Le declinazioni latine

8
1 Le declinazioni (morfologia del nome) I II III IV V caso radice desinenza radice desinenza radice desinenza radice desinenza radice desinenza Nom. ros -ă lup -us /-um coll -is/vario/-e exercit -us /-u r -es Gen. ros -ae lup -i coll -is exercit -us r -ei Dat. ros -ae lup -o coll -i exercit -ui r -ei Acc. ros am lup -um coll -em/e exercit -um /-u r -em Voc. ros -ă lup -e / -um coll -is/vario/-e exercit -us / -u r -es s i n g o l a r e Abl. ros -ā lup -o coll -e (i) exercit -u r -e Nom. ros -ae lup -i /- a coll -es / -a (ia) exercit -us /-ua r -es Gen. ros -arum lup -orum coll -um/-ium exercit -uum r -erum Dat. ros -is lup -is coll -ibus exercit -ibus r -ebus Acc. ros -as lup -os / -a coll -es/ -a (ia) exercit -us / -ua r -es Voc. ros -ae lup -i / -a coll -es/ -a (ia) exercit -us / -ua r -es p l u r a l e Abl. ros -is lup -is coll -ibus exercit -ibus r -ebus III decl: i nomi neutri al nom., accus. e voc. sing. escono in –um e al nom., accus. e voc. plur. in -a. III decl: i nomi imparisillabi hanno l’abl. sing. in –e, il gen. plur. in -um, il nom., accus. e voc. plur. neutri in –a. i nomi parisillabi hanno l’abl. sing. in –e, il gen. plur. in -ium, il nom., accus. e voc. plur. neutri in –a. i nomi neutri che al nom. escono in –e hanno l’abl. sing. in –i, il gen. plur. in -ium, il nom., accus. e voc. plur. in –ia. IV decl: i nomi neutri al nom. accus. e voc. sing. escono in –u e al nom. accus. e voc. plur. in -ua. Gli aggettivi Gli aggettivi della prima classe a tre uscite (-us /er, -a, -um) seguono la 2 a declinazione nel maschile e neutro, la 1 a declinazione nel femminile. Gli aggettivi parisillabi della seconda classe a due uscite (-is, -e) seguono la 3 a declinazione con ablativo sing. in -i e gen. plur. in -ium. Gli aggettivi imparisillabi della terza classe ad una uscita (-l, -r, -s, -x) seguono la 3 a declinazione con ablativo sing. in -i e gen. plur. in -ium.

description

Le declinazioni latine

Transcript of Le declinazioni latine

Page 1: Le declinazioni latine

1

Le declinazioni (morfologia del nome)

I II III IV V caso radice desinenza radice desinenza radice desinenza radice desinenza radice desinenza

Nom. ros -ă lup -us /-um coll -is/vario/-e exercit -us /-u r -es

Gen. ros -ae lup -i coll -is exercit -us r -ei

Dat. ros -ae lup -o coll -i exercit -ui r -ei

Acc. ros am lup -um coll -em/e exercit -um /-u r -em

Voc. ros -ă lup -e / -um coll -is/vario/-e exercit -us / -u r -es

singolare

Abl. ros -ā lup -o coll -e (i) exercit -u r -e

Nom. ros -ae lup -i /- a coll -es / -a (ia) exercit -us /-ua r -es

Gen. ros -arum lup -orum coll -um/-ium exercit -uum r -erum

Dat. ros -is lup -is coll -ibus exercit -ibus r -ebus

Acc. ros -as lup -os / -a coll -es/ -a (ia) exercit -us / -ua r -es

Voc. ros -ae lup -i / -a coll -es/ -a (ia) exercit -us / -ua r -es

plurale

Abl. ros -is lup -is coll -ibus exercit -ibus r -ebus

III decl: i nomi neutri al nom., accus. e voc. sing. escono in –um e al nom., accus. e voc. plur. in -a. III decl: i nomi imparisillabi hanno l’abl. sing. in –e, il gen. plur. in -um, il nom., accus. e voc. plur. neutri in –a. i nomi parisillabi hanno l’abl. sing. in –e, il gen. plur. in -ium, il nom., accus. e voc. plur. neutri in –a. i nomi neutri che al nom. escono in –e hanno l’abl. sing. in –i, il gen. plur. in -ium, il nom., accus. e voc. plur. in –ia. IV decl: i nomi neutri al nom. accus. e voc. sing. escono in –u e al nom. accus. e voc. plur. in -ua.

Gli aggettivi

Gli aggettivi della prima classe a tre uscite (-us /er, -a, -um) seguono la 2a declinazione nel maschile e neutro, la 1a declinazione nel femminile. Gli aggettivi parisillabi della seconda classe a due uscite (-is, -e) seguono la 3a declinazione con ablativo sing. in -i e gen. plur. in -ium. Gli aggettivi imparisillabi della terza classe ad una uscita (-l, -r, -s, -x) seguono la 3a declinazione con ablativo sing. in -i e gen. plur. in -ium.

Page 2: Le declinazioni latine

2

Le coniugazioni attive – Indicativo (tempi dell’infectum) I II III IV

pers

ona

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

Des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

1^ am o mon e o leg o aud i o

2^ am a s mon e s leg i s aud i s

3^ am a t mon e t leg i t aud i t 1^ am a mus mon e mus leg i mus aud i mus 2^ am a tis mon e tis leg i tis aud i tis

pre

sen

te

3^ am a nt mon e nt leg u nt aud iu nt 1^ am aba m mon eba m leg eba m aud ieba m

2^ am aba s mon eba s leg eba s aud ieba s

3^ am aba t mon eba t leg eba t aud ieba t 1^ am aba mus mon eba mus leg eba mus aud ieba mus 2^ am aba tis mon eba tis leg eba tis aud ieba tis im

per

fett

o

3^ am aba nt mon eba nt leg eba nt aud ieba nt 1^ am ab o mon eb o leg a m aud ia m

2^ am abi s mon ebi s leg e s aud ie s

3^ am abi t mon ebi t leg e t aud ie t 1^ am abi mus mon ebi mus leg e mus aud ie mus 2^ am abi tis mon ebi tis leg e tis aud ie tis

futu

ro

3^ am abu nt mon ebu nt leg e nt aud ie nt

Page 3: Le declinazioni latine

3

Le coniugazioni attive - Indicativo (tempi del perfectum) I II III IV

pers

ona

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

1^ am av i mon u i leg i aud iv i 2^ am av isti mon u isti leg isti aud iv isti 3^ am av it mon u it leg it aud iv it

1^ am av imus mon u imus leg imus aud iv imus 2^ am av istis mon u istis leg istis aud iv istis

per

fett

o

3^ am av erunt mon u erunt leg erunt aud iv erunt 1^ am av eram mon u eram leg eram aud iv eram

2^ am av eras mon u eras leg eras aud iv eras

3^ am av erat mon u erat leg erat aud iv erat 1^ am av eramus mon u eramus leg eramus aud iv eramus 2^ am av eratis mon u eratis leg eratis aud iv eratis p

iucc

hep

erfe

tto

3^ am av erant mon u erant leg erant aud iv erant 1^ am av ero mon u ero leg ero aud iv ero

2^ am av eris mon u eris leg eris aud iv eris

3^ am av erit mon u erit leg erit aud iv erit 1^ am av erimus mon u erimus leg erimus aud iv erimus 2^ am av eritis mon u eritis leg eritis aud iv eritis fu

turo

an

terio

re

3^ am av erunt mon u erunt leg erunt aud iv erunt

Le coniugazioni attive - Infinito

I II III IV

tem

po

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

pres. am a re mon e re leg e re aud i re perfetto am av isse mon u isse leg isse aud iv isse futuro am at urum esse mon it urum esse lect urum esse aud it urum esse

La radice del futuro si ricava dal supino.

Page 4: Le declinazioni latine

4

Le coniugazioni attive – Congiuntivo I II III IV

pers

ona

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

1^ am e m mon ea m leg a m aud ia m 2^ am e s mon ea s leg a s aud ia s 3^ am e t mon ea t leg a t aud ia t 1^ am e mus mon ea mus leg a mus aud ia mus 2^ am e tis mon ea tis leg a tis aud ia tis

pre

sen

te

3^ am e nt mon ea nt leg a nt aud ia nt 1^ am are m mon ere m leg ere m aud ire m 2^ am are s mon ere s leg ere s aud ire s 3^ am are t mon ere t leg ere t aud ire t 1^ am are mus mon ere mus leg ere mus aud ire mus 2^ am are tis mon ere tis leg ere tis aud ire tis im

per

fett

o

3^ am are nt mon ere nt leg ere nt aud ire nt 1^ am av erim mon u erim leg erim aud iv erim 2^ am av eris mon u eris leg eris aud iv eris 3^ am av erit mon u erit leg erit aud iv erit 1^ am av erimus mon u erimus leg erimus aud iv erimus 2^ am av eritis mon u eritis leg eritis aud iv eritis

per

fett

o

3^ am av erint mon u erint leg erint aud iv erint 1^ am av issem mon u issem leg issem aud iv issem 2^ am av isses mon u isses leg isses aud iv isses 3^ am av isset mon u isset leg isset aud iv isset 1^ am av issemus mon u issemus leg issemus aud iv issemus 2^ am av issetis mon u issetis leg issetis aud iv issetis p

iuch

eper

fett

o

3^ am av issent mon u issent leg issent aud iv issent

Le coniugazioni attive - Imperativo I II III IV

tem

po

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

am a mon e leg e aud i pres.

am a te mon e te leg i te aud i te am a to mon e to leg i to aud i to am a to mon e to leg i to aud i to am a tote mon e tote leg i tote aud i tote fu

turo

am a nto mon e nto leg u nto aud iu nto

Page 5: Le declinazioni latine

5

Le coniugazioni attive - Participio

I II III IV

tem

po

radi

ce

des

inen

za

radi

ce

des

inen

za

radi

ce

des

inen

za

radi

ce

des

inen

za

Pres. am ans mon ens leg ens aud iens Pass* amat us, a, um monit us, a, um lect us, a, um audit us, a, um Fut. amat urus, a, um monit urus, a, um lect urus, a, um audit urus, a, um

La radice del passato e del futuro si ricava dal supino. *valore passivo

Le coniugazioni attive - Supino

I II III IV

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

por.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

am a tum mon i tum lec tum audit i tum

Le coniugazioni attive – Gerundio

I II III IV

caso

radi

ce

voc.

te

mat

.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

.

des

inen

za

Gen. am a ndi mon e ndi leg e ndi aud ie ndi Dat. am a ndo mon e ndo leg e ndo aud ie ndo Acc. am a ndum mon e ndum leg e ndum aud ie ndum Abl. am a ndo mon e ndo leg e ndo aud ie ndo

Le coniugazioni attive – Gerundivo

I II III IV

radi

ce

voc.

te

mat

.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

..

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

.

des

inen

za

am a ndus, a, um mon e ndus, a, um leg e ndus, a, um aud ie ndus, a, um

Page 6: Le declinazioni latine

6

Le coniugazioni passive Indicativo (tempi dell’infectum)

I II III IV

pers

ona

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r. des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

1^ am o r mon eo r leg o r aud io r 2^ am a ris mon e ris leg e ris aud i ris

3^ am a tur mon e tur leg i tur aud i tur 1^ am a mur mon e mur leg i mur aud i mur 2^ am a mini mon e mini leg i mini aud i mini

pre

sen

te

3^ am a ntur mon e ntur leg u ntur aud iu ntur 1^ am aba r mon eba r leg eba r aud ieba r 2^ am aba ris mon eba ris leg eba ris aud ieba ris

3^ am aba tur mon eba tur leg eba tur aud ieba tur 1^ am aba mur mon eba mur leg eba mur aud ieba mur 2^ am aba mini mon eba mini leg eba mini aud ieba mini im

per

fett

o

3^ am aba ntur mon eba ntur leg eba ntur aud ieba ntur 1^ am abo r mon ebo r leg a r aud ia r 2^ am abe ris mon ebe ris leg e ris aud ie ris

3^ am abi tur mon ebi tur leg e tur aud ie tur 1^ am abi mur mon ebi mur leg e mur aud ie mur 2^ am abi mini mon ebi mini leg e mini aud ie mini

futu

ro

3^ am abu ntur mon ebu ntur leg e ntur aud ie ntur

Page 7: Le declinazioni latine

7

Le coniugazioni passive - Indicativo (tempi del perfectum)

I II III IV

pers

ona

part

. pas

s.

part

. pas

s.

part

. pas

s.

part

. pas

s.

1^ sum sum sum sum 2^ es es es es 3^

amatus, a, um

est

monitus, a, um

est

lectus, a, um

est

auditus, a, um

est 1^ sumus sumus sumus sumus 2^ estis estis estis estis

per

fett

o

3^

amati, ae, a

sunt

moniti, ae, a

sunt

lecti, ae, a

sunt

auditi, ae, a

sunt 1^ eram eram eram

2^ eras eras eras

3^

amatus, a, um

eram eras erat

monitus, a, um

erat

lectus, a, um

erat

auditus, a, um

erat

1^ eramus eramus eramus 2^ eratis eratis eratis p

icch

eper

fett

o

3^

amati, ae, a

eramus eratis erant

moniti, ae, a

erant

lecti, ae, a

erant

auditi, ae, a

erant

1^ ero

2^ eris

3^

amatus, a, um

ero eris erit

monitus, a, um

ero eris erit

lectus, a, um

ero eris erit

auditus, a, um

erit

1^ erimus erimus erimus erimus 2^ eritis eritis eritis eritis fu

turo

an

terio

re

3^

amati, ae, a

erunt

moniti, ae, a

erunt

lecti, ae, a

erunt

auditi, ae, a

erunt

Le coniugazioni passive - Infinito

I II III IV

tem

po

radi

ce

voc.

tem

at.

ind

ic.t

empo

r. des

inen

za

radi

ce

voc.

tem

at.

ind

ic.t

empo

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

tem

at.

ind

ic.t

empo

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

tem

at.

ind

ic.t

empo

r.

des

inen

za

pres. am a ri mon e ri leg i aud i ri

perfetto amatum, am, um

esse monitum, am, um

esse lectum, am, um

esse auditum, am, um

esse

futuro amatum iri monitum iri lectum iri auditum iri

Page 8: Le declinazioni latine

8

Le coniugazioni passive – Congiuntivo

I II III IV

pers

ona

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

radi

ce

voc.

te

mat

. in

dic

.tem

po

r.

des

inen

za

1^ am e r mon ea r leg a r aud ia r 2^ am e ris mon ea ris leg a ris aud ia ris 3^ am e tur mon ea tur leg a tur aud ia tur 1^ am e mur mon ea mur leg a mur aud ia mur 2^ am e mini mon ea mini leg a mini aud ia mini

pre

sen

te

3^ am e ntur mon ea ntur leg a ntur aud ia ntur

1^ am are r mon ere r leg ere r aud ire r 2^ am are ris mon ere ris leg ere ris aud ire ris

3^ am are tur mon ere tur leg ere tur aud ire tur 1^ am are mur mon ere mur leg ere mur aud ire mur 2^ am are mini mon ere mini leg ere mini aud ire mini

imp

erfe

tto

3^ am are ntur mon ere ntur leg ere ntur aud ire ntur

1^ sim sim sim sim 2^ sis sis sis sis 3^

amatus, a, um

sit

monitus, a, um

sit

lectus, a, um

sit

auditus, a, um

sit 1^ simus simus simus simus 2^ sitis sitis sitis sitis

per

fett

o

3^

amati, ae, a

sint

moniti, ae, a

sint

lecti, ae, a

sint auditi, ae, a

sint 1^ essem essem essem 2^ esses esses esses 3^

amatus, a, um

essem esses esset

monitus, a, um

esset

lectus, a, um

esset

auditus, a, um

esset 1^ essemus essemus essemus 2^ essetis essetis essetis p

iucc

hep

erfe

tto

3^

amati, ae, a

essemus essetis essent

moniti, ae, a

essent

lecti, ae, a

essent auditi, ae, a

essent

Le coniugazioni passive - Supino

I II III IV

radi

ce

voc.

tem

at.

des

inen

za

radi

ce

voc.

tem

at.

des

inen

za

radi

ce

voc.

tem

at

des

inen

za

radi

ce

voc.

tem

at.

des

inen

za

am a tu mon i tu lec tu aud i tu