium aut arduum foret? Secundo mense, versionemMeneii aggrcssus sum , en prîmum mente ut,a facilioribus addimcilîora sensîm promotus , librorum classiconun intelli-genllam mature assequerer, douce-nonnulla historia: vol phi- losophiæ open vernaculo idiomate interprelari valerem. Set!eum viderem, præter unum , optimæ quidem notæ opus, sedbrevissimum (I) , makimam esse inopîam librorum, quibusquis linguam sinicam addiscero et plane cognitam haberepossit, existimavî banc Meneii versionem tîronibus nonnibilemolumentiallaturam,sî textum sinicum e verbo exprimerai,idoncîsque annotationibus instrueretur. Publicam igiturutilitatem privatæ anlehabens, prælcrmîsî caleras linguas,

quibus eodem anno operam navare intendebam, alquecomme tcmpus , vires omnes , quanlulæcumque sînl; ,Mencîo convertendo èt explanando impendi. Animum mîhi

addebat Societas Asiatica, quæ , vix une abhiuc anno, Sere-nîssimi Principis, litlelerum æslîmatoris perilîssîmi, auspi-

dis flotta, omnibusque orbts doctl viris plaudenlîbus, etse Mi MIME!!! emmura geslieuIibus, jam maxime florens,

(a) Tchoung-joung , sen Immutabil’: medium. Textum sinicum ,adjuncta interpretalione tartarin, latine et gallice a se conversum ,casai: docL MIL-RIMUSAT aune 1817. Hic liber (puât-5mntannin: paginîs, Mencius vero pene trecentis comtat.

xxvj PRÆMONITUMpecunias a sociîs collatas in edendis asiaticæ ütteraturæ libris

collocabat.E doct. professon’s documentis et humanissimis pousiliistam

telox mihi accessit impulsas , ut sexto mense , post in-choata sinicæ linguet: stadia , Societati Asiaticæ, latinamMeneii versionem obtulerim. Sperabam enim forent, deman-dato præstautissîmorum virorum, qui illius concilia præsunt,editionis meæ sumptus irrogarentur. Quod quidem , mensesequente, chartîs meis in examen vocatis, concessum et san-citum est (5).

Novitiolum tam celeriter in lingual baud sana facili promovisse

jure mireris, ni coudiscipulorum meorum pluma , interquos eminet FDLGINTIUS Fausses, summi Anu-Buusn præ-ceptis pariter informatos; inti-a idem spatium, eosdem pro-gressus, ne dicam majores, eEccisse compertum esset.

Cum Mencii textus, in Europa admodum rams esset, ma-gna , îmo maxima editioni nostræ defuisset militas , nieum , suis sumptibus, lapidibus exaratum (4) , prelo subjicereultro voiuisset cl. Comes on LAMINE, qui rei familiaris curamlaudi et publicæ militai semper posthabet ,et cujus generosianîmi iinpetus et ardor, quoties de humanitate au: litterisagitur, mirum in modum accenditur.

Abs te non exit pauca dicere de methodo quam in inter-pre-tando secutus sum. Versionem limata expolitaque ad unguem

(3) Vid. Journal Asiatique, t. Il], p. 1 16.

(4) Textum sinîcum multz industrie: juvenis Vilmettus penicillodescfipsit. Si qua autem rQâma’la. ipsi , propter insoliti laboris dîf- A

ficultatem , exciderunt , en, absoluto open , corrigeant. Nequeüüpvz’lov præteribo cl. MAILmUM, meam lineramm in Schola

Normali nuper professorem, qui tertium uniuscujusque typogra- phicæ plagal: specimen recognoyit , humanisümisquc consiliis

et cruditissimalcura cmendavit.

zonons xxvîidictione aitentem ne sperent viri, candoris latiai æstimaloreset arbitri. Operam enim me perditurum, tiroaibusquefraudemomnino facturum esse ratas sum, si, ahi occurrebant loci in-soliti et perdilficiles , uni elegaatiæ consuluissem. la hoc igiturlibre, malta verba obsoleta, et incompta, imo sæpe locu-tiones solœcismum redolentes reperias, quæ mihi ipsi atrambilan: alias movissent. Quod accidit præsertim, eum singulastextus voces, illæsa latinæ linguæ concinaitate, interpretarinon licebat. V. g. mai «signa: virtutia viri parsema, pro: egoeæiguæ vianda mir; (ledit ad eum, pro : (ledit ai,- interro-gavit ab ca, pro : interrogam’: eum, etc.

Ubicumque huiusmodi maculas depreheadet lector, me-minerit , quæso, cas nua , me imprudente, vel aliud agente ,in versionem meam irrepsisse, sed vocum sinicarum insita vi, iaut structuræ aecessitate fuisseintrusas. Si quaudo textus si-nicus ad verbum convenus, aliquid diiIicultatis vel obscu-ritatis præ se fart. nounulla, üaticia tineria, adiicio et in-tersero ; quælqui attente legerit, non tam mea quam sinicoruminterpretum verba esse comperiet. lilas autem voces ad -ventitias.ac mere auxiliares, sensu semel intellecto, remo-vere potes, et sic param putam Meneii dictionem habere.v. 5., p. 46 : (sinico a doura ad sinistram loge) .

teillai, ontng tolu) jao tsouphasianæ-aves ibant qui ligna herbæ

aminé ache thon

ibaat qui leporesScripsi : qui herbas, au: ligna colligera vokbant, en ibaat.

Qui phasiaaas-aves au: lepores venari volcbant, c0 ibaat.

p.66:

tolu . houa wci saregnum antiquum dicunt illud-quo

xxviij PBÆMONITUMmou kao yoou wcî foi

arbores [noceras habere dîcitur non

tchln’n du ycou watt tolu?ministros geaerationum habet dicunt illud

moi tchidieunt illud

Scripsi r illud-quo flamines dicunt antiquum esse regnum ’

te rincera amputât. Non quia dicitur rcgnum habere procerasac annosas arbores, illud antiquum dicuat °; sed ca quadhabet optima: Congo generationum ordine sibi succulentesmiaistros, illud antiquum dicunt°.

p. 81 :

chant du?coaservare generatioaes

Scripsi : magnum à majoribus transmissum par genera-tiones conservarç.

p. 66 z

i du: teks kcnguuum decem ni aratores

Scripsi : Aratores e decem frugum partibus uaam in tri-

butum «tubant. IHuiusmodi loçi paulo fusius explicati admodum rari saut,

et verbum verbo, servata tamen l’alini sermonis claritale,quam sæpissime redditur ; ita ut vir quilibet , vel in siaicismaxime peregrinus, vemaculam Meneii versionem , dicendigenere concianam et textui valde proximnm, nostra editioneusas, conficere pesait. Quod aequaquam contigisset , si,Franciscum Noël imitatus, aucun) menti, ut ipse ait , non

(5) Præcipuos trium tantum capitum errores indican satis erit.Cap. I. N01. 75-98-100-129-148-162-176a-i76b-l78-179-r83r-237. 01;). Il. N01. 6-9-1 r-n4-4m-4a-580-63-

a ni T un s. ’ xxvixvariât , me adun’næisscm, commentaiisque tcxtuiimmixtis,paraphrasim mugis quam interpretatinncm edidissem.

.Ut sileam de ianumeris enorihus (5).quibus scatet panda.ctum opus, unum e millibus alfa-am esquimau, que panait,quam meadax , quam reduadaus sit Noêliana interpletatio.

P. 4 un;yun ahi

thaï vling ahi [ring lMoi ing tohi king 2

tafia Âïnawziaî 9.0 «la: koung min chu 3

, tolu: tchhing ji pou 4MW ""9 mît 93""9 " Ici va au [ring 5in un," W la t lai ueuZmin dm 6

ycou ting tsaî ouang 7f0 ycou tau ycou 8

Carmen ait :Deliaeando inchoat Spiritus turrem.Deliaeata illa, descripta ilia,’Populus extruens eam,Non die absolvit eam.Deliaeando inchoans (dictat) ne celeriter.’ Populus filiorum-instar venerat.

Rege staate-ia Spiritûs septo,Cervæ, cervi quinte recumbebant ,Cervæ, cervi ’pinguediae-nitebant,

Io Candidæ aves ’pennis-splendebant.

l I Rage stante-ad Spiritûs staguum,la Quam multi pisoes subsiliebantl

maudàvæaumü-

65-70-77-960-103-109-118b-119-121-13G-I43-i44-156-x62-iGG--168--i72-i8n-r85b-l88-190-194-197-aoÆ-noG-nn-nl3-223-231-236-237--n4o-245. l".N01. 17-18-20-23-30-47- 470-49-50-53-55-57-58-85-92-94-98-101-119-135-144-145-173-:82-183-185-196-1984202-21 1-223-230-131-134, etc, etc.

aux sanatorium!Audiamus Franciscurn Noel :

Jam un quad sapiens princeps passât Ms obloctari,testatur liber Caminum tom. Ta ya, odd Lim tay, ubiayons de sapientc principe Wea wam sic ait : l

1 Postquam princeps Wen wam turritam spoculam,postal dictant spiritualem, ad rayai custodiam, ad lotimmmtum , ad oblsctationes spectantium, et ad faciau-das calmes observations: statuissct origan;

a V in: prima sjus delimamenta proposuorat ,5 Cam subito omnia populus (mourrons, mptatum opus

aggrcssus est,4 Et intra ôrsvissimum tempus omnino perfscit.5 Dum prima dolinsamenta ac dimensions princeps

proponebat 5 non est , inquiebat, properatu opus;6 Scd contra populi properantss, tanquam filii ad opus

patn’s celeriter absolvendum , certatim mutique adm-Cabans.

7 Toto open sic celerrime confecto , postas princeps Wonwam in septo, quad spirituals adam vocatum fuit, cir-cumquaquo ad turritam spcculam sito, sæpius mimi re-laœandi causa, cæspatiabatur ;

8 9 Et modo cervos cénures placide et absque ullo matuquiescentes, fomosaque pingucdins spoctabilss ,-

ro Modo volitantcs ciconias, miro plumarum condorscollucsntss,nonsine magna animi sui voluptato aspicùbat.

1 l in Eæinde ad slagnum, quad spirituals eu’am nun-cupatum est , innumon’s piscibus ubique amœm’ssime sub-

silientilzus referlum psrgelzat. Ita liber Carminum.Quædam denique, notatu utilissima . exponam :1’ Numeri in superiori pagina uncis inclusi, sinici tenus

paginas versioni latinæ respondeates indicant.a: Sigaum 1 incipere monet textus sinici paginas, qua

supradiclis numeris iatra uncos inclusis indicaatur.,

aunons.3) Ubi unam rocous sinicam nonnhi «imbus, tribus plu-ribusve vocibus infinis convenue licol, en duclâ limonconjungo; au. gr. p. l. Seau venmbilis-senex; p. I6: Bien.procipitant-în-foveas; p. no : Taillis», exigea-profilan-pro-tabernnrum-localione.

4.. Ubi dues voces sinicas une tantum .verbo convenuecommodius vel necessarium est, huic verbo asteriscum (’)

. præfigo. v. g. Thiers hia’imperlum, pro "à colo subjectum(ledeseousdu ciel); Thiclsi’sepmaginln, pro:uptemdeeem.

5.’ Ubi dans voces sinicas, in unum sensum coalescentes,dunbus vel tribus vocibus latinis interprotor, singulas, præ-fixo asterisco, ducta lineola conjungo, in ut unius verbi-munusohire, et tamen fluas voces sinicas repræsentare vi-desntur. u. g. lia-Isa , ’ pennis-splendentes. 4- Quod acciditpræsertim, quando in eumdom sensum recidunt due voces,que, singulalim e ver-ho expressæ, versionem minus sin-ceram vel prunus aliam olferrent. Y. g. p. 131 : Yaou-gnou-jan, "vuüu-contonæ-et-urm. ,

6. Ubi tres voces sinicas, e quibus coniunctis nous et idemelleitur sensus , union voce pluribusve interpretor, duosillis-asteriscos præfigo. v. g. , p. 65 : Jou-tclsi-Iw , " quo-modo; p. 44: flirt-binât": " festivi-et- alacres.

7.. Circulus (’) genitivi , præteriti et futuri notant, parti-aculasque mers relatives, expletivas, finales , interrogativas,admiratives, etc. , repræsentat.

Hæc sunt, quæ, pro tenuissimis ingenii viribus, exsequiconatus sum. Utinam viri lingue sinicœ perm et arbitri,,quo-mm, sed longo intervalle, vestigia sequor, monitisque paruescalper gaudebo , buic meo asiaticorum studiorum speciminibenigue arridennt, et lapsus, qui tironi procul duhio exci-derunc, æquo bouque mente condonare dignentur.

m ’ 4 MENCII

LIBER PRIMUS.

CAPUT I.

Tiudatüs L’z’ang Hoeï W ang par: prier.

5. I. 1 Mme TSEU (1) invisit reg-ni (2) Liang pn’na’pem(3) Hoeï Wang.

g. Il. fierait: Veneràbilis-senex (4) ,’ eum, non existi-maŒLthinqgusmille li °,. "venant ,[nùmqùzïl etiam (6)d babel-es dh’çùîd ad’âflerexidùîn-luènm mec ragua ° Pi

(1) D :Tunc temporis , Meng tseu timens ne sublimem de rognandi

arts doctrinam inaniter profunderet, non adibat regulos , nisieum priores adiissent , vel ad se vomissent. ldcirco principem HoeïtVang, non sponte sui , sed urbanà cjus invitations accitus invisit.

(a) G : Ta( [,797) Liang , regniVVeï (12,764)mctropolis.(3) G :Vz’ous vocabatur lug (8,:13) ; mortuo impositum est no-

men Hobî VVang , i. e. (mafieux princeps.

(4) C z Antiqui verbum seau , sæpissime, non ætatis sed honoriscausà, adhibebant. Li trecentis culiitis , cubitus se: pedibus aqui-valebant (D). Li gallicæ ’Leuca: decima fore pars est.

(5) F : Ex rogue Tseou (11,249) in regnum VVeï( 12,764 ) vene-

rat. -E : è rcgno Thsi (i3,239). I(6) A :Numquid ’ habens eximia consilia , optimasque prudenl-

tiæ artes ad... G : Vult regnum locupletare. ac armorum potentiârabotai-e. D ; Tune temporis , recta imperandi norma sprats lan-

lz

a Marcel! (fi)â. IIl. Meng tseu respondens ait : Rex quid necesse- .est loqui-de lucro? Etiam (7) habeo humanitatem acæquitatem , et nihil-amplius ".

â. 1V. Si Rex dicat, (8) : Quomodo agàm ut lncrum-af-

feram mec regno?* Præfecti dicent : Quomodo agemusut lucrum-afïerâxnuS-noslræ Familiæ ? Litteralj e" plebei-

homines dicent : Quomodo agemus ut lucrum-afferamusi* nabis? Si z’gz’lur (9) superiores et inferiores sibi-in-

vicem surripiant lucrum, tunc (Io) regnum periclitabi-tut °. Inldecies-mille (1.1) quadrigarum 1° regno , oc-

’ guichet , ac bamines cupiditatihus excæcati, omnem scientiam inquærendà utilitate collocabant. Unde Hoeï Wang , visu Mencio ,in hac emmpit. -H : An existit sliquid . . ? Existit (il; a ) huma-

nitas.. r r V(7) E : Ego etiam habeo humanitatis ac cqnitatis documenta ,quibus fditüer usas, tua me (stemm-affure palais; præter lime ni-hil dictu utile uovi (F). - C: Humanitas est virtus quà quis alioshomines diligit; æquitas , est illo cœlestis prudentia qua. animum re-git , res in rationis lance ponderat, ac nos homiru’s et civili- officiarite expiera docel.

(8) E :Si Re: me interrogans dicat: quomodoisgam adlucrum af-ferendum regno meo , tune (B) Præfecti (Viol. not. x3) eum imitatiprofecto me interrogabnnt dicentes-Mallem :sccum [agamies di cent.

(9) F: Si super-ions inferioribus , si inferiores superioribus lu-crum paripiant.- H : Per saperions indicat Hoeï VVang , par infe-n’ores indicat Præfectos , litteratos et plebeios homines.- G : Mencius

exponit acerbas calamitates, qu: principes lucri avidos manent , utperspicue explicet priorem sententiam : Qw’d cerf: loquenlc lucrum?

(la) G : Princeps eo deveniet ut vità et sceptre spolietur.I (l 1) G : Loquitur de lmperatore qui ex suo territorio , mille Li

in circuitn complectente , decies-mille belli carras educebat. A: Ta-libus discordùk gmssann’bus , mox audies riccies-mille quadrigarum

regnnm, si forte aliquis inveniatur qui interfecerit ejus principem ,condamne istum cette non esse alinm quam mille quadrigarum Fa-

1.1 un. 1. 3cidit cjus principem , ccrle est mille quadriganun ° Fa-miliæ Regulus; in (12) mille quadrigarum ° regno,occidit ejus principem, cette est (13) centum quadriga-mm ° Familiæ Regulus. Ex decies-mille: assuincremille °, ex mille assumere centum °, non est non mulium f’.

Si rem same] * post-habeant iæqnitatemiet ante-Izalzcant lucrum, nisi pn’napcmlspoliaverint,» non satia-*

buntur. ’5. V. (15) Nondum exstitit m’r humanus °, derch-qnerit sucs parentes °; nondum exslitit vz’r æquus ° , qui

post-habilen’t’suum (16) principem °. t

miliæ reg-ulum ; eum enim, per banc necem , decies mille quadri-ges ’lucretur, non potest à tante scelere abstinere. - Eodem modoexplicanda sqq. z in’mille quadr. regno.. Ex B. C. E. similis sensuseruitnr.

(1 a) G : Intelligit regulos lmpcratori subjectos.

(13) G z Intellligit primarios Præfectos Regulis subjectos.

(14) Amers, i. e. «à assumera; Vers. Tartarica z Gaidchara be.- Non est non multum , i. e. parum non est. G : Cum Reguluslmperatoris quadrigarum (sen redituum, E.) , primarius PræfectusRegnli quadrigarnm decimam partem accipiant, uterque adhuc ma-gnans sortîti esse potentiam censcndi sunt. Si vero discant a te lu-crum æquitati anteponere.. Ad verb. (juxtà Vers. Tan. Alla: dchour-gars be (smala , nisi Le dchouleri obourc obi ) Si fadant vcl ponantæquüalan post et lucmm ante. -A : Cum te tamis periculis olijiciatlucri cupiditas, quomodo ab eo appeteudo non ahhorrercs !

(15) F : contra quanta est humanitatis ac æquitalis colendœmilitas !

(16) A z Nunc vrro si cupias laudahile regimcn auspicnri , solum-mode loquere de lmmanitnte et æquitate, ut hommes mis sormonilbus commoti, diligent parentes ac le 51mm principem revercantur.

l ..

4 11 1: N c 1 1 (iij )5. V1. Rex eüam loquere-de humanitate ac æquitate,et nilül-amplius °. Quid nçcesse-est loqui-de (17) luero?

5. V1]. Cam alfa die Meng tseu inviseret regru’ Liangpn’na’pem, Hoeï Wang , (une Bex stabat (18) ad * stagni-

1ipam , conspiciensque * silvestres-anseres et * cervos ait:(1g) Sapiens ° ne etiam gaudet hoc spectaculo °P

Meng tseu respondens ait: (20) Sapiens ° princeps, etdeinde gaudet hoc spectaçulo ,- (21) non est sapiens ° ,quamvis habeat hac , non (22) lætatur °;

5. V1115) Carminum (23) liber ait: u Delineando inchoat

(17) A : Ac quodam modo homines ad sussent et rapinas impel-

lere l t(18) In tchao chang, ad verb. juxts stagni summum planifia».Qui quidem sensus patet ex E z Gaudebat bains stagni somme plani-n’e; i. e. gaudebat aves summam stagni aqueux ludenti usum secon--tes , 0d , ut ûzferius eiders est, pisces turmatim subsilientes spectare.

(19) Sapiassne. Hoeï Won; qui (H) regiminis oblitus otio et ocu-lorum voluptati se tradebat , visa Mencio , qnodam mbore perfusasest. Itaque ait : Numqnid sapiens princeps , die noctuqueoptime regnandi scientiæ vscare debet , potest etiam ex bis sspectibus

aliquid oblectamenti percipere ? q(:10) B: Imo neeesse ut primurn princeps sit sapiens, et drin-

de.. - F : Ne dubites en sapiens princeps etiam bis latetur g imouseram , solum sapientem principem , qui (E) Yao et Chou ducessequens , (A) sinit popnlum remm omnium amuenüi divitem , inplacidà pace quieseere, quique miseriæ suspiria auribus suis obstre-pentia non audit, posse deinde hoc spectaculo vere oblectari. V

(Il) A : Princeps , cujus regnnm intestinis tumultibus miscetnr ,cujus populi oppressi 5emunt, atque eum averssntur.

(sa) A:Periculis circumventus , et assidue usois imminentis terrer-ecruciatus , quomodo potest vere leuri P

(:13) A : Meam sententiam confirmabit liber Carminum , tolu. Taïa(1,797-1 1,889) , 0d. Lin; Thaï, un sapiens WenWsn; lusinsmodi oble’ctsmentis indulget.

unes 1. 7 5n (24) Spiritûs turrem. Delineata illa , et descripta illa ,a * populos exstmens eam , nonl(25) une die absolvit eam.n 04m delineàndo inchoaret turnm , (26) aieôat ne taina celeriter operî facumbatzk. Sed * populus filiomm-instar

venerat (27). Quando Rex stabat-in Spiritûs septo (28),u m’debat cervas et cervos quiete recumbentes , cervas etu cervos’I pinguedine-nitentes , candidasque aves * pen-n nis-splendentes; quando Re: stabat-ad Spiritûs stage

y 1mm , quam multos puces subsilientes videbat ! nL’est WenWangvcum pOpuli viribus exstruxisset tur-

rem , a: eflb’disset stagnum°, populus gaudens lætatus-est ’.

Nuncupans eiusiturrem, vocavit eam Spiritûs turrem;nuncupans ejus stagnum , vocavit illud Spiritûs Magnum.Gaudebat illum (29) liabere’I cervos, pisces et testudines.

(3o)..Antiquitatis ° viri (31) eum populo (32) unà lætaban-Àtur; ideo poterant vers lætari °.

a

a

(a4) Lin; thaï, Spiritus tamis, i. e. (D) turris que celerrime etquasi alicuius Spiritus open absoluta lisent. Wen Wang bancturrem entruxit ut solem , sidera , nubesque observant.

(25) F : Die solido , ex quo venerant, nondum clapsoi, i. e. ce-lerrime labsolvcrunt eam.

(26) A : Timensne populum nimio labore gravant.(27) A : Ac illud opus pro Rege , optima corum patre susceplum ,

ipsù M’o’quainl onen’ crut. l(28) G i: Infra ’turrerin erat septum (D) feris venatu captandis

refermai ; in media septo erat Magnum.(:19) H I: Tria khi (618) referenda sunt ad regs-m YVen VVang. v(3o) EzAd slendum regem WenWang; qui popialo(A)omnia ad

victum vestimmque neeessaria suppeditabat’, atque son gandiorum

suorum participes Eciehat. [deo prias dicebam: qui primarises! sa-piens° , dein vers gaudet hoc spectaculo.

(31) F : lnnuit Wen Wang. - E : [nuait priscos principes ea-dem ac Wen Wang sapientia insignes.

(3:) Vide infra , test. , cap. Il, p. a3.

6 sa E N c1 17â. 1X. (33) Liber Annalz’um, cap. Thang Chi , ait: « Iste

n (34) Sol quando tandem occumbet? T une nos Iz’be’nter» * tecum (35) unà occ’umbemus. n Quando igz’tur populos

cupit com eo (36) simul occumbere , quamvis habeat tur-lrem, stagnum , volucres et feras, quomodo potest soloslætari°2

(33) Contra sapientia carens (i. e. sævus) princeps, quamvis ha-beat turrem, Magnum et feras, non potest iis vere delectari. Quodquidem vider-e est ex libro (Annalium lmperialium, cap. Tang Chi.

(34) Iste Sol. In hoc loco explicando dissentiunt interpretes.--G : Impenator Kie (4,220) de se dicebat: ego habeo imperiumsicut cœlum habet Solem ; Sole extincto tunc et ego extiuguar. -Populus illius tyrannidem aversatus ironice utitur ejus verbis, atqueeum indicans ait z Iste Sol , quo tempore occurnbet! Ubi occubue-rit , tune nos libenter com eo simul Occumbemus. - E : Cum Im-peratorKie (4,220) tyrannice regnaret, populos cupiebat com optimoTrhhing Thang (5,124) illum simul aggredi , atque è medio tollere.Unde Thang , coram populi multitudine , animi consilia aperîens ,ait :Alstev Sol , exosus Kie , debet tandem magno casa extingui; egoeum robis simull’ncedo utextinguam eum. ( 3,909-3,864-4,2ao-6,232-1,797-5,155-3, 177-8,702-1 ,843-9,647-6 1 5-2,678-5, 1 56-4 1.)

l (33) G : Tecum, i. e. eum Cu1n Thang apud interpretem Eloquatur, si illius sensurn admittas, hi fou (1,092-1,843) referaturad populum necesse est.

(3G) A : eum en , i. e. com Kie. - E : cum en, i. e. com Impera-Thang eomm vindice.-J. Ego , eum en, non ad Kie vel Thang sedad qnemvis principem sic referendum censeo: Quando fgilurpn’nceps

tan-z servi) regimine gruesalur ut populos cupiat com eo.. --- C :Ex allato Annualium loco patet , principem, si solos lœtari velitac populum , lame et frigore lauguentem non miseretur, eb citis-sima deventururn ut populus copiât eum eo occumbere. Quam-ivis igitur bahut turreïn , aves volucres et feras , quomodo poteritiis solos lætari! ---Longe aliter E : Cam. Imperator KIÎe sapientiàcureter, populos cupicbat eum eum Tchhing Thon; , facto im-

(’ïv) u a a n 1. a . TS. X. regaùprinceps Hoeï- Wang ait :IEgo (37)exiguus vit f in regno ° (38) exhaurio cor meam °°°. Sifluvii (3 9) pars-interior 1 fame-laboret (4o) , tune-.trajicio hue- -

jus lad populum. in fluvii par-tem-orientalem , et transvehoejus (41) milium in fluvii partem-inte’riorem. Si fluvii pars-

orientalis fame-laboret etiam eodem-mode aga. Sed eum(42). perpendo vicinorum regnorum° regimen , nullusïestin ci: princeps sicut ego exiguæ virtufis vil: ° exhanriatcor suum.Vicinoru1n regnorum ° populus non auget mon:paucitatem (43) . ac me! exiguæ vMùtz’s viri ° populus non

auget (44) mon: multitudinem; quomodo hoc fit° P

S. XI..Meng men respondens ait : Bex, amas (prælian’.

petu, «guai. Quamvia igimr habuisael- turrem , stagnum et feras ,quomodo potinant iia 901m lutai l

(37) G : i. e. exigu: virtutis homo; sic se vacant Reguli.(38) F : ln regno administrando.(39) G : FIuvii par: interior , fluvii para orientalis, erant duc.-

regni WVeï ( l 2,764) regiones.

(4o) F ; Ac feliciter contingat ut fluvii pars orientalis malaria fru-gibus abundet.

(41) B : Transveho ex fluvii parte orientali milium ., in fluvii* pattern interiorem , ut alam une: et (habiles puellos qui transmi-

grai-e non valent.(4a) E : Dam perpendo vicînorum Regulorum , (F) in sterilibus

annia, agendi raüonem , nullum inter e03 invenio qui (C) esurien-clargiatur alimenta , ac , sicut ego , exhaurial cor suum.

(43) C : Qnapropter nonne æquum est ut populi, la!" baigna re-gimba datiluli , vicina regna desarant, atque ad me confugiant ;.

attamen... . ’(44) Cam tantam aublevandæ fami diligentiam adhibeam , nonne-æquum esse! ut populum: meus, gentibus vicinis amuentibus , in .aligneur 5 attamen...

8 À a a N c 1 1liceat. ex præliandi-arte similitudinemnassumere (45).* Clan-tympani-sonita pagna-commitfitur °. Immunearmez-am lamina: postquam inter -se-conseflæ- fuenmt ,chablai-un: alii. relicta lorica , trahendo arma ° fugiant(46); asque ad eentum passas progndiuntur(47),et deindeuconsistunt; asque ad *’- quinquagintapassas (48 , et deinde consistant; Si ver-o istz’ propter”’ quinquaginta passas derideant socio: ad. centum asque

passas progressas , [une * quid censes (49)?R. ait : Id si: non licet. Solummodo non progressi sant-

asque ad.centum passas °. Isti etiam fuguant °.

M ait : Ben, si scias illud, tune ne spercs populum °i multiplicandum-fore magis-quam in viciais regnis ° (50).

5. XII. Sinon ponatur-obex rei-agrariætemporibus,

(4 5) Meng tseu hac ait ut vicinos Regulos,1erga populum illimites ,coulerai eum Hoeï Wang , qui, oh exiguum beneliciam (net. 39) ,saam misericordiam superbe iactat. Cam neque hic neque isti cal-leant ver-In, qua floruerunt prisci imperatores , populum alendiartem , existimat nentri liccre aliam deridere , ac se z’lli majeur.

(46) Il : Victi, abjecta lorica , arma mana raptirn vehunt , ut

facilias fugiant. , ’(47) C : Alludit ad vicinos Regulos qui populi infortunia non mi-serantar.-- D (pas. 16) : Se: cubiti sen tchhi (3,232) uni passai naqui-

nichant.(48) C : Alludit ad Hoeï VVang qui exigua tantam beneiicia con-

ferre valet.(49) C : Hoeï Wang qui mode superbe effulîebat, vicinos inter

Regulos, nullam esse qui ipsius miseriçordiam assequeretur, similisest militi , qui quinquaginta passas fugâ emensus , socius ad centamasque passas progressos derideret. Ut enim in hello , miles qui proxi.me Je! longewfagitlrita in.regimine princepsqui exiguum vel nullampopulo confcrt beneliciam , eodem contemptu notati vilescant.

(50) F : i. e. si tibi compertum est , non licere militibus quinqua-

(v) une x. 9(51-), fragon non poternntleonsumi esu-° (52). Sirara (53)mafia.- .noasingredianturs stagna et vivaria, pisces et testa-dinmînon poterant consumi esu °-. Sili*secaris in-tempore

opportune (54) ingrediaùu- montes (55) et silvas.(56), ma-

non poterit consumi usa °. Cam frugesetlpiscesac :testudinea non passant consumi esu , et ma-teriarium-lignum non potest consumi usa, illudefiicit utpapalmlalat vivos; et parentet moflais ’sine-querela °.(57:). Sz’populus- alat vives et parerrtetmortuis *sine-que-rela,illudest optime regnandi rationis° principium° (58)?

ganta mm passas M ancrais, sodas ad cardans asque passas:pmgrusos defidere, tune ne spores populum tuum margis quem inviciais replis multiplicandum fore. (E) Quamvis enim , sterilîtatis’tempos-e, in fertiles terras bartavelles populum, ac senibus miliummiam, dam quotidieibellaci cupidinelbreptus , subditorumtitan hostilibus amis exhauris ’, nonne vicinos tyrannos regiminis ’

suinte refera-(C) Si veto eupis carmin in regno tua me effan-dere , optimam priscorum nm normam assequi , populumque ,vieinomm regaoram aceessione-,, in immensum augure, quid facto

opus ait andins velim. . I(51) G : Vere antan, in-csta’te evelluntur zinnia , in nutamnormesses colliguntnr.

(Sa) G : I. e. abundahant.’(53) G : Olim lege sancitum eratm retium macula: tribus pallié-

cibua latta forent , piscesqae cuisinai longitudine non assecutos 1nequein fora vendere , neque dorai ’comedere licehat.

(54) F : Quando arida arborum folia decidunt.(55) C :’Moutes-arborihus comites.-

(56)’C z Silvas qua in plano’multa-arboram luxurie exuberant.

(57) F : Ahandahit cibis ad alendumwivos , et lignis ad "strum-duin-mortnornm-fereua, necse aliquû re , ad hac obe’unda , carere

I querellas" *(58) C : Si illud whists, tune ipopali amore nixus, leges consti-

tuere h) a ac morula domnu’mmfinm’uaden patelin.

l0 a 1: N c 1 15. X111. In quinque jugeram ° domo (59), si hmm

conseratur ° ex maris , * quinquagenarii° (60) poterunt utsvestiantur sericis panais °. Gallinas, porcellos, canes ,1et sues-feminas ° alendo , si non prætermittatur eomm,tempus (61), * septuagenarii °poterunt ut comedant car-nem °. Ubi qui; habet centum jugeram ° agrum (62), si non-

surripiatur ejus tempus (63) , multarum buccarum ° fa-milia poterit ut non esuriat °. (64) Si invigilctur *collegio-rum ° (65) edacationi , si in ais iterum-atqae -iterum- .doceantur alumni° secundum præclaram pietatis atout-erga-fratrcs-majores-et-seniores-observan tiæ ° æquitatem ,(66), * semicani ° non ferent-super-humeros , non ferent-

(59) Singulis viris, præter centum jugera aranda, tribuebantnr-quinque jugera ad exstraendam domum. Porro Mencias censet ten-ram infra doums parietes circumjacentem , conserendam esse maris-ad alcades bombyces. - G : Non limba; in mediis campis planure

arbores, ne variis granorum messibus officerent. -(Go) F : Qui jam mais fracti , frigore torperent -- Potemnt ut-

comedant , i. e. poterunt comedere.(61) F : Si incubandi avis , ac fœtus concipiendi œmpas non

prætermittalur. i(62) D : Olim cubiti sex uni passai, centum passas uni mon(6:14) sen uni juger!" æquivalebant.

(63) Si Pn’nteps agricolas assidud operamm præbüione (gallice des .

corvées) non detineat, neque ipsis (F) arandi, zinnia cvellendi et.

metendi tempus eripiat. n i .(64) F : Vera populum alendi etvestiendi norma potina , facil-lime poteris Baladins , jam firmo mon libi devinclos ( B ), flueras,honestatem , æqaitatem et (-E ) musicaux docere.

(65) E : Tsîang et Siu collegioram nomina. Sali Imperatore la.(4,750) dicebantur Tsiang, sub Toheou (1,187) dicebantnr Siu.

(66) A : lis virtutibus sua inestæquitas ; quid enim œquius quampatentes suas diligcn , fmln’busque majoribus et super-forions eum oes

(vj) h L 1 11 1: a 1. 1 1in-capite oncm (67) per itinera et vias °. Si igitur * sep-tuagenarii ° vestiantur sericis panais, et comedant camem .si nigris-capillis populus (68) non esuriat neque algeat,(69) par filicilasque publica flambant,- vif animiquiî sicegen’t et tamen non vers regnaverit, nondum ° exstitit.

â. XIV. Cames et sues - feminæ deviorant hominum:alimenta (7 o) , et non scis iis parcere. Si in viis invenianturhomines Îfame-enectihtunc non scis publica borna ape-rire. Quando vides homin es inedia mortuos , tune ais: Nonego. ° (71), sed anni sten’lzïas cos oppressit °. In hoc num-

quid diffas à vira perfodiente hominem , ac , occise illo ,dicente , non ego °, sed gladius ° (72). Rex , si non incul’-.pes annum , statim” Imperii ° populi ad le accurrent (73) °.

nautisme obsequi. - Ti (2,861) non soluni’ fratrum minoram ergafratries majores sed etiam cujuscamqae erga seniores et saperionsohservantiam , significat ( G ). A ’

(67) A : Robusti adolescentes seniorum labores levare gestient.

(68) G z Juvenes validi. .(69) G addit: Si ipsis vestes ac alimenta non suppetant , damsummum fis compamndis curam lempusque impudent, non poterunthonestatcm et æquitatem excolere. Si vero satures et calidis vestihuscircumdati edacatione canant , tune a brutis apimantibus non mul-’tan: discrepabunt.

(7 o)? Tu veto adeo non canes sabditos alendi artem , ut contra in-numeris suibus et caaibus quos alis , eomm alimenta devoranda per-

mittas.-Iis, i, e. alimentis. , -(71) A , B [Non quod ego non ahausen’m cor meam , sed quia

anni sterilitas eos oppressit. À . v A(7 a) C: Gladius non magis potest huiusce necis, quam anni ste-

rilitas populi interitûs accusari; utrumque crimen, in virum gladio.usum, et in principem immiti regimine smientem rejiciendum est.

(73) F : Si igitur velis resipiscere, ac benignum humanamque.

1 2 I a 1: a c 11 A 15. XV. Liang rani princeps Hae’fWang ait (74) : Ego

exigu: flirtant: homo ex0pto firme jardina acciperes tua

pœcepta. l AS. XVIQ Meng tseu respondens, ait : Occidendo (75)hominem eum bacul!) vel eum case , existitne aliquid undediflërat °?

B. ait : Nihil-existit ande difi’erat °.

5. XVII. 1U. Cam gladio vel eum regimine , exis-titne ande diHerat °?

R. ait: Nihil-existit unde differat °.S. XVIII. M (76) 1h culinâ saut pingues carnes (77).

in sunt pingues , in populi vultu est famis co-lor, in campis-extra-urbem-positis sant homines * inediâ-

regimen exercere , tune non solum vicina regina populi multitudinesaperabis, sed etiam omnes imperii gentes tua jura accipere l’ea-tinabunt.

(74) C :Rex bis Meneii verbis connotas ait: Mihi tandem com-perhunest (Vid.not. 39 etsqq. ) , latins esse veram regaandi normauxamplecti , quam beneficia adeo exigu: conferre. Cam vero innamerasin: hujusce præclaræ artis principia, in: iteram mihi fusius et

clarias aperias velim. i(75) Noël : Estne discrimen inter eum qui baculo et inter. eumqui case aliam oceidit? Prastat dicere jam Tan. vers. nialma bemischna, dehoïngue i am, To hommes eum bacalo occideree113 hombres eum euse occidere suntne res dissimiles?

(75) F: Si scias immite regimen, æque ac baculnm aut ensem,mortem inferre, vinons hoc vel illo in alios sœuiena’ tarpan ahuriinfamie notant, quidni hmm regil’nen du) in melius convertis, achumanisas: couperas?

(77) Nunc vero ad alenda animalia gravihas tribuns populum.prenais.

(Ï Vii) , une 1. x3enceti;sillud «t1 impellere (78) feras ad devorandumhomines °.

5. XLX. Quando fera alias-alias devorant (79), adhuchomines oderunt cas : si ocra pnhceps, existens populipater etmater (8o) ad exercendumpiam regimen (81), nonparcat ab impellendo animalia ad devorandlun homines,in-quo consistet pluvian: ejus (82) agendi nahua, and di-ont!" esse populi pater et mater °?

5. XX. ’Confucius aiebat: « Qui cœpemnt facere sta-

n tuas-lignas (83), nonne ipsi camerant posteris °? nQuia ipsi imitando-effmxerunt homines , atque adhibae«tant cos ’ (84). ** Quomodo haoussa! cos ! ipsi enim edi-ciunt ut extemplo populus esuriat ac pereat ° (85)?

(78) F: Qui sic impellit animalia ad devorandos bananes, nullomodo difl’ert ab en qui bacalo vel euse alium occidit.

(79) E: Quando tigres etllupi devorant boves et agios (B) qui ejus-dem speciei saut.

(80) E: Quanto majori odio (lignas erit talis princeps.(81) C: Ad alendnm banc populum-E: Si ipse in exercendo

regimbe(518-3,8’19-9,658-3,73o ). I(8:) Ad verb. in quo consistit’là ejus esse populi pater et mater ,

i. e. quomodo habebitnr, etc. Tan. 0813., odchomngge, 7è J111. ---E,

qui sic regnat non «lignas est habeatnr populi pater et mater.(83) G: Olim confieiehantar straminea: hominum figura qua de-

fanctoram fanas comitahantar; sed hammam effigiem param re-ferebant. la medil antiquitate , ennui loco adhihitc sunt lignezfigure, que valtam et oculos habebant, occaltisqae organe inave-bantur; in: ad perfectam hominam simi’litndinem maxime acce-debant.

(84) G: Quia nempe verum pietatis et commiserationis senaumnon ostendebant; ideo eos oderat Confucius ac dicebat eos menineut postais carerent. -- E c deinde Mo Koang( 7,:28 - 61 a) regai Tsin

14 "MENU!à. XXI. Liangriregni princeps Hocï VVang ait (86)!Tsin regno , in * Imperio nullum olim potentius-erat °.

’Venerahilis-senex °, illud est quod scis °. Ubi vero devo-

lutum-est-ad met exiguæ virions viri ° personam, in-oriente profligatus-sum à regno Thsi , et natu’-major filins

occubuit °; in -occidente amisi ditionis meæ, vicias àregno Thsin , * septingenta Li; in-australi-parle ignomi-niâ-afl’ectus-sum à regno Thsou. Ego exiguæ 613111113 vir

embesco his cladibus, optaremque, propter cos perie-rant, semel eluere illud dedecus. ** Qaid suades ut tuncpossim (87)?

(7,151) incola , homines vives fanera comitantes induxit. [deo di-citar: ipsos canisse posteris.

(85) lpsi ad prædictos artifices referri potest. Vid. addenda.-(B):illi homines morte non afliciehant, sed (G) tantummodo hominamsimulacris in faneribas utebantur. Si Confucius eos adhuc oderat,quanto majori odio prosecutas fuisset principes qui sic populumfame cruciant atqae ad exitiam detradunt. .

(86) A: In pristinorum regum tempore.- G, olim Bcgnum Tsin(3,920) divisam fuerat in tria, regna , nempe in regnum Han(12, 137),à cognomine ducis Han, in regnum Tchao (10,588) , à cognomineducis Tchao et in regnum VVeï ( 12,764) , à cognomine dacis W si;111cc ragua cognomînahantur tria Tsin, ideo Hoeï-VVang suum Weï

adhuc vocat Tsin. Cam HoeïWang in trigesimo(regni sui) anno esset,rcgni Thsi( 13,239) Regalus espagnavit VVeï , profiigavit ejus exer-citum ac filium Chia (6,173) regni haredem captisum abduxit. De-cem annis elapsis, regni Tsin (3,920) Regulus occupavit in regaoNVeï terram Chao Liang ( a,2o4-4,257 ). Deinde Wei’( C) terras inoccidentali (lavai-parte sitas sæpias ad redimcndam pacem (G) vic-tori ohtulit. Præterea adversus regni Tsou (4,379) militiæ dacemTchao Yang (39,08- 1 1,809) decertans, profligatas est, ac septemsui regni oppida ab eo dirata vidit.

(87) [llud dedecas ahstergcre.--- (87a) Mencias (E) alladit adSVen

*(9iij) uni-m 1. 155. XXII. TMeng tseu respondens ait : In terrâ quein-circnitu centum Li conplecaïur, tamen licet ad raguan-dum (87 a).

â. XXIH. Bex , si exeras humanum regimen erga po-pulum, si imminuas pœnas et supplicia , si alleves tributaet vectigalia , populus profimde arahit, et? diligenter-evellet-zizania (88). Juvenes ° , in otii diebus, excolentsuam pietatem, observantiam-erga-fratres-majores, cor-dis-integritatem , et verborum-veritatem; domi, pet en;(89) inservient suis patribus et fratfibus-natn-majoribus;foras pet cas inservient suis senioribus et superioribus.Tune poteris efiicere ut conficîant (go) sz’bi baculos (91) ad

percutiendum Thsin et Thsou ° militant duras loricas, etacuta arma °.

5. XXIV. (92) Isti surripientes suomm populorum tem-

. VVang.- G ,-centum Li sunt exiguum regnum ; si tamen filins prin-Iceps posait exercera humannm regimen , tune super omne Imperiumiura proferct. (A) Porro si hæc eum paucis viribus, quanti) magiseum validjs regni tui copiis pattue liceL- B , Regnum Liang com-plectebatur mille Li.

(88) G: Tune populus poux-i! omnes vires agriculturæ impendere ,ac adhuc inveniet otii dies ad colendam bonestatem et æquitatem.Inde venerabitur principem, diliget superiores ac gaùdebit pm si;

mori. ’(89) F: Pel- cas oirtutas.(go) A, F: Mana corripiant.(91) E: Quanào omnesvhamm virtutum numeros contiuebunt;

and accendentur fortitndine ut quamvis fragiübua baculis amati,audeant advenus milites loricarum et gladiorum vallo circumdatosimpetnm Tuer-e. Cnr igitur (E) quereris te non posse pristinarulncladium ignominiam abstergere? I I

(9:) F: Quid autem in facile cri: miliübns fuis fragili banale

16 muon . . (ix)pus (93) . efiiciunt ut non passim aure et zinnia-enlieraad alendum sui patrem et inti-cm. Inde pater et materalgent calque esuriunt , ifratresque-natn-majores , et flattes-natu-minores eum uxoribus’ et liberis-à pannfibus :ejuncti[me z’IIuc disperguntur (94).

S. XXV. (Isti præcipitant-in-foveas , algue in-aquain-demergunt (95) sucs populos. En, si incedas (96) ad de-bellandum cos , ° quisnam advenus Regain hennin-goret?

5. XXVI. [taque dicitur : princeps humains ° non-habet adveisarios (97). Rex, quæso , ne cuncteris (98).

à. XXVII.1 Meng mon alfa die invisit rayai Liang prin-cipal: Siang Wang.

Egressus compellansq’ue viras ait : uài eminus-aspexiillum , non similis-visusæst viro principi; 146i accessi-àadeum °, non vidi eum Minis majestatem quam revue-

instructia Thsin et Thwu (3,920 et 4,379 ) militum valida arma re-’ tundere , breviter aperiam.

(93) E: Immites rognonna Tain et Timon principes, populum inp-pliciis gravibnsqueatributis premunt, in ut ipai eripiant tempus va-riis agriculture laboribua opportunnm.

(94) Victum aliunde quæsitnri.(95) G :Verba [liai ( 1 1,805) præcipitare in foveu, et Ni ( 5,149)

immergere in aquaa, tyrannicum regimen exprimant.(96) G: Si hune Meum , i. e. quem præCeptis meis obsequendo

tibi arctissime devinxeris populum , principi devotissimum , ac suo-rum superiorum amantem , tecum deducem, incedas ad plectendaistorum tyrannorum acelera , muciregnorum Tintin et 77mm populiexœmplo ira et furore in cos accemi , une nobis submittere gesticnt.Quinam Regi cos liberaturo obluctari matinebnnt?

(97) G: Antiquum proverbium.(98) F: Cum tîbi compertnm ait, principem humanitate præditum

posa , vel eum centum Li , ad universaux imperii dominium usura-

1. 1 a z a 1. 17un". ’Ex-impmvisohoz) me interrogans ait: ’Imperium4’ quomodo stabilietur (103)?

Ego respondens dixî : Siabilietur par unitatem (104).

5. XXVIII. Il. Qui: poterit nuire (i. e. unumufacere)HIud (105) ?

5ere , ne murait, regiminis tui sœvitîam in pieutem ac miæricor-dialn convertol’e.--E:ovou km; tchhi (5,454-4,o17-1,1 la) mmuta-ù tanins. Perperam Noël : En pila a daman radium pilailabel W10» ; ne de hoc au!" adira. In eum enim tentantquem refolluut oinicl Interpretea, inédit. C : verlan m dubitu nonsignifiant , ne dubites virum pion; nunc. bubon advernrios , ud ,ne doline de mais urbi. quibus mode «perchai ceutum mantumeur. , m qui: univerpum imperium sub logea mu mina.

(99) G : Regis me! W111; filins: que M1’ng(11,14:)ern He( 10,549). -- 11., Cam Meudon Hue! Wang ad immun regiminisbarnum perducere nequiviuet, illum du; «lit, apurant illum ul-ula au eum [mon hmm documenta.

(me) Tchhou (735) non signifiai « dfgmsus ab allotira]: et cula .p «rams, n ut interpretatur Noël, sed (H): ille reiiquit oins re-gnum et exiit finibus.

(101) A : Mencius et principia Siang Wen; vultu et corpôrilhabita , (G) certiuimo semuum internorum indicio, (A) eom-perienn illum humanum regimen nequaquam’ amplexurum, iIIiCo

discedit.(la!) E: Ex abrupto, Énon sequendo rerum ordinem. D : præ-

cipites loquelc unimum ineompoaitnm aune imtabilem produnt.

(103) G a None varie me inter ne armât diminua, ac omnia"Jung mixent; quomodo, et (H) quid agende imperium redi-vm puce mbilietur?

(104) Unilalan , i. e. 13mm conditionnai. -- A : Pi houai ini 0mm; (3,728u4,673-3,829-1-7,851)nous: a! rondi ad unüalan,(to a ahan, l un tout, Manù.)-- C :hnperii pontifia inter varies

2

18 11311011.M Respondens dixi z Qui non amaverit occidere (106)homines, potezit nuire illud.

â. XXIX. R. Quinam poterunt se-subjicere illi (107)?M Respondens dixi : In * Imperio , nulli qui non

se-subjiciant ° (108). Bex, novistine banc segetem (109 °?

Si in septimi aut octavi mensis" (1 10) media , siccitas-

regnlos dividitur, ideo bellu fervent; in unum coalescat, tune (A)clypei lanceæque quiescent, et pax pudique nflorebit. Si igitur ali-quis princeps possit colligere divulsam imperii potentiam, ac solusrerum arbiter haberi, tune edicta ab une vira emanabunt, necquisquam ejus jasais resistere .audebit.

(105) H : Nunc temporis, regulorum quisque regitsunm regnum,quisque sibi devinxit suum populum; eum autem potentia si: fereomnium eadem, quisnam eomm. solus advenus alios insurgereatque variaîimperii regna in-unum-conilare valebiIP-Hnnc locumlonge aliter explicat E z quod stabiliet imperium consistit in unAre, quæ est humanum regimen, etc.- Quisnam potest hune Imamrem [acare , i. e. liumanum regimen exercere?

(106) C : Occident, hic dicitur non solum de eo qui utitur gladio,sed etiam de principe qui severioribus panis et gravioribus tribntispopulum Opprimit.

(107) Nunc (F)impcrii populoruni quisque suc principi obsequitnr.

Quamfis exorirctur princeps qui homines occidere non amant,quinam eomm hune deserent, ut alieno udhæreant et se ci sub-

jiciant? I(108) H : Nunc omnes imperii populi dirâ tyrannide oppressi ge-muut; ideo principi pio et benigno se subjicere festinabunt.

( 109) C : Mencîus confert populum eum "gamins. Segeles [acta

siccitate arescunt fecundosque imbus sitiunt ; populi , subimmiti regimine mœrore et laboribus tubescentes, Principem bani-gnum ipso: ad ” m au...) ’ l ’ I.

(1 10) E : F amiliæ Tcheou (1,187) mute, septimus et octavusmenais, iidem erant ne Familiæ Hia ( 1,780 ) mute , menais quinto:et menais tutus, me Mains et Junius.

(x) 1.131511 1. 19fiat(111), protinus seges arescit °. Si une in cœlo * denseassurgant nubcs , et * larga-efmsione decidat imber (1 12),subito seges* resump tis-viribus resurgit°°(1 1 3). Ipsa * hoc-

m0d0’ resurgenle, quisnam potest relinere eam (114)?Nunc vero ° inter Principes qui * Imperii ° homines 11m-

scunt , nondum ullus est(l 15) qui non amet occidere(116)hommes °. Si qui: esset qui non amaret occidere homi-nes , tune * Imperii ° populi simul avide extcndercnt colla(1 17), algue è-longinquo-prospicientes-anhelarent eum°(1 18). Si vere * ita si! °, populi se-subjicere illi festina-ôunl , veluti exundantes aquæ ° prolabuntur deorsum.

(111) H: Mencius siccitatis damna eum crudeli hujusce tem-poris regimine, segetes arescentes eum populo sub tyrannide lan-guente confert.

(1 la) H : Femndos imbres eum principe humano confert.(113) H :Segetem resurgentem eum populo principi immune

se subiicere festinante confert.(11.07121. Dot. 113.(1 1 5)A :Imperii principes quorum officium est populum pascere at-

que alere, solummodo in contentionibus et præliîs operam ponunt ,ac populum in stridos hostium Igladios prOpellunt.

(116) Vid. Dot. 108.(117) H : Hum ipsorum principem fieri cupientes.(1 18) H : I. e. Si vere in extendant collum et anhelent eum.(1 19) Secutus sum H : Quimam, imperii regulos; filas, varias Im-

perii populos, indicant.-Quemadmodum supra , quisnam potes!impedine illud (c110 neng in tchi) referebatur ad segetes quibuscumpopulos conferebat Mencius, sic in hocee loco, interpres E , verbaphei jan (4,889-5,466) torrentis-instar, quodquidem proprie de fluc-tilsus dicitur, et verba quisnam potes! impedire illud (cho neng intcbi) ad aquas quibuscnm populo: contulit Mencius , referma marnlt:Ubi earum impetus , torrentis-instar, fertur, quisnam homo potestruinure eus ?

20 1111141211061" torrentis-instar certatïm confluxerint, (1 19) quisnampoterit retinere cos (120)?

XXX. Thsi regni Pn’nceps Siouan Wang (121) inter-rogans ait: Thsi regni 111192:17:13 Houan Koung (122) etTsin regm’ Pn’ncipz’s Wen Konng’ res-gestas (123) mihi

ne licet obtinendo (124) audire °?Meng tseu respo’ndens ait :iInter” Confucii° discipulos

(125), nullus-est qui narraverit Prùtcr’pum Houan Koung

et Wen Koung ° res-gestas; * inde, eum * posteritati

(1:10) F : Ideo dicebam : In omni Imperio nullus est populusbenigno huic principi se non subjiciat. i

(121) Cum Moncius in regno Han; se nihil profleeœ vident ,111111111 regina: Thsi (13,139), ahi Regain: Sioun’wm. invisit.

--- G : Sionan Wang rugis nomen familiæ , sen du. (1,893)erat 1711m dei (6,170-4,82u), ains une (1,141) oral Pi(101972-215461)

(un) G : Houan Konng (4,235-612) etWen Koung (3,783-612)erant ambo Regulorum principes. -- D , inter ont): quinquo Ar-chontes (Pa, 12,006), nulli suis præclare gestis, nulli suis sceleri-bus, illis famosiores exstitêre. Ideo Moins oui! Siam Wang,prisons Impcmtoïcs, non filas gymnases æmufan’.

(123) H :Sse (64) indicat artes et solertia consilia quibus umboRegulorum principes evasère. -

(124) Nempe obtinere ut audiam, i. e. audîre.

(125) H : Confucii diacipuli quos magistros sequor , veri regis nor-mam (ouang)æstimabant, ut regulorum-ducis (pu, 138) artes conte-mnebant. ldcirco , licet Honmkoung et Wen koung, omnes Imperiiregulos Famine Tcheou (1187) rebelle: profiigariat, illamque inruinun jam sublabentem sustinucrint, nullus discipulorum Confuciicos [indican mais est, quia non humanitatem et esquintent! 1 sed3013m potentiel saumoneau spectabant.

(xj) 1. 1 n a a 1. 2 1(1 26) non-tueriot transmissa ° , ego tuas subditus rion-dum cas audivi °. Si non desinas (127)1 tune nonne ezz’stit

pmclam regnandi nom ° (128)?

5. KIKI. R. ait : 1’11th virtus *quomodo esse 112M, -urane posait ad regnandum °?

M. ait: Sidiligat (129)p0pulu1n, tune mandrins tegnetnemo° poterit impedire a

S. XXXII. Il. ait : Qand me exiguæ vinant: virum ° .possumne ad diligeridm populos ’ ?

Il. ait z Potas.Il. ait : * Unde nôsti me 1 pusse i?

M ait : Ego tuus subditus audivi° Hou He (130) [nudi-centem: a Cam En Sederet in * aulâ(131),jbrle orant vil-1’

(126) F :Mencius perposterùalem intelliglt autem qua vivebat.

(127) H:Hic 1’(1 15) idem est ac i(n,395) cessant, absidale. Si non

cosinus me intmo’gationibns urgete" -(1 :18) G: Wang, i. e. norma regnandi super omne Imperium.

H : Illud est quod locutl suut Confucii discipuli,Iillud est quodaudivi et quod Regem audire decet.

(1 Perperam Noël : Tune unîaersz’ populi ad eum occurrent utfilù’ adpalmn , nec ullus en! , qui possit ces mincie au! avocat.

Locum nitide eiplicat Versio Tartar. : imam be karmakhu de,khan odchom be, üiboume monturengge «du! Inti, populum ut-filioœdiligendor, si regnare , inhibere potens non est, i. entama pales!impedire quominus populum ut-filios-diligmdo recrut, nempe quo-minusrqnet, si Noël in alio loco huic prorsus simili inter-pretando errorem quem refellimus feliciter dînait. Vid. Noël,

Cap. 11,5. 6, p. 252. -(130) E: Hou He unns ex ministris qui [logis luteri absidebant.(131) H15M(I,683)nla in qui princepsrejnlleddlit odali-

22 MERCI!n qui alligatum-ducentes bovem° transibant in aulæ inferio-a rem-panemBex vidons illum ait (1 32) : Bos ille quo vadita» (133)? Respondentes dixerunt z Jam-jam occzîsuri sumus

n eum ad illiniendam-sanguine ejus campanam (134).-» Rex ait : Dimittite eum; ego enim nequeo-ferre ejusn pavorem et tremorem , instar * innocentis vin’ ° patentis

n marlis locnm. -- Respondentes dixerunt :Isi boc-modon egen’mus, tune 1’gz’tur ne desistemus-ab illinieuda-san-

n guine campana ° ? - R. ait: Numquid hic n’tus potestn omitti ° (135)? Cum ove permutate illum (136). n Hæc IHou He; ego venu ’ nescio un vere [un res accident necne ° (137)?

5. XXXIII. R. ait: Accidit ° (138).M ait: Isti pif benzkm’que cordis-sensu (139)-sufficiunt

ad regnandum ° (140). Equz’dem centum familiæ simul

nistrabat. En: au]: in edito loco situ eraL- Eexplicatlhangpermiao[bang (n,564-1,633), the hall or public room of a temple. Munis.

(13:1) Il: Interrogat cos qui bovem alligatum ducunt.(133) F : Æque dici potest : Quo audit? et ad quem usum 5’

(134) A: Quoties campana ex are recens fusa erat, mactare victi-mam , atque eius sanguine campane: rimas illinire et replere mus

erat. 1 p(135) H : Illinire-sanguine campanam regui maxime solemnisritus est ; quomodo licerct ab illo desistere?

136. H : Ego ove permuto illum; tune campana sanguine»illiniriet bos incolumis esse poterit.’ (137) E : Nescio au hoc verbum , nempe jussum de bove ove perh

mutando, habueris (i. e. protuleris). Ibid. : An habueris banc hu-manitatem. - H : An egeris illam rem.

(138) H : Vere egi illam rem.(139) H : Qnibus percitus bovem macuri non pertuleris.04°) F ; Ad rognandum , nihil aliud requiritnr quam ut populus

(xij) 1.131111 1.. 23* exislimaverunt Regem avarum-fuisse ° (141). Sed egotuas subditus certe scio Regem ° non potuisse perferrchoc spectaculum ° (142).

5. XXXIV. Bex ait: Ita est. Verum quidem erat illudquad in anima habuemnt centum familiæ (143). Allumer:Thsi regnum quamvis si! angustum et exiguum (144),ego" quomodo avare-amassem unum bovem? Solummodonon potui ferre ejus pavorem et tremorem . instar * in-nocentis viri ° peteutis mortis locum (145). Ideo eum ovepermutavi î illum °.

5. XXXV. M ait : Bex , ne mireris propter-quodcentum familiæ ° * existimàverunt Regem fi1isse-avarum°.

foveatur; ad foveudum populum, nihil uliud quam ut humanitatissensus exhibeanmr. Porro 11cc tua erg: bovem commiseratio, quaquidem (G) est eximium humanitatis principium , ad fovendum popu-lum ac proinde ad vere regnandum super omne imperium sufficit.

(141) I won; weï ’aï, ad verb. et Regefecerunl avarum. Quoties-eunuque i (1 15) et wei’(5,595) une vol pluribus vocabulis disjunctaoccurrunt, conjungenda surit i et weï(i-wei)i. e. existimare quasi ex-æslimale. lnterpres E explicat i-weïper weï ( 10,186) détenait, quod

quidem uostræ sententia: mimm in modum faut.(142) C; Scio te vero commiseration’is sensu , non lucrî cupiditate

impulsnni id egisse.(143) A: Si ad rei speciem attendu, ista permutatio profecto

aliquem avaritite’odorem preferebat. H : pn’md quidem specie, in

hoc vere cubent avariai: crânas lient illud-qnod centum familiævitnperaverunt.

(144) H :l.e. egenum , ( Tan. vers. Manhhoun, pancas divitias,paueos commentas habens); angustum enim regnum modica tribut:colligit, ac proinde divitiis non abundat.

(145) E : Preterea solemnem hune campant Janine-Menderitum non posse omitti sciebam.

24 V nananVldendo enim Regain mm exiguâ pende permutantemmagma: , isti-viri quomodo sévissent illud (146)?

En , si miseratus-es illum carentem crimine , et tamenpetenlem imo-riendi (i. e. mortis) locum, tune à baveovem quid distinxisti ° (x47) P

Rex subridens ac se inlermgans lait : Hic veremiIu’fuît animas ° (148) i Si [iodlerais cordait mai minibus

flan adh’lwam, ego non inhiavi ains pretio , et mutavieum eum ove °. Sud æquum-est (148 a) ad centnm fami-Ilias ° (i. e. licet * populo ° ) dicere me fuisse-avarum °.

(:46) Il : Cam in hic permutatione aliqua subeuent aurifieindicia, qunmoilo cæcum illud atque clamai ingenii valgus quadrei tantum corticem videt, indican potaisset Regain ita egiue præcmmiunüone ( E) ac ne solemnil ille rima omitteretnr ?

(147) F: 0le enim un" ne boa crimina cal-chat.(:48) Noël à veto ténu: longe aberravit : enim ou» quantum illi:

Mm M’mvùpmMMadÆsMPAzRexnonpo-un alun mamelu du explicarc. Solummodo rident Il! :(H) eumbovem maclai non talerim , aven autem ad necem fluai hautin ,ego profeclo nescio quintal tune mihi fuerit animas. Si enim mi-ufieorôü motus mm nec oins pretio initiai, en tandem elegiac bovem ove permutavl ?-- B :Hic boum ove permutandi animas,qnhnun "un fait î

(148 a) B : Cam vero dieu : Ovis etiam innocul eut, et tamenmartin est: ne il]: me: M ratio, miseficordin nomen usur-pare non polar, sed aurifie onnino Iimilis ou. huque licet popo-lo, etc. Ml urbain, juta un. Tan: fi coutura familiarum dieu:me fuisse-avarum , æqunm est. Ut Menciana respomio ( mm)mm, nuion- vim sol-tinta, forma vocabulum hou (43) nonnt- Mvi m, and Il Mmtionis particuiam accipere puant.Fax-et nobis interpres A: Pana, si ego illud agi , me lamonpomnun. du w. "pliure, qui.» mils populus illum ex-

, (xiij) , - un; 1. I 25v 5. XXXVI. Il, ait: Nihil-çst quad ladat ° (14g). llludprofecto fait humanitaüs ingeniosa-ars °. Quando enimvidebas bovem (150). nondum videbas ove1n °. * Sapicns °

quoad * animantia°; ubi vidit en viventia , non sustinetvidere ca morienfia; ubi audivit lugubres eomminlayîcz’endonan voces , ,non sustinet camedere eomm

camem. * Idcirco *sapiens (151) à sa procul-amont* culinæ-locum ° (152).

5. XXXVII. Box gaudens exclamavit: Carminnm liber(153) ait : u Quam alias vit habebat oogitationem, egon * conjîciendo-assequutus-sum illam. n * Magister,luis verbis recta illud expressisti ° (1540.1 ° Quand illud

pliure potinât. Roque; æquum ne est (ihou) populum abditœcordis moi sensu: pendra": nequit , me avafitin accusa"?

(14g) F : Quldquid mussitaverint centum familic, (Il) il]: per-mutatio non Indit au: immùmü man: humanitatem. ’

(150) F :Viso b0ve hac humanitas empit, et non parait colli-beri; nondum visà ove (A) hac humanitas nondum prodiei-at (F),ac nihil ont quad huit: pamulaa’om’ obstaret.

, (151) Sapins, i. e. vit humanitate pudihu.(15a) H : Cm autem vidimas in sacrificiia mutandi rima vomiui

ne. posait, amont a se enlias locum, u: non v1.1 garum noce, necnudité morientium voce , mucron humanitatia senau fovere posait.Porto, Ra (C) et? moritnmm boum miaoricordiam exaltons ,ne au 1:11am: humanisa, ac in ains locum ovem minimum, nesoumis campant sanguine-illiniendn ritus unifiant, similis estradian upiemi. Qnid igitnr graviter ferret. ineptosmon»? szhaolocnsuhi occiduntnram’malù. Tchhu locunbicoquuntur mais animalia.

(153) liber Carmina, «un. Sic! Yo, oda 101500 fan ;( 2,390-

593?) 1 ’

26 i muonquad (155) ego quidem egi ° (156), mecum-reputando’quærens illud (157) , non assequebar meam cogitationem°(158).*Magister, quando dixisti illud (159), in meo cordeexstiterunt * vehementes-miseraticuis-motus ° (1 60). Hæchuinanitas ° * in-qtio congruat (161) eum * recta-regnan- .

di-narma (litas veIîs , quomodo °? * IS. XXXVIII. M ait : Si existeret air verba-faciens

ad Regem ° , dicat z n Meæ vires valent ad tollendum cen-n tum kiun (162), sed non valent ad tollendum’unamn plumam; meus vîsus Valet ad cernendum tenuissimas» autumnalium pilorum ° extremitates (163),’ sed non

(1 S4) H : IIIud indicat verba Juan tau (1,73845: 1). Quasi dice-ret : conjiciendo-asaecntus es meam cogitationem, perinde ac vil-

qui in carmine loquitur. .(155) H :Videlicetbovis eum ove permutationem.(156) B : Sed nbi a me quæsivisti ou: inter boum et ovem

elegissem.. "(157) H : l. e. mon electionis causam.(158) H : l. e. me: menti non succurrebat en: bovem servare , ac

ovem mature jusserim.(159) Sed, allatà (Vid. not. 150) visi bovis ac nondum visa ovis

causa, meam animi cogitatjonemladeo vere exposuisti, ut, etc.(1Go) H : Pristina misericordia , te loquente, itenun in me caoua

est, ac menm pentus vehementer commovit.(161) B : I. e. inserviat, vel prosit ad. B : lllud humanitatis bene-

ficium (H) uni tantum bovi præstitum , est aliquid admodum exileac parvi momenti: (B) contra, norma regnandi super omne lm-perium est aliquid sublime ac magni momenti. Dicas velim quomodotantilla misericordia ad illud conducere possit?-Noël minus recte:subkîlù mimi

(162) G: Kan erat triginta librarum pondus. - Cenuun Hunaunt (E) ’tria 115mm mâtin, non ln’ginla filme, ut interpretamt

Noël. ’

1.151311 1. 27au valet ad cernendum plaustri fasces-lignas (164), ntune, Rex , numquz’d fidem-adhibcres ejus sermoni °?

Il. ait : Neutiquam.M Nunc quoru’am tua beneficia potuernnt ad attingen-

dam *animantia (165) , tunc quart: luæ Immam’tatz’s merita

solum non perveniant ad" centum familias ° quid-causseest ° (i. e. cur non perveniunt )? * Idcirco , ut prædîctusair unam plumam ° non tollit, quia non utitur suis vi-rihus ° (166); currûs lignais-fasces ° non videt, quianon utitur visu ° (167); sic centum familiæ ° à tenon * diliguntur, quia non uteris tibi innatd hendi-

(163) F z lntelligit leves animalium pilos qui aummnali temporeaccrescnnL-H : l. e. tenuissima quzque cernere valeo.

(164) I. e. planstrum ligneia fascibus onustum.(165) H z Alludit ad havis eum ove permutationem. - C : Homi-

nes magni, animantia parvi facienda; illi enim ejusdem nobiscumgeneris , ista diversi snnt. - Ideo misericordia: motus erga populumvehemens, erga animantia tardns est; igitur humanitatis meritumpopulo conferre facile,’animantibus veto difficile est. Nunc veromiseratus es unius bovis sortem , qu: (pidem res est difficillima; hocest ce’ntum Hun (3,000 librarum pondus) tollere, ac tennissimaspilai-nm antumnalinm extremitates cernere passe. At vero qnoadcentnm familias spectat, cas fovendi ac juvandi potestas tibi in manuest, nec levissimum rei obstat impedimentum ; contra , tua humanitatismerita non cas attingnnt ne: à nuisait; menant; hoc est Imam plumamtollere, ac plaustrnm ligneis fascibus onustum cernure non passe.- Verbum la (5,844) sultan, juxta A; ante non pemeniant collo-cavi. - Pou lclu’ lobe (9-8,676-8,a84), 75 non pervertira. Tan. vers.

(166) Ad verb. (sic et vers. Tart.) : ltaque , «à non tollere unamplumam, propter «à non uti viribus; «à non videre currûs fasces-liqneas propter «à non nti visu , «à centum familias à le non * diligi

(vers. T. kamaboumkângge) propter 15 non mi beneficiis. - Hic[dan (9,864) est passivi nota.

28 11 un c 11 (siv)ciorum facultate ° (168). Quamobrem, Box ° ideo nonocre regnat (169) . quia non agit ° , non , quia nonpotest 1 °.

5. XXXIX. B. ait z Ejus qui non agit ac ejus qui nonpotest agave" apparentiæ * in-quo diEemnt (170)?

1m ait : Si quis voler» sub-axillâ-accipere mantem Thaï

Chan (17 1) ad transiliendum boreum mare , campellandohomines dicat 1 ego non possum; hic vere non. potest °.Si idem oir gratiâ ne! loco superioris ° abscindere ramus-culnmjussus , compellando homines. (172) dicat: ego nonpossum; hic tantum non agit t, non ocra non potest °.Quamobrem , eum Bex ° non vere regnet (17211) , non eiqui veIIet sub-axillâ accipere montem Thaï Chan ad tran-siliendnm boreum mare ° similis °; eum ne: ’ non 9ereregnet, in hoc , vina abscindere ramum jusso’similis’ est.

5. XL. Si venerer meos senes (173) asque ad attin-

(167) H : Non quia visds acumine præditns non est.(168) H : Non quia henefaciendi facultate cares.(169) H : Si Re: non regnet super omne Imperlum.(170) F : Magister, mode dixisti me non vere regnare quia non

age, non quia non possum; doceas , velim quidnam discriminis sitinter agentem et inter eum qui agere non potest. -Ad textum propiùsaccedemus interpretando: :1103 agere et 1017 non passe ageœ appointiein quo diffame (quelle différence y a-t-il entre agir et ne pas pouvoiragir?);na1nqne weïtche, et rien; tche substantive accipienda hic esse

patch Sic et vers. Tart. I(171) E : Mons 17m? 67mn et Mare borewn regno Thsi (13,239)vicina erant; ideo ab lis similitudinem dncit.

(17a) H : I. e. si a superiore planta ramusculum abscindendi jus-sum aceipiat. Perperam Noël :pmdulum arbon’s ramum.

une 1. a 29gendum diem hominum ° senes (174); si (lingam mecsjuvenes tuque ad attingendum chouan hominnm° ju-venes (175), universum * Imperium (176) poterit bene-

ficiis meis perfundi (176a) , quasi aliquid moverem in ma-lais palmâ (176 à). Carminum (177) liber ait: a Me rite-» compono (1.78) in mai modicæ virtulis uxore; inden pervenio ad dz’lz’gendos flattes-majores et Entres-mino-

n res, ut regnem inmed familiâ ,meo rague (1790).: Housignifiant: assumens hoc cor (i. e. hosce humanitatissensus)1’llud exerebat in ista (181) , et nihil-amplins.

(17a a) Si Ru non foveat populum ac proinde non mon Advorh11ninxta vers. Tan. «a Regis non repars , non est a? sub-axilla-accipere, de. simile;... M est w? abscindere ramum simile. (C)Qui animantibna beneficia confort, facillime huitaines diligere po-test. Saunas enim a nahua nobîs insiti , nos magie ad bos quam adil]. amandum impellunt.

(173) H 1 Patrem meum et fratres-natu-majores.(174) F : Si efficiam ut alii homines mon nemplo pernod cabus

venerentur sucs sextes. ,(175) H z Si officiant ut diligant filins suos et fratres minores.

(176) C:Si igitur alii homines suos senes vouerentnr, encaquejavelles diligant, illud meo exemplo cant-eum erit, ac (B) nemoieritin quem beneficia non contnlero. C : Omnes populi in unam

’ familiam, mutuo mon, coalescent, ac mea beneficia non minushuile (B. C) adonnes pervenient quam si aliqnid moverem in manuspalma.

(176 a) Porperam Noël:bonwn Impen’iregônat Mm. Vidas. 176.

B. C.(1765)Noëliana interpretatio :quam mm mitre, nec congruit

tonnai , nec interpretibns probatur.(177) Liber Carminum , tom. Ta Yo ( 1,797-1 1,889) 0d. En

Tchaï, (2,783-12,a39) ubi de Rege Wen Wang (3,783-S,884 bis.)agitas:

3o HENCH (av)à. XL. [taque si Pn’nceps extendat [me beneficia (182),

potest (1 83) ad fovendum-amorfl quatuor marinm populos(1 84); sinon (1 85) extendat [un beneficia , non potes! (1 86)

(178) Noël: Ego, inquit, Wen Wang, ad colmdos demandas[mires mecs, etadregmdammeam Familiam ac Beaumarch-plum sumo ex med modicæ oirtulis uxore Thai’ Thse (1,799-1,891).

Pinta in hic versione tnm Mencii tuln interpretum sententiæadva-santur. Mencins increpat iRegem bovem , post-habitapopulo miseratus est , atque amoris ordinem à natura institu-tum, utpote faciliorem , servandnm esse docet. --- G : lllustresantiquitatis Principes , profecto parentes diligere incipiebant; deindehumanitatem exercebant in populos; denique àmabant-res (v. g.animanlia).Videlicet, à viciois perveniebant ad remota , à facilibusad diŒcilia. Nunc ver-o Box secus agit. Quamobrem non de imilanddmon, etc. , sed (A) de hisce humanitatis sensihus primum in eam ,deinde in aIiOs entendis agitur.- E : (King, i. c. [ching 4,652) merite-compono in modicæ vil-fulls uxore (i. e. primnm (A) conferouxori humanitatis merita), ad eà deveniendum ut me rite-compo-nam in * fratribus; me rite compono in fratribus ad et) devenien-dnm ut rognem in rogne (8,663-4,652-66, etc.) Mencius, allato

. hoc Regis VVen Wang exemple, superius dicta confirmare cona-tnr, nempe principi facillimum esse beneiicia in omnes subditosextendere, si parentes diligere incipiat. Vid. n. 173 , 4 , 5, 6. Inten-pres C z YVen VVang in uxorem-exerehat bos sensus, atque uxorrite-componebavtur (4,652); cos in * fratres exerebat nique fra-tres concordiam colebant ç eos exerebat in regnum , et regnum(4,901) rite administrabatur.

(179-0) Noël :Adregendam meam Famih’am et Regnum; quem sen-

sum Iibri Carminum interpres , in commentario l’ami (9,659-8,206)dicto,i1uprobat: Princeps regnum habet pro familia , ideo dicitur Idapang(2,136-11,194) regnum familiæ simile, non veto la]: et pas;(familia et regnnm). Morris. pang [n’a (idem ac Ida pang. B.) 171enation which 01e prinre consMers hisfanu’l].

(181) H :Isla indicat uxorem , fratres et reguum qnod pro familiahabebat.

v

1.1n1111 1. 31ad fovendum-amore uxorem et liberos. * Illud-qno anti-quitatis ° viri longe superabant alios homines ° , nou-erat

" aliud °: recte (186 a) extendebant ea-quæ ipsi faciebant etnihil-amplius °. Nunc vero (186 b) quoru’am beneficia tua

potuerunt ad attingendum ’anixnantia ", quam tuœlzuma-nilalis merita solum non perveniant sa centnm familias ° ;

quid-causa: est ° P .5. XLI. Postquam trutinatus-es , * tune cognoscis.

quænam res si! levis , quænam gravis. Postquam dimen-sus-es , * tunc cognoscis quænam res si! longa , quæ-nain brevis. lies generatim ita se bobard. Sed cor (187)est majoris -momenti (188). Re: , quæso hutinare etmeure illud (1.89).

(182) H : Reverendi sucs soues et amandi vel alendi sucs invenes(Vid. not. 173, 4, 5, 6) heneficia.

(183) Illa reverentia , ille amor, ejus exemplo roborati ad remotis-simas Imperii gentes sese extendent, ac cas amore-fovere dici poterit.

(184) Noeliana interpretatio a Mencii sententia non parum alienaest: a flaque omnis princeps qui norit hune pictais vinutem amen ,

n ad mare couru et occiduum , banale et australen pmlmsum posddeal , poteritlamen illud tuai et consomme. n Men-cins ut extollat hujus bumanitatis miracula , ait (Vid. not.87 a) :Quamvis regulns tantummodo centum terra stadia possideat , adunivermm imperii regimen , illa virtute evehi ac remotissimas gen-tes benigno ejus regimine allectas populo sno adjicere potest.-Mencius existimat regem humanum omne imperium passe subjicere( C ), regem vero jam illo potitum esse non asserit.

(185) H : i. e. Si non veneretur sans unes nec diligat suosjuuenes.(186) Nedum amore-foveat ac sibi suhjiciat remotos quatuor ma-

rium populos, ne uxorem quidem ac liberos qui maxime vicini sunt

amore-fovere poterit. V(186 a) C : Recte extendebant sua benelicia; nempe (H) in bene-

32 MERCH.5. XLlI. (190) ° Ben, amas cogere * excrétas, 0b"-cere-periculis milites et duces (191) , algue accuser:filai odium à * regulis; numquz’d * tune (192)* lælàrîs in

anima °?

Bex ait : Neutiquam. Ego quomodo lamer propterista?°(193) V010, adhibendo lm, quærere (i. e. consequi)illud-gond ego magnopere exopto °(194).

fidis ni: confèrendis ordinem l mura instituant) recto sel-valant.( Vid. not. 178. )

(:86 à) B :Vers. Tan. ad verb.: quand [un merita , ad centon fa-milias «5 non-pervenire (isinamkôngge ) , car Î

(187) D : ne: mm faciles visu , cor vero caret apprenti! ( i. e.invisibile est) ; rerum levitatem aut gravitatem , longitudinal: ontbrevitatem metiri facile , cordis vero levitatem ont gravitatcm me-tiri difficile est. Si (luis res matiendo erret , id est tantum levisunius rei errer. Si vero quia cor meliendo errai, id est gravissi-mus riccies-mille rerum errer. ldcirco dicitur : cor reluis collatumest majoris-momenti. - 16111. : Amande res (a. g.. animnpüa),decet Imiter (10,901) Le. parum aman; humanitatem exercendain populum , decet graviter ( 11,373) , i. e. toto animo film exer-cere. Re: veto bovem populo mîseriis laboranti anteponens sansegît.

(188) H :Amorem erg: populum , quem fervidiorem , mol-unerga res (v. g. animantîa) , quem segniorem eue (lacet, in æqu’i-tatis fluera librare atque rationis regulâ dimetiri cures, ut tandemdînas uler (nempe bos vel populus) gravier et gratifier ait (tdwung;tchhang , 1 1,37341,ng ) , î. e. uter pluria æstimandns l

(189)C :Cum Ber rationis regulâ cor mon] non metiatur, illud re-gis ergo metiri , ac illi , quomodo [m’a et 6min pro gravfbus et lon-51:3 , gracia et Ionga pro Icoîbus et breaîbus bahut , ostendcre velim.

(190) G z i (3,271 )pa.rlîcula initialis. .(191) F , H : Exena’tm duce: (n,lgô-2,427 Noël perperam in-

terpretatur subtiles. .

(xvj) 1.131111 1. 335. XLIII. M. ’ait :IIlludüquod Bex ’ magnopere exop-

tat, possumne obtinere ut audiam °?Box subrisit et non locutus-est.M ait: (195) an quia lautæ-1 dulcesque dupes non suf-

ficiunt ad os (196) °? un quia leves calidæque vestes nonsufiiciunt ad corpus °?° un vanï jucundique coloresnon sufliciunt visu ad oculos (i. e. oculos non satisdelectant) ° ? An quia soni (197) et voces non sulfi-ciunt auditu ad antes ° ? un quia *familiares-aulæ-rmi-.’nistri non sufiiciunt peragendis jussis in Regis ante (i. e.eomm Rege) °? At Regis °omnes præfecti , si cupt’at [un

canota (198), suficiunt ad subministrandum (199) illa.Tune En quomodo propter illa (zoo)°?

(19:) C : Si res in se non haberet , numquid machndum box-cmmiserai-chu, populum veto loto objici mutinent? Quod quidem zainet brada pro M614: et longés , gracia et 1011313 pro 10017114: et brouilla:

habere est.(193) Tsùmg (a, 196) a connective partiale (Morrison); bic locum

tend verbi vola (E , 1(194) H : i( 1 15 ) uli, adhibere est (6,164 ). Volo conseqni illud

quod vehementer exopto, nec possum tu: illas res superfins relatas( nempe cague excitant , etc.) non adhibere.

(19S) F , H: An Re: ut consequatur illud-quod maxime exoptat ,ideo bella movet quia...

(196) C : Mencius optime non’t Regem non propter hac quinque Ivotorum vehementià in bellum rapi ,,sed illa fingit in: veros ejuscordis sensus eliciat.

(197) A: Instrumentorum mnsicorum soni , eticanentium voces.(198) H : K121i (6,490) non omnes pracrits (utinterpretatnrNo’e’l),

sed quinque prædictas res , scilicet dupes, vestes, etc. indicat.(199) H : Indice: mling(19o-1 14) peragere Vid. supra.(zoo) Tune cur propter hæc (F) quinque , votis fervens populi

1112m inter belli pericnla rxhauris !3

3 4 11 EN c1 1R. ait : Neutiquam; ego non pr0pter illa (201) °!M ait : * Cum-res-ita-sit (202), illud-quod Re: ° ma-

gnopere exoptat, possum tandem scire° (203). Exoptasampliare tua: * ditionis-terras , subjectos-habere (204)regaorum Thsin et Thsou regulos , imperare medii regno(205), et pacare (206) quatuor Impen’iparlium barbaros(207) °. Sed (208), si adhibendo agrandi ralz’onem sicut

(i. e. qualis est) fila-quam agis (209), quæras ardua sicut(i. e. qualia sont) illa-quæ exoptas , illud est quasi, 00n-scensâ arbore °, in cd quæras vivo: pisces °.

5. XLIV. Bex ait: Numquz’d* hoc-m0110 illud est dif-ficile ° (210)?

(201) H : Non propter bac quinque c030 exercitns, atque in mevicinorum regulornm odia concito.

(202) H z i. e. Si, non propter illa , (A) quæris illud quod emptas.(203) G : i(a,395) particula auxiliaris. Alii legunt i( 6,799).(204) Tchhao (4,046) A : Efficere ut tuam aulam , clientelare ob-

sequium præstituri , adcant. H 1 Tbsin et Tbsou (7,151-4,379)potentia regna erant.

(205) i. e. Sinensi Imperio.(206) Pacare, i. e. domare, ac tibi( C ) vectigales facere.(207) Orientales, Occidentales, Australes et Boreales barbaros.(208) B : Cam tain magna consequi studeas, tibi magna et subli-

mi agendi-ratione opus est.(209) A : Si solummodo cogendo exercitus , ac in te replorum

odia concitando , terras tuas ampliare , Thsin et Thsou regna tibivectigalia facere, omnibus Sinis imperare , et quatuor haubans-gentestibi suhiiccre volis. Vers. Tart. lenlekejaboun i cruche bouc): bailsl’ ,

si per huius-modi agendi-rationem , istiuæmodi vota implere quaras.(210) H :Numquid men vota consequendi diŒcultas , vere magna

est aient difficullas inveniendi pisces in somma arbore?(21 1) G z Tai’(4,693) particula initialis.

(xvij) 1.111211 1. 35M ait: ° (21 1) Imo * magis-diflicile° (212). Enîm un),siconscensâ arbore , in ea quæras viocs pisces , quamvis non

obtineas pisces , saltem nulla-est deinde calamitas; ai, siadhibendo agendi rationem sicutl fila-quam agis , quærasdiyfia’lz’a sicut illa-quæ exoptas, quamvz’s exhauriendo

animnm et vires° 1em’tan’s facere illud, deinde profecto

exislet calamilas (213).B. ait : Possumne obtinere ut illud audiam ° (214)?M ait: Si regni Tseou (215) homines adversus regni

Thsou homines prælientur, tune, Bex , quosnam” exis-timas victuros (21 6)?

B. ait: Thsou homines Vincent (217).M ait: * Cum-res-ita-sit , tune exiguæ regm’ vires certe

non valent ad resistendum magnis, paucæ cette non va-lent ad resistendum multis , debiles cette non valent adresistendum robustis. Atqui , marium intorioris ° re-giones (217a), quæ in-circuilu mille Li complcctunlur,novem sunt. Regnum Thsi , licet colligat terras suas, m’a: ha-

bet earum novem unam parlem. Si autem relit cum unâsubjicere octo relz’quas* in-quo differt a ragua Tseou

(212) Assentit Tart. vers. , 1171:1) manga.

(213) H z Non solum votornm compos non fics , sed etiam à cala-mitatibus inde exortis te eximere non poteris.

(214) H : Ut audiam quænam inde subsecutura sit calamina;(215) F : Tseou (1 1 ,249) exiguum regnum , Thsau (4,379) magnum

regnum.(216) Ad verbum : * Existimas quosnam victuros ?(217) H : Regni Tseou milites sine dubio prolligabnntur. -- Ideo

dixit : Deinde exon’elur calamilas. l

(217 a) I. e. Regiones qua: maria ambiunt.(:118) Si, exignis tui regni viribns , illa præpotcntia rogna

devincere relis, tibi certa clades imminet.3..

36 lumenvolent: resistere ragua Thsou° (218)? ° Porro etiam date!animum-convertere-ad ejus principium ° (21 8 a).

â. XLV. Nunc , Rex, si auspicans regimen extendashumanitatem , officies utomnes *Imperii *magistratus (2 1 g)simul copiant stare in Regis ° aulâ (220); ut fagricolæ (22 1)

simul copiant arare in Regis ° campis; ut* mercatores(222) simul copiant deponere mettes in Regis ° fora; ut(223) viatares et peregrini simul (224) copiant iter-facerein Regis ° viis; uti* Imperii ° populi (225) exoptant etaversantur suas principes, simul copiant accurrere (226)lacutori ad regem. Pan-o si ipsi (227) * hoc-modo ,quisnam poterit retinere cas? h

(21812) H 1 Animum couverte ad hammam regimen, à quo ini-tium facit princeps qui hujnsmodi votorum campas fieri cupit.

(2 H : Mencius perji’n tche(122-8,224), intelligit cos qui non-dum, et eos qui jam tonnera chieront.

(220) Sua quisque ragua, tua: bumsnitatis famâ acciti, desercnt,ut in tua palatio sautes , un mandata excipient.

(221) H: [d est : aliorum regoorum autans ,(A) scientesseintoiscampis passe secure agriculture operibus vacare , etc.

(222) Scientes regem nollum à mercatoribus vectigal exigere , etc.(223) H : Verba bing, Iiu , (9,658-3,837) peregrinantes limas

(ne, 1,759), matons, et opg’fiees complectuntnr.(224) C : Nullum viatorem à portarom regni custodibus triboto

taxari , ac (A) nihil impedimenti in itinerilms occurrere scientes.. ’(225) B : Imperii populi qui odio habent suas principes ac ab eo-

mm tyrannide se eximere cupiunt , (F) te suvorum principum cri-mina castigare , ac populos ab eis oppressas solatiis afficere scientes..

(226)F : Eorum tyrannidemiaccusaturi. A : Sou miserias, suas do-

lores exposituri. "(227) C : Si eomm cor ad te tante votorom ardare fentur , tune

quatuor marium populi se tibi subjicere festinabunt; quisnam pro-hiber: poterit quominus se suhjiciant ? H z Ubi princeps ah omnibus

(xviij) I 1.111211 1. ’ 375. XLVI. 1R3 aiti Ego obtusi-ingenii air non possum

assurgere ad illud ° (228). Cupia * magistrum (i. e. te)adjuvare meam voluntatem , (229) clare ad dacendum me(23a). Ego , quamvis non sz’m perspicax, vellem , qoaaso,

tentare ac experiri illud (231).M ait : (232) Carere constanti re-familiari et tamen

habere constantem cordis honestatem °, sali (233) sapien-tes sont patentes (i. e. possunt). Quoad populum, tuncsi cama! constanti re-familiari , extemplo caret constanticordis homstate; si careat constanti cordis honestate,tune in. recti-vialatiane, et animi-pravitate, in maron-nequitiâ , et libidinum-licentia , nihiLest quad non faciat "a

Sinpostquam eà devenit ut incidat in crimina, fdeinde

populis expetitur, tune nullâ virium robustarum vel exiguarom ,multarum-vel paucarum habità ratione, absque cura, absque la-bore, votorom compas evadit. Quid igitur, cogis entoilas ac in leoùinorum-ngulomm Odin conciles: ?

(228) H : Illud indicat «à auspicari optimum regimen , ac huma-nitatis beneiicia extendere.

(229) E : Ac suam de regnandi arte doctrinam mihi clareexponere..(23a) H : Ut depulsa mec mentis nebula , doccat (piomodo auspi-

candum sit laudabile regimen , quomodo bûmanitas in populosexerccnda.

(231) H z Cupio eniti ad illud agendum. Vid. Net. 228. Ut (A) ad-juvem ac maturem tuorum documentarum elÏectus. E z Rem , quæso ,experiaris , ut me doceas quomodo agora debeam.

(2312) B : Qui humanum-regimen capessere cupit, ante omnia dealendo populo cogitare dehet. Pana ad alendum populum nihil ef-ficacius est quam singulis tribune rem familiarem onde commodevivant.

(233) E z Quamvis pauperic aifiictentor, suam recte agendi nor-mam non exuunt. Si vero populus , (H) neque ritus neque æquiamon callet , frigos aut famem patiatur, illico virtutis partes dosait.

38 111211011 (xis)perseqnaris et morte-plectas illum, hac est retibos-in-cludere papulum °. Quomodo exista-et humanus vit quistans-in regali sede, crimen retibus-includendi incantantpopulum ° passet perpetrare °?

5. XLVII. * Ideo sapiens Princeps (234) constituenspopuli ° rem-familiarem , cette efficit ut supra (235) suf-ficiat ad serviendum patri et matri, ut infra sufiiciat adalendum-uxorem et liberos; ut faustis annis * usque-ad-vitæ-finem satientur (236) ; ut sterilibus annis (237) eximan-tur à morte et interitu. *Deinde documentés exstimulat

en: ut revertantor ad virtutem. Itaque populus °illam ° (i. e. virlutem) facile (237 a).

S. XLVIII. 1 Hodic ° ocra pn’nczpes (238) fla constituant

(234) H : I. e. Princeps humanitate præditus , (C) qui probe no-vit quanti momenti sit, populo rem-familiarem trihuere, terramdomibus entruendis idoneam metitur, numerat uniuscujusque fa-miliæ viras , ac deinde singulis agros clargitur.

(235) Pater et mater in familià supcriorem sen primum locumobtinet, uxor et filii inferiorem sen secundum. Ideo ait : Supra etinfra.

(236) H : Ut frugibus, que: in faustis annis superabundant, asser-vatis, toto vitæ tempore satiari possiot.

(237) H ’ Ut, in sterilibus annis, collectis annorum fertilium fru-gibus vilain sustentent , et eximanturs’.

(237 a) Sic C et H : Perperam Noël z ipsi (principi) obsequmtur.(238) F: Kir: (98) indicat ætatem qua Mencius vivebat. Noël z

Contra ocra si princeps, quæ ad agronun dialkionem, conunodamquepopuli habitationem et mlazlationem spectant 12a male disponal a! etc.

Que: versio omnes Meocianæ orationis nervos frangit , enume-rancio mais qua: neglcctâ agramm divisione , ac congruente re-familiari populo non concessà, orirentur, dum contra, Menciusimites son: matis regulos , qui rcipsà populum fame miseriisque

l

1. x n a n 1. 39p0pu1i° rem-familiarem ,V ut supra non sufiiciat ad servien-dum patrî et matri , ut infra non sufiiciat alendum uxoremet liberos; ut faustis annis*usque-ad-finem-vitæ miseriis-laborent, sterilibusque annis non eximantur à morte et

’ interitu. Tune eum populus solummpdo satagat (23g) ef-

mortem , ac adhuc timeat ne non bahut-satis. quomodootii-dies-haberet ad excolendam h0nestatem et æqm’ta-tem °? En , si cupias agate illud , tune quîdni animum-convertis-ad ejus (240) principium ° (241)?

5. XLIX. In quinque jugemm habitatione (242) , siterra cira; daman: conseratur ° ex moris , *quinquagena-rii ° poterunt ut vestiantur sericis parmi: °; gallinas , por-cellos , canes ct sues-fœminas ° alendo, sinon præter-mittatur eomm tempus , * septuagenarii ° poterunt ut-co-

.medant camem °. Cam centum jugemm ° agro, si non. subripiatur ejus tempus, octo-buccarum ° familia potetîtut non esuriat °. Si invigiletur * collegiorum ° educa-tioni , ac in eis item-atque-iterum-doceantur clamai"secundum pietatem, ac præclaram erga-fratres-majores-

premebant, tapais verbia inceuit. A : Nunc autem res non lita sebaba: nec jam pristîna nez-ma visez; agn’ cutis terminis noncircumscribunmr, ac principes, nullâ hominum alcndorum ha-bitâ ratione , ob-îd-unice illos agricolis impertiuntur , ut grandiainde vectigalia percipiant.

(139) Cum omne lempus et curam comparandis cibis impendant ,quomodo illia otium suppeteret ad..

(:40)H: Indicat «à ampicari regimen atque humanitatem exercera.

(a4 1) C : f9 facere ut populus aemper habeat rem-familiarem nempe

agros unde camper commode vivat, est optimum regina: auspicandiatque humanitatem exercendi principîum.

(:42) Vid. supra , nul. 59-69.

4o ranci: (xxet-seniorœ-observantiæ ° æquitatem,’ * semicani ° non

* ferent-super-humeros , non ferent-in-capite ancra petitinerad vias °. Si igilur * septuagenarii ° vestiantur sericispannis ac comedant camem. si nigris-capillis populusnon esuriat neque algeat, tune pu fih’citasçue publia:

flambant. Vir enim qui sic egerit,1 et tamen non ver: re-gnziverit, nondum ° exsfitit.

mmmmm

un: u. 4:CAPUT Il.

Tractatûs Liang H oeï W ang pars posterior.

â. I. Tcnoumo me (i) invisens Meng tseu ait : Camego Pao inviserem ad Regem (i. e. inviserem Regem) ,Rex locutus-est meam: Pao de eo quad amaret musi-cam (2), Sedego Pao non habui verba ad respondendum°(3). Ait (4) : Si En amet musicam , * quomodo?

Meng tseu ait: Si Rex° amet (5)1m13icam vehementer,tune Thsi regnum , ipsum quam * pr0pe en? ° (6)!

(I) G : Tchonang Pao unus ex regni Thsi miniatris., (a) D : Sermonem habuit de rudi illâ et recentiori quâ deleeta-

battit muid. I(3) D : Porro Pao sciens vulgarem illam musicun , non eue regisstudio dignam, volebat eum vituperare, sed ei verba objurgationiidonea defnerunt. Ideo adiit Men; ben ac eum sciscitatus est.

u) H : Pao se ipsnm interrogans ait: si Rex (C) delectetnr musicânonne timendnm est ne illud studium regni adminiotntioni damnantinfent?

(5) C: Maniez amer minime chut bouc regimini; solnmmododolendnm met si Re: eam non vehementer amant. - Amant mu-sioam W, non est musico: studio vehmenter capi , sedeum in mon, ut populi benigno regimbe recreati etiam mulsionoblectamine frai pouint.

(6) Turbidi animi muid demnlai quiescent, ac rognon: Thsi (G)ad optimum regimen proxime accedet! - Perperam Noël numquid icouda? Mencim enim non inter-rogue minimum Pao sed ejns du-bia deponere intendit. C (p.6) hou (43) est admirationis voenla

.(12,580-6,136-4l-l0,018).

42’ n a N c u (xxj)5. Il. Alio die Meng tscu invisens ad Regem ait : Rex,audivi te * locutum-fuisse eum Tchouang tseu de eo quadannates musicam; accidit ne [un res ° (7)?

Rex immutatus in valais colore (8) ait : Ego exiguæviflulis homo , non possum amare pristinorum Regum °musicam °. Solummodo amo rudem sæculi morum ° ( i. e.sæculi hujusce moribus accommodatam) musicam °.

I M ait z Si Rex ° amet musicam vehementer, tuneregnum Thsi, ipsum quam * prope en?" l Hodierni ° sæculimusica, est sicut antiquitatis ° 1 musica ° (9).

5. HI. R. ait : Possum ne obtinere ut audiam ° (Io)?M ait : Si solus læteris (x x) musicâ , si eum hominibus -

læteris musicâ , utranam lætitia major gril?

R. ait: Si soins, non sicut eum hominibus.

(7) Tart. vers. :Te dixisse ministre chouang tseu te amare mu-sicam , nnmquid verum est ?

(8) Rex embuoit, quia rudem illam, qua delectatnr, musicamperfectum chem dedecere arbitratur.

(9) Perperam Noël ; IIæc enim præsentis (emports nuis-12a trivialis ,

ex illd antiqud Imperalorum musicd muait. Doc-to interpreti (nenni fait duplex semas verbi yeou (6,171) qnodmodo a: , modo velu: ( C. 5,788 ) significat. C z Forum re-fert utrum antiqui vel hodiernâ musicâ delecteris. Hæc enim velilla oehemenler annaux principem ad veram regiminis normun per-ducere poteat. Hodierna musica , si (A) non ejus sonos, sed effectuespectes , est sicut (72014 5,788. E, jô 8,87 3) antiqua muaica , (B) necullum inter utramque discrimen est. Quid doles quod illa tantum

delectaris î’ -(to) C : Doceas velim, quomodo vebemem musicæ amer , me

ad ver-am regiminis normam perducet?(Il) C : Solum musico delectari, non est , solum aliis remotis

musico deleclan’, sed, hujusmodi oblectamenta, dum populi tyran-

une: u. 4 . 43M ait : Si cum paucis læteris musicâ, si eum multislæteris musicâ ., utranam lætitia major gril?

B. ait : Si eum panois, non sicut eum multis.â. IV. M Ego tuas subditus vellem , ’qukzso , causâ

Regis laqui-de musicâ.Nunc . si Bex (12) incipiat musicam in hoc loco; cen-

tnm familias audito Regis campanamm , et tympanorum ’ ’

sonitu, auditis fistularum et tibiarum° sonis , omnes (13)dolent capite , torve contrahunt frontem, et se invicemalloquentes niant: a Noster Rex ° amat incipere musicam.Sed ° quomodo effecit ulnos pervenerimus ad hune mise-riæ cumulum °? Pater et filins non jam se mutuo vident.frater-major et frater-minor, uxor et nati alii ab 2111i:avulsi [me iliuc dispersi-sunt. »

Nunc, si En * eat-ad-venationem (14) in hoc loco,-centum familiæ audito Regis curruum , et equorum ° stre-

nide oppressimœrent, solum percipere. Cam multi! musiez! deleatur-i,(C) non est, se aliosque simul musicis concentibus recreare , (ut in-telligit Noël), sed, populum ita fovere , ut, si musicâ animum per-mulceas, pic benignoque regimine felicior factus un mnsicà lætemr.

(in) Ponamns Regem (F) vehementi musiez studio (vid. 11.5) nonteneri , (C) ac and miserià populum gravare , ut si musiez: gandinquant, salas, et non eum multis(oid.not.1 1) eâ delectari vere dica-tnr.-Kouyo (i3,191-4,460) percusso-tympano-inchoare musicam.Tan. Vers. daiboutsi, si inchoet, si incipiat.

(i3) E:Si fera: hominum alimenta devorent cap! , not. 7o) , sipopulus assiduam sine mercede operam principi præbere cogatur,in ut nec ullâ requiete frai, nec victni suc consulere possit, tune(C) Regis lætitia non lætatur.

(10E :Si Rex immitis, effreni venationis studio abreptns, cam-pos cultura nitentes ont maturis frugibns latos proculcando , ferasexagitet.

44 M n n c 1- r (xxij)pitu, visâ (15) labarurum-plumis-conspicuOrum etîvexil-lorum-bovinîs-caudis-ornatorum ° pnlchritudine , onmesdolent capite , contrahunt frontem , et se mutuo alloquen-tes aiuntt u Noster Box ° amat* ire-ad-venationem. Sed° quomodo effecit ut nos pervenerimus ad istum miseriæcumulum "3’ Pater et filins non sese mutuo vident ,

r frater-major et frater-minor, uxor et nati , alii ab aliisavulsi, hue illuc disperguntur. n Illud non-habet aliamcausam; nempe Re: non soit eum populo una læta’ri ° (16);

5. V. Nunc vero si Bex incipiat (17) musicam in hocloco; centum familiæ audito Regîs campanarum et tym-panorum ° sonitu, audiiis fistularum ettibiarum ° sonisLomnes " festivi-et-alacres habent in vrilla lætitiæ colo-rem , et sese mutuo a110quentes aiunt: a Nonne nosterEn? prope (i. e. sine dubio) caret (18) morbo et mœ-rore ° ? Alioquin * quomodo posset incipere musicam °? a:

Nunc, si Re: (19) * eat-ad-venationem in hoc loco;

(15) Vid. Gaubil Chou King p. 323 , 327 , 8.(16) F : Qnia quotidie sibi uni gaudia quærit , ac non wlt , huma.-

num regimen exercendo , cnm populo latari. Quomodo princepsqui eo modo musicam velielnenler non amat , ad perfectam regimi-

nis normam accedet? 4(17) E : Contra si Rex populum nullis vectigalibus oneret, si illi(A) omnia que ad victum, vestitnm , commodamque habitationemnecessaria sont , affatim suppeditet, tune vere dici poterit, eum ve-hemmli musiez studio ad optimum regriandi normam max essepm-movendum. Perfecta enim musica non tan: in vocum sonorumqueconcentu , quam in bominum concordia sita est.

(18) Tart. vers. morbns et mœmr non accedunt ad Regem. F : Feli-

citer (2,483) caret. .(19) E : Si Rex, benignus et populi amans , tantùm post collectasterra: [nages , agricolarnmque operilms peractis , venatni vaut.

(xxiij) amen 11. 45centum familiæ audito Regis curruum et equorum °.soni-tu , visâque (20) labaromm-plumisoconspicuorum et vexil-lorum-bovinis-caudis-ornatorum ° pulchritudine , omnes** festivi-et-alacres in oultu habent lætitiæ colorem , etsese mutuo alloquentes aiunt: « Nonne noster ne): ’prope(i. e. sine dubio) caret morbo et mœrore ° ? Alioqm’n’quomodo posset” ire-ad-venationem °. n Illud non-babel:aliam causant .- nempe Re: eum populo (2 1) una lætatm- °.

V]. 1Nunc 119’110, si Rex eum centum nualætetur . tune vere regnabit ° (22).

5. VIL Regni Thsi regains Siouan wang Mention:interrogans ait: Audivi Wen wang Regis ° septum, in-circuitu *septuaginta (23) Li vel stadia complexant fuisse,

existitne illud ° P ’,Meng tseu respondens ait: In historia existit illud (23 a).

H : si præterea populum placidâ pace compostmu foveat, le sum-mam snhlevandæ ejus miseriæ curam impendat.

(sa) Vid. supra not. 15. . ,(a 1) Il : 01m populo simul lætari, nihil alind est, quam ei largiri

ca que cupit (nempe humani henelicia), et ca que: avena-tur (trempe tyrannidem) in eum non adhibere. ’

(22) F : In hoc paragrapho videmus principem dehere quidquidlncri ac commodorum habet eum populo suo partiri.

’(23) A: Siouan wang, cupiens septum suam amplificare, callidâ

Gratione , RegisWen wang.(3,783-5,884 bis) exemplum me", eiqueinhiti conatun-F : Olim Jean (1,529) septum, erat locus herbisabundans muris circumseptus , uhi ornais generis animalia ve-natorum insidiis captanda alebantur. Bello ingrnente , copia in eomilitaribns prolusionibus ad pugnandum sese enrochant; pace vi-gente , amœnum omnibus amhulacrum præhebat.

(230) D : Loquimr de antiquo libre qui Meneii Mate exstabat;nunc vero desideratur.

46 il n N c 1 1R. ait: ’ Ita,prolz quam illud magnum erat° (24)!-M ait : Populus adhuc * judicabat illud parvum ° (25).R. ait: Quamois met exiguæ virtutis viri ° Septum , in-cir-

cuitu * quadraginta tantum stadia eompleclatur, populusadhuc * judicat illud nimis magnum; * quid ila ° (26)?

M ait: Quamois Regis Wen inane; ° septum, in-cir-cuitu * septuaginta Li eompIecteretur, princeps illud nonsui unius septum, esse eJistimabat. Qui herbas ont lignacolligere volebant, eà ibant °. Qui phasianas-aves (27) ontlepores venari oolebant, eà ibant °. Cam Wen wang eumpopulo partiretur illa, opinio populi* existimantis (28)illud pamun, nonne etiam recta erat° (29)?

5. VIH. Ego tuas subdilus incipiens pervenire adregni fui limites, percontatus-sum regni ° magnum inter-

(24) Perperam Noël : Numquid illud sic cm! nimis magnum PC : hou (43) indicat admirationem. - E : Cum YVen wang, urhemsuam ad radices montis 101i(4,656) conditam incoleret , quamw’s Oc-

cidentis esset regulus, ejus ditionis terne adhuc cran! perangustæ;(A) centum enim stadia tantum complectehantur.

(25) D : Septnm Siouan wang ex stadiorum multitudine zut pau-citate, Mencins vero , ex populi in Regem odio vel amore , magnum

ont angustum judicant. I(26) E : Ego vero quamvis, mille stadiorum regno potitus, adeo au»

gustum septum habeam , quotidie populum de ejus magnitudine

querentem audio. I(27) A : IIic verbum lchhi ( 11,893 ) avis-phasiana, pro quolibetvolucre , verbum Thou (590) Iepus, pro quolibet animali acci-pitur.

(:18) Tart. Vers. Irgeni adage selrhengge populi 75 indienne illudpanum.

(29) H : Tuum vero septum ab illo multum diffrrt.

(niv) uses 11. 47dictum° (3o) * et-deinde ausus-sum illud ingredi. Ego tuassubditus [un audivi: a intra confiniorum (3 1) portas°(32) ,

est septum in-circuitu *quadraginta Li complectens; sivirplebeius occidat (33) hujus septi * cervum ° , morte plec-iitur perinde-acêsi patraoisset occisi hominis °1 scelus(i. e. occidisset hominem). n Cum-res-ita-sit, illudseptum in-circuitu * quadraginta Li oomplectens, ocre estfovea in regni medio. Porro opinio p0puli * judicantisillud nimis magnum , nonne etiam recta est° (34)?

5. IX. Regni Thsi regains Siouan wang interrogansait : (35) Numquid, ad societatem-et-amicitiam-ineun-dam-eum vicinis regnis , existât ars aligna °?

(3o) H :Id est : Quid in regno maxime vetitum esset, (B) utcognoscerem quid timendum aut fugiendum.

(31) G z [U410 (1 1,:14) erat terra qua: , extra regnum, centum Lisen stadia complectebatnr. Extra hanc terrain erant port: dictaKouan (1 1,727) , ubi sæpissimè portorium pro mercimoniis exigebatur.

- H : En [rouan tohineï, erat locus intra portas quæ extra terraindictant Kiao sursaut, i. e. quæ eam terram claudunt, (6,034,909-1 1,214-1,786-11,727-603-41-9,361 Septum regium in bien:terra extra regnum sità patebat. Versio Interpretis E multum àcæteris discrepat, nec notatu indigna est. a» Mencins non ait : Egoaudivi septum regium intra confiniornm portas existerez, sed : Egopostquam confiniorum portas ingressus sum, tune audivi Regemhahere septum , etc.

(3a) Ad Verbum : Confiniorum portarnm ° in-interiori.(33) Ad Ver-b. «à occidere aliquem hujus septi cervum, est sicut

scelns 705 occidisse hominem.(34) Tart. Vers. Irgm i umbo servage, populi «à judicare illud

magnum.. (35) H : Nunc vicina regna armis quotidie disceptant ac sese mu-

tuo aggrediuntur. Dahir ne ars qua alii eum aliis amicitiam et socie-

1

48 nunc"Meng tseu respondens ait : Existit. Solos air (36) huémanus ° * potest com magna regno beneficia-conferreparvo regno.* Ideo Thang beneficia-contulit regni K0(37) regulo, ac Wen wang beneiicia-contulit* rogna(38) Kouen i (i. e. occidentalibus-harbaris ). Solos air pru-dens" (39) * potest eum parvo regno obsequiom-exhiberemagno regno. Ideo Thaï wang (4o) obsequium-exhibuitregno Hion tcho (i. e. septentrionalibos-barbaris) acKeou tsian (41) obsequium-exhibuit regni 0o regulo.

tatem ineant , ac tandem mutuâ pace froantur? - Perperam Noël :du conservandi etc. Re: enim non de societate jam inild sed deincundd loquitur.

(36) C : Princeps pins, si sit majoris regui Rex , quamvis vicionsprinceps potestate inferior ipsum debita reverentia non colat, vel(E) in omni intemperantiâ libidines suas eiÎi1ndat,tamennonirasci-tur neque reum vindicibos armis impetit. Contra (H) eum amore fo-vet ac heneficiis comulat. F Cam magna ragua, i. e. quamvis magnoregno potinoit. H : Prius sse (64)fooere, miseren’ ac baufieù’snafficm,

posterius sse(64) alitai ravin atque obsequium exhiben, signifiant.(37) - E : Cum impius regni K0 Regulus, victimarnm inopiam

prætendens, nolla offerret sacrificia , Tchhing thang (3,176-5,1a4)

ei misit baves et agnos ac sic eum adjuvit. ,(38)F :VVen wang eos armis aggressos non est, sed benigne mo-

nuit ut se subjicerent.(39) Vir prudentiâ pollens, si exigui regni sit regulus, probe soit

se potentiori Regi resistere non passe , ac sponte sua illi obsequiumexhibet.

(4o) Cam Thaï wang babitaret in orbe Pin (1 1,188), ac quotidieà septentriomlibus barbaris lacesseretur, varia illis munera obmlit.Sed hostibus nihilominus eum prementibos , reliqoit urbem Pin, su-peravit montem Liang (4,257) atqoe urbem ad montis Khi (4,656)radiees condidit. Vid. infra text. pag. a1. ’

(l, 1) Keou tsian regni Y oueï(10 , 57 a) Regolus. - C : Quaun-is regni

LIBER 1. 495. X. Qui com magna rogna (i. e. potens)’ beneficiasconfert parvo rogna, gaudet-obtemperare Cœlo °° (41 a);qui eum parvo regna obsequiumèexhibet magna rogna, ve-retur Cation" (41 b). Qui putiet-ablemperare Cœlo , potes!patienter-ferre (42) le bandais grfieere*lmperii hommes.Qui veretur Cœlnm , potes! eonservare suum regnum.

1

fait: 0u(4,9o:1-1,168) regoli incursibus vexaretor , non ideo suamaga eum reverentiam clamas est, sed obnixè pefiit, ot clientelareobsequimn exhibere silsi liceret.

(41a) E : Ut Tchhing thang et VVen wang. La (4,460) hic nonsignifiait recrusse, ut interpretatur Noël, sed (E) com gaudio remaliquam agere. C : Ubi quis rem nequaquam invitas agit, dicitur ca[aloi-i, (5,454-3,a1 1-892-2,639-41-1o,186-4,460). - 771ian(1,798)bic proprie non signifiant (khan, sed (E) Thian tao (1,798-1 1,1 17)Mlegemp’eifl’l: 5,936)Rationem. C: Mencius verbo 771ian(CœIum)

Ms usas est, ut humanitatis et prudentiæ excellentiam illustraret.B : Princeps, au: potentiæ oblitus , alios homines vel debilissimosme and , sponte sua Rationi nabis cœlitus infus: obsequîtur.C: Porro hac Ratio magnosparvissen’ire i. e. beneficia conferre docet.

(416) Id est (C) veretur Rationem. B : Qui potentiæ in aliis sitæ ul-tra obediens, and sorte contentas fiait, se ipsum servare satagit ,neque aodet resistere Muni qui! debilem (C) Toni parere docet.

(4:1) Perperam N031 : Impmtar potes! suam imperium, Reguhlspa-test suum reparu commun. Quemadrnodom supra verhum sse (via.n. 36)modo minoen, Maladie, mode suaire ac obsequi signifieat,sic verbompao (149111.: bis adhibitum duplici sensu pollct. Priu’s(C) signifiëat han jW(l,lGl-2,l38’) vel (D) han jin(1,161-:1,7B’)

mûri-ter talonne. Posterios pan significat tuai, (:0713th (2,101).Rsseirtinnt A. B. H. Princeps humanus , debiliores , (B) ipiamvis pa-rom’ obsequiosos, ut Tchhing thang (E) regni K0 regulom , et VVen

wang occidentales barbaros, patienter talent (pua), ac beneficiisand; Princeps prodens, «roumis à potentioribos laceuatnr, utcomme! (par; ) rognon , suam in los reverentiam non ideounit , sed potins en: obseqoio son ac moneribos demole’ere cona-

4

50 Il e N c 1 1 i (xxv)Carminum (43) liber ait : a Si flamines passim vereri Cœli °

majestatem (44) , * boc-modo conservant illud. (i. e. re-gnum) (45)- u

. XI. Rex ait : *Proh-!-magnum verbum ° ! Sed e. 8°exiguæ affluas homo habeo infirmitatem; ego exiguævidait: horno amo fortitudinem (46).

tut , quemadmodum Thaï wang erg: septentrionales barbares, et

Keou tsian erga regulum regni Ou se gemment. .(43) Liber Cptminum , tom. Tcheou souri; (1,187-xn,xgn), cd. ’0

bien; (3,177-2,196). C : Illius earminis prolatio supradicum sen-tentiam : Qui ventur Cœlum conserva! suam W, tantummodospectat.

(44) C : Cœlimajeslas, quemadmodnm in supradictis : a Gaude: obse-qui Cœlo, veretur Cœlum x , nihil alind est quam Cœlestis rationis laque: (ibid) debiliorem fortiori pante , fortiorem debiliori adjnmentome jubet, (pâque spretâ, homines in gravissimu calamitates in-carrant. Si qui: igitur eam vereri , i. e. eam fideliter sequi , ac poten-

V tioribus obsequium exhibere sciat , regnum suam ab eomm incursi-lms eximere , ac proinde conservare poterit.

(45) C : Si igitnr Rex humanitatem et prudentiam pet-feue alleu,si obsequium magnis, si benignitatem parvis exhiber-e sciat, nonneomnes imperii homines patienter talerai-e ac amore foute, re-gnnmqne suum conservare poter-h? Quid (H) querereris nullam euesocietatem et amicitiam eum vicinis regnis inenndi arum î

(46) H : Ars illa quam me doces ut eum viciais regnis societatelnet amicitinm ineam une puciers! est, sed illam adhibere non velte.Quando enim (C) potentin regna mihi vel minimam injuriam inferunt,tune , vindictæ impatiens , illis obsequium exhibere non sustineo.Quando pana reps me debita revu-enlia non colunt , illis ignescerenon possum. Ibid. Hic mafortüudinan est vehementes iræ motuscohibere non passe (9-8,488-a,733-4,828).

(47) A : Rex, ne fortitudinem bumanitati et prudentiæ obsurecredos ; ,c’ontra , in: virtutes , renom fortitudine , nulli adju-mento sunt. Solnmmodo (G) exiguam fortitudinem , que e coco

Liman x. 5lM. ReSPondens ait : Rex, quæso (47), ne aines par.vam fortitudinem. (48) Il]: ° stringit gladium ac torveintuens ait: u Iste vir, quomodo audet adversari mihi°? nIllud est privati homuncionis° fortitudo , quæ tantum valetresislere uni viro °. Rex , quæso , magnam-efiice illam (49).

à. XI]. liber Carminum (50) ail : (5x) ne: ekcande-sans subito iratus-est. Ideo ordinavit suum exercitum ,ut sisteret incedentes hoslium turmas , ut augeretFanu’liæ Tcheoupalentiam et felicitatem , algue ut respon-deret ad * Imperii vola (52). Illudfuz’t Regz’s Wen wang

°magna fortitudo °. Wen wang semel irascendo ° pacavitannotas * Imperii ° populos.

à. X11]. liber Chou h’ng (53) ait: a Cœlum produclisislis infra degentz’bus populis , constituit ac (ledit illis prin-

bnllieutis engainais impetu oritnr abiicere, et magnum fortitudi-hem , que quinte et ratione nititur, amplecti debes.

(48) C :Virqui exiguam une! fortitudinem , silevi unius momenti

irà moveatnr, profinu. . ’(49) Ta ut verbum , vel ut adiectivum , subandiü voce hua

(mon), accipi potest. B z Ta khijoung magnam-efliciat suam forti-tndinem. -- C :Si fortitudinem aman velis , magna;n*pristinorum Im-peratorum fortitndinem ama. Vers. Tan. araba be kitcheki, quæso ,

omnem-operam-ponas in-magnâ forliludine. v i(50)]! : Liber Carminum, tout. Top: (1,7974 1,889), 0d. "ou";

i (6,491-6,799) , libi præclarum magna: fortitudinis exemplum præ-

behit.(51) C : Regni Mi (2,147) homines , sprelo principis )Ven wang

imperio , regnum Youan (1 l ,7 53)invaserant, et jam ad agrum Koung

(6,1 5) pervenerant, eum VVen wang... )(52) A : Ut omnium Imperii populorum vota impleret. - E z Ut

nomen in ouin! lmperio clarmn et amplissimum faceret.(53) Liber Chou En; sen Annslium Imperislium , cap. Thaï obi

(4,931-io,oyo). ’ 4 i

52 , u E n c l 1cipes , constituit ac du!!! illis doctores (53 a). [fine ° dici-tur: Ipsi adjuvant * supremum-qœli-dominnm (53 b).Sic (54) præcipuo-honore-affecit eos per quatuor I ùpartes (55). flaque, sine [lamines habeant crimîna (56) ,’

due careant criminibus (57), ° illud est-in me (58). Inter*Imperii flamines . quisnam auderet esse adversans (i. e.

adversari) ejus voluntati? » (58 a) .Cam unus vir (59) transverse (60) incessisset in * Im-

perio , Won wang erubuit (61) illo scelere. Illud fil!

(53a) B : Cœlum Reges constituit ut populos regant (kami) si-mulque doceant (du).

(53L) H : Ad pacandum populos. C : ln eis quæ suprernus cœli do-

minus per se facere nequit.( 54) F : Illis duplex principum et doctornm mnnus conferendo ,

eos ab omnibus quatuor Imperii partium populis secrevit.(55) C: Quapropter, ego VVen wang, eum ab ipso cœli do-

mino imperium acceperim , ac illius vice principis et doctoris mu-nia obeam..

(56) H : Tacite indien immîtem Tcheou (7,750).(57) H : Tacite indicat populos.(58) H : I. e. mei officii est nocentes plectere , et innocentes tueri

ac misericordiâ fovere. I(58a) Perperam Noël z Qui enim ami»: mandant Cœli m

--B : Dum ulloris et remuneratoris vice fungor, quismmreplantai (C) nudebit tumultns miscere , populum suam sævitiâvexare , ac proinde ejns (mp2 universi lmperii) voluntati et volis(E) adverssri. TcIu’ 0,740) , non est Cadi mais, (ou. riot. 58) sed (C,D) voluntas omnium lmperii populorum , qui pium benignnmqueregimen amant , alque à ymnnùie abhorrent.

(59) H : lndicat Tcheou (7,750).(50) C : Id est, suis cupiditatibus in transversaux actus omnia in

lmperio turbabat.(61) H : Existimavit illud scelus suam principi: et douons dignita-

(xxvj) L in n u l. 53Regis Won wang ° 1 fortitudo °. Sic "WOu waug etiamsemel irascendo ° pacavit * lmperii ° populos.

5. XIV. Nunc igz’tur, Rex , si etiam semel irascaris (62)et pacifices * Imperii ° populos , tune populi solummodotimebunt (63) ne Rex ° non amet fortitudinem (64) °.

XV. Cam Thsi regni regains Siouan wang invisis-set (65) Meng tseu in voluptalz’s palatin dicta Sioueï koung ,

Re: ait : Numquid air sapiens ° (66) point etiam habere

hoc oblectamentum ° (67-8) ? 4

sein ignominiâ respergere. laque collecto milite peccantem ociuscastigavit.

(62) H : Nunc immites principes ludique grassantnr, ac populioppressi liberatorem votis omnibusaubelanth :Rex,si possis sicntWen van; et Won waug agere, tune lmperii bomines cupientse semel irasci ad ejiciendos suos tyrannos; solummodo timebnntne fortitudinem non satis ames. H : Quid igitur fortitudinis amo-rem , infirmitatem esse existimas ?

(63) Noël bac verba à præcedentibus quibus aptissilne congruunttenue disjuuxit : Sediipsi limera ne.. Ideo ad le velu?! tondant. E : Sisemel ut Wen wang irascaris, tune populi, nedum suam imm vi-tupenent, solummodo..

(64) C : Hujus capitis summa bac est : Si princeps possit vineereleveus iram, tune parvos misereri , ac magnis obsequium exhiherepoterit, ut eum vicinis "guis societatem et amicitiam iueat. Si ma-gnum fortitudinem alere possit, tune tyrannies ejicere, populos op-presses liberare, ac deinde omne imperium placida pace compo-nere poterit.

(65) Perperam Noël :cum exceptent Meneium. A z Re: Meneium insuc palatio Siomï koung, ubi eum exceperat, ipse imide (km).Tune suam erg: bospites urbanitatem iactans ait"

(GG) H : ludion Meneium , aut (C) Sapieutes illi similes.(67) E : ln hoc palatin erant ammnissimæ (C) ambulationes ,.

tartis , staguum piscibus abundaus , et munis generis feras.

54 ’ muscs:Meng tseu respondcns ait: Illud habere potest. (69) Si

[hommes non obtineant (7o) illud, tune obtrectant ne!succensent suis superioribus °. Qui non obtinentes (7x)illud°, obtrectant suis superioribus (72). peccant °. Sedsur qui est constz’tulus populi superior (i. e. princeps), et-

tameu non vult eum populo simul lætari, etiam (73)peccat °.

5. XVI. Si exista! princeps qui (74) lætetur populi ° læ-titia (75), populus etiam lætabitur (75 a) ejus læüüa.

(68) A : An sapientem qui ex agrorum medio venit , etiam inamœnâ istiusmodi sede commorari decet il

(69)H: Non solum sapientes sed etiam plebeios bomines , istorumgaudiorum participes facere debes. - Mencius non intelligit Prin-cipem debere sua palatii (C) Sioueï bonng oblectamenta eum po-pulo sociare, sed eum ita benigne et clementer tractere, ut subditiplacidâ pace composti, (H) ac rebus omnibus ad victum vestitumqur.necessariis instaurai , in sua quisque domo , velut Princeps etMencius in prædicto palatio , lætos dies transigen- possint.

(7o) H : lndicat Populum. Perpcram Noël : Id quad amat habens«aplat. H : Si non obtineant placidæ commorationis lœtitiam. Vid.not. 69 sub finem.

(7 i) A z Si princeps bac gaudi: solus percipiat , ac populum mœ-rore et laboribus coutabescentem non miseretur..

(7 a) A : Si populus sua sorte non sit contrntus, ac principi obtrec-tet, ladit quidem rationem; sed illud erimen leve est quia nempemagis principi quam populo imputer-î debet.

(73) H : Multo gravius peccat; omnia enim vitæ commoda ,ex populi vectigalibus, atque gratuit: operamm præbitione bausit.

(74) Vid. supra not. 1 1. ’(75) H : l. e. populo (lare ille quibus gaudet (nanpe humani regi-

minis beneficia). Vid. supra not. a: et 69 sub finem.(75a) H z Populus principem suum , ex omnibus qua aunât, v. g.

(A) septo , stagna , musicisqne concentibns gaudium percipere exop-tabit. Vid. supra DOL I7 et, cap. 1, n. 18-9.

(nvij) Lissa x. 55Si exista: princeps qui tristemr (76) populi ° tristitia ,populus etiam tristabitur ejus tristitia. Pn’nccps qui læla-tus-sit (7-) ad *Imperium, qui tristatus-sit ad ’Imperium,* et-tamen non vere regnaverit, nondum°1 extifit °.

S. XVII. (78) Olim °regni Thsi regulus King kounginlerrogans ab (i. e. interrogans) Yan tseu (79) ait : Egocupio invisere Inca Ioca in Tchouan fou et chhao wou(80) sita, ac legens maris 0mm, * versus-austnun ince-dendo , pervenire ad Lang ye (8 1). Ego quomodo agenda° potero ut imiter ad (i. e. imiter) præclaras pristinorumImperatorum (82) visitationes °.

S. XVIII. Yen tseu respondens ait: Pro]: .’ * Quam-

(76) H : Si iis qu: aversatur, v. g. tyrannide , erga eum non nu-tnr, si (A) eum famis, frigoris , atque ærumnarum immunem præs-tet, vel iis conflictatnm miseretur ac benignè sublevçt.

(77) C : La i lilial: hia, jeoui chia» hic. gaudere ad imperium(pour l’empire) , tristari ad imperium , non est en: populorum gaudie

gaudae, apopulorum tristad, ut perperam interpretaturNoël ; sed ita gaudere ut (C) principis gaudium , fiat omnium gaudium,

ita tristari ut principis tristitia fiat omnium tristitia. nid. Quandoprimipis mœror et letitia penetrant ad omne imperium (3,049-4,4604 1,073-43-x,798-8). Scribere debebat Noël: W1 cujusgaudie populi guindent, cujus flûtiau populi

(78) A : Ut tibi perspicue ostendam principe!!! qui eum populolehm posse vere "gnan , necesse mihi non erit testimonia a re-motissima autiquîtste accerserc. ln tuo regno exemplum sumam.

(79) G : Yan tseu Thsi primarius minister.(8o) H : Dnorum montium nomina. Perperam Noël : amen Su.(81) Sic Vers. Tart. et Interpr. D. Perperam Noël Long Sic.

E 4: Langje erat urbain regni Thsi linibus sin.(82) H z Trinm familiarum Hic (1,780) In (4,750) et Tcheou

(l, 187) sanrtos ireges indicat.

56 Lumenpulchra quæstio ° ! Quando * Imperator (83) adibat * re-gulos . illud dicebatur saune mon (84). Sens canon ° estvisitare tuque inspicere (85) illud-quad custoditur °.Quando * reguli ((85) ibant-in-anlam-invismi-ad (.i. e. in-visuri ) *Imperatorem , illuddicebatur chu TCHI. C1111 rc1u°

est declarare illud-quod administratur °. Visiiatio nulla-crat quæ careret negotio (87), ne], in hi: nihil-eut quadcareret negotio. Vera (88) invisebaut arantes et supple-haut (89) en quœ non sulficiebant. In autumno invise-haut metenles (veI messies) , et adjuvabant agricoles ineis qua: non sufliciebant (90). Familiæ (91) Hiap (i. e. Fa-

(83) H : Duodecimo quoque anno , prisci Impentores regna àrcgulis (E) suo ipsorum nomine administrata , perlustrabant.

(84) Hic Cheou (5,737) adhibetur pro chenu (2,101).(85) Examinabat au eorum rogni administratio florçret vel lan-

gueret (C) , au populorum illis commissorum agri culturâ niterent,vel inculti squalerent. Tune diligentes remunerabat, negligentesquedebità pœna maltatos (A) regno spoliabat. V

(86) Il : Clientelares principes , sen reguli , siuguli sexte quoquemon , [mperatorem-in-aulà-sahtatm-i ibaut, ut- illi administratio-nis su ratiouam redderent.

(87) H : Atque inutiliter lient (7,175-9,658-8,284) Ibid. : lstælmpualorun visitations, istæ Regulornm salutations: res cran!optimu ac uülissimc. C : Non deambulabant ut otii sui tudia , sedut populi ærumnas solarentur.

(3.3). H t lmperator in suc inperialis salis districts: et ugulia singuli in maque , quotaunis etc.

(89) A. B. Gram ad sermùnu. E : Anna et liguas ad une.excolèndam. H : Si cannent alimentis necessariis, ut veloutes et ro-bmfi proinde; terra salons inindereut, tune, publicis horreise0mm Paulina sublevalng.

(90) H : Si messes singulis faniliis par annnm alandia non sulfin-rent, tutu: ille: tributo et gratuits apennin (tahitien absolutas ,publicorum horreorum frugibus sustentant.

(xxviij) Luna 1. . 57radia Hia impemnte) proverbium dicebat : a Si noster.Impeeator non deambulet (92), nos ’quomodo quiesce-mus (93); si noster Imperator non se-recreet, nos * quo-modo adjuvabimur (94)? » Uua illo verna deambulatio ,et nua fila antitanks recreatio , facta-erat * regulis regulaet exemples:

5. XIX. 1 Nunc ocra ° (95) , non ita res se babel: 04mprincipe bis-mille-et-quingentorum.militum-legio ince-dit et cibaria devorantur (96). Qui esurinnt , non passant.comedere ; qui laborant , non passant quiescere. Illi* torve-mentes , pn’ncipibus suis simul (96a) maledicunt. In

populi ° corde exsurgunt occulta-odia , ce] populus ° per-petrat malum. flint: resistuut (97) mandatis , 1’11in Oppri-

(91) H z Familiæ Hîa (1 ,780) tempore in lmperialis sedis districtu

vulgo dicebatur.. . -(9:) H z Si terras perlustratnrus atque inspecturus non deambulet.(93) E : Quomodo à laboribns et miseriis quiescemus. C explicat

hibou (136) per barnum (8, 186) : quomodo accipiemus principis bonai. e. beneficia. Assentit H : quando inferiores amoiuntur Superioris(i. e. principis) beneficiis , illud dicitur-Mou. ’ .

(94) C : Non ’ deambulando sed populi miscrias leniendo, ac

egenos sublevando sese recreabat. ,(95) A : Nunc vero multum abest ut regnli præelaras priscorum

lmperatornm visitationes imitentur.(96) Tune populos quos istîs visitationibus alere deberent, im-

mensa cibaria suis eatervis suppeditare eogunt.(960) Perperam Noël: Sese invicem torve aspieimles. C i Verbum

sin , unà, simul, referendum est ad verbum tchai’, maledieere.E hune locum longe aliter-interpretatnr : Qui muneraiobeunt, tor-vis oculîs ’tuentur et principem conviciis simul impetnnt. Indepopulus imitatnr eos atqne in crimina rait. Vers. Tart. verbum ne(1 73) pechndembKexsurgm, exorl’n’) et lnterpres E pei- ’weî(5,59 5)

fonce, explicant. -

58 nananmont populos. Bibunt , comedant sicut torreutes. Plumeeomm agendi ratio que! modo 1.11201: et 1.11m , modononne et WANG dicitur fada-est vicinarum *dynastaru1n

mœror. v5. XX. Sequendo (98) torrentemo descendere , et obli-visci redire (i. e. reditnm) (99), illud voeatur ° 1.111011(100) ; sequendo torrentem° ascendere (101) , et obliviscireditum, illud vocatur°L1AN (101 a). Sequendo feras°non satiari, illud vocatur° (1016) nous; lætariyino (i. e.indulgere vino) et non satiari, illud vocatur ° musc (101c).Prisci Imperatores non-babebant (102) tamia, que di-cunlur 1.12011 et mm °, gaudia, neque (102 a) praaam,

(97) F :Æ’nc’, reguli resistnnt jussis Imperatoris qui ipsis populos

in miseriis sublevare ae fovere præeepit, illinc, innocentes subdi-tos dira tyrannide premunt. E :Resistunt exemple et mandatis pris-tinorum Imperatorum , qui bas visitationes populi sublevandicausa fieri jubebant.

(98) H : Ex alto , cymba fluctuum impetni permissa , descendere.l. e. Sine modo cupiditatibus indulgere.

(99) Nànpe reditum ad virtutem.

(100) Licou , i. e.fluere,(101) H : Obnitendo fluctibus ex infra ascendere , nempe adverso

flamine lembum subigere. l. e. Voluptatibus diu et sine intermissioneobsequi.

(1om)L1’ar1, quasi connectera, continuum voluptates.

(101b) F : l. e. tempus absumere , quad (E) famoso I (8,227) ae-

eidit. ’(101e) F : l. e. Ras suas pessumdare , (E) quemadruodum Tcheou(7,750) qui comcssationibus regnum suam disperdidit.

(102) Ad verbum : non babebant gaudium «si licou et "17 tian;i. e. non obseqnebantur cupiditatibus, nec in voluptatibus contiunis.torpebant. Vid. not. 98 et 101.

( 10m) Ad verbum : non babebant agendi-rationem Ni houri: et

(1111111) ’ 1.151111 1.- 59qua dicitur IOANG et wauo ° agendi-rationem. Illud estquoc solummodo princeps agere debet ° (103).

5. XXI. King koung (103 a) lælatus-est. Tune late de-cretum-promulgavit per universum regnnm. Exiens (104)eommoratns-est in campis (1 05) l Inde cœpitiauspicaripiumregimen (106) , et aperire barrez: publias, ad supplendumca que! non sufliciebant. Denique advocato *suprem0-musicæ-præsidi ait: Causâ mei, campane principis etministri simul latantium (107) °musicam. Porro (108)chi chao et 1 Kio chao illud est °. Illius musicæ carmen

1’017 mang; i. e. venationi , omni tempore vacando , non terebanttempus , nec vina sese ingurgitando , res suas disperdebaut.

(103) Perperam Noël z tu ergo 0121i; recentiorum Regum viciés , et co-

anliquorurn oimdibus pales discerner-e quid le agere decet.C :Mencius Regem ad pristinorum Imperatornm imitationem (Vid.n. 102 , 1oaa) hortatur, non vero monet eum ut, inter boucs anti-quorum et inter malus recentiornm temporumprincipes , eligat quemsequi velit.

(1030) C : King tseu adeo commotus est isto ministri sui sermone ,ut statim montes Tehauan fou et Tchhao seau invisere oblitus , (F)per universum regnum decreta promulgari jusserit, quibus populifelicitatem restaurant, ac ab omnibus malis eum eximeret. .

(104) C : Noluit in suo palatio voluptati et otio diutins indulgere ,sed..

(105) A : Ut suismet oculis populi miserias inspiceret ac sublevaret.( 106) Sic Interpres E. - F veto simul legit bing-fa (8,703-6,482)

atqne ca verba explicat per aperire (barres).( 107) C :ego, auditis ministri mei consiliis , et minister, me ea exe-

quente , vebemeuter latati sumus. I(108) B : Mnsica quam tune composoit ea est que inlibris diciturTdu’ ohao i. e. (G) quartas modus mnsicus, pro negotiis adbibe-tur, tune enim regiminis negotia optime peracta sont; et En choc.i. e. tertius modus musions qui pro populo adhibetur , tune enimpopuli calamitates optime sublevatæ sunt.

60 - u a n c uait : u Minis!» retinenti suam principem , quomodo culpævoræregur? n Enfin vero (log) retinere (x [0) pnncipem °,est ver: amare principem °.

5. XXII; Regm’ Thsi regulus Siouan wang interrogans

ait : Homines une-0re dicunt mihi funditus-evertereMing thanhg (i. e. splendîdum z’rnperatonîs palatium) (1 1 I).

illud ° , ne] ab illo eoertendo abstineho °?

Meng tseu respondens ait : ° Ming thang ’ (1 x2) est*Imperatoris ° palatium °. Rex, si cupiàs exercera opn’mi

Imperatoris regimen , tune ne funditus-evertas illud °.

5. XXVIII. Rex ait : Oph’mi Imperatoris regîmen ,çuz’d sït, posSum ne obtinere ut audiam °? I

M Respondens ait: Olim", quando Wen wang" admi-nistrabat urban Khi (1 x3)° , ’agricolæ à novem unum,

(109) Noël bac verba , quasi ad carmen pertinerent, præcedenti-bus incomulto adnectit. H : hic Mencius citatum carmen explicat.Tart. Vers. edchen be ilibourede, ai allaita, sekhcpi a principem reti-nenti quomodo culpa? r Sic dixit carmen.

(x 10)]. e.principem tvîtio deterrere , vel peccaturum compescere.

(u x) A : Olim Imperator Tchcou (1,187) ad radius montis Thaïchar: (4,932-2,275) impefiale palatiuml extruxerat, ad excipiendosregulos qui sexto quoque anno clientelarc obsequîum illi præstituriveniebant. (E) Area in qua surgebat illud palatium victoria: jure inreguli regni Nui potestatem cessent. Cum igitur, Familia Tcheoujam in interitum vergente, lmperator regulos non amplius visitant(Sam chenu, n,384-5,735) , nec regulum Siouan min eo palatiohabitue deceret, omnes illius eversionem suadebant.

(1 l a) A : Illud Min; M13, mon est reguli palatium. Si igitur illudhabitue velis, omnia qu: ad regnlmn pertinent exuenda , omniaveto que ad optimum lmperatorem tibi capeuenda sunt.

(n 3) C :1011 (4,656) Familiæ Tcheou (1,187)antîquum regnum.

1.131111 1. 61(114) magistratus ° par generationes (115) stipendia-accipiebant. Ad portas (1 16) et in arbis fore .inspiciebatur(117), et non exigebatur-tributum. In lacubus piscatoria-instrumenta (1 18) non-habebant interdictum. Quan-tum ad (1 18 a) sentes homines , solum puniebat gos, nonpuniebat eomm uxores-et-liberos, val, sceleris puma as-saquebalur hominem sontem non ejus uxorem-et-liberos.*Senex ° orbatus nxore dicitur mon: (i. e. viduus);senex° orbata conjuge dicitur nom (i. e. vidua);,senex°orbatus liberis dicitur To (i. e. solus); puer° orbatus.patte dicitur (118 b) lion (i. e’. pu’pillus). Ista quatuor

(114) H z a!) agricolis nonam frugum partem pro tributo exi-

gehat. p(1 1 5) H : Filios et nepotea magistratuum qui olim munera sua eumlande obierant, in singulis generationihus stipendiis alebat.

(1 16) G : ad itinerùm portas.(117) G : Præfectus regni portis et publiois nundinis præpositus

viros vestitu aut sermone diversos sedulo inspiciebat; ne qua frauaau! proditio occulte subrepens publicam tranquillitatem pertur-

bant. -(118) Licmg, i. e. (G) in Iiang (13,774-4957), Apparatus ad ca-piendos pisces. Mam’son.-Dict. TcIu’ng tseu thoun; : lapideus abc:ad retinendos pigeas.

(118c) Sic E. - Difficilis hic locus varie à variis interpretibuaexplicatur. T111. vers. Outilengge m’alma de me be kolboboumkd,à soute bomine posteri puma non involvebantur. B et F subauditoverbo ki (1,092) mequi, nodum feliciter expedivisse mihi videntur :isard delicti puma, Ici «nequebatur, [in hominem sonIem, cul et, ponon, Ici meunur, non uxorem-et-liheros.

(1 18h) Perperam Noël : pua-i partnlibw destilun’ dt’cuntur orpham’.

Kou (2,073), puât-011mm non autem abaqu-parmte-orbum, fou(5,598) , patrem non autem palrcm et matu»: signifient. Tan. Vers.

G z . 11 en c1 1 (xn)hominum gazera °, sunt * Imperii ° miserrimua populus ,etem’m non-habent (119) quemquam quem misen’æ suc

commoneant ° ac implorent. Wen wang anapicatus pian:regimen , extendendo (i. e. exercendo) humanitatem ,cette primas-dabat hisce quatuor hominum genen’busî °.

Carminum (120) liber ait: u Possunt quidem divites (121)homines , sed princeps debet miserari illos ærumnosos et

solos. n ’Bex ait ° * Proh-!--pulchrum sermonem ° (121 a) i

Adages de and drôme be oumoutou sembi, quando puer non babelpattern dicitur oumoulou , i. e. patre-orhus.

(1 19) H z orbantur patre , marito , nxore et liberis (A) quos sua mi-mi: moneant (3,211-1,178-9,982-8,284) , (C) quique ces alant, accuram eomm suscipiant. Minus placet Noëliana versio : apudquem suas misen’as et querellas deponanl , ce! cujus patmcinio innilan-

tur. Idem dicendum de Mania. Vers. in du: glial). Dia. p. 454 :poorpeuple wühout un] ont la complu): tu. Verba enim Kao-sou (1 , 178-9,982) , non signifiant quel-i vol accusant, sed (A , C) nanan, deda-mm, cliqua?! de ne mancie. Vid. Basilii Diction. n° 9,982 , et ipaiusMania. Syllab. Diction. n° 9,519.

(un) Liber Carminum , tom. Sûre je (2,203-1 1,889), 0d. Tchz’ng

joue? (4,652,4027). i(1:1) Perperam Noël : à dînitibus ut 011’qu modemd exigu!

Princeps œquum et doms est. Hic enim nequaquam de tributis exi-gendis agitur. Libri Carminum interprea : Quamvis pauperes et di-vites dicantur calamitates à Cœlo immisaas , v. g. terre aterilitatem ,aunons caritatem , pariter perpeti, attamen divites viribua valentdivitiia abondant , ac adhuc cas patienter sustinere et quodam modovineere passant (kho , 1,263). Si vero istia seuibus , vidois et pupilliaingruant , tune * viribua detecti , et dîvitiia quibus accepta damnamaniant omnino destituti , vix inveniuntur vitæ tolerandæ pares.Nonne ante alios misericordia digni aunt !

(1ala)H z indicat ca que Mencius dixit de præclara Regis irVenun; administratione.

une 1. 83S.XXIV. fil. ait :Rex , si pulchrum-judicas illum . tune*quomodo non agis (121 b)? i I ’

ne: ait z Ego exiguæ virlulis vir habeo infirmitatem;ego exiguæ virtutis vir amo divitias.

M Respondens ait (122) : ’Olim Koung licou mon:amabat divitias (122b). Canninum liber ait : a ° coacerva-vit ( 1 23) ,° recondidit °. "Involvil: et reposuz’t*sicca-alimenta

in saccis-utrimque-apertis , et in saccis-superna-parte-aper-tis. Cogilabat ad (124) pacificandum suam populum et adillustrandum ac roborandum suam regnum. Arcubus etsagittis extemplo paratis . clipeis , lanceis , securibus-magnis et securibus-parvis assumptis, tune cœpit iter-aggredi (125). n Ilaque obi viri manebant habuerunt

fruges in campas coacervatas , et in hormis reconditas ,

(n16) l. e. quid eum imitari non properas?(un) H : Sed divitiarurn amer nullo modo bono regimini obstat.

A : Dynastæ Heou tri ( 1,143-7,a1a), illustrissimæ Familiæ Tcheou(1 , 187) conditoris , pronepos ont. C:Cu1n Koung licou inter occiden-tales barbares degens populum suum ah iis quotidie laccasi vîderet ,gravi mœrore confieiebamr. Tune ut reçue locupletato potens eva-deret , curavit ut etc.

(1 nô) Liber Carminum toua-,Taja, 0d. Koung licou (6,124346).(1:3)H : tri (7,1136) est tritici metas (des meules de bled) sub dio

extrnere. A : Curavit ut populus in campis magnas manipulorumacervos, in domnum hormis ingentem frumenti topiam baberet. ,

(M4) H : hicyoung (6,164) poetice pro i (115) adhibetur. LibriCarminum Interprea collocat illud Jeun; ceu i (ad) ante verbum ne .(9,783), quad nostræ interpretationi favet : Cogitabat ad pacifi-candum ( 10,944,210 suum populum (i. e. volebat paci-

ficare a. p.) . t(1:15) H : Cum gente sua transmigrait in locum dictum Pin(10,371) , ibique regni sui sedem collocavit.

64 11 au en (xxxj)ubi viri eum eo incedebant habuerunt involuta nique Iin saccis reposila cibaria°, *deinde potuit ut tune inciperetiter-aggredi. En , si ito aunes divitias , ac eum centum fa-miliis communes-afficha illas , ad regnandum super omne

Imperium dzficultuis est?5. XXV. En ait: Ego exiguæ vidoirs homo habeo

infirmitatem; ego exiguæ virùfis homo amo voluptatem.M Respondens ait : 05m ’ Thaï wang eliam amabat

voluptatem. Amahat suam uxorem. (126) Liber Carmi-num ait : a Princeps cognomine Kou koung (127) no-mine Tan fou (1 28), venit mane , ’conscenszZs-equis-currens ,

ac legens occidentalis fliwii oram , Tpervenit ad mordisKM radices. Inde secum (129) txa’piens Kiang suam*uxorem , ° (130) venit arque simul commoratus-est. n Inhoc tempore°, domi , nulla-eratindignans(131-2)111ulier;foras , nullus-erat cælehs vir (133). En: , si itu amesvoluptatem , ac eum centum familiis cannimem-efliciaseau , aux ad me regnandum quid dgyfîcuifotis est?

(1:6) Liber Carninum , 1mn. Tara, ad. Mien (7,916).(127) A : Tan fou eognomine Kou koung , Principis Wen wang avus

(Il, 7,017), Dynast: Konng licou nous genet-m’ont abnepos; eumWon W4,658-5,884 bis) eius neposeognominasmtThaï (1 ,799)wons, i. e. primum virtute et gestis lmperatorem.

(1319H : Creil-ù oœidentalium gamina inmfiom’bus se subdu-

ure volebat.(1:9) luter-pre. E : li (1,092) signifient in (8,702) eum.(130) H 1 in (8,389) particule. Amnüt versîo Tan.

(131-132.)!1. z non bdignaBItur se marin: carne, i. a. quantamulier maritmn , quilibet vir uxorem babebat. i

(1.33) Id est : unies utpopulus, non nous ae tu, boucana eoujugiivoluptate fruatnr.

1.13211 1. 655. XXVI. (133 a) Meng tseu alloquens regni Thsi prin-cipem Siouan wang (134) ait: En inter Regis ’ subditcs ,

- existit aliquis eommittens suam uxorem et liberos(136) ad suum amicum’, transiit-in (136) regnum Thsouad deambulandum °. Si, ubiadvenerit ejus reditus (i. e. ubiredux fuerit) °, tune audiat alguisse et esuriisse suam uxo-rem et liberos, mue "quomodo agere debet?

Rex ait: Abjicere illum (137).5. M ait: Si *su1nmus-juslitiæ-præses non

possit regere (138) subjectos sibi præfectos, tune *8quo-modo princeps agere debet?

ne: ait: De-munere-dimittere illum.S. XXVIII. M ait : Siregio’nes intra quatuor rayai ter-

(1334) H : Si igitur omnes populi ad te certatim confluere de-beant, tune lmperator (actas, in palatio Ming thang, illæsa equitatesedere, ac VBI’ÎOI regulos clientelare tibi ohsequium exhibentes exci-

pere poteris. Quid igitur illud everteres ï(134) C z Cum Siouan vang suum regnum male administrant ,

(E) eum Mencîus, aimilitudine adhibîtà, aspere con-«pour: , suis se

mois damnant cogit.(135) F: Illi uxorem et liberos , non hospitio excipicndos , sed tan-

tummodo alendos et vestiendos eommittit. .(136) Noëliaua interpr.En aliquis tuas Præfectus negoù’orum causé

in raguant 171.1014 pmfecturus, nulli Interpreti probatur. E : Profec-tus est in regnum Thsou, regno Thsi vicinum , ut se deambulationerecrearet (3,201). - Cam Noël, negotia , non deambulandi vo-lumateur , itîneris eausam esse arbitretur, nil mirum si verbummon (8,652) non subditum , sed hafnium interpretatur.

(137) H : Amicitiam eum eo discindere debet.(138) H : Si nequeat cos in officia dirigere , (C) ac prohiber: quo-â

minus nocenœs absolvant, et innocentes pana alliciant.(139) Ad verbum : Si quatuor confiniorum o et interius.

5

66 MENU! (xxxij)minas silæ° (139) à Rage non reste administrentur (140) ,tune * *quomodo Re: agere debet (141) P

Re: respexit dextrorsum et sinistrorsum , atque Icon-tus-est alia (142).

5. XXIX. Meng tseu invisens (143) regni Thsi regelantSiouan wang ait : Illud-quo bananes dieunt antiquum(144) esse regnum ° le dorera eredil. Non (145) quia dici-tur regnum habere proceras ac annasas arbores , îiiludantiquum dicunt °. Sed en quad habet aptimas longegenerationum ordine sibi succedentes (146) ministros .

(140) F 1 Indicat Regnum Thsi. H : Si populi principis cura com-missi assiduis miseriis tabeseant, si morum documenta pet cou-temptum et incuriam in dies exolescant.

(141) Porro Mencius tali principi vel resipiseendum vel abdican-dam esse censet.

(142) C z Re: se non audisse simulans , ad alia sermonem convertitut responsionem sibi indecoram eluderet..

(143) Nescio unde Noël desumpserit : Siouan un; qui Pru-feclos et populum nimium parce tractabol. Nihil enim huiusmodi inhoc capite invenias. Mencius Regem vituperat, quad Ministros ,nulla meritorum aut virtutis habita ratione, modo eligat, modo

munere exuat. .( 144) Noëliana interpretatio neque nitida neque texan consentaneaest z Nonquia malta annorurn meula , Iorlgasque Regum serin re-censel, instar annasæ et allæ arboris; sedetc. G : Altas arbores,et ministrorum- per-generationes -sibi-suecedentium seriem , re-gnum antiquum habere decet. Aramon illud quo regnum iudicaturantiquum , in bis (ministris) , non vero in illis (arboribus) situm est.

(145) Loeum hune difficillimum juxta E interpretatus eum.(146) E : Minium: (H) qui eum populo lactame: vel marante; ,

principem in regno gubemando semper adjuvare valant , ita utregnum , felici hac administratione diu continuatt,’ antiquum en-dens , aliis tandem exemplo esse posait.

A 11.111111 1. 67i illud antique»: diem: .°. En, none-babas 1111m inti-11mm (147-8) minimum ’. quia me, filas-quos ’heriad-dignitatem-evexisti, hodie mimera depellis, ne fereeodem mamenta *oblivisceris eomm depolsio’nem’ (149).

S. XXX. Bex ait: (150) Ego, *quamodo prias cognas-cam eomm * inscitiam, ut à magistral); arcenm cos ?

M. ait: Regni princeps (151) ad-dignitatem-evehendosapientes, agere debet quasi non posset ab 17h11 elzkendicabstinere. Porno mon ’jm-jamæflœtums sil ut m’y-[ple-

bei (152) antecedant viras nubiles , atque ut ad remotio-

(147) C : Ministri-per-generafiones- sibi succedentes, ut talesendurent, olim intimi principis ministri esse emparant. Porro , eum

intis canas, quomodo regnum tuum ministris-pen-generationesvsibi-Ineeedentibus diu inniti ac proinde antiqunm ha-

beri posset î’ i(148)Tart. Vers. khmlsiamba , propinquus , consanguiueus minis- Iter. H : Ministri qui eum principe humeur cimentent. C 1 Ministriquos princeps cordis et fouis lace ballet, i. e. qui illi arctiaeime de-vineti eum.

(149) C z lndicat Besoin primaties ministros facillime de muneredimittere.

(150) G z Ego cos ingeuio et virtute earere nesciebam , ac non nisi

more captas ad aunera evexi. .(151) H z Sapins princeps non illa qua soles levitate trahilur ,

sed dubius et anxius diù hæret, iterum atque ilerum secum reputat.Primum , virum ad diguitates promovcre non vult, sed tandem ,virtuto ejus diligenter perspectà , quasi necessitati parons eum pro--

mat-et. "(1 52) B 1 Si internobiles, sapientem non inveniat , eum inter ple-beioa, si inter comangüneos-propinquioresnau inveniat , eum interconsanguines-renflons, (puni-e debet. B : Cum autem, tali de-lecto , eouauetns "gui ordo quodam modo evertatur, nonne princeps

maximas wigwam in eo adhibere (lebel? i i i(1..

68 lue" (xxxiij)res-consanguinei antecedant propinquiores-consangui-neos , numquz’d potest non adhibere-diligentiam °?

â. XXXI. Si fui nu’nisln’ ad dextram et ad sinistram

salantes una dicant : ille air est sapiens; nondum licetillzïsfidem adlu’bere °. Si omnes ’Præfecti una dicant: ille

tir est sapiens; nondum licet °. Si un regni hominesana dixerint : ille m’r est sapiens, ac ’deinde examinaboeo , vidais eum esse sapientem °, ’tunc utere illo.

ammonal: dextram et ad sinistram sedantes un;dicant :1716 non potest (î. e. non est (lignas qui ad digni-

tatem evehatur); ne audias filas. Si omnes *Præfectiuna. dicant : ille non potest; ne andins illos. Si nm regnihomines una dixerint z ille non potest, ac ’deinde exami-nato illo. videris illum non posse evzlzi°, 1"tune rejice illum.

XXXII. Si fui nuhislriî ad dextram et ad sinistram se-dentes ana dicant : oportet eum occidere, ne andias filas.Si omnes ’Præfecti ana dicant: oportet eum occidere ,ne audias 17105. Si ocra regni homines una dixerint:oportet eum occidere , ac *deinde examinato eo , viderisoportere eum occidere °, Nunc occide eum. [taque di-cetur : regni homines occiderunt illum °.

(153) G :Nempe chhing (3,176)1.hang. Noël : In clam ai-Hum Tian. Pmtat scriban (E) in terrain Nul tain (1,010-

:,385) ’ I(:50 H : in pnlio 0d in campil Mo 145,654»: 1,374).(155) C : î. a. Si princeps qui (A) populi: pnpositus est ad mise-

ricordiam erg: cos exercendun , humanihfis senau sihi colin]:infusa extingnat, ac cmdcliter in subditos glaviot.

(156) Perpenm Noël : Savants omnes quittais («ce Mat.Meneim per i (8,208) quinton, non intelligit justifiant qua suamcaïque tribuîmm, sed virtutem illum qui: nos recti tenaces dici: ,nuque in vorüstqm ratureront ancienne officiîa rite obeündin dirigit.

(and z. l a a n x. 695.XXXIII. Siprïnceps *ita agat, * tune poterit *haberi

populi pater et mater. ’ hI S. XXXIV. Regni Thsi 125qu Siouan wang intem-

gans ait : Audz’vi regulum Thang in-exîlium-misisse (153)

Innpemtorem Kio , ac raguInm Won wang amis-aggra-sum-esse (154) Imperatorem Tcheou; existitne illud ° ?

Meng tseu respondens ait : in historia existit illud.B. ait : Numquid subditis occidere mm principem

licet °?

M. ait : Illa furtum-facit humanitati (i. e. lædit(155) humanitatem) vocatur°prædo; illequi furtum-facit(156) æquitqti, vocatur° vir-nefarius. Porno il[Judo-ac:-sûnul-nefarius ° vit, vocatur ° soins (î. e. privatus) homo

(157). Ego quidem audivi regain": Thhang occidisse unumhOminem-pn’vatum nombre Tcheou°; sed nondum audivi

subditum Tillzang peremisse suam principem ° (158).5. mv.1Meng tseu invisens (159) regm’ Th’sipn’nczï

pem Siouan wang ait : Si facies magnum palatiaux (160) ,

C : [clan æquüatan (n,l3:-8,:oG), signifient : doler: (:th-tae(4I&-3,751) cognations l sutura instituts: (Hun, 2,654-io-I38lMol-ris. th: nahua! relations), vel (Bail. n° 1,654) quinqne subor-dinations; scilicet: 1° inter Reçu et "salins; 2° inter parentes etfilm-os; 3° inter fratres majores et minora; 4° inter marinant etuxorem; 5° inter unicos.

(157) G : Qui: populus ab eo (hachait, parentueum (laurant,nec jam univeni domina licheur.

(158) C : Won van; (usa-5,884 bip) Impentorem Kio cuti-gando, non ira vel ambitioni au», sed Cœli mandato, populos-nm,-que votis obtemperavit. Vid. Ganbil , Chou En; p. 83.

(159) H : Men; tseu videm Regain viris sapientibus mimera nonponferentem , eum «lit, ntque , allah similitudine , orguit.A (16°) H :Polatium Idificonduln eum reçue adminidnndo confort.

70 n a s c 1 xtune necessario inhabis opificuln magistral quia-1ere ma-gnas arbores (l 61). Ubi Opificum magister invenit magnasarbores , tune Rex butor ; quia vampe ’ existimati114: pesse idoneas-esse (162) suo muneri (i. e. usai) °.Siam *fabri-lignarii panna dextre securi-cædmt, etpnr-vas-elliciant illas , [une Rex irascitur; nempe ’exis-timat filas non jam passe idoneaswosse son saunai (i. e.

usai) °. a .Porro (163)° homines (164) in-iuventute°addiscnnthn-mam’latem et æquùaleml’, ctviri-facti° cupiunt agere ne! in-

(zôi) Il z Magnus trabes eum viris sapientflms confert. RectinsC : confer-t sapiqu eum opifimln magiam,sap’azam M’a, nequeImmam’Ialem et aquitain! quibus nititnr optima vegni adminIstratio,

eum trahibus quibm compinzitnr palatinm.

(162) C : Exîatimat cas domi aimantin idoncas esse. PerperamNoël :Ex luis-enim poter-unifiai trabes que tout": fiais. anus sudi-neanl. Ver-hum enim [in (un) bic non significat gestalt, sed manu: ,oflù-ium ; Chîng (306) fin par esse muneri obeundo. E interpretatur

fin pcr joung (6,164) usas; idcirco hic Ching young significat: ap-tnm esse apr eisusui. me E, alinm ac B,- C, Il, sensum affert ,nec omnino spernenduna : existimat opificum magistruln possefungi suc manne. -J : Verbumjln (au) mimas, magis hominibusquam rebna inanimatls convenit. I

(:63) C : A6 palatinm catmendum magnis trabihus, ad regnumadministrandum magna bumanitatia et cquitatis scientia opus est.Si ièimr magna ille sapientnmstudia ahnnnpat, ac pro illis futiliaac parsi momenti stadia substituat, regnum ejus non magis admi-nistrari , quam maènum palatinm brex’ioribus trabibus entrai, pote-

rit. H : Quod apectat ad arbores palatin extruemio idoneas, Re!vult cas esse altissimas; quum viris rcgno suc campai et enluminaifuturîs indigetJ semis agit.

(:50 H : Sapin-un indican.

LISSE l. . 7lpraxim-redigere illas (.165). Si vero Beur 01’s dieat : ad-tempus reIinquite ea-quæ vos didiscistis et obsequiminimais documentés (166) , tune tquomodo (167) ?

XXXVI. Nunc , si (168) lib! sit*informis-onyx (169)in hoc loco; quamyis decem milliaI (i. e. 240,000 unciis)salsa! (170), certe jubehis *lapidarium *scalpere-atque-cælare (i. e. elaborate) (171) illum. Jam ocra quad attinet

(165) H :Apud principem , ahi viri facti fuerint, gratiam inire cu-piunt, ut eum sublimibus studiis quibus juvenes vacaverunt,iinregnoadministrando , adjuvent atqne ad humanitatem et æquitatem per-dueant.

(166) Perperam Noël :Meprœamtem doum adegmgt’a bellifacinora

; hic enim verbum daman; (2,700), non præcedentem saquaiand (B , C, E) docenti obtempemœ significat.

(167) C : Nonne id est magnas trabes ad magnum palatium,exigna veto studio ad magnum administrationis opus requirere ?Porro , quomodo te lateret regni administrationem multo majorismomenti adhuc esse quam palatii œdificationem ?

(168) Perperam Noel : ecce Iapidarîus babel informem onychen..

Jabot tamen illum petite marin scalpendum dan. Si enim lapida-rius onyehen possideat , ad eum elaborandnm Iapidarii opennon indiget. Ut vero Menciana similitudo omnem vim suam reti-neat, onyx pertinere debet ad Regem qui, lapidariæ artis promusimperium, aolertis opifiéis open indiget. Inde palebit Regem, peti-tissimum gemmarium onychis elaborandi causa requirere , dnmcontra parant curare videtur ntrum insipientes et imperiti sint viriquibus traditnrus est varia administrationis munera quœ pcr se obireacquit. Nonne id est regnum minoris quam onychen æstimare ? (C)

(169) H -. Onyx respondet sapientibus vel potins (C) sapÎenlum stu-

Vid. supra n01. 161.(170) G : I viginti quatuor lion; (609) sen a4 taëls æqnivalebat.

Wm I, i. e. 140,000 liang.(171) H : lndicat «à regnum administrare. C : Regnum isto onyche

longe pretiosius est, et sapientes regnum administrandimultôwhflilll

72 ’ 111mo" (xxxv)ad gubernandum regnum, principis familiam , tune dicere:ad-tempus relinquite ea-quæ vos didicistis et obsequiminimeis documentz’s , tune * in- quo differt à volendo (i. e. nonne

idem est ac velle) docere (172) *lapidàrium artem ’elabo-

rondi onychen ° ? ,XXXVII. Thsi regm’ homines aggressi-sunt regarnis

Yan et victoriam-retulerunt ° (1 72 a).S. XXXVIII.18iouan wang(173) interrogans Meudon:

ait : Quidam dicunt (i. e. suadent) mihi exigus: m’rlutis.viro ut non mihi-vindicem illud , quidam sera dicuntmihi exigus: virlutz’s viro ut mihi-vindicem illud.

quam gemmarius onychen elaboraudi artem collent. Idcirco quem-ndmodum Re: lapidariæ artis imperitus omnemillius elaborandi cu-ram gemmario permittit, sic in regni administrations, sapientumconsilia sequi, non illis se ducem et magistrum praline debet.

(17a) Noël duplici sensu verbi quod modo dans, modo (a. g.in recentiorihus libris) [inhale significat,ingravem errorem inductusest : quam ergo princeps «gemme domino qui onychim’ ope-ris artifices site mon. polis-e , clabotant suam muchas JUBBT. Sublatl(juan E) interrogations, clarius dignoscere est quantum doctus in-terpres à scopo aberraverit : Si ne: sapientes quos magistras sequi de-bet, suis documentis, neglecta humanitatis et equitatis scientia, ob-temperare cogit, illud idem erit ac si lapidas-insu sui onychia clabo-

randi arum nous! venet. y(17m) A : Regulus regni Yan dictas nouai) (1,1611) regnmn mi-nistro suc Tseu clii (3,05941) cessent; bine populus regni Yan tu-multu cunc a miwere empit. Regni Thsi regulus opportun hac oc-casions usas reguum Yin aggressus est. Tune, (G) militibus regni Yanvina vi non repellentibus acne partis quidem elausis , facilem victo-

riam reportavit. ’ - u(173) C : Siouan wang regnum Yan invadere cupiens, ostenderenititur se à Cœlo fuisse adintum ac proinde , se , s victoria jure

utendo , minium non lædere. . I -

usas 1. 73Cam utens (i. e. fœtus) decies-mille (174)quadriga-rom ° regni copiz’s, aggressus-sim decies-mille quadriga-

rom ’ regnnm, et intra decem snn ° (i. e. intraiquin-quaginta dies) devicerim illud, pmficto solæ hominisvires (1 75) non paieront pervenire ad banc victorias cele-rilatem. Si illud non mihi-vindicem, cette habebo (i. e.incidam in) aliquam Cœli calamitatem (176). Si igïturmihi-vindicem illud , tune Ïquid censes?

5. XXXIX. Meng tseu respondens ait (177) : Si, te tibi-vindicante illud°, regni Yan populus latetur, tune tibi-vindica illud (178). Inter antiquitatis ° homines existitaliquis qui egit illud; Won wang ille est ° (179). Si, letibi-vindicante illud °, regm’ Yan populus non licteur ° ,

(174) Cum (F) vires utrinque casent aquales, victoriam referre

facile non erat. V - I 1(175) H : Prudentiam et fortitudinem intelligit.(176) C : Bine patet Cœli voluntatem esse regnum Yan evertere ,i

ac,"illiua aecessione , regnum Thsi in immensum augere. Portoquando Cœlum aliquid dat, qui non accipit, resistit Cœlo; veroCale misât, certe in Cœli vindictam ac calamitates ab en im-mittendas incurrit. Nunc igitur, ut Cœli voluntati pansus, regnumYan mihi vindicare cupio.

(177) A: Si ne: Cœli voluntatem cognoscere velit , populi animosexplorare debet. Si populi (C) se tibi libenter snbjiciant , Cœlo obse-qneria, si non, Cola resîstis.

(178) A :Si populus regni Yan regni Thsi populo sese adjungeregutiat, tune illoa pristini domini amorcm omnino exuisse, ac Cœ-lum devicti rsgni’administrationem in te mandoline compertum

erit. Q .(179) A : Cam lmperator Tcheou (7,750) scelus scelere cumu-laaset, hominum cordai jam pridem Won wang D7nastin Tcheou(1,187) conditori sese tacite subjeesrant. Ideo ille aggresslu est (H)Telleou (7,7 50) et universo imperio potinas est.

74 . I nanan.tune ne tibi-vindices illud (180). Inter antiquitatis ° lio-mines existit als’qus’s qui egit illud , Wen wang illeest ° (181). l

à. XL. Quando (182),tccum deeies-mille quadriga-rum ° regni copzïs aggrediente decies-mille quadrigarum° regmnn, populus in cistellis orizam-coctam et in can-tharis vinum prætulit, ad eundum-obviam Regis legio-nibus, numquid existebat alla causa "P Nempe fugiebantaquam et ignem° (183). Si (184) ocra, le regnum l’an

occupante, aqua fiat profunda, si ignis fiat magisardens , tune alto se-vertent, et nihil-emplies °.

(180) A : Si populi pristino domino adhuc corde adbærent, (C)patet Cœlum illud regnum alii non dare , ac prohibere quominus

inadatur. I a(181) A: Cum Teheou (7,7 50) nondum scelus scelere cumulasset ,atque hominum corda ab eo nondum deiecissent, Wen avang illiuspotestatem sibi vindicare noluit, (C) quamvis, en tribus Imperiipartibus du: jam pro se surent.

(1 8:1) Perperam Noël : Dam amatis luis 10,000 911merfs ad occupandum... , sipopulus lætabundus liai obol’am venet-il, asque

ad flapi-mm etalmdas tuas legianes in maniâllsprœtenden’t etc. etc.

Hue enim (A) jam acciderunt, et populus regni Yan regulum regniThsi, liberatoris instar, venire arbitratus, (adeo non restitit (Vid.n. 17a) , ut contra , illius copiis cibaria munera offerte propen-verit. Vid. infra p. 77. Si XLIII.

(183) l. e. crudelissimn tyrannidi se subducere volelsant.(184)H : Si populi vota non impleas ac regni l’an regulum tyran-

nidis sevitate superes , tune a te defleetent (A) et alium liberatorernqua-sut. -- Aqua et fait: tyrannidem indieant. Vers. Tart. verbnmjan, salut, putride-ac interpretatnr : moukei de chaumas, tomide"1011111611 igue obi, dhdregimininævüiasitinstar aqunmgis pro-fundis et ignis magis ardentis.

mvj) un: 1. 755. un Cam mgniThsi [lamines (185)aggressircgnumYan sibi-vîndicassent illud , ’reguli° (185:1) decrevemnt

liberare raguant Yan. ISiouan wang tem’lus ait : *Regnli malta (185 b) belliv mutilât moliâ dehrevemnt aggredi me exiguæ vidais

virum°. *Quomodo expectabo (i. e. me præmnniam ad-

versus) cos? ,Meng tseu respondens ait : Ego tau: subditus audivifuisse principem, regnum *septuaginta fautant stadiaamplmn possidens, exercuit regîmen (i. e. regnavit) super”omne *imperium; Thang (186) ille est °. Sed nondumaudivifuz’ssepn’ncipem eum (i. e. potitum) ragua mille

stadiis ample formidaverit homines °.5. XLII. Liber Chou [ring ait : a CumThang primum

n debellans-(rrannos. àregm’ K0 regain incœpisset , omne

a» 1"imperium confidit (187) illi. (188) Si in orienta1em-

(185) A: Mania: aunent Regi a: populorum vois une accom-modant; sed ille bec monita mamans, adam populo dia appuyaopitnlaretnr, omnes ejns divitias gantant ac sibî vindicnvit.

(I850) H : Tian; indicat multum un bellum , sed nominalem-

(l85b) Puma"!!! Noël : Input DM et Merlan muni-ado. Y :1004ng Mm, lad bali-lima couillonna multina-un: indien. ahanât Vas. Tan. Mambvula, «a demie-ran multum. A

(186) A: Quod usum quem ne! Thching (3,176) dans qui ro-gnant «margina aulam mdiis hmm punitions, jura super omneimperium promut; hac narrantur in lmperialibu. Annalihu, cap.leoung Multikao (I 17-9,3g3-41-1,t78).

I (187) A : Imperii populi firmîm-credidnrnnl Tchhing titan; Ig-grmm une agui K0 regalum, non ut divitiu mu ac potenüamauge"! , sed ut plebis ab illo dia oppressa injurias ulcisoerctur.

76 une"partem, ad debellandum-tymnnos par-gent, Occiden-tales barbu-i conquercbantur. Si in *australem-partemad debellandum-tfmnnos pergeret , septentrionalesbarbari conquerebantur , dicentes : quare* posthabetnos (189)? n P0puli anhelabant illum , perinde-ac

magnâ siccitate-factâ °, anhelant nubes et (190) arcum-cœlestem °. Qui (191) ibant-ad nundinas (i. e. mer--catores) non impediebantur; arabant non muta-bantur (i. e. non m0vebantur-è-loco) (192)., Thang mor-te-plectebat immïtes conup principes , et sublevabat mi-sera: eomm populos. Veluli quando opportune temporepluvia decidit, populi ab sa liberali vehementer lætaban-tut. Liber Chou h’ng ait : avide expectabamus nostmmprincipaux; obi princeps venit, lune ipse nos ad-vitam-revocavit, val , ipsi ad-vitam-revocati-sumus.

S

(188) Noël hac verbn libri Chou Un; (A et Vers. Ton), oh lmpe-rium «qui: 171i, osque ne! populi anhdabanleum, l Meneio dictame imprudenter arbitraux: est. A

(189) Il : Quomodo prîmoloco non unit nostri rosai tyrannumdebollaturus ?

(190) E : Ubi pluvia decidit tune apparat Iris; ideo magna sicci-ufis tampon un: apponte vehementer clopant. Noël : cooptantdanhdanlnubaac imbus, mon: «titi, ne subito in obortù MW:apparu]! fait et mot-l’un mm d’antan Quamvin fusior hac inter--preutio apnd Interpretes C , F , il , inveniatnr , prier mihi sensu: ante-ponendtu videur. Bond facile enim credos urbain won; (4,045) ineodem loco signifiai-e «opta eth’meoflel pouverlmmyuno 1,952)

aubes; cabanaiendum me limant. -(191) H : Cam lmperatoris Tchhing thnng logions , tyrannol

debollaturn in provinciu appellerent. -I (192) E : Suos labom allo non mmferebant. H : Sempcr agricul-

tutn meure vacabant. l

(xxxvij) une px. 775. XLlIl.1 Nunc (193) , rayai Yan regelas opprimebatsucs populos; eum Rex collecta milite incessîsset ac de-bellasset illum, pepuli * existimantes Bzgem (i. e. te)*erepmrum-esse ipsos ex aquæ et ignis ° medio° (193o) ,

omnes in amndineis-cistellis orizam-coctam, et in can-tharis vinumprætulerunt, ad occurendum Regis legîoni-bus. Si vero occidat eomm patres et flattes-majores, si*vinculisæonstringat eomm filios et flattes-minores, sievertat eomm *templa-avis-dîcata, si e templz’: auferat

eomm pretiosa vasa , "quomodo ipse poterit” (194) ?*Imperium (:95) carte pn’dem formidabàt regm’

Thsi ° potentiam °. Nunc ocra eum adhuc duplo-auxeris(196) tue dz’lz’onis terras , ac necdum exerceas humanum

regimen g illud in le concitat *imperii ° arma °.

5. XLIV. Si un Rex extemplo edens decretum, re-mittat eomm senes et pueros , si sistat (i. e. si in temploremitlat) eomm pretiosa vasa , tu: sideliberans (197) eum

(193) A : Cam obi clore ostenderim quomodo Tchhin; dans; , li-ce! reçue sephuginta tannin nasilla amplo potinas, super omne im-perium regnare potinait , saperait n! te doceun en: tu, quamvismille saillis poum, bomines sdeo timens.

(19h) Vid. supra p.5. 74. lin. 5 , et not. 184.(194) l’es-persan Noël z Quomodo toma Manqué: suffuripoæst f

Quomodo bac agada allo: non suspens? H : Quomodo chiantispopuli hniusce vota implore , se eum à tyrannide recrute potes-1s î

(:95) H : Jan: pridem reguli ressui Thsi potentiun reformidantesconjnncfis viribns illud ourdi mediuti orant, untnmmodo oppor-tune belli occuio illis non occurrent.

(196) H : Rognons Yan libi vindicando. y(g97)Perperun Noël : mais omnibus regaiYon minibus, parafen-

lù, Mus «solfiera. E et Tartan Vers. eum populo , val (H) eumpuffins et fratrilsus-natn-msioribus.

sol

78 M a a c 1 1 (11ml)negni Yan multitudine, constituai principcm 171i: acce-ptons, et deinde revertatur °,. tune adhuc poterit assequi(198) et compescere illo: °.

à. XLV. 0mn (199) regains regm’ Tseou eum regquregm’ Lou pugnam-commisisset, Mo koung interrogansait : Mei ’belli-duces periemnt, sont ’triginta treshomines , et a populo nemo volait pro illis servan-dz’s mori °. Sz’morte-plectam cos , tune non potero vincere

(i. e. exhaurire ) plectendorum multitudinem (200). Si cosnon morle-plectam , tune in posterum *torvis-oculisîaspicient suorum ’ducum° uecem et non ferent-auxilium

(201). "l Quomodo agam ut tune possim (202) °?Meng tseu respondens ait : Nuper (203) in *sterilital.îs-

annis , in * famis-annis , e principis (i. e. lui) ° populo , oit-i

soues et debiles se-demiserunt (204) in rurales-ca-

(198) H :Poterls Ml eomm arma uoudum emissa et refinerecos, i. e. poteris - occurrere discrimiui et compescere bellum ante-quun emmpat.

(199) Cu1n Meucius Siouan vous sua cousins minus sudieuteusdaine: , rçdiit in patrism suam Tseou, cujus regulos à regulo regui

Lou nuper prolligstus eum cousuluit.

(son) E : i. e. tout: est multitude ut omnes plectere non posim.(M1)Ubl se au: dubitpugnsndi occasio, duces sans , ut super.

hierfici sium(ses) H :Quid mihi osendulu ceusea , ut a graviore pœnà ü: infli-

geuda obstinesm, et populum tamen sui crimiuis pauiteat.

(203) A : Si populus duces sucs in mortis discrimine posions duseruit , illud non immerito et disque causa «duit.

(n°4) Perperam Noël: Vin’bu: sains dqîa’auibus, sodas prolo-

Lâcbanturl’n de. C : Ut se fume summaque mlseris filoutent, pro:

desperstioue se in obvins fosses deiiciebnnt. H: un Me.supradictis : minou ne; duces perleront. h

1.1 un r. i 79nales clin fosses . *ad0lescentes qui dispersi-sunt (205) ettransierunt-in quatuor impers? partes fere mille hominessa!!! ° (206). Interea principis ° * horrea [ragions refertaomet, ejus *æraria divih’is abundabant; sed a præfectisnullus ara! ad eum depublica misen’a admouendnm. Hu-jusmodi superiores parvi-faciunt (206 a) atqne perimuntinferiores °. Tseng tseu aiebat z u cavale °, cavete °; quodexit a vobis revertetur ad vos ° (207). n Populus° (208)nunc° deinde occasz’onem motus par-pari-retulit ’°. Prin- V

ceps , ne incuset 1’110: sed seîpsum °.

â. XLVI. Sz’vero princeps statz’m exercent humanum

regimen , statim populus ailiget suum superiorem (i. e.suum principem) et morielur pro suis (lucibus °.

5. XLVII. Teng regqus VVen koung interro-gans ait :Meurn regnum Teng est exignum regnum". 01mautem sium si! *inter magna ragua Thsi et Thsou , ser-viamne (i . e. exhz’bebo ne obsequz’um) regno Thsi °? Serviam-

ne rogna Thsou (2og)°?

(:05) H : A11 vicuun quuritandulu.(aoô)PvrpenmNoël :Ecquü mœmnwnawnùlûemm’t? Hic

du: verbumla’ (2,493) non signifies! quantum? quoi? sed fie,propeŒ,lr1’,i.e. En, 11,015, appropinquare)pmpemod1m.

(206:1) Il : ludions peineipem et prnfedos quos nnlll populum su-

blondi cura mugit.(207) H : Sive enim homines heneficiis 9d nolis elfeceris , titi par

pari rendent. *(208)]! : Populus nunc (i. e. in recenliori pogna) deinde (i. e. àleur Mur) trucibus oculis super-imam neceln sapait , qui: prius, su-periores in sacrilibus muis ipsos nullo anxilio lentos sire- i

lm v(:09) C : Volt poœutiori regno disante , ut, ejus patrociuio fre-tus , 0b alios qui inunionibus nihil timeudnsn bahut.

80 llNCll (xxxix)1Meug tseu respondens ait: (210) Illud consilium quadpetis, non est consilium quod ego possim met! prudents!assequi (i. e. excogilare)’. Si tamen non absislas (211),tunc exislit (i. e. menti occur1it) nua res °. Postquam pro-

fundius excavaveris (212) bas fossas °, nique allias erexe-ris hæc mœuia" , si eum p0pulo lucaris illa, si (213) ipseomnes-vires-exeras pugnando asque (ad moriendum, acluis beuglât: fiais; ut p0pulus non fugiat, tune illudadhuc potes (214) facere°. s

5. XLVIII. Regni Teng "plus Wen kouug interrogansait: Cam repli Thsi homines *jam-jam-ciucturi-sint-mœnibus (215) ferron Pi (216), ego vehementer timeo(217). ** Quomodo agam uttuuc passim (218)?

(s10) A : Cam repu Thsi filai succensurum sit, si repuThsou obsequîum prunes, se difficillimnm ait te ex utriusque incur-sîouihus omuino criante , nec ludeo nec possum tibi consilium dore.E : eum box-11m regnornm principes sin: pariter impii , non possum...

(:111) l. e. si me argue non (lainas, si cousilium en me elicerefilai certum est.

(au) Perpersm Noël : Jobs ergo in louis apis (une dinornis Wfanaspmfundas, «emmiella urbium mænia. C : Tuumregnum in)hobet fosses; jube ces profundius excavai. Regmun hmm jam baht .mania, jube es sltius erigi. Verbum sse (3,814) bas, bec, astis in-dicst Meneium de fouis et mœuibus jam entantihus loqui.

(:13)PerpersmNo!l : Quin imoetsi mari oportuetù, stationna nous.

m,aushouanadmiltel.C,F,l-l, verbahiao ne, i. e. omnes-dres-exem pugnandomqueodmonemflsrt. vers. pouœheselefachduam),nimnda sont ad principem , cætera vero ad populum. Hic bien .(3,740) pouitur pro hiao (880) nisi, canari. Vid. Morris. 5.71105.

Dia. p. 245, n° 8,536. I(314) H :ïllud quad ratio fieri adhuc passe mulet , non sliud est.(s15)E : Regni Thsi regulus terram Pi jam occupstam murin cin-

gere psrsbst , oka-l) deinde reguum Ton; facilius oppugusret.

un: 1. 81MangueuIeSpondem ait: Cu: *olimThaï wanghabitant in "gitane Pin, ce *sepùemfiomlu-huhriW incntsionibus-vexarent eum. reliquit illam (ragio-nan Pin) , nique Kbi cban°infm(i. e.athi chu: mont?malices) coudât! urba, communisant”. Non digendo (2 1 g)°

occupavit banc adam,- sad non abstinent (i. e.

aliter ageré )°. -5. XLIX.S;’ princeps vere excusent firman, in saquen-

tibus generationibus , à!" flics yin et nepdtes cettecliqua?) existet mandait (220?. ’Snpizns* fundat-dywtiam, 1:1sz: pana-ri: * ummliuat-dignitatiæ-haredîtatem , tantummodo peragit (i. e. satis est per-agere) ca que chablions digne sin! ac passim: ab illisennfixmari" (22 x). Vera-n qnod-spectat-ad° perficienda con--

dilue dynastiæ merita , tune cœlum (222) est °. Princeps ,

I (:16)G: Nomen regni cujusdam regno Teng vicini. Tart. intcrpre

kgit Sioueï. ’(:17)H : Timeo ne pariter me Iacessat, ac meum regrium invadat.(:18) H : Ut è pedum) mihi imminente salms «adam?(1:9) C :Nan quel lace sed" auspîcando regimint commodior

au qua: agio Pin. -- Non eligendo etc, i. e. banc sedan liber:chai-ne non occupait.

I (no)A: Quamvis, ut Thaï vans, œgmlm suam minât , si , min:instar , virtutem «in! coleta , ains poster] , cœlo Pavane ac felicircmm mutatione , ad dignitatem regina promovebuntur. Ibùl. Inde(i. e. ex and): ad radius montis KM candit.) nous est dynastie.T cheau(1 , 187), ac VVen wang ejus conditoris filins VVou wang, res-taurata nvi ni Thaï mg potestate , me: un’nennm (E) impenî do-

minium assecutus est.(un) H :1. e. Virtutem calen, humanitatem in subditos exercere.(un) Non humanæ vires , sed Cœli providentia efficit ut ista

malmena cd perfectæ monarcbiœ culmen asmrgant. C : Inde pa-let Cœlum principes qui virtutem coluerunt , semper remmena.

6

82 muon (x1)ut sicut illud , quomodo ° (223) ! Tantummodo enitere ad1exercendam virtutem (224) et nihil-amplius °.

5. L. Begni Teng regulus Wen koung interrogansait: Teng parvum regnum est°. Quanwis exhauriat viressuas (225) ad serviendum magnis regnis (226) , tunenon poterit adhuc (227) en evitare°. "Quomodo agam uttune possim (228)?

Meng tseu respondens ait : Cam *olim Thaï wang (habitant in ragions Pin , ac *septentriOnales-barbari in-

.cursionibus-vexarent eum, quamoz’s serviisset illis eumpellibus (229) et sericis-pannis , non [potuit tamen cosevitare ° ; quamois deinde serviisset illis eum cani-bus et equis, non potuit tamen ces evitare °; quanwz’standem serviisset illis eum unionibus et gemmis, non

potuit tamen cos evitare °. iTune congregatis sui regru’ fsenioribus° alloquens cos

ait : Illud-quad *septentrîonales-barbari° exoptant° , est

(:23) Perperam Noël : Eocur îgitur in: unguis? C z nunc regmunThsi præpotens, magnum veto Teng debile est; cette illi resistendipotestate car-es. Ut igitur Principis (i. e tuî) potentiafial valida sien!laujns (je pi H.) regni Thsi potentia quid tibi agenda": est? Ne forteingenti molimine opus esse arbitrais. Solummodo... I

(224) A : I. e. En que principem accent. Vid. nol. no.

(225) H : I. e. Divitias. 4 ’(:26) I. e. Ut regnorum Thsi et Timon reg-alun muneribus demul-

ceat. IA (:27) H : Non potero me ab eomm incursionibus defendere.(:28) l. e. Regnum meam illæsum servare.(229) Servù’t eum peIIibus etc., i. e. pelles etc. , in obsequii signum ,

illis obtulit.(230) C : Barbara illa sans, non tributi solutionem sed meam

regnum petit. t

(xlj) mon r. 83A Vmea ’ terra°(.23o). Ego audivi illud dz’ctum°: « pn’rzceps*sa-

piens non mulet, propter ipsam terram ’quâ aluntur homi-

nes°, omiseontendere in; ulnoceatbominibus(231) n. Vosduo et tres filii (232) , quid doletis , propter-quodfutun’tsitis sine-principe (233)? Ego * jam-jam-discessurus-sum °. iH13 mais discessit è regione Pin , ac postquam supera-visset *montem-Liang, urbe-conditâ ad montis Kbi chou°radices , commoratus-est °. Tune regiomîs Pin homines

dixerunt : pn’nceps noster bumanus vit erat°; non licetillum amittere (234)°. Ida’rco 1 secuti-sunt illum cer-Iall’m propemverunt, sicut mercatones luen’ aw’diores qui

confluunt-ad nundinas.Quidam àit: siBegnum àmajon’ous tronsmissumpergene-

rationes conServare °, non si! illud-quad homo ipse" possitagere°, aporie! vires-omnes-exerere pugnando asque admoriendum , ac non decet aufugere. Princeps , quæso ,clige inter hæc duo °- (234 a).

(231) Perperam Noël : Vir princeps nous non mitan. Hic vo-eem i ("5) rectius propler, ab, quam mi , interpretabimur. Vers.Tarl. Ambon: salsa, m’aime be oudsirengge i taurgounde, nialmabe kakimko , sapientes , propter «à siens bomines, non nocent homi-nibus. E: terra gignit’fià: quinqua fruges quibus aluntur hommes.Porro, si princeps terrain, subditorum sanguinem in præliis ef-fundendo, meatur, ipsa terra, que eos alere debet, necis causa et

, instrumentum evadit. i(23:) l. e. Dilectissimi subditi. t(233) A:Ne doleatis (C) neque arbitremini g (A) vos , postquam dis-cessero , nullum amplius principem habitues. Principes (H) enim.douce bomines. Solummodo (A) virum benignum ac humanitstepræditum, qui mihi succedat, repu-ire satagatis.

(234) A : me nom-uni columen eut, nostræ securitati et felicitaticonsulebat; quomodo illum sic misere à nobis avelli pateremur 3

6..

84 muon5. LI. Cam reg-ni Lou regain Phing koung (235) fiant.jam-exiturus-esset , quidam *principi3ntiosuævir nonu’neTiming tsang ° ragans ait : aliis diebus , rasade princepsexire volebat, tune certe admonebat ’præfectos (236) deloco quem petebat. Nunc ocra quamm’: ’ currusjam ’equis-

junctus-sit°, *præfecti uondum sciant locum quem petit.Ausim illud rogue.

King koung ait : *Jam-jam-invisurus-sum Men; tseu.Tite. ts. ait: Pape l quomodo ° mon est quâ fit (236 a)

(i. e. quomodo fit) utprinceps si: demittat suam nobilit-sx’mam personam , in prius-eundo ad imùendum *pn’-

vatum-hominem ° ? Procul dubz’o *existimas en: esusapientem"? Kim; et equitas (237) et afro sapieute ° exire(238) soient. Verum ° *Mencii ° posterions enquis (239)

(234a)H : l. e. Ve! emigra, vel regnum tibi à majoribus transmis-sum fortiter tuere. Si speras (C) fore ut subditi tuis beueficiis de-vincti te , ut Thaï wang, quocumque sequautur , tune discede; sinon , usque ad morum dimica, neque aliù transmigres.

(235) C : Lu tcbiug tseu (G) Meneii discipulus qui pmfectnrungorebatin reguo Lou (12,187), ungistri sui upientiun opud Princi-pem collludirnt. Cum ergo illuc appulieset Meucim, Phil); Rangeum invisere volait.

(:36) Perperam Noël : "site damait administras. F, H t Praleetiquorum officium est «quos autrui optons.

(:3611) Interpres E locl hujus difficillimi verbe se weï (3,2"-5,595) aliter explicat : Quomodo! illud-quod (sa) princeps bodieagit demittit(khing) nobilissimom ejus panama. Secutus

mA,B,C,H.-q ,7(:37) Perperm Noël : momon ballastas et avilîtes. H : illud quadTirs-u; vocat riz-u et tequila: auna non est quam lumpmum vel" in-gentinru vel exiguorum coup-menue.

(138) Sopleus exterius prodit. neuve servat , rital et Iquiutem.(:39) I. e. Exequic qua Mencius mai un prias defuetn per-

(slij) une 1. 85superârunt prions exequiu. Princeps ne ses eum invi-surus ’.

King bonus ait: la (i. e. non ibo).5. LII. Cam L0 tcbing tseu aulam ingressus-esset ad

pn’nex’pm inviseudum , ait : Princeps , *quamnam-ob-causam non invisisti Meng kho ’ ?

P111315 bien! ait : Vir alloquens me exiguævirtutisî vitum ait : *Meueii° posterions exequiæ sympasetmagng’lîcentzh superârunt prions exequias ç * quapropter

non ivi ut eum inviserem t. ALa falun; tseu ait: Quomodo°! numquid illud-quad

princeps vocat superaro ° , situât est in eo quad priusadhibuit lamons viri-litterati ritus , posterius sera adhibuitsolemnes*præfectin’tus; videh’eet, quia (240) prius adbibuit

tres ollas (i. e. tria fereula) (241) .° posterius vero adhi-buitquinque allas ° (242)?

Fixing bang ait: Minime. Illud quad voco supemresitùm est in *loculi-interioris et loculi-exterioris, atque*vestiumvfimerearum (i. e. sindonis)" pulchritudiue °.

La teht’ng tseu ait : Illud non est illud-qnod jure vocessmemu’. Pauperis enim et divitis facultates non suuteædein (243)°.

suivit. -- Cu- vorbun Sou; aeeontu Halo (1,084) notetur , ver: bu-ins lad interposait: bucentnlanaïdprius parmtansua mollimais 15;!de pommer: me patn’

(240) Perpersn Noël : A» quia in pn’mù Mouche enimprincipe]. Ion interrogat usum, sed ou: interrogatiouis sensum«punit.

(s4 r) il :Intelligit piscem , «illum-camem, et camem-siceam.(s42) Il :7 Intelliglt aquilin, mon: , piscem , camem-ciceuu , (D)

polluiez-«mm. .A (.43) H : Quondo Mencius quDuYit par! , poulier ont; quandomatri , præfecturun gerebat , ac- dividis sbuudabat. Atque in , juta

36 MERCI!S. LIII. La tching tseu invisens Meug tseu ait: Camego Khe de te verba-fecissem ad principem, princepsideo cupz’ebat venire ad te invisendum °. Sed quidam *prin-

cipi-gratiosus-vir fuit nominer Thsang tsang ° qui retinuitprincipem; princeps *eâ-de-causâ non (244) profecto °I

(i. e. profecto non) veuit °. ’M. ait: (245) Ubi qui: agit (i. e. magistratum gerit) ,

aliquis efiicit illud (i. e. prom0vet illum) , obi quz’s sistitur,

retiueti illum. Illud agere ne! sisti, non est illud-quad homo per se possit facere°. Quod igitur ego ° nou-occurrerim (i. e. me invisentem non viderim) regm’ Louregulum , ac apud eum gratz’am non im’en’m, Cœlum eye-

cit illud °. V1713 iste Thsang familiæ° filins , quomodo salas

potùisset efficere ut ego non occurrerim pn’neipz’° P

facultates suas , modo patri , modo matri parentavit, nec eum ullomodo hic teuui illic vero magna sumptu usum esse , sed potiusrituset nquitatem servasse dici potest.

(244) Elaliter: ko, i. e. passe.(245) Noël : Quod princeps commendatione impulsas adent d’un; ,

cd eum ad regimen cachot; ce! quad delraclatiane ramdams non admt,oel à regimine arceat, istud adire ce] non adire altius provenit quamab infirmis Indus hominis mon. Quamvis Noël locum duplici modo

couverterit , ne sic quidem verum Meneii sensum assemtus est.-.Verba enim Iu’ng(9,658) et ldu’ (4,650) non ad Principem, sed ad vi-

rum litteratum refereuda sunt, nec incedere etin oindsti, sed amenmunus, et illo amenda prohiber-i, signifiant (B, C, F, G, H). --H : Si homo à principe gratiam iueat ac magistratum-gerat (long), ali-quis-sane , (C) sua apud principem commendatioue, suisque laudibuspromovit illum. Si à principe (C) gratiam non ineat, si sistatur (i. e.probibeatur) , aliquis sane , eum apud principem accusando , à ma-gistratu removit. Quod vero aliquis laudibus apud principem elatusmagistratum-gerat (hing), vol calumuiis impetitus arceatur (tolu),illud ab immine non provenit, sed à Cœlo, quod quidem (E) laudatore

val detractatore pro libitu usum est. ’ s

(xliij) nous I. 87mmmwwuwwwummnmmmwmw

C A P U T I I I

Tructatûs Kaung son tcheou pars prier.

5.1.1Koono son TCBEOU (1) interrogans ait: *Magister,si obtineres pn’man’am provinciam (2) in rogna Thsi ,numqui’d mim’strorum Kouan tchoung (3) et Yan tseu °

egregz’a facinara passe resuscitare tibi pollicereris °?Meng tseu ait: Tu vere regm’ Thsi homo es°. Novisti

oindras Kouan tchoung (4) et Yan tseu et nihil-am-

plius °.’ I .S. Il. Quidam (5) interrogans à Tseug si (6) ait: Si meus

(l) G : Meneii discipulus.(2) E : Explicat tong Ion per te sse (2,694402) cousequi præfectu-

nm. G : Commorari in præcipua terra seu provincia , i. e. inregni administratione præcipua auctoritate potiri. -Hie verbum Iou(10,691) vulgo du, metaphorico pollet sensu, cujus origiuem apudSiueuses lexicographos, imo apud cunctos, si excipias C, Meneii in-terpretes , frustra quæras. C: Primarii præfecti murins dicitur [ousen via , quia omnesinferiores præfecti qui tributoruui solutioni veldelictorum cognitioni invigilant, ejus tribunal, relut tritissimam

clam, frequentaut. t(3)15: Kouan tchoung idem erat ac Iou(1,808-i,177); Yan tseuidem erat ac Yan 111g (3,923-2,o43).

(4) A : Minister Kouan ,tchoung sub regulo Houan koung.(4,235-61 a), minister Yan tseu sub regulo King kauug (3,942-612) , flame-

mut.(5) Mencius, ut discipulum vebementius arguat , sapientissimum

88 lumenmagister (i. e. tu) se ipsum comme! eum Tseu Ion, taler-Inam mugi: sapiens ipn’ «nanar?

Tseng si *turbato-corde ait :Hujus vz’n’ scientz’a crut

’ illud-quad meus *avm Tseng sa» man’me veneraba-tur ° (7).

Idem vz’r ait: *Cum-res-ita-sit, si meus magister (i. e.

tu) se ipsum corfirret eum Konan tchoung , uternammugis sapiens à»; viderelur° P

Tseng si ’imm-vullu-præferens ac minime 411m: ait:

Tu quomodo *contulisti. me eum Konan tchoang? CamKouan tchoung obtimfisset principis, flint-illudipse mimas-ohm- solus° ! Prœlcrea-agens inadministration (i. e. regnum administrans), *sicut-ilh1dipse diu-permansit°! et tamen gaminas *res-præclare-gestas, sicut-illud ipse fuz’tvilis et abjectus (8) ° ! Tu quomodo

’conmh’sti me eum buiremodibow’nc (9)?--Hæc Tscngsz’.

5.111. M ait : Esse alter Kouan tchoung crut illud-

Tscng si interrogationi non minus (0121. S. l.) insulta nabis valaisrespondenœm inducit.

(6) E :Tsenç si doctorîs Tien; tseu upas, Tua Ion œlebcn’imuCenfucü discipulmeraî.

(7) AzQuomodone culeocod’arenudem?(B) C z pacha noneâidén fait)", licet

à principe gnian influent , agui achinisœnioni non rufian!!!soli (po chouan); ille veto salant tanna eum aucuritahooupl’)’ Mû

qui: manu: suam diù non reünuerunt (po kieou); il]. un un Wtampon (je pi)! rampe quadngima amis. Inde apeura ont foreut rebus inclytis claresceret. Attam principen mati miniumImperatnl’in hetman «in non mm, un «un eum omnibusreplia-ducaux (po, 138) Wenimodu stagnât. mina bd-nora aient-illud (,0 pi i. e. adeb) vilîa et spernenda fuere!

(a) l. e. Quomodo me enferre aides eum minium (piliez! hui:

(xliv) une l. 89quod Tseng si ° non ’facîebat (10) (i. e. dedignabatur) °;

’In-vero quomodo existimas me optant illud°?

K.1ait:(1 1) Kouan tchonng ce. perduxit suam princi-pem ut regrxaretwper-regulos , Yan tseu ca perduxitsuam principem ut par universum imperium fatma-incla-resceret. Nom?! iIIœ nu’nistronnn Konan tchonng et Yantseu rab-geste adhuc non sufliciunt factu (i. e. non, snnte(ligna qua: excipai-in) i (le)?

Il. ait: (1.3) perdneere regm’ Thsi regulum ad vert re-

gnandum milu’foret velnti vertere mannm e (i4).5. IY. ait : *Ita , tune *discipuli tui ° dubia increve-

mut nimietate (i. e. mulb-magis ). (15) Bain-veto , si

auctoxiuœ nival-h , et hm long) tempore reg-ni negotiis præfuerit,un abiech cdidit facinora’ -- Il]: facinora tamtam indicat Mencins

tripote ùiscipulo me notlssîma. m. not. 8. ’(Io) C un: ou", nonfaciebal i. e. vile-existimabat. Aliter E :cum

Tseng si (C) mihi studiis et doctrina simill’unns non (po) cuperet esse

(oui) du! Kant imbattu; , quomodo existimas ’(i en?) me cupere(ÏMfiIM(Æch’),nmptîlli similem evadere P-Alii legunl achalait. .

(in) C :Tn qui cos contemnis quid præstantius edidisses ?(n) C :Konng sun tcheou, quasi Meneii mentem non intelligent,

itou-I un!"(I3) Il : Hic verbnm i (115) eodem sensu panet ac khi (32577)

patinera-Amer A et E. A addito verbe weï(5,595) : iex ,ldu’suo,

la!!! wilfcdt, pu regulornm-dncem. -E t i in tso (16:01:41-juvando , khi goum, hua principal: , wcïfecit eum , etc..

(un C : Si llîquéntnm temporis primarîi præfecti munus gerc-

rem , me adjuvante , regnî Thsi princeps , non , quemadmodumKonan tchoung administrante , regulorum-dux , sed alter pristino-

un morum Imperator evaderet.(15) C: Sed ut Kouan tchoung et Yan tseu omittamus, nagent ne

Wen vengyirtntis defectu universo Imperio hgeo (lare non p0-misse contentiez?

go nanarex Regis Wen wang° virtute testimonium paumas, nabisvidera erit eum centum annos vêtisse (16) et deindediem-obiisse, ac virtutem ( 1 7) ejùs * nondum-adhuc dinundi

potuz’sse (18) pet universum *Imperium. Won wang (19)

et Tcheou koung ajusfilii continuaverunt illam * et-deindeoptima momm documenta magnopere accreverunt acpfæclamm regimenflonuit. Cam ocra nunc asseras veramregnandi normam assequi rem esse adeo facilem ° , tune ,numquid Regz’s Wen wang flirtas tz’bi non sufiicit imitatu

(i. e. tua imitatione (ligna non est) ° (20)?

(16) H: Discipulns, Mencio ministram Kouan tcboung conte-mnenre atlonims hambat, seâ , eo asserente veram regnandi nor-mam assequi adeo facile esse , in dubio magis anxio verseur.

(xôa)Sic C.-H : Regnavit centum, G: Nonaginta annis.H : Spe-ramli locus erat, eum virtule aulam temporis exculta, facillimeomnibus populis dominatnrnm; attamen, ex tribus Imperii partibusvix dues obtinere potuit.

’(17) Perperam Noël : filonardu’am. H : Mencins intelligit illius

documenta moribus emendandis idonea (3,743-952) intra nrctissimostermines fuisse contenta, ne vix omnes Occidentis regiones penc-

me.(18) Perperam Noël z Non pond! lotam Manomhiœn (:07me et

podiatre. Ex omnium enim Interpretum sententia, hic Verbnm Ma(4,994) non signifiant conjungore, quo sensu aliquoties occurrit,sed (B. C : 2,706,4,994. Vid. Morrison , n° 3,416 et 8,42314quque-instillan’, undtquaque-pawdeœ. Assentit vers. Tan.

(19) A z Won wang debellavit dynastiam Chang (1,299) , nempe(H) lmperatorem Tcheou (7,750); Tcheou koung præscripsit rituset composuit musicam.

(no) Perperam Noël : Numquid princeps Wen. wons" sujficiLaddandam velum Imperû’ normam. Mencius ait : numqujdRegis Wen van; , quemadmodum ministri Kouan tchoung, exem-plum abjicies, numquid et illum imitari dedignaheris? Noëlianus.

(xlv) ’ Luisa l. grM ait: Wen «mg Regis vidas quomodo posset ade-quad ° (21)? Al) Imperatore Tchhz’ng thang (22) *nsque-

ad .Impemtorem Won ting (22 a), sapientes et sancti.°principes (23) sex au! septem (23a) ° exurrexernnt. *Im-perii populi obsequentes farnih’æ In diu-perstiterunt °.Cam diu-persfiterint , tune diliicilefuit mntari (24)°. TuneWon ting *ad-aulam-advocavit *clientelares-regulos ,et obtinnit *Imperium, veluti vertisset° manum (25)°.Cam Imperatoris Tcheou ° distanüa ab Irnperalore Wonting nondnm duravisset (i. e. non esset magna) ° (26) ,bine , Tejus antiqnæ fidorum nu’m’stromm familiæ , et. dia

error non aliunde quam ex negatione (po) tenure sublata ori-

tnr. l(au) H : Si inclytus Wen wang in tant: impedimenta offendit ,illud non virtutis deiectui , sed innnmeris difficultatibus exigus ejuspotentia tune superandis jure imputandum est.

(un) H : Thching (3,!76) thang Familiæ Chang (l ,299) cohditor.(au) E : Sive Kaotsoung (n,656-n,1 15).(a3) Perperam Noël : Recensmtur 67. eiusdem stûpù Impemlom.

Doctus interpres numeros 6 et 7 pro 67 , nescio quomodo , acce-pit ; nullus enim textns Iou-chi-nsi(6 l 5993-3) semgWa-septem exhibet.

(230) Scilicet(E): Mikiaù ,799-6, 173), 77naïmeou ("799-3, x70),Trou i(7,0I7-So) , Pilon keng (6,57o-n,51 a), etc.

(24) H : Cnm eomm vinas et beneficia , lingnlis generationibusancta , omnium populorum corda altins penchassent , hum difficileerat homines Familiæ In parere clin annotes , ab illa subito dosois-cere , ut novo domino adhærerent.

(25) A: Quamvis Imperii vigor in dies extingneretur, regnandinorme nondum immutata fuerat. Ideo VVou ting adeo facile , res-tant-ah Imperatoris Tchhing (3, l 76) thang anctoritate , remm poti-

ùu est. i(25) I. e. Cnm inter Won ting defnnctnm et Tcheou (7,750) nonmultum temporis effluxissel. C : Octo generationnm scu m8 auna-l

92 n a u c 1 1subnzissonan populomm transmissi pictais et confluasmores; filins, transfusa ab antiquis Imperatoribus do-mesticæ et publia: adrm’nistmtioms exempla , bonumque

regimen sanctissimis antiquorum IMpemtorum 141314:nixum , adhuc crant perseverantia (i. e. vigebang) °. Præ-terea existebant Weï tseu, Weï tchoung (27), ’reg-is-filii Pi kan , et Ki tseu , nique primat-t’as minister Kiao ke.Omnes isti qui sapientes viri emnt’, ’simul conjunclis

virions, auxiliando adjuverunt eum. Idcirco Tcheou inImperio diu -permansit et deinde amisit illud ° (28).Pneterea pes terra: non oral qui non foret ejus pos-sessio ° ; unus populus non erat qui non foret ejus(i. e. illi) subditus (2 8a) °. * In-hoc-rernm-statn Wen wangex° terrâ (i. e. regno) in-circnitn centum stadia complec-tente surrexit; *inde illi difficile oral universum Impe-rium slatz’m subjicere ° (29).

5. V. Regm’ Thsi homines habeut proverbium quodicitur : Quamvis vir habeat prudentiam et perspicacita-tem , illud non est sicnt *ar1ipere-opportnnitatem (3o) ;quamvis vir- liabeat *instrumenta-aratoria, illud non est

mm, : septem generalionum, intervalle distslnnt. H : Ideo po-puli à Funilla Chou; (1,599) nondum corde deseivernnt.

(a7) H : Impentoris Tcheou (7,750) fret-es ex alia matte geniti.(:8) C : Nempe Principis Won (4,658) van; une.(28 a) Hic yeou vulgo sicut, eodem sensu pellet l6 tseu (8,663).(:9) B : Cum igitnr Wen wang augustal!) difionem ne ponces

copias possideret, quomodo tout formidandnm hostem statim de-bellare potoisset!

(3o) E : Chili; obi est divitiarum et boum-nm adipiscendorumopportunitatem captan; toi’chl est tempos arationi et sationi ido-neum expectore. - Quasi lice"! : licet Princeps maxima pru-

(xlvj) une 1. 93sicnt expectant tempos oommodmh. Nunc temPOfis° ,une facile un (31).

5. V1. 011’111 d’un Familiæ Hi: princeps , dam Famik’æ

mm In et Tcheou principes ° florerent (32) . impen’alaterritorium non emt quod excederet mille sindia°: °nuncmagnum Thsi habet hujusmodi tenitorium° (33). Olim (34)gallorum cantus et camp latratus sibiinvicem nspoudentesaudiehantur (35) , et penetrabant ab imperiali «de adquatuor confinia; "me "gnian Thsi habetfmqumiemhujusmodi 1popnlum°. Terra ejus non indigo! mntationis(36) tu dilatetur°; populus ejus non indignai mntationis utnumero-âugeatnr °. Si igz’tur regni Thsi regains exercent

humanum regimen , tunc quominus super omneregnet. nemo ° poterit impedire °.

5. VIL Enimvero oiromm ocre * regnantium ° *inter-regnum (37) nondum fuit distans et longum præ hoc

demis , et clarissims virtute , quemallmodum Wen mg, præ-dims oit, ni tempora fanant, nihil proliciet. Perperam Noël z Nonpotes! tamen malins demonstmrc suam pmdmtiam quam in... non po-lar! [amen illum (ligonern) mdius memare quam in...

(31) C z Cnm pressens tempus nostro proposlto ait adeo commo-dum, nnmquld mens de regnandl facilitate sermones pro delira- A

mento habebis ! I(3s) H : Tempore que Imperatores 1h (7,106), M (5,124) ,Wen min; (3,783,5,884 bis) et Won (4,658) mexnrmernnt.

(33) H : Quanto potentior et Principe Wen une»; oui humm-nodo centum terra stadia enim!

(34) C z Prædictonnn Imperuorum saute.(35) H : Indien: adeo confertam fuisse incolarum multitudinem

ut inter domos ne minimum quidem relinqneretur intervellum.(36) l. e. Non illi opus est nous tous: et noms cohues qua-en.

E : Ditione satis ample , populo satis frequente potitnr.(37) A11 «rhum Hi optimum»: Regmn ° non exnrgere. Lima

94 111 11 n c 1 1n’aura tempore°°. Populomm °I mœror et miseria sub

tyrannico regimine , nondum fait vehemens præ hocnoslro tempore° °. Qui esnriunt , facile est * facere-ut-co-

medant; sitiunt, faciletest * facere-ut-bibant (38).5. VIH. *Confi1cius aiebat : Virtus ° (39) aquæ caton-b

dantis instarincedit (i. e. diflunditur)celeriter præ pedite(i. e. celerius quam pedes) ne] .etz’am eqnite ° qui defert

Regis mandata.5. 1X. Si in hodierno° tempore deciesmille quadrigarum

° regnum (4o) exerceret humanum regimen , omnes po-puli ° [andin oppressi lætarentur° , perinde-ac-si è poli-

bqu solutis-vinculis-tolleres virum *inverso-corpore-suspensum °.

Itaqne, quamvis pn’ncipis res-gestæ essent (41) dimi-dium antiquitatis °viri , mentis suis cette duplo-superaret

i. e. (H) longo-intervallo-disjungi (11,662-1 1,710). A : Ex que Wenwang et VVou wang dynastiam Tcheou (1,187) condidére (i. e. àseptingentis annis) hue usque, numquam tantnm intercessit tempo-ris intervallum in quo nullus vit vere Rex surrexerit. H : quamdivers: sunt tempéra! Principi benigno quanto facilius esset quam(vid.not. s4) vigente Familia Chang (1,299), omnes Imperii populosin partes suas adducere ac subjicere !

(38) Hominum famem et sitim levarc facile est. H: i. e. Populosdia oppressos regiminis humanitale et cquitate solari facile est.

(39) H : Illud de humano regimine dicitur.(4o) C : Si vil-tus sponte sua, tamhceleriter diffundilur, quanta

nberiores enmt ejus fructns , nisi, ut nunc temporis, Principi eamexerenti opportuns occasio favebit.

(4M) C z Innnit regnum Thsi. -- H : illi mille currus , sen millestadia, pristinorum Imperatornm centum stadiis (Vid. textumnolæ 33)respondent.

(41) l. e. Dimidia pars eomm que Wen un; præclare gessit.

(xlvij) L 1 se n 1. 95illum. Solummodo propter hoc lem opporlunum tempos’ res se-habet ita (42)°.

5. X. Koung sun tcheou interrogans ait 4 *1Magister,si aliquando consecutus in regno Tlisi ° summi-præsidisont primi-à-consiliis-ministri dignitalem, pesses in-praxim-redigere tuam de gubemandi normâ doctrinam° , quamvis

1 *inde regulorum-principem ont Imperatorem eoadere(43) non mirum esset° , sicut illud (44), tune numquid

commovereris corde , necne°? ’Meng tseu ait : Neutiqnam. Ego ubi attigi * quadragesi-

mum meæ ætatis annum cæpi non commoveri animo (45).5. XI. K. ait z *Si-res-ita--sit , tune , *magister , supe-

rando Meng pun (46) longe-procedis (i. e. longe superas) °.M ait : Illud non est difficile (47). K30 tseu (47a) ante

(42) A : Necesse non erit centum annos, ut Wen wang , nec lon-gamsnccessorum seriem expectare ad conseqnendsm lmperatoris di-gnitatem. Ideo Kouan tchoung imitari dedignor , atque assero mihiesse tam facile regni Thsi regulum ad veram imperandi normamperducere, quam mannm vertere! Vid. supra. not. 14.

(43) A : Quamvis te Principem (C) si exignis animis præditus sil,ad regulorum-ducis (12,006) potestalem, si unguis, ad Imperatorisdignitatem, tuis consiliis promovere pesse non mirarer..

(44) H : I. c. Tanti momenti munera obiens.(45) H : Quanto minus nunc temporis!(46) A : Meng pnn nudà manu bovis cornua evellcbat.(47) Perperam Noël : Enimvero animant non coma, id palas

adeo diflîcile? nulla in eo dafiîcultas! Mencius enim non absolute eo

modo que ipse , sed tantum eo modo quo Mangpun, anime non con-cnti facillimum esse judicat. A : Inconcnssam cordis firmitatem exvirtnte et æquitate,utheng tseu et Meng tseu, depromere , ramm etdifficile est; ex bullientis sanguinis impetu, ut Kao tseu et Men; pan,

facile et vulgare. ’(47a) Perperam Noël : Ana’quus ille .10pr Kan une, quarrais

96 une"me (i. e. ante quadrages’nnum ætatis me annum)non

commovebatur corde. 1â. X11. K. ait: 71’11’qu non commoventur corde, lia-

bcntne «dans qum sequantur agendi-nonnam°?5. X111. Il. ait : habent (48). Pe koung yeon ’ alebat

inrtitdinem hoc modo ° (49). Non espectabat dona: corpus- suam. hœæfm’ente, incurvarcmr; non expectaoat dona:

Oculi, llaslefirimle, nictarent. Sed, cogitabat (50) ,si inuno capillo (i. e. in 1re minimâ) læsns-fuisset ab cliqua

pmisimo seine! et in muais enpru, mihi lamai vibnfinnandi cordis«me mandrinoit. His enim Mencius innueret Kao tseumalta mteipœm omisse, acmfimuüeordis nov-main qua: invirtutis comte-lia site est , tenniuaA: Kan ben Éros Mpun, P:koungjeou, et Men; chi che omnino refercbat, ac ejus fortitndo ,mon nous ne in plebeio homuncione , uihil-aliud ont quam bullien-tis unguinis impetus. Ideo illi longovirtntis studio , ut Mencio ,opusnon fait , ne facillime (Vid. not. 47) antequam quadragînta an-

nornm esset eum assecntus est.(48) Mencius ver-am cordis firmandi normam nondum exponit.

A: Duplex utfortitudinis genus; alia falsa , qua, ut ln virîs Mmgpun,

a MM et Un; obi ch: videre est, è solo bullientîs sanguinisimpetu orimr; nliu vers, quos, ut in doctore Tseog tseu, nec nonMm; tseu, sola æquitate et rectæ Rationis dictamine nltitnr.

(49) I. e. Hostem impetelsat antequam ab eo impeteretur. Sic C etH. Perperan Non t Dam enim pognandum (rat, vidasses pestas (jusdu Mao-auburn siam immobile; «fissa minutes dus oculos-filmnom. France hic me (6,5894 1,158) non signifient : oculiml M sed (G : 10,955,679) ornii hostilis gladlïfillgortpatinai tremolo mon! pupillam torqumt.

(50) Perperam Noël z Si cogihzbat se ab afiquo vel minimum inju-

ria» Verbmn ne (œgifabal) non ad injuriom-octrpisse sedad ta (empalasse!) referendum est. Assentit versio Tan. tanraboukha

clef Vid. infra : 3,1ch si impeterct..

(xlviij) p 1.131211 1. 97 Ihomine, cogitabat , inquam, illud esse sibi (me perinde- -ac-si VapulaSset °- in media foro , out in ipso regulipalalio. Non sustinebat accipere injuriant à plebeio bo-muncione induto laneâ-veste largâ et amplâ; pariter, non .sustinebat accipere injunam à riccies-mille quadrigarum° -p1incipe. Spectabat (i. e. existimabat) , siimpeterct decies-mille quadrigarum ° principem, illud esse, perinde-ac-siimpeteret (aliioccideret) ’1’ndufum laneâ-veste hominem.

Non reformidabat (alii reverebatur) quemquam ’regu-10mm. Si molesta verba ab eis jactata ad ipsum pervcni-rent , certe reddebat ea (i. e. par pari refercbat ).

â. XIV. 111111 quam Meng chi che’° alebat fortitudi-

ne1n bujusmodi emt°. Ipse aiebat : « Ego specto, (i. e. exis-timo ) , si non vincam (50a), illud esse .quasi-vincerem °.

Si quis metitur hostem et deinde progreditur, si qui:sollicite-scrutatur victoriam et deinde conserit-manus ,illud est formidare tres( i. e. innumeros) exercitus°° (51). nPorro, ille Meng chi (52) che, numquid, fut! sententid,poterat esse certo vineens (i. e. p. c. Vincere) °? Tan-lurnmodo poterat carere metu et nihil-amplius °. "

S. XV. Meng chi che videfur (53) quasi relnlisse Tseng i

(Son) I. e. Eodem loco habeo ci non Vincerc et 13 vineere.(51) C z Menus conserere , non nisi hostis debilitate ac victoria

spe comporta , ignavi est. L(52) Interpretes E , C et vers. Tart. hac usqne ad m7n’1amph’us ve- l

lut ab eodem Meng chiche dicta exhibent. E et G z chi (3,830) sonnasen ivocula auxiliaris , Mmgnomen Familiæ , che pan’nm-nomen est.

(53) H : Meng chi cbe qui nnum spectabat ut vincerct , (B) omnessua: agendi-rationis causas à se ipso desumebat. Tseng tseu, (D) siquid argumentum ipsi proponeretur , scraper illud secnm din revol-rerc volebat, ac , non nisi computa rei veritate , [idem loquenti adbi-

bebat. -Pe koung jean qui nnum spectabat ut aliis relisie-

a 7

tseu; Pe koung yeou vz’detur quasi remlisse Tseu hie.Si attaque istorum duorum virorum ° fortitude parfire-fur, facile non erit dignoscere *quænam-earumforû’tudz’-

num allerd excellentior esset (54). ’Vemmtamen Mengchi che custodiebat præcipuum ° (55).

S. XVI. * Olim Tseng tseu aIIOquens discipulum suam

98 nanan

rot, (B) omnes au: agendi-rationis causas ab aliis (lemmebat. Tseuhia , Sancti viri verbis inconcuzsam fidem adhibendam, nec utrumVera ne) falsa casent quœrendum esse censebat. Hinc patet quantumclaudicet Noëliana interpretatio: Tseng tseu sibi unira-cacabai, inten-nisque mimi sui affem’bm assidue invigilabal. Pekoungyeou id nnum

.1qu ut alios oblate et doctrina supauret , ut olim Tseu hic. Hæcconfinxit doctun interpres ut quocumquc modo Men; chi du et. P:koung jean viris Tsmg tseu et Tseu hic en omni parte simillimosfuisse ostenderet. Quod quidem ipsis interpretiblu Sinic’u improba-tnr. D : Mencius eus non quantum ad virtutan, sed (C) quantum adoitalcm-spidlum comparat; neuter enim vires Tseng tseu et Tseu hi:referebat. -- Cæterum hæc tautum scripsit Mencius ut verbadoctorù Tœng tseu de magna fortitudine aflerendi imam arrîperet.

(54) A: Quia. utriusque fortitudo ex solo bullienüs sanguinis im-

petu oriebatur. .( 55) Perperam Noël : Videur id quad maxime nccessan’wn a! spa:-

naisse ac custodiuisse : nihil enim limone, inlaioranque (mimi ardo-rem conservait sanpcr mm est; alios autan «d’une quandoqucminium opusesl. Ut hæc interprelatio sihi commue Sinicis commen-tariis congruat , scribendum est potes pro maman æt. A: Il: kawa;Jean nnum spectabnt ut vinoeret; illud est quanta ca quæ ah aliispendent. Pou-o en non semper obtinere potes. Mm; chi du mon!spectabat ut non pavent; illud est quarere ca qui: in [un pointuesitu sunt. Porto ea semper obtinere potes. ldcirco Mencins assenâtinvîris supradicta(vid. not. 53) fortitudine accensis, linon) quem sibiProponebat Men; chi du: eum viri P2 home jean fine collatmn,eue pneipuum quid ac major-i: momenü; ut pote quem aluni tem-pore facillime mequi possumus.

un: I. 99Tseu sia’ng ait : (56) Tu ne amas fortitudinem°f Ego i311-

divi esset magna fortitudo à finagistro meo (i. e.Confucio )°. n Ubi *ad-me-rediens ac me attente persan-lons° video (57) mentem non esse rectam , quamvis adver-sa: homuna’onem induirai: laneâ-veste largâ et amplâ ( î. e.

debilissimum hostem) mihi pugnandum sil, quomodoego non pavmerem °? Ubi *ad-me-rediens ° videomeniem esse rectam , quamvis mihi imminent milleau! decies-mille hOmines, ego in illo: l’amener-n’ai: im-cedo ° (58). u

(56) A : Duplex est fortitudinis sentis; clin mon, au: magna.Vid. sapa mon 48.

(57) No’e’iinna interpretatio potissimnm sub finem ami: sensu

toto cœlo distat z Si mmjudicem non me arquant ut boum agré-d’or, quartois hic me! Mmes-ord: ùnbecillù homunculus.. , Meneum non impotenm. Pale: [une me non limone pet-culai»: pugnam de-

lta-tare. D : Mm: sen principium immateriale , 5,936)citoient son mnterilie principium (khi, 4,828) regit. Quentin Mens ,quiescentihns nempe perturbationibus, pura et recta est, vitalis-spiritus valet. Si tune mihi immiueant innumeræ hostium tunnæ,ego impemrritau ces Iggrediar. Si veto Mens, perturbationibusiman gramntibns , recta non si! , spiritus-vitalis debilîtatur leque! rame elnnguet. Si tune vel imbellis e plebecula homuncio me

houant, nnum vitalem-spiritum facile franget, ac victor evadet.Pognon cum eo initum quomodo non paverem! - Graviuimusdomi lnterpretis errer inde potîssimum’ ortus est quod ver-hum Yan

(5,443)pro liner: finali tuboit; dm contra , interrogationissignumhic est. C z Yan , i. e. hou (43) quomodo? -Porro , nemo non videtquantum diserimînis si: inter non d’un (ut interprohtùr Noël).et

(H) quomodo non (imam! quantum inter non àquum esse, connu

est, etsimrheo nm recta, sinctusit!(58) Papas! Noël : [la Confucius. A : Ex hi: doctoris Tseng tseu

subis peut"7 . .

me V U MERCI! V (xliî;5. XVII. Meng chi che° conservans vitalis-spù’itûs im-

petum, si eum eum Pa [rating faon confiras, custodiebatpræcipuum, sed adhuc non sciebot sicut Tseng tseu° cus-

todire præcipuum (59) °. -XVIII. 1 K. s. l. ait : Ausim te interrogare (60). Me-

lhodum quam * magister meus ° tenet ut non concutiaturcorde , et eum quam tenait Kao tseu ° ut non concuteretnrcorde , possum ne obtinere ut audiam°?

fil. ait: Kao tseu aiebat: (61) « Si non obtines in ver-» bis , ne quæras in corde. Si non obtines in corde (62) ,

(59) Quasi diceret : pulcbrius et utilius est numquam timere (utMeng chi che) quam semper vincere veile (ut Pe koung yeou); sedpræstat rationem sequi , vel fortitudinem suam ex mèntis rectitudinehaurire (ut Tseng tseu) , quam nunquain timere (ut Men; chi che).

(6o) H : Interrogat eum de animi fortitudine quam ipse non nisi inquadragesimo ætatis sua: anno , et de Veâ quam Kan tsen’ante bancætatem habuit. Vid. not. 47.

(61)»Hæc omnia usque ad S. XXVI difficilia et perobscura sont ,ac intricatissimis nec non inter se plane diversis glossematis ab in.terpretibus exponuntnr. Nitidiores notas excerpere enitar. D. H:Si, ahi aliquid dicere cup’is, perspicue non vides verborum dicen-dorum rationem , (G) tune reiinqne hæc verba , ac eomm rationemin corde querere noli. Si enim eam ibi quæres, (H) cor dubiisobruetur ac (A) concutietur. (Quod falsum est ut infra videbis). --Aliter E : Pou le, est non invenire in hominibus banian cor et bancvenins. Kao tseu, si inter immines, aliqui cuba non houa in eum jac-tarent, non quærebat utrum eomm cor foret hennin; tantiimmodoirascebatur illis.

(62) C :I. e. Si cor tuum quietuin non sit, tune (G) illud compone "ac rege , nec auxilium à vitali-spiritu quai-as; alioqui (C) cor quodest principale (par: , 4,063) minori-principaIi (ma, 4,062) subjectumesse censeretnr. D : anteqnam humanitatem et æquitatem exeras,accuse est ut eam intns in corde possidess.Porro , cor non potest à

uses i. lotb ne quæras in vitali-spirîtu ».-- ce Si non obtines in corde ,

ne quæras in vitali-spiritu » , illud licet (63); « Si non,obtines in verbis, ne quæras in. corde n , illud non licet.° Mens est vitalis-spiritus ° dux ° (64); vitalis-spiritus estmembrorum° planitudo (65) °. °Mens estsummum °; spiri-

tus-vitalis est secundum ° (66). Itaque dico : Homo debet

sphinx-Vitali ea queute que spiritus-vitaiis non nisi à corde dspro-mit. In hoc Kao tseu recte sentit. Mencius existimat banc opinio-nem esse rectam; cor enim omnium hominis actionum origo est.Aliter E : Si seiret homines habere malum cor (sin) , licet eum bono

vitali-spiritn i. e. honestis verbis eum adirent, etiamirascebatur illis.

(63) Tchu hi apud C ait : Illud Meneii judicium non est omninorectum. Cor enim maxima , et vitalem-spiritum nulli cura: haberenequaquam decet; quia nempe cor vitalis-spiritûs auxilio aliquandoindiget. Ita sane locntns est Mencins quia cor sæpissimeac fere semper vitalem-spiritum (khi), vitalis autem spiritns cornon nisi rarissime ad agendum movet.

(64) E : Cor est sicut princeps, mens (mihi) sicnt exercitus-du, spùflus-oilalis (khi) sicut milites. Cor cogitat ac meditatur ,mens pet-pendit ntrnm res cogitatæ41iceant nec ne, spirilus-vilali:ces exequitnr.

(65) Spiritus-vitalis per totum corpus diiïunditnr, ac membris,vel sensibus (aux cinq sans) vim ad agendum necessariam suppedi-tat. H z Fer thi (12,651) membru, hic intelligit oculos, (sans, mires,os, etc. ; per Ifhi (4,828) uimmspidm , hic intelligît visum ,outillais, olfaetum, guslalum, et lactum. Ideo ait: vitalis-spiritusmembrorum plenitndo est, i. e. ubi singula membra sen (Il) singnlisensus habent spiritum-vitalern (nempe vim cuique neêessariam, utcoulis visons, etc.) deinde suo munere fungi possnnt.-Aliter E :Pef Ispitûum-vitalem intelligit eam vim qua animi perturbations, utlatitiam, iram , amorem, odium, conflat.

(66) C : Mencius non ait hoc (mmtem) esse prias, illud vero(qilolan-spùilum) esse podaires, hoc magnum, illud vero paroum ;.

son I mimai: .diligenter-custodire suam mentent , non debet turbans

suum vitalem-spiritum. Ig. XIX. Koung son tcheou ait: Cum dixei’is : (67) Mans.

est summum °; spiritus -,vitalis est secundum °; eumpræterea dixeris: Homo debet diligenter-custodire suammentem, non debet tus-haro suum vitalem-spirittun °,quid per lute Intelligis ° 5’

M ait: (68) Si mens obstruaIur ce sola sit, tune mo-

sed innuit maximam curam primum menti, deinde yitali-spirituiconservandis esse adhibendam. t

Iôid. Cum mens sit summum, eam debemns eum venerationevcon-

servare, ut(B)semper pur: et lucida sit , nec suum in corpus domi-ninm amittat. Cum vitalis-spiritus sit secundum, non licet eumperturbare , sed potins (H) eum alere debemus, utmentem constan-tcr adjuvare ac suum munns rite obire possiL-Porro (A) eum Kaotseu diceret : Si non câlines in corde ne quæms auxilium à oilali spi-

rilu, ostendit se nasse tantum mentent suam conserveur; quomodoenim potuisset non perturbare , i. e. semper (H) alere suum ailaiemspù-ilum cujus auxilium nonuunquam cordi neeessarium est? Vid.not. 63.-E : Quando mais intueturac facere intendit aliquid,vitalllsspiritus, illi paret, atque jussa exequitur. Idcirco oportet mentent inrecti tramite continere , ne forte vitaiis spiritus perturbetur, ac im-merito latitiam Ve] iram , amorem vel odium in homines exerat.

(67) A : Cum Koung son tcheou perspicue non intelligentverba : mens est summum, spz’ritus-oüolù est secwzdum, sic rursus

instat : Si mens sit summum, tune (H) magni momenti est, vitalisautem spiritus parti momenti (Vid. riot. 66 Inde sequitur satisesse si bomines rite conservent suam mentem. Cul- addidisti nonlicet perturbait ( Vid. ibid.) suam oitaIan-spilitum P

V (68) Hic et in seqq. Noël sapins erravit. A : Mens et vitalis-spi-ritus separari neqneunt. Quamvis enim (G) mens vitalem-spiritumex decem vicibus novies (neuf fois-sur dit) , et vitalis-spiritus nientfln,tamtam ex decem vicihus semel (unefois, sur-dix ) ad agendum moment,

neque mens vitali-spiritn, neque vitalis-spiritns mente carere poteau

(l) L1 Il E n x. l 03vet (i. e. turbat) (69) vitalem-spiritnm; ponter, si vita-lis-spiiitns obstruatur ac soins sil, tune movet.(i. e. tur-bat) mentem °. Ex. paume ° si vir cadat °, ont fugiat °.

illud est vitalis-spiritus (i. e. hæc hduo oriuntur è vitali-spiritu °; etenim retroagens movet ejus cor.

5. XX. K. s. t. oit .- Ausim te interrogate. *Magister ,

* qua-vin-re isti K00 tseu præstzrs ? IM. ait : (7o) Ego intelligo verba; ego rite alo meam

* immensam ° 1 vitalis-spiiitns vim.

(69) H : Hic prius "mon; (8,99) signifient mont i. e. impellit adsibi obsequmdum, posterius rem , moue: i. e. perturbai. Ex. gr. (C)ubimens se se abruti scia applicat (G. i 1,766 i. e. tchouan i, ibid),mooet spiritnm-vitalem ad virtutis actus exerendos; nbi mente suioblitâ, spiritus-vitalisfugæ (ont. infra) soins se applicat , i. e. om-nem vim suam ad fugiendum depromit , tune mens in fugam rapitur.Hâte patet corpus à vitali-spiritu in fugam trahi quia "mens obs-truitur, vel sui campos non est. -E : Quando Mens obstruitur ausola est, tune vitalis-spiritus non agit. Quando vitalis-spiritus , tunemeus non potest res penetrare.-Alii utrnmque verbnm thoung(899)interpretantur herbant. E : Cor est -velut princeps, mens sicut dam,apûitus-oitablssicnt milites. Si mens cordi rebellis sît, turbot vitalem-spin’tum, quemadmodnm dux nu’IiIes, si principi. Si spùrïus-oitaüs

marli rebellis sit, turbot cor, quemadmodum mains rebelles, snumducats ac deinde suam principat. turbont. Tchu hi apud (B). a Mensmon: fioient-spirite») w quasi diceret : obi mis tous turbidns est ,’

ejusfluotus etiam turbidi sont. u Spiritus-oitalis movel mentem u quasidiceret: si amis fluctue opposità mole cohibiti non labantur , retro-agnntnr ac turbant amnisfontem.-E i Quando mens vel chahs-spiri-tus eeparetim obstruuntur (n,652-1,673) fiant i (1,766) um’ca,"la, quia trempe alu-rom aiterius auxilio destituitnr. Quando mensobstruitur ac quasi ocduditur, tunc..

(76) B : Quando verbornm ratio Clara non est, tune cor dubiisobrnitur. Ego vero meum cor perscrutor, dubia ejns discutio, ac.proinde, quocumque homine loquente, verborum rationem penc-trare que. Quando vitalis-spiritus non est plenns, i. e. dchilis ,l

l 04. n en c 1 1K. s. Lait : Ausim le interrogare. Quid vous timmens

sam ° vitalis-spiritus vim P 4.M. ait :Illud est difficile dictu ° (7 i).5. XXI. Ipse lotis est vitalisspiritus °. Maxime magnus

(72),maxime tortis est(73).Exeoquod(i.e.quando) nos illumrecte alunas (74) et illum non lædimus (75), tune coin.-plet omnia quæ sont in cœli et terra: ° intervallo (7 6).

S. XXII. Ipse adhuc talis est vitalis-spiritus °. Conjun-gît æquitatem eum ratione (77). Si corpus careat illo , tune

esurit °. Itune cor minimâ re pavet. Ego vero semper alo ac conserva menin,vitalem-spiritum. Inde cordis Viger augetur nec nllâ re concutitur.Kao tseu vero secus sentiehat (Vid. not. 62). Sic ai) en toto cœlo dif-

fero , sic eum longe supero. p(7 1)H : Cum hac immensa vitalis-spiritûs vis in abditissimo cordis.nostri mœssu habiter, ac forma et sono careat, difficillimum estdefinire quid per se reipsâ sit. Nobis mir-os illius etÏectus nasse

tannins datnr. A(72) B : Nihil est quad facere nequeat, nullus est locus quo nOnperveniat. (

(73) H : I. e. Infrangi non potest. B : nec mors nec vita , nequeadverse: neque prosperae res eam (trempe virus qui eam rite alunt)concutiunt aut immutant.

(74) Il : I. ’e. Si agendo rectam rationem sequamur..

(7 5) B : Si ne minium quidem rem agas qu: vitalem-spiritumlædat eut perturba.

(76) H : Potest omnes res exequi qui: inter cœlum et terrain (i. e.in universo mnndo) sont. Porro (A) inter cœlum et terram sonttequilas et ratio (8,206-1 1,1 17 ); quia videlicet omnes hominis actasaquilon et ma’one oriuntur. Horum verborum sensum sic definitD : si filins est pins, si princeps humanus , illud dicitur tequilas;illud P" tBled filins pietatem, per quad princeps’humanitatemexercent est rada,

, (77) A : Ubi tequila: et ratio aliqnid faciendum esse docenl, spi-- I

Lissa x. - ’ 1055. XXIII. Ille vitalzs-spz’zitus est illud-quod ezdiu(78) ac-

cumulatâ æquitate nascitur°. Non potes vero agenda Imamne] duos res æquitati (79) consentaneas furtim ° assumere(i. e. obtinere) illum (80)°; vel, non potes 1mm, æquitate

semel out z’terum quasi furtîm-edita °, assumere illum °;

Si, quondo agis , existai. *non-lætitia in corde , nempe sicor non sit lætum , i. e. saturum (81) , tune m’talis-spin’tus

ritus-vitalis ipsis adjumentnm præbet, ut res facienda sunm efi’ectum

expedite et convenienter sortiatur. Sic (D) nxor, quasi nanas-pnhcipale(4,062),.marito , quasi principali (4,063), juntta, eum quotidie col-laborando adjuvat. Cum (C) igitur æquitatis etrationis actns , non nisivitalisospiritûs ope et interventu exterius prodire possint , tune(H) si eum rite non das, si membra tua ad sensus (Vid. not. 65) nonimpleat, tune quasi fame languescet, nec jam mentis tua: consilia

exequi Vvalebit. .(78) C :Accumulm (aquilon (tsi i) , ac proinde immensam vi-talis-spiritus vim in se adaugere, est multorum mensium atque annoërum opus, ut videre est in Mencio qui non nisi 4o annos natus ani-

mo non concuti cœpiL 9(79) D : Unam vel dans res æquitati (Il) consentaneas, quemad-

modum Kao tseu quasi furtim et perfunctorie sgere, est tantumunius momenti negotium. Ideo ille sophista antequam 4o annosameutas esset, son quidem sed non quo oportebat modo, animanon concutiehatur.

(80) Fa’ i si eut tsiu (chi. Ut obscuri huius loci sensus diluci-demr, juste D legendum censeo z foi i, eut si [du (chi, i. e. (ibid)

[à non (bing agendo) i unau: ce! duos m æquitati consentaneas, eulet, si.(E, i. e. mi, 2,147. assentit vers. Tart.) furtim , tsiu assumes ,’

tchi illam ( immensam (B) vitalis - spiritus vim extrinsecusC : Vitalis-spiritus ex aquilon diu commuIaIa, æquüas ex corde,nascitnr.’ Porro , si æquitas non existat in conte, sed extrinsecusaccersatur , quemadmOdum falso sentiebat Kao tseu ,’tnnc vitalis-spiritus à peregrinà istà et ementitâ cquitate oriri non poterit.

(8g) H ç l. e. Non esse contentum , non baisera-satis. Ibid. Si

106 ’ lumen (1j)aunât °. Ego flaque dico : Kao tseu nondum ’sciebataquitaine!!! (82), ex eo quad (i; e. quia) ipse exterîorem-

judicabat illam °. ,5. XXIV. Oportét (83) habere (i. e. impendere) ope-

ram °, et non prædcfinire (84). Oportet in corde nonoblivisci, et non telle adjuvando augere (85-6) illum °.Næsis (87) sicut quidam regnz’Soung homo 1°. Inter regni

Soung homines , quidam fait dolens quod suæ segetes° non grandescebant ° , tune extraxit filas ° (88). fi Mente-

æquüatem morts- (ail), cor contentant erit(kbie), ne api--rima-vitalis nascetur; si, non accumulavm’s æquitalan, nanpe sieam , utKao tseu, quasi furtim et perfnnctorie un» , une spiritua-vüalîs languebit.

(82) A : CumKao tseu æquitatem encrine (i. e. in fo’rtuîto opere) ,

non veto intns(i. e. in corde) existera camer-et, tune acquittaient,ad adaugendum spiritum-vitalem accumulait non patent. Quomodoigitur corde ver: non concuti punissez?

(83) A : Cam spiritus-vitalis non nisi ex aquilon (lin accumulatanuant , quisqne debet indesinenter ci novant operam , i. e. conariut quodcumque agit æquihfi sit consentaneum. I

(84) C : Non (lobes tibi pudefinire Compas quo tuî vitalîs-spîri-

h: plenitndinem maman-us sis. I - ’(85) C : Si forte vitalis-spirîtus ad plenitudinem nondum pervenc-

fit, ideo illud fit quod æqnitatem nondum perfecte accumulasti.Tune , cave ne egreginm hune laborem intermittas.

(85) Perpenm Noël : lee cira (justifie) harmattan. C : Nihillicet fiacre ad adjuvnndum (i. e. festinandum) sui vitaîis-spîritusincrunenmm. D : Homo expectare debet douce cœlestem rationem.diligenter Œuqne «eum: , muant! plenitndinem sponte sué perve-llin videat.v (87) C : Qui in se me vinifia-spiritual encre (lebel ne ridiculum

cumin qui Soung incolam imitent.(.88) calmes , emotà radius, è terri pene extrait , ut aidons,

unau 1. 1.07turbaü rediens , compellavit sua damés vires dicens:a ’Hodierno-die vous defessus-sum °. Ego adjuvando« segetes adauxi em° (i. e. segetis incrementurn adjuviatque acceleravi ). u Ejus filii accurrentes ° venerunt nivi-derent illud. Sed segetes tune ancrant °.

In ’Imperio° (88a) , Lamine: qui non adjuvant segetema! mm adaugeant, panci surit °. Qui ’arbitrantur nihil-esse emolumenti(i. e. incrementi), et deserunt illum ,sinu’les sunt agricoh’s qui non purgant-loliis segétes" (89).

Qui volant adjuvando illum (go) adaugere, siqu’Ies suritpradùloagn’colæ qui à terra extraxitsuas segetes °. Non

solum illi non sunt-emolumento (i. e. incremento), ’sed-

etiam nocent illi (91). .5. XXV. Koung sur: tcheou ait: Quid vous u ego in-

telligo [laminant verba n?M ait2Si devia (92) sin! alz’cujus verba , ego scio in quo

npparercnt. D : l’ex-inde ac si qui: dolents qnod vitalis-spiritus cor-pus suum nondum implet, ac eum Cœli virtuœ in nabis adaugeriignonns, tins incrementnm ante tempus stulte promoverc ten-

taret. i(880) C. : I. e. Viri qui à suc vitali-spiritu temere adaugendoprudenter nbstinennt, pnncissimi mm; ’ V

(89) C. l. e. Qui aquitain!!! aliquandiu à se accumulntun nevitali-spiritui non multum prodesu nrbitnntes, opus min desc-mnt, i. e. (H) enm neeumuhre desinunt..

(go) G : L e. Qui suam vitalem-spiritnm ad plenitndinam nonàum

[unanime videntes, omnia minore façtihnt ut filins imamune tempus accelerent.

(9:) H : Si quis hujusxnodi vit .ininrin ab cliqua aliénant, unquiqui) à Vitali-sphinx minium pelu; vitalis enim spis-imo in!çonsnlta eius festinatione extrait ac munit.

(9:) Paysan Noël : Si inepte verbe" A : Quando bonifia ne!!!

108 lumencor ejus obscuretur (93). Si exundantia (94) sin! aficujusverba, scio in quo cor ejusvelut in-foveam-incidat (95).Si non-recta sint alieujus verba , scio in quo cor ejus re-«cedat (96). Si subterfiigientia (97)sint alicujus verba, sciain quo cor ejus exhaustum sit (97 a). Hæe quatuor verbe--

(mm genera ubinata-sunt ex ejus corde (98), damnum-inferunt in oins regimen; ubi emissa-sunt ex ejus regi-mine , damnum-inferunt in ejus negotia. ’Sisancti anti-r

obcæcata intuetur hoc et amittit illud. Veluti (D) sectarius Yang(3,476) qui se solum, et Mq(i,7og) qui omnes indiscriminatimmaint.

(93) H: Cum eomm cor pravis cupidinibus turbatum quasi te-nebris obdatur , mens unam tantum rei vel argumenti faciein videt.

(94) Perperam Noël : Si twpia (cerna), me: cognosco in quo corsordescal. A, B , C , D : Si latior sit disceptatio ac quasi diluviumefiùndainr (4,837-5,3os).

(95) C : Vir verbosus qui à proposito digreditur illi similis estqui in aqnam delapsus litus è compectu amisit.

(96) H : l. e. A rectA ratione deflectant, vel illi adversentur.

(97) C: Ubi quis inter disceptandum sapissime sermonem im-.mntat , ut usai-pet victoriam.

(97 a) E:Iüu’oung hic dicitur de eo qui nonihabens quod respon-

deat, rectam rationem ineptis ambagihus temere contorqnet, ne(H) ne seipsum quidem intelligit.

(98) Perperam Noël : Postquam ex corde nalæ se éd publiant regi-

men attendant, omniaque ejus negolia susquedeque suboertunl. HicTehing(3,730) est regimm quo mens rebus agendis præest; Sse,hominis actions. H : Quasi diceres : Si cor quatuor bis agri-tudinibus laboret , menti inepta jussa dabit , mensque ab en deceptaet obeæcata corpus in exitium trahet. - Ut Tching suum sensumrefluent , hæc omnia ad principem referantur necesse est. E : Si.Princeps gignat hac quatuor in suo corde, profecto nocebunt aulne

(lij) il"! x. logquitalis viri itemm surgerent, certe sequerentur a: suaassena; finnarent mea verba °I (99).

s XXVI.1Koung sun ICIIBOB ait: Tsai ’0’, Tseu 1:0qu .

(100) , boni (i. e. periti) cran! facere *sermones (i. e. fa-cundiâ polleliant). Jan nieou, Min tseu , Yan youan (101),boni erant enarrare suas virtutis actionesf Confucius (t on)simul-habuit illa duo men’ta, et tamen dicebatw Ego 1quantum -ad *sermones , tune non possum °. n (103).*Quocirca , *magister °, nonne etiam sanctus es"?

M ait: Proh-nefas l hune (104) quomodo semonem

proferre ondes"? iobstabunt lmmano ejus regimini. Ubi ex ejus regimine exierint ,v. g. si decretum edat ut sationis vel messis tempore venatui vacc-tur, aut agricolarum manihus extruantur palatin; rebus agrariisprofecto nocehunLVerha tching principem, se subditos, spectant.

. (99) C : bis omnibus patet quantum difl’eram à sophista Kaotseu qui, si verba non intelligent, cor, unde nascuntur, scrutarinegligebat, quanta minus dubiis aut erroribus obnoxius sim. Modoenim ex verbis , hominis cor , quasi ex fluctibus fontem; modo excorde, ejus agendi normaln , quasi ex fonte fluctus , disco.

(1 oo) B : InsignerConfucii discipuli.(la!) H : Bene loquebantur( chas jan) circa virtutis actas quos

ipsi peragebant. Assentit vers. Tan. quam hic secutus sum: ademouflou". be gisourere de marnent. H: quasi diceret : virtutis actus , illudin quo excellebant. Noël verba ohm fait, nimirum sihi baud in-tellecta , temere expunxit.

(Ion) Solus Confucius (B)scrmones (C) recta rafione nixes etvirtutis actiones p0ssidebat. Porro (C) , magister, eum dicas te intelli-gere verba (Vid. supra net. 7o)tnne excellas in sermonibus; eum dieute rite alere luum oilalem-spirilum , tune aù’tulis actions pos-

sidcs. Nonne, æque ac ille , sanctus es ? - I(a 03) I. e. Hanc artem non calleo.(m4) H : Cum ipse Confucius qui amati vin. virtute maxime eni-

l in une: l5. XXVII. ’Olim(105) Tseu koung interrogans à * Con-

fucio (i. e. ’Confucium) ait : *Ma5ister, numquid sanc-

tus a "P* Confucius ait z Quoad sanctitatem , tune ego non

possum (105 a). Ego studeo sanctorum minorant præcepù’s

* sine-satietate , et homines illo doceo *sine-nlassimdine °.

-Tseu koung ait: Studere *sine-satietate , pmdentiaest °; docere ’sine-lassitudine, humanitas est °. Cam ha-

beas humanitatem ac prudentiam , * magister ° etiamsanctus es "!

Porro (pergit Meneius), eum in ° sanctitate * Confucius

non moruetur (Le. eum sancti viri nomen admitterenollet) , hune quomodo sermonem proferre cades "P

S. XXVIII. Koung sur: faîteau ait (ioG) : *Olim ego(107) audivi illud z Discipuli Tseu hia , Tseu yeoa (107 a)et Tseu tchang , omnes habebant sanctilviri ’ nnum mem-hmm (108). Quoadî Jan nieou , Min tseu , et Yan youan,

teint, hoc nomen admittere nollet, quomodo mihi, indigno ejusdiscipulo , tantum decoris addere auderes?

(105) Mencius ut discipulum snnm amendas agnat, Confli-cium non minus imprudenti interrogationi mei-e respondentem

induit. I .(105 a.) E: Sanctitatcm nondum assecutns sum. H : Non possum

adhuc hoc nomen adnittere. n(106) C 2 Cum Meucius se Confucio œqniparari non paturon",

Kong sun teheon celebres virés , sed Confucio linferiores, illiproponit.

(107) E : Thsi: (7,353) vox qui! qnis se ipsum humiliter indien.(m7 0.) C i Tien 1mn et Tseu lia oins scientiam , Tseu Moine

virtutem possidebat.(108) I-e- UNI!!! quisque partent Confusion: perfectionis’ia-

bahut.

1

LlBEI Id Il!tune hochant canota membra (i. le. omnes sanctîlatis , ipartes )., °sed’ sa quidem exigua (log). Ausim sciscitarîquam filoutas si! in quo consistis (1 10) ’1’

M1 ait: Interiin abjicio illos (1 1 1).

S. XXIX. K. s. t. ait: Quantum adPei (112)etI yun(1 13) ’quid anses (1 14)?

M ait: Illi (1 15) n0n sun! mihi similcs doctrina.a Si alicujus princeps non si! ejus princeps (1 16), non ,

debe! illi servire. Si alicujus populus (117) non si! ejuspopulus, non debet illi imperare. Si bonum-regimen-

(109) C :Eyus scientiam, humanitatem, æquitatem, etc. habebant ,sedquui compendiose ; i. e. (ibid) istius scientiæ, istarum virtntumculmen nondum attigeant.

(1 in) : l. e. Quemnam eomm imitari velim?(1 1 1) B z Quamvis eos sapientia clamisse non diffitear, ii tamen

non sut quos iniitari vellem. Qui enim( a) exemplum au quærit , Ivinun in summo sapientiæ fastigio eminantem deligere debet.. (s 12) G : Pei ont nain-major filins principisKou (1,073) regnime (7.393). recuit

(113) G : l’un erat sapiens quithn regni Yann son (4,234,963)

liman.(1 14) H : Boa ne imitari dignaberis?(1 15) H z Eorum agendi ratio nequoquam eum me: emenit.

E: Agendi ratio viri P: i, a Confua’i et viri I juil agendi radonemultum dilïert.

(116) E : is esset quem-(nempe oh humanitatis etaquitatis defeetum) non amaret , tune.. H : Si princeps perspicaci-

t taie et ingenio carnet , in ut ei sewire , ac ejns mandata faces-sere nequiret.. l

(117) H : Si populus non sil virure pruditns, ita ut ci imperarenequeaL- E:Si populum regendum , boa cqnitate, obtinueris, in

ut tuas populus vere dici non posoit" l

1 1 2 ’ M 1: N c 11 .vigeat, tune ad-magistratum-accede. Si anarchia-grasse-tur, tune ab eo recede n. IIæc aieba! Pe i° (1 18).

«À Cuinam servies, si non principi? Cuinam imperabis,

si non populo (119)? Si bonum-regimen-vigeat (120) , 1etiam ad-magistratum-accede; si anarchia-grassetur(121) etiam ad-magistratum-accede ». Have nicha! I

yun ° (122). ,a Quando licet (i. e. expedit) ut magistrâtum-geras ,lune magistratum-gere. Quando licet ut desîstas (i. e. utte- eo abdices) tune desiste. Quando licet ut in en diu-permaneas, tune diu-permane. Quando licet ut et» eocito-excas, tune cito-exi n. Hæc aieba! * Confucius° (123).

Illi omnes cran! antiquitatis sancti viri °. Ego quidemnondum potui habere quad agerem sial! illi ° (124). At-

(1 18) H:Sua1n agendi-rationis regulam in absolutn animi perfec-tione ponebat.

(119) Secutus eum A. B. C. et vers Tart. Aliter E z Si quis serviatprincipi non sit suus princeps(vid. n. 1 16) , si imperet populoqui non sit sans populus( vid. n. 117) quid mali est (166-413)?Dummodo cœlestem rationem sequi ac in omnibus æquitati obtem-perare cupiat, illud sufficit. Perperam Noël: Eccui possis semâtpn’ncr’pi qui non merealur tuum servitium ? eccui fouis impemre po-

pulo qui non mmlur tuum imperium? ’(1 ao)H : Alludit ad ætatem imperatoris Tehhingthang(3, 1 76-5, 1:4).

(121) H : Alludit ad ætatem imperatoris Kie (4,220).(1 au) H z I jan parum curabat utrum princeps ingenii aeumine ,

ne populus virtute pollerent. Solummodo enim obtinendis tunne-

ribus intentus erat. I .(123) H : Confucius suam agendi ratinois regulam in arte sesetemporibus accominodandi ponebat. .

(1:14) H:Indicat austeramviri Pe i puritatem , laxiorem viri I janin mnneribus (obeundis agendi ,rationem , nec non artem quaConfucius sese temporihus accomodabat.

(liv) 1.111211 1. .113.lamen, cette illud-quod cupio , tune est discere(i. e. uni;tari) * Confucium °.

5. XXX. Kaung sur: tcheou ait: Gant viras Pe ie! I yunquand sanctitalem ad *Confuciu1n (i. e. eum *Confucio)

acontulen’s , aune ’ita sunt ordinis ejusdem ac Corgfu4I dus ° (125)?

M ait : Minime. Ex quo extiterunt nati homines1* hue-usque , nondum fait alter * Confucius °.

K. ait : *Atlamen , anne habnerunt aliquid qua similes

fuerin! °? ’ .M ait: Habuerunt. Si obtinnissent centum stadiorum

-’ regnum , ac principes-fuissent illius, profecto omnessua sapientia potuissent ea pervenire ut ad-aulam-advo-earent omnes regulos clientelare obsequîum sz’bipræstilu-

ros , ac u! haberent universum * Imperium. . Si . veraagendo unam rem non consentaneam æquitati , ad occi-dendo nnum hominem * innocentem ° patuissen! obtinereunivean *Imperium, omnes hoc non egissenl °. Quan-tum ad hoc , tune similesvemnt.

’ K. ait : Ausim à le quærere ipse îin-quo(i. e. *in-quo ipse) Confucius ab illis difforat?

M ait (126) : Tsaï ’o , Tseu koung, Yeou jo, quan-tum au prudentiam , sufficiebant ad cognoscendum (i. e.

l (124c) I. e.’1ï’es illos illustres yiros imitari vel æquiparare nondum

(sont(1 25) Noël : E130 omnes mitres vil-i. Præstat eum A, C, et E , non illo;

ne; viros inter se, sed tantuin Pe i et 111m eum Confucio conferre.A-z’Sancti quidem erant Pe i et I jan, sed, si ad doctrinæ et virtutisexcellcnfiam spectes, quam longe cos superabat Confucius!

(126) A : Illud (i. e. nondum extitit alter Confucius ) non solumego , sed etiam Confucii diseipnli ante me assemerunt.

8

1 (4 . I1: 11 c 1 1 (h)facile potemnt rognonne) Sanctun virum. Quand:autemfuisset exigua (127) , non tamen ce deveneruntutficte-laudâxint illum-quem ipsi diligehant (128).

5. XXXII. Porno, Tsaï ’o nichai; : Ex ce quad ego lu

(129) perpendo (i. e. dum perpendo) vil-iules in *Ma-gistro elucentes, mihi m’detur mugis sapiens quam Yan et

Chun longe’° (130). i5. XXXIII. Tseu touas aiebat: Videndo eomm (i. e.priscorum Imperatorum) ritns °, cognosco eomm regi-men; audientÎo eorum musicam °, cognosco eomm vir-

tutem. Si à lempom centum generationes ° postalapso (i. e. elapso post c. gen.) , ordine-disponam (i. a.juxta ordinem recenseam) centum generationum ° nages,nullus ° est cujus vidas ac lregz’men possint mens oculosefl’ugere 9. V au»: sï ces am: Magish-o confirent, ex que

nati-sunt homines 1 * huc-usque , nondum exfifit alter

*Confucîus °. .5. XXXIV. Yeou je aiebat : Numquid soli (131) homi-nes ° ! Khi lin seu * Unicomis ° , si eum cura-entama bes-tiis coqferatur; ’Fpung hoang ° , si eum volantibus avibus;

mons Thaï chan°, si eum collibus et exiguis-terræ-tube-ribus; fluniina et maria ° , si eum * lacunalis-aquæ-in-iünè-ribus-stagnantis , ejusdem-specîei suret °. Sic sancti vîri°,

si eum populo cory’eranlur, etiam ejusdem specîei sun1°

(1117) G: Ou i. e. hic C: Sed panamas eomm pmâentiamfuisse humilem ( au ) , non ahan) et perspicaccm. 1

(128) A : Ideo mm testes fide dignissimi.(1 :19) E z lu (63) , discipuli Tsaï ’a éognomen.

(130) C : Si Confucius sapientia Yan et alun superavit , quomodoRe i ethun eum illo confcrri possent? 1nde palet quantum sit interhune et illo: discrimen !

(131) H : An solos boulines eiusdem inter se generis esse putts? .

1.111211 1. 115(132). Sed amer-gant ex sua specie (i; e. ex media eommqui ajusdem illis speciei sunt), et assurgunt- super suamturbam. Ex que nati-sunt homines *huè-usque nondum11le fait mais præstans quam ’Confircins ° (133).

5. XXXV. Meng tseu ait : Qui utens viribus ° (134)mentitur humanitatexn (1 35), regulorum-dux-est. Ut qui:sit-regulorum-dux, neeesse-est ut habeat magnum re-gnum (1 36). Qui utens rirtute (1 37) exercet humanitatem ,Imperatorest. Ut qui: sit-Imperator, 1’110 non expectatpotentiam (i. e. potentiæ non indiget) (138). Sic Titang 1

(132) A :Quia corpus et mentem pariter à Cœlo acceperunt.(133) Quemadmodum [011 lin sen Um’conu’s inter quadrupedes,

et Forum; Minier minores, quamvis iis genere simillimî; pri-mum locum occupant, ac eos sua magnitudine longe superant;.sic sapiens, licet quand corpus et mentcm si! eiusdem generis acplebei bomines, sua tamen scientia atquc virtute rudem eommturban supereminçt. Porro (C) ut sapiens à smigaribushominibus ,sic Confucius à sapientum turha toto cœlo amen. E3 de causi.(B)solum Confucium imitari maxime exopto.

(134) Indicat auxilia (pas (D ) pecunia ne ( F)Iarmorum vis snp-I

peditant. - I,(135) H: Qui humani viri nomen et colorem mutuari ac fioleinduit. C: Qui. se populos liberaturum ac paci- reddîtnrum esseEngitlut suis commodis ac potestati consulat. A: Vir rare Il?»(mg) et Ambon sen ngulorum-dux(pa) in en (lifteront qnodhic suam utilitatem , nempe suæ potentia: incrementum, ille rempublicam utilitatem ! nanpe populornm salutem et felicitatem, so-

lummodo qulrunt. V ’(V136)D : 111311111111; copiis amplisque divitiîs indiget ut (E) re-

guloruin-dux evadat. i n I(13.7) Qui innatam virtutem pic (C) regimine profil, au

populos subigendo, eomm, non sua commoda (Inscrit, impers":

(m) dicitur: .(138) H : Sola virtus populis subigendi’s illi sufficit.

8..

116 MENCil (lvj)(139) ex regno tsepmaginta tanlum stadia complectenle,si: Wen wang (140) ex ragua mît centum stadia "complet-

tente annexer-uni.à; XXXVI. Ubi quis utendo viribus (141) (i. e. armo-

nun vi) subiicit homines ° , illi non corde se-subjiciunt °;quia nempe vires (i, e. vis armatum) ad id oblz’nendiannon sufiiciunt °. Ubi qui; utendo virtute subjicit homi-nes ° , in media corde lætantur, ac vere se-subjiciunt ° ,velufi *septuaginta discipuli °se-subjecerunt *Confucio °.(142) Liber Carminum (143) îait: u Ah accidente, aboriente , à meridie , et àseptentrione , nullus-erat (144)91a’

(1 39)D : Quando Tchhingthangfl, 1 76-5, 1:14) scvum Imperatores]:me (4,..0), Glande Won won, (4,658- 5,384 sa) Tcheou (7,7541)

tyrannice dominantem debellavit, populos dia oppressas liberare ,ac benigno regimine’solari unicè contendebant.

(140) A z Quando Tchhing thon; in urbe Po (88) et W01 minurbe Khi (11,284) pium regimen auspicati sunt , (H) quamvis angus-tissimo regno paucissimisque copiis potirentur , omnes populosvirtuu’s illioio captos et devinctos , sibi submiserunt , (F) atque ex illis

fundamentis duo celeberrima imperia Chars; (1,299) et Tcheou

(1, 187) exurrexerunt. .. (141) D : Culn princeps fichu: humanitatem erga populos exerit,populi par pari referont, fictèque (B) ac non nisi vi coacti parent.

(142) C: Quamvis initia Confucius cannabina tannin veste in-dutus (i. e. privatus) potentia, dignitate et fama adhuc curent,septuaginta ejus discipuli corde illi adhmrunt, ac præceptis ejusIibentissime obsecuti sunt , nec ullus eum postes extorrem accrumnis confectum «innuit.

(143) A: Liber Carmimun tom. Ta ra, 0d. Wen m (3,783-

5,ss4 bis). i(144) Hunc locum duplici modo explicant interpretes. Vers.Tan. Dakhanuùe be Mange oka, nullus erat qui non in-

animo-luberet venire-ut-se-illi-subderet. AssentiuntA, B (5,454

tues 1. . 117 Iinaanimo-haberet non se-subjicere (145) i. e. qui totoanima non optaret se subjicere. n Hic locus illud (i; e.meam mentem) dure exprimit °. .

5. XXVII. Meng tseu ait: Si princeps si! humanus ,tune sibi-accersit-glofiam (146); si non sil humanus, tunesibi-accersit-dedecus (147). Nunc, si omnes reguli (148)oderint dedecus et tamen commorentur in *non-l1nma- ’nitate (i. e. in sævitiâ); illud est, perinde-ac-si quis aver-saretur humiditatem et tamen commoraretur in loco hu-mili, ac depressa ° (149). Si ocre aversentur illud (150) ,nihil ad illud effugiendum efflux est velut (i. e. tamefiicax quam) honorare viras virtute pneditas, et ad-dignitates-evehere litteratos; velut curare ut *sapientescollacali sint-in pn’man’arum minishorum, seu consilio-

n’arum ordine, i. e. dignitale; ut m’ri *ingenio-pollentes ,sint-in ranis adnu’nùtraùbnù muneribus collacali. Tune,

4,0:8-1-91-9-a,783-4,o34) et E. -- C :Non-existebat unius hominis °cor (2,7a7) qui non se-suhiiceret. Sic etialn Noël. Discrimen indeoritur quad in A , B, E, verbm se (a,783) per cogitare, in C vero

per car explicatur. "(145) Noël citata carmina de Wm wangAIOqui perperam arbi-

trant. E , F , H : Quando Won (4,658) un; ex regione Hua(1 1,543) "nichet ut etc. C : Cuncti se principiiWou d’un; submit-

(en gestiehant. ’(146) C :lpse honore aficitur atque eius regnmn gloria inclarescit.(147) C: Si superfin, prodigentiæ , dirent licentiæ’ indulgeat ,

nec humnus lit, hisse (H) multitudo ab eo deficit, parentes eumdeserunt, ipse munirais periculis urgetur, ac eius regnum intestinis

bellis Iagrat. I(148) H : Indicat me cutis regulos.(149) E z Et aqnæ vicino. I(1’50) H : lndicat dedecus de que supra.

118 renon (lvij)(nui peinant: *regnum crierais et intemis bellis vrombitac febïei otio-fruelm, si pinças asseqnens (i. e. arri-piens) hoc apparlunum tenpus, eum illis 111131111111) illim-

strct (i. e. eondnnet) sunm negimen ac pumas (151);quum’is magna magna (i. e. alia regna , quantumcumquepotentia cint. ) cette reverebuntur illum ° (152).

5. XXXVII]. LiberCarminusn (153) ait: a Guru appar-iant assecutansim ienIpus qua (154) cœlum ° nondum obnu- -

bilatur, nec pluvia-decidit, decerpo istius mari radium-corIiCem , ut’amtis-vinculis-constringam (1 55) damna]:"me fenestellas et parian Nunc, ex hi: infra me pasitz’sbominihus , quisnam audebit lacessere me (156)? n *Con-funins siebat: Vir(157)quico1nposuit ho: venus,illequambanc sciebat (i. e. annelant) vemm regnandi normam°l

Si 13124" princeps possit (158) fiœ-administrue suam’regnum. quisnun audebit lacesSere illum?

(151) H t Si. 011111 eis, leges moribus niorxnandis idoneas consti-

tua, (C) si panama: severitaeem inti-a justes film confinent.(15:) E : l. e. Illi ohscquentur.(1 53) Liber Carminum, tom. Kouefaung (1,539-1a,a7 1), 0d. un

W (1o,918-1a,917(1 il) l. e. Alumina: cœllun obnubiletnracpluria decidaL-C :Hæc

"mondent prnœdenfilnu : dura mon Mois-non. A : Tcheou-koung (1,187-612) loquentem influoit avens qua: tempore ocrent)Bidon miment, ut se et mon pullos contra pluie: ot(H)venato-

son injurias dokndat. v -(.51) C : Heu: respondent variais : carminée regina: a pane.Loges canin un civiles son pinnules aux! opina qui machina.

(156) C : Hæc respondent verbis : poter» NM Min un.(157) H z I. e. Tcheou hareng (1,18, .513.)(158) C : Si princeps, dum nulle vel inti! vd extra instant pui-

cula , regnum optimis legibns et 111015an remania suint, ut in-

(lvij) a 1.1sss1. 119Nunc reguh’(15g) diem ’regnum à bellis’vacat etfeIici otio-fruitur , assequuntnr (i. e. arripiunl)illud tempus ut ’ libidinihus-indnlgeant, a: *in-fœdo-otio-

toquant. illud est sibi-ultro accu-sera calamitatem ° (1Go)., 5. XL. In calamitate et in felicitate, nihil-accidit nisi

*acceniverit illud". Liber Carminum (161)ait: a Si princeps assidue meditetur se- conforma man-data (i. e. sequi rectam Cœli rationem) , ipse-sibi accenetaulam felicitatem. a (162) Thsi En ait : a Quando Cœlum(163) fait calamitates, adhuc vos possnmus salai effu-gere; glanda (1 64) ipsi-nobis facimus calamitates , non

lastinis bellis ac bestiau: incurslnni obvian est, Main:landau avis se advenus innninentes ventornm et pluviæ injuriasdefendiL.

(159) H z Hujusce nostrc’ ætatis reguli (C) expectant "gui tran-quillitatem , non ut sapientibus viris , velut inexpugnabili muni-mento ntantur, sed ut omni vitiorum generi seau-è indulgent ;inde agui potentia in dies dilabitur, ac princeps(E) irmentes hostesrepellere non valet.

(160) C: Per calamüatem, et felx’citalem, Mencius dedecus in:

humanitate ac decus bumanitate accersitum intelligit. .(161) Liber Carminuln tom. Ta Jo, od. Wen d’un; (3,783-,5884

bis 1

(162) Chou En; sen annalium lmperialium liber, cap. Tino? hia-

(51799-61173)163 C : Si Cœlum tihi innocenti calamitatem immittat , a. g. illu-

sionem, incendium , fortunarum tuarurn direptionem , illas cladesresarcire et quodam modo dingue adhuc potes.

(164) H : Si dum vitiis indulges, in calamitatem incidas , a. 5. Si,regno incuria tua debilitato , bostes impetum faciant.- Camigitur buinsmodi calamitates non nisi noue! culpà accidant, nonneregnli qui gloriam amant ac dedecus aversantur , in sese descenderc

ac humanitatem exercera nichent ? V

1’20 MENCII.possumus diutius vivere. n Hic locus illud quad mododicebam clore exprimit °.

5. XLI. Meng tseu ait : Si princeps honoret sapientes,si (mon vins peiitis , si cure! ut ain’ * virtute-et-ingenio-præsmntes Sint-in muneribus collacati, tune omnes *i1n-perii ° litierati (165) simul lætabuntur, et copient starein ejus aulâ° (156). In foro (167) , si lanlum(168) exigalurr

pretinm-prœtabernarum-locafione , ac merces non taxen-tur-tributo; (169) si serventur-leges (170) fat-1’, ac non)exigamr-pretium-pro-tabernarumrlocatione, tune omnesimperii °mercatores simul lætabuntur , et cupient deponerc-merces (171) in ejus foro °.

5. XLII. Si ad regni portas (172) inspiciatur "ac non(173)iexigatur-tributum, tune *imperii° viatores simul

(165) C: Non solum sui sed etiam aliorum regnorum litterat0s

intelligît. ’ A(166) C : Ut ipsis mandata sua cxecnturis utatur.(167) C : Quando mercatorum lucrum est satis magnum. ’(168) H : Verbum Tchhm (2,560) vulgo label-na, du malaxions-

domus, bic significat exigu-e-m’butum-pro-labema. - Hic sensus

apud omnes lexicographos desideratnr. ’(169) C z Quando mercatorum lucrum nimis parvmn est.(170) H : Leges juxta quas fori præfectus juste mercium pretia

constituit, ac negotiantium lites dirimit. Amer E: sequendo 1’. e.juxta legem (fa. 4,917) qua quisque e decem frngum partibus unamsolvit, oportet tributum exigu-e pro eomm terra, non vero proeomm mercium-taberna. (6,232- 1 1 5-92-4 1-4,917-2,680-61 8- 1 ,557-8,337-9-6,23a-a,680-618-2,560.)

(171) Aliter vers. Tart. m1 bade Wh: be porsyembi , cupientvenire-ut-conveniant in forum.

(172) Vid. cap. Il. S, XXVIII , nul. 1 16.(173) Perperaln Noël : In partis foni. sed ipso». matonnes me:

tribun non «stemm. Mencius à mercatoribus ad violons sermonem

(lviij) un" 1. A 1217 -latabuntnr, et cûpieut item-facette in ejus vii31°.Si*aratores

adjuvent (174), ac ab eis non (175) exigatur-vectigal;tune omnes *i1nperii ° agricolæ simul lætabuntur, et cu-pient arare in ejus campis °. Si singulæ artificum doums(176) immunes-sint viri tributa et vici° telâ, tune omnesimperii°. papuli (177) simul lætabunmr ,.et cupienLesse

illi (i. e..illius) populi °. a I -5. XLIII. Itaque, si princeps fideliter possit exequi liage

quinque°, tune vicinorum regnorum° papuli clam-capite-.prospicient eum (i. e. eum ardentissime expectabunt) acdiligent veluti pattern et matrem ’. Parra du: impellenscjus .(i. e. patris) (178) filios. , et flaires-minores ad

couvertens, loquitur de tributo quad pro itineris sarcinis- atqueoblinenda: regnum ingredieudi licentiæ causÀ solvebatur. H : 3,909-

9-1,1oo-9,658-4,086-735-Boo-41-7,172.(174) Illud tribumm vocabatur Tseu (874) adjuvat, quia (B) octo

simul agricole: communem commodantes operam. principis campumarabant.

(175) H: I. e. Nullum vectigal ex ipsis cujusque agricole apisnigatur. r

(176) Olim sanoitum erat ut vil-i arte aut labore vacui (H)’ceu-tu!!! iugemm vectigal, vel servilem unius familiss operam (fou(chia; C.), ut ii qui moros et cannabem non serebant, vectigalemnains vici (i. e. (G) quinqne doruuutn)tela1n (Li pou), in mul-etam solverent. C: Porro eum mercatores et opiliees istinsmodiviris annumerari neqneant, patet illos hoc tributo (ut nunc ple-runique accidit) taxas-i non debere. C : Hic verbum Tchhen (2,5611)non significat, ut supra , maniant-W vel poüusbibuluws-eaakerepin-mm, sed damas quas in urbe. opifices et- merca- .tores habitabant.

(177) H î muerait", agricolas, mercatores -et viatores intelligit.(178) H 1 Verbe tseu ( filii) et fou (pater vicinorum rognonnai

populos, et me val principeln in agentem indicant. Quasi diceret.

122 ’ Inca (lia)’ mediemlum 11mm pattern et malum. ex qua nati-sunt homines ’huc-nsque, nondumfuit qui potuerit rem-ex-sententia-gerere". ’Si-ères-ita-sit, tune non-hahebit

allant adversarium in *i1nperio ; pana, non-bahtullum adversarinm in- ’imperio , Cœli (17g) legatus«P. Vie qui sic egerit et fanon super omne imperiumnon vere regnaverit , nondum ° extiüt °.

4S. XLIV.1Meng tseu ait : Homines 011mm habent nonpatiendi homines° (i. e. misericordem) animnm (18a). Cam

Inperatores haberent non patiendi bomines ’animum, statim (i. e. tune) habebant non patiendi ho-mines ’ regimen ° (181). Cam illi (182) adhibendo nonpafiendi homines° animum , exercuerint non pafiendihomines ’ regimen, regere (183) *imperium sïlùfiscik.

fait sicut aliquid versare’ ’in-manûs-palmà.

(C) :Si vieinorum rognonna principes suas populos ad me aggra-diendnm impellerent, illud idem esset ac si quis filios ad patron

inpetandum provocare vella. -(179) C : Princeps cui Cœlum tyrannos in quatuor imperii par-fiburnvientes debellmdi mulsion (ledit.

(180)E:l. e. Aninum quo malnm aliisinferri non patimnr ac[reput male ipsis illata miseratione movemur. Hum: miniummon nous"! bahenus , i. e. mscùnur misericordla: pervii.

(181) l. e. P111111 beniçnumque regimen.

(18a) Perperam Noël :Etaero pn’ncqn Mencius non dequolibet principe , sed (C) de pristinis lmperatoribns loquitur.

(183)Perpsra1n Noël: Hic un: facile potes! Mammœ ac dWill mussoient. E 1 Imperinm rogue illis [aniline en: quamsi rem quamlibet movissent in manus palma. Notandum est omnesinterprctes, in bac locutione que sapissime apnd Meudon oc-curlit. loco urbi kho (1,110) vulgo palets, licet, ubique substituere«:1111qu (5,788) Mati. Sic et vers. Tact. Cm, adali.

(h) une 1. 123S. XLV. Exemple camionnai: * illud-quo dixi « homi-nes unes habere non patiendi homines° animum °. 11Nunc , si quanda homines subito vidant testerons infan-te1n, *jam-jam-lapsun1m in puteum , omnes habent*pavescendiet ’miserescendi ° animum. Non ’quia cu-

piunt * nectene-amicitiam (1 84) eum teneri infantis°patreet matte °; non *quia quærunt laudes à suis vici etpagi(185) sociis etamicis.°; non *quia odorant (186) eommsermones (i. e. vituperia) °, sic afiïciuntur °.

S. XLVI. Ex hoc exempla videre est illud : Si qui;non-haha * miserescendi ° animum (i. e. misericordiæsensus) . non est 1 homo °. Si quis non- hahet ernhescendidaversandi (187) ° animum , non est homo ° (188). Si quis

non-habet recusandi et cedendi ° animum , non esthomo °. Si quis non-habet recti et pravi ° animum (1884),non est homo °. *Miserescendi ° animus, humanitatîs °

(189) principium est°. Embescendi et avemndi ° animas,

(184) G : Nei’i. e. kie(7,824) meure; Ide labo necton amiuitiem.

(185) Perpuam Noël 1.40071111th Verballünp(11,251)et tang(13,152) local daignant. Tart. vers. Cachan,falgu ipsdalsoopignade Whompüiesm cadra, vici , ant pagi ab amideet sociis laudes «in obtinere-voue non est.

(186) H z Non quia timent ne immisericordi: turpLs nota sibi

inuratur. 5(187) H : Si eum suorum viüorum non pudet, si aliorum pravi-

tatem non aversatur.(188) D : Tiare (10,984) est abjicere suas res, i. e. (G) selpsum ,

ad cedendum et ohsequendum aliis bominibus; quasi diceret : Sihumilitate et ohsequentia ce! urbanitate ca’reat.

(188a)H : Si honum pro bono , si malum pro malo non babeat ,si virtutem à vitio ac veritatem à mendacio distinguer: nesciat.

(189) il : Humanitas aquitatem, rima son hammam , et pru-

1 24 n E u c1 1 . (hi) .aquitatîs ° principium est ". Recusandi et cedendi! ’ ani-mas, honestatis ° principium est °. Rectî et pravi ° ani-

mas, px-udentiæa principium est °. v I5. XLVII. flamines ° habent hac quatuor principia ’ ,

tanquam ipsi habent quatuor membra ° (190). Qui (191)habet hæc quatuor principia, et tamen se dicit non posse,est virqui se-ipsum perdit °. Qui (191 a) ait suum princi-pem non pesse , est air perdit suum principem °. Sinos omnes habemushæc quatuor principîa in nobis,sciamus simul extendere (192) ac adîmplere ea° , illud en?sicut ignis ° incipiens flagrare (193), ac sicut fous ° inci-piens salirè (194). Si quis princeps vere possit adimplereilla , solfiait (i. e. potest) ad fovendum-amore quatuormarinm populos, si vere non possz’t adimplere 1 illa , nonsulfitât ad serviendum patri et matri.

dentiun , de quibus infra, complectièur. D : Bec quatuor ex mise--ricordil: sensu emanant.

(1go) H : Manua et peau indican(191) F :Princeps qui (A) in sese non descendit , ac œhuvirtulu

in repli administration adimplere i. e. rite exercere non ponte ait,leipsum in vitii ac misai: voraginem detrndit. Noël hic de quo-libet viro agi perperam arbitrons est.

(191 a) C z Primarius miniatu- qui (A) pflncîpcm peccantema reprehendere negligit, ne eum [bradions vînmes in praxim redi-

ses-e non passe ait , eum in vitii et misai: barathrum impellit.

(19a) C : lat: vînmes assiduo studio excult: in immensum cru-cent , ac mirabiles effectua sortientur; vit en perfecte alleu,en. omnes pina, equm, et venerabundus, in omnibus parapha;

et tolets evadet. -(193) H : Nec restingui potes;

(190 H : Nue cohiberi pouah

nua 1. . 1255.7 XLVIH. Meng tseu (195) ait : Sagittarum homo( i. e. arh’fex), (196) nnmquid *inhumanior estquamlorica-

mm homo°? Attamm , sagittarum homo (197) solum finetne non lædat homines; contra loricarum homo solumtimet (198) ne lædat hommes. Maga (199) et * feretrornm-opifex eüam sic (zoo). Itaque quæh’bet ars ne! exercitationon potest non perpendi-attente ° (201). *Confucius aie--

(195) A: Quamvis Colum omnibus hominibua eadem virtutiaprincipia, eoadem bumanitatia senau: infuderit, tamen stadia et 9ânes quibus vacant, îlien , modo ad boum , modo ad malum , im-

pennm. *1 (196) Perperam Noël : Numqm’d que W babapn’m’pium ne thomcum amfcxPDocti interpretis mon: magazine

po (9) non animadveraa orna est. C: Si humanitatia unaus nui-)qne a natura infusoa spectemna, nonne mut aimilea ? E, aublatainterrogation , hune locum in clara luce collocat : Sagittarum ’ar-tificis natura non est inhumatlor quam) loricarum artificis nanan;au! sua eum ars talem elficit.

(197) E : Quando agitas confioit (H), timet ne non sana acuta

taupin ait. ’. (198) H: Timet ne non satis dnrî thoraces sint, ac proinâe hos-

tili gladio pervii fiant. Ne lædat, i. e. ne acceptorum vulnernm camaait. Perperam Noël : tinte! ut passât: lundi suis thoracüus.

’ (199) H : Saga naacentibua falicitatem pncatur.

t (aco) il: me opifex qui, ut plura Conficiat feutra hominummorbosac morum expectat, ma quidem magâ hominum 01111111nnicè spectantc inhumanîùs se gerit; ’attamen innato humanitatia

sensu ab et nulle modo 11men.

(aux) H : l. e. Debes, maxima attentione adhihita, eam arumun illud studium cligne (C) quod tu: humanitatia exercitaüonitant; contra , illud abjicere quad illam hait. Enimvero ai huma-nitafi animum animez; , humanna cria; si autan inhumanitafi, in-humanua.

1 26 si a a c 1 1 Aun a 1. pago (202), humanitas mm 151110km; s;qui! (203) oligens non habitet-in humanitato, quomodoobtinebit prudentis vit-1’ nomen? n Hæe Confitdus. ’ Hu-

manitas est Cœli ’ honorabilis dignitas (204) ° , au hominis

° tranquilla sedes ° (205). i* XLIX. Perm si qui: (206) , licet nemo eum im-pedire possz’t, tamen non sz’t humanus, illud est non esse

prudens °. Qui non est humanns nec prudens (207) etcaret houestate, et caret æqnitate , homînum servus est°(208). Si ille hominum servus ° embescat esse servus , est

(son) Perperam Noël z Vicum in quo flore: pietas, nana est, quison mafia-t. Hd(8,86) pnlchrum , non ad pieuta sed ad me»:refinandnn en. Tan vers. Fat,- dl: swingua Le sain obnlnkdi, invioc same! humains (vin) ce) humanitaa antimatur. F : Quandoin vice (1- 11,373.16)(C) exiatunt humani mores, d in en hanMura adhuc pulchrum hahatur.

(303) Quando 151m homo quæüflAün que habitat, i. a. un.son studium cui per totam vilain animum applicat,si illud non 1.11.51and au» humanitztis axeroitationi avec.

(204) C : Quasi diceret : Humanitas est honorabilia dînât»quam (lehm nabis contulit. E1 Meneins illam veut hourdât"!quia intorr dodos rama willis , nulla est qua eaux tamen": ac vileni-

efficere (10,487) posait. 9(205) C z Quasi diceret :Tranquilla sodas quam boulinas pus-le

bahut! (summum enim humanitatc proditi ). 111m1 autem «de!!!(tu) tranquillam vocat , quia homo qui humanitatcm rite tout. acin dies adauget, 1111113 ra turban au! concuti pontet.

(:106) E : Cam illud à liberâ inca eloetioue ponant , «pimaimpedire potest quominus situ bumanus?

(:07) C : Qui non est prudens, nesçit in quo ritus çt æquitas con.-

sistant. ’(208) C : Qui bis quatuor virtutibus destitutus est, non bahet vir-tutem (2,7 19, la vertu) sufficientem ad subigendum homines , ac viriqui virtute et viribus ponant eum facillime subigere poternnt.

(lxîj) 1.1a11 11 1. 1:7mon annula homo ° qui embuant faute nous,vel sagittarum homo ° qui embesceret (accro sagittas °;îSi un! embescat iilâ sm’æte (209), nihil (Jim: sicut

exercera humanitatem (210). Qui au]! esse humains, estaient jaculator (a 1 1). * Jaculator primum rectum-facit se.ipsum etdeinde emittit sagittam. Si emittens sagittans °non fariat-destinata (au) , non debet succensere , eis qui

(:09) H: A servitutis dedecore par totam vitam non minus saeximere poterit, quam arcuum et sagittarum artifices, si cos uneartis puderet.

(210) Quemadmodum oportet prædl’ctos artifices nobilioremartem amplecti, si quid dedecoris sua arti inhærere arbitrantur,in ille si a sua set-vint: n. sol) eximi cupit , resipiscat ac hu-manitatem amplectatur necesse est.

(:11 1) Perperam Noël: Pietatis exercitqtio. in. le est, sicut in jacula-son et panes jaculatorem jaculatz’o. Mencius humanum virum et ja-

culatorem comparus non simplicem bumanitatis actum val "wgin: emissionem , sed scopi ab utroque eollimati percussionemspectat. ltaque humanus vit et jaculator in eo similes sunt quod siille perfectam bumanitatem calleat vol non, id ex sua , non enaboraux carde arion; hic, si ponta percutiat val non, dexteritatemsuam aut errorem sibi non aliis imputait debet.

’ (sia)H:Agnoscitse lampa aberrasse quia me ont nnum maximeperfectum, nec corpus suam maxime rectum erat. Vid.- nat. ausub fluera. C:Ut jaculator, antequam jaculelnr, se rectum-fuit, sicvit qui humanitatem 111mm, primum maxima cura penchait alu-1dîna: cui vante cupit, ac, electione facto, in moniale païen(le-(kit. Ubi humanimuln calait, toto animo, omnibus virant: ginséerfectionem assequi contendit. Inde colligit Mencius : Si (C) pr-fecti bumanitatis actus ex te ipso’, quemadmodum scopi percussioex jaculatore , pendent ,in te descendere debes , ac cor àvitiis mun-daro , ut tandem ad summum ejns culmen assumas; perinde ac jacu-

1 28 11 a 11 c 1 1vicerunt ipsum; solummodo secum-reputans quarit in se-ipso et nihil-amphis °.

L. Meng tseu ait : Tseu [ou (213), si homines mone-rent eum , de eo quad haberet culpam, tune lætabatnr.Impemtor lu si audiret bonum (214) verbum , tunecapite quuentem salutabat. Magnus" ImpemtorChun habebat aliquid magnum(i. e. mains) ° (215)!Virtutem eum omnibus hominibus (216) communem-fa-debat (i. e. omnium commnnem esse existimabat) (217).Abjiciens sir-ipsum (218) sequebatur (i. e. imitabatur)alios hommes. Gaudebat sumere vidait: aman abaliis hominibus , ut exerceret virtutem.

lator,intra, animum suum magis perficere, extra, corpus sunn-magis rectum tenere amplis diebus studet ut tandem victoriam

inter-st. 1Nota. Veteres Sinz scopiapercussionem aut non-percussioneminterna: virtntis perfectioni aut imperfectioni assignabant. Ideo utde alicujus virtute vol pravitate certiores fierent eum jaœlo scopumpetere jubebant. Vid. Gaubü Chou Ring, p. 37 , l. 1a.

4 (:13) A : Confucii discipulus., (:114) H : Illi , tanquam pro accepto beneficio gratias, aplat.Boum auburn i. e. verbum sibi ac suo reçue utile.a (:115) 11:01.... discipulum Tseu Ion et Imperatorcm lu longe ’

superavit.

(:16) B : Omnium imperii virornm virtutem pro bono omniumcommuni habens, non spectahat utrum virtus in se vel inaliis resi-deret. Ita ut si plebeio homini virtute prestant; libenter illi exem-

- plum præbebat; si vero illi inferior esset, ab illo exempium sumeregestiebat.

(n17) H : Si summam virtutem nondum attigissel. .(:18)H: l. e- Nentiquam in sua agendi ratione, si minus pen-

fecta esset , pertinaciter se obfirmahst.

(lxiij) 1.131111 1. 1295. LI. Ex quo * agros-coluit (219). vel figulinam-artem-exerenit (220), ne! piscationi-vacavit (221), *usquedumesset imperator (222) , non-fuit ullum temporis punctum,in quo (223), data oceasione, exemplum non assumpseritab hominibus °. Assumere ab hominibus ad exercendamvirtutem , illud est (223 a) dando hominibus cxcrcere vir-intem °°. [taque , inter *sapientis (224) peg’ectiones, nihil

est mugis magnum (i. e. mains) 1 quam dando hominibusexercera virtutem.

5. LI]. Meng tseu ait : Pe i, sipn’nceps (225) non essetejus princeps , non serviebat ei; si meus (226) non esset

(219) H z Cam privatus vir esset, agros coluit in campis Li chars

(41667”)?75) I(ne) H : Figuliuam artem exercuit in oppido Ho pin (4,896-

4,31 1). v(a: 1) Perperam Noël : In lacu y Isa. H : Piscationi vacavit in

lacu Loui tse (1 1 ,954-5,268). ’ .(au) H : Quando in potestatem imperatoris Yan successit.(223) Si quid perfectius in aliis animadverteret.(a 234) Perperam Noël : Commune»! eum omnibus hominibus virtutan

camem. Hic iu (8,702) non significat eum, simul , sed dure, canada:(G. 9,97 7).C : Qui virtutis exemplum ab alio desumit, eum ad ma-jorem profectum incitat ac proinde aliquid illi dure (in) censetur.Verbumiu per «éboue (874) etiam interpretari licet. AuentiuntB, H et vers. Tan. H : Quando aliorum virtutem in nous expri-mendam encerpimus, illud cos magis ac magis ad virtutem stimulatac proinde adjuvat.

(224) H : Tacite innuit Imperatorem 6711m (8,727).

(225) C : Eligebat principem virtute et ingenio præditum , etdeinde aerviehat ei. Vide supra not. 1 16-1 17. i

(and) C : Eligebat probum amicum, et deinde amicitiam illiusinibat. Si vir is non esset cujus ad amicitiam, illesa honestate, seadjungere posset, ita ut eum suurn amiwm dicere non posset (Ici

khi jeun )...Vid. supra not. 1 16417. i9

130 . Mime"ejus amicus, eum eo non nectebat-amicitiam. Non stabatin improborum ho1ninum° aula (bel reguo ) , non oolebateum improbis hominibus (227) loqui. Si quando staret inimprobi hominis ° aula , si eum improbisihominibus lo-querctur , illuduægre ferebat quasi, eum aulica veste. acaulico pileo , sedisset in luto aut in carbonario-loco. Siallius-investigemus ejus aversandi malum ° animum (i. e.animum quo aversabatur malum), multo mugis stupebi-mus. Quando eum hominibus rusticis (i. e. inurbanis)versabatur (228) , si eorum pileus non esset rectos (229) ,** obverso-vultu deserebat illos, quasi (230) existimassetillos ipsum *inquinaturos-fore °. *Idcirco , *reguli (231)quamvis essent qui, bonos-facientes suos *sermones°, ve-11irent°, non accipiebat eomm invitationem°. Porrfo si nonaccîpiebat", illud erat etiam quia non æstimabat-purum(i. e. suæ puritatis esse) adire illos ° (232).

i (127) A: m5111 sui bomines intelligit.’ (2:18) H: I. e. Cum bomine qui non esset improbus, sed tantum

rusticus, i. e. parum comis. ’ 1 ’(2:19) Il : Quod quidem est laissima rituum et urbanitatislin-

fractio. 4(230) Verbum Sse (2,783), cogitabat, non ad li (une) , sed ad mei’

(690 , seu 4,997) , referendum est. iAssentit vers. Tart.(231) Perperam Noël : Lice! pubis sa! honestis, nabot-i tamen eum

honore , ipsum ad se ùwitasset. C: Quamyis reguli , ver-bis honestis acne vol minimum urbanitatem lædentibus , eum invitassent , eos adirerecusabat (non quia ’ [eum L e "7 ’eum ’ i’ au, sed)quia omnes hujus temporis regulos indiscriminatim odio habebatac suo eos servitio indignas judicat.

(232) Porto , eomm invitationi non ohsequebatur, quia (C) ti-mebat ne , eos adeundo , illahatam mentis sua: puritatem terneraret.

(lxiv) , * une 1. ’ 1315. LUI. Lieou hia hoeï (233) non embescebatservinnefario principi, non vilem-æstimabat exiguumtratum. Si promoveretur, non occultabat (234)suum sa?pieutiam, sed certe constanter sequebatur suam. recte-iagendi-normam. Si abjiceretur ne sine-munere-esset,tamen non succensebat aliis; si in-angustias-redactusaemiseriâ-exhaustus esset, tamen non dolebat.,Itaque di-cebat: Tu causâ tuî (vel facis tuum) , ego 1causâ meî(235)

(ne! facio meum). Quamvis *brachiis-nudus tu: *cor-pore-detecto sedeas ad meum latus , tu quomodo possesinquinare me"? Itaque ** vultu-læto-et-sereuo cumillis (i. I e. cum omnibus) simul-habitabat, et nonlse-ipsum perdebat (236)°.Si quis manu-traheret ac retineret

"illum , tunc sistebat. Porro si (237), quando quis manu-

(233) A : Lima hic hoei regni Lou (12,787) primarius præfectus ,viam omnino diversam tenait. D : Ejus nomen en: Tchas (2,254),eius cognomen , Hue (5,860), ejus nomen-honorificum (2,1365) ,

m (7, 1 1a). 1 .(234) Perperam Noël : In magistratu constitutus, sapientes ciras , ut

ad .Wæ promut; omnis expers non occultabal.H : Si, ad dignitatem evectus , serviret indigno principi , si exiguummunus obiret, non-occultabat suam sapientiam , i. e. (C, E , F, H ,)non occultabat optimas sui animi dotes. Porro , (D) ille minister oo-calta! suam sapientiam qui, ut improbe regulo assentiatur, se ipsumturpi avaritiæ nota allioit , quando abstinentia exemplum daredebet; vel qui in ignavia pedem defigit, nbi fortitudine opus est.

(:35) Tart. vers. Si, MM, pi, mini dchdin, tu tui causa,ego mei causâ; v. g. Si humanitatem et aquitatem badas, crimen inte , non in me , recidet , et vice «me (H).

(236) H: Suam animi rectitudinem non amittshat, 1’. e. nonu-

merabat. .(:37) A z Quando discedere cupiebatu

x 32 a: z n c1 1 .trahebatac retinebat illum °., sistebat°, illud erat etiamquia non adouba-13m au: discedere (238) °.

5. LIV. Mensueuait : Pe i and stn’ctus et angusms,Lîeou hia hoc! au! aga se fineverens (i. e. non ser-vabat decorum) (239). Paf-ra hune shictiorem-agmdi-modum et Illa»: ergu se *irreverentiam * sapiens non se-quitur (i. e. fugit, a se depellit).

(:38) E: Qui. purifiant mon; in t; non chût collocahat, ac ti-ntin: ne diacodendo illaxn inquinaret. Aliler C et forsan rectius;Qui; puritatem suam il"; abire non ponebaL. Ibid. Purin: non con-listât in hoc (obit-2).. Cam ipse (aidai L’eau h. h.) habeam interne-

raum puritatem, mihi opus non est hoc une (tan: levis momenti)(linceul: ut illam clan: ostendm (10,186-5,an7-9-x,552-3,9o9-I,I77-8,663-4,œ8-6,618-5,oz7-8,aga-9-1,728-1-1 ,084-1 154,890-5,z:7).

(239) In vitium (huoit culpæ linga, omnia autem vinas, annula-tione digna , (F) in media sita est. C: Eqnidem viri Pa i parkas eratmaxima , sed eum,timendo tempo ne alii ipsum inquinarent, omnesboulines (H) inox-banc tractant, nonne strictior ont, nonne ingrave vitium incidebat? Lima Un hoc? qui nullum inveniebnt bo-minem quocum societatem et amicitiam necton: non peut, eutquidem maxime commodo; et concordiæ-nmans( 1,210), and nonnepompe animi dignitatem et dccorum senne oblîviscebntnr ?

mmmmvnsm

MENCII

LIBER PRIMUS.

CAPUT 1V.

I Û-Trddtatns Koung sur: lâhheou pars posien’or.

ê-I- MENG mon ait : cœli tempos (1) non est sicutterra: (2)1ucrum ; terræ lucrum non est sicut hominom (3)concordia.

NOTA. Littera I indicat editionem coi timing umbou-thoung-jan-Mai ( 1,51 l-4,olg-I,14o-5,466-9,9 x4 )in bibliotbeca regia parisiensisub n.° 156-7 (calai. de Fourmont) assewatam; liner: J editionemIn’ang-i-pi-lchi (lo,noS-z,958-390-3,866 Prier duplicihcommenta-rio, breviori altero , allero fosiori; posterior triplici commentario ,ejosdem fefe generis, instructa est. Ex utraque editione , molta luxac notæ optima operi meo accedent.

(x) Tempo: pogna: commitlendæ opportonum prognosticis ecœlo doctis indicatum. E : Antiqoi priosquam cet-tamen committe-tout, sacraux Testodinem interrogabant, solis et loua motos sop-putabant, eomm obitnm et ortom speculabantor, nobes ventes etaidera observabant ut felicem vel infelicem pugnæ exitum prænos-cerent.’

(a) H : lntelligit loci opportunitatem , se. , valida ahaqoe mœnia nprofondes fosses , etc.

(3) H : Quando milites, principi m arctissilne devincti , una-nimi consenso atqoe virtote decertant.

10

154 unau (va)En (4) trium stadiorum° mœnia-interiora (5) et septemstadiorom° mœnîa-exteriora. Hastes cingont et obsidentilla , * nec-tamen vlnconç. Ut° dngerentî et obsiderentillo, cette (6) contigit illos obtînuîsse cœli tempos °°;

J" com-Men-non * vicerint , illud est quad cœli temposnon est sicut terra: lucrum °.

Mœnia-interiora (7) non surit non alta °; fossæ nonsunt non profondæ °; arma et loricæ non sunt non dura:et acota °; i’oriza (8) non est non molta°. Si deserant et

abeant-ex un; (9), illud est quad terras lucrum non estsicot hominum concordia°. «

(4; Sentenüsm suam exemplis confiront. In primo loco, fingitorbecolam quam houes , opportnnam licet obsidionis occasio-nem nacti , capere nequeont . qui: nempe potitur terra tuera, i.. e.validissimis monimentis instructa est. In secundo , fingit orbem qua: ,licet firmîssimis vallis circumseptà , omnihosqoe commeatibqs abon-

dans, ab exigu bostium manu oppugnnturg- qoia se. milites eau:mentes, "demi. in prinçipem. mon, ac. unanimj conterai;

omnino entent. .(5) Il : Indicat orbem valde exigoam.(6) Ad verbomœerte fait 73 obtinoisse cadi tempos °. Sic et ça mon

Vincere.. Hic utnunqoe 13 onanisme litteçëlp tche( 8.38.4 ) repre-sentat.

(7) Fingit nuerai-n orbem , sed monitissimam! cujus mamie sontaltissima, etc-Non sunt non profondæ, l. e, sont profonde, pro?fondissîmæ, etc. Verbom dune ad tonkas, et verbum acuta ad W0 ,referendum esse liquet.

(8) H : Oriu nudata cortice dicitur mi (7,655); cortice involutadicitur sa (7,67 7).

(sa) H : Vos illis, indien mais: et M. Subaod’î : tune ma urbslicet monitissîma procul dubio capietor.-- Illud est quad, î. e.bine peut hammam CMWŒÇD (qd tondu. muni op-portunitati mollo præshre.

un] 1, CAP. 1v. 1555 Il. Bague dicitur: « r) continereeintra-limites (no)

populum non in ’confiniorum° terminis; si: firman: re-

gnum non in montium a: fossaromraqualium° obsta-culis; à contenue (u) *imperiom mon in morum etloriearum° lucro (12) consistz’t. Qui nactuæest normam

(l3), multum (14) adjuvator; amisit normam, parus;(15) adjovatur. Pnheipù pamm adjotiq à pervenire ,tale est: consanguinei et affines deficiontnab en ; pn’lzczkns

multum adjuti° à pervonire, tale est : *imperinm paret

en. n :Si princeps cui * imperium° peut aggredialur mineuse»:

a quo consanguinei et affines? defecerunt (16). Itaque

(le) H : Regni enim limitibus populorom cor-pore tamoul , moncontinue et eoercere potes. Ibid. kiaï (6,197 ) , tcrmini qui rognon:a vicino regno dirimont.

(I u) Sic E. J : i. e. sibi subjicere omnes imperii regulos. p(la) 1. e. Valide apparat!» Sic venin Tartarica cui assenlit L

Verbum li (7,75) eodem sensu hic accipitor ac supra. Vid. not. a.Aliter E : in armorum aeie (li) et loricarom dudiia.-; Sed quomodofit ut verbum ü (acutus, acies), ad gladios, lanceas (yang) simulet ad loricas (Ire) referatur. Novissimos bic semas admitti nequibnisi dieu verhum [rien (doms, dormes) subaodiri, val a pristinis --editoribos fuisse omissum. l’atelier tamen mihi ægre esse qood absit

verbum hie» (duras); hic enim locus superioribus verhis pin; ko fitpou [tien li quodam modo respondens videtur. Abs re non erit mo-nere versionem Tartaricam priorem interpretationi E concinere.

(13) H : Tao, normam , se. humanitatem et ngoitatem.(1.0!! z Popolorum multitude illi corde sese sobiicit.(15)Pr-inceps lmnitis qui peut" vel’potius nulles, e populo me,

adjutores habet ’eo devenit ut, etc. Sic interpntt. Souper accidit utimperium principi homme , ne proinde a munis adjolo, se sab-

ii’osve mon: rupin. h(ne) c : un. : quino- nli racisme Machin-v.- Emma saI On

156 un c l l (m1)*sapiens (17) habet (18) à none pugnare; si 1pugnet ,certe vinoit °.

à. III. Cam Meng tseu *jam-jam-iturus-esset-ad-aulam-ut-inviseret (19) regem. tex misit homines qui’venien-tes dixerunt : Ego exiguæairtuh’s vir (20) copiebam irete invislun°°, sed *expertus-frigus ægrotavi, ac nonpotui ut me-objicerem-venlo. Crus, prima mue (au),’visuros-sum aulam; *nescio on poteris eflicere ut egoexigoæ m’rtutis virobtineam te videra °?

Meng tseu respondens ait: ’Infeliciter° etz’am *ægroto;

non possum’ire-ad aulam. i

solum mente unit ut populum , savissima sub tyranoide gemm-tem , liberet , se , velotnatos suos , homani regiminis beneficio con-saleron

(17) H : lndicat pristinos imperatores qui super imperium regina-runt. Mallem dicere com C , I , J z indicat sapientem principem ,une regnandi normæ tenacem de quo supra.

(18) A z l. c. Non pognai. E , J z magni facit , honori habet( 10,435) «à non pugnare. E , alibi : principis sapientis est non pu-goare.l: Quid enim certaminibos opus est cui imperium ultra

obseqoitor P I(l9) C:Cum Mencios in ragua Thsi degeret tanqoam hospes et sa-

pientia magister, non veto sicut minister qui monos obit ac annoostipendia alitor, potcrat quidem regulum pro libitu invisere, reguloautem eum ad se occire non licebat. Cuiqoidem morbum consultocaosanti ut eum advocet, Mencius simili excusatione inurbanaminvitationem dudit.

(no) C : Alii explicant [au per ouais; (2,678) in, alii per in(8,873), comme, sed puant in eius locum substituere verbumjo(4,606) 4:11pm. Sic «A, B, F, I, J.

(au) H, et Tan. versio : exibo ad aulam, prames mec: map-tunes. Aliter E : chi tchhda est vîdere Meudon nuieotem ad aulam.

(mu) 1.13m 1, CAP. 1v. 137* Postero-die (22) , exivit parentaturus ad quemdam

Toung kooo familiæ virum. Koung son tchheou (23) ait:*Heri attulisti-excosàtionem ex morbo; eum hodiemodie eus parentaturus, *fortassis illud non licetj’.M t. ait : *Heri (24) ægrotabam , hodiemo die; melius-

habeo; ** qua-de-caosa non ïrem parentaturus?

5. IV. Rex (25) misit’homines interrogatoros-de morbo ’

ejus , oc panterjussz’t medicum venire.

Meng tchoong tseu respondens ait: *Heri (26) habuitregis (27) mandatum; sed eum haberet (28) 1 colligendiramoscolos °ægritodinem , non potoit ire-ad aulam. Ho-die eum morbus paolo melius-habeat , properavit ire ad-aulam; at sera ego ’nescio on potuerit jam pervenire

illue , nec-ne °. v ’ . vStatz’m (29) misit pintes homines qui, sistentes (30)

(sa) C: Die seqoenti exiit primario cuidam regni Thsi ministroparentaturus, ut rez , com revera morbo non alliai comperiens, suaminurbanitatem agnosceret.

( :3) H : Magistri sui mentem non novent.(24) C: Mencios sua agendi rationis causam nondum volt illi

aperire. ,(25) H : Be: ignorabat Menciom morbo carere.-In texto subrepsitmonda. Legendum est aven ( 1,300) interrogat , non vero me.

. (8,370) andin. -(:16) H : Cum Meng tchaung tseu , Mencii frater ac eius disci-pulus (C) nesciret eum exiisse ut parentaretor, confingit absconsecausam qualem optabant nantii , ut illis satisfaciht. l

(27) J : Jussum quo eum tex ad aulam accersiverat.(28) H et aliizægritodinem qua quis affectas vel aridos ramoscolos

colligere nequit, i. e. (E) leviusculam ægritudinem ( 2,203-6,3o7 ).(:9) H : Nunliis sic dimissis, discipulos timens ne falsi argue-

retor, misit. . . . . .. (30) B : Yoa i. e. mon (2,200) quant-e; H : 1. e. obv1am 1re et

158 musc"Menin in via , dicerent : Quam, cette ne redus , Sedcas ad aulam.

5. V. Mary tseu non potuit obtinere , et kantiens-indamum air-i a (3 1) King tchheou familia, iln’ pernoctatos-est° (3e).

King tseu ait : (33) intis, une sont pater et filins:foris , tune sunt princeps et minister; hi sont hominis° (34)magni ordines °. Inter patrem et filiaux, præcipoo-loco-hahetur (35) beneficium; inter principem et ministnnn.pruipuo-loco-habetor (36) reverentia. Ego Tchheouvidi quidem sæpàts regela ° observantia-colentem te":sed mon (37) vidi *qoavin-re observantia-coleres regem°.

moncre eum. Præstat F z thse-tsl’e ( 3,561-3,193) iter alicui pre--clndere , aliquem in via sistere.Assentit vers.Tartarica.Confer infralest. p. 11 1 , lin. 4. , jan khiyeau licou, et not. ibid.

(31) G : King tchheau regni m primarios prcfectos.(3s) C , J. Mencins spenbat fore ut m andin! ipsum hisse pa-

rentatum, tandemque se, læsa urbanitate, sapiences: accessivisseagnosceret. At timens ne m , en inconsuho discipuii ni responso ,ipsum revera cgrom fuisse putaret, quasi (E) accessible contusadiit primariorn regni Thsi (G) ministrum , ut illi menton maisaperiret poste: ad regem procul «lubie referendum.

(33) A : King tseu Meneii mentein nondum inteHîgeiis, eum vitu-perat. I: inlus i. e. in paterna domo ;fan’s, i. e. in regio palatin , velextra regnum.

(54) H :Hæc duo inter quinque bumanæ societatis ordines (310),quad vide) primum locum obtinent.

(.35) J : Humanitoten innuit, i. a. moreau quo pater filium ,minque patrem diligit.

(36) l î Si Princeps subditnm chenet, subditi); au!!!) majoriadhuc observantin et honore principem colere debct.

(37) H : Tacite innuit eum nuper regis invitation! non panosse.

(mm) 1.113111 1, en. 1v. .139M t. ait:Prol1! illud Quomodo loqui avaler? Inter

Thsi regni homines nullos« est de humanitate et justi-fia mon regs: laquant. Numqoid (38) ideo *existimanthumanitatem et aquitatem esse non pulehras ° P [psimente aiunt : laie princeps 1111111un sufficit ut com saloqnamuràde hommasse et justitia°P 04m (3g) laqusn-tur sic , tune *despoctus mon: est magnas pue hoc.

Ego , sine (4o) Impenitarm’n Yao et Chou marinanon auded ,1 ut loquer in 1regis ante. [taque , inter regniThsi homines , 11eme sicot ego reverentia-colit regem à.

5. V1. King tseu ait r Neuthoam. Non (41) illud° dico °.

Liber [litham ait : pater advocat, ne dicos (42)

(38) l’ex-peram- Noël: annal; mon piaulera et œqm’tate’m flood

fadant P A z non quad bumanitatem et Équitatent pillcllfas etstudio dignissimas esse nesciant; (H) eus enim neqoaquam fallitmas virtutes mollo majorls momentî et pretii esse quam lucrum etbelliea faeinora; sed in laquontor,( B)q’uia soum principemlnuitisvalde abjecte et obtuse: esse eiisümant. ’

(39) Sic E.Nonnulli interpreles verba jan eul ab aliis disiungunt,hoc modo zloquuntnr sic l! Verba yuneul vulgo sont particule: me"finales; cas sic accipere licet. -Despeetus... i. e. Nihil hoc sermoneirreverentius esse aut excogitari potest.

(4o) Stuc, i. e. Numquam com rege loquor quia in europiumaffermis humanitaum et aquitatem qua in imperatoribus Yao etChou elucebant , ut tandem illos præstantissimos viras imitariconetor. In refis ante. , i. e. coram rege , en prâcneedu mi.

(41) E: Non dico te com rege de sublimi norma imperatorumros u (mon son loulou hamada assura subditi anisions essemg!!! suons in son invite". H : King me immerlto et inepte hov-pitem subditi imbus motionnoit. Meneius culot, urvidiumssupra,in ragua Thsi flegme tanq’uam bospes et sapientiæ magister, rejeu:

subditi instar imine" non machaon.

140 111ch11i annuo. Quando principis mandatum advocat , ne expectes

corrum. a iTu firmiter * cupiebas-invisere-regem °; sed eum auditoregis mandato°, statim non revers (43) iveris, oportet (44) etcom hocIibriBitoom loco tanquam non simul concordare".l M t. ait: Quomodo dicis.(45) illud°? Olim Tseng tseuaiebat : Regnarum Tsin (46) et Thsou ° opolentia nonpotest attingi°. Illi pn’nezfies habent (47) suam opulen-

tiam; ego habeo meam humanitatem; illi habent suamdignitatem; ego habeo meam æquitatem. Ego qua-re in-digeo °°! » Parra, hæc verbo, numquid, si non fuissent con-sentanea-æquitati°, Tseng tseu (48) dixisset°i’. In eis (4g)

(4s) H : non expectandum est donec respondens , sed vacantemcita gressu adire debes.

(43) Vide supra oct. 19.(44) Ut nos gallice : ilfaut bien que cela sait Sic B. C :inde

necessario sequitur tuam agendi rationem boic libri Rituum præ-cepto non esse conscntaneam.-In texto, dele circulum qui postlitteram li (ritus) temere nppositus est.

(45) Quomodo ais me , regi vocanti non parendo, huic libri Ri-tuum loco refisgatum esse. C : sic egi quia nemini , ne regi quidem,me accerscre licebat. lta E , F , H, I , J.-Perperam Noël : sed haceum hac quad dito quid P

(46) E : Meng tseu regni Thsi principem com regnorom Tsin et1714-011 principibus , se vero com doctore Tsmg tseu confert. Si Tseu;1

tseu , ait M. , istis se potentissimis principibus maiorem exislimabat,quonam jure ego ejos æmulus, ab exiguo regui Thsi principe sicdespicerer se vilipendeur.i (47) Sic E et vers. Tartarica. C , H , J : suas divitias ponunt in"gui sui opulentia , ego Incas in me: bumauitate; suas honoreset suam gloriam in sua dignitate , ego meam in mea æquitate...

(48) I. e. Numquid Tsmg tseu hac verba protulisset si. ..(49) J : V0: iis ,indicat quatuorphrases illi habent ,ego habeo , etc.

(1.111s) 1.111111 1, ou. 1v. 141est forte uns eximia doctrina °. In *imperio , res sont qmeuniver’sim honorantur tres : dignitas , ona (50); anni,nua; virtus , uns. In *palatio , nihil est sicot(51) dignitas;in page (52) et .viculo, nihil est sicut anni; ad juvanèdam (53) generationem, atque ad magnum-efficiendumpopulum, nihil est sicut virtus.IQuomodo potest air ha-bens (54) earum trium rerum unam, ut 1 parvipendatvirum qui habet earom trium renon duas°!

â. VIL Idcirco, olim ’habiturus (55) aliquid magni

F : i tao est doctrine angustis seculi consiliis longe excelsior. I: lnsequentibus se: phrasibus lucide exponit qoænam sit illa doctrina ,ac in que sita sit. H : verbum tao præcipue spectat seqq. jamgmemtianem.

(50) Verbum ions, terrepetituru, idem est ac 1°, 2°, 3°.-Anni ,i. e. senectus.

(51) I. e. Dignitas ibi primo loco habetur.(5:1) D: Hum; est locus quem 2,500 familiæ, tan; vero quem

500 familiæ incolont. Perperam Noël : in czbium etfamûiarium can-SOI-lia.

(53) C z lavait, i. e. regere, recte adminstrare; magnwn-faem, ’i. e. emendare popolorum mores , animosqoe in errorem sublapsosad perfectam virtutem adducere.

(54) Sic C multique interpret. quibus concinit versio Tartarica.H: Numquid regni Thsi principi , qui tannun dignitate sua excellit,me, annis simul et virtute conspicoum , parvi facere fas estÎ-Allu-dit ad imitationem de qua supra. Aliter I 1 jean (4,028)’i. e. hie(3,369 ) s ’oppuyer sur, se pre’aaloir de: quomodo posset niti , vel glo-

riari earom ona , ita ut etc.(55) Secutos son: E qui in paraphrasi scrihit Tian; yeau la

Quando antiqoitatis principes magni aliqoid moliri cupiebant... -Aliter E in glossa: antiquitatis magni sancti (ta chine , 8,360) magnisapientes (ta bien, 10,484) principes, etc.; quasi vox (tu) idem so-narst ac sanctus vol sapiens. Sed prior mihi sensos magis placet.

142 31menquad faceret ° princeps, cette lasbebat seleatos quos nonaccersebat° sobditos. Si caperet habere eomm Consilia° ,tune ipse adibat illos. Si ipse honorasset vigtntem , et læta-

tos-esset doctrina non sicut illud (56), non soffecissetut eum illis sapientibus baberet (57) quad faceret °.

5. VIH. Itaque Tehhing than’g° pn’mum a dation! I yen

(58) præcepta-accepit’ , et deinde ministrum-fecit illum.Ideo non laboravit et (59) regnavit. Hooan koung°, pri-mam a dactore Kooan tchoong præcepta-aecepit°, etdeinde ministrum-fecit. illum. Ideo non laboravit et re-golorum-dux-evasit.

Nunc, *imperii terra est (60) similis, vinas: est æqu-lis , ac proinde nemo potest alias invicem superare (61):

(56) l. e. Si , illorum virtutem, etc, eo m0d0(i. e. eos adeundo)non honorasset... Ad verbum: si fi ejus honorare virtotem... non

fuisse: its. Perperam Noël hune havissimum locum de quovis prin-cipe intelligit. Mencios de eodem principe , au supra, loqoitor. Vid.hot. 52.

(57) Sic E. - Melius ad verlium: ut haberet «à facere oliquid mo-gni.---Tsa i ( 10,623-1 15) être capable de. Verba mm me, referon-tur sa verbumfocenet, non veto sa «rhum habent.

(58) Se. de optima imperandi me(59) l. e. Faclllime imperator evasit.(Go) J î cujusqoe regoll tarifierions mille li in circulai comple-

clitnr. B : eum «en regdli , potentia et 11eme: moite æquales shit ,inter ces 11eme est qui ut 75:th Mg ( 3,176-5,124 )optl1hæ m’o-narchie fundamenta jacere , vel ut Houan komg, ad veri Archomisdignitatem pervenire omnesque imperii- regolos son subditione col-ligent et une valenta-lî: mon, i; e. Bellica tirtus, belllca Mi-nore. Palier-ana liai.

(61) Longe aliter E : Nunc in imperlo est regnum fini. Ejos terri-toriom latitudlne par est illi que! Hong et flouait kaung posside-haut. Si vero super alios linperl’i regolbs non exsurgit, un": au:

(Lxx) Lulu 1, CAP. 1v. x45Non-est aliud z sa. amant ministres-[acare viras quos ipsiedoceant. et min amont ministrœ-f’xcere vira: a quibusipsi àceipiant documenta.

g 1X. Cam Tchlu’ng thaag° a (en) douane I y’nn , et.

Honan koung° a doum Konan tchonng parapha œu-pissent , tune non mâchant occire coi. Pana (63) siKouan tchoung’ adhuc non potent moiti , W’mdto;magîs (64) ille qui non facît (65) Kouan œhonngfl’

5. X. Tchhhin thsin (66) iman-agnus ait : Præteziüs die-

bus , in ragua Thsi, tex 5H obtulit duplitis and (67)

causa est ; un, eux-Démis refert ad Met Hem koungverba:

hac et adreguj Wan, verbe : eulpou(6:) Aliter Tan. interpres qui verbumyn (3,829) cuisit : Thon;

doctorem I 71m , Hauan hmm; doctorem Kouan tchoung accuseranon audebnnt.

(63) C : Cum I fun regnlum Thang utili open sapicntiuimiupecommis multum adjnverit ut lutina imperiî dominant ovulerez,æquum erit illum, vilis subditi instar, non page advocari; uà,(F)si Kawa [choung cujus exigunm crut ingenium et qui chicota tan-tum edidera: f-dnora (vid. w. 111 , nul. 8), se tamen ab Archonœfloua: kawa; acciri non :inebatî, quem jure tennis regni Thsi"plus Meunium, sapientia et doctrina mainte I jan non dissi-milem, accu-3ere auderet? Porro (1)1ir, gnan, ut .vidinnu accirînon licet , si regi ipsum advocanti non encaquant, un: imvmntiecnlpa notari potest.

(64) Multo magis acciri non potest.(65) Pou æcï, i. e. Non restitua, acilicet se illo malinem et præs-

untiorem esse novit. Pariter F : pcï, ( l ,006 ) commuait, et C a poude ( 9-2,:50 ) ou": non ballet.

(66) G z Meneii discipulns.(67) Kian kin. Menciup sic vocat mm puriuimlm, 91h

(E, G, H, I, J ) ains valor duplex est puvdnmaun’commnnis ( il«au! le double de l’or chinai"). Verbnm [tian ( 6,33) diamant; con-

144 n E N c unnum centum (68) et non accepisti. In rogna Souug, rezau ohtulit nseptuagînta (69) I et accepîstî; in rogna Sie ,

rez liât obtulit ’quinquaginta I (7o) et accepisti. Si (71)præterîtorum diemm° 1’non-acceptio justa crut, tune,

hodiemi diei° acceptîo injusta cst° ; si ocra hodiemidiei° acceptio justa 051°,- tunc præteritorum diemm°’non-acceptio injusta erat°. ’Magîster (71I ) certo ver-

saris-în uno ex bis duobus °.

Meng tseu ait z Omnia justa (72) crant’. l

S. XI. Quando eram-in ragua Soung", ego i"jam-jam-habiturus-etam longinquum iter (73) Vir qui iteréfacit ,necesse-est ut (74) habeat hospitalia-doua (75). En mealloquens ait: a 05cm tz’bz’ hospitalia-dona. n Ego l qua-de-causa’ non accepîssem?

hmm, duos-næiznm; unde fit ut idem 30net oc pel’(:81)duplræ-me, dupIo-oalm. Sic omnes interpret.

(68) H: Unum centum, i. e. Centnm I( 1 1,547). Ivalebat (F, H)vigînti vel viginti quatuor (A, D) unciia. Quocirca unum centum Iæquivalet (F, H) 2,000 fiel ,nt quibusdam (A, D) placet, 2400 unciis.

(69) l. e. 1,400, vel, alios 1,680 uncîas. Vid. n. 68.(7o) I. e. 1,000, vel juta alios , 1,200 unciah.(71) Gallîce : si cesioumpouc’s, vous une: au raison de nfuser, ou-

iourd’hui , vous aux au tort d’accepter. R(71-) l. Sequitur te in alterutro com (se. «il accepisse et «à? non

accepiue) peccaviue. Gallice : il faut bien que vous oyez eu tort dansl’un de ce: Jeux cas.

(7:) I. e. Utaque juan crut, se. non-acceptio et acceptio, vel ,in niroqne casu recta agi. 1

(73) Melius ad verbum : «à procul iter facere.(74. A, B , C , E explicant i(115) perïyeou (4,028) balafre. Sic

et E allo loco ; vid- supm not. 47. ,(75) B, C : Tsîn( 10,527) munera qua hospitî dinosaure olfa-mntur ut itinerîa sumptus austineat. ’

(un) 1113111 I, ou. 1v. 145Quandoleram-in ragua Sie°, ego habebam me-præmu-

niendi (76) intentionem. En me alloquens ait : u AudiviMenciom (77) se-præmunire. n Itaque (78) com causa ar-morum daret illa, ego *quam-ob-rem non accepissem P

5. X11. 1 Qnoad (79) in rogna Thsi , tune non erat ac-cz’piendi (80) locus°. Si (81), absente loco (i. e. causa)°des-munera-hospitalia ° ,.1’Ilud est pecunia- pellicere °°.

Quomodo (82) existent ’sapiens° qui possel; ut pecuniacaptaretur ° P

s. xm. Meng tseu transiit-in urbain (83) Phing 10(84);

(76) H : Se præmunire advenus aliquam calamitetem dicitur «la’oï

(3,178). Perperam Noël : multum anima amboi- ne mihi nec-essan’a

ad viciant dussent. E: eum Meng tseu e rogna Sic exiturus esset ,multi erant [indoues qui eum, omnibus spoliare et occidere sta-tuerant. Ideo tex qui Menciom sese ad repellendos eomm ictusaccingere audierat, liane illi pecunism offert, ut arma sibi com-paru, sua: que defensioni probe consulat. l

(77) Perperam Noël : audivi le anxium et sollicitait. me. Verbumkiaï(3,178) eodem sensu pellet se supra, nos. 76. Sic et omnesinterpr.

(7 8) Perpersm Noël: ideo ut in hi; bellonan colonisations armo-rumque tumullibus tuum animum paulisper sublmm , hoc love manu:offert). H , l, J t hæc ultima verbe non a rege munus afferma , seda Mencio rem narrante proferuntur.

(79) Quantum ad illud quod agi in regno Nui.(80) I, et J : dus: supradictæ causa ( scilicet, longinqui itinerie

expensæ , se emenda arma) non suintant. Vid. 74 et 76.(81) Sicut nos Gallice: il r13 upas lieu à, i. e. nihil est cause cur...(82) l. e. Numquid sapiens sinere potest se pecunia pellici et capi?

J : se ipsum tacite indican(83) G: Phing la urbs eut inferioris ordinis (J) sub regni prin-

cipis diüoue posita. ’(84) F z Cum Mencius hujus oppidi populum , omni auxilio des-titutum miseriaque contabescentem vident...

1.16 unauAlloquens ejns l præfectum (85) ait : Si qui: et tuis° * lau-ceam-ferenlibus’ militibus , in uno die ° ter deserat or-dînes , tune deponisne eum , use-ne°?

Ait : Non expecto (86) ter.o M. t. ’Sivresnlta-rsit, tu° deseTuisti (87) ordiues tuos°

oliam multoties”. In calamitosis (88) annis, in esuria-libus annis, a: tuo° papulo, senes et debiles qui sese-volutaverunt (89) in camporum-canalibus et in vallium-fossis, nec non *juveues qui dispersi-sunt (90) et trans-ierunt-in quatuor ànpenï partes; sont prope (91) millehomines ° l

(85) H; Nomine Khan; kils du. Vid.1’nfm, ont. 99.(86) .l 1 l. e. Occidiane eum P-eTer, se. douce ter ordines sucs de-

ucrueril.(87) H : Prefectus qui officia son male fungüur, milili ignavo or-

dines sucs deserenti simillimus est. [taque ait: tu criant non semelmon ordine; Mini. Gallien diceremus : vous aussi, vous on: plusd’unefois abandonna! composte. C : Cam prefectns populum quemalendum curare debet, miseria et fame mori patiatur, officio m0 ,non minus quam prædictus miles , quotidien deest.

(88) Il : Moult; m’en, mut anni , quibus, inundationes, siccitu,epidemiæ, etc., groumant. K1 sorti, sunt anni, in quibus messes

ad maturltatem non perveniunt. -(89) Se se projeœrunt, ut lbl miserflmam vltam finirent.(90) A x ut Vietnam quorums. .(91) Ki (1,493) varie uplicatur. A 1 nescio que: mima bomiuurn

slnt. Vers. Ton. pluma millie hominum. E , quem secutus eum , quiade populo urbis velds exigu: mon», ait: eomm numerus ouadi: adnnum mille homt’num (1 1 ,01 5,3,829-1-995-91 ).

(9°) C l Non me mm populum dispersum ire, se quotidie mi-seria mari. Sed homo publics privais auctoritate aperire , se veui-galla imminum non sinico. Id non a mes , sed a regali polestatependet. Mencius prcfechun vltuperat non quod populo fame labo-

k

(111x11) 11111111, en. 1v. 147 .Ait : Illud non 6,510911) quad ego Kio sin 9 possim facere °.

5. XIV. M t. Si nunc existai: vir qui aecepit hominiscujusdam ° baves et aves. ut pro eo (93) pascal: illos ,tune cette si) (94) en quæret pesons et herbas°. Si quantab sa puma et herbas et non impetret(95) , tune reddet-Il: illos ad hune homincinV, velforta-eüam (96) subit etconspiciet illos motivons °?

Ait: Quantum «41111111. tune me! Kit: sin° culpa a" (97)-

S. XV. Alio die Meneurs (98) invisens ad Regem ait -

rami alimenta non dederit (C), sed quad regs!!! de populi acces-sitatibus non admonuerit. Quodquidem sequens comparatio clora inluce collocat.

(93) Sic C : du (4,013) etJ: laï(1n) khi, loco eius.(si) Poussins mon, quod Tact. interpru inepte scrupulositatc

eodem modo au mon vertit, non signifiait, causa vel loco ains, sed

ab m1 P01 hou!» et avinai 601mm. Sic E z in miaou m khi loba( 31339415434. 183-4145). Amati. A.-w- Ut pester pecori alendoherbu et cumin ab liera son, sic lit-foetus a reg. alimenta po-pulo manade accusais postulera debet.

(95) l: Sic plafonnais, si a rage impetrare non possit ut regnibarres, ad sublevandam populi famun , aperiantur, suo se ofielo

iman (looch(95) J innuit 111191!on qui populum fane motionna, tranquille

i Ç! 430955 9611119, vident, si opilnlari eum non luiroit.

(97) C a Cunaprinnipc oihospro eis-ou petiverhn,neo tamenol’ficium menin abdicaverim, revera pecoavi! Il z Il», i. e. Spo-pulus lainerie perm. .

(98) J : In illo casa , princeps flip. inanimés Ion ont. Si igitnrniobium eulpun , prinœponro suam nequequam , agnovisset,qui officine: Meneins ut "Hic! ben-es aperirenme 7 ldeireo , diesequenti ,- regem adiit eique sigillat’nn exposoit quoniodo ipse pres-

fectun neque ipse [infectas redondant-a Nues: ellipse, i. e. easagnoscat et confiteatur.

1118 11menQui regis° administrant urbes (99), ego subditus noviquinque homines° Qui oero en: iis noscat suas culpas , solus

Khoung kiu sin est. Cam , ad regem enarravisset ille ,Bex ait: quantum ad illud , tune met exigui viri ° culpa est°.

â. XVI. Meng tseu alloquens Tchhi wa ait : Tu° recu-savisti Ling khieou (100) et rogavisti ut esses lsummus-justitiæ-præses. Illud videtur (101) æquum”; quia ipsepotest ut ’loqnaturt’. Nunc , postquam pintes menses ef-

fluxerunt°, nondum ne potuistitut loquereris (102)"?Tchhi wa monita-dedit (103) ad regem, sed rage non

utente (104) illis, deposuit à agere ministrum et abiit. -

,99) D. Quæcumqne urbs parentali defuuctorum regum temploornatur dicitur tau ( 11,140 ) , que: vero illo caret dicitur i ( 1 1,180).C : Polo Mencium generatim hic loqui ; fie,1°i enim non poterat utexiguum regnum Thsi in quinque locis babèret parentalia defunc-torum regum temple. -- Ibid. Puto verbum ton hic non indicanorbes proprie dictas, sed urbeeulas ( 1 1 ,a4o-1 1 ,254 ) quales prima-riis præfectis sdministrandas committJebat regulm.-- Hujus ordiniscrut oppidulum Phing Io quad primarius præfectus noung [du sin ,reguli immine, gubcrnabIt. Novissima bæc interpretatio multo po-

i tior est(B). w(100) H : Primariam urbis Ling khieou præfecturam recusavisti.

Urbs bac erat inferioris ordinis (A) rogna Thsi subjecta.(101) B , E z Quia nempe sommas justifib præses regi propice

accedit, eumque admonere ac redarguere potest , si quando panas

innocentibus irrogari jubeat. 1 i(10:1) A : Ex que illud officium geris , numquid (B) forte rex sup-

plicia , ne semel quidem , lcsa esquinte indixit ï(103) Melius gallice : finies appesantissions au roi. C: Tchhi au

bis verbis commotus et incitatns , regem adiit ut eum’ deinjuste irrogatis reprehenderet. .

(104) H: Cum rez eum repulisset, ac monita audire rennisset , sonse officia abdicavit.

(txxm) 1.111111 1, on. 1v. 4 1491Thsi regni homines dixerunt : i’Quantum-ad (105)

causâ minism’ Tchhi wa , tune recte egit°; quantum-adsui-ipsius (106) causâ, tune nos ”nescimus°.

5. XVII. Koung tongtseu de ibis admonuit Meng tseu.MI I. ait:Ego audivi illud° (107): « qui habet (108)

magistratus custodiam. si non obtineat (109) suum mu-nus, tune abit. Qui .habet sermonis (1 1o) ministerium .si non obtineat (1 1 1) sua verba , tune obit n. Ego hic non-habeo (1 12) magistratuS’custodiam; ego non-habeo ser-monis ministerium°. Tune , ego sive (1 13) accedam , sioe(1.14) recedam, ”nonne "libere habeo ’laxam-et-solu-tain agendifocultatem ° P

(105) J : I. e. quantum ad consilia que dedit ministro Tchhi ovo.H: eum e5ecerit ut Tchhi ava suc officia rite fungi conatus ait, landesoue dignus est.

(106) A: Sed quomodo fit ut ce que ad alios pertinent, recte cal-leat , quæ vero ad se , prorsus ignora? Enim vero (H) regni Thsiprincipem consilîis suis non obsequentem videt , nec tamen discedit.C z Re3ni Thsi bomines ita vituperant Menciom quia illum ministripartes non agere nescinnt. Vide supra, not. 19.

(107) Se. Illud effatnm.(108) H 1 Vir cui rex urbeculam, vel certas terras administran-

das commit. ’(109) H : Si regis culpa , quemadmodnm ( Vide ont. 95 ) Encan;kiu sin , murins suam rite obire nequeat.

(1 10) l : Vir cujus officium est regem male agentem admonere.(111) H : Si princeps ejns monita sequi nolit, ut aecidit (C)

ministro Tchhi au. Vide supra, not. 104.(11a) I: Mencius in regno 171d- tanquam bospes degens, nul-

lum adhuc munus obibat ; ut vidimus supra. (Nol. 19.)(113) J: Verhum Tsin (11,093) alludit ad superiora Kio» iu

un; (fifi! des représentations au roi).(114)! .Verbum thoui (11,04q) alludit ad sup. Tchi au? tcth’n cul

Rhin, deposuit «à esse minimum et abiit. I1 1

j

:50 nnum: (Lxxxv)ê. XVIII. Cam Meng tseu esset (1 I5) primarius-præ-fœtus in ragua Thsi, exiit ut (1 16) parentaret ad Teng.En mîsit arbis K0 1"præfectum Wang houan ea-causa-uteum adjuvaret in hoc (117) itinere. Wang houan maneet vespere invisebat Mencium (x 18). Revertendo regniThsi et regm’ Teng’ itinere, ûminime eum illo locutus-est-de itîneris (1 19) rebus °.

5. XIXJÏ Konng son tchheou ait: In regno Thsi , pri-marii-præfecti ° dignilas (1 20) non est exigua °; Thsi regm’

et Teng regni° iter non est (m) vicinum’. Cam Man’s

(l 1 5) J: Erat khe kIu’ng (a, u 1- 1048) , quasi izaspes-pra’feclus; quia

hospitis Domine in ragua Thsi degens, præfecturam, nulle adhucafl’ectus atipendîo , obibat. Aliter E : crut minister.

([16) I. c. Ut regni Thsi nomine adesset exeqniis reguli regniTcng nuper defuncti. D: Cum Mencius nulles acciperet redilus , rexqui virum tenta fatma insigném misent ut legationi suæ dec’us ad-

deret, eum exequiarum cura gravare noluit; ideoque præfectumW’ang houan ipsi comite!!! et adjumrem dediL- E : To13 en! urbsinferioris ordinis in regno Thsi.

(z x7) Sic F, J. Ibid. Hic iter legationem signifient. A : K0 urbsinfcrioris ordinis regno 1713i subjecta. Won; houan (G) homo eratignobilîs , qui regis gratiam aucupaverat. Ideo (B) Meng tseu ,contempla et odio percitus , eum vili hujusmodi homuncionesermonem miscere dedignatus est.

(1:8) Subaudi juxta omnes interpretes van; (2,678) eundo;I. e. gallice (A) z pendant tout le chanin, en allant de 1715i à Tcng,et en revenant ( fan) de Teng à Thsi...

(l 19) C : Indicat cæremonias, vasorum numerum , serins vestes,preces , et omnia qua: ad parentales ritus pertinent.

(no) J : Wang houan a rage modo evecuu est ad præfecturamsupremi tribunal]: ut te adjuvel; nonne (lignas ont eum quo lo-quereris ?

(la!) H : Quasi diceret : vohis confabulandi tempos abunde sup-

petelnat. Vid. supra net. l l 8. v -

1.111111 1, en. 1v. 151et redieris°,:ac minime eum illo vira locdtus-sis-de itinerisrebus ° , quænam-causa-est ° ?

M. t. ait : ° Cam (122) aliq1fis(123)ordînaveritillas: egoquam-ob-causam locutus-essem-de illis° P

S. XX. Meng tseu e ragua Thsi fait parentaturus (1 24)in ragua Lou. Revertens in regnum Thsi constitit (125)in urbecula (126) Ing. Tchhoung in (127) sciscitans. eumait : Præteritis diebus (1 28) eum nescires (129) dimjnulumIu °esse ’degenerem, jussisli me lu curare ùfl’nlari-ligna-

111i (130) res. Luctu te (131) urgente, ego lu non ausus-sum sciscitari. Nunc exopto privatim babine sciscita-

(1:2) A ; Mencius, quasi minus rectos bujus præfecti mores palamredarguere eum puderct, speciosam auo silenlio causam prætexit.

(123) G , H, l, J : Hue (3,181) indicat quemdfam ministrumfunereis ritibus a toge præpositum. D : existimat Mencium loqui depræfecto W. houan. Assemit E : eum iste W. hauan mihi diama-verit se huiusmodi res optime percnllere , nec alias viri consiliisegere , utpote qui sæpissime enquis: ordinavisset , cui bono de iiseum en itemm locutus mem P -- Litterafou (1,800 ) apud H estparticula auxiliaris; apud B, C, F , est pronomen demonstra-üvum : ille minister (A) me , in hac legatione , comitatur...

(124) H: Suæ matri que in regno Lou , que patrie , defuncta crat.(125) A: i. e. pernoctan’t , dîvemtua est.

(1 :16)E: Ing, urbs infcrior regno Thsimbjecta .(127) A ; Meneii discipnlm.(128) A : Quando mairie defunctæ exeqnias feeisli.(1:9) B : Nepciem me eue omnino rudem ac rei magni momenlî

cnrandæ impuem.(13g) l : Juanisti me feretrum confidendnm curare.(131) Sic A plurimique interpret. Yan , i. e. p: ( 11,019) urgera.

C : Cam in fletuum et doloris medio esses.

(13:) l z Ligna ad feretrum conficiendum une es..(133) Notandum est sensum liners: i (1 15) 111130 pmpler, ne) qb,

îîu

1 5 2 a 1: 11 c 1 1tionem’. Ligna (132) mihi videnturfaisse (133) multumpulçhra°.

1H. t. In (134) samma ”anliquitate; loculas-interior ,et loculus-exterior non- habebant certain mensuram. Il!(135) media antiquitate , loculus -interior dansas crutseptem pollicibus; loculustexterior (136) congmebat illi.Ah ” imperatore ’usque-ad ’populum (137) omnes sic;non al solum essent spectatu pulchra° (138). (13g) 3 Deinde

pictas exhauritur ( i. e. expletur) in hominis corde.5. XXI. Si non ( 140) oblineat, non potest ut (141) ’iæ-

ad, alor. G : i meï(115-8,186) i. e. thaï (1,799) mei’, raide, veinimis pulchra. Sic interprett. quibus consentit vers. Tartarica.

(134) I ; Quid me propter magnas hnjusmodi expensas impru-denter redarguis? An te faillit me veterum agrandi normam sequi?C, I : veteres solo animi affectu ducti ligna demissima et ingentisumptu comparata adhibere solebant, nec (B) ad certam et defini-tatn cubitorum vel pollicum mensuram attendebant.

(135) A: Tempore quo Tcheou houa; (1,187-612) fanerons râlasinstituit et præscripsit.

(136) C : Loculus-exterior densitatis ejnsdem (se. septem pollici-bus’) en! se loculus-exterior.

(137) J : Hæc verbe Chu fin, non plebem solum, ut wxlgo , sedetiam magistrature et murales signifiant.

(138) B : Sed solummodo ut loculi densissimo ligna confecfi , pa-rentaux corpus quem diutissime incorruptnm servarent.

(139) C , H : subandi : primum uti decet densis ejusmodi feretriset deinde tentum.. Perperem Noël :Id autem saucioit non a! sepalchnapalehn’am viderentar, islaquc solo ornant causaientarfilù’ dcbilum aga

parentes defunctos affectant explwisse. Doctus interpres duos locos. plane diversos temere couinnxit. ln priori enim Mencius expiiez:

cur filios dense ligna uti deceat; in posteriori vero quoddam 653m

profert. ,(140) F1: Si le: funereas pii filii impensas coerèeat...(l4!) C z Youe, animo obsequi, vota sua expiera.

(un) 1.1n111 1, en. 1v. 155tetur; si (142) careat divitiis, non potest ut ’lætelur.Quando oblinebant illud, et (143) habebant 1divitias . an-tiquitatis ° homines (144) omnes utebantur illis (145).Ego * qua-de-causa solos non agerem in?

S. XXlI. Porto, parenlum qui ”mortui-sunt (146), sinon (147) facial: terram adhærere cami, in hominis cordenamqaz’d reslat solum (148) non lætari°P

Ego audivi illnd° : ’sapiens non debet propter (149)’imperium parcus-esse-erga suos parentes.

S. XXIII. Tchhin thoung (150) ex sua privata aacto-n’tate interrogans ait : Regnum Yan potest-ne alunis-im-peti ° P

(14s) F : Si lege ingentibns exequiemm sumptibus non obstame ,vel potins illis fannte , filins insu pecunia eurent. A

(143) G: Quidam pro verbo weï(5,595) legunt eu! (8,292); quodpræfero.- H verbum au? pro particule auxiliari habet; aiii in-terpretantur I: H le avei’, yeou jean M1(3,861-4,694-5,595-1,089-4028-10,10-41l5), quando eis licet facere illud, ac præterealichent divitiss.

’ (144) H: Indice! homines posteros qui ritus a principe Tcheoukoung institutos sequebantur.

(14S) H : Demissimis feretris. 1(146) DE, i. e. pervenire.H :hoaeodem sensu pellet une (4,677)

mari , vit: defuugi; ad verbum : qui pervenerunt ad «à mari.

(147) l. e. si non sinat terram adhmre carni parentum, etc. sci-licet, eis densissimo feretro reconditis.

(148) Un seul sujet denon-conlentanent, de regret. Quasi diceretnumquid filins se ipsum exprobrare poterit quod, nimiaductus par-cimonie , aliquid parentibus dusse siveril.

(149) J : Hic verbathias hia,vulgo imperium , signifient gallice:le dèçle, le monde; i dia» Ma, propter caducas mundi opes.

(150) H : Tchhin; liman; regni Thsi rrguli minister.

154 . unauMeng tseu ait: Potest. Tseu kl1ouaï(151) non poteratdare caih’ôet vira regnam Yan. Tseu tchi (152) non pole-,rat laccipere (153) regnam Yan a principe Tseu khanaï.(154) Existil: magiàüatus in hoc loco , et tu diligisieum.Si non (154’) 10quaris ad regem et privata- audan’taledes illi mei doniini” stipendiaiet dignitatem; si iste line-ratasu etiam absque regis mandalo° privata aaetofitaleaccipiat ihæc a te , tune licet-ne° (155) ?--i’ In-quo idifi’ert

ab hoc (156)? i5. XIV. Cam ngm’ Thsi’homines aggressikessent regnam

(151) A : Tseu hhoaaï, regni Yan regains, regnum ministre suoTseu [chi cessent. Inde regnum Yan tumultu belloque chili exagi-tari. Regni 1711i princeps et minima-i5 domesticis oins discordiis uticupiebant , u; illud aggtederentur atque occuper-eut. Inter hacTchlu’n (houri; sponte sua», nec rege julienne, Menciom adiit.

(152) C z Cam Tseu khouaï, regnum suum cedenâo ministre Tseu,lchi , .legitimum regiœ dignitatis bœreûem revers spoliaverit, dignus

quidem eratpqui amis impeteretur, sed soli imperatorî , vel prin-cipi ab imperatore legato, non regulo regni Thsi, regnum Yan ag-gredi ac castigare licebat.

(153) Tseu khouaï regnum filio transmittere, rei illud ministrosuo tradere , non nisi obtenla ab imperatore facultate, licebst;Tseu (chi vero principcm suum ’co’nsiliis Adjuvare , ut regnum

posteris transmiuendum serrant, ideoque illud, inscio impera-toreadoblatum recusnre debebat. v 1 .

(154) I : Verbi gratis : en..."(15140) Melius ad verbum z non loqni ad regain ( Le. non monere

(Thsi regulum) et privato dans illi --- mei damim’, i. e-. (H) ministriTchhin thoung, sivc , man: dignitstem.. -

I . (155) H : Quasi diceret : certe nullatenns licet.(156) F : Cum igitur Tseu khoaaï absque imperatoris mondain

regnum minislro suo cesserit , nonne regit perinde ac si tu

(Lxxv1) 1.111111 1, en. 1V 155Yan , quidam interrogans ait: à incitavisse Thsi ad im-

etendum Yan, ’est-ne (15 )?

P 7M. t. ait: Neutiquam °. Tchbin thoung 171:1 interroga-vit : n Bagnam Yan potest-ne mis-impeti°? n Ego ,respondens illi, dixi : Potest. Illi (158) sic tune (159) ag-gressi-sunt illud °. Hic air si dixisset : Quis potest utamis-impetat illud? Tune ’respondissem illi, dicens:Qui est Cœli legatus (160) , tune potest ut aggrediatur

illud. lNunc (161) existit m’r qui occidit ah’am virum. Si quis ,

me intermgans-de illo , (lient : iste vit potest-ne (162)occidi°P Tune ilrespondebo illi, dicens: potest. Ille sidiceret : Quisnam potest ut occidat illum? Tune *res-ponderem illi, dîcens z Sivqaz’sv sit ’summus-justiliæ-

præses, tune potest ut occidat illum (163). Nunc (164

ipse , absque reguli lieentia , in litteratum prædictnm stipendiatu: et dignitstem tandems? Hinc putiet regno Yan bellnm indicipasse.

(1 57) I. e. Verumne est quod dictitaturzvidelicet, te incitavissc ?.(1 58) J : Illi, i. e. regni Thsi princeps et ejus minister.(159) J : Meis verbis confidentes, nitentes.. .(160) B, E, 11:11.1: humanisme et æquitate sua insignis, qui :1

Cœlo tyrannos pleetendi rebellesque et impios debcllandi potesla- «tem accepit.

(161) Verbi gratis: en... v v(162) Potest ne , i. e. dignus-ne est qui occidatur?(163) EzQuemadmodum homicidsm non a quolibet immine. , sed

a solo justitiæ pmside occidi ,sic regnum Yan non a regno Thsi , seda solo Cœli legato debeliari oportet.

(164) H: Cam rognon) Yan immite se impinm esset , cette æquumont illud a ficela debitapnna muletari 3 eum veto regbi Thsi regnluspari crudelitnte ac impietste isboret , tune pstet illum cælestis legati

156 11meneum rogna Yan impetere regnam Yan , ’qnomodo sua-

sissem ’°! -5. XXV. Regm’ Yan homines (165) rebellarunt. Be:(166) ait : Me valde putiet eomm * Mencio (167).

Tchhin kia (168) ait : Rex ’ne-habeat mœrorem ’. Si

rez se-ipsum * perpendat eum (169) Tcheou koung , uter-. nam humanus et prudens est (170)?

ne; ait : Proh ! illud quomodo loqui aades°.T. Il. Ait: Tcheou koung misent (171) Kouan cho ut

1

(nid. n. 160)Hcibns fungi non posse. Si igitur Thsi aggrcdiatur Yan ,illud idem est ac si alternm Yan (i. e. alind regnnm illi tyrannideet nequitia simillimum) regnum l’an aggrederetur.--Tart. vers.Commun pouvais-je consa’ller d’attaqueIYan avec(i , 1 1 5) un royaume

semblable à Yan? Præpositionem eum, instrumentalis præpositionis

loco usurpare conclus sum.(165) C : Rrgni Thsi regulus occupavit regnum Yan. Duobus

annis (G) elapsîs, regnî Yan homines in regem elegerunt .primoge-nitum prædecessoris Tseu khaaal’ filium, nomine Phi»; , ac tune

advenus regnum Thsi rebellaan(166) B z Ministris suis.(167) C : Regem , sans Mencii consilia non secutum , coram en

prodire pudet.(168) G : Tchhing Ida quidem regni Thsi primarius præfectus.(169) Sic H, I, J. A : Cum Tcheou kaung se conferat(8,7om-

1,187-61:-1o,883.) 1(170) Quasi diceret: nonne eum humanitate et prudentia stipe--

ras ? .(171) G : Cam Wau wang( 43358-5384 bis) devicisset familiam67mg (1,299) ac peremisset Tcheou (7,750), filium eius W011 leur;(4,658-s,5n) regni In (4,750) regem constituit, atque misit saumwfratrem minorem Koaan cho eum fratribus eius minoribus Thsaîcba(9,166-1,099) et Ha c110 (11,975-1,099), ut novum regulum obser-varent , ac regno In (4,7 50) invigilantes, (H) civiles tumultus, si

(1.xxv11) 1.13111, en. 1v. 157observaret regnam In , ut Kouan cho 1 eum ragua In re-bellavit. Si sciens° misit eum , illud non est humanum °.Si ’nesciens° misit eum, illud non est prudens° (172).Parra si humanitatem et prudentiam ipse Tcheou koungnondum° exhautiit° (173) , et ’multo-magis rex°i Ego

Tchhi: kia rogo videre Menciam et exponere (174) illud.

5. XXVI. Cam invisisset Mencium, interrogans ait:Tcheou koung quisnam homo est°P

M. t. ait: Antiquitatis sanctus homo est" (175). .T. k. ait: T3 misisse Kouan cho ut observant regratta

qui orirentur, compescerent. Cam Won «van; obiisset, ne Tchhingmg (3,176-5,884 bis) tenere matis adhuc esset, Tcheou houri;vicariam totius imperii ndministrationem suscepit. M0! Kazan; cho(A) eum W014 Ian; eonjuratione fauta adversus principem Tcheoukaang rebellavit. Tcheou hmm; (E) imperatoris Tchhing mgmandato obseqnens, collectis copiis rebelles orientis subjicere pa-ravit. Composuit capot libri Chou kirs; (4,019-7,87 7) cui titulus TaIrao (1,797-1,178), se statim castigavit Kouan cho, interfecit Wonkmg, in exilium misit Thsai’cha stque eollegit reliquum regni Inpopulum.

(172) J : Viri prudentis n0n est.

( 173) H : Quanto mugis regni Thsi regains , qui eum sspien-tissimo Tcheou koala; se conforte non sudet, regnmn Yan advenusse rebellatnrum previdere nequibst!

(1 7 4) H, J: Cnm, aliato Meneii testimonio, principem Tcheou houri;prudentia se humanitste canisse ostendero , tune tuas mœror, tuaconfusio , sponte sua se expediet (kiaï 9,914) se evsnescet.--Malui min J (indoues) A, C et sliis, verbumln’aïde re manda,

et enucleate exponends intelligere. . .(175) J: Quasi diceret, somma humanitste, summs prudentis

præditus erst.

158 11men (Lxxvm)In , ac Kouan cho eum regno In rebellasse ° , * est-neverwn (1 76)?

1V. t. ait: Ita.T. Æ. ait : Tche0u bang-ne, sciens eum ’rebellatu-

rum’, misit eum’?

M t. ait : ûNeuziebst’.

T. à. ait :-*Si-res-ita-sit, tuneerga sanctus vit ° habuitculpam’i’

M t. ait: Tcheou koung erat frater-natu-minor °(1 7 7) ;7 Kouan cho erat frater-natu-maior °. Pn’ncipis Tcheou

koung° culpa nonne etiam æqua erat°(178)?

S. XXVII. Porro antiquitatis° ’sapientes sipeccarent .tune mntabsnt’illud(1 79). Hodiei’ni temporis ° ’sapientes,

(180) si peccant , tune sequunturiillud (181). Quantum adantiquitatis 1 ° *sapientes , eomm cuipæ ° orant veluti solis

(176) Verumne est eum misisse iratrem suu1n Kaaan cho , etc.?

(177) H, J : Pietas et ratio requirebànt ut frater miner, abaquetilla suspicioue , fratri majori confident.

1(178) Ad verbum 1 principis Tcheou ironng ’15 peseuse nonne

æquum est? Le. Tcheou koang nonne excusatione dignus eràt? Quinvidelicet, non nisi debitam frutti majori reverentism et pietatem ex-hibendo, peccavit.

(179) H: Suss culpas emendsbant, saque-ad» virtutem illico re-

vertebantur. t(180) E: Indicnt suitsmporisivims qui telson et immerenter se sespieutes jambart, ibid..Hic Mencius mugit ministrum Tchhin [duqui non solum principcm suam emendare atque ad virtutem per-ducere siestât, sed etiam, «mais principis Tchao koung gemplo ,regis sui imprudentiam fuco ohvoivens stque exeussns, (G) eum ni!culpas continuandas incitat.

(181) J z l. e. continuant malum , culpas.

1.13111 1, en. 1v. 159au! lunæ °eclîpses (182); papulus omnis videbatillosaazm

vert) pervenerant-ad suam mutationem° , populus omnissuspiciebat eos (1 83).’Hodiemi fampon’s° * sapientes,’ non-

solum sequuntur° , sed insuper *deinde (184) faciunt ’

excusatîonem. L vg. XXVIII. Meng tseu abdicavit(185),ù agere minis-trum et redîît (1.86). Cam tex ivisset (187) invisnm Meng

tseu , ait: Præteritis (188) diebus, cupiebam le videre etnon potui obtinere. Cam deinde obtînuîssem filai ( 1 89 ) ad-

latus-assîstere , (190) ’ omnis-àula (191) valde gavisaê-est.

Nunc itemm relinquis me exiguum virum et reverterîs!* Nescio an potero ut 8 postea ° obtîneam le videre° P

(182) Totius imperii oculi: objecti , non mugis culpas suas quamsol et luna sucs defectus nhscondere poterant. V ’

(183) B :Atque venerahatur.(184) Sic E (173) ac plures nlii. Alîter C et J bis : mi (5,595)

i. e. la? (1 r2) loco, causé; listerait-hi (41) principem innuit; du:(10,984) est (J) adonne culpas (3,783-1 1,1111), eas comptis verbislenire , atque excusare.Unde interpretari liceretzcausâ filins (prin-

cipis) excusant permuta. Vid. not. 180. e )(185) Id est : sua se primarii præfecti dîgnitate abdicavit, quam

quidem , ut vidimus supra, honoris, non sflpendii causa exercebat.(186) J : ln magnum Tseou (1 1,1149) reversas est, quia doctrinam -

suam in praxim non redigi videbat: ’(187) H : lp’se petiit Meneii diversorinm. .(188) H : Quando Mencius in magnum Nui nondum veneratf 1 )(189) Id est : le excipere. J EChi (:01) est modus humiliter lo-

quendi. H01: verbum proprie aîcitur de famulo qui prope dominum

adent, ut ill’ms iussa exsequatur. I(1go)1Alitef I : Gall. et de parlager mon palais avec vous Æ vel-, de

me mouver avec vous dans mon palais, (iu-lchLlhoung-tchhao , 8,702;-41-1, nia-4,046 ) , j’en ai été comblé chioit.

(191) H z Omnes aulæ ministri.

160 unau i (1.111111)M t. respondens ait: Non audebam (192) illud rogue".Carte illud est quad exopto °.

5 XXIX. Alio die tex alloquens (193) Chi tseu ait (194)ego cupio , in (1943) medio regni° dans ’Mencio domum ,

atque alens (195) ” discîpulos , eum (196) decies-milletchoung (197), eflicere ut omnes præfecü et regni homi-nes, simul habeant m’y-am quem revereantur et imitentur.

Tu, quidni 1 pro me nuntias illa?. XXX. (198) Chi tseu (199) curam-commisit cuidam(zoo) Tchhin tseu °ut de luis moneret Meng tseu.

(192) E: Mencius cupit ut rex eum postes adeat; flaque ait : nonnudebam illud rogue. Aliter I) : non audet illud rogare quia lime!ne avaritiæ sut nmbitionis insimuletur.

(193) J : Unus e regni Thsi ministris.(194) D :Bex Mencium retinere nequatiuam satagit, atque hæc illi

ofl’erri iubet, ut sapientes viros magni facere eommque doctrinaux

in pretio habere dicatur.(19k) Sic H et alii. Verba tohoung houe vulgo signifiant Sinensc

lmperiuln.(195) Aliter H: Videlicet alere Mencium , i. e. ipsi (lare reditus

de quibusvivat. Malim (A): alere discipulos quieum sequuntur atquead eum undequaque confluant. - Aliter E : facere ut edoceat, atquepmceptis alat (3,743-1n,351) principis et ministrorum filins, dureilli in stipendium xo,ooo tchoung, etc.

(196) Hic accipe vocem eum eodem sensu quo gallice dicimus:nourrir avec. Probe latinitati vis inferenda fait ne voeu]: i (115)

omiueretur. v(197) H : Tchoung, nomen mensura qu: continebat se: ho (3,797)et quatuor taon (3,792). Vide Basüù’seu Deguignesii sinicum dictionn-

rium , p. :168 , sub numeris citatis. Noël :illi assignera duit: mille æn’scomparai mensuras, des 64 mülîa modiomm (ma enim mensura æn’s

computai eonlineba! sa morflas et ouaIuordecùnas partesunius medii).((98) J1 i CM 13W regi quidem parait , sed ce. verbe Mencio ipse--

met deferre non ausus est.

1.111111 1, on. 1v. 161Tchhin tseu de nu’nz’sm’ Chi tseu ’verbis (201) monuit

Meng tseu.Meng tseu ait : Ita (2o2).° Chi tseu quomodo novit (203)

ipsum non posse° P ’ Si ego appeterem divitias . postquam

recusavi ’ 100,000 (204) Tchaung°, si (205) acciperemdecies-mille, illud ne esset appetere divitias’ (206)?

5. XXXI. Ki sun aiebat : Proh .’ quam stupendus ferai(207) Tseu cho i! Si (208) ipse exercent repli adminis-trationem, ac non adhiberetur (209-210), tune etiam

(199) Sic J : In (1,515) i. e. i-tho (a,1.4-9,957).(son) E : Tchhin tseu Meneii discipulus eut.(201) J z Intelligit regni W reguli verbe.(son) H : Hæc a ministro Chi tseu tibi revers dicta fuisse confido.

Assentit vers. Tart. Aliter C qui verbum ion (5,466) interrogativeaccipit z en qua refers ministri 671i tseu verba saut ne ejusmodi(1,852-4,653-8,341) r

(203) B, C, l, J: Quomodo soit, me, doctrine me: sic con-tempta, discedere coactum, in regno 171d amplius subsisœre nonpesse ?

(:104) J 1 Indicat primarii præfecti (1,048) stipendia, qua, mu-nere non abdicato , mox obtinuisset. Vid. n. 185.

(205) J : lndicat decies mille tchoung, de quibus supra, nol. 197.F : Si bis couditionibus allectus, me detineri sinerem , cuilibet tuneme avaritiæ accusare fas esset.

(206) A : Siccine agit vir qui divitiarum avidus est î(207) E z Ks’ surs et Tseu cho i Meneii discipuli erant. A : Ü Ml

carpit et irridet Tseu cho 1’.

(208) I : Prius ne (190) signifient si (3 18-190) , posterius se signi-fient [ubac (190-1 14).

(209) B : Si princeps ejus opera non uteretur. A z ne une quidemdie divines sibi comparare obliviseebatur. B , .C : Sexcenta consiliaagitabat innumerisque artibus utebatur ut, aliquo suorum con-7sanguineorum sibi, in cadem dignitate , subrogato , per eum obti-neret quod pei- seipsum non potuerat. A: si nunc , postquam stimuli

162 unau (1.111111)abdicabat °. Insuper efiiciebat ut suus filins val frater-minor , sui loco , exercent primariam-præfecturam :(inter homines etiam quis non appetit divitias et hono-res?) et soins in divitiarum et honorum ° media, habebatprivatim *tumulum--abruptu1n’ (2 1 1-2 1 2).

â. XXXII. * Olim° ille qui (213) instituit mercatus . sicagit ut [lamines eum iis-quæ ipsi habebant, permutarentea-quibus ipsi carebant °.*’ Præfecti (214) regebant 1 eos ,tantummodo.Fuit vilis * bomo°qui necessario (215) quæ-

præsidis stipendia reeusavi , oblatum a rege donarium acciperem ,similis evaderem isti Tseu cho i.

(no) Longe aliter E qui ad Mencium refert quidquid Xi sundicit de cupidissimo viro Tseu cho i. Regni Thsi regulus me summipræfecti muuus obire jusserat; eum vero mea opera non uteretur ,ultra abdicavi. Nunc adhuc ut ejus filios et fratrcs minoresedoceam, vult mihi collata summi præfecti dignitate deciessmillclehoung in stipendium (lare. Illud esset sicut, etc. Tali agendi ra-tione embescerem !

(:111) J z Non minus se gerebat avare quam viles isti fori præ-fecti, qui ex altis suggestis mercatoribus supereminentes, omneeomm lucrum surripiunt et quasi retibus expiscantur. De Ioungtouan, Vid. infra, not. 215.

(a in) C : Licet vir qui recusat hoc et accipit illud (qui refuse d’unailé pour recevoir de I ’aulre) , vilibus istiusmodi præfectis similis non

sit, tamen in utroque lucri fames una atque eadem est.(:113) J : lndicat imperatorem au): noung(7,o:15-1o,990)(:114) H : Ideo tantum instituti erant ut lites componerent , mer--

cinmque pretio modum statuerent , non vero tributi exigendi causa.215. Loung touais, i. e. altum suggestum, monticuli instar edi-

tum , ac , terra circumquaque excisa (touan) , exstructum. B, C :Locus valde excelsus (4,024- 1:1,656-9,361). Littera Loûng, idemsignificat (J) ac Ioùng (1,752), locus editus in campis. Alii interpre-tes illud explicant per kan; (2,287), khieou (17), qua: verba ineumdem sensum rei-341ml. I

1.111111 1, on. 1v. 165sivit * tumulum-abruphun (2 16) et conscendit eum. A si-nistris et a dextris prospiciebat et expiscahatur fori’ lu-crum. Homines omnes "eum-habuerunt-pro vili (217).Itaque ’ab-illo-tempore , exaclum-est-vectigal °. T), exi-gere-vectigal-a mercatoribus ab isto vili * immine cœpit’

à. XXXIII. Meng tseu egressus regno Thsi pemocta-’

tus-est in urbe Tcheou. ,Fuit virqui cupiebat causâ (218) regis (detinere ince-

dentem. Sedit (219) et locutus-est. Menglseu non respon-dens in-cubitum-innixus-est mensæ et obdormivit.

à. XXXIV. Hospes non gaudens (220) ait: Ego ’disci-cipulus tuas servata. continentia noctem-duxi et deindeausus-sum loqui. Cum tu, i*magister, obdormiens" nonaudias, rogo utnbn rursus audeam te invisere °.

M t. ait : Sedeas. Ego clare (221) loquar-cum te.’ Olim regni Lou pn’neeps M0 konng si non-haberet (222)

(a 16) Quasioit, i. e. (H) elegit, extrui inuit.(:117) H: Tsian i. e. contemptu dignissimns.(218) A : Non a rcge missus , sed spontc sua venit. Quamquidem

agendi rationem graviter [en Mencius. Causa regis, i. a. (1)11!regulo grati aliquid faceret. Ibid. me vir erat minister prædictoregulo maxime intimus.

(219) H : Debitæ reverentiæ deum-Sed non ideo illi succensetMmg tseu. Vid. 218.

(no) I. e. stomachalns.(au) C, H: Te docebo quonam modo prisci reges agebunt ut

sapientes e regno suo abituros chaîneront. Aliter B : te doceboquam 0b cansam subito obmutescens, te loquente, indormierim.--Malim priorem sensum.

(au) l: si non mitteret hominem ad philosophum Tseusse quieum sua: reverentiæ certiorem faceret. C : PriusÏÜA, dicitur de ho-

mine quem Mokoung nimbas; posteliusjin,de humilie in "550palatio odorat.

161, 11men (Lxxxr)hominem ad doctor-111 Tseu sse° Ialus, tune non poterat

detinere Tseu sse. Sic licou (223) et Chin thsiang, sinon-haberent (224) hominem ad pn’na’pzs Mo koung°

latus, tune non poterat detinere (225) eomm personam(226).

XXXV. 1 T11 quidem causa ’senioris consilia-agi-tasti,sed-tamen non attigisti (227) Tseu sse. Tu-ne (228)abrupisti *seniore1n’i’ an *senior abrupit te" (229)?

(223) J : Sic licou erst vir e regno Lou (12,787), et afinlinsang, ont filins philosophi Tseu khan; (2,059-2,638).

(224) Gallice : S’ils n’avaient personne auprès du roi.

(225) Ut eomm sapientiaux laudibus continuo extolleret, ne forte(C) princeps debitam ipsis reverentiam aliquando exueret vel obli-visceretnr.

(226) l. e. cos. Perperam Noël (ubi res est de Tseu ne); num-quam du: animum tranquillare (ngan) pokliml. Infra num-quam politisant in isto Lou (12,787) contaui vivat quietamque (agui)

vilain datera? H et alii : ngan (2,102) idem ac licou (6,227)detinere.

(227) J : Hodie multas sermonis etingenii une (H) ad me deti-nendnm adbibuisti , sed mihi non prustitisti illum reverentiam(vid. 218 , A. et 222, I) qua princeps Mo 1mm, sapienter usas,doctorem Tseu ne abitnrum detinebat. J z verbe telson; lobe, Men-cium indicant.

(228) Sic ad verbum. Assentit versio T211. H, J : 11:01:47,327)idem signifient ac Ida (3,306) ruistere, provoeare. Aliter B , po-iai(9,219-2,682) inurbane , irreverenter habere aliqnem. Quod malin.Cam ergs me (C) non agas eodem modo se olim Mo kawa; ergsTrac ne, nonne (C:khi-fei, 10,324-12,o32), priore loco, inurbaneme habuisti?

(39) J : Cam tibi, abaque regis mandata , venienti obsurdue-fin, egi ut decebat. Nnmquid dices me tibi priai-e loco injuriantintulisse? C: In paraphrasi utramque interrogationem tollendam

a

11111111, en. 1v. 1655. XXXVI. Cam Meng tseu egressus-esset (230) regno

Thsi, Ynn chi (231) compellans homines ait: Si ’nescie-bat (232) regem° non posse ut fiat aller Tchhing thangont aller Wou wang , tunc illud est non perspicax (233) °.Si sciebat eum non posse , et *sic-tamen venit , tunc illudest quærere beneficiaD (234). En: mille li venit (23 5) ut invi-seret regem, ac, a? non obtinuisse (236)causâ, abiit. Camtres dies diversatus-sit , ’et-deinde exeat urbc Tcheou ,hoc modo (236") quare morator et cunctatur°P Ego chi ,tune propter hoc nOn lætor (237).

â. XXXVII. Kao tseu (238) de [21’s monuit Meng tseu°

1V. t. ait z "Yun chi qui novit (239) me°i’ Tl: ex mille li

esse. censet; Tu mihi , priore loco, injuriam fecisti, et ego tibivicissim l

(230) J : Videlicet postquam ex urbc Tcheou (3,928) exiisset.(231) Perperam Noël : Iitleratus air cognomine Yn. Liltera qua:

sequitur In (sivc l’un) pronuntiari debet Chi, non veto sse, utplerumque , quoquidem modo prouuntiata , litleralum virum signi-ficat. Assentit versio Tartarica.

(232) J: Indicat regni Thsi regulum. .(233( J z Prudenlia ad principem suis consiliis parem cligendum

requisita caret.(234) I. e. stipendia.(235) J : Scilicet e regno Tseou (1 1,249) in regnum Thsi venit.(236) C : Quia non consecutus est (94,694) quod cupiebat , se.

præcepla sua in praxim redigi atque observari. Iu, rencontrer juste,metapb. (F) obtenir la confiance , la faveur du prince. Assentit versio

Tartarica. .(236") I. e. quare tantopere moratur, etc.?(237) J : Celeriter eum ahire decebat. Non Iætor. Gall. je ne sui:

, as content de cela.(238) E z Kao tseu, regni Thsi incola , Meneii discipulus oral.(239) H : Quomodo uossc potest abditos cordis mei sensus?

l ’.’.

166 .uENcn (111111111)omisse ad invisendum regem (240) , illud erat quad egooptabam°. Sed, 115 non oblinuissc causâ 11: abire , num-quid illud est quod ego 0ptabam° (241) ! Ego non polui

abstinere °. là. XXXVIII. Ego , dam , tres dies diversatus° , exeo

urbe Tcheou , in meo corde adhuc *existimo me celeri-ter discedereflex ’forsilan mulabit illud (242). Box simotet illud , lune certe revocabit me (243).

à. XXXIX. Cum° exiissem urbe Tcheou ac rex nonme revocassel° , ego * tune * veliementcr habui revertendivolunlatem. Ego quamvis ita , nnmquid relinquo regcm°lBex adhuc sufficit (244)11t faciat bonum. Box si utaturme , tune ’ non-solum regni Thsi populus pacabilur, Sedeliam *imperii°populus omnis pacahitnr. R011 ’forsitanmutabit illud. Ego singula die spero illud (245).

(240) H , I4: Exislimabam regni Thsi ngulum posse fieri alterumTchhing thang, au! allerum Won wang; ideoquc tam longum iteremcnsus sum ut eum, mais præceptis , a1l imitandum insignes illosprincipes inducerem g illud erat, I etc.

(241) C , l : Numquid forte dices me ca mente venisse ut doctrinnmmeam contemni viderem , ut regnum Thsi vix ingressus illico abirem ?

(242) H : Forsitan lucri famcm ac bellicæ taudis studium exuet,ut sapientia: vacet.

(243) E z Hac spa fretus, discessum meam per tres dies protraxi.(244) J : Hic jnung adhibetur loro lilteræ i (115) ad; L10 joung

une? cher! , Gall. il est encore capable de faire le bien , de pratiquer lavertu. Confer, supra, cap. Il, net. 124, pag. 63. Amer A, C, B:dignus est qui inducatur ad faciendum bonum ( 10,623-2,616-8,292-5,595-1,322.)l

(245) Perperam Noël : Quocirca quolidie sperofone ut brevi ad me-,iora se concertai. C , F, H , omnesque interpret. : spero fore utme brevi revocel.

(Lxxx1u) 1.111111 1, cs1». 1v. 167à. XL. Ego, nomqoid sum sicut isti (246) exigoi H10-

mines°° ! Si monita-dent ad suom principem, et (247)non accipiat , tune succensent ac ** irati-auimi-pertnr-batio apparet in eomm voltu. Ut abeont, tune exhau-riunl toto die° vires (248) et deinde diversantur°iùî Yun

chi audiens hæc ait: Ego Chi vere exiguus (249) homo

sumû. .â. XLI. Cam Meng tseu exiret regno Thsi, Tchhoungyu (250) in itinere interrogans ait: ’Magister, viderishabere non lætantis colorem° (251). Prætcritis diebus ,ego Yo hac aodivi a ’ magistro dici : ”Sapiens non im-mormorat Cœlo; non conqueritur-de hominibus.

M. t. ait : Illud orat nnum tempos, hoc est (252)unnmtempos °.

Post ’qoingentos (253) annos, certe fuit’imperator

(246) J : Ministres angusti ingenii ac mentis abjecte intelligit.(247) A , B : Si princeps eorum monita non audiat, si eomm

consiliis non obseqoatur...(248) J : Multum abest ut , mei instar , moras consulte nectant ,

spernntes fore ut princeps resipiscat, ac cos tandem docili menteaudiat. Ibid. Celeriter abeuntes toto die incedont , atqne (E) adhuctiment ne non satis satis longo intervalle a principe remoti sint.

(249) l. e. stoltos. I(250) A z Meneii discipulos.(251) Sse, oris habitus, voltus. Videris anxius et tristis; Gall.;

vous avez l’air triste.

(252) H z Tempos illud , quo te docebam, a præsenti , quo raguaThsi regulus mea præcepta respoit , multum differt. ’

(253) C : E0 magis doctriua mca neglecta doleo, quad præsenstempos , regulo alicui , ad soblimem imperatoris dignitatem , sapien-tiæ’ præceptis promovendo, maxime opportunum est. Jam dudumenim elapsum est tempos (se. 500 anni) quo hujosmodi imperator,

Cela jubente , exsurgere solet. il 2..

168 11211011exsurgens. In eomm media (254) cette fueront viri (255)qui inclaruerontin genera liane. A temporefanu’liæ Tcheou(256) ’ hoc»usque,septingcnti * et-amplius anni effluvant.o

Ex hoc numero (257), toncjam dudum elapsus-est° (258);si ex hoc tempore (259) examinetur°, tune licet° (260).

S. XLIII. °Cœlum nondum volt pacifice rcgi ’impe-riom". Si vellet pacifice regi *imperium, in hodiern0°ævo , si rejiciat me, illud quemnam (261)°? Ego ’qga-de-causa essem non lætus° (262).?

(2S4) J : Qoiogentorum annorom medio, i. e. eodem tempore(C).

(255) C , J: Cum rem imperator omnem administrationis cam-pum solos complecti 11011 possit, Cœlom, eodem tempore (se. post500 annos), aliquem virom sapientem exsurgc-rc jabot qui impera-torem suis consiliis suaqoe prudentia adjuvat et dirigat. ,

(256) H z lndicat tempos regum Wen wang et W’ou wang.(257) J : Si l’on calcule d’après ce nombre d’années; mil. ex con-

sono 500 annorum (H) spatio. à(258) H : Se. hic numerus. E : si ad bos septingentos annos at-

tendas , palet (17,11, J) duceotos anuos supra quingentos esScelapsos (il (est écou’c deux cents ans de plus). Idcirco aliquem impe-

ratorem mox exoriturom esse certissimom est.(259) J: Si ad tempos præsens attendas, omnes oniversi imperii

populos , torbis civilibos belloque perpezoo defatigatos , pacemanhelare comperies.

(260) A, C : Intestinos tumultos compescere , regolos se invicemhostiiibus armis lacerantes sedare, ac unios imperatorî: potestatisublicere , Facile est.

(261) J: Quemnaln alium sapieutem assumet vel inveniet Cœiom?H 2 Meucios se illum ipsum esse existimat quem exsurgenti impe-ratori sapientiæ consilia dare Cœlom iuhebit.

(262) A:Pax aut anarchia, nounisi cœlo jobente, exoriuntur.Cum igitur, (F) ad præclarom pacis reduccudœ optimique regiminisrestituendi opus promovendom, a Cœlo electus sim, felicem illum

LIBRI x, en. 1v. l695. XLIV. Cam Meng tseu egressus ragua Thsi consti-

tisset-în regione Hieou (263), Koung sun tchheou inter--rogans ait : T3 magistratum-gerere et non accîpere sti-pendia (264) , est-ne antiquitatis° agendi-norma°?

M. t. ait z Nculîquam°. In regz’one Thsoung ego obtî-

nui videre regcm. Max recessi (265) et habui abeundivoluntatem. ’Nolebam mutare (266), ideo non accepi°

(267). .Cam ’deinde (268) rtgldus habuisset (269) coHîgendî-

copias jussum , non potui ut rogarem. Ergo à dia-mora-tum-esse in rtgno Thsi , non fia? men voluntas’.

diem quieta mente èxspecto. flaque, licet aliquam tristitiam voltapræferre tibi videar, nullus omnino mœror mentem occupat.

(:63) J : 11km; eut urbs in regni Thsi limitibus gîta.

(:64) Vide suprn’, C. 1V, S. X. .(265) B : Ut primum vidi fore ut mea opera non ulcretur, illico

recessi.

(266) J : Mulare meam abeundi volumatem.(267) J : Oblata stipendia non accepi. Vid. supra, C. 1V, S. XX.(:68) H : Paucos post dies quam regem primum videram.(269) Sic vers. Tart. A, B, H : eodem tempera , hastes regnum

Thsi aggressi mm, ac rez copias statim colligi inuit. Belli periculisundique imminentibus , abeundi licentiam rogue difficile eut.

170 manu: -(Lxxx1v)C AP UT V.

Tractatus Teng won koung pars prior. (

S. I. 1 Cam regrat Tcng regulus Wen koung esset * thro-ni-hæres, *profccturus-in raguant Thsou , transivit-in

regnum Soung et invisit Meng tseu. .Meng tseu locutus-estde naturali bonîtate , ac, in sua

sermone , necessario prædicavit imperatores Yao et Chun.â. Il. *Throni-hæres ex regno Thsou rediens rursus

invisit Meng tseu.Meng tseu ait : * Throni-hæres an dubitas-de meis ver-

bis"? 1 °Via (x) unica est ’et-nihil-amplius °.

Tchhing hian (2) alloquens regni Thsi regulum Kingkoung aiebat : Illi (3) cran! *homines°; ego elz’am *h0momm °. Ego quomodo (4) timerém illos°P

Yan youan aiebat: Chun i’cujusmodi-homo and"? Ego(5) * cujusmodi-homo sum ° .7 Qui ’ totis-viribus-enitetur,

etiam sicut ille (6) evadet.

(l) J: Sublimis illa Via nihil aliud est quam naturalis bonitas.Porro (B) olim ac etiam nunc sapientes et slulti primitiva illla bonitatepræditi nascuntur. Ideo Mencius illam Viam unicam esse asserit.

(a) A : Suam de naturali bonitate sententiam vetcrum auctoritateconfirmat.

(3) B : St. antiquitatis sapientes.(4)1: Quomodo timerem ne non illis similis evadam?(5) J : Quasi diceret: an ego et Chun imperator ejusdem naturæ

non lumus ? en forte natus est melior quam ego ?(6) J : Ille i. e. imperator Chu". ’

LIBII I, CAP. V. 171Koung ming i (7) aiebat : VVen wang meus (8) magis-

ter est°. Tcheou koung numquid decipit me°P

5.111. Nunc regnum Teng. si rescindas ejus longitu-dinem ad compensandam brevilatem (9) , habebit (10)* quinquaginta li °. Ergo .adhuc potes , ut tr en faciasbonum regnum. Chou [ring (1 1) ait : Si (12) æger medi-cina non ’perturbatur , ejus morbus non sanatur.

S. IV. Cam regm’ Teng regulus Ting koung (13) obiis-set, i*lhroni-hæres a110quens Jan yeou (14) ait : *Olim(x 5) Meng tseu ’ mecum (16) ’locutus-est in regno Soung.

In corde meo * numquam [un verba oblitus-sum. Nunc’eum ’misero-casu devenerim ad magnam rem (17) , ego

(7) H : Vir quidam sapiens e rcgno Lou oriundus.

(8)1: Koung mingi dicere solebat: « Tcheou Koung aiebat:principisz wang sanctitatem imilari et assequi possum u ; hincpalet principem Wen wang eiusdem mihi naturæ fuisse. Egoproinde illum imitari ac alter Wen mg evadere possum. Num-quid Tcheou koung bis verbis (supra allatis) mihi fucum facerevoluisset ?

(9) I. e. Exiguam oins latitudinem. A: ne dicas qum rognumaugustins esse quam ut in eo vere rognai-e possis?

(1o) Sic interpres B. ((1 l) A z Capile Youei’mîng (1o,og4-l,2oo).

(in) A : i. c. Nisi princeps se ipse vinent, cupiditaÏesque suas re-frænet, perfectam administrationem .ac late florenlem poteuliamadipisci non poterit.

(1 3) J z Ting kaung erat pater principis Wen koung.(14) J: Jan rem; en: magister principis Wen koung.(15) Vide supra S l.(16) Litteram Tchang (1,413) præleriti lemporis notam eum

verboyan (9,937) coniunge.(17) J : indien patris sui exsequias.

172 11men (111113111)cupio mitterc te inlerroççaluinm (18) a Mcng-Lseu * et-

deinde perficerc rem. . pîJan yeou transiens-in regnum Tseou interrogavit a

Meng tseu. - IMeDg tseu ait: (19) Nonne etiam pulchrum est° .’ Pa-’

rentnm exsequiæ vere sunt illud-quo se-ipsum exhanrit

(20) homo ’. . -Tseng tseu aiebat : Si, dam vivant . servias illis secun-dnm ritus : si, quando mortui-snnt, sepelias eus secundmnrima; si (21) cæremonias-tsi-facias illis secundum ritus ,poteris dici pins °. Parentale: *regulorum° ritns egonondum)o didici °. Verumtamen ego ’audivi illos”. Trium

annoram° luctum, inferius-consutam ac e-viliori-tela-confectam° vestem , *crassioris-orizæ-aqua-decoctæ °cibum, ab ’imperatore *asqae-ad *plebeios-homines,ires Familiæ (22) simul-habuerunt° (23).

5. V.’ Cam Jan yeou retulisset (24) banc sermonem ,(25) decrevit servare trînm annorum ’ luctum. Patrisfratres-majores, centum magistratns , simul. non mine,-runt, dicentes: Inter nostri (’26) honorandi regni Lou

(18) J: Ut ah eo discerel funerum ritus qui jam dudum vigeredesierant.

(19) J : Meng tseu cjusmodi quæstionem landibus extollit.(au) J : Pins filins omnem ergo parentes defunctos animi do-

lorem omnesqne aHectns eifimdcre debet.(a 1) Se. Postquam sepulti saut.(un) St. Familiæ En (1,780), Chang (1,299) et Tcheou (1,187).(23) l: Illis familiis regnnntibus , omnes homines, sive nobiles ,

sive plebei , tria hæc , sine nllo discrimine , servabant.(:14) Sic E. Id est (H) Meneii responsum.(25) H: Princeps throni hæres.(:6) A: Ræ-guli regnorum Lou et Teng orant cognati , al pote

(Lxxxvn) 1.113111 1, on. v. 173pristinos principes (27), millas illum luctum peregit ;inter nostros pristinos principes (28) , etiam nullus illumperegit °. il Quod-attineb-ad toi" personam (i. e. tu veto) ,°si repngnas (29) illis , tune non licet. Porto Historiaait: a In exsequiis, et in cæremoniis-tsi-faciendis seqnerepristinos avos. n Id-est : (3o) Nos habemns viras a quibustraditions accepimns eos °.

â. V1. î Compellans’ Jan yeou ait : Ego aliis diebns* nnmquam studui nec interrogavi(31). Gaudebam ” equi-tari et tractare gladium. Nunc veto patris fœtus-majoreset centum magistratus non me (32) sufficere-putant °. Ti-ment ne ipse non passim exhaurire cor inmagna erse-quz’arum re. Tu , causâ mei , interroge Meng tseu.

Jan yeou ilerum transiens-in regnum Tseou interro-gavit Meng tseu.

regis Wen wang posteri. G: eum Tcheou kaung, regni Lou condimr ,natu major esset, cæteri frotres eum reverehantar ;r ideo regniTcng reguli parentes rognam Lou vacant Tsoung houe, i. a, houp-vrandnm regnum.

(27) H : innuit principes P: klu’n, (138-7,1 12) etc.(28) H z Innuit principes Chu sic-ou (1,099-8,031 ) etc.(29) J: Si agas aliter ac nostri majores qui hos ritus non serva-

runt. J: indicant tantum posteriorum ætatum regulos. Antiqui-tatem (A) enim allias repetendo , Tcheou koung fanereos ritus

instituisse patet. *(3o) I , J : Ea quæ a majoribus tradita sunt , posteris pro li-bitu immutare ac pervertere non licet. Longe aliter E: bos egorilus a Mencio accepi.

(31) J : l. e. nativam bonimtem quæ in Yao et Char: enimit, phi-

losophiæ studio , non excolui. .(32) I : Cam sciant me, superioribus annis, nonnisi inanihus

studiis vacavisse , meis verhis ac consilio fidem se odhibcre non posseaiuut.

1 74 « 11 E N c 11Meng tseu ait:(33) Ita est. Non licet (54) ut ab aliis

quærat z’llud°°.

* Confucius ait : u Principe defunclo, res administra-bantnr a ’primario-aulæ-ministro. (35) Sorbebat orizam-

crassiorem-aqua-decoctam, ejus facies (36) erat valdenigra. Ubi adierat (37) sedem et lamentabalur, in!"centum magistratus et *præfec105 nemo audebat noncommoveri-ex-anim’o. Quz’a scilfcet præibat (38) illis °.

Quando superiores babent aIz’qm’d quad amant (39) , infe-

riores necessario habent magis °°°. a ’Sapientis°virtus est

sîcut ventus’: exigui hominis ° virtus est n’eut herba °.

Herba , sisuper-incumbat° ventus . necessario flectitur. nHoc est-penes Ëthroni-hæredem (4o).

(33) J : Cam funerei ritus iam pridem antiquati sint, non miroreos principi priscas cæremonias restaurare cupicnti fidem non

adhibere. I(34) J : Equidem si omnes antiquitatis ritus nunc obsoletossubito renovare vellet, illi fides non esset adhibenda ; ’sed eumin pressenti casa satis habeat filius omnem dolorem piosque animiaffectas depromere (I), param curare debet utrum ab aliis approbe-tur nec ne; (H) quærat in se ipso et nihil amplius.

(35) E: Se. Princeps regiæ dignitatis lucres.

(36) Se. Pra: dolera.

(37) H: Sedan son locum ubi , ante patris cadaver feretro inclu-sum , dia noctuque per quinque menses lugebat, priusqnam illudterra: mandant.

(38)J: lllis teneræ erga parentes defunctos pietatis exemplumpræbebat.

(39) C: Populus regem) in omnibus imitari studet, ac sapis-sime quas ille res amat majore adhuc studio atque amure prose-quitur.

(4o) J : Si princeps tuas parentari velit, omncm animi dolorem

(Lxxxvm) 1.113111 1, CAP. v. 175V1]. Cam Jan yeou retulisset 1mm: sermonem ,

’throni-hæresait : Ita est. H01: vere est-pences me.Quinque mensibus habitavit-in tngnriolo (41) ,ac neu-

tiquam habuit 1 mandata aut edicta. Centum magistra-tus et *consanguine iomnes (43) eum vacantes dixeruntsapientem n’tuum. ’Ubi-venit sepulturæ dies e quatuor

partibus (44) [lamines venerunt ut viderent illud. 06*vultus ejus" squalorem , ejulatuumque et fletunm °acer-bitatem, qui ” venerant-ad-exequias (45) magnoperelætati-sunt (46),.

à. VIILRegm’ Tengiregulus Wen koung interroga-

vit-de gubernando regno. ’ ’Meng tseu ait : Populi res (47) non debent remisse-

eiïundat , ac parentes et magistratus , tara insigni pietatis exemplecommoti , ana condolebunt atque ipsi acquiescent.

(41) Olim imperator: defuncto , filins imperii bæres ex vimine etex fragmentis ligneis aut sarmentis extra secundam palatii portamad orientalem partem , erigebat tuguriolum in quo patrem tototriennio lugebat. (Nue!

(42) l. e. H: nulla promulgavit edicta atque omnem a se aman-davit regiminis curam.

(43) Interpres K7u’ngjouanfou (3,032-5,126-1o,899), cui assen-

lit G, locum mendosnm esse suspicatur, ac litteræ kho (1,120)litteram kiai’. (6,490) substituendam esse censet. Hanc lectionern

acculas sum.(44) Perperam Noel : Înnurræmbilis hominum multitude en: qua-’

tuer imperii partibus , oidendi causa , undequaque confluxit. J : verbasscfang, quatuor partes regni Teng indicant.

(45) J : Vicinorum regulorum legati qui funebrern pompam co-mitaturi venerant.

(46) E z Se. videntes eum parentales ritus tamdiu obsoletos, utpium filium decet , perfecte implevisse.

(47) J: intelligit agriculturam.

176 MENCII i (unis)curai". Liber Chi 41’116? (48) ait: a Interdiu° camus-col-

lectum stipulas (49); noclu° -*torqueamus-funes (50) ;celeriter ipsi ascendamns-in domum nostram..Mox ipsiincipiemus serere centum fruges. n

à. IX. Hæc populi°est (51) via °.Qui habent constantem

rem-familiarem (52) , habent constantem cordis hamste-lem. Qui carent constanti re-familiari , careat constanticordis honestate. Si careat constanti cordis honestate ,(53) tune in recli-violatione , in animi-pravitate , in mo-rum-nequitia algue elïrænata-licentia , nihil-est quadnon faciat°. Sipostqnam incidit in crimen, deinde ’per-sequendo plectas illum, hoc est retibus-includere popu-lum ’. Quomodo fieret ut humanus vir stans-in regiasede à (54) retibus-includere populum ° posset facere °?

5. X. 1 i’Idcirco sapiens (55) princeps cette observan-Itiæ plenus et parons est; observat inferiores suas, atque

(48) A: Chi king, libro P171foung(1o,371-1a,271), odaT7zsiyouei’ -(3-4,oz7).

(49) H : Quibns 80mn: contegatur.(50) l : Stramineos fanes ad colligandurn hnjusmodi stipulas

sut jancos.(51) H . Quasi diceret: hac est populi natura.(5:1) H : l. e. agros illis a principe datas, quorum fructibus , per

totem vitam aIi possintx ü(53) J: Fang, dicitur deteo qui Rationi resistere incipit ; pi quiindulget libidini; sic qui patrat nullum; tchhi, qui in vitium , luis

habenis , rait. -(54) I z Quomodo populum retibus ineludere possot? H z Linersaung min intelliguntur de principe qui, re famillari populo nonattributa eum in justitiæ relia se proinde in necem protrudit.

(55) J: St. humanus princeps de quo supra.

LIER] 1, CAP. v. 177exigendo tn’bulum a populo (56) servat modum.Yang hou

(57) aiebat: Qui exercet divitias (58) .non est humanus ,qui exercet humanitatem non est dives °.

5. XI. " Principes-familiæ-Hia ex ’quinquaginla (59)jugenZus° exigebant-tributum-Koung. Famz’lz’æ In hemi-

nes ex *septuaginta (60) jugert’bus °exigebant-tributumTseu. FamzYùe Tcheou homines ex centum jugeribus”exigebant-tributum-Tchhe (61). In (62) eorum realitale ,

(56).] : Non exigit mugis quam par est.(57) J: Idem ac Yang ho (10,424). E : crut quidam regni Lou re-

guli minister ex familia Id (1,071) oriundus.(53) I. e. A: qui Iucro nnice intcnlus , nimia exigit (J) vectigalia.

Gallice : Celui qui (en levant des tributs) ne songe qu’à faire de l’ar-

gent ( weï-fou). Perpcram Noel : esse dives. l : weï, aliqunm exerci-tationem signifient.

(59) J : Singuli agricolæ quinquc jugerum fruges (i. e. frugumomnium decimam pattern ) principi in lributum solvebaut.

(Go) G, J: 630 pan-a jugera dividehantur in novem quadrata;bœc novem quadrala vocabantur unusting, i. e. figura quadran-gula refereus lineram sinicam Tw’ng ( 76 , quam vide). Unumquodque

quadralum continebat septuaginta jugera; quadratum in mediapositum dicebalur publicum aut commune , quia debcbat arari ab

l octo simul colonis reliquorum octo quadralorum, pro publioisregis sumptihus ac ( J , net. 81) annuis virorum in rem publicainbene meritorum reditibus. Quadrata oclo lateralia erant singulasingulis colonis propria nbsque tributo.

(61) J: Tribuluin Tchhe , comprehendit tribulum Koung et tribu-tum Tseu. G : familiæ Tchrou imprralores assiguarunt unicuiqucpatrifamilias centum pana jugera , et in aguis quidem urbi ad-jacemibus imitali suint normam familiœ Hia z decem patresfami-lias colebant mille parvo jugera dicta nnum Keou (5,132), i. e. ter-minata circumducto canali. In agris remutioribus imitati suntnormam familiæ In : Octo patresl’amilias una colebant novem qua-drata seu imagent: pana jugera dicta unum Tsin; (76) 5 Vid. supra

178 MENCIIsimul ex decem unum°. *Tchhe est (63) æqualiler-djvi-(1ere °; ’Tsou est c0mmodare-operani °.

S. XII. Loung tseu (64) aiebat : Ad disponendas (65)terras nihil (66) bonum præ T5011 , nihil «nullum (67)

Præ Komg- T’üumm *Koung (68) computat pluriumannorum° medium ut faciat (69) regulam. In lætis annis ,

not. 60. J z Verhum tchhc duplici sensu pellet; nempe communila-

tem , et æqualem divisionem significat ; communitatem , quiacommuni opera mille pana jugera simul arabant ; æqualem divi-sionem , quia , messis tempore (A), decem patresfamilias , in agrisurbi adjacentibus , uniuscujusque Kan; (aid. supra) , et octo patres-familias , in aigris remotioribus , uniuscujusque Tsing (9,31. supra)’

proventum æqualitcr dividebant ; ita ut [am hi quam illi ex decemfrucluum partibus Imam in tributum pendent]...

(62) G311. Aufond, en réalité. C: Lice! tributa Koung, Tsou, etTchth nomine differant, re tamen in nnum et idem recidunt, quiain unoquoque decima pars fmgum in lrihutum solvebatun

(G3) Sic (ers. Tartarica. Cum tamen hic littera Tchhc duplicisensu polleat quem latine unico verbo reddere nequeas , mèminerjtleclor eam esse intelligendam aient supra not. 61 , lin. L

(64) G i Lounô’ ("Il erat vir inter vetercs sapii ntia sua insignis.l : verba sapientis Laung tseu in medium adducit ut ostendat 0P0r-tere nunc exigera tributum Tseu.

(65) J : Tchi est dividere agros. E: Tchi est definire agrommtributa.

(66) l. e. Ex hisce tributis nullum melius est quam tributumTsou , nullum peins quam tributum Koung,

(67) lzlntelligit tributum Kaung quale illud exigebant pravi pas-tcriorum ætatum principes , non veto quale sub optimis imperato-ribus familiæ Yn (7,106) viguit.

(68) Gallice : (Par le tribut Koung) le prince prend le terme moyenentre (H) les bonnes et les mauvaises armées, et exige toujours la me’me

valeur.(69) J : tchhang i. e. semel statam frugnm mensuram.

(xc) manu 1, en. v. 179quando , ’Oriza *abundante (7o) , 13 multum exigere °°

mon esset sævitia, tune (71) parum exigit°. In infelici-bus annis, quando, val (72) stercorare Suos agi-05° nonsuHicit agricole: , tunc cette (73) exigit (7 4) plenum °.Quando vîr est populi pater et mater, si efficiat ut homi-nes" trucibus-oculis-intuentes * usque-ad-finem (7 5) anni ,’assiduis-laboribus-conficianlur, nec passim: ut alant (76)

suum pattern et matrem , ac præterea *mutuum-fenori-accipiant, ut compleant (7 7) illud; si efficiat ut senes etpueri (7 8) sese-devolvant in *aquarias-fossas, (79) 1 in-quo consistit à ejus esse populi pater et mater°?

5. XIII. °*Hæreditaria-stipendia (80) regnum Tengjam-dudum (81) agit°°. Chi M1157 (82) ait: a Cælum im-

(7o) C z Lanin dicitur de messe abundantiori quæ, suamm fru-gum pondere gravata , confuse et promiscue jacet.- Lælis, i. e.

leflilibus. h(7l) J: Juxta definiti tributi canonem. Sed leve hoc est, si at-

tendas ad frugum nbertatem. r(7 2) J : Quando rei meras stercorationis impensas sustinerenequit.

(73) Se. Princeps , vol tributum.(74) J: l. e. integram statuti tributi mensuram.(7 5) Sic interpres E.: tchi(8,676) Iciwung souil(76) H: Quia nempe quidquidlfrugum collegerunt in) tributum

dunditur.(77) Vide supra notam 74.(78) Se. Præ miseria et fame.(79) I. e. quomodo vocari poterit populi pater et mater?(80) J: Olim principes filiis et nepotibus præfectorum qui suis in

rempublicam meritis clamerant , annua stipendia assignabant.(81) J: l. e. illa assignat. Cum vero hæc annua tribun ex publicis

regiorum jugerum quadratis desumantur, ac reipsa sint necessa-

180 IENCHbre-irrigct nostrum publicum (83) agrum, et statimdeinde attingat (84) noslrum (85) proprium. n Solum-modo vigenle tributo-tsou *existebat publicus ager. Exhis versz’bus palet illud : se. licet (86) [ramifia Tcheouetiam exigebatètributum-tsou °.

XIV. 1"Suade-erigi schola: (87) Tsiang, Siu, Hic etHiao ad docendum illos. *Tsiang est (88) aleref; *Hiaoest *cdocere°; *Siu (89) est jaculari°. Sala jamr’lz’a Hia

dicebatur Hiao; sub In dicebatur Siu; sub Tcheou dice-batur Tsiang. Quantum ad Hic , tune tres illæ (90) Fami-liæ simul-habnerunt illud. Omnes id sunt * quo Clare-

ria trihnti Tseu appiendix , qui fit ut (nus princeps tribulum Tseunon exigat ?

(82) J :Libro Sl’aoya (2,203-1 1,889) , oda Ta thian (1,797-6,17o).

(83) Il : Publicus i. e. principis ager. Vid. net. Go. Tart. ver-5.: tri-buti nger.

(84) I. c. imbre irriget.(85) H. J : Agri crant quos, ut vidimus (net. 60) oclo patresfami-

liasàibi quîsque colebant. -(86) J: l. e. non solum sub familia In sed etiam dam familial

Tcheou maxime florebat.(87) J : Lilteræ Tsfang , Siu, 111.0, et filao , suut scholarum no-

mina ; sed Hic , de sublimiori regiæ urbis schola dicebatur; incætcris , populus vicorum urbi conterminorum edocebatur.

(88) LittcraJ-ang hic tropice accipitur. Il : alere stries, i. c. disccrequo honore et qua reverentia juvenis senes proscqui dcbeat. Sicet C.

(89) A: Dicebatur Six: quia reterce jacnln sropum petere jube-haut illos de quorum virtule certiores fieri cupiebanz. G : si intus,mens perfectn si! , extra , corpus erit rectum. Jaculator, si sagitta .scopum («in , immutabile virlulis medium tenure dici potest.

8 (9°) J: Familiæ "in. Chang et Tcheou scholas Hic, eodem sub

nomlne , babuerunl. «

(xc1) 1.111111 1, en. v. 181explicantur hominis ordines (91) seu officia °. Quandohominis officia clare-explicata-fuerunt (92) in supe-riori gratin, exigui homines se invicem diligunt in infe-

riori gradu. v .5. XV. Si eveniat ut *imperator aliquis exoriatur, certeveniet accepturus (93) exemplum. Sic ille fiel *impera-taris magiàter °. î Chi king ait: u Regnum Tcheou quam-

vis sil antiquum regnum, ejus imperium° (94) est sem-per nomm. n De Wen wang° loquilur ’. Si tu (95) eni-taris agere illud ,1 etiam potes ut renoves tunm’ regnum.

S. XVI. Misit Pi tchen (96) interrogatum-de i’terris-

in-quadrata-divisis. . ,, Mcng tseu ait : Cam tuus° princeps *cupicns-exercere(97) humanum regimen , inter omnes ’eligendo °, miseritte, tu dehes totisvviribus-conari° (98). °Humanum regi-men debet a delineatione limitum inchoari. Si delineatiolimilum non sit recta, ’agronlméquadrata non eruntæqualia ac frngum stipendia (99) non erunt æqua.*Idcircoimmites principes et viles ministri cette negligunt liane

(91) Vid. Basilii dictionar. verbo Iûn (310).(92) J 1 Si princeps omnia humanæ conditionis officia mente

teneat ac præceptis et excmplo sur) clara in luce collocet.(93) l : Se. a regno tuo Teng.(94) A : lntelligit imperium quad Wen man; a Cœlo acceperat,( 95) H : Indicat principem Wen koung.(96) J : Pi lehm erat quidam reguli W en hmm; minister.(97) J :’Agrorum in quadrata jugera divisionem innuit.(98) J : Ut conceptam de te spcm impleas , munereque tibi coma,

misse egregie fuugaris.(99) H : Stipendia que: e frugihus a populo in tributum datis pro-

veninnt. Pnfectis ( Ibid.) et virorum de republica bene meritorurnfiliis assignantur.

13

182 lumen (un)delineaüonem limitum. Quando delineatio limitum ’se-mel-recte-facta-est , divisio agrorum ac distributîo sti-pendiorum possunt 11e] sedendo ° (100) determinari°.

5. XVII. l’Licet regni Teng ’territorium angustum sitet en’guum, (101) ’oportet-ut-sint (102) ’sapientes’;

* oportet-ut-sint *rustici-homines °. Si non-sint *sapien-tes , nemo reget” rusticosbomines, si nom-sint ’rustici-bomines , nemo alet ’sapientes.

Q. XVIII. Velim ut. in campis-ab-urbe-remotis (103).ou: novem nnum ° cOMuni-labore-coleretur; ut, in (104)regni medio, a decem nnum juberes ipsos imtributum-solvere.

XIX. 1 tSumlninpueiecti ’usque-ad-inferiores (105) ,oportet ut habeant *mundum-agrum; *mundus-ager(1 06)

(100) l :1. e. sine ullo labore , facillime.(101) A: Tsiang mei, i. e. p1 jean (2,728-4,oafi). Gallice : Ilfaut

de: magistrats , mais il faut aussi des cultivateurs.(102) l:Kiun tseu, bic de en dicitur, qui in palatin munere aliquo v

fungitur, vel in regno magistratum exercet.(103) C : In terris ab urbe regia remotioribus unumquodque sta-

dium partiaris velim in novem quadrangula , quorum mednum ab0cm latmlium quadrangulorum colonis, cura et labore communi ,colatur, ad suppeditandum magistratihus annua stipendia ( Ibid. ) ,ac pro publicis principis sumptibus. H :Hoc est exiger: tributumTseu;

(104) C: In agris urbi regia propioribus , ubi populus etpagi [re-quentiores surit ac quadrangularis partitio Vil fieri potes, assignaunicuique patrifamilias centum jugera colenda ,» atque e deumfrugum partibus 1mm solvant in tributum.

(105) C : A summis magistratibus asque ad inferiom paradosinclus.) , alunes , etc.(1116) C : Apr cujus fluctua faciendis emmitoufle 1d (7,039)

destinantur.

uni r, en. v. 183.émettent *quinquaginta jugera; superadditus vit (107)babeat’viginti quinque jugera.

5. XX. Licet moriantur(108) au! mutent-sedem,« nonexibunt-e sua pagus si pagi najas agri .dzbi’dantur in com-

munia quadrata (109), foris (1 10) et intus , unà societa-fém-inibunt; (11 1) custodiendo et speculando se invicemadjuvabunt; in ’morbis, sibi invicem’l0pitulabuntur, et

tune centum familiæ *conjunctissime-vivent. Vâ. XXI. E1: quadrato stadia ’ fac nnum Tsing; [me

Tsing continent ’nonagenta jugera (112). Quadratum ineomm media sit publions ager; octo familiæ , omnes-pafritcr proprîa-habentes centum jugera, una excolant(113)publieum agrum; publici agri (114) negotiis peractis,’deinde audeant curare propria (115) negotia. Illud est1’quo distinguuntuf (116) rustici homines’.

(107) I : Frater minor sexdecim annos natus , vocatur Yufou; cidatur viginti quinque jugemm ager, ut vestes et cibos suc sibi laboresubministret.

(1’08) E : Sse idem ac [sang ( 1,674) sepelïre mortuos.

(109) H : Indicat novem quadrangula superius dicta, qua: , Vi-gente tributo Tseu. , Otite coloni Communi labore arabant.

(ne) A : fier faciehte’si,’ sesemutuo distendent ne a prædonibus’

lacessa’nmr.

(r1 1)) A : Diu noctuqueî alii pro aliis vigiÏabunt ac excubiasagent , ne Turcs domos’ spolient, sielzliorr’ea deprædentur.

(1 la) I. e. Singula novem quadrata contineant centum jugera.(113) Hi: Yang , hic significationinemjoperam quæ tuni ad. c111-

tarama, tu!!! ad messioneïn pertinët.(114) HI: 53e indicat culturaux et) messionem agri publici.(1 15) H’: Tchi ssetssé i. e. suos ipsorum agros excolere fiel curare.

(116) H: Illud est quo nobiles ab ignobilibus , et princeps a po-

pulo , distinguantur. l i1 3. .

x184 nanan (mm)â. XXII. Hoc ejus (117) est ’compendium °. -Quoad°(l 18)° à ’mollire-d-temperare illa, tune illud est-penesprincipem et te °.

5. XXIII. F uit v1’rqui,(1 19)prætendens imperalon’s Chin

noung" verba , nomine Hiu bing , e ragua Thsou transiit-in regnum Teng. Ut pervenit-ad porlam’, allocutus-estregulum 1 Wen koung dicens : Nos, longîuquæ regionîs(120)° bornâmes, audivimus principem exercere humanum

(121) regimen; cptamus accipere unam habitationem etesse ejus (122) populus.

Wen koung dedit illis locum (x 23). Ejus sectatores ,aliquot decem honnîmes, omnes induebant viliorîs-lanæ-vestes; alzï texebant palcares-soleas . alù’texebant jun-cinas-storeas ad comparnndum cibos.

5. XXIV. Quidam magùln’(124) Tchhin liang° disci-pulus , narm’ne Tchhin siang, eum suo flatte-minore

(1:7) E z St. dirisionis in quadrant jugera compendium.(I .8) A, G, J : Quod spectat ad artem leges illas et statut: pua-

senti tempori populique mimis accomodandi , in; tamen ut abantiquorum imperalomm mente et exemplo non reculant.

(l 19) J: Wa’, i. e. Kio (ho ( 318-9,957 )pœn.dœ unpœ’texlc spa.

cieux. B : Tlm (9,957) s’appuyer, s: fonder sur. A alium «usumaffert, nec omnino spernendum : weï, î. e. eum lande, vel , magni-fice exponere. -llli imperatorem Chia noung(J) aratri et agriculturæinventorem , suam instituisse sedan: iactabant.

(ne) J: Indicant magnum 77mm ( 4,379(un) J : lndicaut agrorum divisionem in quadrata novem , dicta

nnum, Tsin; (7o) , quæ(l)sub imperatoribus Tchhing Ihang et Wonwang( 3,176-5,u4-4,658-5,884 bis) vigebat. Vid. not. Go.

(un) J :Meng est ruris populus. --- (1:3) I: Habitationem.- (124) J z Tchhin Han; en: doctor quidam e rogna Mou; Tchhi!)

d’un; oriundu: erat regno 5mm: (2,103).

(xcw) 1.111111, en. v. 185,Sin , humeris-bajulantes * aratrum", e ragua Soung trans-icrunt-in regnum Teng ac dixerunt: Audivimus princi-pem eXercere (125) sanctorum virorum Q regimen ; siita-sit, ille eliam sanctus homo est". Optamus essesancti viri populus.

â. XXV. Tchhin siang viso Hiu bing ° magnopere (126)lætatus-est. Omnino abjecit (127) sua studia et studuit°.

Tchhin siang invisens Meng tseu exposuit magz’slriHiu bing °verba algue ail : regm’ Teng princeps, tunevere sapiens princeps est’. * Quamviseres-ita-sit , nondumaudivit (128) normam’. * Sapiens eum populo una arat etcomedit; *concoquit-cibos (129) sucs et (130) gubernatÏNuncî vero reÆJTcng regulus habet * horrea et * æraria:tune illud est vekxare populum° (131) ut se-ipsum alat °..Quomodo potest vocan’sapiens?

g. XXVI. Meng tseu ait : Numquz’d ” Hiu profeclo serit

milium et deinde ca vescitur’?

(125) J : lndicat imperatores familiarum Hiu, Gang ce Tcheou(57804139941187)-

(1 :16) J: Sermones quibus Hiu hing, regni administrationem eumagricultnra conjungendam (Vid. infra nul. 130) ac merces eodemomnes pretio (Vid. infra net. a 14) esse vendendas docebat, ipsi valdc

placuerunt.(197) J : Abjecit rectissimam doctrinam quam a magislro Tchhfn

Hong acceperat , atque perversis soPhistæ Hiu bing dogmatîbus ani-

mum applicuit.(1:18) H : Tacite innuit imperatoris Chia noung, vel potins sophi-

slæ Hiu hing doctrinam. .(129) Sic E. H : Liner: Young et Thsan jentaculum et canaux

signifiant.(130) A : l. e. ne; ca cura a!) administration: regni distrahitur.

1 ( 131) A , E conjunctionem cul, utpotc inutilcm , recidunt.

1 86 un n c 11Tchhin szhng ait : Ita est. -M t. ait : Numyug’d * Hiu profecto texit (cannabinaxn-

telani et deinde ça vestitur°,.- T. s. ait : Neutiguatn, ’Hiu induit (132) flaneas-

vestes. n-- M- i- aï! - navigua? * Hiu sassât-pileum’?

-.- t, ait : gestat-pilenm,-. t. ait : (133) Quomodo pilleum?--- T. t. ait : Pileum (134) a tala-sine-ornatu.

--- t. ait -: Au ipseniet texit.(135) ma"?-,-- T. I. ait : Minime, Çum milio permutantlilla,

. - Ill. t. ait 1 ’Hiu ’quomodo non ipsemet tenait 1’]qu

.- T. t. ait : Illud noceret in (136) agriculturam.-- M t. ait : Numqul’d ’Hiu ulitur s’ase-æneoet vase-

festaceo ad coquendos-cibos P Numguid utilur (ferreur-nomen: ad arandum° P

-- T. t. ait: ila-est.--- M. t. ait : numquz’d ipsemet conficit illa° P

- T. t. ait : Minime. Cum milio permutai: illa.- XXVII. ’ M LSz’z’lIe (137) qui eum milio permutat

auna armoria et vasa çaquùgarz’a non cens.ctur(1 vente

(132) C :Tchhin sr’ang Menciani argumentli vim hoc diverjicuioefl’ugere frustra conatur; namque tels sivc cannabiua sive laneatextoris opcra pariter conficitur.

(133) I : l. e. qualem pileum? Gallire , sed inelesantçr, nouletcomment?

(134) I z Souppou (7,786). z(135) B, J’referunt litteram [chi ad pileuln, C vers) et H, ad

pileum ne lamas vestes de quibus supra.(136) Gallice : Nuirait à l’agriculture.

(137) Se. agricola.(1 38)H: Çontra , en permutatione , sibi mutuum præstant animum.

(1cv) 1.15111 1, cs1. v. la;figulum et fabrum-ferrarium . (une figulus etfaber-fer-ra-rios qui pariter eum suis armis ardon’z’s et vasîbus coqui-

nan’is 1’ permutant milium, numquîd censeutur vexare

’agricolam°? Porto ’Hiu (139) *quidni agit figulum et

fahrnm-ferrarium? Tantummodo (140) [me omnia desu-ment ex suæ domûs media et nteretur illis. *Qua-de-causa " trepidus-et-negotio-plenus com centum opificinbus ’mutuum-commercium-exercet ? Quomodo *Hiu-°

(non timet lot molestias? .T. t. ait z Centum (141) opificum° res profecto nonpose-

sont arando insuper peragi °.S. XXVIII. M t. ’Si-res-ita-sit; numquid administratio

’imperii sala potest arando insuper peragi °P AIE habent(142) magnorurn hominum °negotia; alz’i habent° exi-guomm (143) hominum l’negotia. Porro utendo uniusvirî°(144) persona’ , (143) illa-quæ centum opifices° con-

ficiunt , præparata adsunf. Si nécesse-haberes ca ipsemetconficere , ut deinde utereris illis , illud esset compellere

(139) Hiu bing ac ejus sectatores intelligit.(140) Perperam Noel : Eccur han: omnia in opfficum damions ac

officinis solum marauda oeu’piunt ac posta: ad arum usum adhi-bau? C z Si fabmm Terrarium et figulum ipsimet agcrent, tuneomnia qui: illi conficiunt vase in propria domo desumerent (ilsn’auraient qu’à les prendre chez eux); quanto commodius illudesset quam indesinenter , modo ad hune , modo ad illum opificemcursitare ! -Nemo non vide: ironice hæc esse accipienda.

(141) Sic J : Centum, i. e. omnium ; numerus definitus pro in-definito ponitur.

(14a) Il : Indice: cos qui imperium gnbernaut.(143) H : lndicat agricolam.(144) H : Jtn indics! agricolam de quo supra.(145) Sic I. H z Soins et nulle auxiliante , omnia rasa usai son

188 11men (un)’ imperium (146) ad (147) c11rsitandom-per-vias°. flaque

dicitur: Alii laborant mente , alii laborant viribus. Quilaborant mente regunt hommes; qui laborant; viribus[reguntur ab hominibus. Qui regnntur ab hominibus alunt(148) hommes, qui regunt hommes aluntur ab homini-bus; In *mundo°, [me est universalis (150) æquilatis le: °.

S.XXIX. 1h imperaton’s Yao° tempore, *impe-rium ’nondum-adhuc tranquiilum crut. Vastæ aquætransverse (151) fluentes ’inundaverant in *imperium splantæ et arbores ’luxnriantes-pullulaverant; volucres etferæ *ingentianumero-abundabant; quinquc fruges nonmalurescebant; volucres et feræ damna-inferebant ho-minibus (152); ferarum vestigiornm et volucrum vesti-n

necessaria , unico laboris sui fructu, præsto sibi comparare potest.l : Quod multo commodius est quam si hac omnia ipsem etconfi-ciat; etenim alteri rei vacare nequit quin alteram statim negligat.

(146) Imperinm , i. e. imperii hommes.(147) C : Hinc palet. quanta minus imperator, qui tot et tantarum

remm onus sustinet , agriculturam eum regni administratione con-

jungere possit. I(148) J : Se. annua tributa solvendo.(149) H : Litteræ thiol: Ma (imperium), omnia tempora, omnes

iocos et boulines complectuntur.

(150) I : Imperator mentem et ingenium, agricoia corporis viresexercere debct (2,103).

(151) H : i. e. Supra ripas se se effundentes.

(152) Hunc locum valde intricatum imo mendosum , eum ple-risqne interpretibus , existimo. Litlera enim tao redundare videtur.Ideo eam multi, inter quos tartaricus interpres, deleverunt. Banctamen servare potes si peritam interpretis E emcndationcm sequa-ris: Chenu-ti-m’ao- Isi-Iriao-I’u-tchoung-koye-tchi-tao , animalium

vestigia intermisccbantur (Il: se croisaient. tu tous sans) in medii

p ,

1.111111- 1, en. v. 189giorum °viæ intermiscebantur in (153) *regni-medio.Yaosolus (154) mœstus-fuit illis damms. Promovit Chun ut( 155) lah’us extenderet regimen °. Chun (156) jussit mini--

51mm (157) I præesse igni. Cum’ I injecto-igne-in monteset loca-paludosa ° (158) combussisset illa , volucres et feræfugernntprocul ac se-abdiderunt.

Yu cursum-aperuit (159) novem fluviis , deduxitfluw’os

imperii viis. Cum mihi textum emendare non liceat, sequor H:tao , i. e. via: quibus volucres et fera: ibant. Sensus tamen in idemrecidit. Non assentit G , sive Tchou hi.

(153) Noel verba tchoung houe perperam interpretatnr China": ,ut nsu venit. H, l : lu lehoung houe i. e. iuikouc tchoung, ,gallice :Jusqu’au centre, jusqu’au milieu de l’empire; quasi diceret in iis

loci: quae populo frequentiores orant.(154) Gallice z Étant seul. C , I : Tot et tanta orant damna, ut

illis solus mederi non posset. I l(155) J : Ut scilicet mala ubique grassantia dispelleret.(156) Chun imperatoris Yan minister , munus commissnm viri-

bus suis mains existimans, etiam adjutore P: i usas est.(157) J : Se. Pei(138).(158) I : Yo, stagna in quorum margine crescnnt herbue et arbo-

res. Alilcr C : Loca in quibus crescunt herba: et arbores.(1 59) A: Inter omnes orientis et septentrionis fluvios , nuilns erat

vastior nec violentior fluvio Hong; opposite: enim moles aquarumoins impetum coercere ucquibant. Ut igitur eius vim imminueret,illum in novem fluvios minores divisit. Videlicet , E : Ton-W(n,693-u,514); Milne (5)-994,123); fila-Ide (12,469-12,123) ;l’a-fou (g,859-11,384); Hou-sou (5,108-9,3n); [fion (7,599); 10’:

(5,127); Kenu-phan (11,400-6,57o); Ke-lsïn ("fin-4,958). Hi:novem fluviis alia etiam dabantur nomina. E, ibid. : Hou-Mm(5,421-4,857 ); Pang-kz’ang (9,401); Hou-pe-Ia’ang (5,421-6,483) ;

Kio-mi-kîang(1,4oo-1n,o36) ; Hun-Man; (7,505); m-krhng (3-469);Lin-Mans, (2,57 5) , Youan-kiang (5, 126) , IÜu’ouan-Iu’ang (6,199).

190 11men (xcv11)Tsi etTa , et fluere-fecit ces (160) in mare. Liberiorem-viam-dedit fluoit: Ion et Han (161), expedivit-cursumfluoient": Hoaï et Sse et fiacre-l’eau illos in flun’um

Kiang. ’Deinde in medii .regno [lamines potuerunt (162)obtinere ut comederent°. In hoc tempore° Yu (1-63)octo

r annis fiat ’foras; ter transivit-ante sua: damas portam ,et non ingressus-est. Quamvis voluisset arare, numquîdpotuisset° P

5. XXX. 1 .Heou tsi (164) docuit populum r5 serereet metere. Ubi seminatæ et lolio-expurgatæ-sunt quin-que fruges, quinque frugesmaturuerunt et populi homi-nes babuemnt-alimoniam.

Hommes” habent (165) rationem °. Si vero ’ad-saturi-

tatem-comedant, si calide vestiantur, si ’ commoda-habitatione-utantnr et careant educatione , tunc acceduntad ’animalia.

Sancti viri (166) .iterum (167) mœsti-fuerunt illis. Chun(168) jussit Sic agere ’edncationis-præsidem et docere

(160) A : Se. fluvios Tsiet Ta nec non novem fluvios supra dictos.(161) I:Kioue, pilai, i. e. oppositos illis obices removit.(16:) A -: flamines arare potuerunt ut cibos sibi comparurent.(163) J : Quamdiu coercendis et deducendis aquis vacavit.(164) J :lmperator Yao rei agrariæ prnfecit licou tri.(165) J : Homines omnibus vivtutibus a Cœlo imbuti nascuntur

(il: apportent m naissant le germe de toutes les venus ). Sensus liner:tao latissime patet; bic signifient (H) ping-i (7 , 12.1 -;1,654) une andprincipis instillai à)! Hangar: in human nature. Marxison , Syllabic

Dictionary. 1(166) il : Scilicet «Yoo et 0mn.

(167) A , C : Yoou( 4,0118 )i.e.yeou (1,089) iteruln. .(168) Porperam Noël :Sapiasblsu’musîmpwtflr(yno filmait, et:

H calcique interprms : Chant jasait.

LIER] J, CAP. V. 591populum de hominis oliiciis z se. ut pater et filins habeant(169) amorem, ut princeps et minister habeant (170)æquitatem; ut maritus et uxor babeant(171) discrimen;ut senior et junior (171’) habeant ordinem; ut tamici-et-socii habeant (idem.

F ang ,hioung .( 172) aiebat (173): «.Adhortare illos;adv.qca illos; ad-virtutem-reduci illos; emenda illos; ad-juva illos; promove illos, office (174) ut per-se-ipsosobtineant illud; insuper *deinde (175) ’beneficia-conferillis n. Cam sancti viri °sollicitudine-afficerentur-causâpopuli * hoc-modo" , numquz’d otium-habebant arandi°?

â. XXXI. Yao (176) ex r? non invenire Chun faciebatsuam sollicitudinem; Chun e11 ri 11.01,1 invenire Yu et Kao

yao faciebat suam sollicitudinem.9 Qui propter r3 cen-

(169) J : I. e. pater diligit filinm; filiuspium se præbct in patrem.

(me) A : Princeps impers; minima «nondum rital; minuterservit principi secundum cordis rectitudinem. .-- 1 intelligitnr deofiiciis qui: principem et minimum sibi mutuo eshibere opodet.Vide supra nul. 159.

(171) Mariti erga uxorem et uxoris erga maritumofficin, noncadet]: saut p marnas (J ) fluoit , un» sequitur ; i. e. hic imperat ,

fila obsequitur. .(17 1’) C :- Frater-major primo-loco-babetnr, frater-minot secun-

do. Hic au ( 1,605 ) ordo est qui inter cos intercedit.(172) Yao , cognomine cliquas En hmm , i. ,e. immenses!!!»

mer-itorum vin

.073) 1:51.10 (ravisiçüfio) .(174) B : Eilice ut nativn bonimtis (111cm «quantum(175) Sic E et J : Ææ’gen-hoej’( 8,68-3,839-2,924.

(176) l. e. Yao antequam repaisse; samarium minimum Chunanima maxime angebatur. A : [psi , non levis menti tu, sed

192 I unncu (xcxvm)lum j11gera° non excoli facit suam solliciludinem , ’agri-

cola est° (177).

à. XXXII. (1 78) T31 dividere hominibus ex suis divitiis,vocatur° beneficentia, r3 edocere homines de virtute vo-catur" rectitudo; a»; (179) causâ ’imperii (180) obtinere

hominem° vocatur° humanitas. * Idcirco à ex *imperio(181) donare alz’quem hominem , facile est; si causâ ” im-

perii obtinere hominem , difficile est.

â. XXXIII. *Confncius aiebat : ’ Quam-magnnm-in-mo-

(lum Yao ° agebat principem lSolum Cœlum est magnum,solus Yao imitatus-est illud. " Proli-quam-vastus-et-im-mensus,! Populi non poluerunt (182) nominare illum °. ’

Quan lus-princeps crut Chnn° l " Proh-quam-excelsus-et-sublimis l Habuit ’imperium et non ad (183) se °.

Yao et Chun° dam regerent ’imperium , numquid non-

universi imperii nondum placida pace compositi administratiocuranda incumbebat.

(177) B : Illud exiguibominis res est ac levis momentisollicitudo ;nu1r quid eum gravi imperatoris Yao et ministri Chun sollicitudine

conferri potest? l(178) J : l. e. qui dividit suas divitias ut eus det hominibus , exi-

guum præstat. beneficium.

(17g) Cam-â imperii, i. e. ad.gubemandum imperium.

(180) lnvenire sapientem virum ( A ) sicut Yao ministrum Chun ,et Chun ipse ministros Yu et Kaoyao.

( 181) J : l. e. universi imperii dominium alicui committere.(18:1) J : I. e. populus oins animi et virtutis magnitudinem sa!

præclaro nomine depingere nequivit.

(183) A : Omne imperium , tanquam (C) privatus homo , possi-debat , nec taux excelss dignitate magis latabatur, quam si ad se( iu-klu’ , 8,702-2,3S4 ) nnllatenus pertinent.

(x0111) 1.111111 1, en. v. 195habuerunt (184) satis negotü in quo impendcrent suumanimum”? Etiam non impenderunt illum in agricultura °.

à. XXXIV. Ego audivi fuisse viras qui utentes (185)Hia immutaverunt barbares; nondum audivifuz’sse Sinus(186) qui immutati-fuerint a barbaris °. Tchhin liang ( 187),regm’ Thsou proies ° , amore-captus principis Tcheoukoung et ’Confucii° doctrinæ (188) , in -septentri0nestuduit in medii regno. Borealis regionis° ’litlerati (189)înon poluerunt fartasse illum antecellere°. Ille I’s estquem voces * virtule-et-ingenio-præstantem ° littoratum °.Vos ° (1 90) , frater-major et frater-minor, serviistisilli(191)

(184) J : lndicat laborem quem Yao et Chun edocendo, alendoet damois omnibus eximendo populum , insumpserunt.

(185) J: Audivi fuisse viras, qui ope sublimis doctrinæ , ab impe-ratoribus familiæ Hiu nobis traditæ , barbarorum mores emollieruntac cmendaruut ......

(186) J, A : Nondum audivi fuisse vires qui , sublimi doctrinafamilial: [lia i1nbuti, insulsis barbarorum præceptis , se pervertisiverint. - Sophistam Hiu hing , inter orientis barbaros natum ,perstringit.

I (187) C: In exemplum adducit Tchlu’n Hong, quem licet inter au-strales barbaros natum sinica doctrina emollivit ac virtutis illicîopcnitus immulavit. V

(188) I : Rationem et æquitatem intelligit.(189) Purperam Noël : Quamvis hujus doctn’næ , quam datant ,

notifia et pedectione , banales l1’lterarum alumnos fartasse non ante-celluen’t. A ,, B , C , E: ex borealium regionum (i. e. imperii sinensis)

litteratis , nemo forte doctrina et sapientia doctorem Tchhing Hong

antecelluit. 1(190) J : Frater-major, se. Tchhin siang, frater-miner, se.Tcl1h1’n

(191) J : Illi , indicat doctorem Tchhin tians». Su ,’ «mire , i. e.

E, H : ( 2,430 ) aliquem habere-pro-magistro, seu doctore.

:94 nnncnaliquot decem annis. Magistro mortuo° statim defecîstîs-

ab (x92) illo.

5. XXXV. ’Olim Confucio mortuo (193) ,tribus annis°elapsîs (194), fifiscîpuli composilis sarcinis flan-jam-redîturî , ingressî’- sunt ut valedîcerent (195)! ad Tseu

bang. Ut ’ in-mutuo- consPectuL-steterunt ° , luxeruntac omnes (196) amisemnt vocem. ’DleindÀe (197) reversi-

sunt. lTseu kouhg (1 98) rediitl Exstruxit dbmum in parentali-area (199) et solus ibi habilavit tribus annis. *Deindereversas-est.

Aliis diebus (200) , Tseu hîa, Tseu tchang et Tseu"yeou, pr0pter æ. Yeoù je (201) referma sanctum virum ,volcbant , secundum’ id-quo servierant Confucio , ser-

(Iga) H :Peï, idem ac pe7’( 8,450) G. Gallice :-Toumcr le des àquelqu’un. lnnuit eum imbu sophistæ’ En bing dogmata esseamplmm. A: Illud est gindre se a barbaris immutari au perverti.

(193) A : Mencîus ut vehementius redarguat Tchhin dan; , os-tendît quanto honore Confucium discipuli prosequerenlur.

(194) I : Wai’, i. e. beau ( 2,688 ) post. J : Magistrum suam tri-Ïms annis, tanquam pan-cm, sed sine lugubri veste , luxerunt.

(195) J : Cam Tseu kana; Confucii cnequiis præfuissct, eo insalu-uto , alii ab aliis discedere noluemnt.

(196) J : Se. Pre doloris acerbitnte.(:97) A z ln varia imperii magna, ahi alio abierunt.(:98) C z Rediit prope magistri sui" tumulum.

(199) E î 7M": en: area (H) juta tumulum in qua defimaonerificia ofierebamnr. H : Hinc pare: discipulum Tseu hmm; magis-u-um ex animo et memorîa non ejecisse.

(zoo) J z Quandotbeoku. "mais radieront.(a0 I) J : voce y immun et cris habitumàgistmm terra-bat. I

(c) matu 1, en. v. t r95vire (202) illi. Cam urgerent (203) Tseu; tseu . Tseng tseuait: (204) Non licet.’ (205) Sz’quz’d" influoùîs-Kiang-et-

Han abluas°; si " ad-autumni-solem exsicces", "proh-quammitet! (206) Non polest superari° (207).

5. XXXVI. ùNunc-veto l’aie australis barbotins aviskiOue linguai ’homo , nominée! pristinorum regain ’doc-

x trimant. Clan tu defeceris-a tuo °magistr0 1’ et studeasilli , etiam difi’ers a’Tseng tseu° (208)!

(un) J : Eum eodem quo olim Confucium honore prosequicupiebant.

(203) C r Ut idem fixent.(204) C : Ac] virtutis et doctrine , non ad vultus similitudinem

attendendum est. v(:05) Paperam Naïf: Quanadhwdum aqua fluaiohlmfiaflgetHanest nitida ad [amadum corpus et aqumm’ soles clan’ ad illuslmndwn(errant , l’a: Conjuaï domina et air-tus præsth animas abfumdox etHluslhmdoi’. C: Miancius Confucii virtutem neque eum fluviis Kim;

et Han , neque eum autanmi solibus-i, confort, sed curu’rebus quatum in box-uni lltwiorum aquis abîmai, mm ad automnales soles ex-sîc’catai sunt.

(205) Pèrperam Noël z MM] nûorfs et clanilalïs illi ( vîrhili ) addÎ

point. C :Verbum [me repetitum, ad en simul refertur que in fin-minibus Kio"; et [lori abluta sont , et ad en qua! ad autumnales’Soles sunt exsiccata.. (207) J: Quomodo ad eum discipnlus Yeoul’o vèl minimum acce-dere posant? Hinc patet ( I ) quantum Tscng tseu magistrun’l houo-rant, quantum a Confucio , aient 7::th siàng etTcÏzhz’n du, dei-

cere ipsum puduisset!

(208) J : Kioue, avis cautu ingratissimo, cui australium barbai-o-rum quuela simillima est. Ideo dici! Mencius sophistam Hiuavis kioue lingua instructum. Eisuc-che-lchi-gin, i. e. homo quihabet linguaux avis Houe.

196 11 EN c 1 1à. XXXVII. Ego audivi (209) à egredi ex obscuris val-

libus et conscendere in (210) altos arboreso , non audivi ùdescendue-ex altis’ arboribus et ingredi in umbrosasvalles°. Lou lsoung (211) ait: a ’Occidentales-et-septen-trionales-barbaros° profligavit , ragua King (2 1 2) et Chou’

perdomuit. n Quos (213) Tcheou koung 1’adhuc debellas-

set °, tu tune sub illis studes l Etiam censeo non pul-

chrum esse sic mutari "l hXXXVIII. TcIIIu’n Iz’ang ait .- Se’qu endo doctorîs * Hiu°d0c-

trinam (214), tune , in faro , pretium non est duplex (215)ac in regni medio non-est fraus. Quamvis mittas quinque(216) cubilorum° puer-nm ire-ad forum, nemo eum forte

(mg) C : Liber carminum , tom. Siaoya , oda , Fa mo ait , etc--- Sapiens , àrtun seu titan institutum eligat, velut avis locum ubinidilicet.

(210) J :Peraltas arbores innuit Tchhl’n Hong , qui sanctorum re-

gum doctrina imbutus , clarissimi ingenii ope , procera velut ar-bor , sublime inter alias caput extulit; pet obscuras miles innuitinsulsa dogmata sophistæ En bing, in que Tchhi?) sing et fratereius ex altiori doctoris Tchhin Hong doctrina delapsi, se se im-prudentes præcipitarunt..A:Tchh1’n slang et Tchhl’n sin secus rgerunt

ac aves, qua: tamen prudentia et ralione carenL-Ego audivi : quasidicat , ego legi in libre Carminum.

(211) G : Liber carminum , tom. Lou soung, ( 12,787-12,192 )oda Pi koung. (1 1,674-2,128). Pcrperam Noël : Lu tsum.

(au) J : Pristinum nomen regni Thsou. Chou, exiguum regnumquod regno Thsou vicinum erat.

(213) Hiu hing nains est inter barbaras gentes , reçue rationi etdoctrinal: inimicas , quas Tcheou koung, si nunc superstes , debel-lare ardent; porto tu...

(214) J ; Indicat ejus de negotiatione doctrinam.(215) J; I. e. non duplicis speciei.("6) H : Puer tredecim circiter annos natus.

(c1) . 1.15111 1, en. v. 197decipict. Si tela-cannabina et tela-serica longitudme ontbrevitate pares sial, tune prelium mutuo (217) idem-est.Si(a18) *fasicis-cannabi et ’fascis-serici levitate aut gra-vitate pares sz’nt. tune pretium mutuo idem-est. Si quin-que fruges multitudine ont paucitate sint pares, tunepretium mutuo idem-est. Si calcei magnitudine dut par-vitate pares sînt, tune pretium mutuo idem-est.

S. XXXIX. Meng tseuî ait: °Rerum° ’inæqualitas (21g)

est ipsa remm- natura°. Quædam res inter-se duplo ne]quintupla , quædam inter-se decies val centies, quædaminter-se millies aut decem-millies dyfemnt. Sz’tu confundas(220) et exæques illa, illud est perturbare ûimperium °.Si (221) magni calcei et parvi calceieodem pretio sz’nt,homines numquid facient illos°i’ T3 sequi sophisme ’Hiu"

ea de re doctrinam, est mutuo se impellere ad excr-cendam fraudem°°. Quomodo (222) potest regere suamregnum et familiam?

(:117) I. e. ntriusque pretium.(:118) Quidam interpretes quatuor bas litteras sic distinguant. C:

ma est cruda cannabis ; lia est cannabis qua: in stamina fuit divisa k(alii contorta) ; ne est tenue filum quad bombyx are vomit;ch0u estsericum 1-ilius (la soie la plus commune ).ltaque non cannabem eumaerico , sed cannabem crudam cnm elaborata cannabe , sericumtenuissimum eum viliore serico , conferunt. Quem sensum æqueadmittere licet.

(:119) Litterae pou bi eam signifient inæqualitatem qui: inter resvenustas et rudes , inter mercem probam et improbam intercedit.

(2:10) I, J : Si res qua: sic aliæ ab aliis valore distant, eodemordine panas ac simili pretio vendas...

(a: 1) l:Si magui calcei pretio vendantureodem ac parvi,quisnamvolet sntor magnas (accro? Pariter, aimer: proba non alio pretio acmers improba vendatur, quis probam iu-foro venam exponere volet?

(au) Si tam prava vigeat doctrina , quomodo princeps poterit .3I4

1 98 un c 1 1 , (en)5. XL. sophiste ’Me-discipnlus, nomine I tchi,utens-open discipuh’ Siu phi (223)’ quasivit (224) inv’Lsere

Meng tseu.

Meng tseu ait : (225) cette copia videre eum.Nunc vero ego adhuc agiota. 01m agritudo melius-se-habebit. ego Innc ibo eum invisurns. I tseu non veniat.

à. XLI. *Postero-die ilernm (226) quasivit invisere

Meng tseu. ,Meng tseu ait: Ego nunc . tune possum ut videam (22 6’)

eum: Si non emendem (227) illum, tune doctrina (228)non darebit (229).»Eg0 proinde emendabo illum. Egoaudivi hum: I tseu esse sophistæ ’Me-discipnlum. Pornosecta Me ° componens exseqnias (230)° ex parcilate facitsuam normam °. Si I tseu cogitat ad mutandum *impe--rium (23 1) , quare (232)) ’ existimat illum non esse reclam,

(:123) J : Siu phi Meneii discipulus.(224) J : Multis de sophista: Me ti (8,251) doctrina dubiis ani-

mum ejus jactantibus, Litteratorum sectam amplecti cupîebat.(225) A : Mencius nesciens adhuc au I khi errons suas abjurai-e

firmiter statuisset , ægrotum se fingit.(226) J : Sincero se veritatis amore teneri ostendit.(226:) J : Mencius enim illum non mer: curiositatis causa venin

comperit.(227) J : Tchi est verba exhaurire , ut eum rectum-efficiat , i. e.

ut ejus errons dispellat.(228) J :Sc. Litteratorum doctrina.(229) Cœcam eius meutem non illustrabit.(230) J z Modicissimas impensas in sepeliendis parentibus [acicu-

das dOCCï- Nempe , feretro interiore, tribus tantum pollicibus deuso ,

abaque feutra exteriore , utuntur.(13!) J 3 1o à Omnium imperii hominum mores et instituts.(33’) J ÏQWÎ diceret : quam in exsequiis non observat impen-

m chakm , quam ejus seeta præci pit ac honori baht?

1.111111 1’, on. v. (199et iIIam non banon-babel"? i’Tameu I tseu sepelivit qus

parentes sumptuose. Tune illud est ex eo-quod vile-habetur servira parentibus° (233).

5. XLII. Siu tseu de [11’s monuit I tseu. I tseu ait: .* Lit-

teratorum° doctrina ait(234) : u Antiquitatis° haminesperindeoac diligebant tenerum infantem. u Hæc verba quidsignifiant"? Ego Tchi , tune * existimo amandum essesine ’discrimine; sed extendendo (235), a parentibusesse incipiendum.

Siu tseu de [11’s monuit Meng tseu.

Meng tseu ait : °I tseu vere ne ’existimat (236) ri; ha-mines° diligere sui fratris-majoris ° miam esse sicut àdiligere sui vicini" tenellum infantem°P Illud (237) babel;

unde desumpsit°°. *Si tenellus (238) infans *manibus-et-pedibus-reptans

(233) l : Enimvero , si modicas funerum impemas honori baba,ingentes sumptus eum flaccifacere et coutemnere necesse est. Hujus-modi hominem (A) non capio l

(234) Sic E. C z Magister, me vituperas quad homines omnes,nullo discrimine, diligam; tamen ca de re Litteratorum secla ,a nostra, nullo modo dissentit. Enimvero, in libro Chou king,capite Mg Iran (2,535-1,178) Ilegitur: Antiquitatis principe: po.pulos suas, valut tenellurn infamant, diligebant. I

(235) J : Se. conferendo amorem, i. e. diligendo. . v(236)1:An putat hominem riçini sui infantem amore eodem

ac natu-majaris tilium prosequi ? I . l A 4,(23.7) H. , Izlllud Chou In’ng, seu ille Annalium liber.Unde duum-

psit; Gallice z dioù il a tiré l’idée exprime-e dans ce passage. Causa

suberat , sed non ca quam offert IJchi, ut auctor sic loqueremr,(238) A: Si exiguus populus legem imprudenter transgrediatur ,

illud e principis tantum incuria oritur, quemadmodum paremumnegligentia , non culpa sua , tenellus infans in puteu1n decidit.

14..

200 un ucu (c111)*lapsurus-sit-in puteum , non est tenelli infantis’ culpa °.Porro Cœlum° producendo res (239)° facit illis (240) uni-

eum principium; eum-tamen I tseu (241) in-duo-dividat

principinm , ideo errat°. s5. XLIII.P0rro 1’n(242) superioribus sæculis "nondum-

orant qui sepclirent suas parentes°. Eorum parentibusldefunctis , tune efferebant et abjiciebant illos 1 in mon-tisscanalem (243). ’POStero-die mm transirent (244) ’,

videndo * vulpes comesisse illos muscasque et culices°

.C z In eo tantum casu , populum , veluti tenellum infantem, dili-gendum esse ait Chou king. Hinc palet quantum cæcutiant qui eoloco perperam intellecto nisi , Litteratos, nullo discrimine, homi-nes omnes diligere arbitrantur.

(239) J: lies, i. e. homines.(240) J : Indicat omnes homines vitæ principium a patre et matte

ducere.

(241) E : Cum Itchi cæteros homines eodem ac parentes amorediligendos esse prœcipiat, unicum vitæ principium in duo dividit,vol, duplex vitæ principium admittit. Ideo (A, I) maxima in errore

versatur. t I(242) J : In rematissima antiquitate, quando exsequiarum ritus non-dum orant instituti. Perperam Noël :Quidamfilii parentes suas lama-la non mandabanl. De omnibus hominibus, non de quibusdam.tantum agitur.

(243) E 1 Keou fossa juxtn iter. Amer H , l, J :Locus in quo aquade montibus delluens calligitur.

(244) Perperam Noël : Poster-o die eum forte 1’IIuc pertransirent.

l : Illuc non casu portransibant. Postquam sic abjecerant parentes,cos tamen oblivisci nequibant. Hinc patet eus vi naturæ cœlitus inditæfinisse commotos , i. e. vehementem filiorum in parentes amoremin (1m10 illis fuisse inl’usum. ltaque omnes æque homines aman gtrmqumml.

1.111111 1, en. v. ’- 201(245) dcpavisse illos, sua fronte habebant sudorem;obliquis-aculis-aspiciebant , et non contra-int11cl::111-tur. Illud sudare° non erat causâ hominum (246) sudare.Sed dolore media corde penetrabat ad vultum et oculos.Porto (247-248) revertebantur ac referentes (24g) spor-tas et vehiculum-manuale ne! ligonem’°, operiebant illo"Si à aperire illos vere rectum s1’t°, tune pins filins ethumanus h0m0° ut operiant (2.50) suas parentes , etiamnecessc-est ut habeant (251) regulam °. t

g. XLIV. Siu tseu de Ms monuit 1 tseu. (I tseu *extra-se-raptus *paulo-mox exclamavit: (252)

Edocuit Tchi °. v -(245) J : Kan , littera auxiliaris.(246) J : Rubore non sulTundebatur nec sudore’ madebat vultus,

quad eos alii homines conspicerent. l ; q(247) I : Koueï, i. e. e monte reverlebantur ; fan , e dama ad

fossam redibant. I K(248) Aliter A , C : Revertebantur ut sumercnt sporlns et ligones;deinde referebant (fan) terram super eus atque cadaver operiebant.Nonnulli interpretes litteræ litteram tsiu (s11mere)substituc-ront. Assentit rers.Tartarica. Nemo enim non videt ütteramfan , insensum interpretis I non nisi violenter rugi. Terra minque ligonoquidem, sed non sporta neque vehiculo trusatili invertitur. Unde ,mes quidem sententia, rectius interpreta’heris (G): Ilss’m ratonn-

naient, rapportaient des paniers, etc. , etc.(249) G : Lola", sporta ad elTerendam terrant, li , vehiculum ei-

dem usui idoneum. Aliter E : Li estimtrumentum ad terram inver-

tendam. I(250) l : Indicat exsequiarum ritus. Si parentes sepelire, piumfilium deceat, etc.

(251) J .1. e. Certum canouem de ritibus inter exsequias servandis.(252) J : Ming, i. e. Kiao (3,743).--»Mencius, iis argumentis, qua:

mihi retors, omnem erroris nebulam menti meæ olfusam dispulit-Sophistæ Me li errons prorsus abjicio.-.- Tchi , i. e. I tseu sivel khi;

202 avec" (en)WMMWWWIMWWMWJMMWCAPUÎ v1

Tractatus Teng won Icoung pars posterior.

5. I. Tcnum TA’Ï (1) ait : r: non. invisere ’regulos ,’videtur quid (2) exiguum’.’ une semel invisendotillos .

si(3) multum, tune (4) perduces-ad regnandum-impera-taris-instar; si parum, tune perduces-a’d regnàndum-archontis-inslar. Porro historiaait: «1Curvatus uniuscubiti , et erectus ’octa-cubitorum est (5). » * Videtur 1(6)

possefieri". t t ’ il -I’ tîMeng tseu (7) ait z Olim regni Thsi regains King

(1) J z Tchhin fait, Meneii discipulus.(2) J : Sima-J. e. res levis momenti. G , C : Regulos sponte tua

adeundo te demittere , est quid valdeiexiguum, si repntare relisquanta-inde utilitas oriri posait. 1 r 1 v, (3) Perperam Noël : Si quem major-i animi celsitudinc præditumhymens. Si minori, etc.J : Si quisttua open, mis consiliis multum

utatur.... Si quis pamm.... . 5 -(4) Vide supra cap. Il! , not. 13 , ubi littera i (H) idem signi-

fient ac tchi( 8,677 )perducere-ad. Sic et E , I. 1 n 1(5) J : Discipulus hune locum ipsemet sua modo explicat : sese

regulos invisendo demittere, id ipsumest quad historia vocatkouangtchhi(homa incurvatus, unius cubiti est); sic et consiliis suis efficereut regelas imperator vêt archonevadat, id est quad voeut Ichhi [sin( arectus, acta cubitorum est.) -

(6) H z Se. te regulos sponte adire passe.(7) Meneius discipuli sui sententiam , allato exemple , refellit.

mon! 1, un. v1. 203koung venaturus ancersivît (8) * regii-sepli-præfectos eum

(9) vexillo. Cam non naissent, *jam-jam-0ccisurus-fnitillos.

a ’Recti-tenax-vir (10) non obliviscitur (x 1) se profi-cz’endurn fore-in fossam ont monüs-canalem. F ortis vit

(12) non obliviscitur sa perdimrum (x3) suam capot. n’Confucius quam (x4) assumpsit°P Assumpait quiq

sine (15) suo accersilu non veneumt". Si non ex-spectans suam (16) accersitum° veniat (17), quo-modo°! l

(8) A, C : Cumregulun. alignemraccnersebat, tanninsJ ut faceretfidem , Inn-option) uniuqcujusque magot-am præferçbçp præ-fecti vexille, regiomm bortornm præfecti pellito pileo, accerse-banlur.

(à) Præpositio cum, latina licet lingua repugnet,yinâtqun1eqtum

denotat.

(le) A : Quo audito , Confucius cos confluions , ait"(l 1) E , H : Vir sapiçm, ut ippgyitoteyn cordis illahatgm genet,

in paupertate vitam constanter trahere amat, etsi feretro se et fu-nereis honoribus quier non ignora.

(u) Perperam Noël : AIE suandlicœ- forlüudahis adeo Mmut quamais media iman «mina invente: etc. E : Young hic est fortinMilo. qua qui; œquitatem indefesse meula-J : Liner: tchhi ne ctjeun; ne prædidos præfcctœ spectant. ’

(:3) A : (pag. 7) Quamvîs gladii, serra au! ahana: sartaginiscruciatus ipsi immineant , non tamen suam , in propngnanda æquiL

tale , animi ardorem ramifiât. A(x4) J : Quare Confucius cos in exemplum. adonnât ac tant præ-

clara lande ornavît? I o I I k(15) C : Quianon videmes pellitum pilum que, accersendi crant,

nuire renneç’uni. l L . I I(16) C :Lîttera tchao hile Inuuern indicat quibus. reguli 591mm»

204 u n N c 1 1 (av)â. Il. Porro ’13 a incurvatus 1min; cubiti, et ereclusocto-cubitorum °est n de utilitale a te diclum-est°. Siagalur de lucre (18) , tunc(19) a»; hominem curvatum octo-cubitorum et erectum um’us cubiti esse ad lucrandum°,numquid eliam potest fieri°?

â. Il]. * Olim (20) Tchao kian tseu jussît (21)Wang liang

pro minium sibi (22) gratioso Hi ducere-currurn. ’ Tolo-

die° non cepit unam feram. - iGratîosus vit Hi 1 referens sermonem ait : ’Impcrii’

(23) vilis artifex est°.Cam aliquîs de [11’s monuisset Wang liang . Wang

liang ait z (24) Rogo iterare illud. Obnixe-inslitit , etdeinde Hiannuit. In uno mana ° cepit decem feras.

vires invitabant. A , H : Si sapiens non exspectet donec eumreguli ipsi advocem.

(1;) J : An licet P(18) J : muera li , non viri aapîentis , sed regulî utilitalem indi-

cat 5 un «à imperatoris val archontis more regnare. PerperamNoël.

(19) B : Sapiens solam æquîtatem , non utilitatem spectat. Nihilenim (A) est quad facere non audeat qui lucre studet. Si ut lu-cretur , oporteat eum se incurvando fieri oclo cubitornm , ac se ex-:endendo unîus cubiti( quod corporis uhlan: et hahiludini repu-gnat) numquid..? I. e. si (C) vir , leviusculi lucri cansà, fauninsuam amilterc ac purarn animi integritatem (mg. reg-ales invocalusadeuudo ) contaminare cogalur, nnmquid licet P

(au) G z Tchao [tian tseu regni Tsin ( 3,920 ) primarius præfcctus.(n) H : "bug liang ont pcrilissimus auriga.(a a) Perperam Noël : Subpræfcclum Pie hi. Littera pi non est no-

men. Khang-hi dict. : pi, vocatur ille qui , ignobili loco ortus ,gratin": apudprincipcm iniil. Assrntîunt A , C , l, et vers. Tanarica.

(23) l. c. Omnium imperii aurigarum imperitissimus.(24) J z St. lterum ducerc rjus currum.

1.113111 1, en. v1. 205Graliosus va’r Hiî referens sermonem ait : ’Impen’i°

petitus (25) arlifex est°.

Kian tseu ait: Ego jubeo illum regere pro le currum.Cam monuîsset VVang liang , W ang sliang non (volait ,

dicens : Cam ego. causâ ejus (26) secutus-essem à meam’impellere-cquos, ftoto die non cepit unamferam. Camcausâ ejus (27) transverse obviamivissern, in uno manc°

cepit decem. Liber Carminum ait : a Quando (28) nonamilüt à suam regere-cquos., emittit sagittas sicut vz’r

lignum findens. n Ego non assuevi pro exiguo imminecurrum-ducere. Bogo (29) me-excusatum-habeas.

â. 1V. Sic, *auriga1n (30) adhuc pudet eum *jaculatorese-adjungere (31). Se-adjungere et capere ’feras liCetsicut collis au! aggcr, non faceret °.

Si igz’tur (52) incurvet (33) rectam-agendi-normam etsequatur illos (34) , quomodo ° ? ’

(25) I. e. omniurn imperii aurigam solerîissimus.(26) : Men: artis regulas adimpellendos ci dirigendos equos ac-

curate sequulns sum. V:(a7) l , J : Neglectis anis niez: regnlis, cnrrum via non jam rectaduxi , in ut IF oblique tantnm feris occurrent.

(28) H : Hum auriga, juxta artemlsnam (Minos ducit, jaculatorferam jaculo semper assequitur. A A 4

(29) E : Sinas velim me ejus currum non nmplius docere.(3o) J : Se. W’ang Iùzng. - Sic Iche, id est Hi.

(31) l. e. licet se adjungens ministre Hi, elïecturns fuisse: lutimmensarn ferarmn multitudinem caperet, ejus tamen ’cnrrmn ,neglecta arte per transvasas vias ducere noluisset. l l

(32) Alludit ad en qua: discipulus in medium adduxii .1 Kouung

khhi, Tchhi trin; Vid. supra not. 5: 4(33) Kouang, hic tropice accipitur; kouang tao est infringere ,

transgredi rectam agendi normam. I :Si sapiens, spretadquitatenique intcgritatis sus: oblitus, regnllos invocatus adeat, an licet?

206 une" (en)Perm tu (35), domine, errasti°. Qui enim semel in-curvavit se-ipsum , " numquam-potest (36) rectos-facerehominesw.

â. V. King tchhun (37) aitzKoung sun yen et Tchangi (38) ’nonne vere sunt magni *yiri° l Cam semel (39)iratus-est’, d"reguli (4o) contremiscunt; quando quiete

habitat ° *imperium pace-fruitur. iî Meng tseu ait : Pr0pter (41) illud, quomodo possum:

dici magni *viri°? Tuinondum ne studuistîRiluum libre "P

(34) Perperarn Noël: Unam uù’litatem sequi. Juxta omnes inter-

pretes , liftera Ihsoung pi signifiant sequi illos, i. e. incisent rcgulosde quibus loquitur discipulus.

(35) C : Alferendo et interpretando prædictum historia: locum ,graviter mati.

(36) J z Sapiens qui, se , regains sponte ideundo , incurvat ,i. e. demitlit, regern et populum rectos-facere 2 1’. a, ad virtuiis per-

fectiouem perducere non polest. l i V(37) E:K1’n’g tchhun sophista, Meneii iemporc , erroncis et Pravis

studiis addictus, I(38) E: Illi viri crant («Zone Wcî(12,7o4) orinndi. Prior voca-batur Sirheoiu(5,571-13,4!.7) ; en! regni Thsin (7,1 51) reguli nepos,ideo cognorninatus fait Koung sans Ibid. Milnlislrum egi! in rognaThsl’n. Tchangi erat doctoris Koueï ko (1 2,74164 0,31 1) discipulns;

minisler fuit in rrgnvo Wci (12,704) ne deinde diem obiit. L

I(39) : Regpomm pax (sut Perturbatio illorum opera semperoriçliatur. (C :.Prinçlipen; , si ,alliçvui regul9.irasçexçgur, adlhellum

inferendum incitabang; si verol eau] belli tendent, çæco Qbsequio,s11 pacem componençlam edIliprtabaniur.

(4o) G : Poterant enim efficere ut repli sese invicem armis pere-

Ijent. i s -(41) l : Vera animi magnitude in recta ratione et ridule , non incæcn armorum potentia, situ est.

LIER! I, CAP. V1. 207Cam i adolescens° pileum-accipitu pater edocet illum(42).Cam 1"puellan nubet°, mater edocet illam (43). Cam in-cedit (44) , comitatur illum ad portam(45) atque hortaturillum (licous: Quando venais-ad; tuam domum (46) ,debes revereri , debes tibi-invigilare; ne resistas * mariio.

a". (47) ex obedienlia facere rectitudinem°, 1"mulieris°

norma est °. . v i i I . v5. V1. Habitàre-in *orbis °ampla domo (48), stare-in3arbis" recta sede (4g). Vincedere-in (50) *orbis° (51)magna via; obtento animi vota (52)° . eum populo (53) utiillis; non (54) obtento animi veto , solum agere suam rec-

(42) HI, J : Ut juvenilem animi ardorem compescat ac virtutem

suam perficiat, etc. i(43) Vide infra, chl. lin. 4.i (44) Il : Quando puella exit nuptura.(45) H : Materne domns portnm.(46) J z Se. Mariti domum. .,(47) B, C : Puellæ nuptæ omnium et virtus, obedientia est.Porro

eum prætlicti viri, in omnibus rebus, principi. suo morem 5ere-rent , baud secus ac imbellis puella marito , ne viri quidem appel--lari possum, quauto minus magni viri!

(48) 1.. e. corde permanent. in humanitate (Kouang- Ida.) C :Litterae Thz’an hit: otiosæ non suut nec sensu vacuæ; primum enimexcellentite graduai , summum sublimitalis fastigium exprimunt.

(49) J:Sui corporis habitum intra rituum limites (tching wei’)

limiter continue;(50) J : Hing, hic de rei-11m publicarum administratione dicitur.(51) J : Ta Inn, æquitutem indicat.(52) B, J : Te khi, i. e. ad honores evehi , muneri publieo præ-

fici. I i I l l(53) J: Yeou khi, i. e. tria superius dicta, se. bumnnitatem ,ritus et æquitatem ergs populum dépromere. i

(54) J : Pou le chi, i. e. gratia apud principem nondum inita,

muneris vacuum esse. t r l

208 unau (cm)tam-normam (5.5), divitiis et honoribus non posse cor--lrumpi , paupertate et abjectione non passe immutari(56) , periculis (57) et armis non pusse infringi(58), bæc°voco esse magnnm* virum.

â. VIL Tcheou siao (59) interrogans ait: Antiquitatis ’

*sapientes numquid magistratum-obibant”? 4Meng tseu ait z Magistralum-obibant.Annales aiunt: Si ” Confucius (60) tribus mensibus esset-

sine principe. tune emt " sicut-anxius-et-sollicitus vir(61)°. Si exiret (62) finibus , semper ferebat donum (63).

Koung mingî i aiebat : Quando antiquitatis °homines

tribus mensibus erant-sine principe , tune (64) in-luclu-erant.

(55) J : Tao, indicat triasuperius allah. Vid. supra not. 54.(56) J z Suam animi iulegritatem mutare vel oblivisci.(57) Vid. supra, not. I3.(58) J : Se. firmam in virtute constantiam non perfringi.(59) J : Tcheou sida, vir quidam ex reguo Weï(u,7o4). C : Meu-

cium vituperat quad (Il) reg-1110s, muneris obeundi causâ, nonadent.

(Go) H : Si tribus mensibus, amissa dignitate, muneris vacuusremaneret.

(61) J : Hoang huangjou , de eo dicitur qui rem sollicite quasi-tam non reperit.

(En) J : Quando Confucius e reguo exibat, officium publicumapud vicinos regulos quæsiturus.

(63) H : Munus princi pi ofierendum quando prima vice invisebatur.Interpres Tchou hi (4,066-5,524), in libre Thoung-i-lhiao-pian ait:Orpbanus offerebat tigridis aut pardi pellem et sericos pannes;præfectus agnellum; primarius præfectus silvestrem anserem; li!-teratus phasianam avem; plebei homines auatem, opifices et mer-catores gallinam.

(64) Perperam Noël : Stalim alii omnes in: commisemlione affi-

11111511 1, en. v1. * 2095. VIH. Tcheou siao ait: Tribus mensibus non-habere

principem et tune in-lnctu-esse , nonne est (65) nimispræceps°P

M. t. ait : T), litteratum° amittere suam dignitatem’est velot in ’regulum° amitlere *regnumt. Ritunm liberait: a *chulus (66) arat ac adjuvatnr, ad suppeditandum’milium.*Reguli-uxor alit-bombyces algue evolvit-bom-bycis-folliculos ad faciendas (67) i"vestes. n

Si ’victima non sit (68) perfecta , si ’milium (69) non

sit mandum , si *vestes non sint paratæ, non audet utfaciat-cæremonias-Tsi.

Si° litteratus non-habeat agrum (7o) , tune etiam nonfacit-cæremonias-Tsi. Si ’ viclima-mactanda 3vasibusqueet ’vestibus non paralis, non audeat ut fac’yit-cæremo-nias-Tsi, tune non audct ut lætetur (71). *Nonne-etiamsatis-est ut in-luctu -sit°?

cicbantur, pet-inde ac si illis paradassent. G, I: Tian, intelligiturtantum de acerbe dolore quo ipsemet afficitur.

(65) J z Littera i(1 15) hic sumitur pro littera thaï (1,799) nimis ,supra modum. Vide supra : Illa-jou-i-meï, cap. 1V , not. 133.

(66) A : Propriis mauibus nounihil terre arat, ac deinde plebeibomines,muudi campi aratiouem , mutuam commodantes operam,absolvuut.

(67) H : Se. Vestes in saçrificiis Tsi necessarias.

(68) C z Si vidima pinguis non sit. - Hæc de regulo dignitatesua spoliato intelligenda sunt.

(69) J : Tching est oblationis milium in vase suc repositum.

(7o) H z Hic Thian est mundus ager (vid. cap. V, 19) cuiusfructuum redditu sacrificiorum 171i impensæ suppeditantur. I z Men-

cius litteratum indicat qui muons suam amisit.(7 1) l:Non potest persolutis pii lilii officiis leuri. C : Eninl veto

210 I 1111111111 (CV!!!)â. 1X. T cheou siao ait: (72) T), « exiens finibus semper

ferebat donum n , quid signgficat"?Il]. t. ait : (73) Litterali° à mimosa obire" est sicut

*agricolæt in arare". ’Agricola ’numquid exiens finibus

reliuquit 1 suam ’aralrnm °! 7S. X. T. s. ait : Tsin (74) regnum , eliam (75) "a munns-

obire regnum est °. " Nondnm-audivi viras alios ad munus-obeundum (76) sicut illud (77) ° præcipiles fuisse. Si ad

)monus-obeundum sicut illud" præcipitem esse deceat°, ra’sapientis’ (78) ægre muons-abire , quomodo °?

M. t. ait: (79) Ut 3vir nailusvest”, cupiunt (80) pro et)babere uxorem; ut i’fœmina nata-est°, cupiunt pro ea

nnum e quatuor anni sacrificiis Tsi p11: inopia omittere cogiter.Nonne illi justissima est doloris causa i’

(72) Vide supra, not. 61. H : Quid significant illa verba?(73) J : Litteratus ex suo munere , velut agricole ex agricultura ,

vivit. Quemadmodum igitur hic sine aratro terram inrerterc acquit,sic nec ille sine prædicto donario (tchi) principem invisere potestac proinde ad muons obeundum evcbi. Hinc patet non pesse line-ratnm e regno suc exire quin Secum donarium illud ferat.

(74) J ;.Tsin, i. e. regnum Wcî. Regnnm Tsin olim divisumfuerat in tria regna, se. Han , Tchao et W211 Vid. cap. I , not 86.

(75) J : Aliorum regnurum sapieutes regnum Tsin sæpe etiam.adennt , ut ibi variis administrationis muneribus præficiantur.

(76) Litteræ fou tin-eu , i. e. lanIOperc, indicant superius dicta zSan-jouez" won kiun, etc. V id. not. 60 , 61.

(77) Inlerpret. A, E litteram tchi (47) particulam expletivam. lit-tera: khi (618) substituunt; illam vers.Tart. utpote inulilem , recidil-

(78) J : Tacite innuit Menëium , qui regulos lnvisere renuit.(79) sapiens non minus officinm gerere quam vir et mulier nu-

me, ëx’optat’, sed neque bic, lœss æquitale , ad magistratum,

neque illi , spretis ritibn’s; ad’conhubîum accedere debent.

(8°) Paperam Noël a Quod maxime in via: optat vires: mon»

)

(c111) 11-11111 1, en. v1. onbabere marilum. Hum: patris et matris° animum (81) ho-mines omnes habent°.

Si non exspeclanles patris et matris° voluntatem, etnmairimonii-conciliatoris° verba, tercbrent in pariele*foramen ac se invicem furtim-speculenlur; si transi-liant morum acise invicem (82) saquantur, tune pater etmater ac regni homines simul contemnunt illos.

Antiquitatis °homines " numquam-non (i. e. semper)cupiebant muons-obire°; (83) sed adhuc oderant non sequi(84) suam viam. T3 non sequi suam viam et ire °, eum a»;terebrare ’ foramen ° simile est°.

5. XI. Phcng keng (85) interrogans ait: Post, currus(86) aliquot decem°, ’comitantes (87) aliquot centumbomines. Cum iis (88) circumcursando (89)ali1a ’re-gulis nonne ’ nimis est (go)° P

ducat et mulier nubem. C, J z Un": jouail ove? tchi non indicantfilium ant filiam qui matrimonio jungi cupiunt, sed parentes quililio (uxorem et puellæ maritum babere, i. e. invenire, cupiiint.- (81) Perperam Noël z Innatum illud patemæ et materna.- condi-tionis desiderium omnes a natum habent. C , J t Hæc a phrasi supe-riorc .fluunt z quicumque pater et mater sunt uxorem filio , maritum

filiæ invenire semper exoplant. I(82) Sic J ,I : Si se invicem furtim adeant (J) ad fornicandum.(83) I : Nec liberi nubiles qui parictem terebrant(uid. supra lin. 4.)

nec sapiens qui suam animi dignitatem , regulos adeundo , demittit,rectam æquitatis viam sequuntnr.-Khi tao, non est simplicitereomm via, sed via quam eos sequi decet.. i l

(34) Gallice : Obtenir un emploi des voies illicites.(85) J : Plung keng Meneii discipulus.(86) I : Très illæ phrases tacite indicant Men; tseu. G : Hi sont

Mencii diseipulorum, non ipsius Meneii, currus.

(87) G : Meneii discipuli. i ’(88) Se. curribus (K, H) i. e.:(l) gallice : Sûr ces chars. Hic præ-

2l 2 MENU! vMeng tseu ait: (91) Sine sua via, tune una scutellaorizæ-coctæ non debet accipi ab hominibus; si (92) suavia, tune à ministrum Chun accipere imperatorî: Yao°” imperium (93) non ” censetur (94) nimis.Tu ne * existimasillud esse nimis°P

5. X11. T. s. Ait : Minime. -- Lilteratus non-habetnegolium (95) ; 51’ tamen comedat (i. e. slipendia accipiat),n0n licetf’.

fil. t. ail : (96) Situ non communicas(97) merita, si nonpermutas res , ut (98) ex superfluo suppleas quad non suf-ficit, tune agricola habebit superfluux’n milinm; mulîer

positio eum (avec) instrumentum danotatrl : Non solum Mcncius,sed eliam omnes qui eum comilabanlur discipuli, communi (F)regulorum sumplu , alebanlur.

(89) A : Tchhouan , ire et redire , undequaque ire. Sic et C (Tcheoulicou, 1,817 , 4,977) circumquaque îlet facere.

(90) Lilteræ ilhaï conjungendæ aunt, ut in unum et eumdemsensum coalescant (H ).

(91) 1:1. e. si æquitas oblatum donum accipi non sinat. Vid.supra, not. 79, 83, 84.

(92) I z Si æquitas oblatum donum accipi julien.(93) I : Pro immensis merilis nimiam accepisse mercedem dici

non potest.(94) 1 : Liner-æ thian hic non imperatorî: sedem, sed universi

imperii reditus et tributa designant. Sic et H.(95) G ; Nullatenus de regni hominibus bene meretur. C, H -.

Primariam præfecturam , vel præfecturam nondum exercuit, nequeagricolam, neque opificem aut mercatorem agit.

(96) C z Quilibet homo in en quod facit suam diem habet meri-tum ; and litterati in omnes merita primum locum obünent.

(97) 1. e. si non efficias ut omnes omnium meritis (i. e. labori-bus), mutua rerum aulne officiorum permutatione , Quantum.

(98) 1. e. z Ut homines , iis quibus abundant permutatis ca co-cmant quibus omnino canut.

(ex) 1.111111, en. V1. 213(99)habebît superfluam telam. Tu si communîces fila ,tune *fabet-lîgnarius et *curruum-artifex sîmül passant

ali a te. (In hoc loco est (100) vit °. Intus , tune pina; Tous, tuneobediens-superîorîbusfiz’t. Propugnat prîslinorum impe-

ratorum ° (101) normam , ut exspectet (102) cas qui poslëa °

studebunt; (mm tamen non obtîneat ali a te, tu quare. (103) magni-facîs *fabrum-lîgnarium et ’curruum-artifiv-

cern, ac parvi-facis illum qui exercet humanitatem etæquitatem°?

5. XIII. T. s. ait: 1"Faber-lîgnarîus et fcurruum-artîfex: corum intentio in-eo-est (104) ut quærant cibos".*Sapiens° (105) qui exercet rectam-normam’ : an eiusintentio eliam in-eo-cst ut quærat cibos°?

1V. t. ait z Tu, quare (106) ’perpendis cjus intentio-nem°P Ubiille habuit meritum (i. e. bene munit) ergate , debet ali et alis illum °.

5. XIV. Porto, tu (107) alis ne intentionem°? alis nemeritu m°?

(99) Se. mulier que 101m luit.(100) J z Méncius se ipswn tacite indicaf.(101) J : Se. humanitatem et æquitatem.(102) H : Sperat sapientiæ alumnos, tutu in præsenti, tum in

future ævo , exemplum ab ipso snmpturos. B z Illum, malta magîsquam prædictos artifices, de hominihus bene mererî patet.

(103) H : Lina-a tsun indican æà obtinere «ribes, un stipendia.(104) l , H : Tsiang i, i. e. Gallice : Il emploie ce moyen pour.(105) H : Prædictum sapientem indicat. Vid. supra , un. lin. 4.(106) A, l z Quid de viri sapientis inlenlioue loqucris , quid (G)

eam «pecus Î

(107) l. e. virum-ne proplerintenüone 111,30 proyermeritum un?15

,14 5 11men (au)T. s. ait: A10 intentionem.1V. t. ait: Eau est vit in hoc loco.Perfringît tegulas [me

damns,1atquealrîs lineis-fœdat parietum-ornamenla. Siejus intentio in-eo-sit ut qgærat cibos°, tune tu alis neillum ° P

T. s. ait : Minime.

M t. ait: ’Si-res-ita-sît, tune tu non alis intentio-nem(’, sedalis merîtum °.

ê. XV. VVan tchang interrogans ait : Soung exigunmregnum est". Nunc cnpît cxercere pn’scorum imperalorumregîmcn. Sz’ regna Thsi et Thsou odcrint et armis-impe-

tant illnd , tune " quomodo (108) PS. XVI. Meng tsen àît: Cam Thang habitaret regrioncm

Po, cum (1)09) rogna K0 erat vicinus. Cam regm’ K0 re-

gains sine-lege-vivens°, non sacrificarct (110), Thangmissisî hominîbns interrogavit illum diccns : ’Quarenon sacrificaSP-Ait: u Non-habeo unde mz’lu’ suppedi-

tem *viclimas° (111). Thang jussit mini illi Boves etoves.Iîcgni K0 regains comedit illos , ac itemm non pelaitut sacrilicarct. Thang iternm, missis hominibus, inter-rogavit illum dicens : * Quare non sacrificas P - Ait Èa Vou-habeo unde mîlzisuppeditem *oblatiomÏc-milium°. n

Thang jussit regz’onis Po multitudinem (112) ire ut pro

(108) H: Quid illi agendnm est ut ah islis regulîs non subji-ciatnr ?

(109) I. e. regno K0 vicinus erat.(1 10) H : Dçfunctis avis sacî’ificia non offerebat.

(1 1 1) H : Fictam afi’ert causam quo culpam excuset.

(112) J : Sc.reguli T71angpopulum.

(un) 1.113111 1, en. v1. , 215eo ararent , jussz’t etfam senes et debiles(113)aflerre cibos.

Regm’ K0 rogulus educens suum populum, (11.4) præ-clusit-iler iis qui habebant vinnm, orizam et ’milinm ,ac abstulit illis.Eos qui non dabant, occidebat’. l’uit’puer qui ex milio et carne cibaria-aflerebatJîegqus 00-cidit cum et abstulit illa. Chou [ring (115) ait: u Bcgm’ K0

regulus hostililer-habuit annonæ-lalorem. n Illud °dicit°.

â. XVII. Qnia ille occident hune ’puerum ° , 77111125

dcbellavil illum. Tunc quatuor marium° interius (116)simul ait-z Non ut dilescat ’imperio°, sa! ut (117) pro’privatonviro et privata-mulicre *repetal-pœnas°.

â. XVHI. a Thang(118) incipicns échelions, a ragua K0cœpit. ” Undccim regulzk debellalis° ,jarg non-habuit hos-

tem ullum in ’imperio. Si ’ad-orientem”) debellarct ,

occidentales barbari querebanlur; si *ad-meridiem° du-bellaret, seplcnlrionalcs barbari querebanlur, dicentcs:Quare ’poslcriores-facit nos?

P0puli°anhelabantillum,vell1li,magna siccitate-facla",anhelant imbres°. Qui ihant-ad nundinas, non impe-

(113) J :Viris robustis impii reguli 3.110s arantibus, cibos affe-

rebant. i(1 14) Sic H , l; J, Vide supra , Cap. 1V, nol. 30.(115) J z Chou king, capile Tchoung-hoeiëlchi-kao (117-9,393-

41-10,089 H : Hic locus pucri nccem tiare indicat.(116) I. e. omnes imperii gentes.(117) Perperam Noël : 5rd ut privalo mal-1’10 et uxori qui accrbam

filii sui merlan ulcîsci "courant, drbilas I’njun’æ filait: panas repe-

tal.. l, C , G : Hæc verba non indican! occisi pueri parentes , sedpopulum unixersum qui immilem "gui K0 reguli tyrannidcm diu

passus fuerat. 1(1 18) Ha: superius explicaia sunt. I’l’d. pag. 75, net; 186-192. ’

13..

216 ’ i 111111011diebantur; qui zizania-evellehant seu arahant , non mu-tabantur. Interficiebat cos regulos , et consolabatur cesp0pulos; 17a ut, perinde-ac opportune-tempore imbri-bus decidentibus, p0p11li mullum lælarenlur. Chou In’ng

ait : Exspectamus nostrum principem ; ubi princepsvenerit , ipsi erimus-sine (119) suppliciis. u

g. XIXZ Brant(1 20) viriqui non * obediebant. W014 wang(121) qd-orientem ces dehellaturus i012. Cam tranquillareteorum viras et mulieres , z’llz’ z’n-calathissreponenles vsuum

nigrum et flavum sericum, dzîterunt: (122) Continuando-servire nostrofamz’lz’æ Tcheou imperatori, ’beneficiis-

cumulati-sumus. SIalim" (123) * iverunt-se-subjeclum in(124) magna urbefamflz’æ Tcheou. n

Ejus i)sa1picntes (125) impieverunt (126) nigrum et

(1 19) J z Tune sœvi reguli suppliciis , i. e. tyranniàe, liberabimur.(1 w) C : Imperalori Titane successit Won mg. Quamvis uni-

versum imperium Tcheou (1,187) familiæ sese subjecisset, nonnulliremouchant qui tyranni Tchcou (7,750) partes olim secuti , novumimperatorcm detrcctabant.

(tu) J : Quia nempe Tchcou (7,750) in oriente, ut Won wangin occidenlc, regnabat.

(un) A;Tu11c, in calathis nigrum et flavum scricum "pommes ’

obviam venerunt exercitui reguli Won «un; et dixerunt : Nos (I)cœpîmus servire Tchcou (7,750) , alque , ce sublato, aliuzn dominum(H) 5:46:11 nacbi , nunc sen-imus Tcheou (1,187).

(123) A : 5min! (Puffin liber Chf’u (in!) Watcorde hem vueparucrunt, et, nemine excepta , in imperialem familier: Tphqou ci-vilatem ,4c1icntclam. snam professuri confinera » 114M , B , C , H ,1, .1) Chou king; deindc loquilur Mencius. Noël. imam me 10cmcum Mençii verhis. imprudente: embuoit.

(124) J, g l. e. in imperiaii urbc..(125) J : Prius Kim: mu indien ministres familiæ auna-(1ng3

reçu-m», imperatoris Tchçoq (1,187) duces.

(cxm) 1.111111 1, qui. v1. 2’17flavum sen’eum in calathis , et cum [11’s mancn’bus obviam-

venerunt ejus ’sapientibus. Ejus (127) exigui viri taleruntin cislellis orizam-coetam et in vasibus vinum, ac cum111.1 obviam-venerunt ejus exiguis hominibus. Liberabatpopulos ex aquæ et ignise media (128): comprehendebat(129) eotum tyrannos ’et-nihil-amplius à.

S. XX. Thaï chi (130) ait: a *Mea formidanda-ma-fiestas lale° diffusa-est: ubz’impelum-f’ecera-iho ejus fines

(131). tune icomprehendam "tyrannum. Il» Occidere etdebellare (132) inde î multam acctescet, algue (133)super ipsum Thang habebo splendorem. n

â. XXI. Quîa non (134) agit pn’scorum imperatorum

(1 :6) I. à. calalhds serico nîgio et Ilivo impleverunt.(127) J : Prius Sion min .populum familial: Chang (1,299), poste-

rim veto regis Tcheau (1,187) milites indien.(128) J : Sœvam tegnlorum tyrannidem indien.(129) : Won mg cos interficiebat qui populuui lmmiti regi-

miue premebant.(130) A : Chou kîng capite 771aïchi.

(131) H : Fines regni Tch ou (7,7 50). Utraque littera Iu- estparlieula auxiliaris. H : Innuit se regulum Tchcou (7,7 50) debita

pana muletasse. 7(132) I : Gloria quæ ex tyfannis occisis au! debellatis oritur, (A)inde (jaung) accrevit.

(133) Perperam Noël : Nez: rnfnus quartz Tllang gloria. dans mn-sequar. G vituperat interpretes qui littoram in par valut, sfmîlfter,explicant, cum sæpius significet super (par dessus), "mais (71mm.lgitur ait: Si me cum Thang couinas , cum gloria et nominis splen-dore longe superavi.-J : Innuit virtorîam quam Thang, dcbellaloK12 (4,220) relulit.

(134) J 1 Nunc veto regnum Smmg non exerce: humanum regi-men , idcirco a regnis 771mo et Thsilegem accipif, àlque (I) ab illis

armorum vi impetilur. i

218 unau-regimcn fila-est. Si exerceat (135) prismrum imperato-rum regimen , quatuor marium ° interius simul attellentcapot , et longe-prospicient cum , cupientes ut sil connuprinceps. Regna Thsi et Thsou licet magna sint, num-quid formidabit illa°?

à. XXII. Meng tseu alloquens (136) Thaï pou chingait: Tu cnpis ne tuum° regem °fie°n’-bonum°? Ego clare

monebo (137) te. En adest regm’ Thsou *præfeclus (138)in hoc loco. Si cupiat suum filium (139) ° rcgni Thsi ser-monem-loqui°, tune , jubebitne regni Thsi hominemedocere 1’IIum°, jubebitne regni Thsou hominem edoccre

illum° P - vT. p. ch. ait: J nbcbil regni Thsi hominem edoccre illum.fil. t. ait : Si unions (140) regni Thsi homo edoceat

illum, ac interea omnes regni Thsou homines (141) ob-strepant illi, quamvis quolidie flagello-cædat illum utquærat eum rogni Thsi-sermonem-loqui° , non poteritoblinere°. Si vero ducat et collocet illum in vici Tchouang

(135) J : Si veto, perinde ac Thang et W’ou wang, gementespopulos , benigni regiminis humanitate, solari, tyrannosque (lebel-lare nitatur..

(136) J : Taïpou ching, minister regui Soung.(137) J : Ego le clore docebo qua ratione rez ad virtutem per-

ducendus sit.(138) J : Meneius ministrum Taï pou ching cum hoc rcgni Thsou

præfecto confort.

(139) J : Hac comparationc principem regni Soung innuit, quirectum rognandi normam docendus est.

(140) J : lnnuit unicum sapientem Sieïkiu tcheou. Vid. infra.(141) H : lnnuit omnes abjectæ indolis 1iros qui pessimis consi-

liis et sermonibus, regem virtutis amore jam captum avocant ac

perverlunl. I

(11x111) 1.111111 1, c111. v1. * 219310’042) media per plures annos, quamvis quotidie fla-gello-cædat illum, ut quærat illum regni Thsou-sermo-nem laçai, etiam non poterit obtinere° (143).

â. XXIII. 1 T11 , domine , dixisti Sieï kiu tcheou (144)

esse virtute-præditum virum° , ac effecisli ut ille resi-deret in ’regis-palatio. Si iIli qui sunt-in * regis-palatio ,seniores et juniores , ignobiles et nobiles , omnes sint(145)alii Sieï kiu tcheou”, tune rex i’quonam-cum vira faciet’malum? Si iIli qui sunt-în 1’regis-palatio, seniores et

juniores, ignobiles et nobiles, omnes non sint alii Sieïkiu tcheou, tune rex *quonam-cum vira faciet bonum?Si igilur unions si! Sieï kiu tcheou, solus quoad regniSoung regem, quomodo (146)?

â. XXIV. Koung sun tchheou interrogans ait : Noninvisis ’regulos: ’ quid-causse est?

I Meng lseu ait : (147) *veteres, quando non ’ egerant-magistratum , non invisebant.

(142) H : Tchoang r0 , vicus regni Thsi ingenti populo frequens.(143) J : Si ita foret de puero , quanta magis de regel(144) H : Erat regni Soung minister.(14S) H : Si huic viro virtute similes sint.(146) I: Ille quoad regis-perfeclionem , quomodo? Id est : Si

solus sit, tune palatium abjectis homuncionibus pravisque præ-feelis seau-bit. Quomoglo solus contra omnes, vitia in regîs ani-mum ab illis infusa corrigere alque eradicare poterit l Vit]. supra ,pag. 218 , lin. 14.

(147)xPerperam Noël : Quando nullum gardant in rogna magis-lmlum, regains non invisebant. Doctus interpres scribere debebat:quando nullum adhuc guarani" Secus enim, en tantum temperaquo magistratum gerebaut, regulos inviserc potuissent. A , H, J z ls

» tamum aliorum rognorum regulos, muneris 011e11ndi causâ, adirepoterat, qui jam, in regno suo, magistratu limans ruerai.

220 unau (en)Tonan kan (148) m0 (14g) transiliens murum° . elïugit(150) illum. Sie licou (151) occludens fores.’ non admisitillum (152). In hoc (153) , uterquc *nimius-fuit. Si cairnob11ixe-instet princeps, tune. lifteront: potest ut invisatillum °.

ê. XXV. Yang ho (154) cupiebat videre ’ lonlucium(155), sed oderat carere (156) urbanitate.

n Quando (157) *præfectus l’oblulit-munus ad littera-

v tutu . si (158) non possit 1 accipere iIIud in sua domo ,u tune it salutare ( i. e. gratias agere) in oins (159) (1011111111. n

- Yang ho enploravit ” Confucii ° absentiam ° et obtulit’ Canfuçio assatum porcellum. * Confucius otiam explora-

(148) Perperam Noel: Touon yu me. LittePam kan (2,479) pro

in (66) temere accepit. I(149) H : Sapiens vir qui in rogne Weï( 12,764) sapientia flore-bat.

(150) H : Se. Won heou (3,783-217)regni Wcï (12,764) regulum.(151) H : Sapiens vir ex regno Lou (12,787).(152) Se. Principem suum Mo-koung (8,01 2-612).(1 53) G : Principes Wen licou et Mo houng cupiebant bos sapien-

tes invisere; sed neutcr principem domi excipera voloit , quia ma-gistratum in suo quisque rogna nondum obierat. lllos tamen (C)nimio integritatis sua servandæ studio peccasse patet.

(154) G z Yang ho en: præfectus in rogne Lou.

(155) J : Id est: Confucium accersere cupiebat ut ab ce invise-retur.

(156) J : Timcbat ne ipsum alii homines, accersito sic Confucio,ritus et urbanitatem infregisse dicerent.

(157) B : Liber Rituum ait" A 1 Yang ho eitato loco fœtus, cal-lida hac une utitur ut Confucium, lice: insalutatum, se invisere.cogat.

(158) J z Si littoratuslforte absous...(159) J : St. Præfecti domum. A: Confucius par pari afin.

LIER! I, CAP. V1. 221vit eius absentiam° , et ivit salutaturus illum. In hoc tem-pore, si Yang ho (160) prior-venisset, numquid Confu-cius poluisset non invisere illum?

â. XXVI. Tseng tseu aiebat: Qui(161) contrahunt hu-meros ac assentatorie rident, (162) desudant magis-quamin æslatis campis.

Tseu lou aiebat : Quando (163) nondum conjuncti-suntt, si loquantur, videas cornm vultum " ruban-suf-fundi. Non ii sunt quos ego Yeo1i (164)° capiam° (165).(166) Ex iis examinando’ , tune quod *sapiens ’alit potest

sciri".5. XXVII. Taïing tchi(1 67) ait: Tà(168)ex decem unum,

(160) Gallice 1 Si Yang ho suifait les premières nuances. -

(161) C : Tseng tseu servilem assentatorum abjectionem irridet.(162) A : Viri qui, adulandi ac (C) gratialn vel beneficium aucu-

pandi causa, risum et hilaritatem mentiri canantur, magis desm-dant quam aratores , qui, ardente astate , 25mn operose colunt.

(163) CzAlios viros contemptn non minori dignes carpit. C:quando cum viris sibi nondum intima amicitia devinctis, loquicommun.

(154) G: l’eau, nomen doctoris Tseu Ion. .

- (165) H : Quasi diceret: Mini sane contemptu et odio digni vi-dentur.

(166) G: Qui regains, spretis ritibus, imocatus adit, non 111i-nori contemptu dignus est quam illi viri quos Tsmg tseu et Tua [ouun: acerbe carpunt et irrident. w- Hinc palet que animas genre ,quam agendi rationem sapiens une" (letton. Quasi (litent: Sapientiviro regulos (H) benelicii aut mimesis capta-15 causâ , leviter invi-un nequaquam Iicet, V56. nos. 15.

(167) G : Regni Soung (2,103) præfechls.(168) A, l : Decimam fragon-partes. in nib-mm, sicut pristini

imperator" , exigere.

222 . 11men 9 (en!)ac r3 abrogare (regni-portarum (169) et (170) fori° vecti-gal , ’nunc nondum potui. Velim imminuere illud, utexspectem (i. e. uSque ad) venientem annum, 1’et-deindepenitus-abstinebo; l’quomodo P

Meng tseu ait: Nunc existit homo qui quolidie subti-pit suorum v’icinorun1° (171) gallinas. Quidam allo-quens eum ait : Illud 1 non est *sapie11tist agendi-ratio.Respondet :Velim(172) immiuuere illud vitium. Singula-mcnse subripiam unam gallinam , ut exspectem (i. e. osquead) genientem annum , *et-deinde penitus-abstinebo.

Si (173) sciai: illud non esse æquum, tune statirn ab-stineat°. Quid exspectat venientem annum?

5. XXVlII. Koung ton tseu ait: Externi (174) hominessimul dicunt quad ’magister amat (i. e. tu amas) dispu-tare. Ausim inlerrogare qua-de-causa° P

Meng tseu ait: Ego numquid amo disputare° ! Ego nonpossum aliter-agere °. *Orbis° natus-est jam-dudum °.v

Modo bonum-regimen viguit, mode anarchia grassalaest.

(169) H : Kauan, p’ortæ sen locus ubi in regni limitibus, atqueintra magnum, ad singulas rias, invectitiæ merces tributo tanisan-

Un(170) H : Urbis regina ac minorum oppidorum nundinas intelligit.(17 1) H : Bac comparatione gravia injustaque tributa innuit.(172) : Alludit ad principem qui molesta tributa non penitus

tollere, sed tantum paulalim imminuere cogitat.(173) Perperam Noël : Quid tu de hujusmodi flamine sentiras? Si

nuera iniquilalem suum cognoseit, etc. H, I, J aliiqueromncs inter-pretes hæc non de prædicto latrone, sed de principe intelligendaiesse consent.

(174) I z Illos intelligit qui Littcratorum doctrinam non profite-bantur.

(cxvu) un: x, en. v1. 22,5ê. XXIX. In z’rnperalonîs Yao° tempore , aquæ advcrèe

fluentes ’inundarant in medii regnum. Serpentes et dra-cones habitabanl-in eo; populus non-habebat lacum quoscdem-dçfigeret. Qui cran! (175) infra. faciebant nidos;qui emnt (176) supra , faciebant J cavas-habilalîones (177).Chou King (178) ait: «.Exundantes aqnæ admonent me. nExundanles aquæ° sunt magnas diluai? aquæ°. Cam (179)Ëhun 1 ’jussissctYil dirigera cas , Yu excavavit lerram et

fluere-fecit illas in mare. Abegit sierpenles et dracones etrelegavit cos in herbosas-paludes. Aquœ (180) sequenteslerræ medium fluxerunt; Fluaù’ Kiang, Hoaï, Ho etHan 1710: sunt°. aPericulis ct obicibus (181) ’remolis ,volucres et feræ° quæ nocebant hominibus . evanuerunt,’et-deinde homines obtinùerunt tranquillam terram ethabitarunt-in ca.

5. XXX. Yao et Chun * defunctis , san’clorum viroruin"

doctrina (182) defecil. Sævi principes continuant-gene-rationum-serie exsurrexerunt. Everterunt * domos adfaciendnm stagna et lacus , et populus non-habuit Iocumquo *lranquille-quiesceret. Destruxerunt agros ut face-

(175) J : Qui terrain plannm habitabant, domunculas, nidornminstar, arboribus pùxdulas, confecerunt.

(176) J : Qui in lacis altioribus degebant.(177) Sic G , I, J. Amer H z Aggerabant (ing) terrain, atqne in

en cavernas faciebant.(178) Il 1 Chou kl’ng capite, Tayu mon (1,797-7,106-n,aio).(179) H, C : Chun (8,727) ex mandato imperator-i5 Yao inuit

Y", etc.(180) Il : I. e. intra arabas alveorum ripas.(13!) H , J : Intelligit cxundantea diluvii aquas.(l81) J z 5c. humanitas et institia.

224 nmcn (canin)tant hortos et septa, ac ne effecerunt ut populus nonposset vesliri et comedere. Pervérsi sermones et sævafacinora adhnc exsurrexerunt; horli et septa , stagna etlacus, aquatum-lacunæ et herbosæ-pahldes abundarnnt,ac volucres et feræ (183) advenerunt.Ut-pervcnit-ad (184)imperalon’s Tcheou’ personam , ’ imperium iterum valde

lurbalum-est.

5. XXXI. Tcheou koung adjuvans Won watts plectitTcheou et aggressus est regnum (185) Yan. Tribus anniselapsis, peremit ejus (186) principem; expulil Feï lian(187) in man’s angulum (188) et occidit illum. " Extinctis-

regnis ’quinquaginta (189), abegit tigres, pardos , rhi-nocerotas et elephantas (190) , ac procul-removit 1 illos.Tune *imperium valde lætatum-est. Liber Chou h’ngait (191) : « Quam mirifice (192) splenduerunt’ regi:

(183) H : Inveniebant enim densa nemora quibus latitarent.(184) I : Quando mus Tchcou( 7,750) ultima: imperator chini-

lia Chun; ( 1,299 ) rerum somma potitus est.(i 85) J : l’an ,nomen regni quod imperatoris Tcheou tyrannidem ,

facla sociclate, adjuverat.(186) J : Se. Regni Yan.(x87) J :Feïlian ministrum Imperatori Tchcou (7,750) gra-

tiosum.(188) J : Illum in regionem remotissimam ac mari adjacentem ,

relcgavit.

(:89) J : Intelligit regulos tyranno Tchcou ( 7,7 50 ) fœdere et :6-cielate devinctos.

(190) J : I. e. butin omnes (pas Tcheou, obieclat’ronis calmi , inseplis alebat.

(19:) H : Chou king, Capit. Hun je (I,ISo-5,639).V (192) A , C : Omnia qua Tcheou koung agit ac instituit ( Se. ri-

tns , musicam , administraüonia leges et pœnas) Clara , magna ,

1.111111 1, en. v1. 225Wen wang consilia! quam mirifice subsecuta-sunt ° regz’sW011 wang præclara-men’la .’ Adjuverunt et edocuemnt

(193) noslros posteros homines. Omnia juxta perfectio-nem saut, et uon-habent ullam mendam. v

ê. XXXlI. Postea generatio (194) decidit, recta-normadecrevil; perversi sermones (195), sæva facinora (196)iterum exsurrexerunt. Subdili qui occiderunt suum prin-cipem , cxstilerunt°; filii qui occideruut suum pattern ,exsliterunt’.

’ Confucius In’s exteiritus fecit Ilbmm Tchhun thsieou,

1’. e. Ver et Automnum. Liber Tchhun thsieou i’impera-loris ° res cantiner. ’Idco ” Confucius aiebat : Qui novit

me, ille solum ex (197) libre Tchhnn thsieou me now’t° l

pulchra et eximia fuere. Nihil corum splendori ac perfectioni addipoteau.

(193) J : Indîcat familias Trheou (1,187) posteros.

(194) A , 11-] î Postquam Plu’ng 1vang(2,480-8,88; bis) e familiaTcheou ( 1,187 ) nains , in oricntem trausiit.

(195) I : Lilleræ si: chaut, litleras tao am", et pan hfng, iillerasdu kùmfou (occidere principem , patrem , etc.) indicaut. PerperamNoël :faslnsa opcm inuline. Principis au! patris cædes, non faslnsumOpus , sed horribile faeinus est.

(196) J z Yeou ( 4,028 ) , i. e. ycou(1,089).(19;) Louis difficillimus , nec Noëlianæ versionis auxilio , a!

«rhum unquam intelligendus. Nitidissimam interpretis E explica-tionem acculas sum. C , G: Confucius librum Tchlmn limitait, Ver etAulnmnum. aeu regni Lou aunaies, composuit, ut tyrannos ah optimisimperatoribus debellatos , rectamque rcgnaudi normam , "matissi-mæ posteritali lransmitleret.-ldeo ait : Qui noruut me (i. c. 12303,rima, 1irlutum exempla, etc. que: posteris tradidi) hauc notifiant(E) libre Trhhun lhsieou bauscruut; rebelles subditi tyrannique meoderuuc, quia ille quem conscripsi liber ætcmam ignominiæ notamcumin nominihus humait.

226 I 11men ’ (eux)qui accusat me , ille solum propler 1171111111 Tchhun thsieou

me accusai"!5. XXXIII. Cam sancli (198) rages non exsurgant. re-

guli * cffrcnæ-nequitiæ-indulgent , *privati-litterati per-verse disceptant , sectarz’orum Yang tchou et Me ti° sermones (i. e. dogmata) impieverunt * imperium.*Imperii °sermones, si non sequantur Yang, tune sc-quuntur MeÎ ’SccfæYang (198") causâ mcî : illud est non-

habcre principem"; ficela-Me omnes simul. diligit : illudest non-habere-patrem °. T; non-habcre patrem , ri non-habere principem . est) 8brutum-animal esse °. I

Konng ming i aiebat : a Princfpîs culina babel pingucscarnes , equile baht-t pingues equos , populus babel famiscolorem , campi-descrli habent homines” inedia-mortuos:illud pst impellere feras ad devorandum hommes". n

Si srclarum Yang et Me’ doctrina non compescalurac *Confucii° doctrina non exspiendeat , isti perversisermoncs decipicnt populum , obstruent et impedienthumanilatem et æquitatem °. Si humanitas d æquitas ob-struantur et impediantur , lune impellcnt feras ad devo-randum homines; homincs enfin se inviccm ’devora-bunt.

5. XXXIV. Ego propter hoc cxtcrrilns , tucor pristi-norum sanctorum° doctrinam, compesco salarias Yanget Me; propuiso cffrenata corum verba. ut perversi ser-mones ° non possint exsurgere. UN cxierunt ex corum

(198) J : Indicat principes imperatorihus Yao, Chun, n’en aux";

et "in: wang similes.(198 a) C, J: Gallice , La ses]: Yang rapparie tout à elle; eflo

s’aime uniquement, et ignore qu ’1’] faut s ’oublier soi-même et à: sont?

fil” pour le bien public.

(cxx) . 1.115111 1, CAP.’v1. ( 227corde, damnum-inferunt in corum(199)res; ubi exieruntex eorum rebus , damnum infcrunt in eorum (200) regi-men. Si sancti viri (201) iterum surgerent, non mutareutmea verba °.

XXXV. *Olim Yu coërcuit magnas d17uozï.aquas ,et ’imperium tranquillatum-est. Tcheou koung simul-debcllavzï ’australes-et-boreales-barbaros, abegit im-mites feras et centum familiæ placide-quievcrunt. Postaquam Confucius ’absolvit [forum Tchhun thsieou°, tur-bidi subditi et ’prædones contremuerunt.

1Lz’bcr Clii 11mg ait: a * Occidcntales-et-boreales-barba-

ros° profligavi; rogna Hing et Chou° perdomui, et tunenemo mihi ansus-est resi’stere. » [lamines (202) qui non-habent patrem , qui non-habcnt principem, sont ii-quosTcheou koung (203) profligavit°.

à. XXXVI. Ego etiam cupio rectum-facere hominumcor , compescere (204) perversos sermones, Oppugnarepravas actiones et propulsare elfrenata verba, ut succe-dam (205) tribus sanctis v1’n’s°. Numquid amo disputare °Ë

(199) H : Re: i. e; mutua principis et subditi , patris et filii offi-cia.

(zoo) Perpcram Noël : Talus regimim’s ordo perverlilur. H : littera

[ching non signifient ngùncn , se. regni administmlîonem , sed ,legem nobis cœlitusinsitam, qua: mutua principis et subditi , patris

ac filii officia , definit. -(201) Perperam Noël : Si Confucius resta-gent. Agitur hic de pris-

cis imperatoribus, quemadmodum idem interpres, cap. III , 25,

.pag. 258 , lin. 28. i(non) H 1 Sectarios Yang et Me ab istis barbaris nulle mode dif-

ferre ait. ’(303) Vide supra, riot. 21 1 , Capit. V, 37.(204) Il z lndicat exiliosa sectariorum Yang et Me dogmata.

228 i 11men (m1111)Ego non possum abstinere, i. e. aliter agere ’. Qui potestloquendo oppugnare salarias " Yang-et-Me, sanctorumvirorum" discipulus est °.

â. XXXVlI. Khouang tchang (206) ait :Tchhin tchoungtseu * nonne vere est temperans vil"? Cum habitant-invioc (207) Ou ling ac tribus diebus non comedisset,antes non- habebant audilum , oculi non-habebant

’ vis11m°. ’Juxta-putcum erat pyrus. Vermis qui comede-

bat fructum,jam excederat medium° (208). ’Manilius-et-pedibus-reptans ivit, tu: sumens (209) comedit illud.UIn’ ter deglutivit, *dcinde aures habuerunt audilum etoculi habuerunt visum.

îMeng tseu ait z Inter Tlisi regni° viros, ego certe’existimo I’IIum Tclioung tseu esse (210) magnum digi-

tnm". ’Attamen Tchoung tseu quOmodo callet tempe-rantiam ? Si qui: wifi (211)adimplere vz’n’ Tclioung tseu°

propOsitum, tune fiat-vermis, et deindc poterit°.

(205) J z Ut continuem merita quibus Y u, Tcheou koung et Con-fucius clamere. Perperam Noël : Elsane qui primitif sermon: calucn’t.

Littera "mg verbum est, non adjectivum. B, C , H : Qui po-test fat en ( B , instituera ) ses-monts quibus, etc. Sic etiam versio I

Tartarica. l(106) J : Kimono; tchang et Tchbin tchoung tseu tram ambo aregno Thsf.

(207) J: Reginnis nom A : Licet nobili donc orins , in 13111vili page babilan non refugit.

(208) l : I. e. vermis pyri fructus majori ex parte jam canulent.(209) l z Ixiong, i. e. fait; , capen.

(no) l : I. e. Litteratos bos omnes sane antecellit.(a 1 1) Mmg tseu irridet Tchoung tseu qui tomperantiam in cilil et

vitæ commoditatum abstineutia consistere , stullepu’tat.

I

LIER] I, CAP. Vl. 229â. XXXVIII. °Vermis (212) supra comedit siccam hu-

mum , infra bibit flavam aquam. Illa-quam Tchoung tseuhabitat° domus, est-ne ea-quam (213) Pe it exstrnxit°?vel etiam est-ne ea-quam latro (214) Tche° exstruxit°PIllud-quod comedit" milium, est-ne illud quad Pe i°semioavit" ? vel etiam est-ne illud-quod latro Tche° se»

1 miuavit°P lllud nondum potest sciri°.

5. XXXIX. Khouang tchang ait : (215) Hoc, (216)’quid-referfl? Ille , ipsemet texit paleares-soleas , et uxortexit cannabem , ut permutent illud° (217).

M t. ait : Tchouug tseu et regm’ Thsi° * nobili-familia notas est °. Frater-major flamine Taï, in urbe (218)

H0, accipit-in-annuos-reditus decem-millia tchouug.’Existimans fratris-maioris °reditus non esse æquos° re-

ditus° , non comedit filas ; * existimans fratris-majoris°domum non esse æquam° domum’, non habitat illam°j

fugiens fratrem-majorem et discedens-a maire, scdem-lixit in vitro Ou linv. Cam alio die rediisset, tune fuit vz’r

qui dono-obtulerat ejus fratri-majori vivum anserem".Ipse ’contracto-supercilio ait : * Cui-usui iste ** glaci-tans anser fuit (219) dalus°?

Alio die , ejus mater occidit hune * anserem° , et dedit

e (212) Supra, infra , i. e. bine , inde.(213) J : Pe. 1’ , antiquilatis vir temperantia sua notissimus.

(214) J z Tche, antiquitatis vir intemperantia sua famosus.(215) J z Littera clu’ indicat domum et victum.(a 16) A11 verbum 1 quid lœdit ? quid mali est? Illud ejus tempe-

rantiæ uequaquam nocet.(217) J z Tchi (41) indicat cibos. Permutet , i. c. ut , permuta-

tione facto emat cibos ,(218) J : [la , urbis 110mm.

16

250 11me11.1.111111 1 un. v1.illi ut comederet cum. Ejus frater-major de foris ve-nieos ait: Illud, "glacilantis inscris °caro est °. Tarn:exiit et evomuit illam.

XL. Tchoung tseu, quand maternas viocs, tunc noncomedit(22o); quand uxorios cibos, tune comcdit illos;quoad fratris-majoris° domum , lune non habitat; quoadm’cum Ou ling, Lune habitat illum. An illud (221) adhucest ’posse adimplere (222) ejus speciem°°? V1°r qui est

sicut Tchoung tseu, si fiat-vermis, tune deindc palan?adimplere suum propositum°°.

(:119) [tu inlerpres E.(220) J : Indicat litterns un telu’.

(221) J : Clu’ indien: tres supra phrases.

(222) A , C , J : Cibos ah mon: oblatos comedit , domminvicoOu lin; habitat. Cum igitur 1 ibo et domo , ut vermis supra dictus ,omnino carcrc nequeat , illum vel meram temperantiæ quem sibiproposoit (fiel. nos. :11 1 ) spcciem adimplere (Ichoung khi Ioui’) nonpusse palet. Si (A) hujus propositi speciem (l’apparence) adimplehenequit, quanto minus inlegrum tcmperantiæ propositum ! Doctis-simmus Noël toto hoc paragraphe cæculiil.

Nota. Ad enlccm secundi tomi, qui nunc prælo subjicitur,Ememlalioues ac Mencii Index acculent.

8

FINIS To!!! ["1th

Notes du mont Royal ← · loguentem induco, purissimum illius dictionis nitorem mdiori sermone...

Documents

Transcript of Notes du mont Royal ← · loguentem induco, purissimum illius dictionis nitorem mdiori sermone...