IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. ·...

143
1 IZESUꞌ KILISITOꞌNIMUꞌ GAMAZI LAMINEꞌ MATAIOꞌ GIZINEꞌ Mataioꞌ Gizineꞌ Luhuvo Nitekumuꞌ Gomuꞌ Gataaꞌ Gamazi Mene buku neꞌmo nene Izesuꞌ Kilisitoꞌ monovo danavaꞌvemuꞌ lo sotoꞌ ogo nolo-limive. Eiꞌ Izesuꞌ avolomote zuholiti guliveꞌinesi lo sotoꞌ neive. Eiꞌ nene ebeꞌ zala sotoꞌ ihe idoꞌ nadiꞌ ogo sotoꞌ ihe nemukisi lo sotoꞌ neive. Monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ neꞌmo ogo Izesuꞌni nadiꞌ ogo aka vele-dihe nemukisi lo sotoꞌ neive. Idoꞌ Sataniꞌmo Izesuꞌni do nadiꞌ ogo emenguꞌ molahe nemukisi lo neive. Izesuꞌ izipahala zuho tuveluꞌa nene nadiꞌ ogo ngeleꞌmize molahe nemukisi lo neive. Idoꞌ eveneꞌ monoꞌ gamazi nadiꞌ ogo apize ngimihe idoꞌ siki gizi daniꞌ aleve nene do nadiꞌ ogo do lamineꞌ o- ngidihe nemukisi lo sotoꞌ neive. Aneza gamazi eveneꞌ lo-ngimingumukisi idoꞌ monovoꞌve mukikumukisi lo sotoꞌ neive. Idoꞌ Zuda ve nabalite Izesuꞌ monoꞌ gamazi eveneꞌ apize ngimidoꞌ meheꞌine imangumukisi idoꞌ eikumuꞌ gili goloso angumukisi lo sotoꞌ neive. Idoꞌ lovo velite aꞌninguꞌ Zudaꞌ Izesuꞌni molalingumuꞌ nadii gamazi li hukahe nemukisi loosa idoꞌ Lomavelite bili hililizangumuꞌ nadiꞌ igi ngeleꞌmizahe nemukisi lo neive. Helosa gohi nado otihe idoꞌ aposoloꞌve zuho nado ngeletavo numudoꞌ namadoꞌ ve moni monoꞌ gamazi lamineꞌ li-ngimahe nemukisi lo neive. Mene buku gizive nene gulive ma sainimi amineꞌ ve. Neꞌmino sainimi amineꞌ neineꞌza gamene galaꞌmudatiꞌ vomine eveneꞌ nete aꞌmine buku nene aposolo Mataioꞌ gizineꞌ ve laniꞌ ve. Mataioꞌ aza Zuda ve minineꞌ. Idoꞌ Mataioꞌ aza gulive gohi ma nene Leviꞌ minineꞌ. Neꞌmine

Transcript of IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. ·...

Page 1: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

1

IZESUꞌ KILISITOꞌNIMUꞌ GAMAZILAMINEꞌ MATAIOꞌ GIZINEꞌMataioꞌ Gizineꞌ Luhuvo NitekumuꞌGomuꞌ Gataaꞌ GamaziMene buku neꞌmo nene Izesuꞌ Kilisitoꞌ monovo

danavaꞌvemuꞌ lo sotoꞌ ogo nolo-limive. Eiꞌ Izesuꞌavolomote zuholiti guliveꞌinesi lo sotoꞌ neive. Eiꞌ neneebeꞌ zala sotoꞌ ihe idoꞌ nadiꞌ ogo sotoꞌ ihe nemukisi losotoꞌ neive. Monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ neꞌmoogo Izesuꞌni nadiꞌ ogo aka vele-dihe nemukisi lo sotoꞌneive. Idoꞌ Sataniꞌmo Izesuꞌni do nadiꞌ ogo emenguꞌmolahe nemukisi lo neive. Izesuꞌ izipahala zuho tuveluꞌanene nadiꞌ ogo ngeleꞌmize molahe nemukisi lo neive.Idoꞌ eveneꞌ monoꞌ gamazi nadiꞌ ogo apize ngimihe idoꞌsiki gizi daniꞌ aleve nene do nadiꞌ ogo do lamineꞌ o-ngidihe nemukisi lo sotoꞌ neive. Aneza gamazi eveneꞌlo-ngimingumukisi idoꞌmonovoꞌvemukikumukisi lo sotoꞌneive. Idoꞌ Zuda ve nabalite Izesuꞌ monoꞌ gamazi eveneꞌapize ngimidoꞌ meheꞌine imangumukisi idoꞌ eikumuꞌ giligoloso angumukisi lo sotoꞌ neive. Idoꞌ lovo velite aꞌninguꞌZudaꞌ Izesuꞌni molalingumuꞌ nadii gamazi li hukahenemukisi loosa idoꞌ Lomavelite bili hililizangumuꞌ nadiꞌigi ngeleꞌmizahe nemukisi lo neive. Helosa gohi nadootihe idoꞌ aposoloꞌve zuho nado ngeletavo numudoꞌnamadoꞌ ve moni monoꞌ gamazi lamineꞌ li-ngimahenemukisi lo neive.

Mene buku gizive nene gulive ma sainimi amineꞌ ve.Neꞌmino sainimi amineꞌ neineꞌza gamene galaꞌmudatiꞌvomine eveneꞌ nete aꞌmine buku nene aposolo Mataioꞌgizineꞌ ve laniꞌ ve. Mataioꞌ aza Zuda ve minineꞌ. IdoꞌMataioꞌ aza gulive gohi ma nene Leviꞌ minineꞌ. Neꞌmine

Page 2: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 1:1 2 MATAIOꞌ 1:5ogo tauni gulive Kahanaumi ve lo mininguꞌ nene ongomono minineꞌ. Idoꞌ Izesuꞌ aza Mataioꞌni olihe izipahaꞌnezuho loloꞌ ilive lo asi lo-emamivo minineꞌ gamenela neneLomavelite ngamaniloꞌ gono do Zuda aleve takisi monido-ngedaaꞌ ineꞌ. Idoꞌ Izesuꞌ Okulumokuko dizo vidotiꞌnene Mataioꞌ aza Zuda aleveliti ebekuꞌ kilisimasi vaiꞌmino monoꞌ gamazi lo-ngemo minineꞌ ve li evenelitelaniꞌza alingeꞌ nene ebeꞌ atoꞌ atota mono monoꞌ gamazilo-ngemelesa vineꞌ. Idoꞌ Mataioꞌ buku mene gizineꞌ neneOꞌmosoꞌmo lo huko-ngedo Guvetinesi ve naba dizo mine-live ma imiselelesuve lo live nene Izesuꞌ neive lo Zuda vengelebizelesa gizineꞌ ve. Adoꞌ Izesuꞌ ogo molo minineꞌinitekisi idoꞌ initeꞌ eita sotoꞌ ineꞌ nesi nene gozopoꞌ polo-hetelite Guvelesi ve naba alingumuꞌ gizaniꞌ gamazi nenedo gihile izingumuꞌ ngelebizo gizineꞌ ve.

Mataioꞌ Izesuꞌ Avolomoti Guliveꞌine Gizineꞌ(Lukaꞌ 3:23-38)

1 Izesuꞌ Kilisitoꞌ avolomote mini di aniꞌ neti guliveꞌinenene neꞌmino neive:Guvelesi ve Davidiꞌ aza Abalahamuꞌ aꞌvo minineꞌ.Idoꞌ Izesuꞌ Kilisitoꞌ aza Abalahamungi Davidingi ngaꞌvominineꞌ. 2Abalahamuꞌ nene Isakaꞌni gidineꞌ.Idoꞌ Isakaꞌ minosa Zakoboꞌni gidineꞌ.Idoꞌ Zakoboꞌ minosa Zudaꞌnisi uvolomotine nakunolomo-

tine nesi gidineꞌ.3 Idoꞌ Zudaꞌ nene Tamalaꞌni do Pelezangi Zelangi gidineꞌ.Idoꞌ Pelezaꞌ nene Hezeloniꞌni gidineꞌ.Idoꞌ Hezeloniꞌ minosa Lamuꞌni gidineꞌ.4 Idoꞌ Lamuꞌ minosa Aminadabuꞌni gidineꞌ.Idoꞌ Aminadabuꞌ minosa Nasoniꞌni gidineꞌ.Idoꞌ Nasoniꞌ minosa Salemoneꞌni gidineꞌ.5 Idoꞌ Salemoneꞌ minosa Lahabaꞌni do Boaziꞌni gidineꞌ.Idoꞌ Boaziꞌ aza Lutiꞌni do Obediꞌni gidineꞌ.

Page 3: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 1:6 3 MATAIOꞌ 1:14Idoꞌ Obediꞌ aza Zesaiꞌ meleho minineꞌ.6 Idoꞌ Zesaiꞌ minosa guvelesi ve naba Davidiꞌni gidineꞌ.Idoꞌ Davidiꞌ nene veneꞌ gonoꞌ ma Uliaꞌ elenahine do

Solomoniꞌni gidineꞌ.7 Idoꞌ Solomoniꞌ nene Lehoboamuꞌ meleho minineꞌ.Idoꞌ Lehoboamuꞌ minosa Abiaꞌni gidineꞌ.Idoꞌ Abiaꞌ nene Asaꞌ meleho minineꞌ.8 Idoꞌ Asaꞌ nene Zehosohatiꞌni gidineꞌ.Idoꞌ Zehosohatiꞌ nene Zolamuꞌ meleho minineꞌ.Idoꞌ Zolamuꞌ nene Uziaꞌ avoloho minineꞌ.9 Idoꞌ Uziaꞌ nene Zotamuꞌ meleho minineꞌ.Idoꞌ Zotamuꞌ minosa Ahaziꞌni gidineꞌ.Idoꞌ Ahaziꞌ nene Hezekiaꞌ meleho minineꞌ.10 Idoꞌ Hezekiaꞌ minosa Manaseꞌni gidineꞌ.Idoꞌ Manaseꞌ nene Amoniꞌ meleho minineꞌ.Idoꞌ Amoniꞌ minosa Zosiaꞌni gidineꞌ.11 Idoꞌ Babelonia ve nete igi lovo hizi ngimi Zuda ve

ngivileꞌ igi ngeleꞌmizi Babelonia misubouko vaniꞌgameneuꞌ nene Zekoniaꞌ ve uvele mele nene Zosi-adatiꞌ sotoꞌ igi minaniꞌ.

12 Idoꞌ Babelonia misubouko vi mini adotiꞌ Zekoniaꞌ neneSealetieleꞌni gidineꞌ.

Idoꞌ Sealetieleꞌ nene Zelubabeliꞌ meleho minineꞌ. 13 IdoꞌZelubabeliꞌ sotoꞌ ogo minavo ezelatiꞌ nene Abiudiꞌsotoꞌ ineꞌ.

Idoꞌ Abiudiꞌ sotoꞌ ogo minavo ezelatiꞌ nene Eliakimiꞌ sotoꞌineꞌ.

Idoꞌ Eliakimiꞌ sotoꞌ ogo minavo ezelatiꞌ nene Azoloꞌ sotoꞌineꞌ.

14 Idoꞌ Azoloꞌ sotoꞌ ogominavo ezelatiꞌ nene Zadokuꞌ sotoꞌogo minineꞌ.

Idoꞌ Zadokuꞌ sotoꞌ ogo minavo ezelatiꞌ nene Akimiꞌ sotoꞌineꞌ.

Idoꞌ Akimidotiꞌ nene Eliudiꞌ sotoꞌ ogo minineꞌ.

Page 4: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 1:15 4 MATAIOꞌ 1:2015 Idoꞌ Eliudiꞌ sotoꞌ ogominavo ezelatiꞌ nene Eleazaleꞌ sotoꞌ

ineꞌ.Idoꞌ Eleazaleꞌ sotoꞌ ogo minidotiꞌ nene Mataniꞌ sotoꞌ ineꞌ.Idoꞌ Mataniꞌ sotoꞌ ogo minavo ezelatiꞌ nene Zakoboꞌ sotoꞌ

ineꞌ.16 Idoꞌ Zakoboꞌ nene Zoseheꞌ meleho minineꞌ.Idoꞌ Zoseheꞌ nene Izesuꞌ izeleho Maliaꞌ neꞌmi vanaho

minineꞌ. Aꞌmine ve Izesuꞌnimuꞌ nene Oꞌmosoꞌmoleliꞌ do luꞌ izelive lo imiselelesa live ve lo laaꞌnoune.

17 Eveneꞌ guliveꞌine neꞌmino gizuneꞌ nene Abalahamuꞌgulivelotiꞌ vo Davidiꞌ guliveloꞌ ivo nene guliveꞌine fotini(14) neꞌmine gizune. Idoꞌ Davidiꞌ gulivelotiꞌ Babeloniave nete Zuda ve ngeleꞌmizi Babelonia misubouko vaniꞌgizunida nene eveneꞌ guliveꞌine gohi fotini (14) neꞌminenene gizune. Idoꞌ Babelonia misubouko vi mini tineꞌ milianiꞌ gizunidotiꞌ vo Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesalive neꞌmi guliveloꞌ ivo nene guliveꞌine gohi fotini (14)neꞌmine nene gizune.

Oꞌmosoꞌmo Do Luꞌ Izelive Lo Imiselelesa Live Izesuꞌni NeneMaliaꞌ Gidineꞌ

(Lukaꞌ 2:1-7)18 Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo Imiselelesa live Izesuꞌ so-

toꞌ ineꞌ monovo nene neꞌmino neive: Izesuꞌ izelehoMaliaꞌnene Zoseheꞌ izeni elenaho minineꞌza olihe bizi minama-sivo Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ neꞌmo Maliaꞌ mulunouꞌ lemomino izipemolo imineꞌ. 19Neꞌmine ogavo vanaho Zoseheꞌaza aꞌminemuꞌ ningo gelo ve lisiheꞌ minineꞌ nenako ne-muꞌ Maliaꞌni nene eveneꞌ mukilite nigilavo hulo-deloniꞌnene ovozo helalive lo gelo zegeno haleko hulo-delove logilineꞌ. 20 Idoꞌ neꞌmino gala geleꞌmo nomonivo Guvelesiveꞌmi angeloꞌ maliꞌmo vamutoꞌ sotoꞌ o emo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Zoseheꞌ gaza guvelesi veDavidiꞌ aꞌvomake, venekaMaliaꞌni nene dalohe hulo-delohe lo gaka gopo nogelaineꞌnene gelamozo. Izipahala nominineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi

Page 5: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 1:21 5 MATAIOꞌ 2:3Sikalahuliꞌmidatiꞌ nenako ne ha dalosane. 21 Neꞌmineoganivo gipema gedeleseive. Neꞌmine ogavo gulive Izesuꞌve lo molalosane. Aꞌmine gulive neꞌmi monovo nenedo luꞌ izelive ve. Idoꞌ eze evenele zuho neti lihimeꞌinehulo-ngedo do nguꞌ izelineꞌ nenako nemuꞌ guliveꞌve neneIzesuꞌ ve lo molalosane. 22 Initeꞌ mukiꞌ neꞌmino sotoꞌ ineꞌnene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohetemaliꞌmo Guvelesi veꞌmo lineꞌ gamazima lo-ngimineꞌ nenegihile izelive losa sotoꞌ ineꞌ. Idoꞌ aꞌmine Guvelesi veꞌmolineꞌ gamazi nene neꞌmino neive:23 Zaha ningamineꞌ alu maliꞌmo izipahala mino gipele

gedelineꞌ nene guliveꞌve Emanueliꞌ ve limilalisave.Aꞌmine gulive Emanueliꞌ neꞌmi monovo di velepeꞌizaniꞌ nene neꞌmino neive: Oꞌmoso lelikisi neive.

24 Idoꞌ neꞌmine ogavo Zoseheꞌ aza okisetiꞌ otosa angeloꞌlidoꞌ nene gele do elenahine Maliaꞌni nene eleꞌmize nu-muꞌveuꞌ molaniꞌza 25 okoꞌnoloꞌ damivo gipele ma gedavogulive Izesuꞌ ve lo molaniꞌ.

2Sonohiꞌ Monovo Ningi Gilaaꞌ Ave Aniꞌ Gamazimuꞌ Gizineꞌ

1 Helodeꞌ aza Zuda veti misubouꞌ guvelesi ve nabaloloꞌ ogo minineꞌ gamene neuꞌ nene Izesuꞌ aza Zudaiamisubouꞌ numuno ebeꞌ ma gulive Betelehemi neuꞌ sotoꞌogavo sonohiꞌ monovo gilaaꞌ ave ma engiꞌ misuboꞌinehotaa hoꞌ dizaaꞌ ida minineꞌ nene huli igi Zelusaleminumuno ebeta heteli tiꞌ li longoꞌ igi laniꞌ: 2 Zuda ve lengiꞌguvetinesi ve loloꞌ ilive gosohoꞌ sotoꞌ ineꞌ nene zala nolive.Laza nene eiꞌ sotoꞌ ilingumuꞌ sotoꞌ ilineꞌ sonohiꞌ nenesotoꞌ ogavo ningo nemuꞌ Guvelesi ve mo sotoꞌ ogave logelo gubuꞌ ize emelesa noune. 3 Neꞌmine likevo guvelesive Helodeꞌ aza laniꞌ gamazi nene gelo gopo gala gelavoZelusalemi aleve inginesi aꞌmineꞌmine igi gopo gaꞌine

Page 6: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 2:4 6 MATAIOꞌ 2:12gilaniꞌ. 4 Neꞌmine ogo Helodeꞌ nene Zuda veloꞌ medelimini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ monoꞌ apizingimaaꞌ avesi nene asi lo do nubo o-ngedo Oꞌmosoꞌmoimiselelesa live Guvelesi ve naba aza nene zala sotoꞌ iliveli nizaniꞌ neve lo longoꞌ o-ngidineꞌ. 5-6 Longoꞌ o-ngedavoingine tiꞌ li laniꞌ: Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ivepolohete gozopoꞌ ma minidiꞌmo Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazima tiꞌ lo gize neive:Idoꞌ Zudaia misubouko Betelehemi aleve naneꞌgaza Zuda veti misubouꞌ eveneꞌ dizi minanguꞌ nenegaza lemo minanive nomane.Geitatiꞌ guvelesi ve ma neze eveneꞌne zuho Isilaeleꞌ alevegizebo o-ngedelive ma sotoꞌ ilineꞌ nenakonemuꞌ nene gaza lemosi ma minamane.Poloheteliꞌmo tiꞌ lo gizineꞌ nemuꞌ aꞌmine Oꞌmosoꞌmo doluꞌ izelive lo imiselelesa live nene Zudaiamisubouꞌ Betele-hemi numuda sotoꞌ oloseive li li nizaniꞌ ve li li-imaniꞌ.

7 Tiꞌ li li-imikevo sonohiꞌ monovo gilaaꞌ ave neneHelodeꞌ zegeno sunoꞌ asi lo-ngedavo ikevo sonohiꞌ apiꞌogo sotoꞌ ineꞌ gamene gehepevemuꞌ longoꞌ o-ngedavonemuꞌ li-imaniꞌ. 8 Li-imikevo aza Betelehemi numudangimiselo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine vi aꞌmine izipe neneviseꞌ di lamini ilo. Viseꞌ di lamineꞌ igi ningi ma tineꞌ miliigi li-nimilo. Nazasi vo gubuꞌ ize emeloze. 9 Neꞌmine lolavo ingine gili limi vaniꞌ. Idoꞌ nivavo, ee, aꞌmine gomuꞌsotoꞌ neivo ninganiꞌ sonohiꞌ nene gohi sotoꞌ ogo gomuꞌmolo ngemo vo izipe minineꞌ ebeꞌ veleta nene utuꞌvizeminineꞌ. 10 Idoꞌ sonohiꞌ nene ningi ngolize nabaꞌminegoloso izi 11 numunguꞌ dizi ninganiꞌ nene izipe ngomonene izeleho Maliakisi nizasivo ninganiꞌ. Ningi obuvoꞌinehizi izipe ngomo nene gubuꞌ izi imii goꞌningutiꞌ initeꞌma imaniꞌ nene ngolimonisi idoꞌ atoꞌ atoꞌ za sitalitisinovozo di lumo lumo aniꞌ unuvo lamineꞌ ogaꞌ ineꞌ nesilehizi-daniꞌ. 12 Lehizi-daniꞌza Oꞌmoso neꞌmo vamutoꞌ

Page 7: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 2:13 7 MATAIOꞌ 2:18neneHelodeꞌ neidamo tineꞌmili vamilizave lo lo-ngedavoingine aniꞌ akala vami atoꞌ akala vi numuꞌine ebeꞌnidavaniꞌ.

Izesuꞌni Eleꞌmizi Vi Aigita Misubouko Golise Vaniꞌ GamaziGizineꞌ

13 Idoꞌ sonohiꞌ monovo ningaaꞌ ave ingine mo vikevoGuvelesi veꞌmi angeloꞌ maliꞌmo Zoseheꞌni vamutoꞌ sotoꞌo emo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Helodeꞌ aza aꞌmine izipe nenebelelove lo gelo ezemuꞌ viseꞌ olosa neize. Gaza otoizipesi izelehingisi ngeleꞌmizo vo Aigita misubouko viminilo. Nizavo alingeꞌ tineꞌ mili alizave loloniꞌ gameneuꞌnene tineꞌ mili alizaze. 14 Neꞌmine lavo Zoseheꞌ azaoto izelehingi gipelengi nene holukaꞌ naba ngeleꞌmizoAigita misubouko vavo aꞌminguꞌ minaniꞌ. 15 AꞌminguꞌnizavoHelodeꞌ nenehilineꞌ. OꞌmosoꞌmoAigitamisuboukongimiselineꞌ nene Guvelesi veꞌmo lineꞌ gamazi polohetemaliꞌmo lo sotoꞌ ineꞌmanenegihile izelive lo ngimiselineꞌ.Aꞌmine lo sotoꞌ ineꞌ gamazi nene neꞌmino neive:Aigita misubouko neivo neniꞌ gipeꞌnemuꞌ ano lo asi lo-

dekuve.16 Helodeꞌ ha neivo sonohiꞌ monovo gilaaꞌ ave ingine

Helodeꞌ neida tineꞌ mili vami golo izaniꞌ nene ningogelo izeboloꞌ goloso molavo nemuꞌ sonohiꞌ monovo gilaaꞌavete li-imaniꞌ gamene nene ha gele mino gipe ngomokilisimasiꞌine sitaꞌ ivileꞌ amineꞌ gipe mukiꞌ nene ngibililolo ami ma ngimiselavo ingine vi Betelehemi ebekuꞌ idoꞌnumuno ebeꞌ gohima avitoꞌminiꞌmimonanguꞌ nenemonineꞌmine gameneꞌinesiminaniꞌ gipe nene ngibili geseꞌ aniꞌ.17Neꞌmine ikevo Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ivepolohete Zelemiaꞌ gizineꞌ gamazi neꞌmino ma nene gihileizineꞌ:18 Lama misubouꞌ ive namaliꞌmo nolo molo minineꞌ.Veneꞌ mukiꞌ Laheliꞌ aꞌvo ingine gekeꞌ gekeꞌ li

Page 8: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 2:19 8 MATAIOꞌ 3:3

Izipahaꞌinemuꞌ ive nama goloso igi minaniꞌ.Izipahaꞌine vaiꞌ osuꞌ laniꞌ neꞌmodi nguꞌ izilizaniꞌ nesi ngeli matamilizaniꞌ ineꞌ ve.

Aigita Misuboukotiꞌ Tineꞌ Mili Aniꞌ Gamazi Gizineꞌ19 Helodeꞌ mo helavo alingeꞌ Guvelesi veꞌmi angeloꞌ

maliꞌmo Aigita misubouko vo Zoseheꞌni vamutoꞌ sotoꞌo emo 20 tiꞌ lo lo-imineꞌ: Izipe belelove live ma nenemo helaze. Nemuꞌ nene gaza oto izelehingi gipelengingeleꞌmizo Isilaeleꞌ misubouko vozo. 21 Lavo Zoseheꞌ azaoto izelehingi gipelengi ngeleꞌmizo Isilaeleꞌ misuboukovineꞌza 22 Akelaoꞌ aza meleho Helodeꞌ gonoloꞌ medeloZuda veti guveꞌinesi ve naba loloꞌ ineꞌ nene gelo eiꞌ gizeboineꞌ misubouꞌ nene vo minelesa ehelele izineꞌ. Eheleleizavo Oꞌmosoꞌmo vamutoꞌ lo-imidiꞌmine ogo izipesi izele-hingisi ngeleꞌmizo nGalilaia misubouꞌ vavo 23 numunoebeꞌ ma gulive Nasalete neuꞌ vi minaniꞌ. Neꞌmine ikevonemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ aveliteOꞌmosoꞌmo imiselelesa livemuꞌ nene Nasalete ve ve lil-isave laniꞌ nene gihile izineꞌ.

3Monoꞌ Noso Holo-ngedaaꞌ Ive Zohaneꞌ Gamaziꞌve Gizineꞌ(Malekoꞌ 1:1-8; Lukaꞌ 3:1-18; Zohaneꞌ 1:19-28)

1 Idoꞌ aꞌmine gameneuꞌ nene monoꞌ noso holo-ngedaaꞌive Zohaneꞌ nene apiꞌ ogo Zudaia misubouꞌ ebeꞌ hadivelasotoꞌ ogo 2 gamazi tiꞌ lo lo ngeme ngemeꞌ oꞌmo aniꞌ:Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ vo holosoꞌ gamenemo alitaze. Lutinedi velepeꞌ izilo lo lo-ngemeꞌmo aniꞌ. 3 Idoꞌ gozopoꞌ mamino Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive poloheteIsaiaꞌ aza Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi ma tiꞌ lo gizineꞌ:Ebeꞌ hadivelatiꞌ eveneꞌ maliꞌmo asi naba ma tiꞌ lo nolive:Guvelesi ve alingumuꞌ ve li akaꞌve di vaꞌvaꞌ igi lutine di

lisiheꞌ i-dilo.

Page 9: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 3:4 9 MATAIOꞌ 3:11Neꞌmine lo lineꞌ nene Zohaneꞌnimuꞌ lineꞌ ve.

4 Idoꞌ aꞌmine Zohaneꞌ okoꞌnoloꞌ initeꞌ nene kamelaꞌ izezopovodunuꞌ amuzo molo vineꞌ liliꞌ aniꞌ nene ngolo idoꞌize losuvodunuꞌ liliꞌ aniꞌ leti nesi gopololoꞌ izo maꞌnabu-sosi himoni neti novozo nesi naaꞌ ineꞌ ve. 5 Idoꞌ eveneꞌmukiꞌ nene Zudaia misubouꞌ Zelusalemi numuno ebeku-tikisi idoꞌ aꞌmine misubouꞌ numuno ebeꞌ mukiꞌ netikisiidoꞌ Zodani noso gahevela minaniꞌ numuno ebeꞌ mukiku-tikisi nene Zohaneꞌ neida vi 6 lihimeꞌine li sotoꞌ ikevoZodani nosouꞌ noso holo-ngidineꞌ.

7 Holo-ngidineꞌza Zuda veti monoꞌ mulise ato atoꞌminangutiꞌ eveneꞌ linge ma Halisaioꞌ monoꞌ gilaaꞌ aveidoꞌ linge ma Sadukaioꞌ monoꞌ gilaaꞌ ave mukiꞌ nosohilalisa navo ningo tiꞌ lo lo-ngidineꞌ: Lingine Sataliꞌmiizipahala golosomene Oꞌmosoꞌmo lihime lengemelingutiꞌha olovoꞌ ilisave lo ve maliꞌmo lo-lengemavosa olovoꞌ ilisanahe. 8Nemuꞌ nene lingine aꞌmingutiꞌ olovoꞌ olone lii malingine luꞌine di velepeꞌ lamineꞌ izaveti monovo nene dimini initeꞌ lamineꞌ gihilevoꞌ nene igi mili minilo. 9 Idoꞌgililo. Lingine laza Abalahamuꞌ aꞌvopilemoꞌ Oꞌmosoꞌmonoꞌnohoꞌ ize-ledelesuve live nounako Oꞌmosoꞌmo lihimelemo do goloso o-ledamivo laminekovoꞌ ha minelesune lilutinguꞌ gilamilo. Naza ma lo-lengemeloze. Lengiꞌ nenedo hulosa Oꞌmosoꞌmo Abalahamuꞌni lo huko-dineꞌ gamazido gihile izelesa Abalahamuꞌ aꞌvopilemoꞌ gohima do sotoꞌo-delove lo gilidiniko geheni nevote Abalahamuꞌ aꞌvopile-moꞌ liliꞌ adine. Nemuꞌ nene lingine laza Abalahamuꞌaꞌvopilemoꞌ nounako lihime lemamoloseive li gilamilo.10Oꞌmosoꞌmo idise lihime lemomo lebelelesa do nene ogomino eveneꞌ za belelesa za monovola luno bai gamunoꞌogaꞌ neineꞌ neꞌmine o neive. Za mukiꞌ gihile lamineꞌizamaniꞌ nene monoꞌ gilamaniꞌ aleve neꞌminosa nenakohuko olokuꞌ gizeleseive. 11 Naza nene monoꞌ noso holo-ngedeꞌmo vo nouvoniꞌ nene lutine di velepeꞌ izangumuꞌ

Page 10: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 3:12 10 MATAIOꞌ 3:17

nene haza nosodunuꞌ holo-lengedeꞌmo vo nouvoniꞌzaalingeꞌ neꞌmeto nave nene dizo mino nezesi nivileꞌ golosoo-nedosa neive nenako naza aꞌneꞌmineꞌmine limi mi-navelite daaꞌ aniꞌ gono nesi do-do suuꞌve nesi ngelo do-dovamolosuve. Idoꞌ aꞌmine ve neꞌmo noso holo-lengedelineꞌnene Oꞌmosoꞌmi Sikalahukisi olokisi ne neive. 12 Ee,aꞌmine ve nene eveneꞌ laminekisi golososi do gizekaꞌ olosado nene ogo mino ve ma viti gihilesi losuvosi gopo igiminaniꞌ nene do kegeselesa gono daaꞌ initeꞌve do anauꞌogo do nene ogo minaaꞌ neineꞌ neꞌmine o neive. Azaviti gihile losuvosi minangutiꞌ aꞌmine vaiꞌ nene do laminoizeꞌ molo naaꞌ initeꞌ nene do nubo ogo numuꞌveuko mololosuvo nene lovoꞌ lovoꞌ ogo minaaꞌ neineꞌ olokuꞌ nenegizeleseive.

Izesuꞌ Monoꞌ Noso Holaniꞌ Gamazi Gizineꞌ(Malekoꞌ 1:9-11; Lukaꞌ 3:21-22)

13 Idoꞌ Izesuꞌ aza Zohaneꞌ monoꞌ noso holo-nedelivelo nGalilaia misubo hulo Zohaneꞌ neida Zodani nosolavineꞌ. 14Vo hetelo noso holo-delingumuꞌ lavo Zohaneꞌ azanaza aꞌneꞌmine veꞌmine holo-deloniꞌ nene edamoloseivelo gelo oꞌve lo-delesa tiꞌ lo lineꞌ: Geiꞌ neke, neniꞌ nosoholo-nedelinidoꞌ o neineꞌ nenako neniꞌ holo-nedelive lo nenitananimuꞌ nane. 15 Lavo Izesuꞌ aꞌmidoꞌ lo-imineꞌ: Lamineꞌlaineꞌza neꞌmine olosivetise Oꞌmosoꞌmo lidoꞌ olosineꞌ ne-nako nemuꞌ oꞌve lamozo. Neꞌmine lavo gele emo monoꞌnoso holo-dineꞌ. 16Monoꞌ noso holo-davo Izesuꞌ aza getonosoutiꞌ dizo ningineꞌ nene, ee, Okulumoꞌ ngoloꞌ lavoOꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ neꞌmo nama viluso neꞌmino ezelalemo navo ningineꞌ. 17Ningavo Okulumokutiꞌ gamazi matiꞌ lo limineꞌ: Azamenevoꞌneloꞌ gipeꞌnehamoꞌ neneneive.Ezemuꞌ nene mo muluꞌneuꞌ lamineꞌ nogiluve.

Page 11: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 4:1 11 MATAIOꞌ 4:74

Izesuꞌni Sataniꞌmo Emenguꞌ Molaniꞌ Gamazi Gizineꞌ(Malekoꞌ 1:12-13; Lukaꞌ 4:1-13)

1 Neꞌmine ogavo Sataniꞌmo emenguꞌ molalingumuꞌve lo Sikalahuꞌ neꞌmo eleꞌmizo ebeꞌ hadivela dizineꞌ.2 Eleꞌmizo dizavo aꞌmida nosoꞌ niteꞌ malise ogo ongo otoineꞌ nene gamene foti (40) nominivo alingeꞌ gaꞌna golosohelo minineꞌ. 3 Gaꞌna helo neivo ngemenguꞌ molaaꞌ iveaza Izesuda ogo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza Oꞌmosoꞌmi gipelenooma geheni mevomuꞌ lanivo nalineꞌ initeꞌ beleti liliꞌ ilolovo. 4 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Oꞌove, monoꞌgodolouꞌ gamazi ma tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive:Eveneꞌ minevoꞌ alevote nene nosoꞌ nitekukovoꞌ nomive.Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi mukitoꞌ nesi ha minevoꞌ alevoꞌ

olosune.Neꞌmine li gizi nizaniꞌ nenako nemuꞌ nene geiꞌ laineꞌneꞌmine nene mo amolosuve.

5 Neꞌmine lavo Satani aza Izesuꞌni eleꞌmizo Zelusalemiebekuꞌ vo monoꞌ numuno naba haꞌna haꞌna minineꞌneꞌmi gololoꞌ eleꞌmizo dize mino 6 tiꞌ lo lo-imineꞌ: Monoꞌgodolouꞌ tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive:Oꞌmosoꞌmo geikumuꞌ angeloꞌve gono gamazi lo-

ngedeleseive.Idoꞌ ma nene:Gizenga gehedoꞌ gebele gulutilingutiꞌ angeloꞌ nete alete

milidi hozi li-gidilisave li gizi nizaniꞌ ve.Idoꞌ aꞌmine gamazi lidoꞌ igi neꞌmine i-gidilisaze. Gazalamineꞌ Oꞌmosoꞌmi gipele noo ma melotiꞌ oluto akaꞌmeloꞌizevo. 7 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ne neihamonoꞌ godolouꞌ gamazi gohima tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive:Lingine Guvetinesi ve Oꞌmoso golo izamilo.Neꞌmine lo-leme neineꞌ nenako geze nolaineꞌ neneOꞌmoso golo izaaꞌ noloseinako neꞌmine amolosuve.

Page 12: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 4:8 12 MATAIOꞌ 4:15-168 Neꞌmine lavo Satani aza gohi eleꞌmizo golo haꞌna haꞌnamaloꞌ dize mino eveneꞌ zuho ato atoꞌ misuboꞌninguꞌmisuboꞌninguꞌ amuzoꞌinesi minaniꞌ idoꞌ gonoliseꞌinelamineꞌ tamineꞌ ato atokisi minaniꞌ nene elebizo 9 tiꞌlo lo-imineꞌ: Gaza neniꞌ gubuꞌ ize nemo nopoꞌni lilineꞌnene initeꞌ noningaineꞌ akaꞌme nene gemelesuve lineꞌ.10Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Monoꞌ godolouꞌtiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive:Laza Guvetesi ve Oꞌmoso eiꞌ hamoꞌ nene opoꞌni lo gubiꞌ ize

emo minelesune.Ee, eiꞌ hamokovoꞌ nene gelekeleꞌ o-do minelesune.Neꞌmine li gizi nizaniꞌ nenako nemuꞌ nene gaza laineꞌneꞌmine amolosuze. Satani gaza hulo-nedo vo haha ozo.11Lavo nelotiꞌ Satani aza hulo-do vavo Izesuꞌ neida angeloꞌsotoꞌ igi nasahiliꞌ igi hize eleꞌ i-daniꞌ ve.

nGalilaia Misubouko Izesuꞌ Gonoꞌve Apiꞌ Ogo Doꞌmo VineꞌGamazi Gizineꞌ

(Malekoꞌ 1:1-14; Lukaꞌ 4:14-15)12 Idoꞌ Zohaneꞌni nene nalaꞌ numunguꞌ huli-daniꞌ ne-

muꞌ gelo Izesuꞌ aza nGalilaia misubouko vineꞌ. 13 VoNasalete ebeꞌ hulo Kahanaumi ebeta vo minineꞌ. Ka-hanaumi ebeꞌ nene nGalilaia noso ohuno gahevela Za-koboꞌ gipele Zebuloniki Nahataliki ngaꞌvopilemoꞌ zuhoengiꞌ misuboꞌninguꞌ ongo minineꞌ. 14 Neꞌmine ineꞌ neneOꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohete IsaiaꞌniOꞌmosoꞌmo lo-imineꞌ gamazi ma neꞌmine lo lineꞌ ma neneogo gihile izineꞌ:15-16 Litiꞌmusouꞌ gopo Zebuloniꞌ misuboukisi Nahataliꞌ

misuboukisiidoꞌ noso ohuno nabaꞌmi gahevela idoꞌ Zodani noso lig-

inelaZuda ve minamaniꞌ aleveti misubo nGalilaia neuꞌ minave

inginelabanaꞌ naba mo ningikeve.

Page 13: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 4:17 13 MATAIOꞌ 4:23Ee, aꞌmine aleve liꞌnimuso luꞌninguꞌ ize minivo minave

inginemudise hilaaꞌ akaloꞌ mini mili minave engita labanaꞌ nenemo sotoꞌ o ngemave.

17 Aꞌmine gamenelotiꞌ Izesuꞌ nene monoꞌ tiꞌ lo lo-ngemekaꞌ ngemekaꞌ oꞌmo monineꞌ: Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌvo holosoꞌ gamene mo alitaze. Lutine gatine di velepeꞌizilo.

Izesuꞌ Aza Alahaꞌ Daaꞌ Ave Sitaꞌve Sitaꞌve Ezela AlizangumuꞌAsi Lo-ngimineꞌ Gamazi Gizineꞌ

(Malekoꞌ 1:16-20; Lukaꞌ 5:1-11)18 Izesuꞌ aza tiꞌ oꞌmo nGalilaia noso ohuno nabaꞌmi ga-

hevela nomono uvolohoi akunoloi ma guliveꞌine Simoniꞌve gulive gohi ma Petoloꞌ aza nakunolo Adeleakisi alahaꞌdaaꞌ asive minasinako alahaꞌ daaꞌ asineꞌ golalezeꞌine nenealahaꞌ dalisa nosouꞌ nihulasivo ningineꞌ. 19 Ningo tiꞌ lolo-ngimineꞌ: Lingine igi neꞌmetilizo. Alahaꞌ daaꞌ nasineꞌneꞌmini eveneꞌ di nenita igaꞌ ilisive loloꞌ o-lengedelesuze.20Neꞌmine lavo ingine liteꞌ li alahaꞌ daaꞌ asineꞌ golalezeꞌinenene hitiki eꞌmeti vasineꞌ.

21 Ve sitaꞌ nene do giꞌmizo ngomo ma novo uvolohoiakunoloi gohi ma Zebedaioꞌ gipele sitaꞌ guliveꞌine Za-kobokisi idoꞌ akunolo Zohanekisi ingine meꞌnibo Zebe-daioꞌ nesi sipiuꞌ mini alahaꞌ daaꞌ aniꞌ golalezeꞌine neneongoti di lamineꞌ igi nizavo ningo neꞌmetilisive lo asi lo-ngimineꞌ. 22Neꞌmine lavo liteꞌ li oti meꞌnibinesi sipi nesihuli-ngidi eꞌmeti vasineꞌ.

Izesuꞌ Eveneꞌ Mukiꞌ Nasahiliꞌ O-ngidineꞌ Gamazi Gizineꞌ(Lukaꞌ 6:17-19)

23 Idoꞌ nGalilaiamisubomukikuꞌmonemone ogomonoꞌnumunoꞌine mininguꞌ mininguꞌ monoꞌ apize ngemo Oꞌ-mosoꞌmo eveneꞌ do giꞌmizo gizebo o-ledelineꞌ gamazilamineꞌ nene lo-ngemekaꞌ ngemekaꞌ ogo eveneꞌ initeꞌ

Page 14: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 4:24 14 MATAIOꞌ 5:5gizi davesi gilizevo alevesi mukiꞌ nene do lamineꞌ o-ngedeꞌmo monineꞌ. 24 Neꞌmine ogavo guvele nene Siliamisubo mukikuꞌ nene mono osuꞌ lavo initeꞌ ato atoꞌgizi di mulumo gilave mukiꞌ nesi idoꞌ sikalahuꞌ golosoluꞌninguꞌ minive idoꞌ lemo lise-ngedaaꞌ ive idoꞌ gizeꞌineaꞌnine gulupese ive mukiꞌ nene Izesuda ngeleꞌmizi ikevodo lamineꞌ o-ngidineꞌ. 25 Idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ vaiꞌ golosonGalilaia misuboukotikisi idoꞌ Dekapoli misuboukotik-isi Zelusalemi ebekutikisi idoꞌ Zudaia misubouꞌ minaniꞌebeꞌ linge malatikisi Zodani noso helala minineꞌ misub-oukotikisi igi di geseꞌ igi eꞌmetaniꞌ.

5Izesuꞌ Gololoꞌ Monoꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi

1 Izesuꞌ aza eveneꞌ mukiꞌ goloso aniꞌ nene ningo gololoꞌdizo aꞌmida mitoꞌ neivo izipahala zuho ingine ezela igiminikevo 2 gamazi apiꞌ ogo neꞌmine lo apize ngemominineꞌ:

Lamineꞌ Oloneꞌ Akaloꞌ Mino Molo Ogaliꞌmi MonovoliꞌmiGamazi

(Lukaꞌ 6:20-23)3 Lute hize eleꞌ ilineꞌ initeꞌ mataꞌ lezela nomive li viseꞌ igaꞌ

ave ingineOꞌmosoꞌmo gizebo o-ngedelinguꞌ vi hilalizaniꞌ nenakonemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze.Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive.4 Idoꞌ lihime initeliꞌmi lulouꞌ mini agae agae li ive igi

minaaꞌ nave ingine neneOꞌmosoꞌmo do nguꞌ izelineꞌ nenako nemuꞌ lamineꞌ iliza

akaloꞌ mini mili nizaze.Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive.5 Idoꞌ eveneꞌ hongu li limi minaaꞌ nave ingine neneOꞌmosoꞌmo misubo meꞌningine loloꞌ o-ngedoaꞌminguꞌ initeꞌ mataꞌ nesi ngemelineꞌ nenako

Page 15: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 5:6 15 MATAIOꞌ 5:10nemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze.Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive.6 Idoꞌ eveneꞌ govi ve noso ve li gaꞌna hili minaaꞌ nave

neꞌminiOꞌmosoꞌmi monovo lisihekumuꞌ ma dunivoo li gaꞌna hili

minaaꞌ nave ingineaꞌmine dalisa laniꞌ initeꞌ nene Oꞌmosoꞌmo ngemavolaniteꞌ gili minilizaniꞌ nenakonemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze.Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive.7 Idoꞌ eveneꞌ mamuꞌ mulumoꞌine gili nasahiliꞌ i-ngidaaꞌ

nave engiꞌ neneOꞌmosoꞌmo mulumoꞌine gelo nasahiliꞌ o-ngedelineꞌ ne-

nakonemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze.Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive.8 Idoꞌ luꞌninguꞌ golososi nomivo lamineꞌ minaaꞌ nave

ingine Oꞌmoso ningilisave.Ningilizaniꞌ nenako nemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili

nizaze.Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive.9 Idoꞌ eveneꞌ hongu li miniliza monovo di sotoꞌ igaꞌ nave

ingineOꞌmosoꞌmo eiꞌ izipahala zuho ve lo-ngedelineꞌ nenakonemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze.Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive.10 Idoꞌ Oꞌmosoꞌmi monovo lisiheꞌ nene di tiꞌ igisa igi mili

nizavonemuꞌ goboni nimili-ngidavo goboni malaꞌ malaliꞌmi lu-

louꞌ minaaꞌ nave ingineOꞌmosoꞌmo gizebo o-ngedelinguꞌ vi hilalizaniꞌ nenakonemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze.Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive.

Page 16: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 5:11 16 MATAIOꞌ 5:1611 Ve ma ingine neniꞌ neꞌmetangumuꞌ ve li lengelemi

goboni mili-lingidi soza li gamazi goloso palasa li-lingidilizaniꞌ nene lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizave.12 Idoꞌ gomuꞌ minaniꞌ Polohete aꞌmineꞌmine igi gobonimili-ngidaaꞌ aniꞌ nenako lingine engiꞌ gonoꞌnidoꞌ medeliminaniꞌ nemukisi idoꞌ Oꞌmosoꞌmo azamenitine naba Oku-lumokuko molo-lengedelingumukisi muludinguꞌ lamineꞌgili longolize izi minilo.

Eveneꞌ Ma Ingine Guvo Neꞌminesi Liviꞌ Neꞌminesi Minave-muꞌ Lineꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 9:50; Lukaꞌ 14:34-35)13 Guvo nene nosoꞌ nitekuꞌ tileꞌ okunivo neꞌmo do

lamineꞌ ogaꞌ neive. Lingine eveneꞌ mukiliti vovoꞌninguꞌguvo neꞌmine mini ngeleꞌmize lamineꞌ igi minilisave. Ee,lingine guvo neꞌmini nizaniꞌza aꞌmine guvo nene golosoogavo laniteꞌve osuꞌ lavo ma ngelo gohi lamineꞌ amolo-seive. Mo goloso o vineꞌ nenako nemuꞌ di huli akaloꞌ ikevoeveneꞌ aꞌmidoꞌ lisi monilisave.

14 Lingine nene misubouꞌ veliti liviꞌ labanaꞌine nenenizave. Idoꞌ nemuꞌ nene gololoꞌ gehepeve minineꞌ nu-muno ebeꞌ neꞌminisasi minilisave. Gololoꞌ gehepeveminineꞌ neꞌmo ngelo haleko minamoloseive. Lingineaꞌmineꞌmine igi sotoꞌ igivoꞌ minikevo eveneꞌ mukiꞌ neneningi osuꞌ li minilisave. 15 Idoꞌ oloꞌ liviꞌ nene viteꞌigisa aꞌmidoꞌ somo naba ma di hiti di halekami aꞌmineliviꞌ nene numunguꞌ nizave mukiꞌ nene hize labanaꞌ ele-ngedelive li holomoꞌveloꞌ sotoꞌ ogo minelidokovoꞌ di mi-lalisave. 16 Lingine aꞌmineꞌmine igi labanatine neꞌmoeveneꞌ nene hize labanaꞌ ele-ngedelive li di sotoꞌ igisaigi mili minilizaniꞌ monovo nene lamineꞌ ogavo nemuꞌnene eveneꞌ nete ningi Okulumokuꞌ Metibine nene opoꞌnililisave. Nemuꞌ labanatine nedunuꞌ hize labanaꞌ ili minilo.

Moseꞌ Lo Huko Lineꞌ Gamazimuꞌ Gizineꞌ Gamazi

Page 17: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 5:17 17 MATAIOꞌ 5:2117 Lingine nenikumuꞌ Oꞌmosoꞌmi louꞌ gamazi Moseꞌ

lo huko lineꞌ nesi Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi polohetenete li sotoꞌ aniꞌ nesi gili damilo lo aꞌmine gamazi izehukolosa ahe li gilamilo. Nene ize hukolosa amuve.Monovoꞌve lo sotoꞌ ogo do gihile izelesa ogo nouvoniꞌve. 18 Gamazi mene mo laminetoꞌ nolo-lingimuve: Oꞌ-mosoꞌmo lo huko lineꞌ gamaziutiꞌ nene gamazi ngomo hanitekisi mo vo tolovo amivo okulumokisi misubosi osuꞌlilisineꞌ gameneukisi aꞌmine louꞌ gamazi nene ha minele-seive. Lamineꞌ ha mino aꞌmine gamazi mukiꞌ nene gihileizosavoꞌ nene osuꞌ loloseive. 19 Ve ma ingine Oꞌmosoꞌmogili dalizave lo louꞌ gamazi lo huko-lidineꞌ mukikutiꞌngomo gidini ma minineꞌ nemukisi haza niteꞌ ve li avutoꞌigi mini eveneꞌ mamuꞌ linginesi aꞌmineꞌmine igi avu-toꞌ igi minilizaniꞌ nesi lamineꞌ oloseive li apizi ngim-ilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo engikumuꞌ eiꞌ gizebouꞌ vi hilavetimuliseuꞌ limi minave ve lo lo-ngedeleseive. Neꞌminelo-ngedelineꞌza ve ma ingine aꞌmine louꞌ gamazi mukiꞌnene gili di mini eveneꞌ mamuꞌ linginesi aꞌmineꞌmine igigili di minilizave li apizi ngimilizave ingine Oꞌmosoꞌmigizebouꞌ vi hilaveti muliseuꞌ dizi minilisave. 20 Idoꞌnemuꞌ nene naza nolo-lingimuve. Lingine Oꞌmosoꞌmilouꞌ gamazi apizi lingimaaꞌ avesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌavesi ingine eveneꞌ mukiꞌ ngivileꞌ igi ve lisiheꞌ lamineꞌnizave ve li gilaaꞌ nahe. Gililo. Lingine lisiheꞌ goloso igimini aꞌmine monoꞌ li-lingimaaꞌ aniꞌ aleve nene ngivileꞌigi minamilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ mo kekeꞌ vihilamilisave.

Lizeboloꞌ Molaliꞌmi Gamazi21 Idoꞌ louꞌ gamazi gozopoꞌ avotinginemuꞌ neꞌmine lo

Moseꞌ lo huko gizineꞌ ma nene mo gili nizave: Gazaeveneꞌ ma bele helamozo. Nemuꞌ nene eveneꞌ ma belehelelive nene gonitoꞌ eleꞌmize mili lihimeꞌve imilisave.

Page 18: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 5:22 18 MATAIOꞌ 5:2922 Ne neineꞌza ma lo-lengemeloze. Ve ma aza ve mamuꞌizeboloꞌ dalineꞌ nene gonitoꞌ oteleseive. Idoꞌ ve ma azave mamuꞌ dingani negi goloso ve lo-delive nene goniꞌnabaloꞌ oteleseive. Idoꞌ ve mamuꞌ gaza gamazi gelesaꞌ-mane dingani goloso mene lo lo-delive nene olokuꞌ vaaꞌakaloꞌ mine molaloseive. 23Nemuꞌ nene gaza initeꞌ ma Oꞌ-moso emelesa monoꞌ numunguꞌ dizo aꞌmine initeꞌ milaaꞌholomoꞌveloꞌ olihe nomolo ve ma nenikumuꞌ mulunouꞌgoloso gelo lihimeꞌne do neive lo aꞌmidoꞌ gaka liteꞌ lo geloma 24 Oꞌmoso emelineꞌ initeꞌ nene holomoꞌveloꞌ molamoaꞌmidoꞌ huloko vo aꞌmine lihimeka do neiveꞌmi mulunouꞌnene do lamineꞌ o-dezo. Do lamineꞌ o-dosa nene ogoOꞌmoso emelineꞌ initeꞌ nene holomoꞌveloꞌ molo-delesane.

25 Ve maliꞌmo goniꞌ o-gedelesa geleꞌmize do zasilanovivo ma nene zasiꞌmo minosa hulo pilisi veti aꞌninguꞌogavo huli galapusoloꞌ i-gidikelizaze. Akala olihe nivima gaza liteꞌ lo gonitoꞌ geleꞌmize molaliveꞌmi mulu-nouꞌ do hongu lo-do zogo molo-dezo. 26 Naza lamineꞌlo-gemeloze. Gaza zogo emo mulunouꞌ do hongu lo-damanivo galapusoloꞌ huli-gidilizaniꞌ nene gaza aꞌminguꞌmino lihimeka apasekaꞌ apasekaꞌ ogominomeni hize osuꞌgehepeve losavoꞌ nene osuꞌ losa volosane.

Veneꞌ Longoꞌ Ogakumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi27 Moseꞌ lo huko lineꞌ gamazi neꞌmo gaza veneꞌ ma

longoꞌ amozo lo neineꞌ ma mo gili nizave. 28Gili nizaniꞌzaidise nazama lo-lengemelove: Vema azaVeneꞌ alumamuꞌningoma duvo lo gelelineꞌ nene eiꞌ luloliꞌmo aꞌmine veneꞌnene longoꞌ ineꞌ geleleseive. 29Nemuꞌ nene veka zamelatiꞌningaineꞌ neꞌmo goloso initekumuꞌ luka otavo ma aꞌmineveka neꞌmo geleꞌmize goloso ogavo Oꞌmosoꞌmo olokuꞌhulo-gedalize. Aꞌmine monovo goloso nene hulilineꞌneꞌmo veka mene kuluhize hulaineꞌ gilivo minelineꞌ nenelamineꞌ oloseive. Okonga mukiꞌ lamineꞌ ha do minaaꞌ

Page 19: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 5:30 19 MATAIOꞌ 5:34nene mo neineꞌza okonga mukiꞌ lamineꞌ ha do minaineꞌneꞌmomudise vo olokuꞌ minaaꞌ akaloꞌ geleꞌmizemolalineꞌnene geikumuꞌ lamineꞌ amoloseive. Nemuꞌ nene vekagoloso nene kuluhize hulaineꞌ gilivosa monovo golosonene hulozo. 30 Idoꞌ anga zamela neꞌmo lihime daaꞌ akaloꞌgeleꞌmize nomolavo ma aꞌmine anga neꞌmo geleꞌmizegoloso ogavo Oꞌmosoꞌmo olokuꞌ hulo-gedalize. Aꞌminemonovo goloso hulilineꞌ neꞌmo anga mene huko hulaineꞌgelavo minelineꞌ nene lamineꞌ oloseive. Idoꞌ okongamukiꞌ lamineꞌ ha do minaaꞌ nene mo neineꞌza neꞌmomudise olokuꞌ vaaꞌ akaloꞌ geleꞌmize molalineꞌ nene lisiheꞌo-gedamoloseive. Nemuꞌ anga nene huko hulaineꞌ gilivolihime daaꞌ akaloꞌ nene vamozo.

Veneꞌ nGimisele Hulaaꞌ Gamazi(Mataioꞌ 19:9; Malekoꞌ 10:11-12; Lukaꞌ 16:18)

31 Moseꞌ lo huko lineꞌ gamazi ma neꞌmino neive: Vemaliꞌmo aza elenahine hulo-delove lo ma veneꞌ mene mohulo-dekuve lo luhuvo gizo emosa hulo-delive. 32 Neneineꞌza neniꞌ ma lo-lengemeloze: Ve ma elenaho gopomonamo nolineꞌ initeꞌ mamuꞌ haza hulo-delineꞌ neꞌmolouꞌ gamazi ma veneꞌ vadingine huli ve maloꞌ vamilo lominineꞌ ma nene avutoꞌ ogo ve gohiloꞌ vilineꞌ nene lihimedaloseive. Dalineꞌ nene gomuꞌ vanahi monovo neꞌmolihime mineleseive. Idoꞌ ve gohi maliꞌmo aꞌmine veneꞌdalineꞌ nene louꞌ gamazi ve maliti eleꞌningine damilo lominineꞌ ma nene avutoꞌ ogo lihime daloseive.

Oꞌmosoꞌmi Veleloꞌ Lo Hukaaꞌ Gamazi33 Idoꞌ louꞌ gamazi gozopoꞌ avotingine tiꞌ li li-ngimaniꞌ

nesi mo gilikeniꞌ ma neive: Initeꞌ neꞌmine olosuve loanga dizo lo hukolo ma soza lamozo. Oꞌmosomuꞌ initeꞌolosuve lo anga dizo lo huko lo-emanidoꞌ nene ha olosane.34 Ne neineꞌza neniꞌ ma lo-lengemeloze. Lingine initeꞌmamuꞌ adine dizi lamineꞌ nolune li kekeꞌ mo li hukamilo.

Page 20: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 5:35 20 MATAIOꞌ 5:41Okulumoꞌ nene Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledo minaaꞌ neineꞌmoꞌmosiꞌve neinako nemuꞌ okulumokuꞌ li izi adine dizilamineꞌ nolune li li hukilizaniꞌ nene Oꞌmosomuꞌ li adinedizaniꞌ geleleseinako nemuꞌ neꞌmine amilo. 35 Idoꞌmisubonene Oꞌmosoꞌmo gizene liseminaaꞌ neineꞌ initeꞌve nenakonemuꞌ misubouꞌ li izi adine dizi lamineꞌ nolune li lihukamilo. Idoꞌ Zelusalemi ebeꞌ nene Guvelesi ve nabaꞌminumuno ebeꞌve nenako nemuꞌ Zelusalemi ebekuꞌ li iziadine dizi lamineꞌ nolune li li hukamilo. 36 Idoꞌ lamineꞌnolune li lengiꞌ godotingukisi li izi lamilo. Lamineꞌ nolunelo godoteuꞌ lo izo loloneꞌ nene geni amivo ha lolosune ligili nizahe. Lingine godotine zopovo hamokisi mokonopegonobupe minineꞌ nene gonobupe mokonope loloꞌ ilivelikevo neꞌmine amoloseive. Langisetine godotine zopovonene ngeli di atoꞌ amilisave. Oꞌmoso hamoꞌ neꞌmo haoloseive. Nemuꞌ nene godotinguꞌ li izi lamineꞌ nolunelilizaniꞌ nene Oꞌmosola li izi laniꞌ geleleseinako nemuꞌgodotinguꞌ li izi adine dizi gamazi mamuꞌ lamineꞌ noluneli li hukamilo. 37 Initeꞌ mamuꞌ oꞌve noluve lo ma mo oꞌvelaminetoꞌ lozo. Idoꞌ oo noluve loma nenemo oo laminetoꞌlozo. Idoꞌ initeꞌ masi masi lo molo lo huko lilineꞌ neneSatanilatiꞌ sotoꞌ ineꞌ lolosane.

Initeꞌ Goloso I-ngidikevo Ingine Aꞌmineꞌmine I-ngidamilizaniꞌ Monovoliꞌmi Gamazi

(Lukaꞌ 6:29-30)38 Moseꞌ lo huko lineꞌ gamaziuꞌ tiꞌ lo neineꞌ gili nizaniꞌ

ma neive. Idoꞌ ve maliꞌmo ve maliꞌmi vele hizo likavo maeze vele hizi likilo. Idoꞌ vele gavulo bele ledavo ma ezevele gavulo bili ledilo. 39 Neꞌmine lo neineꞌ ma neineꞌzanaza idise ma lo-lengemelove: Lingine ma nilingibilavoma ingine di tiꞌni ngibilamilo. Idoꞌ gatine zamela niizavoma hela adavalasi izilizaze. Mine velepeꞌ izilo. 40 Idoꞌ siotingomo lulouꞌ izikaniꞌ nene dalone li gonitoꞌ lengeleꞌmizenimilavo ma saketitine izikaniꞌ nesi di ngimilo. 41 Idoꞌ ve

Page 21: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 5:42 21 MATAIOꞌ 5:47malite heneniꞌine gihi-ngidi aka liꞌnibe gidiniloꞌ di vilonilavo ma aka haꞌna gidini nesi ha gihi-ngidi vilo. 42 Idoꞌve malite lengitatiꞌ initeꞌ ma dalone li longoꞌ navo ma hangimilo. Idoꞌ lengitatiꞌ initeꞌ ma do vo do-lengede minoalingeꞌ do lengemelone nilavoma aꞌmanapa igi mehedinengimamilo.

Biluvate lute nGemakumuꞌ Gamazi(Lukaꞌ 6:27-28)

43 Idoꞌ tiꞌ li laaꞌ naniꞌ mamo gili nizaniꞌ ma neive: Lengiꞌzuho avita minaniꞌ nene lutine ngimilizaniꞌza biluvatinenene lutine ngimamilo. 44 Neꞌmine li laaꞌ naniꞌ ma neneneineꞌza neniꞌ ma lo-lengemelove: Biluvatine nene lutinengimi goboni mili-lingidilizavemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo en-gita minelive li Oꞌmosola lilo. 45 Neꞌmine ilizaniꞌ neneOkulumokuꞌ metibi izipahala zuho gihile minilisave. Ee,Okulumokuꞌ metibo Oꞌmoso aza eveneꞌ do kegeso velaminekovoꞌ do lamineꞌ o-ngedo eveneꞌ goloso lovo imaaꞌave nene do lamineꞌ o-ngedamo hulo-ngedesaꞌmineꞌza eiꞌlavo hoꞌve neꞌmo silingengeꞌneꞌve hulo eveneꞌ golososilaminekisi nene do lamineꞌ o-ngedaaꞌ neive. Idoꞌ lavogoline nene izo eveneꞌ lisiheꞌ lamineꞌ minanikisi mina-manikisi nene do lamineꞌ o-ngedaaꞌ neive. Nemuꞌ nenelingine aꞌmineꞌmine igi lovo vetine nene lutine ngimigoboni mili-lingidaaꞌ navemuꞌ Oꞌmosola li neꞌmine igidi lamineꞌ i-ngidilizaniꞌ nene eze emeni damenisi miniOkulumokuꞌ metibi izipahala gehepeve minilisave. 46 Idoꞌlingine luꞌine lingimaaꞌ navevoꞌ nene lute ngemesoꞌ Oꞌ-mosoꞌmo meni lemeleseive li gilaaꞌ nahe. Lingine tak-isi daaꞌ navemuꞌ eveneꞌ goloso nizave li-ngidaaꞌ naveidoꞌ inginesi aꞌmineꞌmine igi luꞌine ngimavevoꞌ ngimaaꞌnaniꞌza lingine nene ma ngivileꞌ igi monovo lamineꞌ madamanako Oꞌmosolatiꞌ menima damilisave. 47 Idoꞌ linginelengiꞌ zuhovoꞌ zogo mili-ngidi gekeꞌ vokeꞌ li-ngidaaꞌ naniꞌ

Page 22: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 5:48 22 MATAIOꞌ 6:5nene lingine eveneꞌ gohi mukiꞌ minaniꞌ ngivileꞌ ogomonovo lamineꞌ ma daaꞌ none li gilaaꞌ nahe. Eꞌe, hetaatoꞌ veOꞌmosomuꞌ gilamave inginesi aꞌmineꞌmine igi engiꞌzuho zogo mili-ngidi gekeꞌ vokeꞌ li-ngidaaꞌ nanako nemuꞌlingine atoliꞌmine igi monovo lamineꞌ nene ma damave.48 Nemuꞌ nene Okulumokuꞌ metibo lisiheꞌ lamineꞌ golosoneineꞌ neꞌmini linginesi lisiheꞌ lamineꞌ goloso minilo.

6Eveneꞌ Nasahiliꞌ O-ngedaaꞌ Monovomuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi

1 Lingine monoꞌ lamineꞌ di minaaꞌ naniꞌ nene evenelitedi naba i-lingidilizave lisavoꞌ di minamilo. Evenelite maningilizahe ningamilizahe li minilizaniꞌ nene Okulumokuꞌmetibo neꞌmomeni ma nenemomolo-lengedamoloseive.

2 Nemuꞌ nene gaza eveneꞌ ma nasahiliꞌ noo-ngedoma eveneꞌ luꞌine sitakisi velite monoꞌ numunguꞌ nehemaketiloꞌ nehe eveneꞌ nasahiliꞌ i-ngidilisa eveneꞌ ningilopoꞌni lilizave li hosoꞌ izaaꞌ naniꞌ neꞌmine nene amilo.Naza lamineꞌ ma lo-lengemeloze: Eveneꞌ ningilizaheli eveneꞌ sotoꞌ nasahiliꞌ i-ngidikevo evenelite ningi dinaba i-ngidaniꞌ neꞌmo alingeꞌ daliza meniꞌine gidini manene mo loloꞌ ogavo mo dikeve. 3 Mo dikeniꞌza neneneꞌmine ami eveneꞌ ma nasahiliꞌ i-ngidili ma nene lengiꞌzuho laminelitesi gilikelizaze li minisa 4 sunoꞌ nasahiliꞌ i-ngidilo. Neꞌmo nasahiliꞌ i-ngidilizaniꞌ nene sunoꞌ initekisiningo gelaaꞌ ive metibo Oꞌmoso neꞌmo meni lengemele-seive.

Oꞌmosola laaꞌ Monovomuꞌ Apize ngimineꞌ Gamazi(Lukaꞌ 11:2-4)

5 Idoꞌ lingine Oꞌmosola lili ma eveneꞌ luꞌine sitakisiminadite oꞌmotoꞌ nehe monoꞌ numunguꞌ nehe eveneꞌ

Page 23: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 6:6 23 MATAIOꞌ 6:15mukiꞌ di geseꞌ igaꞌ aniꞌ ebetoꞌ mini ma ningilizahe li Oꞌ-mosola laaꞌ naniꞌ neꞌmine igi lamilo. Naza lamineꞌ ma lo-lengemelove: Ingine eveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ neꞌmine aniꞌneꞌmo alingeꞌ daliza meniꞌine mo dikeve. 6 Nemuꞌ nenegaza Oꞌmosola lolo ma gasivoꞌ numungauꞌ sunoꞌ vo akahegizo mino aꞌmine sunoꞌ numuno lulouꞌ naninguꞌ minivemahine Oꞌmoso nene opoꞌni lozo. Neꞌmine oganivo sunoꞌiniteꞌ ningaaꞌ ive maho Oꞌmoso aza meni gemeleseive.

7 Idoꞌ lingineOꞌmosola niliima sozaOꞌmosomuꞌ gilaveteOꞌmosotela gohi lo gohi lo univo gele lemelive li gamazivaiꞌ mukiꞌ likaꞌ likaꞌ igi laaꞌ naniꞌ neꞌmine igi lamilo.8 Nanitekumuꞌ lilisa nahe nemuꞌ metibo nene gomuꞌgelavosa alingeꞌ nene eita lilisanako nemuꞌ nene gamazimukiꞌ hazamuꞌ lami aꞌmine Oꞌmoso gihilemuꞌ gilamaveteigaꞌ naniꞌ neꞌmine amilo. 9 Lingine Oꞌmosola neꞌminisalilisave:Okulumokuꞌ meteho,Okulumokuko igaꞌ nadiꞌmine ogo laza misubolasi mene

aꞌmineꞌmine olobo.Adoꞌ geiꞌ guliveka nene eveneꞌ vaiꞌ gelekunivo dizosa

miniliho.10 Idoꞌ eveneka gizebo o-ledelineꞌ nene lelita mudise sotoꞌ

iliho.Idoꞌ geiꞌ lukalokovoꞌ ogo molo minelobo.11 Idoꞌ idise naloneꞌ nosoꞌ nitete lemezo.12 Idoꞌ laꞌlise lihime di li-daveti lihimeꞌine mo hulo-

ngedekuneꞌ nenakoaꞌmineꞌmine ogo gaza leliꞌ lihimete hulo-ledezo.13 Idoꞌ lemenguꞌ nene leleꞌmize molamogoloso melehi anauꞌ voloningutiꞌ nene leleꞌmize tiꞌno do

luꞌ izezo lilisave.14 Idoꞌ lingine eveneꞌ lihime di-lingidaveti lihimeꞌine

huli-ngidilizaniꞌ nene Okulumokuꞌ metibo aza lengiꞌ li-himetinesi hulo-lengedeleseiha 15 eveneliti lihimeꞌine

Page 24: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 6:16 24 MATAIOꞌ 6:22huli-ngidamilizaniꞌ nene metibo aꞌmineꞌmine ogo lengiꞌlihimetinesi hulo-lengedamoloseive.

Monokumuꞌ Ve Li Nosoꞌ Niteꞌ Malise Igakumuꞌ Lineꞌ Gamazi16 Idoꞌ monokumuꞌ ve lii nosoꞌ niteꞌ malise ili ma

luꞌine sitakisi evenelite igaꞌ naniꞌ neꞌmine igi muheleꞌ iminamilo. Aꞌmine ve monokumuꞌ ve li nosoꞌ niteꞌ maliseigi ma ingine initeꞌ malise ogo noneꞌ nene eveneꞌ ningigililizave li veꞌine goꞌine di lamineꞌ ami muheleꞌ aheleꞌigivoꞌ minaaꞌ nave. Naza lamineꞌ ma lo-lengemelove. In-gine eveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ neꞌmine aniꞌ neꞌmomeniꞌinenene mo dikeve. 17 Idoꞌ gaza monokumuꞌ ve lo nosoꞌniteꞌ malise o no ma eveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ muheleꞌogo monamo goka veka nosoꞌ izo madungauꞌ uveli holodo lamineꞌ ogo monezo. 18 Neꞌmine oganivo eveneꞌ netenosoꞌ niteꞌ malise o nane li ningi gilamavo sunoꞌ neꞌmineolosaba sunoꞌ mino sunoꞌ minineꞌ initeꞌ ningaaꞌ ive mahoneꞌmo ningo meni gemeleseive.

Okulumokuko Heneni nGaneni Molaloningumuꞌ LineꞌGamazi

(Lukaꞌ 12:33-34)19 Lingine misubouko mene heneni nganeni mo mil-

amilo. Giꞌningonite hukikevo idoꞌ gabahitavo idoꞌ gumineve nete numuno izi veꞌvizi dizi daaꞌ naze. 20 Nemuꞌnene heneni nganenitine nene giꞌningonite hukamavogaba hitamivo gumine vete damilizaniꞌ o minineꞌ ebeꞌOkulumokuko nene milalo. 21 Lutine nene henenitineminelida minelineꞌ nenako nemuꞌ nene henenitine Oku-lumokuko milalo.

Okodeꞌmi Oloꞌ liviꞌ Nemuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi(Lukaꞌ 11:34-36; 16:13; 12:22-31)

22 Eveneꞌ voloneꞌ akate nene vete neꞌmo oloꞌ liviꞌneꞌmino mino do sotoꞌ o-ledaaꞌ neive. Idoꞌ lukaliꞌmivele lamineꞌ ha minelineꞌ nene Oꞌmosoꞌmo okonga luka

Page 25: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 6:23 25 MATAIOꞌ 6:27mukiꞌ nene hize labanaꞌ ele-gedeleseive. 23 Idoꞌ lukaliꞌmiveleꞌve goloso o nolineꞌ neꞌmo nene okonga lukauꞌ nenelitiꞌmusovoꞌ ize vaiꞌ lo mineleseive. Ee, labanaꞌ ele-gedelineꞌ initeꞌ nene goloso ogavo lukauꞌ litiꞌmuso izelineꞌnene, agae, mo litiꞌmuso gehepeve golosouꞌ minelesane.

24 Idoꞌ vemaliꞌmo gono eveneꞌ sitatoꞌ ngeloma damolo-seive. Aꞌmine ve sitatoꞌ gono dalosa ilineꞌ nene ve hamotama lulo emeleseiha sitaꞌ nene lulo ngelo ngemamoloseive.Mala lulo emelineꞌ nene mala lulo emamoloseive. Idoꞌma veloꞌ giꞌmizo eze gono amuzo molo dalineꞌ nene mavemuꞌ goseleꞌ belavo gono gamazi lo-delineꞌ nene ngelodamoloseive. Aꞌmineꞌmine ogo gaza moniloꞌ gono doluka aꞌmine moniuꞌ molo lamineꞌ ilineꞌ nene luka Oꞌmosoemo gamazi lidoꞌ gele do eze gelekeleꞌ o-daaꞌ anive ngelominamolosane.

Gate Mukiꞌ Gelaaꞌ Monovomuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi25Nemuꞌ naza tiꞌ lo nolo-lingimuve: Gaꞌnaliꞌmo helamo

vetesi ha mineloningumuꞌ nosoꞌ niteꞌ nene nani nalonivolii gopo gatine gilaaꞌ naniꞌ nene alamilo. Idoꞌ okodi-dokumuꞌ nene naniteꞌ ngolalonivo li gopo gatine gilaaꞌnaniꞌ nesi nene mo alamilo. Vetesi minevoꞌ alevoꞌ ogominaaꞌ neꞌmo nosoꞌ niteꞌ nene ivileꞌ ogosa initeꞌ nabaneivo idoꞌ okode neꞌmosi nene okodeloꞌ initeꞌ nene ivileꞌogo initeꞌ naba nenaze. Nemuꞌ nene gopo gatine gil-amilo. 26 Idoꞌ lingine veleta pateli monaaꞌ naniꞌ namaneti monovo nemuꞌ nene ma gatine giliꞌ nalo. Inginenaliza nosoꞌ niteꞌine nene zuhoꞌ isaꞌmaniꞌ nenako nemuꞌnene nosoꞌ niteꞌ dolizi di milaaꞌ numunguꞌ nene mil-isaꞌmaniꞌza Okulumokuꞌ metibo neꞌmo nene nosoꞌ niteꞌngemaaꞌ neive. Neꞌmine o-ngedaaꞌ neineꞌza lengiꞌ netengivileꞌ igi initeꞌ naba nizanako Oꞌmosoꞌmo lengikumuꞌnene ha gele minaaꞌ neive. 27 Lengikutiꞌ ve zaholiꞌmoiniteꞌ matakumuꞌ gopo gala ma gele do vo minelidiꞌmoeze mino molo ilineꞌve nene do haꞌna ilive. Mo ngelo

Page 26: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 6:28 26 MATAIOꞌ 6:34ngomosi ma do haꞌna amoloseize. Nemuꞌ nene gopogatine gilamilo. 28 Idoꞌ okodidoꞌ initekumuꞌ nene nanimuꞌgopo gatine gilaaꞌ nave. Guviseuꞌ guvovo initeꞌ nenedizi guvovo igaꞌ naniꞌ nemuꞌ nene ningi gililo. Inginegono di okoꞌnidoꞌ initeꞌ nene ma ongoti ngilisaꞌmaniꞌzaOꞌmosoꞌmo do lamineꞌ o-ngedaaꞌ neive. 29 Gozopoꞌ gu-velesi ve Solomoniꞌ nene okoꞌnoloꞌ initeꞌ lamineꞌ golosongolaaꞌ ineꞌza naza ma lo-lengemelove. Aza ngolaaꞌ ineꞌiniteꞌ nene lamineꞌ minaniꞌza guvovo igaꞌ naniꞌ initeꞌnene mo ngivileꞌ isaꞌmaniꞌ ve. 30 Idoꞌ aꞌmine guvovoiniteꞌ nene initeꞌ lamineꞌ neꞌmine minamo gamene haꞌnaminesaꞌmive. Idise ha minelineꞌza aizeꞌ nene gokoꞌ lavoevenelite olokuꞌ di gizilisave. Neꞌmino neineꞌza Oꞌmosoneꞌmo aꞌmine guvovo initeꞌ nene do lamineꞌ goloso ogaꞌneive. Oꞌmoso neꞌmo haza initeꞌ aꞌneꞌmine nene ha dolamineꞌ o-ngedaaꞌ neineꞌ nenako lengiꞌ nene guvovo initeꞌngivileꞌ igi initeꞌ naba nizaniꞌ nenako okodidoꞌ initeꞌ nenema lengemamilidoꞌ o neihe. Ha lengemelidoꞌ o neive.Nemuꞌ nene lingine amuzo mili Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌilizanako gili eleꞌvoleꞌ amave. 31 Nemuꞌ nene linginenosoꞌ niteꞌ zatiꞌ nalone idoꞌ okodeloꞌ initeꞌ zatiꞌ daloneli gopo gatine gilamilo. 32 Nevoꞌmine manaꞌmine gaꞌinenene Oꞌmosoꞌmi zuhominamave nete gili aꞌneꞌmine initeꞌvisetoꞌ minaaꞌ nave. Okulumokuꞌ metibo neꞌmo neneaꞌmine dalisa gilaniꞌ initeꞌ ne dami haza ma minamilisavelo gele neive. 33 Ne neineꞌza initeꞌ maloꞌ maloꞌ olihelutine milami Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledeli monovolokisimonovo lisiheꞌvelokisi nene gomuꞌ lutine mili giliꞌ li mi-lalo. Neꞌmine igi Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledeli monovolok-isi monovo lisiheꞌvelokisi lutine mili visetoꞌ minilizaniꞌnene aꞌmine initeꞌ nesi lehize-lengedo aꞌmine okodinelosuvoꞌmi initeꞌ mataꞌ nesi nene ha lehize-lengedeleseive.34 Aizeꞌ sotoꞌ ilineꞌ initeꞌ nene aizekumuꞌ gizebo ha o

Page 27: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 7:1 27 MATAIOꞌ 7:6neinako lingine idise nene aꞌmine aizeꞌ initekumuꞌ gopogatine gilamilo. Idise sotoꞌ ilineꞌ initekutiꞌ geni ma sotoꞌilineꞌ nene idise gihiliza votigileloꞌ o neivo aizeꞌ nesi initeꞌma sotoꞌ ilineꞌ nene asiꞌve gamene aizeꞌ neꞌmo gihilizavotigileloꞌ lengemelidoꞌ o neinaze. Aizeꞌ nadolone li gopogatine gili minavo lingivizalive. Oꞌmosoꞌmo initeꞌ mata-tine lehize-lengedeleseize. Neꞌmine manaꞌmine initeku-muꞌ nene gopo gatine gilamilo.

7Eveneliti Lihimemuꞌ Gamazi Izeꞌ mili Li-ngidamilo(Lukaꞌ 6:37-38, 41-42)

1 Oꞌmosoꞌmo lengiꞌ monovomuꞌ izeꞌ molo dovo ledevoꞌogo lamilingisi lingine eveneꞌ maliti monovo divi lediviꞌigi inginemonovomuꞌ izeꞌmili lamilo. 2Evenelitimonovo-muꞌ izeꞌ mili lilizaniꞌ nene aꞌmineꞌmine ogo Oꞌmosoꞌmolengiꞌ monovomuꞌ izeꞌ molo loloseive. Idoꞌ lingineeveneꞌ i-ngidilizaniꞌ votigilelokovoꞌ aza aꞌmineꞌmine o-lengedeleseive. Nemuꞌ nene monovoꞌinemuꞌ izeꞌ mililamilo. 3 Idoꞌ gaza veka gihileuꞌ za lana naba vo neineꞌmamuꞌ nene ningo gelamo vemaliꞌmi veleuꞌ initeꞌ ngomolasolo vo neineꞌ nene nanimuꞌ ningaaꞌ nane. 4 Idoꞌ geꞌmoveka gihileuꞌ za lana naba vo neivosa gaza ve mamuꞌ vekagihileuꞌ initeꞌ ngomo vo neineꞌ nene do hulo-gedelove lolo-delinidoꞌ o neihe. Ne nomive. 5 Gaza soza sunolavoꞌmonaineꞌmene veka gihileuꞌ za lana voneineꞌ nene gomuꞌdo hulokosavoꞌ nene maliꞌmi vele gihileutiꞌ initeꞌ lasolovo neineꞌ nene ninge guno ogo do hulo-delineꞌ o neive.Ee, monovo goloso naba daaꞌ naineꞌ nene gomuꞌ hulosavoꞌmaliꞌmo monovo goloso ngomo ma do nolineꞌ nene dolisiheꞌ o-delesane. 6 Lingine monoꞌ nene eveneꞌ golosogulo neꞌmine minaniꞌ engiꞌ nene ngimamilo. nGimilizaniꞌ

Page 28: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 7:7-8 28 MATAIOꞌ 7:13-14ingine dami velepeꞌ izi lingibililisave. Idoꞌ aꞌmine gono-liseꞌvesi initeꞌ meniꞌve dize neineꞌ nene ize ngimamilo.Ingine aꞌmidoꞌ lisi lana igi di goloso ikelizaze.

Oꞌmosola Longoꞌ Ogo Vokuꞌ Laakumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi(Lukaꞌ 11:9-13)

7-8 Idoꞌ initeꞌ ma dalone li Oꞌmosola lilizave mukiꞌ netenene initeꞌ ha dalisave. Idoꞌ Oꞌmosolatiꞌ nene initeꞌ maviseꞌ ilizave nete nene ha ningilisave. Idoꞌ akaheloꞌ okohoꞌizilizave nene Oꞌmosoꞌmo ha siꞌze-ngedeleseive. Nemuꞌlinginesi Oꞌmosola initeꞌ mamuꞌ longoꞌ ilizaniꞌ nene halengemeleseive. Idoꞌ viseꞌ ilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo halengelebizeleseive. Idoꞌ akaheloꞌ okohoꞌ izilizaniꞌ neneOꞌmosoꞌmo ha siꞌze-lengedeleseive. 9 Ve ma lengikutiꞌgipeleꞌmo sikonimuꞌ lilineꞌ nene geheni mene do nozo loemelihe. Ne nomive. 10 Idoꞌ aꞌmine gipele neꞌmo alahaꞌma nalove lo lilineꞌ nene sataꞌ ha do emelihe. Ne nomive.11 Lingine nevo ha eveneꞌ golososi nilizaha izipahatinezuho nene ha gizebo lamineꞌ i-ngidi initeꞌ lamineꞌ neneha ngimaaꞌ nave. Nemuꞌ nene linginesi lingivileꞌ ogolamineꞌ minive Okulumokuꞌ metibo neꞌmo nene eveneꞌingine vokuꞌ li ezela laaꞌ nave nene initeꞌ lamineꞌ mangemamilihe. Oꞌve. Mo atoliꞌmine ogo ngemeleseive.

12 Lingine eveneꞌmalite neꞌminemanaꞌmine i-lidilizaveli gili ma nene engikisi aꞌmineꞌmine i-ngidilo. Neꞌmineilizaniꞌ nene Moseꞌ gizineꞌ louꞌ gamazi mukiꞌ nesi idoꞌgili dalizangumuꞌ ve li polohetelite gizaniꞌ gamazi mukiꞌmaꞌmi mehene ne neive.

Gateni nGomouꞌ Vo Holaakumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi(Lukaꞌ 13:24)

13-14 Simeꞌ naaꞌ ebeliꞌmi gateni nene naba neive. Idoꞌakaꞌve nesi naba goloso neive. Neꞌmino minavo aꞌmineakaliꞌmi gatenguꞌ nene eveneꞌ mukiꞌ vi hilaaꞌ nave.Neꞌmine igaꞌ naniꞌza vi minevoꞌ minevoꞌ ngemeni dameni

Page 29: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 7:15 29 MATAIOꞌ 7:21daliza akaꞌmi gateniꞌve nene ngomo lasolo neive. Idoꞌakaꞌve nesi ngomo lasolo goloso minavo eveneꞌ hamohamoꞌ nete aꞌmine aka nene viseꞌ igi ningi vaaꞌ nave.Nemuꞌ nene lingine gateni ngomouꞌ nene dizilo.

Gosohoꞌ Nasahatoꞌ Polohete Nemuꞌ Eheꞌ Ogo NingosaMineloningumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi

(Lukaꞌ 6:43-44)15 Soza saza li Oꞌmosoꞌmi gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ unive

polohete none laaꞌ avemuꞌ lingine ningisa minilo. Ingineloposo gulo eveneꞌ ngibilaaꞌ aniꞌ gulo neꞌmine luꞌinegolososi mini linginela alizaniꞌ nene engiꞌ monovo dihaleki ngibilamaaꞌ ave sipisipi ize gidini alisanako nemuꞌengikumuꞌ eheꞌ igi gizebo lamineꞌ igi minilo. 16 Igimili ilizaniꞌ nene gihile lamineꞌ izelihe izamilihe neneningisa engiꞌmonovo nene ningi gililisave. Za lamineliꞌmigihileꞌve nene za golosoloꞌ izavo nelotiꞌ ha dalizahe.17 Oꞌve. Za lamineliꞌmovoꞌ gihile lamineꞌ izaaꞌ neivo zagoloso neꞌmo gihile goloso izaaꞌ neive. 18 Za ma lamineꞌnolineꞌ nene gihileꞌve goloso ngelo izamoloseive. Idoꞌza ma goloso nolineꞌ nene gihileꞌve lamineꞌ ngelo maizamoloseive. 19Neꞌmino neineꞌ nenako za gihile lamineꞌizisaꞌmaniꞌ za nene huki olokuꞌ gizaaꞌ nave. 20 Idoꞌ zaneꞌmine nizanako ingine soza monoꞌ laaꞌ ave igi miliilizaniꞌ gihile izelineꞌ nene lingine ningi engiꞌ monovonene ningi gililisave.

Izesuꞌ Eveneꞌ Mamuꞌ Lingine Neze Zuho Ningaaꞌ Uve MaNizamave Lilingumuꞌ Lineꞌ Gamazi

(Lukaꞌ 13:25-27)21 Idoꞌ eveneꞌma nete nenikumuꞌ Guvekasi ve, Guvekasi

ve, laaꞌ nahe. Engiꞌ netiꞌ linge ma nene Oꞌmosoꞌmogizebo o-ngedelinguꞌ vi hilamavo Okulumokuꞌ meꞌne-hine gelekeleꞌ i-di eiꞌ luloloꞌ igi mili minaaꞌ niilizavevoꞌ

Page 30: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 7:22 30 MATAIOꞌ 7:28-29eiꞌ gizebouꞌ vi hilalisave. 22 Ee, gamene nabala eveneꞌmukiꞌ nete tiꞌ li li-nimilisave: Guvekasi ve make, geiꞌvekamuꞌ ogo monoꞌ lo-ngemaaꞌ uneꞌ ma ve. Idoꞌ geiꞌvekamuꞌ ogo sikalahuꞌ goloso eveneꞌ luꞌninguꞌ minaniꞌnene ngimiselo hulaaꞌ uneꞌ ma ve. Idoꞌ geiꞌ vekamuꞌogo ato atoꞌ suno mukiꞌ nene do sotoꞌ ogaꞌ uneꞌ mave. 23 Neꞌmine li-nimilizaniꞌza neꞌmine lo laminetoꞌ lo-ngemelesuve: Lingine goloso niteꞌ diꞌmi monaaꞌ avelingine neze zuho ningaaꞌ uve ma nizamaze. Vilo.

Numuno Gizaaꞌ Monovo Sitakumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi(Lukaꞌ 6:47-49)

24-25 Ve maliꞌmo numuno ma gizineꞌ nene otohato ogaꞌiveꞌmo numuno geheni nabaloꞌ giliꞌ lo minelidoꞌ gizavogoline naba izo noso velo hepeꞌ naba elo ogo numunobilineꞌza numuno nene geheni neꞌmo do giliꞌ lavo lemoongamo amuzo molo ote minineꞌ. Idoꞌ eveneꞌ ingineneze gamaziꞌne gili di luvodoꞌ luvodoꞌ igimili eꞌmetilizaniꞌnete aꞌmine numuno gizive neꞌmine mini otohato igaꞌave minilisave. Minilisanako neniꞌ gamaziꞌne luvodoꞌluvodoꞌ igi mili ilizaniꞌ neꞌmo igi mili ilizaniꞌ nene lemoongamoloseive. 26-27 Idoꞌ ve gohi maliꞌmo numuno magizineꞌ nene aza ve negi otohato amiveꞌmo numunoamuzo molo minamilidoꞌ gepeloꞌ gizavo goline izo nosovelo hepeꞌ naba elo ogo numuno nene belavo numunonene, agae, do goloso ogo lemo pouꞌ lo izevo nguꞌvosovoꞌogo onganiꞌ. Idoꞌ eveneꞌ ingine neze gamaziꞌne gilii gilihuli luvodoꞌ luvodoꞌ eꞌmetamilizaniꞌ nete aꞌmine numunogizive neꞌmini negivoꞌ minilisave. Ee, luvodoꞌ luvodoꞌ igieꞌmetamilizaniꞌ nene negivoꞌ minilisave.

28-29 Idoꞌ Izesuꞌ aza gamazi mene lo osuꞌ lavo nemuꞌeveneꞌ mukiꞌ ingine gili voꞌine vavo upuhoꞌ aniꞌ. Ee,aza monoꞌ apize ngimineꞌ mene engiꞌ avoꞌningeliti monoꞌgamazi apizi ngimaaꞌ avete apizi ngimaaꞌ aniꞌ neꞌmino

Page 31: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 8:1 31 MATAIOꞌ 8:6apize ngemamo asi gamazi meleho neꞌmineꞌmo apizengimineꞌ gelavo nemuꞌ voꞌine vavo upuhoꞌ aniꞌ ve.

8Izesuꞌ Aza Ganadise Gize Dave Ma Do Lamineꞌ O-dineꞌ

Gamazi(Malekoꞌ 1:40-45; Lukaꞌ 5:12-16)

1 Izesuꞌ aza gololotiꞌ oto lemoogavo eveneꞌmukiꞌ golosonene eꞌmeti vaniꞌ. 2 Eꞌmeti nivavo ganadise gize davemaliꞌmo Izesuda ogo obuvolo hize emo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gu-vekasi ve, gaza do lamineꞌ o-nedelineꞌ amuzokasi naineꞌnene naza mo gele mino do lamineꞌ o-nedeline lo gelenouve. Gaza do lamineꞌ o-nedelesa gele nabe. 3 Neꞌminelavo Izesuꞌ aza ana hulo molo okoꞌnoloꞌ nohito tiꞌ lo lo-imineꞌ: Naza do lamineꞌ o-gedelesa gele nouve. Nemuꞌgaza lamineꞌ ozo. Neꞌmine lavo ganadise neꞌmo liteꞌ lohulo-do vavo lamineꞌ gilineꞌ. 4 Lamineꞌ gelavo Izesuꞌ tiꞌlo lo-imineꞌ: Gele nabe. Gaza lamineꞌ aineꞌ monovo neneeveneꞌ hamokisi mo lo-ngemamozo. Evenetoꞌ medelomino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive neꞌmo ganadise okon-galotiꞌ hulo-gedo vineꞌ nene ningo lo sotoꞌ ogavo gazalamineꞌ aineꞌ nemuꞌ nene evenelite ningi gililizangumuꞌve lo neꞌmine ozo: Ganadise gizi dave ingine lamineꞌ igima ize initeꞌ neꞌmine neꞌmine Oꞌmoso imilisave lo Moseꞌlo huko lidoꞌ nene eꞌmeto evenetoꞌ medelo mino Oꞌmosoiniteꞌ lehize-daaꞌ ive nene initeꞌ ma Oꞌmoso olokuꞌ gizeemelingumuꞌ nene do vo emezo.

Izesuꞌ Aza Amiliti Gizebo Veꞌmi Gelekeleꞌ Gipele Ma Do GunoO-dineꞌ Gamazi

(Lukaꞌ 7:1-10)5 Izesuꞌ aza Kahanaumi numuno ebekuꞌ novivo Loma

amiliti gizebo ve ma aza Izesuda ogo longoꞌ ogo 6 tiꞌlo lineꞌ: Guvekasi ve, neniꞌ gelekeleꞌ izipeꞌne aza neneamuzolo helavo numuda amuzolosi nomivo ongo mino

Page 32: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 8:7 32 MATAIOꞌ 8:13mulumo gono goloso do neineꞌ lae. 7Neꞌmine lavo Izesuꞌtiꞌ lo lo-imineꞌ: Naza ha vo do lamineꞌ o-delesuve. 8 Lavoamiliti gizebo ve aza tiꞌ lo Izesuꞌni lo-imineꞌ: Naza eveneꞌgoloso nouvonako aꞌneꞌmineꞌmi numuꞌneuꞌ alinidoꞌ lisi-heꞌ amane. Nemuꞌ nene vamo ha gamazivoꞌ lo lamineꞌ ozolanivo gelekeleꞌ izipeꞌne nene lamineꞌ ilive lo gele nouve.9 Idoꞌ lamineꞌ ilive lo gele nouvoniꞌ nene naza nene eveneꞌmaliti gizeboloꞌ nouve. Idoꞌ neze gizeboloꞌ nesi ami manizave. Nemuꞌ nene engikutiꞌ ve mamuꞌ vozo lokuvo havoloseive. Idoꞌ mamuꞌ ano loloniꞌ nene ha aloseive. Idoꞌgelekeleꞌ izipeꞌne nene neꞌmine ozo loloniꞌ ha oloseive.Idoꞌ aꞌmineꞌmine ogo gaza lanivo siki initeꞌ neꞌmo geiꞌgamazi ha gele do gelekeleꞌ izipeꞌne nene ha hulo-dovoloseive losa gele nosa noluve. 10 Lavo Izesuꞌ aza gamazinene gelo aizo, lo gelo eveneꞌ eꞌmeti vavemukiꞌ nene tiꞌ lolo-ngimineꞌ: Naza laminetoꞌ nolo-lingimuve. Oꞌmosomuꞌgili eleꞌvoleꞌ igaꞌ ave gehepeve ve lave Isilaeleꞌ alevelengikutikisi nene heta atoꞌ vemeneꞌmo gele eleꞌvoleꞌ ineꞌneꞌmini ve hamolitesi ma gili eleꞌvoleꞌ avo ma ningamu-voniꞌ ve. 11 Nemuꞌ nene nolo-lingimuve. Isilaeleꞌ aleveminamave hotatiꞌ ve hoꞌ dizaaꞌ idatiꞌ ve idoꞌ hoꞌ lemaaꞌidatiꞌ ve mukiꞌ ingine Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ imi hili miniAbalahamule Zakobole Isakalesi nosoꞌ niteꞌ nii ngolizeizi minilisave. 12 Minilisaniꞌza Oꞌmosoꞌmo eiꞌ gizebouꞌ vihili eze zuho minilizave lo lengeleꞌmize molaniꞌ Isilaeleꞌaleve lingine nene hulo heta ogavo litiꞌmuso gehepeveuꞌvi mini ive nama igi mulumo gili vetine ingihi langoloꞌ igiminilisave. 13Neꞌmine lo Izesuꞌ aza amiliti gizebo ve tiꞌ lolo-imineꞌ: Gaza numungala vozo. Gele eleꞌvoleꞌ ainekamanene sotoꞌ o-gemeleseive. Lavo gelekeleꞌ izipe nene lineꞌgamene gehepeveloꞌ nene lamineꞌ ineꞌ ve.

Izesuꞌ Eveneꞌ Mukiꞌ Do Lamineꞌ O-ngidineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 1:29-34; Lukaꞌ 4:38-41)

Page 33: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 8:14 33 MATAIOꞌ 8:2214 Neꞌmine ogo Izesuꞌ aza Petoloꞌ numuꞌveuꞌ dizo

Petoloꞌ elenahi izeleho nene okoꞌnoloꞌ oloꞌ lavo ongoneivo ningineꞌ. 15 Ningo Izesuꞌ aza analoꞌ davo okoꞌ-nouꞌ oloꞌ lineꞌ nene osuꞌ lo-dineꞌ. Osuꞌ lo-davo oto Ize-suꞌni nasahiliꞌ o-dineꞌ. 16 Idoꞌ nivengaꞌ molavo luꞌninguꞌsikalahuꞌ goloso minive ma Izesuda ngeleꞌmizi ikevogamazi lo-ngedo aꞌmine sikalahuꞌ goloso nene ngimiselodo hulo idoꞌ initeꞌ gizi dave mukikisi do lamineꞌ o-ngidineꞌ. 17Neꞌmine ineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi losotoꞌ ogaꞌ ive polohete Isaiaꞌ luhuvo tiꞌ lo gizineꞌ ma neneomo gihile izelive losa nene neꞌmine ineꞌ ve:Di gilizevo i-lidaaꞌ aniꞌ initeꞌ nene asiꞌve do hulo-ledoiniteꞌ lisaaꞌ ineꞌ initeꞌ nesi do hulo-lidineꞌ ve.

Izesuꞌni Eꞌmetilisa Aniꞌ Alevemuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi(Lukaꞌ 9:57-62)

18 Idoꞌ eveneꞌmukiꞌ ikaꞌ ikaꞌ igi di vodo vodo i-diminaniꞌnene ningo Izesuꞌ aza sipiuꞌ nGalilaia noso ohuno helalaeleꞌmizi vilizave lo izipahala zuho lo-ngimineꞌ. 19 Lo-ngemavo Zuda vete laaꞌ aniꞌ monoꞌ gamazi apize ngemaaꞌive maliꞌmo Izesuda ogo tiꞌ lo lineꞌ: Tisazo, naza nenegeiꞌ vilinida alinida ha geꞌmeto volosuve. 20 Lavo Izesuꞌtiꞌ lo lo-imineꞌ: Initeꞌ mukiꞌ loposo gulosi idoꞌ namasinene ingalizaniꞌ numuꞌinesiminaaꞌ naniꞌza Oꞌmosolatiꞌ vegihile neniꞌ ongalo numuꞌne nomineꞌ nenako ha neꞌmete-libe. 21 Idoꞌ eze gonoloꞌ eꞌmeti monave engikutiꞌ ve gohimaliꞌmo Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, gaza gele ne-manivomeꞌnehine vo do galese ize-dosa ogo geꞌmetelohe.22 Neꞌmine lo lineꞌza Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza gelezo.Luꞌine hele vive angise nete hililiza okoꞌine di galese iziminilisaze. Ogo neꞌmetezo.

Hepeꞌ Naba Ilineꞌ Nene Izesuꞌ Do Zou Lo-dineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 4:35-41; Lukaꞌ 8:22-25)

Page 34: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 8:23 34 MATAIOꞌ 8:3223 Neꞌmine ogo Izesuꞌ aza sipiuꞌ vo dizavo Izipahala

zuhosi igi dizikevo nosoloꞌ apiꞌ igi ledi vaniꞌ. 24 Ledinivavo hepeꞌ naba elavo neꞌmo noso nene golo gidinidizevoꞌ dizevoꞌ ogo sipi nene hito lulouꞌ velo lemeꞌ lemeꞌidiꞌmo sipiuꞌ nene vaiꞌ lolosa ineꞌza Izesuꞌ nene okise ongominineꞌ. 25 Ongo neivo izipahala zuho ingine ezela viuꞌmukoꞌ igi tiꞌ li laniꞌ: Guvekasi ve, gaza oto do luꞌ izevo.Noso neꞌmo lebele geseꞌ o leize. 26 Likevo aza lo-ngimineꞌ:Lingine lengehelele nanimuꞌ noizive. Lingine amuzo miliOꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ ilizanako gili eleꞌvoleꞌ amave.Neꞌmine lo aza oto hepekisi nososi ngelemavo inginenenemati zou li minasineꞌ. 27 Neꞌmine ikesivo sipiuꞌ minaveingine ngehelele goloso izavo gaꞌine vaiꞌ gili tiꞌ li laniꞌ: Vemeꞌmi gamazi nene hepeꞌ matesi noso matesi gili dikekoatoliꞌmine ve goloso noloseive li laniꞌ.

Ve Sitalitisi Luꞌningutiꞌ Izesuꞌ Sikalahuꞌ Goloso nGimiseleHulineꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 5:1-20; Lukaꞌ 8:26-39)28 Ingine noso helala Gadala vetida vi heteli nivavo

sikalahuꞌ goloso luꞌninguꞌ minive sitaꞌ nene gonoso mili-ngidaaꞌ aniꞌ geheni mulikutiꞌ igi Izesuꞌni voteneꞌ asineꞌ.Ingine aꞌmine ve nene goꞌine gasava goloso hize vivoeveneꞌ ingine engikumuꞌ ngehelele goloso izavo mi-nasineꞌ akala nene eveneꞌ hamokisi ngeli igi vigi mona-maniꞌ. 29 Aꞌmine ve sitaꞌ ingine gekeꞌ li Izesuꞌnimuꞌ tiꞌ lilasineꞌ: Oꞌmosoꞌmi gipele gaza nosida mene nanitekumuꞌnane. Gaza mulumo gono lemaaꞌ gamene olihe alita-minguꞌ mulumo gono lemelove losa nabe. 30 Aꞌmidotiꞌhotoꞌ ile nene ize mulise naba galese ni nizavo 31 sikalahuꞌgoloso luꞌninguꞌ minive ingine amuzonga li Izesuꞌni tiꞌli li-imasineꞌ: Gaza limisele hulolo ma nene ize mulisenaba voleti luꞌninguꞌ nene limisele hulozo. 32 Likesivo azatiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Neꞌmine li ma aloꞌ vilo lo lo-ngedavo

Page 35: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 8:33 35 MATAIOꞌ 9:5sikalahuꞌ goloso ingine velisi luꞌningutiꞌ limi igi vi izelitiluꞌninguꞌ dizaniꞌ. Dizikevo ize mulise naba ingine galeseni minaniꞌ golo aveseloꞌ nene mangilise hizi limi vi nosoohunguꞌ hili geseꞌ aniꞌ. 33 Hili geseꞌ ikevo ize gizebove ingine golise numuno ebeta vi sotoꞌ ineꞌ initeliꞌmigamaziꞌve nene mukiꞌ veteteꞌ igi ngimi ve sitaꞌ luꞌninguꞌsikalahuꞌ goloso minive netisi gamazi nesi li sotoꞌ igi li-ngimi osuꞌ laniꞌ. 34 Li-ngimi osuꞌ likevo aꞌmine numunoebekuꞌ eveneꞌ minaniꞌ mukiꞌ ingine Izesuꞌ neida aniꞌ. Iginingi engiꞌ misubo nene hulo vilive li ezela amuzongalaniꞌ.

9Ve Gebili Ma Izesuꞌ Do Lamineꞌ O-dineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 2:1-12; Lukaꞌ 5:17-26)

1 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza sipiuꞌ dizo izipahala zuhosinoso ohunoloꞌ tineꞌ mili ledi vi eze numuno ebeꞌve Ka-hanaumila vaniꞌ. 2Aꞌmida nene ve malite ve ma amuzolohele geseꞌ ogavo minive gebili ma ngakakuꞌ ongo neivozaloꞌ mili di neida aniꞌ. Idoꞌ vekise ingine gebili ma hado lamineꞌ o-deleseive li gili eleꞌvoleꞌ aniꞌ nene Izesuꞌ azamo ningo gelo aꞌmine gebili mamuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Gipeꞌneho,geiꞌ lihimeka nene mo apase-gedekuve. Nemuꞌ nene lukagaka ngi lo minivo. 3 Neꞌmine lavo Zuda vete laaꞌ aniꞌmonoꞌ apizi ngimaaꞌ avemalite luꞌninguꞌ tiꞌ li gili minaniꞌ:Ve mene veꞌmo gamazi nolineꞌ neꞌmo nene Oꞌmoso ivileꞌo-daaꞌ gamazi nolive. 4 Neꞌmine li nigilavo Izesuꞌ azaluꞌninguꞌ gilaniꞌ gamazi nene ningo gelo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ:Lingine lutinguꞌ gatine goloso nanimuꞌ nigilave. 5 Linginenenikumuꞌ nene sozavoꞌ laaꞌ neive li gilaaꞌ nahe. Nazave gebili nemuꞌ lihimeka mo hulo-gedekuve luvoniꞌ nenesoza lolohe lamineꞌ lolohe ma gilamilisave lo lapa nomivonoluvoniꞌza sozaloꞌ ve minuvodini ve gebili mamuꞌ nene

Page 36: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 9:6 36 MATAIOꞌ 9:13oto vozo nolo-duvo oto vamivo soza luvoniꞌ nene sotoꞌogavo novozo helalove lo gelo ve gebili mamuꞌ oto vozoloo ma lamuvodine. 6 Idoꞌ naza Oꞌmosolatiꞌ ve gihilemisubouko lengiꞌ lihimetine apase-lengedaaꞌ amuzo donouve luvoniꞌ nene soza lamo laminetoꞌ noluvoniꞌ neneningi gililizave lo idise ogo molo oloniꞌ nene lingine gililolo ve gebilimuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Gaza oto ngakaka do gehonumungala vozo. 7Lavo ve gebili aza oto numuꞌvela vineꞌ.8 Eveneꞌ mukiꞌ ingine nene ningi ngehelele izavo leliꞌgidini ve neꞌmine amuzo imingumuꞌ ve li Oꞌmoso opoꞌnilaniꞌ.

Izesuꞌ Mataioꞌni Vise Lo-dineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 2:13-17; Lukaꞌ 5:27-32)

9 Izesuꞌ aza aꞌmineminineꞌ numungutiꞌ lemo akala novovema guliveMataioꞌ nene takisimoni daaꞌ ineꞌ numuꞌveuꞌgono do neivo ningo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza oto neꞌmetoano. Neꞌmine lavo aza oto eꞌmeto vineꞌ.

10 Idoꞌ Mataioꞌ numuꞌveuꞌ Izesulesi nosoꞌ niteꞌ ni nizavotakisi moni daaꞌ avesi idoꞌ Zuda veti louꞌ gamaziloꞌ eꞌmetelamineꞌ isaꞌmave gohi ma nesi mukiꞌ numunguꞌ dizi ikevoizipahala zuhosi makatoꞌ nosoꞌ niteꞌ nii minaniꞌ. 11 NinizavoHalisaioꞌmonoꞌ laaꞌ ave ingineningi izipahala zuholongoꞌ i-ngidi tiꞌ li laniꞌ: Lingine tisatine nene takisi monidaaꞌ ave golososi idoꞌ lihime daaꞌ ave lingesi nosoꞌ niteꞌmakatoꞌ nene nanimuꞌ ninave. 12 Li laniꞌ nene Izesuꞌgelo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Luso ve aza lamineꞌ haza minavedo lamineꞌ o-ngedelesa osaꞌmiha initeꞌ gizi davemukovoꞌnene ogaꞌ neive. 13Naza aꞌmineꞌmine ogo eveneꞌ lisiheꞌ iminavemuꞌ amuvoniꞌza eveneꞌ lihimeꞌinesi vemuꞌ uvoniꞌve. Nemuꞌ lingine vi Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi ma monoꞌgodolouꞌ tiꞌ lo minineꞌ maꞌmi monovomuꞌ viseꞌ igi gililo:Initeꞌ neniꞌ nimi olokuꞌ gizaaꞌ nene lamineꞌ neihaNeniꞌ giluvoniꞌ nene

Page 37: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 9:14 37 MATAIOꞌ 9:17evenekumuꞌ mulumoꞌine gili nasahiliꞌ o-ngedaaꞌ neꞌmo

ivileꞌ o neive.Nosoꞌ Niteꞌ Malise Ogaꞌ Nemuꞌ Longoꞌ I-daniꞌ Gamazi(Malekoꞌ 2:18-22; Lukaꞌ 5:33-39)

14 Nelotiꞌ nene monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌizipahala zuholite Izesuda igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Lazasiidoꞌ Halisaioꞌmonoꞌ laaꞌ avesimonokumuꞌ ve lo nosoꞌ niteꞌnene malise okaꞌ okaꞌ ogo minaaꞌ nouneꞌza geze izipahazuho nene malise isaꞌmako nanimuꞌ nave. 15 Neꞌmineli likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Ve maliꞌmo veneꞌ diimiliza gameneuꞌ olize izo nosoꞌ niteꞌ gize vataꞌ ogo ezezuho molo-ngedavo ingine aza aꞌminguꞌ ha neivo mu-lumo gili-di nosoꞌ niteꞌ malise ilizadoꞌ nehe. Ne nomive.Aꞌmineꞌmine igi naza nouvosa nene lamineꞌ gili nizanakonosoꞌ niteꞌ malise amilisaha engiꞌ vovoꞌningutiꞌ biluvaliteneze neleꞌmizi di vilizaniꞌ gamene nene mo aliteleseive.Aꞌmine gamene alitavo mulumo gili-nidisa nosoꞌ niteꞌmalise ilisave.

16 Idoꞌ lavolavo gosohototiꞌ ngomo ma huki saketilitehe hukidoꞌ mili ongotilizaniꞌ nene ngingili lo geleleheꞌogavo neꞌmo naba hukaaꞌ neinako nemuꞌ lavolavo olihengingili lamineꞌ netiꞌ ngomo ma huki saketi liteheloꞌ miliongotisaꞌmave. 17 Idoꞌ aꞌmineꞌmine igi lingine vaini nosogosohoꞌ neꞌmo memeꞌ ize losuvodunuꞌ liliꞌ aniꞌ gomisenene izo pouꞌ loo vaini noso lepo vo gomiseꞌvesi nenegoloso ogalive li vaini noso gosohoꞌ gituhoꞌ galakalaꞌneidiꞌmo nene lulu izavo gomise liteheliꞌmo ngipu lo huk-ilineꞌ o mininguꞌ nene ma ohizi milisaꞌmave. Vaini nosogosohoꞌ gituhoꞌ galakalaꞌ neivo nene memeꞌ ize losuvogosohotunuꞌ liliꞌ aniꞌ gomise gosohokuꞌ neneohizaaꞌ nave.Neꞌmine ikevo gomisesi vaini nososi nene lamineꞌ haminaaꞌ nasive. Neꞌmine lineꞌ nene aza monoꞌ lo-ngemaaꞌineꞌ nene gosohoꞌ nenako izipahala zuho igi mili ilizaniꞌ

Page 38: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 9:18 38 MATAIOꞌ 9:27monovo neꞌmo aꞌmine Zuda veti monovo litehe maloꞌ vodamingumuꞌ nene lineꞌ.

Gizebo Veꞌmi Aluvo Hilingutiꞌ Izesuꞌ Do Ote-dingumukisiVeneꞌ Ma Izesuꞌ Okoꞌnoloꞌ Initetoꞌ Do Gelo Lamineꞌ InekumukisiMataioꞌ Gizineꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 5:21-43; Lukaꞌ 8:40-56)18 Izesuꞌ nene gamazi lo-ngemo neivo monoꞌ gizebo

ve maliꞌmo eze neida ogo gubiꞌ noize emo tiꞌ lo lineꞌ:Alune ma nene idise aꞌmene nohilineꞌzo gaza ogo angaokoꞌnoloꞌ hitanivo gohi vele gizo otelive losa noluve.19 Lavo Izesuꞌ aza oto monoꞌ gizebo ve nene eꞌmetoizipahala zuhosi vaniꞌ. 20-21 Nivavo veneꞌ ma veneliteikeꞌniloꞌ ikeꞌniloꞌ ningaaꞌ aniꞌ siki nene mate-desaꞌmivomino gamene haꞌnaloꞌ ninge do vo mino kilisimasi tuvelu(12) minineꞌ veneꞌ neꞌmo naza okoꞌnoloꞌ damo ha Izesuꞌgeneganaꞌvelokovoꞌ do gelelodiꞌmo nene lamineꞌ olosuvelo gelo Izesuꞌ mehenelatiꞌ ogo geneganaꞌve gahevela dogilineꞌza 22 Izesuꞌ aza mine velepeꞌ izo aꞌmine veneꞌ nenevonuꞌ belo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Aluneve, gele eleꞌvoleꞌ anidiꞌmonene lamineꞌ ogange. Gaka mukiꞌ gelaaꞌ aineꞌ ma nenegohi gelamozo. Neꞌmine lo-davo liteꞌ lo aꞌmidoꞌ lamineꞌgilineꞌ. 23 Tiꞌ ogavo Izesuꞌ aza vo monoꞌ gizebo ve maꞌminumuꞌveuꞌ dizo ningineꞌ nene alungomulumo gili polopeꞌmili eveneꞌ mukiꞌ ive nama igi nizavo ningo tiꞌ lo lineꞌ:24 Alungo nene ma helamineꞌ. Haza okise ongo neize.Heta igi vilo lo lo-ngedavo gizeꞌ i-daniꞌ. 25 Tiꞌ igi eveneꞌmukiꞌ ingine heta vi osuꞌ likevo Izesuꞌ aza numunguꞌ dizovo alungo neꞌmi analoꞌ nodavo otineꞌ. 26 Neꞌmine ogavoguvele nene hutileꞌ ogo mone osuꞌ lineꞌ.

Eveneꞌ Sitaꞌ Ma Veꞌine Goloso O Vineꞌ Izesuꞌ Do Lamineꞌ O-ngidineꞌ Gamazi

27 Idoꞌ Izesuꞌ aza numunonene hulo novivo veꞌine likivesitaꞌ ma eꞌmeti nivi asi naba li tiꞌ li lasineꞌ: Guvelesi

Page 39: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 9:28 39 MATAIOꞌ 9:35ve naba Davidiꞌ aꞌvo ezeloꞌ medelo minanive make, gazamulumote ningevo. 28 Likesivo Izesuꞌ aza numunguꞌ dizoneivo ve sitaꞌ ingine dizi minida minikesivo Izesuꞌ tiꞌ lolongoꞌ o-ngidineꞌ: Lingine gilasineꞌ initeꞌ nene neniꞌ haoloseive li mo gili eleꞌvoleꞌ i nizasihe. Neꞌmine lo longoꞌo-ngedavo tiꞌ li li-imasineꞌ: Guvekasi ve, laza mo geleeleꞌvoleꞌ o nosive li li-imasineꞌ. 29 Li-imikesivo veꞌnidoꞌnodo gelo tiꞌ lo lineꞌ: Lingine gili eleꞌvoleꞌ asineꞌ neꞌminolengita gihile sotoꞌ ivo. 30 Neꞌmine lo nolivo veꞌine nenelamineꞌ ogavo veꞌineniningasivo amuzonga lo-ngedo tiꞌ lolineꞌ: Lingine initeꞌ o-lingiduvoniꞌ memuꞌ eveneꞌ hamok-isi gilikelizaze. Li-ngimamilizo. 31 Lineꞌza ingine vi Izesuꞌguvele nene li hutileꞌ ikesivo guvele nene buu lo aꞌmineebeꞌ nabauꞌ nene mone pilineꞌ.

Izesuꞌ Sikalahuꞌ Golosoliꞌmo Ve Ma Lulo Hize Tilavo GamaziLamilidoꞌ O Minive Nene Do Lamineꞌ O-dineꞌ Gamazi

32 Idoꞌ nelotiꞌ Izesuꞌve ezesi monave nesi limi heta navoeveneꞌ malite ve ma sikalahuꞌ goloso lulouꞌ minidiꞌmogamazi lamilidoꞌ o vive ma nene eleꞌmizi Izesuda aniꞌ.33Eleꞌmizi ikevo Izesuꞌ aza sikalahuꞌ goloso eveneꞌ luloutiꞌimisele hulavo aꞌmine ve nene gamazi apiꞌ ogo lineꞌ. Lavoeveneꞌ mukiꞌ ingine ningi voꞌine goloso vavo tiꞌ li laniꞌ:Isilaeleꞌ misubouꞌ mene neꞌminema sotoꞌ ivo ningamuneꞌve. 34 Neꞌmine li laniꞌza Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave nete tiꞌli laniꞌ: Sikalahuꞌ goloso ngimiselo do nohulineꞌ amuzonene sikalahuꞌ golosoliti guveꞌinesi velatiꞌ dosa nenenongimiselive laniꞌ.

Izesuꞌ Aza Eveneꞌ Mulumoꞌine Ningineꞌ Gamazi35 Idoꞌ Izesuꞌ aza numuno ebeꞌ nabaꞌ naba idoꞌ ngomo

ngomo mukikuꞌ nene mone mone ogo eveneꞌ monoꞌnumunguꞌmonoꞌ apize ngemengemeꞌ ogo idoꞌ Oꞌmosoꞌmigizebomuꞌ gamazi lamineꞌ nene lo-ngeme ngemeꞌ ogoidoꞌ initeꞌ ato atoꞌ gizi davesi gilizevo alevesi nene do

Page 40: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 9:36 40 MATAIOꞌ 10:5lamineꞌ o-ngidineꞌ. 36 Idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ goloso ezelaaniꞌ nene ningo ingine sipisipi izeloꞌ gizebo veꞌine manomivo minaniꞌ maꞌmine igi muheleꞌ aheleꞌ igi gopominaniꞌ nenako nemuꞌ nene mulumoꞌine ningo mulunohukineꞌ. 37 Neꞌmine ogavo izipahala zuho aneza gamazima evenekumuꞌ lo molo neꞌmine lo lo-ngimineꞌ: Eveneꞌmene gopo ikelizaze. Minguꞌ nene nosoꞌ niteꞌ mukiꞌgoloso omolaniꞌza aꞌminguꞌ gono dalonive nene ngomosiꞌminekunge. 38Nemuꞌ nene lingine mine melehida likevogonoloꞌ vema ngimiselavo viminamuno dolizilizave lineꞌ.

10Izesuꞌ Eveneꞌ Tuvelu nGeleꞌmize Molaniꞌ Gamazi(Malekoꞌ 3:13-19; Lukaꞌ 6:12-16)

1 Izesuꞌ aza izipahala zuho tuvelu (12) asi lo-ngemavoikevo eveneliti luꞌningutiꞌ sikalahuꞌ goloso ngimiselehulaaꞌ idoꞌ ato atoꞌ initeꞌ gizi davesi gilizevosi mukiꞌdo lamineꞌ o-ngedaaꞌ amuzo nene ngimineꞌ. 2 Aꞌmineaposolo tuvelu (12) neti guliveꞌine nene neꞌmino neive:Ganaꞌ nene Simoniꞌ gulive gohi ma Petoloꞌ idoꞌ Adeleaꞌnene akunolo minineꞌ. Idoꞌ Zebedaioꞌ gipele Zakoboꞌ ve,akunolo Zohaneꞌ ve, 3Hilipoki Batolomaioki idoꞌ Tomasiꞌve, takisi moni daaꞌ ive Mataioꞌ nesi idoꞌ Zakoboꞌ gohima minineꞌ nene Alahaioꞌ gipele minineꞌ. Idoꞌ Tadaioꞌ ve,4 idoꞌ Loma ve ngimisele hulolone li amuzo milaaꞌ aveutiꞌve ma Simoniꞌ ve, idoꞌ alingeꞌ Izesuꞌni do sotoꞌ o-dive adoꞌKelioto numudotiꞌ ve Zudaꞌ nesi nene minaniꞌ.

Aꞌmine Izesuꞌ Izipahala Zuho Tuvelu (12) Nene MonoꞌGonoloꞌ Vaniꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 6:7-13; Lukaꞌ 9:1-6)5 Idoꞌ aꞌmine ve tuvelu (12) nene gonoloꞌ nongimiselo

gamazi tiꞌ lo lo-ngidineꞌ: Lingine Zuda ve minamaniꞌeveneliti misubouꞌ vami idoꞌ Samalia eveneliti numuno

Page 41: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 10:6 41 MATAIOꞌ 10:15ebeꞌningukisi nene vami 6 sipisipi ize vi halekaaꞌ naniꞌneꞌmini Isilaeleꞌ aleve vi tolovo igi nizaniꞌ engita nenevilo. 7 Vi ma nene Oꞌmosoꞌmi gizebo nene lengita moogave li li sotoꞌ igi li-ngimilo. 8 Idoꞌ initeꞌ gizi dave nene dilamineꞌ i-ngidilo. Idoꞌ hili nilizangutiꞌ nesi di oti-ngidilo.Idoꞌ ganadise gizi dave nesi di lamineꞌ i-ngidilo. Idoꞌsikalahuꞌ goloso eveneꞌ luꞌningutiꞌ nesi ngimiseli hulilo.Neꞌmine manaꞌmine o-ngedaaꞌ amuzo nene meni hizi madamaze. Lingine haza neꞌmine manaꞌmine i-ngidilo.

9 Idoꞌ lingine gotinguꞌ moni ngomosi ma goꞌziki vamilo.10 Idoꞌ aka vilizangumuꞌ ve li goꞌ neꞌminesi dami idoꞌ siotisitaꞌ izi vami hamokovoꞌ izi vi suuꞌ nesi izi vami idoꞌhatuso nesi di vami okodidoꞌ neineꞌ nevoꞌ nene minivovilo. Gono dave nene gonoꞌnidoꞌ initeꞌ ma ngimikevomenite ve li haza dalizaniꞌ nene lisiheꞌ o neinako linginesinene aꞌmineꞌmine igi lingimikevo haza dalisanaze. Nemuꞌnene hazavoꞌ vilo. 11 Idoꞌ lingine numuno ebeꞌ nabaupengomoupema vi heteli ma eveneꞌ lamineꞌ ma nolingumuꞌnene viseꞌ igi ningisa aꞌmine veꞌmi numuꞌveuꞌ nene dizilimi nizavo numuno ebeꞌ mala viliza gamene nene alitavoma nene vilo. 12Lingine numunomauꞌ dizi ma aꞌmine nu-munguꞌminiliza aleve nene lengita honguminivo li meseꞌaseka li-ngidilo. 13 Idoꞌ aꞌminguꞌ minave ingine eveneꞌlamineꞌ nilizaniꞌ nene lengitatiꞌ hongu nene engita mine-leseive. Idoꞌ eveneꞌ lamineꞌ minami nilizaniꞌ nene aꞌminehongu nene engita minamo gohi tineꞌ molo lengita alo-seive. 14 Idoꞌ eveneꞌmalite gamazitine gilami lengeleꞌmizelamineꞌ amavoma lingine aꞌminenumungutipe ebekutipevili ma ingine engiꞌ monovoꞌine ningilizangumuꞌ ve liavazaha igi gizedidotiꞌ uꞌmusupo nene okohoꞌ izi di hulivilo. 15Laminetoꞌ nolo-lingimuve. Gamene nabauꞌ aꞌminealeve Oꞌmosoꞌmo lihimeꞌine ngemelineꞌ nene Sodomualeve idoꞌ nGomola aleve mulumo initeꞌ naba ngemelineꞌ

Page 42: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 10:16 42 MATAIOꞌ 10:21nesi ivileꞌ ogosa naba goloso ngemeleseive.

Goboni Galete Galeteꞌ Sotoꞌ Ilingumuꞌ Lineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 13:9-13; Lukaꞌ 21:12-17)

16 Idoꞌ gilahe. Lingine nene neniꞌ gonoꞌne vi dalizavelo nolingimiseluve. Lingine nene sipisipi ize neꞌminisaminilisave. Sipisipi ize ingine lovo veꞌinete ngibilil-isa ikevo ingine aꞌmidoꞌ alete mili ngibililiza gavosoꞌinenomivo minaaꞌ naniꞌ neꞌminisa nene minilisave. Idoꞌlingine vovoꞌninguꞌ vi miniliza aleve neve nene sipisipiize ngibilaaꞌ aniꞌ loposo gulo neꞌminisa nene minil-isanaze. Lingibilikelizaze. Nemuꞌ lingine nene gosiheꞌigaꞌ naniꞌ neꞌmine igi gatine lamineꞌ gili gizebo ilo. Idoꞌnama viluso igaꞌ naniꞌ neꞌmine igi honguvoꞌ li minilo.17 Lingine nene evenekumuꞌ ningisa minilo. Ingine nenekanisoleꞌnidoꞌ di gonitoꞌ mili-lingidi monoꞌ numuꞌninguꞌnalatunuꞌ liliꞌ aniꞌ gavosodunuꞌ lingibililisave. 18 Idoꞌnenita giꞌmizi minangumuꞌ ve li gonitoꞌ lengeleꞌmizimili guveꞌinesi ve nabaliti veꞌnidokisi ngamani nabalitiveꞌnidokisi lengeleꞌmize milikevo engikisi idoꞌ Zuda veminamaniꞌ alevesi nene neniꞌ monovoꞌne li sotoꞌ igi li-ngimilisave. 19 Nemuꞌ nene lengeleꞌmize gonitoꞌ nim-ilavo ma gamazi nado lolove idoꞌ nadive lolove li gopogatine gilamilo. Gonitoꞌ lengeleꞌmizi milikevo gamazililiza gamene alitelineꞌ nene lilizaniꞌ gamazi nene ha omogatinguꞌ ogavo lilisave. 20 Gamazi lilizaniꞌ nene langise-tine lamilisave. Metibi Sikalahuꞌ neꞌmonene lengikuꞌ omoholomino gamazi lilizaniꞌ nene eiꞌ loloseive. 21 Idoꞌ eveneꞌnenikumuꞌ gili eleꞌvoleꞌ amaniꞌ nete nene nenikumuꞌ gilieleꞌvoleꞌ ave nene ngibili hililizave li gonitoꞌ ngeleꞌmizimilalisave. Ee, mo uvoꞌninge akuꞌninge nilizaniꞌ netesiidoꞌ izeꞌninge meꞌninge izipahaꞌine zuho nilizaniꞌ netesi

Page 43: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 10:22 43 MATAIOꞌ 10:28nene ha neꞌmine ilisave. 22Neniꞌ guliveꞌne diminilizangu-muꞌ eveneꞌ mukiꞌ nete nene lengikumuꞌ goloso gililisave.Neꞌmine ilizaniꞌza ve malite nenikumuꞌ gili eleꞌvoleꞌ igiamuzo mili mini di vi nizavo gameneꞌine ma osuꞌ lilivenene Oꞌmosoꞌmo do nguꞌ izeleseive. 23 Idoꞌ numunoebeꞌ mautiꞌ alevelite ma lengeleꞌmize goloso navo magolise ebeꞌ maloꞌ maloꞌ vikaꞌ vikaꞌ igisa nene monilo.Naza laminetoꞌ nolo-lingimuve. Isilaeleꞌ aleveti numunoebeꞌninguꞌ nene olihemoni pilamavoOꞌmosolatiꞌ ve gihilenaza nene tineꞌ molo alosuve. 24 Tisaꞌ maliꞌmi izipahalazuho ingine nete nene tisaꞌine nene ivileꞌ igi ma min-isaꞌmave. Idoꞌ agove izipe nete ingine gizebo i-ngidavenene ngivileꞌ igi maminisaꞌmave. 25 Izipahala zuho inginetisaliꞌmo gehaaꞌ ineꞌ gono gihi minilizaniꞌ nene lamineꞌoloseive. Idoꞌ agove izipe ingine nene gizebo o-ngedaaꞌiveꞌmo gehaaꞌ ineꞌ gono inginesi gihilizaniꞌ nene lamineꞌoloseive. Ve goloso nete metibine nenikumuꞌ sikalahuꞌgolosoliti guveꞌinesi ve Belezebuloꞌ ve li-nidaniꞌ nenakoizipahaꞌne zuho lengikumuꞌ nene nabisa divi ledivika li-lingidilisave.

Oꞌmosomukovoꞌ Golise Geleloningumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi(Lukaꞌ 12:2-7)

26 Nemuꞌ nene engikumuꞌ golise gilamilo. Idise menehito neineꞌ initeꞌ mukiꞌ nene alingeꞌ sotoꞌ oloseive. Idoꞌidise mene haleko neineꞌ initeꞌ nene sotoꞌ ogavo gilil-isave. 27 Idoꞌ naza litiꞌmusouꞌ haleko sunoꞌ lengikovoꞌ lo-lengemaaꞌ uvo gamazi nene eveneꞌ mukiꞌ ningi gililizadanene li sotoꞌ igi li-ngimilo. Idoꞌ zegeno nununga lo lo-lengemaaꞌ uvoniꞌ gamazi nene numuno heta eveneꞌ mukiꞌgililizada nene li hutileꞌ igi li-ngimilo. 28 Eveneꞌ ingineokodinevoꞌ nene ha lingibili hililizaniꞌza lutine nene ngelidi gopo amilisave. Engikumuꞌ golise gilamilo. Mudise

Page 44: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 10:29 44 MATAIOꞌ 10:36lutinesi okodinesi olokuꞌ hulo lengebele heleli amuzoꞌvesiminive Oꞌmosomukovoꞌ nene golise gili minilo. 29 Gilahe.Nama ngomo ngomo osoꞌmohoꞌ neꞌmine nama nene hazaniteꞌve li gili guleheꞌmoni hamokovoꞌ nenehuli nama sitaꞌmeni hizaaꞌ aniꞌ ve. Idoꞌ aꞌmine neꞌmine nama nene hazaniteꞌ neiha metibo engitoꞌ gizebo lamineꞌ ogaꞌ neive. Azagelamivo engikutiꞌ hamoꞌ neꞌminesi nene ma ngelo helomisubouꞌ lemamoloseive. 30-31 Idoꞌ lingine neve namangomongomomukiꞌ nene ngivileꞌ igi initeꞌ naba nizanakonemuꞌ nene golise gilamilo. Lengita initeꞌ ngomo lasolonesi goloso ogalive lo godotine zopovo mukiꞌ nene gateosuꞌ lo nelokisi gizebo ogaꞌ neive.

Izesuꞌ Gulive Lo Sotoꞌ O-ngemeloningumuꞌ Lineꞌ Gamazi(Lukaꞌ 12:8-9)

32Vemaliꞌmo neze guliveꞌne eveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ losotoꞌ ilineꞌ nene eze gulivesi meꞌnehi veleloꞌ Okulumokuꞌlo sotoꞌ olosuve. 33 Idoꞌ ve maliꞌmo nenikumuꞌ eveneꞌmukiliti veꞌnidoꞌ ningamuve ve lo ataize lo-nedelineꞌ neneezemukisi ningamuve ve lomeꞌnehi veleloꞌ Okulumokukolo-delesuve.

Zou LoMinaakisi Lovosi Do sotoꞌ Olove Lo Lo-limineꞌ Gamazi(Lukaꞌ 12:51-53; 14:26-27)

34 Naza lemo uvoniꞌ nemuꞌ nene misubo mukikuꞌ lovomukiꞌ nene osuꞌ lavo eveneꞌ mukiꞌ nene honguvoꞌ liminilisave li gilamilo. Naza lemo uvoniꞌ neꞌmo eveneꞌmukiꞌ nene hongu li minami lovo hizi minilisave. 35Nazalemo uvoniꞌ neꞌmo eveneꞌ hoꞌ li eza ema minikevove malite engiꞌ meꞌninge lovo i ngimi minilisave.Idoꞌ aluvoꞌine malite izeꞌningine lovo i ngimi minilisave.Idoꞌ ngonohulo malite veneꞌ avoꞌningine lovo i ngimi

minilisave.36 Idoꞌ engiꞌ zuho gehepeve nete nene engiꞌ zuholiti lovo

ve liliꞌ igi minilisave.

Page 45: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 10:37 45 MATAIOꞌ 10:4237 Idoꞌ lingine izetingine metingine lutine ngimilizaniꞌ

ivileꞌ igi lutine nimamilizaniꞌ nene neze zuho gihileminilizaniꞌ votigileloꞌ minamilisave. Idoꞌ izipahatine lu-tine ngimilizaniꞌ nene ivileꞌ igi lutine nimamilizaniꞌ neneneze zuho gihile minamilisave. 38 Idoꞌ ve ma mulumoiniteꞌ i-lidi lohotoꞌ zaloꞌ libilikelizave li geli aꞌmanapa igineꞌmetamilizaniꞌ nene neze zuho gehepeve minilizaniꞌvotigileloꞌ minamilisaave. 39 Idoꞌ ve ma aza helelohehelelohe lo okoꞌnomuꞌ golise golise gelo minelive nenealingeꞌ helosa minevoꞌ minevoꞌ emeni dameni damolo-seive. Idoꞌ ve ma aza neniꞌ neꞌmeto novilinguꞌ bilihililizaniꞌ nene alingeꞌ minevoꞌ minevoꞌ emeni dameninene mo daloseive.

Menite Daloningumuꞌ Lineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 9:41)

40 Idoꞌ eveneꞌ ma ingine lengiꞌ gamazitine gililengeleꞌmize lamineꞌ ilizaniꞌ nene neniꞌ gamaziꞌne gilineleꞌmize lamineꞌ aniꞌ geleleseive. Idoꞌ neze neꞌminei-nidilizaniꞌ nene nimiselive eiꞌ gamaziꞌve gili eleꞌmizelamineꞌ aniꞌ geleleseive. 41 Idoꞌ aza Oꞌmosoꞌmi veletiꞌgamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohete ma ne neive lo vemaliꞌmo aꞌmine ve eleꞌmize lamineꞌ ilineꞌ nene Oꞌmosoꞌmiveletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ iveꞌmo meni daaꞌ ineꞌvotigileloꞌ meni daloseive. Idoꞌ ve lisiheꞌ ma ne neivelo ve maliꞌmo aꞌmine ve lisiheꞌ nene eleꞌmize lamineꞌilineꞌ nene aꞌmine ve lisiheliꞌmo meni dalineꞌ votigileloꞌogo meni daloseive. 42 Idoꞌ ve maliꞌmo izipahaꞌne zuholimi minangutiꞌ nene ma ningo mene ve nene Izesuꞌizipahala zuhoutiꞌ neive lo gelo hepeꞌ noso ngomosi maohizo emelineꞌ nene alingeꞌ meniꞌve nene damilivobadaloseive.

Page 46: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 11:1 46 MATAIOꞌ 11:711

Zohaneꞌ Eveneꞌ Sitaꞌ Ma nGimiselavo Izesuda VasineꞌGamazi

(Lukaꞌ 7:18-35)1 Izesuꞌ aza izipahala zuho tuvelu (12) nene gonogamazi

lo-ngedo osuꞌ lo aza nene hulo-ngedo aꞌmine gahevelanumuno ebeꞌ mukikuꞌ veneꞌ vemohoꞌ nene monoꞌ apizengeme ngemeꞌ ogo idoꞌ lo soto sotoꞌ ogo lo-ngemeꞌmomonineꞌ.

2 Neꞌmine ogavo monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zo-haneꞌ aza nalaꞌ numunguꞌ huli-mikavo mininguꞌ neneOꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa liveꞌmo ogomolo monineꞌ gamaziꞌve nene gelo Izipahala zuho mangimiselavo ingine Izesuꞌ neida vi tiꞌ li longoꞌ i-dasineꞌ:3 Gaza nene aloseive li-limi lave ma ne nabe idoꞌ vegohi mamuꞌ gizebo oloneꞌ o neihe. 4 Neꞌmine li longoꞌi-dikesivo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine tineꞌ milivi Zohaneꞌni nene neniꞌ gono noduvo nigilasineꞌ idoꞌningasineꞌ initeꞌ nemuꞌ nene vi tiꞌ li li-imilizo: 5 Veꞌinelikive ingine veꞌine gohi niningave. Idoꞌ gizeꞌine golosoive nene gohi aka nimonavo ganadise gizi dave nene gohikululuꞌ niizave. Idoꞌ gaꞌine molave nene gohi nigilavohilave nene gohi do noote-ngidive. Idoꞌ gohoꞌ aleve nenemonoꞌ gamazi lamineꞌ nigilave. 6 Lingine neꞌmine li li-imi tiꞌ li li-imilizo: Gaza neniꞌ monovomuꞌ gaka sitaꞌ sataꞌnogelaineꞌ nene hulo nenikumuꞌ gele eleꞌvoleꞌ ilineꞌ nenemine lamineꞌ ogo mcnelineꞌ akaloꞌ eꞌmeto volosane. Idoꞌeveneꞌ mukiꞌ inginesi gaꞌine sitaꞌ sataꞌ gilami nenikumuꞌgili eleꞌvoleꞌ ilizave nete mine lamineꞌ igi miniliza akaloꞌeꞌmeti vilisave. 7 Neꞌmine lo lavo Zohaneꞌ ngimiseliveingine tineꞌ mili nivasivo Izesuꞌ aza eveneꞌ vaiꞌ li minaniꞌnene Zohaneꞌnimuꞌ apiꞌ ogo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingineeveneꞌ mukiꞌ Zohaneꞌni ningilisa ebeꞌ hadivela vaniꞌ ma

Page 47: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 11:8 47 MATAIOꞌ 11:14nene naniteꞌ ningilisa vaniꞌ neve. Aꞌmida nene hep-eliꞌmo do gabe kabeꞌ ogaꞌ neineꞌ initeꞌ gepeꞌ neꞌminogamazi do tiꞌne vatiꞌne ogo laaꞌ ive ma ningilisa vaniꞌnehe. 8 Idoꞌ lingine vaniꞌ ma nene ve maliꞌmo geneganalamineꞌ goloso ngolo minineꞌ ningilisa vaniꞌ neve. Eꞌe,aꞌmine neꞌmine genegana nene guveꞌinesi vevoꞌminanguꞌminavetevoꞌ nene ngili minaaꞌ nave. 9Nemuꞌ nene naniteꞌningilisa ebeꞌ hadivela vaniꞌ neve. Polohete ningilisa vaniꞌnoloseive. Olo. Ee, aꞌmine vi ningave nene polohetema ve. Aꞌmine ve nene polohete gomuꞌ minaniꞌ neꞌmineminamo ngivileꞌ ogosa neive. 10 Idoꞌ aꞌmine vemuꞌ nenemonoꞌ godolouꞌ Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesalive lo-emo lineꞌ gamazi ma tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive:Gelezo. Naza neze gamazi lo-ngeme ngemeꞌ ilive maimiselekuvo aza do gomuꞌ molo akaka vele-gedeleseive.Aꞌmine gamazi nene aꞌmine ve Zohaneꞌnimuꞌ nene gizaniꞌve. 11Neꞌmine aniꞌ nene naza lamineꞌ ma lo-lengemelove.Eveneꞌ misubouko sotoꞌ igi mini di aveutiꞌ nene monoꞌnoso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌni nene ivileꞌ igiminavemaminamaniꞌ ve. Ne neiha Oꞌmosoꞌmo eveneꞌveloꞌ gizeboilineꞌ gameneꞌve sotoꞌ ogavo aꞌmine gizebo o-ngedelinguꞌvi hilalizave engikutiꞌ ma lemo mineliveꞌmosi nene Zo-haneꞌ minineꞌ monovo nene ivileꞌ ivo minilizadoꞌ o neive.12 Zohaneꞌ monoꞌ noso holo-ngedo minidotiꞌ mine dodizo Oꞌmosoꞌmo eveneꞌveloꞌ gizebo ilineꞌ neꞌmo amuzomolo sotoꞌ olosa minineꞌ ve. Idoꞌ eveneꞌ ma amuzoꞌinesiminaniꞌ nete aꞌminguꞌ vi hilalisa amuzo miliꞌmi miliꞌmi viminaniꞌ. 13 Idoꞌ Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ avetelaniꞌ gamazisi idoꞌ Oꞌmosoꞌmo lo huko-lidineꞌ gamazisigizikaniꞌ neuꞌ nene initeꞌ sotoꞌ oꞌmo vo mine do dizelineꞌinitekumukisi li Zohaneꞌ sotoꞌ ogo minelineꞌ gameneuꞌsotoꞌ ilineꞌ initekumukisi nene li osuꞌ laniꞌ ve. 14 Idoꞌaꞌmine gamazi gizaniꞌ mauꞌ nene tiꞌ li gizaniꞌ: Oꞌmosoꞌmo

Page 48: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 11:15 48 MATAIOꞌ 11:19do luꞌ izelive lo imiselelesa live sotoꞌ olosa neivo nenegozopoꞌ minive polohete Eliaꞌ emeni damenisi minelivema sotoꞌ oloseive. Neꞌmine li lave ma nene Zohaneꞌ neneneiha lingine nemuꞌ gilii lamineꞌ mo Eliaꞌ ve li gililizahe.15 Ve ma lingine gili nge li gilaaꞌ ave nii ma nene gamazimene gili vevesi gililo.

16 Idise mene nizaniꞌ alevemuꞌ nene nanitetoꞌ lo mololokuvo vo dalive. Lingine izipe goseleꞌ ngebelaaꞌ ineꞌ izipeneꞌminisa nene nizave. Izipe ingine di geseꞌ igaꞌ ebetoꞌzohiꞌ igi mini gonoꞌninginemuꞌ 17neꞌmine li laaꞌ nave:Laza lengikumuꞌ huhunaleꞌ mulunidoꞌ nenelongolize izi gizedine adine izisaꞌmave.Idoꞌ nama muheleꞌ aheleꞌ ogo lunidoꞌ nenenanimuꞌ muheleꞌ aheleꞌ isaꞌmave.18 Naza neꞌmini nizave luvoniꞌ nene neꞌmini minangumuꞌluvoniꞌ ve. Zohaneꞌ aza gonoꞌve do do vinguꞌ nene nosoꞌniteꞌ lamineꞌ namo idoꞌ vaini noso namo mine atoꞌ ogominivo ningi goseleꞌ lengebelavo tiꞌ li laniꞌ ve: Ve menesikalahuꞌ goloso maliꞌmo lulo do gopo ogavo neꞌmineneihe li laniꞌ. 19 Idoꞌ Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza lemo nosoꞌniteꞌ di geseꞌ igi ni nizanguꞌ vo naaꞌ idoꞌ vaini noso naaꞌnouvo lingine ningi goseleꞌ lengebelavo soza gamazisi litiꞌ li laaꞌ nave: Ve mene ningilo. Aza nene vele gohinave mino idoꞌ noso geli gelo naaꞌ ive mino takisi monidaaꞌ avesi idoꞌ monoꞌ gilamave gohi masi nene zogo molongemaaꞌ ive ne neive. Lingine neꞌmine li gilaaꞌ naha vemalaza Oꞌmosoꞌmi monovolo do tiꞌ ogo otohato o minuniveleliꞌ ogo molo oloneꞌ initeꞌ neꞌmo nene leliꞌ monovotelamineꞌ neineꞌ nene do sotoꞌ oloseive.

Luꞌine Di Velepeꞌ Izamaaꞌ Alevete Mulumo Gono Dalizangu-muꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi

(Lukaꞌ 10:13-15)

Page 49: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 11:20 49 MATAIOꞌ 11:2420 Izesuꞌ aza numuno ebeꞌ mauꞌ vo gono do do novo

ato atoꞌ suno mukiꞌ nene eiꞌ gono dadiꞌmi amuzo nene dosotoꞌ ineꞌ. Do sotoꞌ ogavo ninganiꞌza ningahe ningamaheigi luꞌine di velepeꞌ izamavo ngelemo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ:21 Agae, Kolazini aleve idoꞌ Betesaida aleve lengikumuꞌnene mulumo nogele-lingiduve. Lengita mulumo initeꞌgoloso alingeꞌ sotoꞌ o-lengedeleseive. Lengita ato atoꞌsuno do sotoꞌ uvoniꞌ ma nene Tilo alevetingukisi Sidonialevetingukisi do sotoꞌ uvodiniko ingine Oꞌmosomuꞌ gila-maniꞌ aleve minikeniꞌza aꞌmine ebekuꞌ aleve ingine nenemo geti luꞌine do velepeꞌ izekune li lani gisi hili initeꞌhuko pako ineꞌ nene di ngili minadine. 22 Nemuꞌ nenenaza ma lo-lengemeloze. Gililo. Lingine Tilo alevemukisiidoꞌ Sidoni alevemukisi nene Oꞌmosoꞌmo gamene nabalalihime ngemelineꞌ nene nabaꞌ naba ngemeleseive li gilaaꞌnahe. Oꞌmosoꞌmo engiꞌ lihime ngemelineꞌ nene ivileꞌogosa lengiꞌ lihimetine nene nabaꞌ naba lengemeleseive.23 Idoꞌ Kahanaumi alevekizo, lengiꞌ gulivetine nene Oku-lumokuꞌ dizelive li di hozi laaꞌ nahe. Lingine neneOꞌmosoꞌmo oloꞌ galeseuꞌ lengehusoꞌ o huloloseive. IdoꞌSodomimisubouꞌ nene eveneꞌmamino idise atoꞌ atoꞌ sunodo sotoꞌ nouvoniꞌ neꞌminoma do sotoꞌ idiniko Sodomi nu-muno ebekuꞌ aleve nene luꞌine di velepeꞌ izikevo numunoebeꞌine nene Oꞌmosoꞌmo do goloso amivo idisesi ha neivoevenekisi nene ha minadine. 24 Nemuꞌ nene laminetoꞌma lo-lengemeloze. Gililo. Gamene nabala Oꞌmosoꞌmolihime ngemelineꞌ gameneloꞌ nene Sodomi alevemulumoiniteꞌ naba gehe-ngedelineꞌ nene ivileꞌ ogosa lengiꞌ nenegeniꞌvesi naba gehe-lengedeleseive lo lineꞌ.

Do Gehe Ize-lengedeloze. Nenita Alo Lo Izesuꞌ Lineꞌ GamaziGizineꞌ

(Lukaꞌ 10:21-22)

Page 50: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 11:25 50 MATAIOꞌ 11:3025 Aꞌmine gameneloꞌ nene Izesuꞌ tiꞌ lo Oꞌmosola lineꞌ:

Meꞌneho ve, gaza Okulumoꞌ misuboloꞌ gizebo o minoGuveꞌinesi ve minanivelike, naza lo sotoꞌ ogo noluvoniꞌgamazi mene evenelite gilikevo eveneꞌ ma gili nge ligamazimonovo gilaaꞌ aveminaniꞌ nete aꞌmineꞌmimonovoneneningi gilikelizave lo gaza dohalekosa aꞌminemonovonene eveneꞌ ma izipe ngomo neꞌmine mini initeꞌ mukilitimonovomuꞌ olihe gilamavemuꞌ nene do sotoꞌ o-ngedaineꞌnemuꞌ nene isaaꞌ neve nolo-giduve. 26 Ee, Meꞌneho ve,gaza neꞌmine olosa lamineꞌ gelo neꞌmine aineꞌ nemuꞌ neneisaaꞌ neve nolo-giduve. 27 Neꞌmine lo gohi tiꞌ lo lineꞌ:Meꞌneho aza initeꞌ mataꞌ mukiꞌ nene aꞌneuꞌ molave. IdoꞌOꞌmosoꞌmi gipele neniꞌ nene Oꞌmosoꞌmi gipele ve li ningima gilamave. Meꞌneho eiꞌ neꞌmovoꞌ nene ningo geleneive. Idoꞌ meꞌnehinemukisi nene ma zaho nehe ningigilamavo gipele nenikovoꞌ nene ningo gele nouvonakoezemuꞌ nene eveneꞌ masi gililizave lo eze monovo lo sotoꞌo ngemeloniꞌ alevesi lelikovoꞌ nene meꞌnehinemuꞌ ningogele minelesune.

28 Lingine minevoꞌ alevotine geni ogavo di lamineꞌilisa geꞌnebe igi agae li minaaꞌ nave, lingine nenita al-izaniꞌ nene neniꞌ do lunguꞌ izelesuze. Mukitoꞌ nenitaalo. 29 Lingine igi gihilizave lo lengemeloniꞌ gono nenedi mini nenitoꞌ gelekeleꞌ ikevo naza neniꞌ monovoꞌnenene apize lengemekaꞌ lengemekaꞌ nouvo di tiꞌ igi diminilizave. Idoꞌ naza nene luꞌneuꞌ hongu lo zou lo minivenouvonako lingine nene neꞌmine igi neniꞌ monovoꞌnedi tiꞌ ilizaniꞌ nene lengiꞌ lutinguꞌ nesi hongu lo lamineꞌmineleseinako nemuꞌ nene nenita igi gelekeleꞌ igi minilo.30Naza lengemeloniꞌ gono nene geni amivo lamineꞌ gili hagihilizadoꞌ lengemelosuvonako nemuꞌ nene lutinguꞌ nenehongu lo lamineꞌ mineleseive.

Page 51: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 12:1 51 MATAIOꞌ 12:712

Holisekuꞌ Izesuꞌ Izipahala Zuho Nete Viti Godololatiꞌ IliNiꞌmi Vaniꞌ

(Malekoꞌ 2:23-28; Lukaꞌ 6:1-5)1 Aꞌmine gameneuꞌ nene holiseꞌ gamene mauꞌ Izesuꞌ

izipahala zuhosi viti minguꞌ nivavo izipahala zuho inginegaꞌnamuꞌ ngisavo viti godololatiꞌ gihile nene ili niꞌminivavo 2Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave malite ningi gili Izesuꞌnitiꞌ li li-imaniꞌ: Ningezo geze izipaha zuho ingine neꞌmineaniꞌ neꞌmo holiseꞌ gameneꞌmi louꞌ gamazi ma nene avutoꞌikeve. 3Neꞌmine li likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Davidik-isi idoꞌ ezesi monave nesi gaꞌna hili minaniꞌ gamenelanene avotemoti guveꞌinesi ve naba Davidiꞌ ineꞌ initekumuꞌnene gati gilahe gilamave. 4 Adoꞌ Oꞌmosoꞌmi numunguꞌdizo Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ milaaꞌ aniꞌ beleti nene naniꞌ. Adoꞌlouliꞌmo lidoꞌ nene evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌlehize-daaꞌ avelitevoꞌ nalizadoꞌ o minineꞌ beleti nene Da-vidikisi ezesi monavesi nalizadoꞌ lisiheꞌ amineꞌ nene naniꞌve. 5 Idoꞌ evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌave ingine holisekuꞌ nene monoꞌ numuno nabauꞌ neneholisekuꞌ gono damaaꞌ ve li li huki nizanako ningi lamavogono ha daaꞌ naniꞌ ma nene gati gilamaniꞌ nehe. 6 Nazama lo-lengemeloze. Gililo. Idise mene gameneloꞌ lengiꞌvovotinguꞌ mene gono noduvoniꞌ neꞌmo nene monoꞌ nu-muno naba nene ivileꞌ ogosa initeꞌ naba neive. Nemuꞌnene evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ aveholisekuꞌ gono dangumuꞌ lihime dikeve li-ngidisaꞌmaniꞌneꞌminisa neniꞌ izipahaꞌne zuho nene lihime dikeve li-ngidamilo. 7Monoꞌ godolouꞌ Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi matiꞌ lo neive:Initeꞌ ma nimi olokuꞌ gizaaꞌ nene lamineꞌ neiha neniꞌ gilu-

voniꞌ nene evenekumuꞌ mulumoꞌine gelo nasahiliꞌo-ngedaaꞌ neꞌmo ivileꞌ o neive.

Page 52: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 12:8 52 MATAIOꞌ 12:15Mene gamaziꞌmi monovo nene gili lamineꞌ adiniko li-himeꞌine nomivo minaniꞌ nemuꞌ nene lingine lihimedikeve li-ngidamadine. 8 Lingine neniꞌ izipahaꞌne zuhonene holiseꞌmi louꞌ nene avutoꞌ ikeve li-ngidamilizadoꞌ oneive. Nanitekumuꞌ ve. Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza neneholiseliꞌmimelehomino aꞌmine holisekuꞌ iliza initekumuꞌidoꞌ amiliza initekumuꞌ laaꞌ uve nene nenikovoꞌ nouvoniꞌnenako nemuꞌ ve.

Eveneꞌ Ana Goloso Ive Holisekuꞌ Izesuꞌ Do Lamineꞌ O-dineꞌGamazi

(Malekoꞌ 3:1-6; Lukaꞌ 6:6-11)9 Izesuꞌ aza minineꞌ ebeꞌ nene hulo vomonoꞌ numunguꞌ

dizineꞌ. 10Vo dizo ningo gilineꞌ nene eveneꞌ ma ana helagoloso ogo gilizevo o vive ma minineꞌ nene ningineꞌzaeveneꞌ malite Izesuꞌni goniꞌ i-diliza akamuꞌ viseꞌ igi tiꞌ lilongoꞌ i-daniꞌ: Eveneꞌ holisekuꞌ do lamineꞌ o-ngedaaꞌ nenegelaineꞌ leliꞌ louliꞌmo lidoꞌ nene vo do neihe. 11 Neꞌminelikevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lengikutiꞌ ve maliꞌmosipisipi ize hamoꞌ ma gedekelineꞌ aꞌmine nene holisekuꞌgaleseuꞌ lemelineꞌ nene aꞌmingutiꞌ nene do hazala o-damilidoꞌ o neihe. Eveneꞌ neꞌmo sipisipi ize nene ivileꞌogo initeꞌ gihile neinako 12holisekuꞌ do lamineꞌ o-ngedaaꞌnene ha neive. 13Neꞌmine lo ana helala goloso o vive nenetiꞌ lo lo-dineꞌ: Anga do pehe lozo. Lo-davo ana do pehelavo helala minineꞌ ana neꞌmino lamineꞌ ineꞌ. 14 Lamineꞌogavo Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave ingine ningi heta limi viIzesuꞌni bililizaniꞌ aka di sotoꞌ ilisa mulise mili gamazi dihamoꞌ aniꞌ.

Izesuꞌ Nene Oꞌmosoꞌmi Gonoloꞌ Veꞌve Gihile ve15 Neꞌmine aniꞌza Izesuꞌ aza monoꞌ numungutiꞌ lemo

bililiza akamuꞌ viseꞌ igi gamazi di hamoꞌ aniꞌ nemuꞌ geloaꞌmine ebeꞌ nene hulo vineꞌ. Hulo novivo eveneꞌ mukiꞌnene eꞌmeti nivavo engikutiꞌ linge ma initeꞌ gizi dave

Page 53: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 12:16 53 MATAIOꞌ 12:21minaniꞌ nene mukiꞌ do lamineꞌ o-ngidineꞌ. 16 Neꞌmineineꞌza eze monovomuꞌ nene li hutileꞌ amilizave lo gaꞌinedaniꞌ. 17 Neꞌmine ineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazilo sotoꞌ ogaꞌ ive Isaiaꞌ gozopoꞌ Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazigizineꞌ ma gihile izelingumuꞌ ve losa ineꞌ. Aꞌmine gamazinene tiꞌ lo neive:18 Naza gonoloꞌ gipeꞌne ma do kegeso eleꞌmize muluve

nene ningilo.Aza nene voꞌneloꞌ gipeꞌne neivoezemuꞌ numo helavo laniteꞌ goloso gelaaꞌ nouve.Idoꞌ neniꞌ Sikalahuꞌne nene eitoꞌ molokuvoeveneꞌ ato atoꞌ mukiꞌ nene lihimeꞌinemuꞌ izeꞌ molo-

ngedeli gamazi nenelo sotoꞌ ogo lo-ngemeleseive.19 Aza nene lovo gamaziutiꞌ gekeꞌ lo lamoakaloꞌ nevo gamazi nabautiꞌ lamoloseive.20 Idoꞌ aza eveneꞌ ma monovoꞌine goloso ogavogepeꞌ ma mange mange siꞌzo lemo ongalosa minineꞌ

neꞌmineigi limi ingalisa minaniꞌ nenedo lemo ongo-ngedo do goloso ma o-ngedamoloseive.Idoꞌ eveneꞌ ma monoꞌine mo osuꞌ lolosa neivolamu viki ma lihizelesa vevezeꞌ ogo minineꞌ neꞌmine igi

minaniꞌ nenemonoꞌine do osuꞌ lo-ngedo do goloso ma o-

ngedamoloseive.Akaꞌve hizi tili-dilizaniꞌ initeꞌ mukiꞌ nenengivileꞌ ogo gono do do vo eveneꞌ izeꞌ molo-ngedoiniteꞌ goloso o vineꞌ mukiꞌ nene do lisiheꞌ ogo do pelele-

seive.21 Neꞌmine ogo neivoeveneꞌ ato atoꞌ neze eveneꞌne zuho olihe loloꞌ amave

ingineeze emeni damenimuꞌ gili leleꞌmize lamineꞌ oloseive li

Page 54: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 12:22 54 MATAIOꞌ 12:27gili eleꞌvoleꞌ igi gizebo minilisave lineꞌ.

Izesuꞌ Nene Belezebulodatiꞌ Amuzo Do Minosa Gono NodaveLangumuꞌ Izesuꞌ Aza Neꞌmino Nomive Lo Lo-ngimineꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 3:20-30; Lukaꞌ 11:14-23)22 Ne gamenela nene eveneꞌ ma sikalahuꞌ golosoliꞌmo

lulouꞌ mino vele do like-do vele hize langoloꞌ o-davogamazi lamive ma Izesuda eleꞌmizi ikevo do lamineꞌ o-davo aꞌmine ve nene gamazi laaꞌ idoꞌ vele ningaaꞌ ineꞌ.23 Neꞌmine ogavo eveneꞌ mukiꞌ aꞌmidoꞌ minave inginenene ningi gopo gaꞌine gili tiꞌ li laniꞌ: Zuda ve leliꞌavotemoti guveꞌinesi ve naba Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌ ezeloꞌmedelo guvelesi ve naba loloꞌ ilive laniꞌ ma nene nolihee.24Neꞌmine laniꞌza Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave ingine gili tiꞌ lilaniꞌ: Oꞌve. Ve mene sikalahuꞌ goloso do nohulineꞌ neneaꞌmine sikalahuꞌ golosoliti guveꞌinesi ve naba Belezebuloꞌneꞌmo amuzo imidotikovoꞌ do nohulineꞌ ve. 25 Neꞌminelikevo Izesuꞌ aza luꞌninguꞌ gamazi gili minaniꞌ nene ningogelo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Misubo mauꞌ aleve ingine nenehizi hoꞌli mini lovo hizilizaniꞌ nene mo eveneꞌ simeꞌnikevo ebeꞌ nene gaꞌme pizeleseive. Idoꞌ ebeꞌ naba mautiꞌnehe numuno ngomo mautiꞌ nehe eveneꞌ hamoꞌ zuhoingine hoꞌli vi eza ema vilizaniꞌ ingine nene eleꞌvoleꞌigi minami gopoꞌnapa ilisave. 26 Idoꞌ Satani neꞌmo ezezuho ngimiselo do huli-diniko azasi eze zuhosi hoꞌli miningelami diꞌmozi vi gopoꞌ napa adine. 27 Idoꞌ neniku-muꞌ nene Belezebulodatiꞌ amuzo dosa sikalahuꞌ golosonene ngimiselo do nohulive nilahe. Idoꞌ lengiꞌ zuholitesikalahuꞌ goloso ngimiseli hulaaꞌ aniꞌ ma nene amuzozahidatiꞌ disa neve. Lingine engikumuꞌ nene Belezebulo-datiꞌ amuzo disa sikalahuꞌ goloso nene ngimiseli nihulaveli ma li-ngidadiniko lengiꞌ nene di gonitoꞌ i-lingidadine.Oꞌove. Ingine Belezebulodatiꞌ amuzo damaaꞌ aniꞌ neꞌminonazasi ezelatiꞌ damo Oꞌmosolatikovoꞌ amuzo daaꞌ nouve.

Page 55: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 12:28 55 MATAIOꞌ 12:3328 Idoꞌ neꞌmine ogaꞌ nouvoniꞌ nene Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌneꞌmo neleꞌmize aka ivo sikalahuꞌ goloso ngimisele hu-laaꞌ nooloniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo eveneꞌveloꞌ gizebo ogoamuzoꞌve nene do sotoꞌ ogo nolengelebizive. 29 Eveneꞌmaliꞌmo ve ma gasava daaꞌ ive mineliveliꞌmi numuꞌveuꞌdizo aꞌmine gasava daaꞌ iveꞌmo gizebo ogo minineꞌiniteꞌve ipeꞌ ogo dalineꞌ nene haza dizo ipeꞌ ogo damolo-seive. Asi aꞌmine gasava daaꞌ ive nene gomuꞌ ivileꞌ ogonalaꞌ do-mikosavoꞌ nene dizo initeꞌve ipeꞌ ogo daloseive.Aꞌmineꞌmine ogo naza nene Satani ivileꞌ ogosa eveneꞌeitatiꞌ nene do nenita ogaꞌ nouve. 30 Idoꞌ ve ma inginenenita giꞌmizi minamave nene neniꞌ lovo i nimaaꞌ avenene nizave. Idoꞌ ve ma ingine nenikisi makaꞌ minoeveneꞌ do nenita amunive nene eveneꞌ ngimiseli di hutileꞌi huli-ngidaaꞌ nave. 31Nemuꞌ nene lo-lengemeloze. Gililo.Eveneꞌ ingine goloso initeꞌ ato atoꞌ igaꞌ aniꞌ neꞌmi li-hime idoꞌ Oꞌmosomuꞌ idoꞌ evenekumuꞌ divi lediviꞌ igaꞌaniꞌ neꞌmi lihime nene Oꞌmosoꞌmo ha hulo-ngedeleseihaOꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ divi ledivika ma i-dilizaniꞌ nene li-himetine mo kekeꞌ hulo-lengedamoloseive. 32 Ee, ve maingine gamazi goloso li Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ diviledivika li-nidilizaniꞌ lihime nene Oꞌmosoꞌmo ha hulo-ngedeleseiha gamazi goloso li Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ diviledivika li-dilizaniꞌ lihime nene apase-ngedamivo alingeꞌgamene nabauꞌ lihimeꞌine apase-ngedo goniꞌ o-ngedeligameneuꞌ nesi ha minivo mine do vo mineleseive.

Ogo Molo Ogaꞌ Nouneꞌ Neꞌmo Monovote Do Soto Ogaꞌ Neive.(Lukaꞌ 6:43-45)

33 Eveneꞌ ingine za nene lamineꞌ nolihe goloso nolihenene zaliꞌmi gihileꞌvelotiꞌ nene lubamu ningi gililisave.Nemuꞌ nene za maliꞌmo goloso nolineꞌ nene gihileꞌvesigoloso mineleseive. Idoꞌ za maliꞌmo lamineꞌ nolineꞌ nenegihileꞌvesi lamineꞌ mineleseive. Idoꞌ eveneliti monovo

Page 56: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 12:34 56 MATAIOꞌ 12:39nene aꞌmineꞌmine ogo ningo gelelesane. 34 Lingine Sa-taliꞌmi izipahala zuho nene nizave. Eveneꞌ luꞌninguꞌgoꞌzikaniꞌ initeꞌ nene veꞌningutiꞌ li hulaaꞌ nanako linginelutinguꞌ golososi minivo nizaniꞌ nete gamazi lamineꞌ nenengeli mo lamilisave. 35 Eveneꞌ lamineꞌ neꞌmi lulouꞌ nenegamazi lamineliꞌmo vaiꞌ lo neinako neꞌmo nene monovolamineꞌ do sotoꞌ ogaꞌ neive. Idoꞌ eveneꞌ goloso neꞌmilulouꞌ nene gamazi goloso neꞌmo vaiꞌ lo neinako neꞌmonene monovo goloso do sotoꞌ ogaꞌ neive. 36 Idoꞌ ma lo-lengemeloze. Gililo. Gamazi goloso gidini mukiꞌ nenehaza gamazi nehe li gopo ma li nilizaniꞌ nene aꞌmine-muꞌ Oꞌmosoꞌmo gamene nabaloꞌ goniꞌ o-ngedo longoꞌ o-ngedavo eveneꞌ mukiꞌ aꞌmine laniꞌ gamazi nene li sotoꞌikevo neꞌmi lihime ngemeleseive. 37 Geiꞌ gamazika lilineꞌneꞌmo ogo molo ilineꞌ monovoka nene do sotoꞌ ogavolamineꞌ o nolineꞌ nene ve lisiheꞌ ve lo Oꞌmosoꞌmo lo-gedeleseive. Idoꞌ goloso o nolineꞌ nene ve goloso ve lo-gedo lihime gemeleseive.

Eveneꞌ Golosolite Eleꞌvoleꞌ Suno Nodanivo Ningelone Li Ize-suꞌnimuꞌ Laniꞌ.

(Malekoꞌ 8:11-12; Lukaꞌ 11:29-32)38Neꞌmine lo lo-ngemavomonoꞌ monovo apizi ngimaaꞌ

ave idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave linge ingine gamazi tiꞌli li-imaniꞌ: Tisazo, gaza Oꞌmosoꞌmo amuzo gimineꞌ nenelelebizo atoliꞌmine suno ma do sotoꞌ oganivo ningelone.39 Likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Mene gameneloꞌnizave lingine eveneꞌ golosovoꞌ mini veneꞌ ma vaꞌninginehuli ve gohi maloꞌ vi lihime daaꞌ naniꞌ neꞌmine igi Oꞌ-mosotine huli lihime daaꞌ nave. Lingine nenikumuꞌatoliꞌmine suno do sotoꞌ ogo Oꞌmosoꞌmo amuzo nimineꞌnene lengelebizelongumuꞌ nilaniꞌza ma lengelebizamolo-suve. Oꞌmosoꞌmo gozopoꞌ eze veletiꞌ gamazi lo sotoꞌogaꞌ ive Zonada initeꞌ do sotoꞌ ogo amuzoꞌve ngelebizineꞌ

Page 57: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 12:40 57 MATAIOꞌ 12:45neꞌmine initeꞌ ma nenita sotoꞌ ogavo nevoꞌ ningilisave.40 Aꞌmine ningilizaniꞌ initeꞌ nene neꞌmino neive: Zonaꞌninene alahaꞌ nabaliꞌmo do mikileꞌ ogavo neꞌmi gatunouꞌgamene sitohamo minineꞌ neꞌmino Oꞌmosolatiꞌ ve gihilenaza nene misuboꞌmi lulouꞌ gamene sitohamo minele-suve. 41 Idoꞌ Nineve aleve ingine Zonaꞌ monoꞌ gamazi lo-ngimineꞌ nene gilii luꞌine di velepeꞌ izaniꞌza lingine giliꞌnalo. Naza Zonaꞌni ivileꞌ ogo minuve mene ogo lengiꞌvovotinguꞌ mela sotoꞌ ogo mino gamazi lo-lingimuvodoꞌnene gili lutine di velepeꞌ izamanako gamene nabalanene Nineve aleve nete oti lengiꞌ lihimetine li sotoꞌ i-lingidi gonitoꞌ lengeleꞌmize milalisave. 42 Idoꞌ guvelesiveneꞌ naba aza emala misubo monovo liginela gizebo ominineꞌ misubo Seba nene hulo avotemoti guveꞌinesi venaba Solomoniꞌ laaꞌ ineꞌ gamazi lamineꞌ nene gelelesa akahaꞌna haꞌna goloso aniꞌza neniꞌ nene Solomoniꞌni ivileꞌogo mino mela lengiꞌ vovotinguꞌ sotoꞌ ogo mino gamazilamineꞌ noluvoniꞌ nene lingine gilisaꞌmave. Nemuꞌ nenegamene nabala aꞌmine guvelesi veneꞌ naba neꞌmo neneoto lihimetine lo sotoꞌ ogo goniꞌ o-lengedeleseive.

Sikalahuꞌ Goloso Eveneliti Luꞌningutiꞌ Vikevo Aꞌmida Liteꞌ LiOꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ Eleꞌmizi Milamilizaniꞌ Nene Mo Iheꞌ GolosoGehepeve Ilisave Lo Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi

(Lukaꞌ 11:24-26)43Sikalahuꞌ golosomaliꞌmovemaliꞌmi lulouꞌminingutiꞌ

hulo-do vilineꞌ nene mine gelo minelineꞌ ebekumuꞌ neneebeꞌ gokota visetoꞌ voloseive. Viseꞌ ilineꞌza ma ningami-lineꞌ nene 44 tiꞌ lo loloseive: Naza ganaꞌ hulo uvoniꞌnumuꞌnela tineꞌ molo volove. Neꞌmine lo tineꞌ molo ogoningelineꞌ nene pipiaꞌ gisi di lisiheꞌ ikeniꞌ neiha aꞌminguꞌeveneꞌ ma ingamaniꞌ neivo ningeleseive. 45Ningo gohi vosikalahuꞌ goloso seveni eze ivileꞌ igi goloso naba gehepeveminaniꞌ nenengeleꞌmizo ogavo aꞌminguꞌ dizi aꞌmine veꞌmi

Page 58: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 12:46 58 MATAIOꞌ 13:5lulo nene ingine numuꞌine loloꞌ ogavo minilizaniꞌ nenegomuꞌ aꞌmine ve minaaꞌ ineꞌ nesi ivileꞌ ogosa golosonabaloꞌ mine molo mineleseive. Idoꞌ neꞌmine monovonene lingine ve goloso idise nizaniꞌ aleve lengita sotoꞌoloseive losa noluve.

Izesuꞌ Neida Izelehosi Nakunolo Zuhosi Aniꞌ(Malekoꞌ 3:31-35; Lukaꞌ 8:19-21)

46 Izesuꞌ aza di geseꞌ ave mukiꞌ nene gamazi ha lo-ngemo neivo izeleho idoꞌ akunolo zuho ingine gamazili-imilisa igi heta oti minaniꞌ. 47 Igi oti nizavo ve mal-iꞌmo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gelezo. Izaho idoꞌ nakuna zuhoingine gamazi lo-gemelone li heta home igi oti nizave.48 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Izeꞌnehinemukisiidoꞌ nakuꞌnemotinemukisi nolabe. Nemuꞌ naza lolove.49-50 Neꞌmine lo eꞌmeti monaniꞌ alevela nene ana hisuꞌnoogo tiꞌ lo lineꞌ: Izeꞌnemote nakuꞌnemote nene menenizaniꞌ ve. Nene nanitekumuꞌ noluve. Okulumokuꞌmeꞌnehi luloloꞌ igi mili igaꞌ nave engiꞌ nene izeꞌnemotenakuꞌnemote ne nizaniꞌ nenako nemuꞌ nene noluve.

13Zuho Niteꞌ Tileꞌ Ogaꞌ Iveꞌmi Aneza Gamazi(Malekoꞌ 4:1-9; Lukaꞌ 8:4-8)

1 Nelotiꞌ aꞌmine gameneuꞌ nene Izesuꞌ aza numunonene hulo nGalilaia noso ohuno gahevela nene lemo vomitoꞌ minineꞌ. 2 Aꞌmida nene eveneꞌ vaiꞌ goloso di nuboadiꞌmo sipiuꞌ dizo mitoꞌ minavo eveneꞌ mukiꞌ ingine nosogahevela oti minaniꞌ. 3Nizavo Izesuꞌ aza initeꞌ mukikumuꞌnene aneza gamaziutiꞌ lo-ngemo minineꞌ. Lo-ngemomino aneza gamazi ma tiꞌ lo lineꞌ: Lingine giliꞌnalo. Vema zuho initeꞌ tileꞌ ogaꞌ iveliꞌmo zuho initeꞌ tileꞌ olosavineꞌ. 4 Vo tileꞌ oꞌmo novivo zuho initeꞌ linge ma neneakaloꞌ diꞌmozikevo nama nete igi di naniꞌ. 5 Idoꞌ lingema nene gehedoꞌ misubo nabaminamidoꞌ diꞌmozi misubo

Page 59: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 13:6 59 MATAIOꞌ 13:14

nene naba nomineꞌ neꞌmo zuho initeꞌ nene liteꞌ li galahoꞌli dizaniꞌza 6 hoꞌ nene dizo amuzo molo lavo luhivevaiꞌ damaniꞌ nenako neꞌmo gulugulu izaniꞌ. 7 Idoꞌ manene gasava guvise huki hulikevo luhive ha minidoꞌ diꞌ-mozi gala hoꞌli dizaniꞌza gasava guvise neꞌmo dizo molo-ngidineꞌ. 8 Neꞌmine aniꞌza linge ma misubo laminekuꞌdiꞌmozaniꞌ nete nene gala hoꞌli dizi gihile izaniꞌ nenehamohamolite vanuhadeti (100) idoꞌ sigisiti (60) idoꞌ teoti(30) neꞌmine iziꞌmi vaniꞌ. 9 Gatine ngoloꞌ live ma nii manene gili lamineꞌ ilo.

Izesuꞌ Aneza Gamazi Lo-ngemaaꞌ Neineꞌ Neꞌmi Monovo Lo-ngimineꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 4:10-12; Lukaꞌ 8:9-10)10 Neꞌmine ogavo alingeꞌ izipahala zuho ingine ezela

vi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Eveneꞌ initekumuꞌ lo-ngemelesaaneza gamaziutiꞌ lo-ngemaaꞌ naineꞌ nene nanitekumuꞌ lo-ngemaaꞌ nane. 11Neꞌmine likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ:Okulumokuꞌ minive Oꞌmoso neꞌmo gizebo o-ledelingumuꞌsunoꞌ gamazi nene lengiꞌ ha gililisave lavo lo sotoꞌ o-lengemaaꞌ nouvoniꞌza eveneꞌ linge mala nene gililizavelamive. 12 Idoꞌ nanimuꞌ ve. Ve ma ingine monoꞌ ma dinilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo gohi ma ngemavo di vaiꞌ li diminilisave. Idoꞌ monoꞌ ma di minamilizave nene engitamonoꞌ ngomo ma nolineꞌ nene aꞌminesi gohi ipeꞌ ogodo voloseive. 13 Nemuꞌ nene ingine ningii ningi guniisaꞌmanako idoꞌ gilii gili guni isaꞌmanako nemuꞌ nene nazaaneza gamazivoꞌ nene lo-ngemaaꞌ nouve. 14 Idoꞌ neꞌmonene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive poloheteIsaiaꞌni Oꞌmosoꞌmo tiꞌ lo lo-imineꞌ gamazi lineꞌ ma neneengitoꞌ vo gihile izave:Gatinedunuꞌ nene ha gililisaniꞌza gili vevesamilizadoꞌ o

neive.Idoꞌ vetinedunuꞌ nene ningaaꞌni ha ningilisaha

Page 60: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 13:15 60 MATAIOꞌ 13:21initeꞌ ma ningamilizadoꞌ o neive.15 Neꞌmine losa imineꞌ molo Isaiaꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ:Idoꞌ mene aleve neneveꞌine liko gaꞌine ngi lo luꞌine hize tile vineꞌ nizave.Neꞌmo nene veꞌinedunuꞌ initeꞌ ma ningisaꞌmave.Idoꞌ gaꞌinedunuꞌ gamazi ma gilisaꞌmave.Idoꞌ luꞌinedunuꞌ gamazi gili hehe lisaꞌmave.Ingine nene neꞌmine amadiniko luꞌine di velepeꞌ izikevoha do lamineꞌ o-ngiduvodine.

16-17Gomuꞌ polohetemukiꞌ minaniꞌ netesi idoꞌ monoꞌvelisiheꞌ lamineꞌ mukiꞌ netesi ingine neniꞌ ogo molo nou-voniꞌ initeꞌ idise lingine nininganiꞌmemuꞌ neneningeloboli gilaniꞌza ma ningamaniꞌ ve. Idoꞌ laaꞌ nouvoniꞌ gamaziidise lingine gatinedunuꞌ nigilaniꞌ nene gelelobo li minaaꞌaniꞌza gilamaniꞌ ve. Nemuꞌ nene aꞌmine ningi gili nizaniꞌiniteꞌ nene Oꞌmosoꞌmo initeꞌ gihile nene lengeme neize.Longolize izi minilo.

Zuho Niteliꞌmi Aneza Gamaziꞌmi Monovo Lo-ngimineꞌGamazi

(Malekoꞌ 4:13-20; Lukaꞌ 8:11-15)18 Nemuꞌ nene aneza gamazi zuho initeꞌ tileꞌ ineꞌ

neꞌmi monovo ma nene mene gililo. 19 Ve ma zuhoiniteꞌ tileꞌ ogavo linge ma akaloꞌ diꞌmozave luvoniꞌ maꞌmimonovo nene neꞌmino neive: Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledeligamazi lamineꞌ nene gilii gili lamineꞌ amave engitatiꞌnene goloso meleho aza ogo Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ luꞌninguꞌzuhoꞌ ineꞌ gamazi nene do vaaꞌ neive. 20 Idoꞌ zuho initeꞌlinge ma gehedoꞌ diꞌmozave luvoniꞌ maꞌmi monovo neneneꞌmino neive: Eveneꞌ ma ingine Oꞌmosoꞌmo gamaziꞌvetileꞌ ineꞌ nene gilii liteꞌ li gili laniteꞌ igi di goꞌzaaꞌ naha21aꞌmine gamazi neꞌmo luꞌninguꞌ luhise dominelidoꞌminimili minamavo gamene haꞌnamuꞌ gili di minisaꞌmave.Idoꞌ gamene haꞌnamuꞌ gili di minisaꞌmaniꞌ nene ingine

Page 61: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 13:22 61 MATAIOꞌ 13:28aꞌmine gamazi nene gili-nidavo neꞌmo engita geni sotoꞌo ngemelihe goboni malaꞌ malaꞌ ngemelihe. Ineꞌ nenegeti hulaaꞌ nave. 22 Idoꞌ zuho initeꞌ linge ma nenegasava guviseuꞌ diꞌmozi gala hoꞌli dizaniꞌza gasava guvisegoloso neꞌmo molo hite-ngidineꞌ nene eveneꞌ ma ingineOꞌmosoꞌmi gamazi nene mo gili di goꞌzaniꞌza okoꞌineꞌmiinitekumuꞌ gaꞌine aꞌmidokovoꞌ gili minaaꞌ idoꞌ monimuꞌngumo hilivo minaaꞌ aniꞌ neꞌmo dizo Oꞌmosoꞌmi gamaziinginela lemo minineꞌ nene molo hite-davo inginela dizogihile izamaaꞌ neive. 23 Idoꞌ zuho initeꞌ linge ma misubolaminekuꞌ diꞌmozave luvoniꞌ ma nene eveneꞌ malite Oꞌ-mosoꞌmo gamazi tileꞌ ineꞌ nene gilii gili vevesi di minaveengita nene gihile izaaꞌ neive. Ee, gihile hamototiꞌ gihilevanu hadeti (100) izaaꞌ neineꞌ neꞌmino ve malitida nenevauve goloso elosa izaaꞌ neive. Idoꞌ zuho niteꞌ hamototiꞌgihile sigisiti (60) izaaꞌ neineꞌ neꞌmino ve mala nene vaiꞌgoloso izaaꞌ neive. Idoꞌ zuho niteꞌ hamototiꞌ gihile teoti(30) izaaꞌ neineꞌ neꞌmino ve mala nene mukiꞌ izaaꞌ neive.

Lilihemuꞌ Aneza Gamazi Lo-ngimineꞌ Gamazi24 Neꞌmine lo Izesuꞌ aza aneza gamazi gohi ma lo-

ngimineꞌ nene neꞌmine lo lo-ngimineꞌ: Okulumokuꞌminiveꞌmo evenetoꞌ gizebo ogaꞌ ineꞌ neꞌmi monovo nenevemaliꞌmomiꞌveuꞌ viti gihile lamineꞌ nene zuhoꞌ ogoneloꞌgizebo ogaꞌ neineꞌ neꞌminosa nene neive. 25 Gamene maholukaꞌminemelehosi idoꞌ eze zuhosi ingine ingi hilikevolovo o emaaꞌ iveliꞌmo ogo viti gele vineꞌ guvise golosonene viti zuhoꞌ inguꞌ nene tileꞌ oꞌmo voloseive. 26Neꞌmineogavosa alingeꞌ viti nene dizo gihile izelesa neivosa vitigele vineꞌ guvise masi nene aꞌminguꞌ golo dizo sotoꞌ ineꞌ.27Neꞌmine ogavo agove izipe ingineminemelehine vi tiꞌ lili-imaniꞌ: Guvekasi ve gazamingauꞌ nene viti laminekovoꞌma zuhoꞌ aineꞌ ma nene aꞌminguꞌ viti gele vineꞌ guvisegoloso masi nene dizako nadosa dizive. 28 Likevo mine

Page 62: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 13:29 62 MATAIOꞌ 13:33meleho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lovo vete maliꞌmo nene zuhoꞌo noloseive. Neꞌmine lavo agove izipe ingine tiꞌ li li-imaniꞌ: Nemuꞌ nene gaza aꞌmine guvise goloso nene leliꞌkiselilizave losa gele nabe. 29Neꞌmine likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine viti gele vineꞌ guvise nene nokiselube livitisi kiselikelizanako nemuꞌ oꞌve noluve. 30 Nemuꞌ neneaꞌmine guvise goloso nesi makaꞌ dizi nizavo viti hukilizagamene nene alitelive. Viti hukaaꞌ gamene alitelineꞌ neneviti hukaaꞌ ave tiꞌ lo lo-ngedelesuve: Gomuꞌ nene guvisegoloso nene olokuꞌ gizeloningumuꞌ huki di goꞌno izi atoꞌdi nubo i-ngidi alingeꞌ vitila nene huki di vi neniꞌ minomolo ogaꞌ uvoda milalizave lolosuve.

Oꞌmosoꞌmo Eveneꞌveloꞌ Gizebo Ilineꞌ Nene Vo Naba Ilingu-muꞌ Izesuꞌ Aza Sakaveꞌ Nabaꞌmine Ma Minidiꞌmi Zuholoꞌ LoMolo Aneza Gamazi Lo-ngimineꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 4:30-32; Lukaꞌ 13:18-19)31 Idoꞌ Izesuꞌ aza aneza gamazi gohi ma tiꞌ lo lo-

ngimineꞌ: Ve maliꞌmo miꞌveuꞌ nabaꞌmine sakaveꞌ zuhohamoꞌ ma do zuhoꞌ ogavo gala hoꞌlo dizo naba ilineꞌneꞌmino Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ vi hilaliza aleve engiꞌ netimuliseꞌine nene vo naba oloseive. 32 Aꞌmine zuho initeꞌnene ngomo lasolo mino zuho initeꞌ ato atoꞌ mukiꞌ nenengivileꞌ ogo ngomo minineꞌza zuhoꞌ ogavo gala hoꞌlo dizominguꞌ zuhoꞌ igaꞌ naniꞌ initeꞌmukiꞌ nenengivileꞌ ogo initeꞌnaba loloꞌ ogo za neꞌmine mineleseive. Neꞌmine ogavonamalite igi aꞌmine initeliꞌmi aꞌnavauꞌ nene numuno giziingaaꞌ nave. Aꞌmineꞌmine igi Oꞌmosoꞌmi evenele zuhonene vi naba ilisave.

Oꞌmosoꞌmo Eveneleliti Luteuꞌ Eiꞌ Gizebo Ilineꞌ Nene Vo NabaIlingumuꞌ Izesuꞌ Aza Beleti Do Lulu Izaaꞌ Ineꞌ Initeꞌ Zisitiloꞌ LoMolo Aneza Gamazi Lo-ngimineꞌ Gamazi

33 Idoꞌ Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ngedeli alevetinguꞌ nenemonoꞌ vo naba ilingumuꞌ aneza gamazi gohi ma tiꞌ lo

Page 63: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 13:34 63 MATAIOꞌ 13:39lo-ngimineꞌ: Gizebo o-ngedelineꞌ alevetinguꞌ Okulumokuꞌminive Oꞌmosoꞌmo gono daaꞌ neineꞌ nene beleti do luluizaaꞌ ineꞌ initeꞌ zisiti neꞌmine neive. Veneꞌ maliꞌmo beletiloloꞌ olosa palauvaꞌ beki ngomo sitohamo nene do nososido gopo ogo aꞌminguꞌ zisiti ngomosi do gopo ogavo neꞌmobeleti nene lulu izo naba ineꞌ.

Izesuꞌ Aneza Gamazi Neꞌmi Monovo Lo-ngimineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 4:33-34)

34 Eveneꞌ mukiꞌ di geseꞌ aniꞌ gameneuꞌ Izesuꞌ aza initeꞌmukiꞌ lo-ngemelesa ineꞌ nene aneza gamaziutikovoꞌ lo-ngimineꞌ. 35Neꞌmino lo-ngimineꞌ neꞌmo nene Oꞌmosoꞌmiveletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive maliꞌmo gamazi ma tiꞌ lolineꞌ ma nene gihile izineꞌ:Veꞌneutiꞌ nene aneza gamaziutikovoꞌ nolo-ngemogozopoꞌ akaꞌmilamisubo olihe sotoꞌ amivo halekominineꞌ

gamazi nene lo soto sotoꞌ olosuve.Lilihemuꞌ Aneza Gamazi Maꞌmi Monovo Lo-ngimineꞌ

Gamazi36 Nelotiꞌ nene Izesuꞌ aza di geseꞌ ave mukiꞌ nene hulo-

ngedo numunguꞌ dizominineꞌ. Neivo izipahala zuho ezelaigi viti minguꞌ guvise goloso dizive lo aneza gamazi laineꞌmaꞌmi monovo ma lo ngoloꞌ lo lo-lemanivo gelelone liIzesuꞌni li-imaniꞌ. 37 Li-imikevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ:Eveneꞌ viti gihile zuhoꞌ ive nene Oꞌmosolatiꞌ ve gihile nazanene nouve. 38 Idoꞌ mine neve nene misubo mukikumuꞌnene neive. Idoꞌ viti gihile lamineꞌ neve nene Oꞌmosoꞌmogizebo inguꞌ mini mili minaniꞌ alevemuꞌ nene neive. Idoꞌviti gele vineꞌ guvise goloso ve luvoniꞌ nene ve golosoSatanila mini mili minaniꞌ aleve nemuꞌ nene neive. 39 Idoꞌlovo ve guvise goloso zuhoꞌ ive nene Satani nemuꞌ luve.Idoꞌ viti hukaaꞌ gamene alitelinguꞌ ve luvoniꞌ nene eveneꞌmisubouꞌ mini mili miniliza gamene osuꞌ lavo gamenenaba alitelingumuꞌ nene luvoniꞌ ve. Idoꞌ viti hukilizave

Page 64: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 13:40 64 MATAIOꞌ 13:45ve luvoniꞌ nene angelokumuꞌ luvoniꞌve. 40 Idoꞌ guvisegoloso nene huki di nubo igi olokuꞌ gizilisave luvodiꞌmineogo eveneꞌ misubouꞌ mini mili minilizaniꞌ gamene neneosuꞌ lavo gamene naba alitelinguꞌ nene neꞌmine ilisave.41Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza angeloꞌne zuhonenengimise-lekuvo ingine vi eveneꞌ neze gizeboloꞌ mini mili minanguꞌnene eveneꞌ ngeleꞌmize goloso igaꞌ naniꞌ initeꞌ mukiꞌ nesiidoꞌ Oꞌmosoꞌmo lo hukineꞌ gamazi gili huli goloso initeꞌdaaꞌ ave mukiꞌ nesi nene ngeleꞌmizi vi di nubo i-ngidi42 oloꞌ nabauꞌ huli-ngidilisave. Huli-ngidikevo aꞌminguꞌnene mini agae agae li ive nama igi mulumo alumogili veꞌine ingihi langoloꞌ igi minilisave. 43 Idoꞌ eveneꞌlisiheꞌ lamineꞌ ingine nene meꞌnibo Oꞌmosoꞌmo gizeboo-ngidinguꞌ nene hoꞌ neꞌminisa labanaꞌ ili minilisave.Nemuꞌ nene eveneꞌ ma lingine gili nge li gilaaꞌ ave ma niima nene gililo.

Ve Maliꞌmo Meniꞌve Dizo Minineꞌ Initeꞌ Misuboutiꞌ NingineꞌNeꞌmi Aneza Gamazi

44 Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ minaaꞌ nene lamineꞌ golosoneineꞌ nenako eveneꞌ ingine initeꞌ mataꞌine aꞌminemuꞌhuli aꞌminguꞌ vi hilalizaniꞌ monovo nene neꞌmino neive:Ve maliꞌmo meniꞌve dizo minineꞌ initeꞌ haleko misubomauꞌ minineꞌ nene ningo do sotoꞌ ogo huloko olize izeꞌmonumuꞌvela tineꞌ molo vo initeꞌ mataꞌve nene meni do osuꞌlo gohi tineꞌ molo ogo meniꞌve dizo minineꞌ initeꞌ halekominineꞌ misubo maꞌmi melehine nene meni emo misubodo eita ogaꞌ neineꞌ neꞌminosa ne neive.

Ve Maliꞌmo Meniꞌve Dizo Minineꞌ Initeꞌ Ningineꞌ NeꞌmiAneza Gamazi

45 Idoꞌ ma nene Okulumokuꞌ miniveꞌmi gizebouꞌ minaaꞌnene lamineꞌ goloso neineꞌ nenako initeꞌ mataꞌ mukiꞌnene hulo osuꞌ lo aꞌminguꞌ vo holaaꞌ neꞌmi monovo neneneꞌmino neive: Ve ma situvaꞌ molaaꞌ ive maliꞌmo gonolise

Page 65: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 13:46 65 MATAIOꞌ 13:52initeꞌ laminekumuꞌ viseꞌ oꞌmomoninguꞌ nene 46viseꞌ oꞌmomonineꞌ initeꞌ mukiꞌ ngivileꞌ ogo lamineꞌ goloso minomeniꞌve nabaloꞌ goloso minineꞌ ma ningosa tineꞌ molo voiniteꞌ mataꞌve mukiꞌ nene meni do osuꞌ lo gohi tineꞌ moloogo gonolise initeliꞌmi melehine nene meni emo aꞌmineiniteꞌ do eita ineꞌ neꞌminosa ne neive.

Alahaꞌ Daaꞌ Golalezekumuꞌ Aneza Gamazi Izesuꞌ Lineꞌ47 Idoꞌma nene Okulumokuꞌ gizebo ominiveꞌmo aꞌmine

gizebo o mininguꞌ vo holaloningumuꞌ eveneꞌ izeꞌ molo-ngedeli monovo nene neꞌmino neive: Ve ma alahaꞌ daaꞌiveꞌmo alahaꞌ daaꞌ golalezeꞌ nene hulo nosouꞌ ogavo atoatoꞌ alahaꞌ nene aꞌminguꞌ diziminaaꞌ nave. 48Dizimini vaiꞌlikevo alahaꞌ daaꞌ ive neꞌmo geleleheꞌ ogo hulo gahevelaogo mitoꞌ mino lamineta nene gizekaꞌ ogo gokuꞌ goꞌzogolosola do hulaaꞌ neineꞌ neꞌminosa ne neive. 49 Nemuꞌnene eveneꞌ misubouko mini mili iliza gamene nene osuꞌlavo gamene nabala sotoꞌ ilineꞌ initeꞌ nene neꞌminosasotoꞌ oloseive: Angeloꞌ ingine igi eveneꞌ lisiheꞌ laminelitivovoꞌninguꞌ eveneꞌ goloso miniꞌmi monaniꞌ nene izeꞌmili huli atoꞌ i-ngidi 50 di vi oloꞌ nabauꞌ huli-ngidikevoaꞌminguꞌ nene veꞌine ingihi langoloꞌ igi agae agae li ivenama igi minilisave.

Monoꞌ Gosohokisi Litehesi Apize nGemakumuꞌ Lo-ngimineꞌGamazi

51 Nemuꞌ nene lingine initeꞌ mukiꞌ mene luvoniꞌ nemuꞌmo gilikehe lo Izesuꞌ lavo izipahala zuho ingine tiꞌ li li-imaniꞌ: Ee, mo gelekune. 52 Neꞌmine likevo aza tiꞌ lolo-ngimineꞌ: Nemuꞌ nene numuno meꞌninge ma initeꞌmilikangutiꞌ initeꞌ gosohokisi litehesi di sotoꞌ igi engiꞌnumuꞌninguꞌ minave ngimaaꞌ naniꞌ neꞌminisa linginesimonoꞌmonovo apizi ngimaaꞌ navemukiꞌ nesi Okulumokuꞌminiveꞌmo evenetoꞌ gizebo o-ngedeli monovomuꞌ gili

Page 66: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 13:53 66 MATAIOꞌ 14:2vevesavemukiꞌ nenemonoꞌ gosohokisi litehesi di sotoꞌ igieveneꞌ apizi ngimilisave.

Nasalete Ebeta Izesuꞌni Ningi Hulaniꞌ Gamazi(Malekoꞌ 6:1-6; Lukaꞌ 4:16-30)

53 Izesuꞌ aza neꞌmino aneza gamazi mukiꞌ nene lo-ngemo osuꞌ lo aꞌmine ebeꞌ nene hulo 54 eiꞌ numuno ebeꞌvegihile Nasaletela vo hetelineꞌ. Vo hetelo aꞌmida veneꞌvemohoꞌ nene monoꞌ numuꞌninguꞌ Oꞌmosoꞌmi gamazinene lo-ngimineꞌ. Neꞌmine ogavo eveneꞌ mukiꞌ inginevoꞌine goloso vavo tiꞌ li laniꞌ: Neꞌmine manaꞌmine sunonesi idoꞌ gamazi nesi zaukotiꞌ do ave. 55 Aza ha kamudamaꞌmi gipele neive. Izeleho nene Maliaꞌ ve li-daaꞌ naniꞌveneꞌ ne neive. Olo. Nakunolomote nene ZakoboleZosehele Simonile idoꞌ Zudale nene nizave. 56 Idoꞌ alunolozuho nesi makaꞌ lelikisi mene none. Aza ha aꞌneꞌmineve neineꞌ nenako nemuꞌ nene monoꞌ laaꞌ idoꞌ atoꞌ sunodo sotoꞌ ogaꞌ neineꞌ monovo nene zalatiꞌ do ave. Do aniꞌaka nene ma ningamuniko. 57 Neꞌmine li Izesuꞌnimuꞌnene muluꞌninguꞌ goloso gilaniꞌza aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ:Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ ave polohete engiku-muꞌ nene eveneꞌ mukiꞌ gilavo dizisa minaaꞌ naha engiꞌzuho gihile lamineꞌ netesi idoꞌ misuboꞌninguꞌ aleve netesinene engikumuꞌ gilavo dizesaꞌmineꞌ neꞌminosa nazasinouve lo lineꞌ. 58 Idoꞌ Izesuꞌ numuꞌve ebeꞌvelotiꞌ aleveingine ezemuꞌ gili eleꞌvoleꞌ isaꞌmaniꞌ nenako nemuꞌ neneengita Oꞌmosoꞌmi amuzo do sotoꞌ ogo ato atoꞌ suno nenemukiꞌ do sotoꞌ osaꞌmineꞌ.

14Monoꞌ Noso Holo-ngedaaꞌ Ive Zohaneꞌ Hilineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 6:14-29; Lukaꞌ 9:7-9)

1 Aꞌmine gameneuꞌ nene Izesuꞌ guvele monivo guvelesive Helodeꞌ nene gilineꞌ. 2Gelo gelekeleꞌ izipahala nene tiꞌ

Page 67: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 14:3-4 67 MATAIOꞌ 14:12

lo lo-ngimineꞌ: Mene ve nene monoꞌ noso holo-ngedaaꞌive Zohaneꞌ noloseive. Bele helekuvoniꞌ mautiꞌ otineꞌneꞌmo ato atoꞌ suno daaꞌ amuzo nene ezela neivosa atoatoꞌ suno nene nodaloseive lineꞌ. 3-4 Neꞌmine lineꞌ nenehazamuꞌ lamive. Gomuꞌ galaꞌmuda vomine Helodeꞌ azaakunolo Hilipoꞌ elenahoHelodiaꞌni gumine daniꞌ. Guminedavo monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ neꞌmo aku-naꞌmi elenahine daineꞌ nene lisiheꞌ amive lo Helodeꞌnilo-emeꞌmo vo minineꞌ. Neꞌmine lo lo-emeꞌmo vo minivonemuꞌ Helodeꞌ aza Helodiaꞌnimuꞌ ogo aꞌmine Zohaneꞌninene vi dalizave lo eveneꞌ ma ngimiselavo vi analoꞌdi nalava imi eleꞌmizi di vi nalaꞌ numunguꞌ huli-daniꞌ.5 Helodeꞌ aza Zohaneꞌni bele helelesa gilineꞌza eveneꞌnete Zohaneꞌnimuꞌ nene polohete neive li gili nizanako loehelele izavo hulo-mikineꞌ.

6Neꞌmine ogavo neivo Helodeꞌ sotoꞌ ineꞌ gamene ogavoeiꞌ numunguꞌ di geseꞌ igi nosoꞌ niteꞌ ni nizavo eveneꞌmukiꞌ neti veꞌnidoꞌ Helodiaꞌ aluvo neꞌmo denisi ineꞌ neneHelodeꞌ ningineꞌ umo goloso hilineꞌ. 7Umo helavo aꞌminealu neꞌmo initeꞌ ma gelelineꞌ initeꞌ nene ha emelesuve loOꞌmosoꞌmi veleloꞌ nolo hukuve lo lo hukineꞌ. 8 Neꞌminelo lo hukavo alungo nene izeleho gala do lidoꞌ lidoꞌ ogoHelodeꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ iveZohaneꞌ godolo nene giti lapeseuꞌ mili di nimilo. 9 Lavoguvelesi ve Helodeꞌ aza eii lo gelo agae lo gilineꞌza azamo Oꞌmosoꞌmi velelokisi ezesi makaꞌ minaveti veꞌnidokisigamazi lo huko lo neineꞌ ma nenako Zohaneꞌ godolo nenedi di alo lo 10eveneꞌ ngimiselavo vi nalaꞌ numunguꞌ luvonogiti 11 godolo nene di igi alungo nene imikevo do voizelehine imineꞌ. 12Neꞌmine ikevo Zohaneꞌ izipahala zuhoingine okoꞌnoꞌve nene di vi galese izi-di Izesuꞌni vi li-imaniꞌ.

Izesuꞌ Aza Eveneꞌ Faef (5) Tauseni Nosoꞌ Niteꞌ nGimineꞌ

Page 68: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 14:13 68 MATAIOꞌ 14:21Gamazi

(Malekoꞌ 6:30-44; Lukaꞌ 9:10-17; Zohaneꞌ 6:1-14)13 Li-imikevo gelo Helodeꞌ ezemuꞌ lineꞌ gamazi nesi mo

gelo aꞌmine minineꞌ ebeꞌ nene hulo sipiuꞌ dizavo izipa-hala zuho aꞌminguꞌ eleꞌmizi vi angiseꞌinevoꞌ minilizadaebeꞌ gaꞌmeta vaniꞌ. Idoꞌ nivavo eveneꞌ mukiꞌ nemuꞌgili taunitiꞌ taunitiꞌ misubouꞌ eꞌmeti vilida vi vi hukaniꞌ.14 Neꞌmine ikevo Izesuꞌ aza aꞌmine ebeꞌ gaꞌmeta nene vohetelo sipiutiꞌ lemo aꞌmida eveneꞌ vaiꞌ di geseꞌ igi nizavoningo mulumoꞌine gelo engikutiꞌ initeꞌ ngisive nene dolamineꞌ o-ngidineꞌ. 15Neꞌmine ogo neivo nivengaꞌ molavoizipahala zuho ingine Izesuꞌ neida igi tiꞌ li laniꞌ: Meneebeꞌ nene eveneꞌ nizamaniꞌ hadiveloꞌ nonivo nivengaꞌ momolaze. Eveneꞌ mukiꞌ mene vi avita minaniꞌ numunoebekutiꞌ angiseꞌine naliza nosoꞌ niteꞌ meni hizilizangisingimisele hulozo. 16 Neꞌmine likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Nanimuꞌ vilizave. Lengiꞌ nene nosoꞌ niteꞌ dingimilevo. 17 Neꞌmine lo lo-ngemavo izipahala zuhoingine laniꞌ: Nosoꞌ niteꞌ lelita nene sikoni faefusi alahaꞌsitakisi moda aꞌnevoꞌ neive. 18 Likevo aza lineꞌ: Nene dinouvoda alo. 19 Neꞌmine lo eveneꞌ nene guviseloꞌ mitoꞌminilizave lo Izesuꞌ lavo li-ngidikevo minaniꞌ. NizavoIzesuꞌ aza sikoni faef nesi alahaꞌ sitaꞌ nesi nene do Oku-lumotoꞌ vonuꞌ noogo Oꞌmoso opoꞌni lo aꞌmine nosoꞌ niteꞌnene gito apilo izipahala zuho izeꞌ molo ngemavo eveneꞌnene di moni ngimaniꞌ. 20 nGimikevo eveneꞌ mukitoꞌ nigatuꞌine aniꞌ. Gatuꞌine ogavo izipahala zuho ingine lumosamahulaniꞌ nene gosuvahaꞌ tuvelu (12) neꞌmine goꞌzi vaiꞌlaniꞌ. 21Nosoꞌ niteꞌ naniꞌ nene vemohoꞌ faef tauseni (5,000)neꞌminelite naniꞌza veneꞌ izipe nene gatamune.

Izesuꞌ Noso Avileloꞌ Lise Lise Vineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 6:45-52; Zohaneꞌ 6:15-21)

Page 69: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 14:22 69 MATAIOꞌ 14:3322 Idoꞌ eveneꞌ nene nosoꞌ niteꞌ ni osuꞌ likevo nelotiꞌ Ize-

suꞌ aza izipahala zuho nene sipiuꞌ dizi noso helala gomuꞌnivilizave lo ngimiselo aza nene eveneꞌ mukiꞌ numuꞌnidangimisele hulo huloꞌ ogo minineꞌ. 23 nGimisele hulo osuꞌlo golola eikovoꞌ Oꞌmosola lolosa dizo vineꞌ. Eikovoꞌ dizovo aꞌmida mino Oꞌmosola lo neivo litiꞌmuso izineꞌ.

24 Litiꞌmuso izavo izipahala zuho nene misubo hulihotoꞌ igi noso olusotoꞌ nivavo hepeꞌ naba neꞌmo veꞌnidatiꞌogo noso nene sipiloꞌ belekaꞌ belekaꞌ ivo viviꞌ viviꞌ igiminaniꞌ. 25Neꞌmine iꞌmi nivavo goꞌ loꞌmo lomo nedengaꞌfo kiloku he faef kiloku he nela nene Izesuꞌ aza nosoavileloꞌ lise lise nizada aniꞌ. 26 Nizada noso avileloꞌ navoningi golise goloso gili mene holoso neive li ngeheleleizavo gekeꞌ laniꞌ. 27 Gekeꞌ laniꞌza aꞌmidoꞌ geto Izesuꞌgamazi lo-ngemo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Neniꞌ ma ne nouze.Lengehelele izamivo mini ngi li minilo. 28 Neꞌmine lavoPetoloꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve gaza nene mo geiꞌ lamineꞌnoo ma nene lanivo nosoloꞌ nene ogo geiꞌ nanida alove.29Neꞌmine lo lavo anevo lo Izesuꞌ lavo Petoloꞌ aza sipiutiꞌlemo apiꞌ ogo noso avileloꞌ lise lise Izesuꞌ neida volosa ineꞌ.30 Volosa ineꞌza novo hepeliꞌmo noso bilineꞌ nene ningovono vavo golise gilineꞌ neꞌmo nosoliꞌmo do suꞌmize-delesa ineꞌ. Neꞌmine ogavo Petoloꞌ asi lo tiꞌ lo lineꞌ:Guvekasi ve do nuꞌ izevo. 31 Lavo Izesuꞌ geto ogo anahulo do hozi nolo-do tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza nenikumuꞌgele eleꞌvoleꞌ amo nosoꞌmo nebelelihe nebelamilihe lonanimuꞌ gaka sitaꞌ gelane. 32Neꞌmine igi sipiuꞌ dizikesivohepeꞌ nene zou lo matineꞌ. 33 Hepeꞌ nene matavo sipiuꞌminave ingine opoꞌni li gubiꞌ izi imi laminetoꞌ geiꞌ nenemo Oꞌmosoꞌmi gipele nane li li-daniꞌ ve.

Izesuꞌ nGenesalete Misubola Eveneꞌ Initeꞌ nGisineꞌ DoLamineꞌ O-ngidineꞌ.

(Malekoꞌ 6:53-56)

Page 70: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 14:34 70 MATAIOꞌ 15:5-634 Neꞌmine igi noso helala vii nGenesalete misubouko

heteli sipiutiꞌ limaniꞌ. 35 Aꞌmida nene evenelite Izesuꞌninene ningi guni aniꞌ. Neꞌmine igi aꞌmidotiꞌ numudoꞌnumudoꞌ gamazi hulikevo eveneꞌ initeꞌ gizi dave nene dolamineꞌ o-ngedelive li ngeleꞌmizi ezela igi 36 amuzo militiꞌ li li-imaniꞌ: Okongaloꞌ initeꞌ lolovolokovoꞌ nevone digililizadotikisi nene lamineꞌ ilizaniꞌ nenako nemuꞌ nenegele ngemanivo di gililizave li laniꞌ. Idoꞌ okoꞌnoloꞌ initeꞌlolovoloꞌ di gilave mukiꞌ nene mo lamineꞌ aniꞌ ve.

15Oꞌmosoꞌmi Louꞌ Gamazi Neꞌmo Avoꞌningelite Laniꞌ Gamazi

Nene Ivileꞌ Ogo Minineꞌ.(Malekoꞌ 7:1-13)

1 Nelotiꞌ nene Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave linge masiavoꞌningelite laniꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ ave linge masiZelusalemi numudatiꞌ Izesuꞌ neida aniꞌ. Igi tiꞌ li longoꞌi-daniꞌ: 2 Geiꞌ izipaha zuho ingine nosoꞌ niteꞌ nalisaaꞌine noso izamaaꞌ naniꞌ nene avotemote eꞌmetilo li li-limaaꞌ aniꞌ gamazi nene avutoꞌ igaꞌ naniꞌ nene neꞌmineamilizanako nanimuꞌ avutoꞌ igaꞌ nave. 3 Likevo Izesuꞌaza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Idoꞌ langisetine avotemotidatiꞌmonovote nene do minelone li Oꞌmosoꞌmo louꞌ gamazilo huko-lidineꞌ nene avutoꞌ igaꞌ naniꞌ nene nanimuꞌnave. 4 Neꞌmine noluvoniꞌ mene lingine tiꞌ igaꞌ nangu-muꞌ noluve: Oꞌmosoꞌmo lingine izetingine metinginemuꞌgilavo dizavo gelekeleꞌ lamineꞌ i-ngidivoꞌ minilo. Idoꞌma nene ve maliꞌmo izelehingi melehingi gamazi golosolo-ngedelineꞌ nene bilikevo helelive lo lineꞌ. 5-6 Lineꞌzalingine tiꞌ li laaꞌ nave: Ve maliꞌmo izelehinemupe mele-hinemupe initeꞌ molo nouvongutiꞌ nene ma gimuvodibaaꞌmine initeꞌ nene mo Oꞌmosomuꞌ ogo molo nouvonakogeiꞌ gemamolosuve lo lo-emelineꞌ nene aꞌmine lineꞌ initeꞌ

Page 71: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 15:7 71 MATAIOꞌ 15:14nene izele mele ngemamilineꞌ nene lamineꞌ ve. Neꞌminelaaꞌ naniꞌ nene izelehine melehinemuꞌ gelekeleꞌ lamineꞌamilineꞌ aka nene siꞌzi-daaꞌ nave. Aꞌneꞌmine aniꞌ neneavotingidatiꞌ di minaniꞌ gamazi neꞌmo Oꞌmosoꞌmo lineꞌgamazi neve haza niteꞌ loloꞌ ogaꞌ neive. 7 Lingine lutinegoloso o vineꞌ nene di halekisa eveneꞌ lamineꞌ gili monaaꞌnave, polohete Isaiaꞌ Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi tiꞌ lo lineꞌma nene lengikumuꞌ lamineꞌ laniꞌ neive:8Mene aleve ingine veꞌine avilelotiꞌ nopoꞌni lineniꞌ gulive di hozi laaꞌ naniꞌ neneluꞌine nezela milamavo luꞌineꞌve nene hotoꞌ minaaꞌ neive.

9 Haza eveneliti gamazi nene neze gamazi gidiniloloꞌ ogavo

li-ngimi ngimiꞌ igi minaaꞌ naniꞌ nenakonenikumuꞌ nopoꞌni laaꞌ naniꞌ nene gopo hazamuꞌ laaꞌ

nave.Lute Do Gopo Ogaꞌ Neineꞌ Initekumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 7:14-23)

10Neꞌmine lo Izesuꞌ aza eveneꞌ mukiꞌ nene asi lo-ngemotiꞌ lo lo-ngimineꞌ: 11Lingine initeꞌmanikevo neꞌmo eveneꞌluꞌine do goloso o-ngedaaꞌ neive li gilaaꞌ nahe. Gamazimene gilii gili nge li gililo. Eveneꞌ luꞌine do goloso o-ngedaaꞌ neineꞌ initeꞌ nene veꞌninguꞌ mili naaꞌ naniꞌ initeꞌnene nevoba luꞌningutiꞌ dizo veꞌningutiꞌ sotoꞌ ogo lemeheta ogaꞌ neineꞌ initeꞌ neꞌmo nene luꞌine do goloso o-ngedaaꞌ neive. 12 Neꞌmine lavo alingeꞌ nene izipahalazuho ingine Izesuꞌ neida igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Halisaioꞌmonoꞌ laaꞌ ave ingine geiꞌ gamazi laningumuꞌmuluꞌninguꞌgoloso ogavo upuhoꞌ aniꞌ nene ningabe. 13Neꞌmine likevoIzesuꞌ aza gamazi tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Okulumokuꞌ meꞌnehievenele nene eiꞌ miꞌve neꞌmine nizanako aza meꞌnehozuhoꞌ amivo aꞌminemiꞌveuꞌ gopo dizaniꞌ initeꞌ mukiꞌ nenekiselo do huloloseive. 14 Aꞌmine Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave

Page 72: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 15:15 72 MATAIOꞌ 15:22nene ningi mati-ngimikilo. Minilizaze. Ingine eveneꞌmonoꞌ akaloꞌ ngeleꞌmizi vaaꞌ ave nizaniꞌza angiseꞌine akaningi guni isaꞌmanakoveꞌine likivete veꞌine likivemaneneakangelebizi vaniꞌ gelave. Nemuꞌ nene vele likivemaliꞌmovele likivema eleꞌmizo vilineꞌ nene sitatoꞌ galeseuꞌ veleheꞌlimilisasive. 15Neꞌmine lavo Petoloꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gazagamazi monovoꞌve haleko minineꞌ gepeꞌ gamazi neꞌminelaineꞌ ma nene lo ngoloꞌ lo lo-lemevo. 16 Neꞌmine lavoIzesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Izipahaꞌne zuho lingine gili nilisavelo giluvoniꞌza linginesi olihe gili guni amahe. 17 Initeꞌmukiꞌ nene veꞌninguꞌ nikevo gatuꞌninguꞌ lemo ise galeseuꞌvaaꞌ neineꞌ nene lingine ningi gilamahe. 18 Ne neineꞌzaveꞌningutiꞌ leme heta ogaꞌ neineꞌ initeꞌ nene luꞌningutiꞌdizo ogaꞌ neinako neꞌmo nene eveneꞌ luꞌine do golosoo-ngedaaꞌ neive. 19 Initeꞌ luꞌningutiꞌ dizaaꞌ neineꞌ initeꞌnene neꞌmino neive: Gaꞌine goloso gilaaꞌ, eveneꞌ ngebelehelaaꞌ, veneꞌ vemohoꞌ alungo umungive gopo ingi mon-aaꞌ, gumine damine ogaꞌ, soza sakupo gamazi laaꞌ idoꞌeveneꞌ dovo ledevoꞌ ogo ngemenga laaꞌ monovo ne neive.20 Mene initeꞌ mukiꞌ neꞌmo nene eveneꞌ luꞌine do golosoo-ngedaaꞌ neive. Eveneꞌ aꞌine noso izami nosoꞌ niteꞌ goponaniꞌ neꞌmo nene luꞌine do goloso o-ngedesaꞌmive.

Zuda Veneꞌ Minamineꞌ Kanaha Misubokotiꞌ Veneꞌ MaliꞌmoGele Eleꞌvoleꞌ Ineꞌ Gamazi.

(Malekoꞌ 7:24-30)21 Neꞌmine ogo Izesuꞌ aza aꞌmine minineꞌ misubo nene

hulo vo Tilo numuno ebeꞌ idoꞌ Sidoni numuno ebeꞌ netigahevela minineꞌ misubouꞌ volosa vineꞌ. 22 Aꞌmine nu-muno ebeꞌ gahevelatiꞌ Zuda veneꞌ minamineꞌ Kanahaveneꞌ maliꞌmo ogo gamazi nabatiꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gu-vekasi ve, gozopoꞌ guvelesi ve naba Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌezeloꞌ medelo minanive make, gaza mulumoꞌne ningevo.Alune nene sikalahuꞌ goloso lulouko neivo mo goloso

Page 73: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 15:23 73 MATAIOꞌ 15:31ogo neive. 23 Neꞌmine lineꞌza aꞌmine gamaziꞌveloꞌ neneIzesuꞌ gamazi hamokisi mo lo-emamineꞌ. Neꞌmine ogavoizipahala zuho ingine ezela igi tiꞌ li laniꞌ: Veneꞌ menegamazi loꞌmo loꞌmo leꞌmeto ogo minineꞌ nenako nemuꞌimiselo huliline lo nogilune. 24 Likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ:Naza nene nimiselive nene Isilaeleꞌ aleve sipisipi neꞌminemini vi tolovo igi moni minaniꞌ engita vo gono dalinelo nimiselavo uvoniꞌ nouve. 25 Neꞌmine lineꞌza veneꞌ azaogo gizeneuꞌ golo hizo ongo tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve,ogo gamaziꞌne gelo hize apase-nedelibo. 26Neꞌmine lavoIzesuꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: Izipeliti nosoꞌ niteꞌ ipeꞌ ogo gulohulo-ngemaaꞌ nene edamive. Oꞌmosoꞌmi izipahala zuhoIsilaeleꞌ aleve do lamineꞌ o-ngedaaꞌ nouvoniꞌ nene hetaatoꞌ ve geita oloniꞌ nene aꞌmineꞌmine ogo edamilihe logele nouve. 27 Lavo veneꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve,izipeliti nosoꞌ niteꞌine ipeꞌ ogo gulo hulo ngemaaꞌ neneedamive lo lamineꞌ laineꞌza meꞌninge nosoꞌ niteꞌ naaꞌ aniꞌholomolotiꞌ lana doꞌmozineꞌ nene gulo nete ha naaꞌ nave.Nemuꞌ nene heta atoꞌ veneꞌ nenikisi nene gele nemelineꞌnene ha lamineꞌ oloseive. 28 Neꞌmine lavo gelo Izesuꞌ tiꞌlo lo-imineꞌ: Aizo, veneꞌ mene gaza gele eleꞌvoleꞌ ainekanene mo gele eleꞌvoleꞌ ogo gelane. Nemuꞌ nene geleeleꞌvoleꞌ aineꞌ initeka nene ha sotoꞌ o gemeleseive. Lavonolineꞌ velesi aluvo nene lamineꞌ ineꞌ ve.

Izesuꞌ Eveneꞌ mukiꞌ Do Lamineꞌ O-ngidineꞌ Gamazi29 Izesuꞌ aza aꞌmine minineꞌ ebeꞌ nene hulo tineꞌ molo

nGalilaia noso ohuno gahevela nene lemo vo gololoꞌ dizovo minineꞌ. 30 Neꞌmine ogavo eveneꞌ mukiꞌ ingine gebilimini gizeꞌine aꞌine goloso o vineꞌ idoꞌ veꞌine like vineꞌidoꞌ gamazi lamilizaniꞌ o vive idoꞌ initeꞌ gizi dave masimasi mukiꞌ nene ngeleꞌmizi Izesuda vi gizenela ingi-ngidikevo aza do lamineꞌ o-ngidineꞌ. 31 Neꞌmine ogavoveneꞌ vemohoꞌ mukiꞌ ingine ningi negi nete gamazi apiꞌ

Page 74: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 15:32 74 MATAIOꞌ 15:39igi laniꞌ, okoꞌnidoꞌ goloso ineꞌ aleve lamineꞌ aniꞌ, gizeꞌinegoloso o vineꞌ aka monaniꞌ, idoꞌ veꞌine likive gohi veꞌineninganiꞌ nene ningi voꞌine goloso vavo mini engiꞌ Isilaeleꞌaleveti Oꞌmosoꞌine nene opoꞌni li guliveꞌve di hozi laniꞌ.

Izesuꞌ Aza Eveneꞌ Fo (4) TauseniNosoꞌ Niteꞌ nGimineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 8:1-10)

32Neꞌmine ogo Izesuꞌ aza izipahala zuho asi lo-ngemavoikevo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Mene aleve nene nazasi gamenesito hamo makaꞌ minunidiꞌmo nosoꞌ niteꞌinesi nomivoengikumuꞌ muluꞌne hukave. Akaloꞌ gaꞌnaꞌmo veꞌinegaꞌinemonavo diꞌmozikelizave lo nosoꞌ niteꞌ namavo hazangimiselamolove lo gele nouve. 33Neꞌmine lavo izipahalazuho ingine tiꞌ li laniꞌ: Ebeꞌ hadiveloꞌ nouneꞌ nenakonemuꞌ nene nosoꞌ niteꞌ vaiꞌ adoꞌ eveneꞌ vaiꞌ meꞌminelitenalizaniꞌ votigileloꞌ nene zalatiꞌ dalone. Daloneꞌ akatenene ma nomive. 34 Likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ:Lengita sikoni nanikeꞌ neve. Lavo ingine laniꞌ: Seveni veidoꞌ alahaꞌ ngomosikisi ma neive. 35 Likevo eveneꞌ mukiꞌnene mitoꞌ minilizave li li-ngidilizave lo Izesuꞌ lavo li-ngidikevo mitoꞌ minaniꞌ. 36 Minikevo sikoni seveni nesialahaꞌ nesi do Oꞌmoso opoꞌni lo nosoꞌ niteꞌ nene gitoapilo izipahala zuho izeꞌ molo ngemavo eveneꞌ nene dimoni ngimaniꞌ. 37 nGimikevo mukitoꞌ ni gatuꞌine aniꞌ.Gatuꞌine ogavo lumo sama hulaniꞌ nene izipahala zuholitegosuvahaꞌ naba seveni neꞌmine goꞌzi vaiꞌ laniꞌ. 38 Nosoꞌniteꞌ naniꞌ nene vemohoꞌ fo (4) tausenilite naniꞌza veneꞌizipe nene gatamune. 39 Neꞌmine ikevo Izesuꞌ eveneꞌmukiꞌ nene ngimisele huloko sipiuꞌ dizo izipahala zuhosiMagadani misubola vaniꞌ.

16Eleꞌvoleꞌ Suno Ma Danivo Ningelone li Izesuꞌnimuꞌ Laniꞌ.(Malekoꞌ 8:11-13; Lukaꞌ 12:54-56)

Page 75: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 16:1 75 MATAIOꞌ 16:61 Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave linge masi Sadukaioꞌ monoꞌ

laaꞌ ave linge masi Izesuꞌ neida igi emenguꞌ mili tiꞌ lilaniꞌ: Gaza Oꞌmosoꞌmo geikisi neive laaꞌ naineꞌ nenelamineꞌ labe gosohoꞌ labe neꞌmi monovo nene ninge-longe. Okulumokuꞌ minive Oꞌmoso aza amuzo gemavogaza atoliꞌmine sunodo sotoꞌ ogo lelebizanivoningelone lili-imaniꞌ. 2Tiꞌ li li-imikevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Nivengaꞌmolavo guhizangiꞌ ilineꞌ nene lingine ningi aizeꞌ nene hoꞌlo gamene lamineꞌ oloseive li laaꞌ nave. 3 Idoꞌ nedengaꞌ goꞌlalosa guhizangiꞌ elo limuso gonobuꞌ hitineꞌ nene lingineningi goline izo hepeꞌ eleleseive li laaꞌ nave. Neꞌmineigi Okulumota ningisa neꞌmine initeꞌ sotoꞌ oloseive liningi gilaaꞌ naniꞌza sotoꞌ ilineꞌ initeꞌ ato atokumuꞌ Oꞌ-mosoꞌmo molaniꞌ gamene alitelineꞌ monovo nene ningigili minisaꞌmave. 4Mene gameneloꞌ nizave lingine eveneꞌgolosovoꞌ mini veneꞌ ma vaꞌningine huli ve gohi maloꞌ vilihime daaꞌ naniꞌ neꞌmine igi Oꞌmosotine huli lihime daaꞌnave. Lingine nenikumuꞌ atoliꞌmine suno do sotoꞌ ogoOꞌmosoꞌmo amuzo nimineꞌ nene lengelebizelongumuꞌ ni-laniꞌza ma lengelebizamolosuve. Oꞌmosoꞌmo gozopoꞌ ezeveletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive Zonada atoꞌ suno do sotoꞌogo amuzoꞌve ngelebizineꞌ maꞌminevoꞌ ma nenita sotoꞌogavo nevoꞌ ningilisave. Neꞌmine lo hulo-ngedo vineꞌ.

Halisaioꞌ Monoꞌ Laaꞌ Avesi Sadukaioꞌ Monoꞌ Laaꞌ Avesi EngiꞌMonovo Danavaꞌnidoꞌ Izipahala Zuholite Eꞌmetikelizave Lo Ize-suꞌ Aneza Gamazi Lo-ngimineꞌ

(Malekoꞌ 8:14-21)5 Idoꞌ izipahala zuho ingine Izesukisi sipiuꞌ dizi noso

ohuno helala vaniꞌ nene beletimuꞌ gaꞌine molavo ma divamaniꞌ. 6Neꞌmine ikevo Izesuꞌ aza eveneꞌmaliti ngemenidamenimuꞌ beleti do lulu izaaꞌ ineꞌ initeꞌ zisitiloꞌ lo molotiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave idoꞌ Sadukaioꞌmonoꞌ laaꞌ ave engitatiꞌ zisiti nene dikelizaze. Nemuꞌ

Page 76: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 16:7 76 MATAIOꞌ 16:14ningisa minilo. 7 Neꞌmine lavo ingine li voleloꞌ meloꞌigi tiꞌ li laniꞌ: Laza beleti ma do amuneꞌ nenako nemuꞌlave. 8 Izesuꞌ aza gamazi li voleloꞌ meloꞌ aniꞌ nemuꞌ nenemo ningo gelo tiꞌ lo lineꞌ: Lingine gili eleꞌvoleꞌ amavemene beleti di amaniꞌ nemuꞌ nene nanitekumuꞌ gamazili voleloꞌ meloꞌ nave. 9 Naza beleti faef (5) do gito izeꞌmolo eveneꞌ faef (5) tauseni ngemekuvo nisa lumo samahulaniꞌ nedunuꞌ nene lingine gosuvahaꞌ tuvelu goꞌzi vaiꞌlaniꞌ mamuꞌ gatine molahe. 10 Idoꞌ beleti seveni do gitoizeꞌ molo eveneꞌ fo (4) tauseni ngemekuvo nisa lumo samahulaniꞌ nene lingine gosuvahaꞌ naba gidini seveni goꞌzivaiꞌ laniꞌ mamuꞌ gatine molahe. 11 Beleti nene neꞌmineogo ha do sotoꞌ olosuvonako beletimuꞌ lamuvoniꞌ nenelingine gili nilisave lo giluvoniꞌza gilamaniꞌ neive. Hali-saioꞌ monoꞌ laaꞌ ave idoꞌ Sadukaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave engitatiꞌzisiti nene dikelizaze. Nemuꞌ ningisa minilo. 12 Neꞌminelavo nelotiꞌ alingeꞌ nene beleti do lulu izaaꞌ initekumuꞌlamo zisitimuꞌ lo molo lineꞌ ma nene Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌavelite idoꞌ Sadukaioꞌ monoꞌ laaꞌ avelite gamazi ladeni igieveneꞌ apizi ngimaaꞌ aniꞌ monovo nene do minalone liningi minilizangumuꞌ lineꞌ ma nene alingeꞌ mo gili ngoloꞌlaniꞌ ve.

Petoloꞌ Izesuꞌ Monovomuꞌ Lo Sotoꞌ Ineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 8:27-30; Lukaꞌ 9:18-21)

13 Izesuꞌ aza Kaesalea Hilipi misubola vo hetelo izipa-hala zuho tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Oꞌmosolatiꞌ ve gihilenenikumuꞌ nene zaho ve li laaꞌ nave. 14Neꞌmine lo longoꞌo-ngedavo ingine tiꞌ li laniꞌ: Eveneꞌ linge ma nete monoꞌnoso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ hilingutiꞌ otosa noloseiveli laaꞌ nave. Idoꞌ linge ma nete gozopoꞌ polohete Eliaꞌaza gohi sotoꞌ oloseive ma nene tineꞌ molo abe li laaꞌnave. Idoꞌ ma nete polohete Zelemiaꞌ ma helaningutiꞌotosa nolibe polohete atoꞌ ma minaineꞌ helanive nolibe

Page 77: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 16:15 77 MATAIOꞌ 16:21li laaꞌ nave. 15 Neꞌmine likevo Izesuꞌ gohi tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Idoꞌ ingine nenemo neꞌmine laaꞌ naniꞌza linginenenikumuꞌ nene zaho neve li laaꞌ nave. 16 Neꞌmine lolongoꞌ o-ngedavo Simoniꞌ Petoloꞌ aza aꞌmidoꞌ tiꞌ lo lineꞌ:Minevoꞌ minevoꞌ Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelove lo gipele dokegeso gimiselive ma ne nane. 17 Neꞌmine lavo Izesuꞌtiꞌ lo lo-imineꞌ: Zonaꞌ gipele Simonizo, haza eveneliteaꞌminemonovoꞌne nene li-gimikevo lamane. Okulumokuꞌmeꞌneho veka do lapa nomineꞌ o-gedavo lange. Nemuꞌnene lamineꞌ ilineꞌ akaloꞌ mine molo nange. Golizesiminezo. 18 Idoꞌ tiꞌ lo nolo-gimuze. Gelezo. Gaza gulivekaPetoloꞌ nane. Idoꞌ Petoloꞌ neꞌmi monovo nene eleꞌvoleꞌgeheni ve lo nenako nemuꞌ eveneꞌne zuho do sotoꞌ o-ngedo eleꞌvoleꞌ igi minilizave lo aꞌmine eleꞌvoleꞌ gehe-doꞌ do giꞌmize-ngedekuvo ve golosoꞌmi amuzoꞌve neꞌmongelo ngivileꞌ amivo helaaꞌ neꞌmo mudise hele osuꞌ laaꞌakaloꞌmangeleꞌmizemolamoloseive. 19NazaOkulumokuꞌminiveꞌmi gizebouꞌ vi hilalizaniꞌ amuzo gemekuvo eveneꞌngeleꞌmizo Oꞌmosoꞌmo gizebo inguꞌ vo holalosane. Idoꞌmisubouko gaza eveneꞌne zuho gamazi initeꞌ mamuꞌ lohuko lo-ngemo neꞌmine amilo lo oꞌve lo-ngedelineꞌ neneOkulumokuko Oꞌmoso neꞌmosi aꞌmine initekumuꞌ oꞌve lolo huko-ngedeleseive. Idoꞌ misubouko gaza initeꞌ mamuꞌnene neꞌmine ogaꞌ ve lo lo-ngedelineꞌ nene OkulumokukoOꞌmoso neꞌmosi aꞌmine initekumuꞌ mo neꞌmine ogaꞌ ve lolo-ngedeleseive. 20 Neꞌmine lo Petoloꞌni lo-emosa Izesuꞌaza eikumuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo do kegeso imiselelesa liveneive li eze monovomo kekeꞌ eveneꞌ masi li-ngimamilo loamuzo molo lo izipahala zuho nene gaꞌine daniꞌ.

Izesuꞌ Aza Helo Otelineꞌ Monovo Nemuꞌ Lo-ngimineꞌ(Malekoꞌ 8:31–9:1; Lukaꞌ 9:22-27)

21 Idoꞌ aꞌmine gamene nelotiꞌ Izesuꞌ aza apiꞌ ogo tiꞌ lolo-ngemeꞌmo vo minineꞌ: Neniꞌ gono neꞌmo gihileꞌve do

Page 78: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 16:22 78 MATAIOꞌ 16:26sotoꞌ ilingumuꞌ naza Zelusalemi numuda vokuvo aꞌmidamonoꞌ gizebo vesi idoꞌ evenetoꞌ medeli mini Oꞌmosoiniteꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ Zuda vete gozopotatiꞌlaaꞌ naniꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ avesi ingine goboni mili-nidi mulumo gono nimi nibili hililisave. 22 Neꞌmineikevo helo gamene sitohamo minekuvo Oꞌmosoꞌmo doote-nedeleseive. Neꞌmine lavo Petoloꞌ aza do gahevelao-miko elemo tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, neꞌmine lamozo.Oꞌmosoꞌmo do guꞌ izavo laineꞌ initeꞌ mo kekeꞌ geiꞌ okon-galoꞌ sotoꞌ amoloseive. 23 Neꞌmine lo lineꞌza Izesuꞌ azavelepeꞌ izo Petoloꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Satani gaza akaloꞌnene golise ozo. Gaza gaka gele naineꞌ nene Oꞌmosoꞌmogilidiꞌmino gelamomemisubouꞌ evenelite gilaaꞌ adiꞌminogele naineꞌ nenako volodoꞌ o neineꞌ akaꞌnela ogo hizonotilange. Satani gaza olovoꞌ ozo.

24 Neꞌmine lo Izesuꞌ aza eze eꞌmetaaꞌ ave gamazi tiꞌ lolo-ngimineꞌ: Ve ma ingine neꞌmeto alone li gilii ma go-muꞌ nene minevoꞌ alevoꞌine gizebo igaꞌ naniꞌ monovoꞌinenene huli alami neniꞌ neꞌmetilizangumuꞌ ve goloso nizaveli lohotoꞌ zaloꞌ ngibili hililizangumuꞌ nene gili hulisaneꞌmeti alizave. 25 Idoꞌ neꞌmine igisa neꞌmeti alizave lonoluvoniꞌ nene nanitekumuꞌ luhe. Lingine mene gililo.Ve ma ingine neniꞌ neꞌmeteloneꞌ nene geni initeliꞌmilulouꞌ vo minevoꞌ alevote hulalone li neꞌmetamilizavenene minevoꞌ minevoꞌ minaaꞌ ngemeni dameni nene madamilisave. Damilisaha ve ma ingine neꞌmeti vilizanguꞌngibili hilikevo minevoꞌ alevoꞌine hulilizaniꞌ nene alingeꞌminevoꞌ minevoꞌ ngemeni dameni dalisave. 26 Ee, mis-ubouko mene minevoꞌ alevoꞌ igi mini misubouꞌ initeꞌ vaiꞌdi engita igi minilizanguꞌ nene minevoꞌ minevoꞌ minaaꞌngemeniꞌine hulilizaniꞌ nene aꞌmine initeꞌ vaiꞌ nete nenemahize eleꞌ i-ngidamilisave. Ee, eveneꞌma ingineminevoꞌminevoꞌ minaaꞌ ngemeni dameni ma hulilizaniꞌ nene

Page 79: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 16:27 79 MATAIOꞌ 17:7aꞌmine ngemeni dameni di engita olone li aꞌmidoꞌ golohizilizaniꞌ initeꞌ hamokisi ma minamoloseive. 27 IdoꞌOꞌmosolatiꞌ ve gihile naza meꞌnehi emeni dameni lamineꞌnene do tiꞌ ogo mino angeloꞌne zuhosi ngeleꞌmizo alo-suve. Idoꞌ aloniꞌ nene naza evenelite hamoꞌ hamoꞌ initeꞌgolososi idoꞌ laminekisi igi mili minaniꞌ votigileloꞌ nenemeni ngemelesuve. 28 Lamineꞌ lo-lengemelesuve. Meloꞌnizave lengikutiꞌ linge ma hilami ha nizavo naza Oꞌmoso-latiꞌ ve gihile Guveꞌnesi ve loloꞌ ogo eveneꞌne zuho gizeboo-ngedelesa sotoꞌ ogo lemo nouvo ingine ningilisave.

17Izesuꞌ Okoꞌnolo Do Atoliꞌmine Ineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 9:2-13; Lukaꞌ 9:28-36)

1 Gamene sigisi ogo vavo Izesuꞌ aza Petoloꞌni ve Za-koboꞌni ve idoꞌ nakunolo Zohaneꞌni nesi ngeleꞌmizo golohaꞌnaloꞌ dizo vavo aꞌmida nene engikovoꞌ mini 2 ninginizavo Izesuꞌ nene okoꞌno do atoliꞌmine ogavo golovelelotiꞌ nene hoꞌ neꞌmine hulo mino okoꞌnoloꞌ initetoꞌnene labanaꞌ elo mokonoꞌ goloso elo minineꞌ. 3 Neꞌmineneivo neloꞌ nene Moseki Eliakisi sotoꞌ i ngimi Izesuꞌ nesigamazi li voleloꞌ meloꞌ igi minaniꞌ. 4 Neꞌmine igi nizavoPetoloꞌ Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, makaꞌ meloꞌminuneꞌ nene lamineꞌ ogave. Nemuꞌ gaza gele nemanivoazibe sitohamo gizelove. Ma nene geikumuꞌ ve. Manene Moseꞌni ve idoꞌ ma nene Eliaꞌni ve lineꞌ. 5 Tiꞌlo gamazi nolivo silingengeꞌne hulo minineꞌ limusoꞌmoogo molo hite-ngidineꞌ. Molo hite-ngedavo aꞌmingutiꞌgamazi ma tiꞌ lo sotoꞌ ineꞌ: Me ve nene neniꞌ gipeꞌneluꞌne eme nouvoniꞌ ne neive. Eikumuꞌ laniteꞌ golosonogiluve. Lingine eze gamaziꞌve gili dalo. 6 Izipahala zuhositohamo aꞌmine gamazi gili ngehelele izavo goꞌine hiziingi minaniꞌ. 7Neꞌmine igi nizavo Izesuꞌ aza ogo okoꞌnidoꞌdo nogelo tiꞌ lo lineꞌ: Lingine lengehelele izamivo otilo.

Page 80: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 17:8 80 MATAIOꞌ 17:178Neꞌmine lavo ingine oti ninganiꞌ nene eveneꞌmaningamiIzesukovoꞌ neivo ninganiꞌ.

9 Neꞌmine igi gololotiꞌ makaꞌ limi niigi Izesuꞌ tiꞌ logaꞌine daniꞌ: Lingine aꞌmine ninganiꞌ initeꞌ nemuꞌ eveneꞌhamokisi li-ngimamavo Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza nenehelekuvo meꞌneho do ote-nedavo ma nene ha li sotoꞌilizave lo gaꞌine daniꞌ. 10 Neꞌmine lavo izipahala zuhotiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Idoꞌ do luꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmodo kegeso imiselelesa live nene aꞌmine gozopoꞌ minineꞌpolohete Eliaꞌ neꞌmo gomuꞌ molo-do tineꞌ molo aloseive liavotemoti monoꞌ gamazi apizi limaaꞌ avete laaꞌ naniꞌ manene nanimuꞌ laaꞌ nave. 11Neꞌmine li longoꞌ i-dikevo azatiꞌ lo lineꞌ: Eliaꞌ initeꞌ mukiꞌ do veveselesa Oꞌmosoꞌmo doluꞌ izelive lo imiselelesa live gomuꞌ molo-do aloseive laniꞌnene mo laminetoꞌ nilave. 12 Idoꞌ naza laminetoꞌ noluve.Eliaꞌ nene mo gomuꞌ aniꞌ ma nene ingine Eliaꞌ ve li ningiguni ami angise gaꞌine gilaniꞌ initeꞌ i-di bili hilaniꞌ. IdoꞌOꞌmosolatiꞌ ve gihile nenikisi nene aꞌmineꞌmine ogo engiꞌaꞌninguꞌ okuvo ingine mulumo gono nimi eze i-dadiꞌminei-nidilisave. 13 Neꞌmine lavo izipahala zuho ingine nenemonoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌnimuꞌ nene nolo-limive li gili nge li gilaniꞌ.

Izesuꞌ Sikalahuꞌ Goloso Lulouꞌ Minineꞌ Izipe Ma Do LamineꞌO-dineꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 9:14-32; Lukaꞌ 9:37-45)14 Idoꞌ Izesule golo gizeneuꞌ limi eveneꞌ mukiꞌ di geseꞌ

adoꞌ navo ve maliꞌmo ogo Izesuꞌni obuvolo hize emo tiꞌlo lineꞌ: 15 Guvekasi ve, neze gipeꞌne nene lemo lise-davo goloso ogo mino olokuꞌ lemo pouꞌ laaꞌ idoꞌ nosouꞌlemo pouꞌ laaꞌ ogaꞌ neive. Nemuꞌ nene muheleꞌve ninge-devo. 16 Geze geꞌmetaaꞌ avela eleꞌmizo uvoniꞌza ma ngelidi lamineꞌ i-damave. 17 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ:Eii, lingine ngeli imiseli hulisaꞌmaniꞌ nehe. Oꞌmosomuꞌ

Page 81: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 17:18 81 MATAIOꞌ 17:24gili eleꞌvoleꞌ amaniꞌ zuho lutine zovoꞌ ize vineꞌ menelengikumuꞌ goseleꞌ nebeleꞌmo novivo lengiꞌ vovotinguꞌgamene gohi ma imineꞌ molo mino langamuzo hizeꞌmovo mineloniꞌ nemuꞌ nene agae lo noluve. Aꞌmine gipeeleꞌmizi alo lo lavo 18 eleꞌmizi ikevo izipe do goloso o-dominineꞌ sikalahuꞌ goloso nene Izesuꞌ ganuꞌ elemavo izipenene hulo-do lemo vavo izipe nene aꞌmidotiꞌ lamineꞌ ineꞌ.19 Neꞌmine ogavo alingeꞌ angisevoꞌ mini izipahala zuhoIzesuda igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Sikalahuꞌ goloso nene lazananiteliꞌmo imisele hulamolonidoꞌ ineꞌ neve. 20-21 LikevoIzesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Naniteliꞌmo ve. Lengiꞌ Oꞌmosomuꞌ gilieleꞌvoleꞌ aniꞌ nene naba minamidiꞌmo ve. Sakaveꞌ zuhonene initeꞌ ngomo lasolo neineꞌza lingine Oꞌmosomuꞌ gilieleꞌvoleꞌ anitine ngomo nene aꞌmine zuho niteꞌ ngomoneꞌmine votigileloꞌ vo lisiheꞌ otiꞌ otiꞌ ilineꞌ nene alingeꞌiniteꞌ lamineꞌ ma ilisa navo initeꞌ ma aka hize tile-lengedogolo neꞌmineminelineꞌ nene aꞌmine Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌv-oleꞌ anitine ngomo nedunukisi aꞌmine golomuꞌ olovoꞌ ogoebeꞌ mala vozo lilizaniꞌ nene ha olovoꞌ ogo voloseive. Idoꞌiniteꞌ mamuꞌ neꞌmine olone li lilizaniꞌ nene amilizavobaha ilisave.

22 Gamene ma izipahala zuhosi nGalilaia misubouꞌminiꞌmi nivavo Izesuꞌ aza izipahala zuho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ:Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ nene eveneꞌ maliti aꞌninguꞌneleꞌmizimilikevo 23nibili hilikevohelo gamene sitohamominekuvo Oꞌmosoꞌmo gohi neleꞌmize oteleseive. Neꞌminelavo izipahala zuho ingine muluꞌine gitihineꞌ ogavo mu-lumo goloso gili-di minaniꞌ ve.

Monoꞌ Numunguꞌ Moni Hulaaꞌ Gamazi24 Idoꞌ Izesuꞌ ve izipahala zuho ve ingine Kahanaumi

numuda igi hetelikevo Oꞌmosoꞌmi gono monoꞌ numunonabala daaꞌ naniꞌ nene hize eleꞌ ilive li takisi moni daaꞌ aveingine Petoloꞌ neida igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Lengiꞌ tisatine

Page 82: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 17:25 82 MATAIOꞌ 18:5nene takisi moni hulaaꞌ nooloseive. Olo. 25 Neꞌmineli longoꞌ i-dikevo oo, hulaaꞌ neineꞌ ve lineꞌ: Neꞌmine lonumunguko dizo olihe gamazi lamivo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ:Simonizo, misubouꞌ misubouꞌ guveꞌinesi vete takisi monidaaꞌ naniꞌ nene zamotidatiꞌ daaꞌ nave. Engiꞌ zuholatiꞌ daaꞌnahe atoꞌ vetidatiꞌ daaꞌ nave. Nemuꞌ gaza nadive lo gelenane. 26 Lavo Petoloꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Atoꞌ vetidatiꞌ daaꞌ nave.Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Atoꞌ vetidatiꞌ takisimoni daaꞌ ve nene lamineꞌ lainako nemuꞌ nene guvelesiveti zuho nene takisi moni meni hizisaꞌmave. Nemuꞌnene meꞌnehi gonomuꞌ hulaaꞌ naniꞌ takisi moni nenegipele naza hulamoloniꞌ o neineꞌza 27eveneꞌ ingine golosogilikelizave losa ha hulolove. Gaza vo noso ohungutiꞌalahaꞌ belaaꞌ nalaꞌ nene hulo nosouꞌ ogo alahaꞌ ganaꞌ mabelelineꞌ nene vele do aaꞌ o-do ningelineꞌ nenemoni nevoma neivo ningelesange. Aꞌmine nene do vo nenitokisigeitokisi takisi moni ngemezo.

18Oꞌmosoꞌmo Gizebo O-lidinguꞌ Eveneꞌ Zaho Dizosa Nolihe

Nemuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 9:33-37; Lukaꞌ 9:46-48)

1 Aꞌmine gameneloꞌ izipahala zuho ingine neida igi tiꞌli longoꞌ i-daniꞌ: Okulumokuꞌ miniveꞌmo gizebo o-lidinguꞌmene zaho livileꞌ ogo dizosa neive. 2Neꞌmine likevo Izesuꞌaza izipe ma asi lo vovoꞌninguꞌ do ote-miko 3 tiꞌ lo lineꞌ:Naza lamineꞌ nolo-lingimuve. Lutine di velepeꞌ izi lutinedi limi izipe ngomo meꞌmine minamilizaniꞌ nene Oku-lumokuꞌ miniveꞌmo gizebo inguꞌ nene vamilisave. Oꞌve.Vi hilamilisave. 4 Idoꞌ ve ma ingine izipe ngomo meꞌmineigi engiꞌ okoꞌinemuꞌ gilikevo lemo mine do vaaꞌ neineꞌneꞌmini minilizave nete nene Okulumokuꞌ veliꞌmo gizeboinguꞌ minave linge ngivileꞌ igi dizisa minilisave. 5 Idoꞌ

Page 83: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 18:6 83 MATAIOꞌ 18:9ve ma ingine nenikumuꞌ ve li izipe ngomo meꞌmine mangeleꞌmize lamineꞌ ilizaniꞌ nene neniꞌ neleꞌmize lamineꞌaniꞌ geleleseive.

Monovo Golosoliꞌmo Eveneꞌ Do Goloso O-ngedaaꞌ NeineꞌNemuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 9:42-48; Lukaꞌ 17:1-2)6 Idoꞌ nenikumuꞌ gili eleꞌvoleꞌ igi minaaꞌ naniꞌ izipa-

haꞌne zuho limi minaniꞌ engikutiꞌ hamoꞌ ma eveneꞌ mal-iꞌmo goloso niteꞌ dalineꞌ akauꞌ eleꞌmize molalosa neivoma aꞌmine ve nene Oꞌmosoꞌmo mulumo gono nabaꞌ nabaemalinako nemuꞌ nene goloso niteꞌ dalineꞌ akauꞌ neneolihe eleꞌmize molamivo gomuꞌ nene luvonouꞌ geniꞌvesigeheni naba nene nalava izi-di noso ohuno nabauꞌ ehusoꞌi hulikevo aꞌminguꞌ lemo helelineꞌ nene lamineꞌ oloseive.7 Me misubouꞌ nene eveneꞌ ngimimiseꞌ igi aka golosoloꞌngeleꞌmizi milaliza initeꞌ nene sotoꞌ amilizavoba mo vaiꞌsotoꞌ ilisanako nemuꞌ nene me misubouꞌ alevemuꞌ mu-lumo nogele-lingiduve. Idoꞌ aꞌmine eveneꞌ ngimimiseꞌigi aka golosoloꞌ ngeleꞌmizi milaliza initeꞌ di sotoꞌ ilizavenene Oꞌmosoꞌmo lihime naba ngemeleseinako engikumuꞌagae lo mulumo nogele-ngiduve.

8 Idoꞌ anga sitakisi gizenga sitakisi nanivo Oꞌmosoꞌmolihime gemo lihizami olokuꞌ hulo-gedavo lemo mi-nalinge. Anga nehe gizenga nehe netise lihime daaꞌ akaloꞌgeleꞌmize nimilasivo ma neꞌmine amilizo lo angasi gizen-gasi nene huko hulaineꞌ gilivosa minezo. Neꞌmine ogogizenga anga gebili do minaineꞌ gilivo minevoꞌ minevoꞌebekuko vilineꞌ nene ede voloseive. 9 Idoꞌ vega sitakisinanivo Oꞌmosoꞌmo lihime gemo lihizami olokuꞌ hulo-gedavo lemo minalinge. Vega neꞌmo lihime daaꞌ akama nogelebizivo ma nene neꞌmine amozo lo vega nenekuluhize hulaineꞌ gilivosa minezo. Neꞌmine ogo vega hela

Page 84: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 18:10-11 84 MATAIOꞌ 18:17gebili do minaineꞌ gilivo minevoꞌ minevoꞌ ebekuꞌ vilineꞌnene ede voloseive.

Sipisipi Ize Vo Halekineꞌ Neꞌmi Aneza Gamazi(Lukaꞌ 15:3-7)

10-11 Lingine izipahaꞌne zuho ngomo ngomo engiꞌ netiangeloꞌine nene gamene gamene meꞌnehi veleloꞌ minaaꞌnanaze. Lingine aꞌmine izipemuꞌ gilavo haza niteꞌ ogalive.Nemuꞌ nene ehee noluve. 12 Idoꞌ lingine nadive li nigilave.Ve maliꞌmi sipisipi ize vanu hadeti (100) minilizangutiꞌhamoꞌ ma vo halekelineꞌ nene aꞌminemuꞌ viseꞌ amilihe.Neꞌmino nomive. Sipisipi ize naedi naeni (99) neneaꞌmida golola hulo-ngimiko hamoꞌ vo halekineꞌ nemuꞌnene viseꞌ oꞌmo voloseive. Olo. 13 Ee, aza viseꞌ ogo dosotoꞌ ilineꞌ nene naza laminetoꞌ nolo-lingimuve. Olizegoloso izeleseive. Olize izelineꞌ nene sipisipi vi halekamimela naedi naeni (99) minaniꞌ mamuꞌ olize izineꞌ ma neneivileꞌ ivosa olize izeleseive. 14Aꞌmineꞌmine ogo izipahaꞌnezuho ngomo ngomo nizangutiꞌ mene Okulumokuꞌ Metiboneꞌmo hamokisi vo halekilive lo luꞌveuꞌ gelesaꞌmive.

Leze Zuho Malite Lihime Dikevo Ma Do Lisiheꞌ O-ngedeloningumuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi

15 Idoꞌ eveneꞌmaliꞌmo geiꞌ mulunga do goloso o-gedo li-hime davoma gaza aꞌmine ve neida vanivo lengiꞌ sitakovoꞌmini aꞌmine lihime daniꞌ monovo nene elebizanivo ninge-live. Ningo gele gemelineꞌ nene aꞌmine ve nene gohi akalamineta nene mo eleꞌmizo ogane. 16 Idoꞌ gele gemamivoma nene eveneꞌ gohi sitape sitohamo he do giꞌmizo makaꞌvi lihime daniꞌ monovo nene elebizilo. Neꞌmine ilizaniꞌnene monoꞌ godolouꞌ minineꞌ gamazi mauꞌ nene vo dalo-seive. Aꞌmine gamazi nene tiꞌ lo neive: Gamazi gono ni-davo lihime daveꞌmimonovo nene eveneꞌ sitape sitohamohe neꞌminete likevo gamazi lilizaniꞌ vo hamoꞌ ilineꞌ nenelisiheꞌ oloseive. 17 Idoꞌ ngeleꞌmizo vaniveti gamaziꞌine

Page 85: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 18:18 85 MATAIOꞌ 18:23nesi gele hulavo ma eiꞌ lihime daniꞌ monovo nene monoꞌaleveti muliseuꞌ lo sotoꞌ oganivo ingine liliza gamazi nesigele hulavo ma gaza gelanivo eveneꞌ atoꞌ nene monoꞌgilamavetingutipe takisi moni daaꞌ ave goloso engikutipeminineꞌ gelavo ezesi bizamanivo atokovoꞌ monaaꞌ ilive.

18 Idoꞌ naza lamineꞌ nolo-lingimuve. Misubouko lingineeveneꞌne zuho gamazi initeꞌ mamuꞌ li huki li-ngimineꞌmine amilo li oꞌve li-ngidilizaniꞌ nene OkulumokukoOꞌmoso neꞌmosi aꞌmine initekumuꞌ nene oꞌve lo lo huko-ngedeleseive. Idoꞌ misubouko lingine initeꞌ mamuꞌ neneneꞌmine ogaꞌ ve li li-ngidilizaniꞌ nene Okulumokuko Oꞌ-moso neꞌmosi aꞌmine initekumuꞌ mo neꞌmine ogaꞌ ve lolo-ngedeleseive.

19-20 Idoꞌ gohi ma imineꞌ molo lo-lengemeloze: Eveneꞌsetape setohamohe neꞌminete neniꞌ aleveminaniꞌ di geseꞌigi nopoꞌni nilavo ma naza engiꞌ vovoꞌninguꞌ hize eleꞌ o-ngedo mineloniꞌ nenako lengikutiꞌ sitalitise initeꞌ mamuꞌluꞌine mili hamoꞌ igi mini Oꞌmosola lilisineꞌ nene Oku-lumokuꞌ neive Meꞌneho neꞌmo ha gele ngemeleseive.

Gelekeleꞌ Izipe Neꞌmo Dinaꞌ Ogo Daniꞌ Hulamineꞌ NeꞌmiAneza Gamazi

21Neꞌmine ogo Petoloꞌ aza Izesuꞌ neida ogo tiꞌ lo longoꞌo-dineꞌ: Guvekasi ve, eveneꞌ maliꞌmo lihime nemeꞌmo vominelineꞌ nene lihime hulo-deloniꞌ nene gamene nanikeꞌhulo-delove. Gamene seveni (7) avoꞌ lihimeꞌve hulo-miko ha minelohe. Olo. 22 Neꞌmine lavo Izesuꞌ azatiꞌ lo lo-imineꞌ: Gamene seveni (7) avoꞌ lihimeꞌve hulo-deline noluvoba lihimeꞌve hulo-deꞌmo vo minelineꞌ nenegamene sevedi seveni (77) nesi ivileꞌ ogo mo lihime dokaꞌdokaꞌ neivo ma hulo-dakovoꞌ olosane.

23 Nemuꞌ nene Okulumokuꞌ miniveꞌmo evenetoꞌ gizeboogo lihimeꞌine hulo-ngedelineꞌmonovomuꞌ nene neꞌminolo molo lo-lengemelove: Guvelesi ve maliꞌmo gelekeleꞌizipahaꞌne zuho dinaꞌ o-ngiduvoniꞌ nene do lisiheꞌ olove

Page 86: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 18:24 86 MATAIOꞌ 18:33lo gelo 24 apiꞌ ogo do lisiheꞌ neivo gelekeleꞌ izipe ma neneeleꞌmizi guvelesi ve neida aniꞌ. Gozopoꞌ aꞌmine gelekeleꞌizipe nene teni (10) milioni kina dinaꞌ ogo guvelesi velatiꞌdaniꞌ. 25 Neꞌmine ineꞌza aza nene aꞌmine moniloꞌ golohizo emelineꞌ moni nene ma molamineꞌ nenako nemuꞌguvelesi ve aza tiꞌ lo lineꞌ: Aꞌmine ganalaloꞌ apaselingu-muꞌ nene ezesi venele izipahalasi initeꞌ mataꞌvesi maketiebeta ngeleꞌmizi di vikevo meni hizi-ngidi osuꞌ likevomoni dalove lineꞌ. 26 Lavo aꞌmine gelekeleꞌ ve lo-imineꞌ:Agae, gaza iseꞌne izeꞌmo novanivo dinaꞌ o-nidanidoꞌ golohizeꞌmo vo osuꞌ loloho. 27 Neꞌmine lavo guvelesi veaza mulumoꞌve ningo alingeꞌ dinaꞌ o-giduvoniꞌ moniloꞌnene golo hizo nemamolosane lo lo-do imisele hulineꞌ.28 Imisele hulavoheta lemovineꞌ nene gelekeleꞌ izipe ezesigono makatoꞌ daaꞌ asive nene ningineꞌ. Aꞌmine ve neneguvelesi veꞌmo moni naba imive neꞌmo dinaꞌ o-do vanuhadeti (100) kina imive minineꞌ nene ningo luvono donohoto tiꞌ lo lineꞌ: Gaza nenitatiꞌ moni dinaꞌ aineꞌ maloꞌnene aloꞌ golo hizezo. 29Neꞌmine lavo gono makatoꞌ daaꞌasive neꞌmo lemo gizeneuꞌ obuvolo hize emo tiꞌ lo lineꞌ:Gaza iseꞌne izeꞌmo novanivo alingeꞌ aꞌmidoꞌ golo hize-gedeloho. 30 Neꞌmine lineꞌza gele hulo oꞌove lo gonitoꞌeleꞌmize molo tiꞌ lo lineꞌ: Nalaꞌ numunguꞌ huli-dikevomino dinaꞌ nene apaso moni neme osuꞌ lavosa kuluhizi-dikevo vilive. Lavo nalaꞌ numunguꞌ huli-daniꞌ. 31Neꞌmineogavo ezesi makatoꞌ gono daaꞌ ave ingine neꞌmine ineꞌnene ningi muluꞌninguꞌ goloso gili vi guveꞌinesi ve neneaꞌmine gelekeleꞌ ve nene ogo molo ineꞌ initekumuꞌ neneli-imi osuꞌ laniꞌ. 32 Li-imikevo guvelesi veꞌmo gelekeleꞌizipe nene asi lavo dizineꞌ. Dizavo tiꞌ lo lo-dineꞌ: Gelekeleꞌizipe golosomene gazamuheleꞌ gamazi lo-nemanivo dinaꞌo-giduvoniꞌ ma apase-gedekuve. 33 Neꞌmine o-giduvoniꞌneꞌmino gazasi makatoꞌ gono daaꞌ asive nene mulumolo

Page 87: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 18:34 87 MATAIOꞌ 19:6ningo dinaꞌ o-daineꞌ nene apase-delinako apase-damane.34 Neꞌmine lo izeboloꞌ molavo guvelesi ve tiꞌ lo lineꞌ:Nalaꞌ numunguꞌ mino mulumo gono imiꞌmi vi nizavodinaꞌ o-duvoniꞌ nene golo hizeꞌmo vo minevoꞌ minevoꞌilive. Idoꞌ neꞌmine lo nalaꞌ numunguꞌ gizebo igaꞌ avetiaꞌninguꞌ molaniꞌ. 35 Neꞌmine lo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Linginehamoꞌ hamoꞌ eveneꞌ lihime lutingutiꞌ gehepeve huli-ngidamilizaniꞌ nene guvelesi veꞌmo gelekeleꞌ izipahalao-didiꞌmino Okulumokuꞌ Meꞌneho aza aꞌmineꞌmine o-lengedo lihimetine nene hulo-lengedamo mulumo gonolengemeleseive.

19Izesuꞌ Veneꞌ Vemohoꞌ IzoHukaaꞌ Nemuꞌ Gamazi Lo-ngimineꞌ(Malekoꞌ 10:1-12)

1 Idoꞌ Izesuꞌ aza gamazi mukiꞌ mene lo-ngemo osuꞌ lonGalilaia misubo hulo vo Zudaia misubouko Zodani nosohelala vineꞌ. 2Aꞌminguꞌ novivo eveneꞌmukiꞌ eꞌmeti nivavoengikutiꞌ initeꞌ gizi dave nene do lamineꞌ o-ngedeꞌmovineꞌ.

3 Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave linge ma ingine Izesuda igiemenguꞌ mili tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Gaza Zuda veti louꞌgamazitemuꞌ gelanivo eleꞌningine initeꞌ ngomoꞌ nabaku-muꞌ ngimisele hulaaꞌ nene lisiheꞌ o neihe lisiheꞌ amive.4 Tiꞌ li longoꞌ i-dikevo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Monoꞌ godolouꞌgamazi ma tiꞌ lo minineꞌ nene lingine mo gati gili nizaniꞌma nene gilamaniꞌ nehe: Gomuꞌ initeꞌ mukiꞌ do sotoꞌmolaaꞌ iveꞌmo vegi veneki loloꞌ o-ngidineꞌ ve. 5 Neꞌmineogo tiꞌ lo lineꞌ: Nemuꞌ nene ve nene izelehingi melehingihulo elenahida bizo minavo ingine hamoꞌ loloꞌ asineꞌgelavominilisasive. Nemuꞌ nene inginenene sitaꞌ nizasivema lo-ngedamolosune. Mo hamoꞌ nene nizasive. 6Nemuꞌnene Oꞌmosoꞌmo initeꞌ do hamoꞌ ogo molo neingutiꞌ ve

Page 88: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 19:7 88 MATAIOꞌ 19:12malike do izeꞌ molaaꞌ nene nomive. 7 Lavo ingine tiꞌli laniꞌ: Idoꞌ neꞌmine lo ma Moseꞌ aza gamazi neꞌminelo lineꞌ nene nanitekumuꞌ lineꞌ neve: Ve maliꞌmo ele-nahine hulo-delove lo ma veneꞌ mene mo hulo-dekuvelo luhuvo gize emosa hulo-davo vilive. 8 Neꞌmine likevoaza tiꞌ lo lineꞌ: Lingine gamazi gilami peleseveꞌ izaaꞌangumuꞌ nene Moseꞌ veneꞌ ngimisele hulaakumuꞌ gelelengemave. Neꞌmine ineꞌza Oꞌmosoꞌmo veneꞌ vemohoꞌ dosotoꞌ ogo do bize-ngidineꞌ gamenelatiꞌ nene eleꞌninginehulo-ngedaaꞌ monovo nomineꞌ ve. 9 Idoꞌ naza neꞌmine lonolo-lingimuve: Ve ma elenaho aza ve gohi masi mon-amivo initeꞌ atokumuꞌ hulo-do veneꞌ gohima dalineꞌ neneOꞌmosoꞌmi louꞌ gamazi avutoꞌ ogo lihime naba daloseive.

10 Neꞌmine lavo izipahala zuho ingine tiꞌ li li-imaniꞌ:Vesi venekisi bizo nonivo initeꞌ neꞌmine manaꞌmineilizangumuꞌ huli-ngidamilizave lainako veneꞌ damo haminaaꞌ nene lamineꞌ neive. 11 Neꞌmine likevo Izesuꞌ tiꞌlo lineꞌ: Mene gamazi nene eveneꞌ mukilite gili dal-izadoꞌ nomive. Eveneꞌ linge ma Oꞌmosoꞌmo luꞌine gaꞌinehize eleꞌ o-ngedavo engikovoꞌ dalisave. 12 Idoꞌ linge maaꞌmine gamazi gili dalizave noluvoniꞌ nene nemuꞌ nenenoluve: Eveneꞌ linge ma izeꞌningi muluꞌningutiꞌ gize-hoꞌine nevoꞌmine nomineꞌ sotoꞌ aniꞌ neꞌmo veneꞌ damaaꞌaniꞌ ve. Idoꞌ ve ma nene evenelite gizehoꞌine ili huli-ngidikevo veneꞌ dami minaaꞌ nave. Idoꞌ linge ma neneOꞌmosoꞌmo gizebo inguꞌ gono neineꞌ nemuꞌ luꞌinemilalisaveneꞌ daaꞌ nene angiseꞌine oꞌove li haza minaaꞌ nave. Vema ingine veneꞌ damaaꞌ amuzo engitaminelineꞌ nete nenegamazi mene gili dalisave.

Izesuꞌ Izipe nGomo nGomo Noꞌnohoꞌ Ize-ngidineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 10:13-16; Lukaꞌ 18:15-17)

Page 89: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 19:13 89 MATAIOꞌ 19:2113 Nelotiꞌ nene eveneꞌ ingine izipe ngomo ngomo nene

Izesuꞌ ana godoꞌnidoꞌ hito Oꞌmosola lo noꞌnohoꞌ ize-ngedelive li ngeleꞌmizi neida navo izipahala zuho inginengelemi oꞌve li-ngidaniꞌza 14 Izesuꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: Izipengomongomomeꞌmineminave nene Oꞌmosoꞌmo gizebo oneinguꞌ ngeleꞌmizemolaaꞌ neinako huli-ngimikavo nenitaha alizaze. Oꞌove li-ngidamilo. 15 Neꞌmine lo anagodoꞌnidoꞌ hito mino noꞌnohoꞌ ize-ngedosa vomala vineꞌ.

Izesuꞌ Heneni Vemuꞌ Lineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 10:17-31; Lukaꞌ 18:18-30)

16 Idoꞌ novivo ve ma aza Izesuꞌ neida ogo tiꞌ lo longoꞌ o-do lineꞌ: Tisazo, naza initeꞌ lamineꞌ naniꞌmine olodiꞌmonene minevoꞌ minevoꞌ nemeni dameni daloniꞌ o neive.17 Neꞌmine lo longoꞌ o-do lineꞌza Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Monovo lamineliꞌmi Meleho nene hamokovoꞌneineꞌ nenako neniꞌ nenemonovo lamineꞌ ogakumuꞌ nenenanitekumuꞌ longoꞌ o-nedane. Minevoꞌ minevoꞌ gemenidameni nene dalove lo ma aka gamazi eꞌmetaaꞌ olosane.18 Neꞌmine lavo aza tiꞌ lo lineꞌ: Aka gamaziutiꞌ nene adoꞌzaꞌ ma eꞌmetelongumuꞌ nolane. Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lolineꞌ: Lingine eveneꞌ ngibili hilamilo. Idoꞌ veneꞌ vemohoꞌliliꞌ ikeniꞌ nete lingine bizivoꞌ mini veneꞌ nehe vemohoꞌnehe gohi masi gopo ingamilo. Idoꞌ gumine amilo. Idoꞌeveneꞌ mamuꞌ gopoꞌ napa gamazi li-ngidi sakupo gamazili-ngidamilo. 19 Idoꞌ izetingine metinginemuꞌ gilikevodizavo gelekeleꞌ i-ngidi minilo. Idoꞌ lingine lengikumuꞌgilaaꞌ naniꞌ neꞌmini avitoꞌ gidini ingi monavemukisi neneaꞌmineꞌmine igi gilii lutine ngimilo. 20 Neꞌmine lavo vegosoꞌve aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Aꞌmine gamazi mukiꞌ nenemoeꞌmetaaꞌ nouvoniꞌza olihe vo damivosa naniteꞌ gohi maeꞌmeteloniꞌ neve. 21 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ:Gaza mo eveneꞌ lisiheꞌ lamineꞌ gehepeve minelo ma nenevo henenika initeꞌ matakamaketi molomoni dalineꞌ nene

Page 90: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 19:22 90 MATAIOꞌ 19:28izeꞌ molo gohoꞌ gahaliꞌ izeꞌ molo ngemezo. Neꞌmineilineꞌ neꞌmo Okulumokuko henenikamamineleseive. Idoꞌneꞌmine ogo ogo neꞌmetezo. 22 Neꞌmine lavo gosoꞌveaza heneniꞌve vaiꞌ goloso mininako aꞌminemuꞌ gilivo genibelavo muheleꞌ ogo vo ha ha ineꞌ.

23 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ aza izipahala zuho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Heneni ve minangutiꞌ linge ma Okulumokuꞌminiveꞌmo gizebo inguꞌ vi hilalizaniꞌ nene geꞌnebeigisavoꞌ aꞌminguꞌ vi hilalisave. 24 Idoꞌ gohi nolo-lingimuve:Kamelaꞌ ize nene naba neineꞌ nenako nemuꞌ nene initeꞌongotilisa nakeseuꞌ nalaꞌ lolosoꞌ igaꞌ aniꞌ veleuꞌ nene mavolosa ilineꞌ nene geꞌnebe goloso oloseineꞌza heneni venete aꞌmine nene ivileꞌ ivosa Oꞌmosoꞌmo gizebo o neineꞌebekuꞌ vilisa geꞌnebe goloso ilisave. 25 Neꞌmine lavoizipahala zuho ingine upuhoꞌ goloso igi voꞌine gohi vavotiꞌ li laniꞌ: Laza nene Oꞌmosoꞌmo umo hilive nene henenive loloꞌ o-ngedaaꞌ neihe lo giluneꞌza gaza heneni ve netesiOꞌmosoꞌmo gizebo o neineꞌ ebekuꞌ mo vi hilamilisavelo lainako nemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ hamokisi moma do luꞌ izamivo eze gizebo inguꞌ vo holamolobe lonogilune. 26 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza vonuꞌ ngebelotiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Eveneꞌ angiseꞌnidatiꞌ lukuvo ngeli manamilisahaOꞌmosonene initeꞌmukiꞌ ogaꞌ amuzo doneineꞌnenako nemuꞌ eveneꞌ do nguꞌ izelidoꞌ lisiheꞌ o neive.

27 Neꞌmine lavo Petoloꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Gaza gelezo.Laza neve initeꞌ matate mukiꞌ nene hulo osuꞌ lo no-geꞌmetuniko neꞌmine nounidoꞌ nene naniteꞌ dalone.28 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lamineꞌma lo-lengemelove: Alingeꞌ Oꞌmosoꞌmo initeꞌ mataꞌmukiꞌ do gosohoꞌ ogavo Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza la-banaꞌne do sotoꞌ ogo Guveꞌnesi ve naba mineloniꞌ moꞌ-mosiꞌneloꞌ mino eveneꞌne zuho gizebo o-ngedo nouvoneze neꞌmetaaꞌ ave linginesi guvetinesi ve loloꞌ igi gu-veꞌinesi ve minaaꞌ aniꞌ moꞌmosiꞌ tuvelu neloꞌ mini Isi-

Page 91: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 19:29 91 MATAIOꞌ 20:6laeleꞌ aleveti mulise tuvelu nene gizebo i-ngidi minil-isave. 29 Idoꞌ eveneꞌ ma ingine neniꞌ neꞌmetilisa numuꞌineebeꞌine nehe uvoꞌningine nakuꞌningine nehe ateꞌninginealunoꞌningine nehe izeꞌninginemeꞌningine he izipahaꞌinenehe idoꞌ misuboꞌine nehe mukiꞌ huli neꞌmetave nene Oꞌ-mosoꞌmo gohi aꞌmidoꞌ imineꞌ molo ngemavomukiꞌ golosodalisave. Idoꞌ Oꞌmosoꞌmo gohi minevoꞌ minevoꞌ ngemenidameni nesi ngemavo dalisave. 30 Neꞌmino neineꞌza dizinilizaniꞌ aleveutiꞌ linge mukiꞌ nene limi minilisave. Idoꞌlimi nilizaniꞌ aleve nene dizi minilisave.

20Vaini Minguꞌ Gono Daaꞌ Aveloꞌ Lo Molo Izesuꞌ Aneza Gamazi

Lineꞌ1 Idoꞌ Okulumokuꞌ miniveꞌmo gelekeleꞌ i-daaꞌ aveloꞌ

gizebo ogo gono dadoꞌmeni ngemelineꞌ monovomuꞌ neneneꞌmino lo molo lo-lengemelove: Gamene ma nedengaꞌgoꞌ lavo ve ma misuboꞌve naba miniveꞌmo oto vainimiꞌveuꞌ gono dalizavemuꞌ visetoꞌ monineꞌ. 2Mono eveneꞌma ningomiꞌneuꞌ gono dalizangumuꞌ nene gamene hamohamotoꞌ tu (2) kina tu (2) kina lengemelove lavo lamineꞌvelikevo miꞌvela ngimiselavo vi gono di minaniꞌ. 3 Idoꞌgono di nizavo hoꞌ dizo naeni (9) kiloku neꞌmine ogavomine meleho vo eveneꞌ gohi ma maketi ebekuꞌ hazanizavo ningo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: 4 Linginesi vi miꞌneuꞌgono dalo. Vi dikevo meni aꞌmidoꞌ lisiheꞌ ilineꞌ nenelengemelesuve. 5 Neꞌmine lavo vi gono di minaniꞌ. Idoꞌingine gono di nizavominemeleho holiseꞌ gamene tuvelu(12) kiloku neꞌminelokisi idoꞌ tili (3) kiloku neꞌminelokisigohi vo eveneꞌ gohi ma ningo aꞌmineꞌmine ogo gonoꞌveloꞌngimiselavo vaniꞌ. 6Vi gono di nizavo nivengaꞌ molalosafaef (5) kiloku neꞌmine ogavo iheꞌ vo eveneꞌ gohi maminaniꞌ nene ningo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine nedengatiꞌ

Page 92: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 20:7 92 MATAIOꞌ 20:16gono dami haza miniꞌmi vi idise nivengaꞌ molalosa nei-dokisi haza nizaniꞌ nene nanimuꞌ nave. 7Neꞌmine lavo in-gine tiꞌ li li-imaniꞌ: Eveneꞌma gonoma limamanakoneꞌmohaza none. Neꞌmine likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Linginesimiꞌneuꞌ vi gono dalo. 8 Lavo vi gono dikevo nivengaꞌmolo sigisi (6) kiloku ogavo mine meleho gusikusiꞌve tiꞌlo lo-imineꞌ: Gonoloꞌ ve asi lo-ngemezo. Gono huli ikevomeni ngemelinge. Gono alingeꞌ dave nene gomuꞌ ngemoaꞌmidotiꞌ aꞌmidotiꞌ dave ngemekaꞌ ngemekaꞌ ogo gomuꞌdave alingeꞌ ngemelesane. 9 Neꞌmine lavo neꞌmine ogoneivo faef (5) kiloku neꞌmineloꞌ apiꞌ igi gono dave ikevotu (2) kina tu (2) kina ngemavo daniꞌ. 10 Idoꞌ nelotiꞌ gonogomuꞌ dave igi ingine aza tu (2) kina tu (2) kina lemosaaꞌmidoꞌ gohi ma imineꞌ molo lemelihe li gilaniꞌza neꞌmineamo tu (2) kina tu (2) kina nene ngemavo aꞌminevoꞌdaniꞌ. 11 Aꞌminevoꞌ di mine melehine elemi tiꞌ li laniꞌ:12 Holiꞌmo amuzo molo nolivo gohise helo gono nabadovoꞌ dovoꞌ ogo minunive meni lemo gono ngomovoꞌdave ngivileꞌ ogosa meni naba lemelinako gaza engikisilelikisi do lisiheꞌ ogo hamoꞌ votigileloꞌ meni lemane.13 Neꞌmine li elemaniꞌza aza mine meleho engikutiꞌ vemamuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Zogone ve, naza monovo golosoo-gedamuve. Gono dalinidoꞌ tu (2) kina gemelove lokuvogaza lamineꞌ ve lanivo gamazite do hamoꞌ ogo lusidoꞌ mogimuvoniꞌ nenako 14 aꞌmine menika nene dosa vozo. Geiꞌgimuvoniꞌ neꞌmine alingeꞌ igi gono davesi hamoꞌ meningemelesuve lo gele nouve. 15 Idoꞌ neniꞌ moniꞌnedunuꞌolosa giluvoniꞌ initeꞌ nene neniꞌ luꞌneloꞌ ogaꞌ nene haneive. Naza eveneꞌ ma do lamineꞌ o-ngiduvoniꞌ nemuꞌnene geiꞌ lukehe nebelelinidoꞌ o neihe lineꞌ. 16Neꞌmine loIzesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Idoꞌ aꞌmineꞌmine igi gomuꞌ milaaꞌ naveingine nene mine alingeꞌ ilisave idoꞌ alingeꞌ milaaꞌ naveingine nene gomuꞌ milalisave.

Page 93: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 20:17 93 MATAIOꞌ 20:22Izesuꞌ Helelingumuꞌ Gohi Ma Lo-ngimivo Neꞌmo Gamene

Sitohamo Ineꞌ(Malekoꞌ 10:32-34; Lukaꞌ 18:31-34)

17 Idoꞌ Izesuꞌ aza Zelusalemi numuno ebeta dizelesaizipahala zuho tuvelu nene ngeleꞌmizo novo ngeleꞌmizeabazaꞌ ogo akaloꞌ nivanguꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: 18 Gililo.Laza nene Zelusalemi numuno ebeta dizo novune. Aꞌmidanene Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ nene evenetoꞌ medelimini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ avotemotemonoꞌ laniꞌ apizi ngimaaꞌ avesi engiꞌ aꞌninguꞌ milikevoingine goniꞌ i-nidi lihimeka apaso helelinidoꞌ o neiveli 19 Zuda ve minamaniꞌ heta atoꞌ aleveti aꞌninguꞌ mili-nidikevo ingine gize zohiꞌ i-nidi gasavasi nalatunuꞌ nenemeheꞌne iziviꞌ lediviꞌ igi lohotoꞌ zaloꞌ nibili hililisave.Neꞌmine ikevo helo galeseuꞌ lemo gamene sitohamominekuvo Oꞌmosoꞌmo do ote-nedeleseive lo lineꞌ.

Zakoboki Zohaneki Longoꞌ Asineꞌ Initekumuꞌ Lo-ngimineꞌGamazi

(Malekoꞌ 10:35-45)20Nelotiꞌ nene Zebedaioꞌ gipele sitalitisi izeꞌnibo neꞌmo

aꞌmine gipele sitaꞌ nene ngeleꞌmizo Izesuda ogo gubiꞌ izeemo opoꞌni lo initeꞌ ma ilive lo lo-imineꞌ. 21 Neꞌmineogavo Izesuꞌ tiꞌ lo longoꞌ o-do lineꞌ: Gaza nadiꞌ olongumuꞌnolane. Lavo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza alingeꞌ Guvekasi ve loloꞌogo eveneꞌ gizebo o-ngedo minelineꞌ gameneuꞌ nene neiꞌgipeꞌne sitaꞌ mene gezelotiꞌ limi eveneꞌ lingesi ma ngivileꞌigi guveꞌinesi ve liliꞌ igi mini anga zamelasi adavalasiminilisive lo gele nemeline losa gele nouve. 22 Neꞌminelavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine longoꞌ i-nidasineꞌiniteliꞌmi monovo nene gilami gopo likeve. Initeꞌ golosoi-nidilizaniꞌ nene ekeseꞌ noso neꞌmino nenako aꞌmine i-nidilizaniꞌ initeꞌ nene ha gehelesa nouve. Idoꞌ linginesineniꞌ geheloniꞌ initeꞌ ekeseꞌ noso neꞌmino minineꞌ neneha gihilisidoꞌ i nizasihe. Neꞌmine lavo tiꞌ li lasineꞌ: Ee,

Page 94: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 20:23 94 MATAIOꞌ 20:30laza neꞌmine ha olosidoꞌ o nosive. 23 Likesivo aza lo-ngimineꞌ: Lamineꞌ lingine neniꞌ geheloniꞌ mulumo geninene gihilisineꞌza zamelasi adavalasi minaaꞌ moꞌmosiꞌnene neniꞌ initeꞌ neivosa lengemelohe. Meꞌneho dalisivelo do vaꞌvaꞌ o-ngidive nene engikovoꞌ nene dalisasive.24 Idoꞌ uvolohoi akunoloi neꞌmine asineꞌ nemuꞌ izipahalazuho linge teni nene gilii engikumuꞌ nene muluꞌninguꞌgoloso ineꞌza 25 Izesuꞌ aza aꞌmine zuho asi lo-ngemavoezela ikevo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosoꞌmi zuho minamaniꞌheta atoꞌ ve engiꞌ gizebo veꞌine eveneꞌine nene gelekeleꞌi-ngidilizave li amuzo mili li-ngidaaꞌ nave. Aꞌmine eveneꞌengita eveneꞌ naba minave nete nene aꞌmine eveneꞌinezuho nene ngivileꞌ igi amuzo ve goloso minisa gizeboi-ngidaaꞌ nave. Neꞌmine igaꞌ naniꞌ nemuꞌ nene linginemo gili nizaniꞌza 26 lengiꞌ muliseuꞌ nene ingine igaꞌ naniꞌneꞌmine nene amilisave. Lengikutiꞌ ve maliꞌmo guveꞌnesive loloꞌ olove lo gelo ma aza nene lengiꞌ gelekeleꞌ vetineneꞌmine loloꞌ ogo mineleseive. 27 Ee, ve ma aza gomuꞌmolo lengemo eveneꞌ naba minelove lo gelo ma lengiꞌgoboni izipetine neꞌmine loloꞌ ogo mineleseive. 28 Ee,aꞌmine ve aza Oꞌmosolatiꞌ ve gihile ogaꞌ nouvoniꞌ neꞌmineoloseive. Naza eveneꞌ gelekeleꞌ i-nidi neleꞌmizi lamineꞌilizave losa lemamuve. Asi gelekeleꞌ o-ngedo ngeleꞌmizelamineꞌ olosa ogo eveneꞌ mukiꞌ nene meni hizo do nguꞌizo do tineꞌ molo-ngedelove lo engikumuꞌ okoꞌne hulohelelesa limuvoniꞌ ve lineꞌ.

Izesuꞌ Veꞌine Goloso O Vive Sitaꞌ Ma Do Lamineꞌ O-ngidineꞌGamazi

(Malekoꞌ 10:46-52; Lukaꞌ 18:35-43)29 Idoꞌ Izesuꞌ aza izipahala zuho ngeleꞌmizo vo Ze-

liko ebeꞌ hulo novivo eveneꞌ mukiꞌ goloso eꞌmeti vaniꞌ.30Neꞌmine navo veꞌine likive sitaꞌ aka gahevelamini Izesuꞌogo volosa nave li-ngimikevo gili asi naba li tiꞌ li lasineꞌ:

Page 95: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 20:31 95 MATAIOꞌ 21:5Guvelesi ve naba Davidiꞌ aꞌvo ezeloꞌ medelo minanivemake, gaza leliꞌ mulumote ningevo. 31 Nilasivo eveneꞌmukiꞌ nene gamazi hulilisive li ngelemaniꞌza ingine gohiamuzo mili asi lasineꞌ: Guvekasi ve, Davidiꞌ aꞌvo make,leliꞌ mulumote ningevo. 32Neꞌmine li nilasivo gelo Izesuꞌaza akaloꞌ minidoꞌ ha mino asi lo-ngemavo ikesivo tiꞌ lolo-ngimineꞌ: Lingine nadiꞌ o-lengedelove lisa nigilasive.33 Neꞌmine lavo ingine tiꞌ li lasineꞌ: Guvekasi ve, vete dolamineꞌ o-ledanivo vete gohi ningelosive losa nolusive.34 Likesivo Izesuꞌ aza muluno hukavo veꞌnidoꞌ do gelavoaꞌmidoꞌ liteꞌ lo veꞌine lamineꞌ ogavo veꞌine gohi ningieꞌmeti vasineꞌ.

21Izesuꞌni Siza Li-di Guvelesi Ve Ve Li-dilisa Navo Zelusalemi

Numuda Vineꞌ(Malekoꞌ 11:1-11; Lukaꞌ 19:28-40; Zohaneꞌ 12:12-19)

1 Idoꞌ Zelusalemi numuno di avitoꞌ igi Oliva golola Bete-hage ebeta igi hetelaniꞌ nene Izesuꞌ aza izipahala zuhoutiꞌve sitaꞌ ma ngimiselo 2 tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Aꞌmine ninginizasineꞌ numunoebekuꞌ volene vi nidizi ningilisineꞌ nenedongi ize ma naꞌnava izikaniꞌ nene angaleꞌve naba nesinizasivo ningilisasize. Aꞌmine dongi ize nene vakesi dinouvoda alizo. 3 Idoꞌ neꞌmine nasivo eveneꞌ maliꞌmoaꞌminemuꞌ longoꞌ nolingidivo ma tiꞌ li li-imilizo: Guve-lesi veꞌmo eze gono neivo dongi ize memuꞌ limiselavonousive. Likesivo liteꞌ lo gele lengemo ize ne di vilizololoseive. 4 Idoꞌ Izesuꞌ aza dongi izemuꞌ ngimiselineꞌnene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohetemaliꞌmoOꞌmosoꞌmi gamazima tiꞌ lo gizineꞌmanene gihileizelingumuꞌ lineꞌ ve:

5 Zioni golola Zelusalemi ebekuꞌ alevemuꞌ nene tiꞌ li li-ngimilo:Ningilo.

Page 96: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 21:6 96 MATAIOꞌ 21:13Guvetinesi ve naba aza lengita nave.Hongu emeni damenisi lemo mino dongi izeliꞌmi

meheneloꞌ nave.Ee, gono daaꞌ ineꞌ izeꞌmi angale maꞌmo noohikivo lengita

nave.6 Idoꞌ Izesuꞌ aza ngimiselavo izipahala sitaꞌ vi lo-

ngimidiꞌmine igi 7 dongi izesi angaleꞌvesi di asineꞌ. Idoꞌsaketiꞌine apasi meheꞌnidoꞌ hitikevo Izesuꞌ aza dongi izengomoꞌmimeheneloꞌ dizo aꞌmidoꞌminineꞌ. 8Neivo eveneꞌvailite geneganaꞌine kuluhizi apasi akaloꞌ mili-daniꞌ. Idoꞌlinge ma nete zavile davile ledi aviliseꞌ i-daniꞌ. 9Neꞌmineikevo eveneꞌ lingema vi velela vave netesi idoꞌ alingeꞌmiliave netesi asi naba li tiꞌ li laniꞌ:Agae, gozopoꞌ guvelesi ve naba Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌezeloꞌ medelo moꞌmosiꞌve daliniveGuvetesi ve Oꞌmosoꞌmi velemuꞌ anive naineꞌ ma nene

noꞌnohoꞌ geita minivo.Agae, Oꞌmoso Okulumokuꞌ veleta opoꞌni lolone li laniꞌ.10 Idoꞌ Izesuꞌ aza Zelusalemi numuda nodizivo numunomeꞌninge ingine upuhoꞌ igi laniꞌ: Me ve nene zaho neve.11 Tiꞌ li likevo eveneꞌ eꞌmetave ingine laniꞌ: Me ve nenepolohete Izesuꞌ nGalilaia misubouꞌ Nasalete numudatiꞌ vema ne neive li laniꞌ.

Izesuꞌ AzaMonoꞌ Numuno Nabauꞌ Initeꞌ Maketi Milaaꞌ MeniHizaaꞌ Igi Minave Nene nGimisele Hulineꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 11:15-19; Lukaꞌ 19:45-48; Zohaneꞌ 2:13-22)12 Idoꞌ Izesuꞌ aza monoꞌ numuno nabala dizineꞌ. Dizo

aꞌminguꞌ initeꞌ maketi milaaꞌ meni hizaaꞌ igi minave nenengeleto do hulo-ngedo monoꞌ numunguꞌ hulaaꞌ monisenisimi igaꞌ aveliti holomoꞌine nene do tululu lo do hulo-ngedo nama viluso Oꞌmoso lehizi-dilizangumuꞌ maketimili minavete holomoꞌinesi do velepeꞌ izo hite-ngidineꞌ.13 Neꞌmine ogo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosoꞌmolineꞌ gamazi ma Monoꞌ Godolouꞌ tiꞌ li gizi nizaniꞌ ve:

Page 97: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 21:14 97 MATAIOꞌ 21:20Neniꞌ numuꞌne nene eveneꞌ nete dizinopoꞌni li-nimaaꞌ numuno ve losa mineleseive.Neꞌmine li gizi nizaniꞌza lingine aꞌminguꞌ igi mili minaaꞌnaniꞌ initeꞌ neꞌmo nene gumineloꞌ vete igi mili minaaꞌnumuno loloꞌ ogave.

14 Idoꞌ monoꞌ numunguꞌ neivo veꞌine likive idoꞌ gizeꞌineaꞌine goloso ive ingine ezela aniꞌ. Ikevo do guno o-ngidineꞌ. 15 Idoꞌ neꞌmine neivo evenetoꞌ medeli miniOꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave naba nesi idoꞌ Zuda ve go-zopotatiꞌ laniꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ avesi ingine Izesuꞌngehelele izaaꞌ initeꞌ atoꞌ atoꞌ ogo molo ineꞌ nene ningiidoꞌ aꞌminguꞌ izipe ngomo ngama nete gozopoꞌ guve-lesi ve naba Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌ ezeloꞌ medelo minanivemake, lolize ize gemelone li gekeꞌ gekeꞌ li-di minaniꞌnesi ningi gili muluꞌninguꞌ goloso gili ngizeboloꞌ molaniꞌ.16 nGizeboloꞌ molavo tiꞌ li li-imaniꞌ: Neꞌmine lamilizaniꞌgamazi nilaniꞌ nene gele nabe. Likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ:Naza gele nouvoniꞌza monoꞌ godolouꞌ gamazi ma Oꞌmo-somuꞌ tiꞌ lo neineꞌ ma nene lingine gati gilahe gilamave:Gaza veꞌine do lapa nomineꞌ o-ngedanivo izipe angalengomo olihe amine ninaniꞌ nete gopoꞌni li-gimilizanguꞌnene ladanga ma lamilisave. 17 Neꞌmine lo lo-ngemohulo-ngedo Zelusalemi numuno ebeꞌ hulo Betani numunoebeta vo onganiꞌ.

Izesuꞌ Aza Gohuno Za Usiꞌ Ize-davo Gokoꞌ Lineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 11:12-14)

18 Nedengaꞌ goꞌ lavo oteko numuno nabala novivogaꞌna olaniꞌ. 19 Gaꞌna olavo novo akaloꞌ gohuno za maningineꞌ. Ningo gihile ize neihe lo aꞌmida vo ningineꞌzahaza avilevoꞌ ningineꞌ. Ningo tiꞌ lo lineꞌ: Gohi ma gihileizamilidoꞌ o neive. Neꞌmine lo lavo aꞌmidoꞌ geto gohunoza ma apiꞌ ogo gulugulu izo gokoꞌ lineꞌ. 20 Neꞌmineogavo Izesuꞌ izipahala zuho ingine ningi upuhoꞌ igi tiꞌ li

Page 98: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 21:21 98 MATAIOꞌ 21:27laniꞌ: Za me ve ne nadiꞌmine ogosa liteꞌ lo gulugulu izive.21 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Laminetoꞌnolo-lingimuve. Lingine initeꞌ ma ilisa gili Oꞌmosola lu-nivo hize eleꞌ o-ledavo ha olosune li gili eleꞌvoleꞌ igi gatinesitakisi gilamilizaniꞌ nene aꞌmine initeꞌ ha ilisave. Idoꞌneniꞌ gohuno zaloꞌ uvoniꞌ initeꞌ neꞌminesi ha igi aꞌmineneꞌmine initeꞌ ivileꞌ igisa eveneꞌ amiliza initeꞌ gehepeveha ilisave. Adoꞌ mene golomuꞌ nene ngutoko guvo nosouꞌlemelive lilizaniꞌ nesi nene gihile ha izeleseive. 22 Ee,Oꞌmosola loloneꞌ initeꞌ nene ha lemeleseive li ezemuꞌ gilieleꞌvoleꞌ igi mini ezela li naniteꞌ nanitekumuꞌ lilizaheaꞌmine initeꞌ nene ha lengemeleseive.

Izesuꞌ Amuzomuꞌ Longoꞌ I-daniꞌ Gamazi(Malekoꞌ 11:27-33; Lukaꞌ 20:1-8)

23 Idoꞌ Izesuꞌ aza monoꞌ numuno nabauꞌ dizo eveneꞌmonoꞌ lo-ngemoneivo evenetoꞌmedelimini Oꞌmoso initeꞌlehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ eveneliti gizebo veꞌinesi igiheteli tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Initeꞌ mene ogaꞌ naineꞌ nenezahi velemuꞌ ogaꞌ nane. Idoꞌ zaho lavosa ogaꞌ nane.24 Likevo Izesuꞌ aza lo-ngimineꞌ: Nazasi initeꞌ mamuꞌlongoꞌ o-lengedekuvo li-nimilizaniꞌ nene aꞌmineꞌmineogo nazasi ha zahi velemuꞌ initeꞌ ogaꞌ nouhe nemuꞌnene lo-lengemelesuve. 25 Monoꞌ noso holo-ngedelivelo Zohaneꞌni zaho imiselive. Oꞌmosoꞌmo imiselihe idoꞌhaza misubouꞌ velite imiselave. Neꞌmine lavo ingineangiseꞌinemuꞌ li voleloꞌ meloꞌ igi tiꞌ li laniꞌ: Laza Oꞌ-mosoꞌmo imiselive losoꞌ nene nanitekumuꞌ gili imisaꞌ-mave loloseive. 26 Idoꞌ evenelite ve losoꞌ nene evenelitigolise gelelesune. Evenelite Zohaneꞌ nene polohete veli gili nizanako nemuꞌ ngehelele izineꞌ. 27 Neꞌmine li gilingehelele izavo Izesuꞌni tiꞌ li li-imaniꞌ: Ma gelamune.Likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine li-nimamaniꞌ

Page 99: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 21:28 99 MATAIOꞌ 21:33nemuꞌ nene nazasi ogo molo ogaꞌ nouvoniꞌ initeꞌ meneiline lo nimiselivemuꞌ nene ma lo-lengemamolosuve.

VeMaliꞌmi Gipele Sitatoꞌ Lo Molo Izesuꞌ Aneza Gamazi Lineꞌ28 Neꞌmine lo imineꞌ molo lineꞌ: Lingine gililo. Ve mal-

iꞌmo gipele sitaꞌ gedekineꞌ. Aꞌmine ve aza gipele ganaꞌveneidoꞌ vo tiꞌ lo lineꞌ: Gipeꞌne make, idise nene vainiminguꞌ vo gono dozo lineꞌ. 29 Lavo gipele aza vamolosuvelineꞌ. Neꞌmine lineꞌza alingeꞌ luꞌve do velepeꞌ izo geledo vineꞌ. 30 Meꞌnibo aza iheꞌ vo alingeni gipele neida voaꞌmineꞌmine lineꞌ. Lavo gipele aza Ahono, volosuve lolineꞌza vamineꞌ. 31-32 Neꞌmine lo Izesuꞌ tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Aꞌmine gipele sitakutiꞌ nenemeꞌnibine gelekeleꞌlamineꞌ zaho o-dive. Neꞌmine lavo ingine ganaꞌveꞌmove laniꞌ. Likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Idoꞌ aꞌmineꞌmineogo Zohaneꞌ lengita ogo lamineꞌ igi mili minilizaniꞌ akalengelebizineꞌza lingine gili imamaniꞌ. Ee, lingine giliimamaniꞌza initeꞌ goloso palasa igaꞌ ave, takisi moni daaꞌave idoꞌ pasidiatoꞌ monaaꞌ aniꞌ veneꞌ alu nevoꞌminete giliimaniꞌ. Neꞌmine aniꞌ nene lingine ningikeniꞌ neineꞌzaningisa alingeꞌ lutine di velepeꞌ izi gili imamaniꞌ neive.Lingine langisetinemuꞌ nene laza Okulumokuꞌ miniveꞌmogizebo inguꞌ vo holalonive nene laꞌlisete adoꞌ nene noneli gilaaꞌ nahe. Naza laminetoꞌ ma lo-lengemelove. Aꞌminetakisi moni daaꞌ ave golososi idoꞌ pasidiaꞌ veneꞌ nesi lengiꞌlingivileꞌ igi aꞌminguꞌ vi hilalizave liliꞌ ilisave.

Oꞌmosoꞌmo Eiꞌ Evenele Zuho Zuda Veloꞌ Gizebo Ve NeteGelekeleꞌ I-damave Nene Do Hulo-ngedeleseive Lo Vaini MidoꞌGizebo Veloꞌ Lo Molo Aneza Gamazi Lineꞌ

(Malekoꞌ 12:1-12; Lukaꞌ 20:9-19)33 Aneza gamazi gohi me gililo. Ve maliꞌmo misuboꞌve

naba minavo aꞌminguꞌ vaini mine ma zuhoꞌ ineꞌ. Zuhoꞌogo aꞌmidoꞌ gesi hize vodo vodo ogo vaini gihile hite

Page 100: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 21:34 100 MATAIOꞌ 21:42miꞌ izo lipelineꞌ galese nesi elo aꞌminguꞌ mini miꞌveloꞌgizebo iliza numuno haꞌna nesi do dizo gizo eveneꞌ mamine gizebo i-dilizave lo hulo-ngedo misubo mala vominineꞌ. 34Vo neivo za gihile elaaꞌ gamene alitavo aꞌmineza gihiletiꞌ ma vi di-nidi alo lo gelekeleꞌ izipe ngeletavovi aꞌmine mineloꞌ gizebo i-davela vi laniꞌ. 35 Vi laniꞌzaminguꞌ gono daaꞌ avete gelekeleꞌ izipe nene aꞌnidoꞌ digiliꞌ li ma ne gesebeꞌ izi bili ma nene bili hili ma nenegeheni huli huliꞌ igi bilaniꞌ. 36 Neꞌmine ikevo gelekeleꞌve gomuꞌ ngimiselineꞌ nene ngivileꞌ ogo gelekeleꞌ vegohi ma mukiꞌ ngimiselineꞌ. Ngimiselavo vikevo gohiaꞌmineꞌmine sunovoꞌ di-ngidaniꞌ. 37Neꞌmine ikevo alingeꞌmine meleho aza neꞌmine ikeniꞌza neniꞌ gipeꞌne gihilemene imiselekuvo vavo eiꞌ gipele ogaze li ningi neneeleꞌmizi lamineꞌ ilizahe lo gelo aꞌmine gipele nene engitaimiselavo vineꞌ. 38Novivo mineloꞌ gizebo ve ingine ningieiꞌ gipele gehepeve navo ningi tiꞌ li laniꞌ: Me veꞌmo alingeꞌmelehidoꞌmedelominemene dalive neinakomobele heloeiꞌ mineloꞌ nene leliꞌ molalone. 39Neꞌmine li mo geleleheꞌigi eleꞌmizi vaini gesi heta vi bili hilaniꞌ. 40 Neꞌmine aniꞌnemuꞌ mine meleho ogo ningo mineloꞌ gizebo ve nadiꞌo-ngedelive. 41 Neꞌmine lo longoꞌ ogavo tiꞌ li Izesuꞌni li-imaniꞌ: Aꞌmine eveneꞌ goloso nene do goloso ogo ngebelegeseꞌ oloseive. Idoꞌ vaini mine nene mine gizebo igaꞌave atoꞌ ngemavo gizebo igi nizavo mingutiꞌ za gihiledaaꞌ gamene vilineꞌ nene aꞌmine gihile mine melehine diimikaꞌ imikaꞌ igi minilisave. 42 Tiꞌ li likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lolo-ngimineꞌ: Lingine Monoꞌ Godolouꞌ gamazi neꞌmine loneineꞌ ma gati gilisaꞌmahe:Numuno gizilizaniꞌ geheni mukikutiꞌ geheni ma nene

numuno gizaaꞌ avete ningigoloso o vive li di kegesi hulaniꞌ geheni neꞌmo

Page 101: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 21:43 101 MATAIOꞌ 22:4geheni mukiꞌ ngivileꞌ ogo numuno do amuzo molaaꞌ

geheni loloꞌ ogave.Guvelesi veꞌmo aꞌmine initeꞌ do sotoꞌ ogaze.Evenelite ningekunivo lamineꞌ gehepeve ogave.

43 Nemuꞌ naza lo-lengemelove: Oꞌmosoꞌmo lengitoꞌgizebo ogaꞌ neineꞌ nene ipeꞌ ogo eveneꞌ zuho gohi maeiꞌ gizebouꞌ minaliꞌmi monovo gihile igi mili gelekeleꞌ i-di minilizave ma do ngemeleseive. [ 44 Idoꞌ eveneꞌ manete aꞌmine gehedoꞌ veleheꞌ limi ingalizaniꞌ nene izi itihupiꞌ izilisave. Idoꞌ aꞌmine geheni neꞌmo lemo eveneꞌ mangebelelineꞌ nene izo lanahana o-ngedeleseive.]

45 Aneza gamazi lo okuꞌ lavo evenetoꞌ medeli mini Oꞌ-moso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave naba nesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌlaaꞌ avesi aꞌmine aneza gamazi ne gili lelikumuꞌ nolive ligilaniꞌ. 46 Neꞌmine li gili analoꞌ di bililizaniꞌ akamuꞌ viseꞌigi minaniꞌza eveneꞌ mukiꞌ Izesuꞌnimuꞌ nene Oꞌmosolatiꞌpolohete neive li gilanako neꞌmo engikumuꞌ golise gilihuli-mikaniꞌ ve.

22Oꞌmosoꞌmo Elese Molo-ngedavo Goseleka Lilizave Nene

Nosoꞌ Niteꞌ Naba nGemelidoꞌ Nene Mo Amilisave Lo IsilaeleꞌAleveti Monovo Lo Sotoꞌ Ogo Aneza Gamazi Lineꞌ

(Lukaꞌ 14:15-24)1 Izesuꞌ aza iheꞌ imineꞌ molo aneza gamazi nolo-ngemo

tiꞌ lo lineꞌ: 2 Okulumokuꞌ miniveꞌmo eiꞌ gizebo inguꞌ vihilalizave lo elese molave ingine aꞌmanapa igi amavo atoꞌaleve ngeleꞌmize molalineꞌ monovo neꞌmino neive: Gu-velesi ve maliꞌmo gipeleloꞌ veneꞌ hukolosa nosoꞌ niteꞌ dovaꞌvaꞌ ineꞌ. 3 Do vaꞌvaꞌ noogo gelekeleꞌ izipe ngimiselavoelese molaveloꞌ vi alo li li-ngidaniꞌza aꞌmine elese molaveingine gilii aꞌmanapa igi amaniꞌ. 4Neꞌmine ikevo aza iheꞌgelekeleꞌ izipe ngimiselo tiꞌ lo lineꞌ: Elese muluve maloꞌ

Page 102: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 22:5 102 MATAIOꞌ 22:14gohi vi neꞌmine li-ngimilo: Nosoꞌ niteꞌ nene mo do vaꞌvaꞌokuve. Bulumakaꞌ idoꞌ ize ato atoꞌ gehesi minaniꞌ mongebelo gize vataꞌ ogo nosoꞌ niteꞌ ato atokisi do vaꞌvaꞌ ogomolo nouve. Nemuꞌ nene aꞌmine lo vineꞌ nosoꞌ nitetoꞌnene aloꞌ alo. 5 Tiꞌ lo lavo ingine iheꞌ vi li-ngidikevogoseleꞌ ngebelo vosoꞌ gaꞌine ngisamivo gili huli ve ma nemiꞌveuko vavo vemanebisinisiꞌvela vo gonouꞌ vineꞌ. 6 Idoꞌlinge ma nete guvelesi veꞌmi gelekeleꞌ izipe nene aꞌnidoꞌdi lingema gobonimili-ngidi lingemanene ngibili hilaniꞌ.7 Neꞌmine ikevo guvelesi ve aza izeboloꞌ goloso molavoami lovouꞌ monaaꞌ ave ngeletavo vi gelekeleꞌ izipe ngibilihilave vi ngebele geseꞌ igi numuꞌine ebeꞌine viteꞌ viteꞌ igingibilaniꞌ. 8 Neꞌmine ikevo guvelesi ve aza iheꞌ gelekeleꞌizipe tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Nosoꞌ niteꞌ nene mo do vaꞌvaꞌo noneꞌza elese muluve nene ngemeni dameni golososiaꞌminguꞌ amosolovoꞌ minaniꞌ. 9 Nemuꞌ nene vi aka ngo-moꞌ nabakuꞌ moni ningilizaniꞌ eveneꞌ mukiꞌ ngeleꞌmiziikevo nosoꞌ niteꞌ mene nalizave. 10 Neꞌmine lavo aꞌminegelekeleꞌ izipe aka ngomo ngomouꞌ moni eveneꞌ golososilaminekisi ngeleꞌmizi ikevo nosoꞌ niteꞌ di vaꞌvaꞌ aniꞌ nu-munguꞌ nene gikiꞌ lamineꞌ aniꞌ ve. 11 Eveneꞌ vaiꞌ gikiꞌikevo guvelesi ve aza ningelesa dizineꞌ. Dizo ningineꞌnene ve maliꞌmo nosoꞌ niteꞌ nalisa gonolise lamineꞌ igaꞌadiꞌmine amo haza ogo minineꞌ nene ningineꞌ. 12 Ningoguvelesi veꞌmo tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: Zogone, gaza nosoꞌniteꞌ nalisa genegana lamineꞌ ngilaaꞌ aniꞌ ma ngolamomeuꞌ nanitekumuꞌ dizane. Neꞌmine lavo aꞌmine ve gamazililineꞌ nomivo viseꞌ ogo minineꞌ. 13 Neꞌmine ogavo guve-lesi ve aza gelekeleꞌ izipe lo-ngimineꞌ: Gizene analoꞌ nalaꞌdi-miki huli hetoꞌ litiꞌmuso naba ize mininguꞌ nene huli-dilo. Neloꞌ mino mulumo alumo gelo ive nama ogo veleongoho langoloꞌ ogomineleseive. 14Tiꞌ lo lo-ngemo Izesuꞌaza neꞌmine lineꞌ: Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ mukiꞌ elese molo

Page 103: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 22:15 103 MATAIOꞌ 22:21neineꞌza aꞌmingutiꞌ nene eveneꞌ hamo pamokovoꞌ nevogizekaꞌ ogo do anauꞌ oloseive.

Izesuꞌ Ganala Dalineꞌ Akaloꞌ Eleꞌmizi Milalisa Takisi Mon-imuꞌ Emenguꞌ Mili Longoꞌ I-daniꞌ Nene nGivileꞌ Ineꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 12:13-17; Lukaꞌ 20:20-26)15Neꞌmine lavo Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave vi tiꞌ li lovo gizi

laniꞌ: Eveneꞌ ma ngimiselekunivo vi Izesuꞌni golo izikevogoniꞌ o-deloineꞌ gamazi lilingumuꞌ ve laniꞌ. Neꞌmine li en-giꞌ izipahaꞌine zuhoutikisi guvelesi veHelodeꞌni hize eleꞌ i-daaꞌ aveutikisi eveneꞌ lingema ngimiselikevo 16-17 Izesudaigi heteli tiꞌ li li-imaniꞌ: Tisazo, gaza ve lisiheꞌ lamineꞌnaineꞌ nene mo gele none. Gamazi lo-ngemelineꞌ alevenene naniꞌmine aleve nilizahe nemuꞌ gaza gaka mukiꞌgelesaꞌmane. Eveneꞌ naba mini geiꞌ lilineꞌ gamazimuꞌmuluꞌninguꞌ goloso gili gelemilizadokisi nilizaniꞌ nemuꞌgelamo Oꞌmosoꞌmi aka lelebizo gamazi gihilevoꞌ lo lemaaꞌnane. Nemuꞌ nene geiꞌ gaka gele naineꞌ nene lo lemezo.Gelelonge. Neꞌmine li tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Loma vetiguveꞌinesi ve naba Kaesaleꞌ aza takisi moni huli-nidilizavelo neidoꞌ nene eꞌmeto Zuda ve laza ma hulo-desoꞌ nenelisiheꞌ o neihe. Louꞌ gamazite avutoꞌ o neive. 18 Tiꞌ lilaniꞌza Izesuꞌ aza engiꞌ monovo goloso ningo gelo adoꞌlingine Kaesaleꞌni takisi moni imilo lilineꞌ neꞌmo Zudave nene ngizeboloꞌ molavo ganala dalive. Idoꞌ imamilolilineꞌ nene Loma ve ngizeboloꞌ molavo ganala dalive ligilaniꞌ nene gelo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine eveneꞌ vevesiminaniꞌ gili moni lutine goloso o vineꞌ nene di halekaniꞌmene 19nanimuꞌ nemenguꞌ nimilave. Takisimilalizamoninene ningeloze. Di alo. Neꞌmine lavo aꞌmine geheni ne diigi elebizaniꞌ. 20 Elebizikevo ningo tiꞌ lo longoꞌ o-ngedolineꞌ: Me moniloꞌ eveneliꞌmi golo velesi gulivesi neineꞌnene zahi golo velesi gulivesi neive. Longoꞌ o-ngedavonene Kaesaleꞌ ma ve laniꞌ. 21 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza

Page 104: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 22:22 104 MATAIOꞌ 22:30tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Tiꞌ li ma aꞌmine moni nene ngamanigizebo ve eiꞌ Kaesaleꞌ initeꞌve noloseinako aꞌminemuꞌnolivo ma nene ha imilo. Idoꞌ aꞌmineꞌmine igi Oꞌmosoꞌmolingimineꞌ initetoꞌ nene ha golo hizi imilo. 22Neꞌmine lavoengiꞌ gamaziꞌine neꞌmo ivileꞌ amivo ingine veꞌine gahavanomineꞌ mini huli-miki vi ha ha aniꞌ.

Izesuꞌ Diꞌmi Limi-dilisa Helaakutiꞌ Otaaꞌ Monovomuꞌ LongoꞌI-daniꞌ nGivileꞌ Ineꞌ

(Malekoꞌ 12:18-27; Lukaꞌ 20:27-40)23 Idoꞌ aꞌmine gameneuꞌ nene Sadukaioꞌ monoꞌ laaꞌ

ave ingine helaakutiꞌ otaaꞌ ne nomive laaꞌ ave engikutiꞌlinge ma Izesuda igi longoꞌ i-di laniꞌ: 24 Tisazo, Moseꞌaza luhuvo tiꞌ lo gizo lemave: Uvoꞌninge nakuꞌningema minilizangutiꞌ maliꞌmo veneꞌ do mino izipe gedamohelavo ma engikutiꞌ maliꞌmo aꞌmine veneꞌ gevonoꞌnene do aꞌmine hilivemuꞌ nene izipe gedo molo-delive.25 Neꞌmine o neinako uvoꞌninge nakuꞌninge seveni maminaniꞌ. Uvoꞌnibo ganaꞌve neꞌmo veneꞌ domino izipahalasotoꞌ amavo hilineꞌ. Helavo nakunolo aꞌmidotiꞌ neꞌmoelenahine daniꞌ. 26 Idoꞌ aꞌmine nakunolo aꞌmine veneꞌdo aꞌmineꞌmine ogo izipe gedamo helavo nakunolo aꞌmi-dotiꞌ neꞌmosi aꞌmine veneꞌ do izipe gedamo hilineꞌ. Ee,aꞌmine uvoꞌninge nakuꞌninge seveni aꞌmine veneꞌ nenedikaꞌ dikaꞌ igi izipe gidami hili osuꞌ laniꞌ. 27 Hili osuꞌlikevo alingeꞌ veneꞌ aza hilineꞌ. 28 Neꞌmine ogavo aꞌmineuvoꞌninge nakuꞌninge seveni nete aꞌmine veneꞌ nenemukilite daniꞌ ma nenako eveneꞌ mukiꞌ hilangutiꞌ otilizagameneuꞌ zahi elenaho loloꞌ ilive. 29Likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lolo-ngimineꞌ: Lingine Oꞌmosoꞌmi gamazi Monoꞌ Godolouꞌgizi nizaniꞌ nene gili vevesami Oꞌmosoꞌmi amuzomukisigili lamineꞌ isaꞌmaniꞌ neꞌmo gili gopo ikeve. 30Hilangutiꞌotaaꞌ gameneuꞌ nene veneꞌ daaꞌ idoꞌ veloꞌ vaaꞌ monovonene ma minamoloseive. Eveneꞌ Oꞌmosoꞌmi angelole ha

Page 105: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 22:31 105 MATAIOꞌ 22:40

minaaꞌ naniꞌ neꞌmini inginesi ha minilisave. 31 Neꞌmineo neineꞌza eveneꞌ hilangutiꞌ otaaꞌ nemuꞌ lo-lengemelove.Lingine Oꞌmosoꞌmo me gamazi lo-lingimineꞌ nene MonoꞌGodolouꞌ gize neineꞌ ma gati gilahe gilamave. 32 Tiꞌ logize neive: Naza Abalahamule Isakale Zakobole engiꞌOꞌmosoꞌine ne nouve lineꞌ. Idoꞌ aꞌmine ve hili osuꞌladiniko engiꞌ Oꞌmosoꞌine nouve ngeloma lamidine. EngiꞌOꞌmosoꞌine nouve lineꞌ neꞌmo mo hili osuꞌ lami ha nizavelo gelelesune. 33 Tiꞌ lo Izesuꞌ lineꞌ nemuꞌ eveneꞌ ingineupuhoꞌ igi voꞌine gaꞌine vineꞌ ve.

Oꞌmosoꞌmi Louꞌ Gamazitiꞌ Dizo Minineꞌ Gamazi Nemuꞌ LineꞌGamazi

(Malekoꞌ 12:28-34; Lukaꞌ 10:25-28)34 IdoꞌIzesuꞌ lineꞌ gamazi nene ivileꞌ igi Sadukaioꞌmonoꞌ

laaꞌ avete aꞌmidoꞌ gamazi ma li-imamilizaniꞌ o vivo giliHalisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave Izesuꞌ neida vi di geseꞌ ikevo35 engikutiꞌ ve ma Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ naniꞌnene apize ngemaaꞌ ive ma minineꞌ neꞌmo emenguꞌ molotiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: 36 Tisazo, Oꞌmosoꞌmo louꞌ gamazi lohuko-lidineꞌ neutiꞌ louꞌ gamazi mukiꞌ ngivileꞌ ogo nanigamaziꞌmo dizo neive. 37-38 Lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ:Dizo neineꞌ gamazi nene neꞌmine lo neive: Lutine gatinevodinesi Guvelesi ve Oꞌmosotida nene mili lutine imivoꞌminilo. 39 Idoꞌ aꞌmidotiꞌ lemo minineꞌ gamazi ma aꞌminegidini mino tiꞌ lo neive: Lingine lengiꞌ okodinemuꞌ gilaaꞌnaniꞌ neꞌmine igi eveneꞌ avita gidini nizavemukisi nenegili lutine ngimilo. 40Moseꞌ louꞌ gamazi linge gizineꞌ nesiidoꞌ Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ ave polohetelitegizi nizaniꞌ gamazi mukiꞌ nesi aꞌmine louꞌ sitaꞌ gele daaꞌmonovo nene ha li ngoloꞌ lilisa imineꞌ mili gizi nizaniꞌ ve.

Doꞌ Luꞌ Izelive Lo Oꞌmosoꞌmo Imiselelesa Live Guvelesi VeDavidiꞌ Aꞌvo Neꞌmo Nene Davidiꞌni Ivileꞌ O-dosa Neive Lo Izesuꞌ

Page 106: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 22:41 106 MATAIOꞌ 23:3Lo-ngimineꞌ

(Malekoꞌ 12:35-37; Lukaꞌ 20:41-44)41 Idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave ingine di geseꞌ igi nizavo

Izesuꞌ aza longoꞌ o-ngedo 42 tiꞌ lineꞌ: Lingine Oꞌmosoꞌmodo luꞌ izelive lo imiselelesa livemuꞌ gilikevo zahi aꞌvopile-moꞌ nolive. Lavo ingine avotemoti guveꞌinesi ve nabaDavidiꞌ aꞌvopilemoꞌ ve li li-imaniꞌ. 43 Li-imikevo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Tiꞌ li ma Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ neꞌmo do ote-davo Davidiꞌ aza aꞌmine vemuꞌ Guveꞌnesi ve ve lineꞌ nenenanimuꞌ lave. Davidiꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ:

44 Okulumokuꞌ ve aza Guveꞌnesi vemuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ:Nezelotiꞌ geiꞌ ne nange. Aꞌne hulaaꞌ uvoda minezo.Nanivo biluvaka nene gizengala doꞌmo leme-ngedekuvogelekeleꞌ i-gidi minilisave.45 Neꞌmino Davidiꞌ neꞌmo Guveꞌnesi ve ve lo lineꞌ nenakonemuꞌ aꞌmine do luꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmo imiselelesalive aza Davididatiꞌ leme mino ha aꞌvovoꞌ nado minelive.46Neꞌmine lo longoꞌ o-ngedavo eveneꞌ aꞌminguꞌ mo ngelili-imamilizaniꞌ ogavo aꞌmine gamenelotiꞌ nene ngehelelegoloso izavo initeꞌ gohi mamuꞌ longoꞌ i-damaniꞌ.

23Izesuꞌ Aza Halisaioꞌ Monoꞌ Laaꞌ Ave Idoꞌ Zuda Vete Monoꞌ

Laaꞌ Aniꞌ Apizi nGimaaꞌ Aveti Monovo Lo Sotoꞌ Ineꞌ(Malekoꞌ 12:38-39; Lukaꞌ 11:43, 46)

1 Izesuꞌ aza eveneꞌmulisesi idoꞌ izipahala zuhosi gamazinolo-ngemo 2 tiꞌ lo lineꞌ: Ingine Zuda vete monoꞌ go-zopotatiꞌ laaꞌ naniꞌ apizi lingimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌmonoꞌ laaꞌ avesi Moseꞌ ogo molo ineꞌ monovo di aꞌninguꞌigi Oꞌmosoꞌmo louꞌ gamazi lo huko-limingumuꞌ nene li-lingimaaꞌ nave. 3 Nemuꞌ nene gili ngimii ingine li-lingimilizaniꞌ gamazi mukiꞌ nene gili di minilo. Tiꞌ oneineꞌza li-lingimaaꞌ naniꞌ gamaziloꞌ nene angiseꞌinesi

Page 107: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 23:4 107 MATAIOꞌ 23:12eꞌmetisaꞌmanaze. Nemuꞌ ingine igi mili igaꞌ naniꞌ nge-meni dameni neꞌmine nene lingine amilo. 4 Inginelouꞌ gamazi ngomoꞌ nabaꞌ di nubuho igi gili dalizave liaꞌmine geniꞌvesi louꞌ gamazi vaiꞌ nene eveneliti gataꞌnidoꞌgihi-ngidaaꞌ nave. Gihi-ngidaaꞌ naniꞌza aꞌmine geniꞌvesilouꞌ gamaziutiꞌ louꞌ hamoꞌ ma ngomo lasolo neꞌminesiangiseꞌine ma gihisaꞌmave. 5 Initeꞌ mukiꞌ igi mili igaꞌnaniꞌ nene evenelite ningi lopoꞌni lilizave lisa igaꞌ nave.Idoꞌ ngopoꞌni lilizangumuꞌ nene Monoꞌ Godolo avile digangi bokisi ngomouꞌ miliki golihiꞌnidoꞌ nehe aꞌninguꞌnehe nalaꞌ izikaꞌ aniꞌ nene eveneꞌ linge ngivileꞌ igi engiꞌ dinaba igi izikaꞌ nave. Tiꞌ igi Moseꞌ louꞌ molaniꞌ nene gatemolalive li gili goꞌ gala neꞌmine geneganaꞌine gahevelahela hela naꞌnava izikaniꞌ neꞌmo eveneꞌ ma ngivileꞌ igidi naba igi izikaꞌ nave. 6 Neꞌmine iki nosoꞌ niteꞌ nabanada nehe idoꞌ monoꞌ numunguꞌ nehe nevoꞌminguꞌ vi-lizaniꞌ nene eveneꞌ nabalitevoꞌ minaaꞌ aniꞌ holomolokovoꞌminilisa gili minaaꞌ nave. 7 Idoꞌ maketiloꞌ eveneꞌ muliseuꞌsiza li-lidilizave li idoꞌ tisazo li di hozi li-lidilizave li gilaaꞌnave. 8 Ingine neꞌmine igaꞌ naniꞌza Oꞌmosoꞌmo hamoꞌlengiꞌ tisatine neivo lingine eze izipahala zuho mini lingemadiziminikevo lingema limiminamanakonemuꞌ eveneꞌmamuꞌ Tisazo li-ngidamilizave. 9 Idoꞌ me misuboukoeveneꞌ ma di hozi li-di ezemuꞌ meteho ve lamilo. Oku-lumokuko neive Oꞌmoso eiꞌ hamoꞌ Metibo ne neive. 10 Idoꞌlengikumuꞌ gizebo ve ve likelizave. Oꞌmosoꞌmo do lunguꞌizelive lo imiselelesa live eikovoꞌ hamoꞌ lengiꞌ gizebovetine neive. 11 Idoꞌ aꞌmineꞌmine ogo lengikutiꞌ vema dizonolineꞌ nene gelekeleꞌ o-lengedo minelive. 12 Idoꞌ ve maengiꞌ guliveꞌine di dizi minilizaniꞌ nene engiꞌ guliveꞌinedoꞌmo leme-ngedeleseive. Idoꞌ ingine engiꞌ diꞌmi limiminilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo doꞌmo dize-ngedo hize eleꞌo-ngedeleseive.

Page 108: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 23:13-14 108 MATAIOꞌ 23:16Izesuꞌ Eveneꞌ Monovoꞌnine Golososi Minangumuꞌ Lo-

ngimineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 12:40; Lukaꞌ 11:39-42, 52; 20:47)

13-14 Lingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ naniꞌapizi ngimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ navesi neneehetine ve. Lingine eveneꞌ vevesiminave gilimonaaꞌ nahalutine goloso o vineꞌ nene di halekaaꞌ nave minaniꞌ neive.Neꞌmine igi mini Okulumokuko miniveꞌmo gizebo inguꞌvi hilalisa naveti aka hizi tilaaꞌ nave. Langisetine neneaꞌminguꞌ ma dizisaꞌmave. Idoꞌ eveneꞌ ma dizilisa navo hanevo dizilizave li ningi huli ngimikavo ma dizisaꞌmave.Neꞌmine igaꞌ nanako nemuꞌ agae, mulumotine gelekuve.Oꞌmosoꞌmo lihime lengemelesa neive.

15 Ee, Lingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ aniꞌapizi ngimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ navesiehetine ve. Lingine eveneꞌ vevesi minave gili monaaꞌnaha lutine goloso o vineꞌ nene di halekaaꞌ nave minaniꞌneive. Neꞌmine igi mini lingine numudoꞌ namadoꞌ monieveneꞌ hamoꞌ nevo ne lengita giꞌmizilizahe li lingine lelitaleꞌmetilizave li li-ngimii eveneꞌ gaꞌine dalisa amuzo golosomilaaꞌ nave. Idoꞌ ma lengeꞌmeti izipahatine zuho liliꞌigi ma lingine laniꞌ gamazitine gili dalizadiꞌmo lengiꞌ lin-givileꞌ igi aka golosoloꞌ moni mulumo ebekuꞌ vi hilalizaveliliꞌ ilisave. Neꞌmine igaꞌ nanako nemuꞌ agae, mulumotinegelekuve. Oꞌmosoꞌmo lihime lengemelesa neive.

16 Idoꞌ lingine monoꞌ aka ngelebizaaꞌ ave nizaniꞌzavetine likineꞌ gelavo aꞌmine aka ningi vevesami eveneꞌmonoꞌ nili-ngimi gopo gamazi tiꞌ li li-ngimaaꞌ nave:Gamaziꞌine di amuzo milalisa gamazi lamineꞌ nolune liaꞌine di dizi monoꞌ numuno nabaloꞌ li mili lilizave neneingine haza gamazivoꞌ lilisave. Soza lilizanikisi engitagamazi ma minamoloseive. Neꞌmine li lingine tiꞌ lili-ngimaaꞌ nave: Ne neiha lamineꞌ nolune li aꞌine di

Page 109: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 23:17 109 MATAIOꞌ 23:21dizi monoꞌ numuno nabauꞌ minineꞌ ngolimoniloꞌ li milililizave ingine gamazi laminekovoꞌ lilizaniꞌ o neive. Sozalilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo lihime ngemeleseive. Linginegopo gamazi neꞌmine li eveneꞌ ngeleꞌmizi gopo igaꞌnanako nemuꞌ ehetine ve. 17 Aꞌmine ngolimoni nenemonoꞌ numuno nabauꞌ minidiꞌmo kekeize lineꞌ nenakonemuꞌ nene monoꞌ numuno naba neꞌmo ngolimoni ivileꞌogo initeꞌ naba neive. Olo. Neineꞌ nenako nemuꞌ lingineaꞌmine monoꞌ numuno nabaloꞌ lo molaaꞌ nene haza niteꞌneivo monoꞌ numuno nabauꞌ minineꞌ ngolimoni neloꞌlo molaaꞌ nene initeꞌ gihile neive li laaꞌ nanako nemuꞌnene vetine like vineꞌ gelavo eveneꞌ dingani goloso nizave.18 Idoꞌ lingine gopo gamazi neꞌminesi li-ngimaaꞌ nave:Gamaziꞌine di amuzo milalisa gamazi lamineꞌ nolune liaꞌine di dizi Oꞌmoso imaniꞌ initeꞌ molaaꞌ holomo neloꞌli mili lilizave ingine haza gamazivoꞌ lilisave. Sozalilizanikisi engita gamazi ma minamoloseive. Neꞌmine lilingine tiꞌ li li-ngimaaꞌ nave: Ne neiha lamineꞌ nolune liaꞌine di dizi aꞌmine holomoloꞌ Oꞌmoso imaaꞌ naniꞌ initetoꞌli mili lilizave ingine gamazi laminekovoꞌ lilizaniꞌ o neive.Soza lilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo lihime ngemeleseive li li-ngimaaꞌ nave. 19 Idoꞌ monoꞌ numuno nabauꞌ Oꞌmosoimaniꞌ initeꞌ molaaꞌ holomo neꞌmo aꞌmine Oꞌmoso imaniꞌiniteꞌ nene kekeize lo neineꞌ nenako nemuꞌ Oꞌmoso imaniꞌiniteꞌ nene holomo neꞌmo ivileꞌ ogo initeꞌ naba neive. Olo.Neineꞌ nenako nemuꞌ lingine aꞌmine holomoloꞌ lo molaaꞌnene haza niteꞌ neivo aꞌmine holomoloꞌ mili Oꞌmosoimaniꞌ initetoꞌ lo molaaꞌ nene initeꞌ gihile neive li laaꞌnanako nemuꞌ nene vetine likineꞌ gelave. 20Gililo. Inginelamineꞌ nolune li aꞌine di dizi Oꞌmoso imaniꞌ initeꞌ molaaꞌholomoloꞌ li milalizaniꞌ nene aꞌmine holomolokisi idoꞌOꞌmoso imaaꞌ naniꞌ initeꞌ mukiꞌ aꞌmidoꞌ neineꞌ nemukisili mili lilizaniꞌ geleleseive. 21 Idoꞌ ingine aꞌine di dizimonoꞌ numuno nabaloꞌ li mili lilizaniꞌ nene aꞌmine monoꞌnumuno nabalokisi aꞌmine monoꞌ numuno melehinelok-

Page 110: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 23:22 110 MATAIOꞌ 23:25isi li mili laniꞌ geleleseive. 22 Idoꞌ ingine aꞌine di diziOkulumotoꞌ li mili lilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo aꞌmidoꞌ minoiniteꞌ mukitoꞌ gizebo ogaꞌ neineꞌ moꞌmosiꞌve nelokisi limili aꞌmidoꞌ minivelokisi li mili laniꞌ geleleseive. Nemuꞌnene naniteꞌ nanitetoꞌ li mili adine di dizi lilizahe. Hagamazi laminekovoꞌ lilisave.

23 Lingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ naniꞌ apizingimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ navesi neneehetine ve. Lingine eveneꞌ vevesi minave gili monaaꞌnaha lutine goloso o vineꞌ nene di halekaaꞌ nave minaniꞌneive. Neꞌmine igi mini lingine Moseꞌ louꞌ gamaziutiꞌgamazi ngomo maloꞌ eꞌmeti midinguꞌ minineꞌ initekutiꞌlinge ngomo ma ize mili Oꞌmoso imaaꞌ nanguꞌ nene initeꞌngomo ngomo adoꞌ noso niteꞌ do laniteꞌ ogaꞌ ineꞌ initeꞌnevoꞌmingutikisi izeꞌ mili Oꞌmoso imaaꞌ naniꞌza Moseꞌaza eveneꞌ monovo lisihekovoꞌ i-ngidilizangumukisi idoꞌmulumoꞌine gili ngeleꞌmize lamineꞌ ilizangumukisi idoꞌgoꞌine izamilizangumukisi louꞌ gamazi lineꞌ nene dizomino initeꞌ naba neineꞌ nene gili hulaaꞌ nave. Aꞌminelemo minineꞌ louꞌ gamazi ngomo ngomo damilizavobagili dalizadoꞌ o neineꞌza aꞌmine luvoniꞌ louꞌ gamazi nabanesi gili dalizanako mo gili disaꞌmave. Agae, mulumo-tine gelekuve. Oꞌmosoꞌmo lihime lengemelidoꞌ o neive.24 Lingine vetine like vineꞌ gelavo monoꞌ aka ngelebizilisaigi aꞌmine aka ningi vevesami lihime ngomo ngomo daaꞌmonovo hulaniꞌza lihime nabaꞌ naba daaꞌ monovo nenehulamanako eveneꞌ ma nalizaniꞌ initekutiꞌ initeꞌ ngomolasolo neꞌmo do goloso alive li di huliki initeꞌ goloso nabanene mikileꞌ igaꞌ naniꞌ gili vaniꞌ nizave.

25 Idoꞌ lingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ aniꞌnene apizi ngimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ navesiehetine ve. Lingine eveneꞌ vevesiminave gilimonaaꞌ nahalutine goloso o vineꞌ nene di halekaaꞌ nave minaniꞌ neive.

Page 111: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 23:26 111 MATAIOꞌ 23:29-30Neꞌmine igimini lingine okodine losuvodi guni iki lamineꞌnoube li igaꞌ naha lutine neꞌmo gumineloꞌ ve gelo moiniteꞌ golosovoꞌ dalisa gili nizave. Lingine kapu idoꞌ lapeseheta noso iziki lulouko ha hulikaꞌ naniꞌ neꞌmine nizanakonemuꞌ agae, mulumotine gelekuve. Oꞌmosoꞌmo lihimelengemelesa neive. 26Halisaioꞌ ve vetine like vineꞌ gilineꞌmene okodine losuvo nene mo lamineꞌ ilive li ma gomuꞌnene lutine di lamineꞌ ilisave.

27-28 Lingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ aniꞌ apizingimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ navesi ehetineve. Lingine eveneꞌ vevesi minave gili monaaꞌ naha lu-tine goloso o vineꞌ nene di halekaaꞌ nave minaniꞌ neive.Neꞌmine igi mino lingine gonoso galese heta luhuvo izidi guni ikaniꞌ neꞌmine igi nimonaha lulouko nene gonosoamuzoꞌmo sihononi initeliꞌmo vaiꞌ lo ongo neive. Eveneꞌokodine losuvoloꞌ ningikevo ve lisiheꞌ lamineꞌ nizahe liningaaꞌ naha lutinguꞌ nene soza saza laaꞌ monovosi idoꞌpeleseveꞌ izaaꞌ monovosi di naba igi daaꞌ nave. Neꞌmineigaꞌ nanako nemuꞌ agae, mulumotine gelekuve. Oꞌ-mosoꞌmo lihime lengemelesa neive.

Lihime Lengita Dizeleseive Lo Izesuꞌ Lo-nGimineꞌ Gamazi(Lukaꞌ 11:47-51)

29-30 Idoꞌ lingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ naniꞌapizi ngimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ navesi neneehetine ve. Lingine eveneꞌ vevesi minave gili monaaꞌnaha lutine goloso o vineꞌ nene di halekaaꞌ nave mi-naniꞌ neive. Neꞌmine igi mini lingine tiꞌ li laaꞌ nave:Laza avotemote minaniꞌ gameneuꞌ makatoꞌ minunidiniingine Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ ave polo-hete nene ngibili nihilavo laza aꞌmine avotemotine hizeeleꞌ o-ngedamunidine. Neꞌmine lii laaꞌ naha aꞌmine

Page 112: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 23:31 112 MATAIOꞌ 23:36

avotinge apiꞌ aniꞌ gono nene imineꞌ mili di aꞌmine ngi-bilaniꞌ polohete idoꞌ ve lisiheꞌ lamineliti gonoso amu-zoꞌine mili-ngidaniꞌ numuno gizikaniꞌ nene imineꞌ mili diguni igi gonoso mili-ngidaniꞌ galeseꞌine nene di lamineꞌigaꞌ nave. 31 Idoꞌ neꞌmine igi lingine polohete ngibilihilaveti zuho minikevo engiꞌ ngemeni dameni lengitaminineꞌ nene di sotoꞌ igi lengiꞌ monovotine langisetineli sotoꞌ igaꞌ nave. 32 Lingine avotinge aniꞌ monovonene di di vamilizanako ha di di vilevo. Neꞌmine igaꞌnanako nemuꞌ agae, mulumotine gelekuve. Oꞌmosoꞌmolihime lengemelesa neive. 33 Sataliꞌmi izipahala zuho,Oꞌmosoꞌmo gonitoꞌ lengeleꞌmize molalidotiꞌ ha olovoꞌilizahe. Oꞌove. nGeli olovoꞌ amilisave. Nemuꞌ nene lihiza-milineꞌ olokuꞌ vi hilalisave. 34 Neꞌmine ilizangumuꞌ nenenaza Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ i lingimilizavesiidoꞌ gamazi monovo ningi gili li sotoꞌ i lingimilizavesi idoꞌmonoꞌ apizi lingimilizavesi nene lengita ngimiselelesuve.Neꞌmine okuvo ikevo lingine engikutiꞌ linge ma lohotoꞌzaloꞌ ngibili hili linge mamonoꞌ numudinguꞌ gavosotunuꞌngibiliki numudotiꞌ numudotiꞌ ngimiselekaꞌ ngimiselekaꞌigi minilisave. 35 Aꞌmine ve ngimiseleloniꞌ nene nemuꞌngimiselelesuve: Me misubouko nene ve lisiheꞌ lamineꞌmukiꞌ nene eveneꞌ malite ngibili hilikaꞌ hilikaꞌ aniꞌ neꞌmilihime nene lengita dizeleseive lo ngimiselelove. Ee,Adamuꞌ gipele ve lisiheꞌ Abeliꞌni uvolohoꞌmo bele hilidotiꞌnene ve lisiheꞌ mukiꞌ ngibili hiliꞌmi dizi Balakiaꞌ gipeleZakaliaꞌ aza Oꞌmoso lehizi-daniꞌ initeꞌ olokuꞌ gizaaꞌ aniꞌholomosi idoꞌ monoꞌ numuno naba nesi olusoꞌ neivo bilihiladoꞌ ivo aꞌmine ngibili hilaniꞌ neti lihimeꞌine nenelengita dizeleseive. 36 Laminetoꞌ nolo-lingimuve: Eveneꞌmukiꞌ ngibili hiladiꞌmi lihime mukiꞌ nene me misubouꞌidise nizave lengita dizeleseive.

Page 113: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 23:37 113 MATAIOꞌ 24:3Izesuꞌ Zelusalemi Alevemuꞌ Ive Ineꞌ Gamazi(Lukaꞌ 13:34-35)

37 Agae, Zelusalemi alevekizo, lingine polohete ngibilihilii idoꞌ Oꞌmosoꞌmo lengita gono dalizave lo ngeletivesinene geheni gavoso ngibili hilaaꞌ ave lengiꞌ nene okolo-holiꞌmo goduvoꞌ do holokeꞌneꞌveko do nubuho o-ngidineꞌmaꞌmine ogo gamene gamene lengeleꞌmize lamineꞌ olosauvoniꞌza lingine goseleꞌ lengebelave. 38 Lingine gililo.Numuno nabatine minineꞌ ebetinguꞌ nene Oꞌmoso azagohi minamo mo hulo-lengedavo gaꞌmetoꞌ neꞌmine ogomineleseive. 39 Idoꞌmenenoluvoniꞌ gamazi neꞌmimonovotiꞌ lo nolo-lingimuve. Idise melotiꞌ nene neze okoꞌneloꞌningami miniꞌmi dizi alingeta gohi sotoꞌ nouvo tiꞌ li li-nimilisave: Guvetesi ve Oꞌmosoꞌmi velemuꞌ anive naineꞌma nene noꞌnohoꞌ geita minivoo. Neꞌmine li li-nimilizaniꞌgameneuꞌ nene neze ningilisave lo lo-ngimineꞌ ve.

24Monoꞌ Numuno Naba Goloso Ilingumuꞌ Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ

Gamazi(Malekoꞌ 13:1-2; Lukaꞌ 21:5-6)

1 Izesuꞌ aza monoꞌ numuno naba nene hulo novivoizipahala zuho eita igi monoꞌ numunguꞌ numuno lamineꞌtamineꞌ nene elebizaniꞌ. 2 Elebizikevo Izesuꞌ aza tiꞌlo lo-ngimineꞌ: Tiꞌ iha me ningilo. Agae, lamine-toꞌ lo-lengemelesuve. Numuno naba me geheni nabaꞌnabadunuꞌ gizi nizaniꞌ ningahe. Aꞌmine geheni nene bilingululubizi hulikevo aꞌmingutiꞌ geheni sitaꞌ neꞌminesi mabizi minamilisasive.

Geni Vaiꞌ Sotoꞌ Ilingumuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 13:3-13; Lukaꞌ 21:7-19)

3 Neꞌmine losa Oliva gololoꞌ vo mitoꞌ neivo izipahalazuho engikovoꞌ nene neida igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Idiꞌne

Page 114: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 24:4-5 114 MATAIOꞌ 24:11lo-lemaineꞌ initeꞌ nene naniheꞌ sotoꞌ ilive. Idoꞌ geiꞌ tineꞌmolo alineꞌ gamene nesi idoꞌ misubouꞌ initeꞌ mataꞌ mukiꞌosuꞌ lilineꞌ gamene nesi nene mo alitave lo ningesoꞌ nenenaniteꞌ sotoꞌ ogavo ningelone. 4-5 Neꞌmine likevo Izesuꞌaza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Eveneꞌ mukiꞌ nete nene igi neniꞌguliveꞌne lii Oꞌmosoꞌmo do lunguꞌ izelive lo nimiselelesalive nene naꞌmo nouve li likaꞌ likaꞌ igi goꞌine izikevoeveneꞌ mukiꞌ nete gili ngimikevo di gopo i-ngidilisave.Neꞌmine ilisanako nemuꞌ nene engikutiꞌ maliꞌmo lengiꞌgotine izavo linginesi gili imikelizave. Ehe, gizebo lamineꞌigi minilo. 6 Idoꞌ lovo sotoꞌ neivo gili ebeꞌ mala mala lovosotoꞌ neivo neꞌmi gamazi ma gililisave. Gili ma upuhoꞌigi golise gilamilo. Aꞌmine nene sotoꞌ oloseiha initeꞌvaiꞌ osuꞌ lilineꞌ gamene naba nene aꞌmidoꞌ olihe sotoꞌamive. 7 Idoꞌ misubo mauꞌ vete misubo mauꞌ vesi lovohizilisave. Idoꞌ guvelesi ve naba maliꞌmi zuhote guvelesive naba maliꞌmi zuhosi lovo hizilisave. Misubo ato atotagaꞌna naba helaaꞌ gamene idoꞌ mimiꞌ naba sotoꞌ okaꞌ okaꞌoloseive. 8 Venelite izipe gidilisa mulumo apiꞌ igi giliigilikaꞌ gilikaꞌ iꞌmi iꞌmi navo alingeꞌ izipahaꞌine sotoꞌ ogaꞌneive. Aꞌmineꞌmine ogo mulumo initeꞌ mukiꞌ mene sotoꞌilineꞌ nene ha apiꞌ ineꞌ nenako nemuꞌ nene gilikaꞌ gilikaꞌiꞌmi iꞌmi navo alingeꞌ naza sotoꞌ olosuve.

9 Aꞌmine mulumo niteꞌ apiꞌ ogo sotoꞌ ogavo evenelitegonitoꞌ lengeleꞌmizi mili goboni mili-lingidi linge malingibili hililisave. Lingine nenita giꞌmizi minilisanakonemuꞌ eveneꞌ zuho ato atoꞌ mukiꞌ ingine lukehe lingibilil-isave. 10 Neꞌmine aningumuꞌ nene eveneꞌ mukiꞌ gili niminenita giꞌmizaniꞌ nene huli ge lo sotoꞌ o ne lo sotoꞌ o lingibililizaniꞌ aleveti aꞌninguꞌ mili ingine lukehe ge nebelene gebele li minilisave. 11 Idoꞌ eveneꞌ ma nete engikumuꞌsoza li Oꞌmosoꞌmi gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ nouve polohetema ne nouve lii eveneꞌ mukiꞌ goꞌine izi ngeleꞌmize gopo

Page 115: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 24:12 115 MATAIOꞌ 24:20ilisave. 12 Idoꞌ monovo goloso daaꞌ suno nene hutileꞌ ogonaba ogavo neꞌmo eveneꞌ mukiꞌ ingine luꞌine ge neme negeme li guni amavo aꞌminemonovo ngomo oloseive. 13Tiꞌiha eveneꞌ ma nenikumuꞌ ha gili eleꞌvoleꞌ igi mini huli-nidamavo gamene naba ilineꞌ nene Oꞌmosoꞌmo do nguꞌizeleseive. 14 Idoꞌ Oꞌmosoꞌmo eiꞌ gizebo inguꞌ vi hilal-iza evenele do nguꞌ izo gizebo o-ngedelingumuꞌ gamazilamineꞌ nene gililizave li di vi misubouꞌ misubouꞌ li-ngimikaꞌ li-ngimikaꞌ igi eveneꞌ zuho ato atoꞌ mukiꞌ neneli-ngimi osuꞌ lilisave. Idoꞌ idise mene noluvoniꞌ initeꞌnene sotoꞌ iꞌmi nivavo aꞌmine gamazi li-ngimi osuꞌ nilavogamene naba sotoꞌ oloseive.

Mulumo Gelaaꞌ Gamene Naba Sotoꞌ Ilingumuꞌ Lo-ngimineꞌGamazi

(Malekoꞌ 13:14-23; Lukaꞌ 21:20-24)15-16 Gozopoꞌ minineꞌ polohete Danieliꞌ lineꞌ initeꞌ adoꞌ

ebeꞌ do goloso ilineꞌ initeꞌ goseleꞌ initeꞌ goloso gehep-eve nene kekeize lo neineꞌ numunguꞌ di sotoꞌ milikevoningilisave. (Aꞌmene gizuvoniꞌ gamazi mene gato no-gelo ma gatelinive gaza gele ngoloꞌ lo gelezo.) Aꞌmineiniteꞌ nene di sotoꞌ milikevo lingine niningi ma Zuda-iaꞌ misubouꞌ nilizave nene golise golola nivilo. 17 Ehe,aꞌmine gameneuꞌ nene silibe ogo minaaꞌ nene nomi-nako ve ma ingine numuꞌine avitasi nilizadotiꞌ nene iheꞌnumuꞌninguko vi initeꞌ mataꞌine aꞌminguꞌ neineꞌ nenedi vamilisave. 18 Idoꞌ minguꞌ nilizadotiꞌ nene okoꞌnidoꞌiniteꞌine dalisa tineꞌ mili numunguko amilisave. 19 Agae,aꞌmine gameneuꞌ nene Izipahaꞌine minineꞌ venekumukisiidoꞌ izipe amidoꞌ nizaniꞌ venekumukisi mulumo gele-ngedekuve. Geꞌnebe goloso ilisave. 20 Aꞌmine initeꞌnene goline gameneuꞌ sotoꞌ ogo idoꞌ monokumuꞌ minigililizangumuꞌ ve li aka monamilo li li huki lingim-ilizaniꞌ gameneuꞌ sotoꞌ ogalize li Oꞌmosolavoꞌ li minilo.

Page 116: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 24:21 116 MATAIOꞌ 24:2821Nanitekumuꞌ ve. Oꞌmosoꞌmo initeꞌ mataꞌ do sotoꞌ idotiꞌidise mene noneꞌ gameneloꞌ mulumo alumo niteꞌ nabaneꞌmine gomuta sotoꞌ amineꞌ nenako apiꞌ ogo aꞌminegameneloꞌ sotoꞌ oloseive. Idoꞌ sotoꞌ ilidotiꞌ nene alingetagohi ma neꞌmine sotoꞌ amoloseive. 22 Idoꞌ Guvelesiveꞌmo aꞌmine gamene nene mine haꞌna ogalive lo belehukolove ma lamidiniko eveneꞌ hamokisi veꞌinesi maminamadineꞌza Guvelesi ve aza do kegesineꞌ evenekumuꞌgelo aꞌmine gamene nene mine haꞌna ogalive lo belehukolosa neive. 23 Idoꞌ aꞌmine gameneuꞌ nene ve maliꞌmoOꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live azamela neivelo idoꞌ ningilo. Holela neive lo nolo-lingimivo ma nenegili imamilo. 24 Eveneꞌ ma nete sotoꞌ ikaꞌ ikaꞌ igi sozasaza li do lunguꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmo imiselelesa live manene nouve idoꞌ Oꞌmosoꞌmi gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ nouvepolohete ma ne nouve li Oꞌmosoꞌmo ngeleꞌmize kegesineꞌeveneꞌve ingine leꞌmetilizahe li gotine izi atoꞌ niteꞌ golizelaaꞌ niteꞌ masi masi di sotoꞌ mili lengelebizilisave. 25 Ehe,mene initeꞌ olihe sotoꞌ amivo initeꞌ mukikumuꞌ gomuꞌlo-lengemekuve. Nemuꞌ gizebo lamineꞌ ilo. 26 Idoꞌ tiꞌli ningilo. Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa liveaza ebeꞌ hadivela vo neive nilavo ma aꞌmida vamilo.Idoꞌ numuno lulouko dize neive lii nilavo ma gili ngi-mamilo. 27 Ingine Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesalive zegeno omo neive lilizaniꞌza Oꞌmosolatiꞌ ve gihilenaza aloniꞌ gameneuꞌ nene gopaꞌna ledo ogo vaaꞌ neineꞌneꞌmine ogo numudoꞌ namadoꞌ ve mukiꞌ ningi nizavoalosuve. 28 Idoꞌ eveneꞌ hilaniꞌ gonoso nolida nene gonosonaaꞌ aniꞌ namalite aꞌmida nene liteꞌ li igi di geseꞌ igiminilisave.

Oꞌmosolatiꞌ Ve Gihile Tineꞌ Molo Alingumuꞌ Lo-ngimineꞌGamazi

(Malekoꞌ 13:24-27; Lukaꞌ 21:25-28)

Page 117: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 24:29 117 MATAIOꞌ 24:3629 Aꞌmine mulumo sotoꞌ ogo minelineꞌ gamene nene

osuꞌ lavo liteꞌ lo holiꞌmi labanala nolihizivo ikeꞌniꞌmi la-banaꞌvesi osuꞌ loloseive. Idoꞌ sonohiꞌ nene Okulumokutiꞌsuludiꞌmoziꞌ moziꞌ navo Okulumokuꞌ amuzoꞌinesi initeꞌnene moꞌmongoꞌ i geseꞌ ilisave.

30 Neꞌmine ikevo nelotiꞌ nene Oꞌmosolatiꞌ ve gihilealongumuꞌ sotoꞌ ilineꞌ maki nene Okulumotoꞌ sotoꞌ ogavomisubouꞌ misubouꞌ minaniꞌ eveneꞌ zuho ato atoꞌ mukiꞌingine ningi agae agae lii ive nama igi minilisave. Ee, Oꞌ-mosolatiꞌ ve gihile naza amuzoꞌnesi idoꞌ labanaꞌne nabasido sotoꞌ ogosa limuso avileloꞌ nolimuvoningilisave. 31 Idoꞌpikuli nolo naba nomolavo naza angeloꞌne zuho ngimise-lekuvo ingine limi ngeleꞌmize kegesuvoniꞌ eveneꞌne nenemisubo atoꞌ atokuꞌ miniꞌmi monaniꞌ ebeꞌ mukikutiꞌ nenemoni ngeleꞌmize nubuho ilisave.

Aneza Gamazi Gohuno Zaloꞌ Lo Molo Lo-ngimineꞌ(Malekoꞌ 13:28-31; Lukaꞌ 21:29-33)

32 Idoꞌ gohuno zaloꞌ lo molaloniꞌ nene gili lamineꞌ igigililo. Lingine Zuda veti misubotida mene gohuno zalotiꞌsisive hoꞌ lavo mo hoꞌ gamene alitave li ningi gilaaꞌ nave.33 Idoꞌ aꞌmineꞌmine ogo nolo-lingimuvoniꞌ niteꞌ nene sotoꞌneivo ma aza avitoꞌ ogo mo nene hetelelesa neive li ningigililisave. 34 Laminetoꞌ ma lo-lengemeloze. Gililo. Aꞌminegameneloꞌ aleve nene ha mini olihe hili osuꞌ lamavosiaꞌmine initeꞌ mukiꞌ nene sotoꞌ ilisave. 35 Okulumokimisubogi nene ha vi osuꞌ lilisasineꞌza aꞌmine gamaziꞌnenene mo osuꞌ lamo eleꞌvoleꞌ ogo mineleseive.

Aꞌmine Sotoꞌ Ilineꞌ Gamenemuꞌ Nene Ve Hamolitesi MaGelamune Lo Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 13:32-37; Lukaꞌ 17:26-30)36 Neꞌmine o neineꞌza aꞌmine sotoꞌ ilineꞌ gamenemuꞌ

nene ve hamolitesi ma gelamune. Idoꞌ Okulumokukoangeloꞌ nesi nene gilamave. Idoꞌ Oꞌmosoꞌmi gipele nazasi

Page 118: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 24:37 118 MATAIOꞌ 24:45nene ma gelamuve. Meꞌneho eiꞌ hamoꞌ ne gele neive.37 Noaꞌ minineꞌ gameneuꞌ nene eveneꞌ gopo minaniꞌneꞌmini neniꞌ Oꞌmosolatiꞌ ve gihile aloniꞌ gameneukisiaꞌmineꞌmine igi minilisave. 38 Noaꞌ minineꞌ gameneuꞌnene noso naba velamivo eveneꞌ ingine ngolize izi nosoꞌniteꞌ ni noso ni idoꞌ veneꞌ veloꞌ vavo veneꞌ di huki milinizavo Noaꞌ aza sipiuꞌ dizavo 39 ingine noso velo lebele-leseive li gilami gopo nizavo noso naba velo ogo aꞌminealeve nene giso gilito do vineꞌ. Idoꞌ eveneꞌ aꞌmineꞌmineigi aloseive li gilami goponizavoOꞌmosolatiꞌ ve gihile nazaaꞌmineꞌmine ogo ogo hetelelesuve.

40 Idoꞌ aꞌmine gameneuꞌ eveneꞌ sitaꞌ ma minguꞌ gonodi minilisineꞌ nene eveneꞌ ma nene Oꞌmosoꞌmo do vavoma ne ha mineleseive. 41 Idoꞌ veneꞌ sitaꞌ viti gihile segedaaꞌ initetunuꞌ sege di minilisingutiꞌ ma nene Oꞌmosoꞌmodo vavo ma ne ha mineleseive. 42 Guvetinesi ve nanigameneloꞌ alohe. Lingine gilamanako nemuꞌ nene linginegizebo lamineꞌ igi minilo. 43 Idoꞌ lingine mene giliꞌnalo. Gumineloꞌ veꞌmo bedineꞌ numuno neꞌmi melehoaza gumineloꞌ ve olihe amivosa holukaꞌ alineꞌ gamenemuꞌnene ma gele minidiniko numuꞌveloꞌ nene gizebo ogavogumineloꞌ ve neꞌmo nene ma bedamidine. 44 Oꞌmosolatiꞌve gihile naza aloseive li gilamilizaniꞌ gameneloꞌ alosuze.Nemuꞌ lingine nene aꞌmineꞌmine igi di nene igi gizebolamineꞌ minilo.

Gelekeleꞌ Izipe Laminekumukisi Idoꞌ Izipe GolosomukisiAneza Gamazi Lo-ngimineꞌ

(Lukaꞌ 12:41-48)45 Idoꞌ Guvelesi veꞌmo gelekeleꞌ izipe ma eleꞌmize

molo gelekeleꞌ izipahaꞌneloꞌ gizebo ogo nosoꞌ niteꞌ nalizagameneloꞌ gameneloꞌ nosoꞌ niteꞌ ngemekaꞌ ngemekaꞌ ogominelive lo eleꞌmizemolavo peleseveꞌ izamaaꞌ ive otohatoo minive nolineꞌ nene nadiꞌ oꞌmo vo minelineꞌ o neive.

Page 119: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 24:46 119 MATAIOꞌ 25:446 Aꞌmine eleꞌmize molaniꞌ gelekeleꞌ izipe neꞌmo aꞌminemeleho imineꞌ gono nene dovoꞌ dovoꞌ ogo neivo Guve-lesi ve ogo hetelo ningelineꞌ neꞌmo gelekeleꞌ izipe nenelamineꞌ ilineꞌ akaloꞌ mine molo mineleseive. 47 Laminetoꞌnolo-lingimuve. Guvelesi ve aza ogo aꞌmine gelekeleꞌ izipenene monovolo ningo initeꞌne mukitoꞌ nene gizebo o-nedelive lo lo-emavo gizebo o-deleseive. 48 Ee, neꞌmineilineꞌza gelekeleꞌ izipe aza lulo golososimino luloukoneniꞌgizebo veꞌne ma nene mo liteꞌ lo amiko mino gamenealingeta alihe lo gala gelo 49apiꞌ ogo ezesi makaꞌ gono daaꞌave nene ngebeledoꞌ ngebeledoꞌ ogo mino noso ni sipakiigi monaaꞌ avela vo giꞌmizo engikisi makaꞌ nosoꞌ niteꞌ ninoso niꞌmi moni minaaꞌ navo 50 aꞌmine gelekeleꞌ izipe azagizebo veꞌne nene ne gameneloꞌ aloseive lo gelamo ngeloamoloseive lo gelominelineꞌ gameneloꞌ nene gizebo veꞌveogo hetelo 51 okoꞌno belevoꞌ hukovoꞌ ogo monovoꞌinegoloso di halekaaꞌ ave hulo-ngedaaꞌ ida hulo-davo aꞌmidamulumo alumo gili ive nama igi veꞌine ingihi langoloꞌ iginilizada ezesi vo aꞌmineꞌmine ogo mineleseive.

25Laza Eiꞌ Alingumuꞌ Gizebo Lamineꞌ Oloningumuꞌ Aneza

Gamazi Alungo Teniloꞌ (10) Lo Molo Lo-ngimineꞌ Gamazi1 Neꞌmine lo Izesuꞌ imineꞌ molo tiꞌ lo lineꞌ: Noluvoniꞌ

gameneloꞌ nene eveneꞌ Oꞌmosoꞌmo gizebo inguꞌ vi hilal-izaniꞌ monovomuꞌ lo molaloze. Gililo. Alungo teni (10)neꞌmine ingine veneꞌ dalive nene vi eleꞌmizi alisa gizeboi minilisa vaniꞌ neꞌmine gele voloseive. 2 Aꞌmine alungoteni (10) netiꞌ faef (5) nene gaꞌine ngoloꞌ lineꞌ idoꞌ lingefaef (5) nene gaꞌine ngoloꞌ lamineꞌ negi minaniꞌ. 3 Idoꞌingi gaꞌine ngoloꞌ lamineꞌ negi alu faef (5) nene lamuꞌinedi vaniꞌza aꞌminguꞌ noso lumo oloꞌ lihizelingumuꞌ ve limo di vamaniꞌ. 4 Tiꞌ aha gaꞌine ngoloꞌ lineꞌ alu ingine

Page 120: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 25:5 120 MATAIOꞌ 25:15oloꞌine lihizelingumuꞌ noso lumo gomiseuꞌ lepi lamuꞌinesidi vaniꞌ. 5 Idoꞌ veneꞌ dalive geto amilineꞌ ogavo alungoteni (10) mukitoꞌ veꞌine hihiꞌ ogavo inganiꞌ. 6 Ingi nizavogoꞌ loꞌmo lomo oloꞌmudise holukaꞌ nene veneꞌ dalive monaze. Vi eleꞌmizi alo li asi likevo 7alungomukiꞌ okisetiꞌ otilamuꞌine di guni igi enge viteꞌ aniꞌ. 8 Neꞌmine igi gaꞌinengoloꞌ lamineꞌ negi alu nete gaꞌine ngoloꞌ lineꞌ alumuꞌ tiꞌli laniꞌ: Lamuteuꞌ noso okuꞌ lo lihizelesa neize. Lengiꞌnosotingutiꞌ ma leki limilizaniꞌ o neive. 9 Neꞌmine likevogaꞌine ngoloꞌ lineꞌ alu nete tiꞌ li li-ngimaniꞌ: Lengemesoꞌo neiha linginesi lezesi dalonidoꞌ lisiheꞌ amize. Situvakuꞌvi langisetine hizisa lamutinguꞌ lepi di alizaniꞌ ne lamineꞌoloseive. 10Neꞌmine likevo ingine meni hizilisa vikengu-muꞌ nene veneꞌ dalive ogo hetelavo lamuꞌine di vaꞌvaꞌ iminaniꞌ alungo ezesi makaꞌ veneꞌ dalingumuꞌ nosoꞌ niteꞌgizi vataꞌ anguꞌ nene vaniꞌ. Aꞌminguꞌ dizi vikevo akahehizi tilaniꞌ. 11 Akahe hizi tilikevo alingeꞌ alungo lingelaigi heteli Guvekasi ve make, mo okunge. Akahe siꞌze-ledevo li laniꞌ. 12 Likevo guvelesi ve tiꞌ lo lineꞌ: Laminetoꞌnolo-lingimuve. Lingine ningamuvoniꞌ alevete nilave.13 Neꞌmine lo Izesuꞌ imineꞌ molo lineꞌ: Ehetine ve. Nanigameneloꞌ alohe. Lingine mo kekeꞌ gilamanaze. Nemuꞌgizebo lekeseve igi minilo.

Gelekeleꞌ Izipe Sitohamoliti Gamazi(Lukaꞌ 19:11-27)

14 Idoꞌ aloniꞌ gameneuꞌ gelekeleꞌ izipahaꞌne meningemeloniꞌ monovomuꞌ lo molaloze. Gililo. Ve maliꞌmoebeꞌ mala volosa gelekeleꞌ i-daaꞌ aniꞌ izipahala zuho eitado nubuho o-ngedo gizebo i-nidilizave lo initeꞌve mukiꞌnene ngimineꞌ. 15 Idoꞌ neꞌmine noogo gono daaꞌ adoꞌgele mineꞌ mineꞌ ogo moni izeꞌ molo ngimineꞌ. Gelekeleꞌizipe ma ne faef tauseni kina (K5,000) imineꞌ. Idoꞌ ma

Page 121: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 25:16 121 MATAIOꞌ 25:23ne tu tauseni kina (K2,000) imineꞌ. Idoꞌ ma ne vanutauseni kina (K1,000) imineꞌ. 16 Neꞌmine ogo guvelesi vemo vavo gelekeleꞌ izipe faef tauseni kina (K5,000) daveꞌmoliteꞌ liteꞌ lo vo aꞌmine faef tauseni kina (K5,000) nedunuꞌmoni gono do gohi faef tauseni kina (K5,000) ma do sotoꞌmolaniꞌ. 17 Idoꞌ gelekeleꞌ izipe aza tu tauseni kina (K2,000)dave aꞌmineꞌmine ogo moni gono do iheꞌ tu tauseni kina(K2,000) ma do sotoꞌ molaniꞌ. 18 Idoꞌ vanu tauseni kina(K1,000) dave aza vo misubouꞌ galese elo aꞌmine vanutauseni kina (K1,000) nene galese izekineꞌ. 19 Neꞌmineikevo guveꞌinesi ve aza gamene haꞌna goloso mino alingeꞌmonidatiꞌ ogo izipahala zuho moni ngemekidunuꞌ gonodaniꞌ ningo do lisiheꞌ olosa aniꞌ. 20Gelekeleꞌ izipe aza faeftauseni kina (K5,000) dave guvelesi veꞌmi velela ogo ototiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, gaza faef tauseni kina (K5,000)nemeko vaineꞌ matunuꞌ moni gono do iheꞌ faef tausenikina (K5,000) ma do sotoꞌ uvoniꞌ ne neive lo do ogoelebizineꞌ. 21 Elebizavo guvelesi ve aza gelekeleꞌ izipetiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza peleseveꞌ izamanive gelekeleꞌ izipelamineꞌ goloso nane. Gonoloꞌ gizebo lamineꞌ golosoogane. Gono ngomoloꞌ gizebo lamineꞌ goloso aineꞌ nemuꞌiniteꞌ naba mukitoꞌ gizebo ve hulo-gedelesuve. Guvekasive naza nolize izo nouvonguꞌ dizanivo makatoꞌ lolize izominelesusize. Ano. 22 Idoꞌ aza tu tauseni kina (K2,000)daveꞌmosi ogo tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, gaza tu tausenikina (K2,000) nemaineꞌ aꞌmine matunuꞌ gohi tu tausenikina (K2,000) ne ma do sotoꞌ uvoniꞌ ne neive lo do ogoelebizineꞌ. 23 Elebizavo guvelesi ve aza tiꞌ lo lo-imineꞌ:Gaza peleseveꞌ izamanive gelekeleꞌ izipe lamineꞌ golosonane. Gonoloꞌ gizebo lamineꞌ goloso ogane. Idoꞌ gonongomoloꞌ gizebo lamineꞌ goloso aineꞌ nemuꞌ initeꞌ nabamukitoꞌ gizebo ve hulo-gedelesuve. Guvekasi ve nazanolize izo nouvonguꞌ dizanivo makatoꞌ lolize izo minele-

Page 122: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 25:24 122 MATAIOꞌ 25:30

susize. Ano. 24 Idoꞌ aza vanu tauseni kina (K1,000) davenesi ogo guvelesi ve neida ogo tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, geiꞌmonovoka nene gele nouvoniꞌ ma neive. Gaza ve amuzomalehemino gasika zuhoꞌ amaningutiꞌ nosoꞌ niteꞌ nenehadolize daaꞌ nanive mino gasika gono damaningutiꞌ eveneꞌmaliti gonoutiꞌ nesi gihile izavo ipeꞌ ogo ha daaꞌ nanivenane. 25 Gaza aꞌneꞌmine ve naneꞌ nenako nemuꞌ geiꞌmoni nemaningutiꞌ ma vo tolovo ilineꞌ nene nelemalinelo golise gelo vo misubouꞌ galese elo aꞌmine vanu tausenikina (K1,000) nemaineꞌ nene aꞌminguꞌ do haleko molohitekuvoniꞌ ve. Idoꞌ ningezo. Idise geiꞌ monika mene do-gedo nouve. 26Neꞌmine lavo guvelesi ve tiꞌ lo lo-emo lineꞌ:Gaza gelekeleꞌ izipe goloso, gonomuꞌ goseleꞌ gebele vineꞌmene, nenikumuꞌ nene aza zuhoꞌ amidotiꞌ nene nosoꞌniteꞌ dolizo daaꞌ ive ve idoꞌ gono damingutiꞌ nene gihileizavo ma nesi ipeꞌ ogo daaꞌ ive ve lo gelo nolabe. 27 Tiꞌ loma moniꞌne nene beni numunguꞌ molo-nedanidini nazatineꞌ molo ogo aꞌmine moniꞌnesi idoꞌ aꞌmidoꞌ imineꞌ mili-nidilizaniꞌ polopetimasi duvodineꞌ nemuꞌ aꞌminemoniꞌnenene beni numunguꞌ molo-nedelinako molo-nedamane.28-29 Neꞌmine lo gelekeleꞌ izipahala aꞌmida minaniꞌ nenetiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Idoꞌ ve ma ingine initeꞌneloꞌ gizebolamineꞌ igi ma di minilizave nene imineꞌ molo gohi mangemekuvo vaiꞌ livo di minilisave. Idoꞌ initeꞌneloꞌ gizebolamineꞌ igi di minamilizave engita initeꞌ ngomo ma no-lineꞌ nene aꞌminesi gohi ipeꞌ ogo dalosuve. Neꞌminoneineꞌ nenako nemuꞌ lingine aꞌmine vanu tauseni kina(K1,000) do neineꞌ nene ipeꞌ igi teni tauseni kina (K10,000)do minivela di imilevo. 30 Neꞌmine igi gelekeleꞌ izipegulupese mene huli heta i-dikevo litiꞌmuso gehepeveuꞌvo mino ive nama ogo mulumo alumo gelo vele ongoholangoloꞌ ogo mineleseive.

Page 123: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 25:31 123 MATAIOꞌ 25:39Gamene Nabala Guvelesi Veꞌmo Izeꞌ Molo-Ledelineꞌ Gamazi

31 Idoꞌ Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza labanaꞌne do so-toꞌ ogo angeloꞌ mukiꞌ ngeleꞌmizo aloniꞌ nene Guveꞌnesive naba mineloniꞌ moꞌmosiꞌneloꞌ minelesuve. 32-33 Idoꞌaꞌmidoꞌ nouvo eveneꞌ zuho ato atoꞌ mukiꞌ nene neniꞌveꞌneloꞌ ngeleꞌmize nubuho ilisave. Neꞌmine ikevo izeloꞌgizebo ve neꞌmo sipisipi izeꞌvesi memeꞌ izesi gopo igiminangutiꞌ nene do kegese-ngedo sipisipi ize muliseatoꞌ hulo-ngedo memeꞌ ize mulise atoꞌ hulo-ngedaaꞌineꞌ neꞌmine naza eveneꞌ do kegese-ngedo sipisipi izeneꞌmini minilizave nene aꞌne hulaaꞌ uvoda ngeleꞌmizemolo memeꞌ ize neꞌmini minilizave nene aꞌne hulamaaꞌuvoda hulo-ngedelesuve. 34-36 Neꞌmine ogo Guveꞌnesive mino naza aꞌne hulaaꞌ uvoda minilizavemuꞌ tiꞌ lo lo-ngemelesuve: Meꞌneho noꞌnohoꞌ ize-lingidive mate, alo.Naza gaꞌna hele nouvo lingine nosoꞌ niteꞌ nimaaꞌ ikeniꞌve. Idoꞌ naza nosomuꞌ nisavo lingine hepeꞌ noso ohizinimaaꞌ ikeniꞌ ve. Idoꞌ venenga vemino naza lengita okuvolingine igi neleꞌmizi lamineꞌ igaꞌ aniꞌ ve. Idoꞌ geneganaꞌnenomivo lingine ma di ngili-nidaaꞌ aniꞌ ve. Idoꞌ initeꞌ gizedokuvo lingine igi nasahiliꞌ lamineꞌ i-nidi minaaꞌ aniꞌ ve.Idoꞌ nalaꞌ numunguꞌ huli-nidikevo nouvo lingine igi hizieleꞌ i-nidaaꞌ aniꞌ ve. Neꞌmini i-nidi minaniꞌ nenako nemuꞌnene Oꞌmosoꞌmo Okulumoꞌ misubo do sotoꞌ idotiꞌ nenelengiꞌ ebetine eiꞌ gizebo inguꞌ salani molo-lengede neineꞌnene igi di minilo. 37 Neꞌmine lo lo-ngemekuvo inginetiꞌ li lilisave: Guvekasi ve make, laineꞌ initeꞌ nene geiꞌ o-gedamuneꞌ ve lo gele none. Nemuꞌ nene geiꞌ gaꞌna helanelo ningo nosoꞌ niteꞌ naniheꞌ do gimuningumuꞌ nolane.Idoꞌ gaza nosomuꞌ nisave lanivo gelo noso naniheꞌ ohizogimuningumuꞌ nolane. 38 Idoꞌ gaza venenga ve nane loningo laza naniheꞌ geleꞌmize lamineꞌ uningumuꞌ nolane.Idoꞌ geneganaka nomivo ningo naniheꞌ ma do ngolo-giduningumuꞌ nolane. 39 Idoꞌ gaza initeꞌ gize danivo

Page 124: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 25:40 124 MATAIOꞌ 25:46laza naniheꞌ ogo nasahiliꞌ o-giduningumuꞌ nolane. Idoꞌgaza nalaꞌ numunguꞌ huli-gidikevo nanivo laza naniheꞌogo hize eleꞌ o-giduningumuꞌ nolane. 40 Tiꞌ li longoꞌ i-nidikevo naza guveꞌnesi ve mino tiꞌ lo lo-ngemelesuve:Lingine eveneꞌne zuho ma nene o-ngidube li gilaniꞌzaneꞌmine initeꞌ i-ngidaniꞌ nene neniꞌ i-nidaniꞌ gelave. Ee,neze eveneꞌne zuho minangutiꞌ lemo minivesi neꞌmine i-dikevo neniꞌ i-nidaniꞌ gelave.

41 Idoꞌ neꞌmine lo aꞌne hulamaaꞌ uvoda minilizave-mukisi tiꞌ lo lo-ngemelesuve: Lingine meꞌneho usiꞌ ize-lingidivete nouvodatiꞌ vi haha igi lihizami oloꞌ lovoꞌ lovoꞌogo neineꞌ nene meꞌneho do sotoꞌ ogo Satanisi eze an-gelole zuhosi aꞌminguꞌ vi hilalizave lo engikumuꞌ salanimolo-ngidinguꞌ vi hilalo. 42 Ne Nanitekumuꞌ ve. Nazagaꞌna helo nouvo lingine nosoꞌ niteꞌ nimamaniꞌ ve. Idoꞌnosomuꞌ nonisivo lingine noso ohizi nimamaniꞌ ve. 43 Idoꞌvenenga ve mino lengita okuvo lingine neleꞌmizi lamineꞌamaniꞌ ve. Idoꞌ geneganaꞌne nomivo lingine ma di ngili-nidamaniꞌ ve. Idoꞌ naza initeꞌ gize dokuvo idoꞌ nalaꞌnumunguꞌ huli-nidikevo nouvo lingine igi nasahiliꞌ i-nidamaniꞌ ve. 44 Neꞌmine lokuvo ingine tiꞌ li longoꞌ i-nidilisave: Guvekasi ve make, gaza gaꞌna hele nanivohe nosomuꞌ gise neivo he idoꞌ venenga ve minanivo hegeneganaka nomivo he idoꞌ initeꞌ gize do nanivo he idoꞌnalaꞌ numunguꞌ nanivo naniheꞌ ningo nasahiliꞌ o-gedogeleꞌmize lamineꞌ amune. 45Neꞌmine likevo naza tiꞌ lo lo-ngemelesuve: Laminetoꞌ lo-lengemeloze. Lingine eveneꞌma neꞌmine i-ngidamaniꞌ neꞌmo neniꞌ i-nidamaniꞌ gelave.Ee, neze eveneꞌne zuhominangutiꞌ lemominivesi neꞌminei-damavo neniꞌ i-nidamaniꞌ gelave. 46 Idoꞌ neꞌmine lo lo-ngemekuvo ingine vi mulumo ebekuꞌ vi mulumo gonodiviꞌ diviꞌ igi nizavo apasi-ngidamilisave. Ingine neꞌmineilisaha eveneꞌ lisiheꞌ lamineꞌ ingine eleꞌvoleꞌ ngemeni

Page 125: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 26:1 125 MATAIOꞌ 26:8dameni dii minevoꞌ minevoꞌ ebekuꞌ vi hilalisave.

26Gizebo Ve Ingine Izesuꞌni Bililisa Gamazi Li Hukaniꞌ Gamazi(Malekoꞌ 14:1-2; Lukaꞌ 22:1-2; Zohaneꞌ 11:45-53)

1 Izesuꞌ aza aꞌmine gamazi lo-ngeme osuꞌ lo aꞌminegameneloꞌ izipahala zuho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: 2 Lingine mogili nizaniꞌ ma neive. Isilaeleꞌ aleveti avotemote Aigitamisubouꞌ minaniꞌ gameneuꞌ Oꞌmosoꞌmo isiꞌine izingumuꞌgelo holiseꞌ mino nosoꞌ niteꞌ naaꞌ nouneꞌ gamene ma neokozoꞌ apiꞌ oloseive. Neꞌmine ogo Oꞌmosolatiꞌ ve gihileneze nene biluvaliti aꞌninguꞌ mili-nidikevo lohotoꞌ zaloꞌnibili hililisave lineꞌ.

3 Idoꞌ aꞌmine gameneuꞌ nene evenetoꞌ medeli miniOꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ eveneliti monoꞌgizebo veꞌinesi igi evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌlehize-daaꞌ ive naba gulive Kaiahaꞌ neꞌmi numuꞌve nabauꞌigi di geseꞌ aniꞌ. 4 Di geseꞌ igi gamazi li gele ha gele igimini Izesuꞌni nene zegeno bele helelone li lovo gizaniꞌ.5 Neꞌmine li lovo gizaniꞌza holiseꞌ gameneuꞌ nene eveneꞌvaiꞌ di geseꞌ igi ningi nizavo analoꞌ daloneꞌ nene lovo disotoꞌ ikelizanako holisekuꞌ nene alamolone li laniꞌ.

Betania Ebeta Izesuꞌni Nene Unuvo Laminekisi Uveli VeneꞌMaliꞌmo Holo-dineꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 14:3-9; Zohaneꞌ 12:1-8)6 Idoꞌ Izesuꞌ aza Betania numudamino ganadise gozopoꞌ

ma gize dave Simoniꞌ neꞌmi numuꞌveuꞌ neivo 7 minidanene veneꞌ maliꞌmo luhuvo laminekisi gehenidunuꞌ liliꞌaniꞌ botoloꞌ nene unuvouveli lamineꞌmeniꞌve nabasi neneaꞌminguꞌ neivo do ogo Izesuꞌ nosoꞌ niteꞌ nonavo godololoꞌleke-dineꞌ. 8 Idoꞌ Izesuꞌ izipahala zuho ingine ningi mu-luꞌninguꞌ goloso ogo ngizeboloꞌ molavo tiꞌ li laniꞌ: Unuvolamineꞌ ogaꞌ ineꞌ uveli nene nanitekumuꞌ do labuluvo

Page 126: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 26:9 126 MATAIOꞌ 26:18neive. 9 Aꞌmine unuvo lamineꞌ ogaꞌ ineꞌ uveli nene do vohizilizave ngemekunivo hizi moni naba limikevo aꞌminemoni nene gohoꞌ aleve ngimunidine. 10Tiꞌ li nilavo Izesuꞌaza gamazi laniꞌ nene mo gelo tiꞌ lo lineꞌ: Veneꞌ meneaza naniteꞌ do goloso ogavosa geniꞌvesi gamazi nili-imave.Aza nene initeꞌ lamineꞌ noo-nidivo ede vive. 11 Linginenene gohoꞌ alevesi mini di vi minikelizaha nezesi nenemudive ma mini di vi minamilisave. 12 Veneꞌ aza aꞌmineunuvo lamineꞌ ogaꞌ ineꞌ uveli nene holo-nididiꞌmo galeseizi-nidilizangumuꞌ gomuꞌ okoꞌne nene do lamineꞌ o-nedoholo-nedave. 13 Naza laminetoꞌ lo-lengemeloze. Gililo.Monoꞌ gamazi lamineꞌ mene di misubouꞌ misubouꞌ monili-ngimilizadaa eze guvele nene ha gili minilizave li azainiteꞌ o-nidineꞌ nemukisi li sotoꞌ igi li-ngimilizave.

Zudaꞌ Aza Izesuꞌni Do nGemelesuve Lo Lo Hukineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 14:10-11; Lukaꞌ 22:3-6)

14Neꞌmine ogavo Izesuꞌ izipahala zuho tuvelu engikutiꞌKelioto numudotiꞌ vema gulive Zudaꞌ aza evenetoꞌ medelimini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabala vo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: 15Aꞌmine ve ma nene naza do vo hulo vetinguꞌokuvo naniteꞌ ma nimilizave. Lavo ingine siluvaꞌ moniteoti (30) neꞌmine imaniꞌ. 16 Imikevo aꞌmine gamenelotiꞌnene aza Izesuꞌni ngelebizeli akamuꞌ viseꞌ o minineꞌ.

Oꞌmosoꞌmo Isilaeleꞌ Aleve Iseꞌine Ize-ngidingumuꞌ IzesuꞌIzipahala Zuhosi Nosoꞌ Niteꞌ Naniꞌ Gamazi

(Malekoꞌ 14:12-21; Lukaꞌ 22:7-14; 13:21-30)17 Zuda vete lulu izamineꞌ beleti naaꞌ nouneꞌ holiseꞌ

nene apiꞌ neivo Izesuꞌ izipahala zuho ezela igi tiꞌ li longoꞌi-daniꞌ: Oꞌmosoꞌmo avotemotine iseꞌine ize-ngidingumuꞌgelo naaꞌ nouneꞌ nosoꞌ niteꞌ naliningumuꞌ nene zalavo do vaꞌvaꞌ o-gedelone lo nolane. 18 Likevo Izesuꞌaza nongimiselo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Numuno nabala viaꞌmida lo-lingimuve ma neida vi ningi tiꞌ li li-imilo:

Page 127: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 26:19 127 MATAIOꞌ 26:27-28Tisaꞌ maꞌmo neniꞌ gamene mo alitave lo aꞌmine Oꞌ-mosoꞌmo avotemotine iseꞌine ize-ngidingumuꞌ gelo minonaaꞌ nouneꞌ nosoꞌ niteꞌ nene geiꞌ numungauꞌ neniꞌ izipa-haꞌnesi nalone nolive. 19 Lo-ngemavo izipahala zuhoingine lo-ngimidiꞌmine igi aꞌmine nosoꞌ niteꞌ di vaꞌvaꞌ aniꞌ.20 Di vaꞌvaꞌ ikevo mo nivengaꞌ molavo Izesuꞌ izipahalazuho tuvelu nesi mini nosoꞌ niteꞌ naniꞌ. 21 Aꞌmine nosoꞌniteꞌ ni nizavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: Laminetoꞌ ma lo-lengemeloze. Gililo. Lengikutiꞌ maliꞌmo nenikumuꞌ meneive lo biluvaliti aꞌninguꞌ molaloseive. 22Aꞌmine gamazinene lingumuꞌ izipahala zuho mulumo goloso gili-di apiꞌigi hamoꞌ hamoꞌ oti laniꞌ: Guvekasi ve, nenikumuꞌ lamonolosane. Olo. 23Likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lape-seuꞌ ana nenikisi hulomolave neꞌmo biluvaliti aꞌninguꞌ dohulo-nedeleseive. 24 Ee, Oꞌmosolatiꞌ ve gihile nenikumuꞌpolohetelite gizi nizaniꞌ maꞌmino heleloniꞌ akaloꞌ novu-voniꞌza biluvalite neniꞌ dalizave lo do sotoꞌ o-nedelivenene agae, mulumo gono atoliꞌmine daloseinako nemuꞌaꞌmine ve aza izeleho ma gedamidiniko aꞌmine mulumogono goloso sotoꞌ o-delesa neineꞌ akaloꞌ mine molo maminamivo lamineꞌ o minidine. 25Neꞌmine lavo Zudaꞌ azaalingeꞌ biluvaliti aꞌninguꞌ eleꞌmize molaveꞌmo tiꞌ lo lineꞌ:Tisazo, nenikumuꞌ nene ma lamane. Olo. Lavo Izesuꞌ azatiꞌ lo lo-imineꞌ: Oꞌove. Gasika mo ne nolane lo lineꞌ.

Lebeni Initeꞌ Apiꞌ Ogo nGimineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 14:22-26; Lukaꞌ 22:14-20; 11:23-25)

26 Nosoꞌ niteꞌ ninavo Izesuꞌ aza beleti do Oꞌmosolaopoꞌni lo gito izipahala zuho nongemo tiꞌ lo lineꞌ: Di nalo.Mene neniꞌ meꞌmeleꞌne ma ne neive. 27-28 Neꞌmine lavodi nikevo vaini gomise do Oꞌmosola opoꞌni lo nongemo tiꞌlo lineꞌ: Aꞌminguꞌ nene Oꞌmosoꞌmo lo huko-lidineꞌ gamazinene do eleꞌvoleꞌ ilineꞌ vaniseꞌnemene eveneꞌ mukikumuꞌlihimetine apase-lengedelove lo lekeloniꞌ mene neinako

Page 128: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 26:29 128 MATAIOꞌ 26:37nemuꞌ aꞌmingutiꞌ lingine mukitoꞌ nalo. 29 Idoꞌ tiꞌ lo nolo-lingimuve. Idise melotiꞌ naza vaini gihileꞌmi novozoutiꞌmo namo mino alingeꞌ Meꞌneho gizebo o-lengedelineꞌgameneuꞌ nene aꞌmine novozo atoliꞌmine nene lengikisimino nalosune. 30Neꞌmine lavomonoꞌ nama lisa limi hetaigi Oliva gololoꞌ dizi vaniꞌ.

Izesuꞌ Aza Petoloꞌ Eikumuꞌ Ataize Lilingumuꞌ Lo-ngimineꞌGamazi

(Malekoꞌ 14:27-31; Lukaꞌ 22:31-34; Zohaneꞌ 13:36-38)31 Oliva gololoꞌ dizi nizavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ:

Monoꞌ Godolouꞌ Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi ma tiꞌ li gizinizaniꞌ ma neive: Gizebo veꞌine belekuvo sipisipi izemulise nene hutileꞌ igi vilisave. Tiꞌ li gizi nizaniꞌ nenakonemuꞌ idise holukaꞌ lingine mukitoꞌ nenikumuꞌ golosogiladiꞌmo huli-nidi vilisaniꞌza 32 helekuvo Oꞌmosoꞌmoneleꞌmize otavo gomuꞌ molo lengemo nGalilaia misub-ouko vo minelesuve. 33 Lavo Petoloꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ:Ingine mukiꞌ geikumuꞌ goloso gili huli-gidi vilizanikisinaza nene mo kekeꞌ hulo-gedo vamolosuve. 34 Lavo Izesuꞌtiꞌ lo lo-imineꞌ: Laminetoꞌ nolo-gimuve. Idise holukakisiokoloho nolo olihe molamivo gaza gamene setohamoataize lo-nedelesane. 35LavoPetoloꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Oꞌove.Ge gibili hili nesi nibili hililisa lilizanikisi nene ataize lo-gedamolosuve. Lavo Izesuꞌ izipahala zuhomukitoꞌ Petoloꞌlidiꞌmine igi hamoꞌ gamazivoꞌ laniꞌ.

Izesuꞌ Gesemani Za Zuhouꞌ Oꞌmosola Lo Minineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 14:32-42; Lukaꞌ 22:39-46)

36 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ aza izipahala zuhosi ebeꞌ magulive Gesemani neuꞌ vaniꞌ. Vo hetelo izipahala zuhotiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza holeloꞌ vo Oꞌmosola nololongu-muꞌ lingine meloꞌ minilo. 37 Idoꞌ neꞌmine lo Petolokisiidoꞌ Zebedaioꞌ gipele sitakisi nene ngeleꞌmizo novo Ize-suꞌ aza apiꞌ ogo muluno hukavo mulumo naba gilineꞌ.

Page 129: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 26:38 129 MATAIOꞌ 26:4638 Gelo neꞌmine lo lo-ngimineꞌ: Naza mo muluꞌneuꞌ mu-lumo goloso ogo geni naba idiꞌmo heleloniꞌ akaloꞌ minemolokuve. Lingine makatoꞌ neniꞌ olodiꞌmine igi meloꞌgizebo igi ningi minilo. 39 Izesuꞌ aza neꞌmine lo ngomoma hotoꞌile novo misuboloꞌ golo hizo Oꞌmosola nolo tiꞌlo lineꞌ: Meꞌneho make, ha ilinidoꞌ neivo ma aꞌmine disotoꞌ i-nidilisa naniꞌ ekeseꞌ initeꞌ nene nenita amilive lodo hulo-nedelinibo. Neꞌmine ha olosaineꞌza neniꞌ luꞌneloꞌdo molamo asi geiꞌ lukaloꞌ do molozo. 40 Neꞌmine loIzesuꞌ aza tineꞌ molo ogo ningineꞌ nene izipahala zuhookise ingi minaniꞌ nene ningo Petoloꞌni tiꞌ lo lo-dineꞌ:Nadive. Lingine amuzo milami neniꞌ uvodiꞌmine igimakatoꞌ gamene liꞌnibe ngomo vanu aua neꞌmine vetineningi minamahe. 41 Lengemenguꞌ milalizanguꞌ nene gopoikelizaze. Gizebo igi Oꞌmosola li minilo. Ee, lutine neꞌmogono dalosa neiha okodine neꞌmo nene geni o neive.42 Neꞌmine lo iheꞌ gohi vo Oꞌmosola nolo tiꞌ lo lineꞌ:Meꞌneho make, geiꞌ gelanivo aꞌmine di sotoꞌ i-nidilisananiꞌ ekeseꞌ initeꞌ nene hulo-nedelidoꞌ amivo geheloniꞌ oneivo ma geiꞌ lukaloꞌ do molo gehelesuve. 43 Neꞌmine loIzesuꞌ aza tineꞌ molo ogo ningineꞌ nene veꞌine hihiꞌ ogavookise ingi nizavo ningineꞌ. 44 Ningo iheꞌ hulo-ngedo voOꞌmosola lo gomuꞌ lineꞌ maꞌmine ogo lineꞌ. Neꞌmine ogovo Oꞌmosola lineꞌ nene gamene sitohamo ineꞌ. 45Neꞌmineogo iheꞌ izipahala nizada ogo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Okise ingimine gililisa gili nizahe. Ningilo. Oꞌmosolatiꞌ ve gihileneniꞌ nene di sotoꞌ igi ve golosoliti aꞌninguꞌ milalizaniꞌgamene mo ogaze. 46 Otilo. Mo volonge. Ningilo.Biluvalite dalizave lo neze do sotoꞌ ilive nene mo avitoꞌogave.

Zudaꞌ Izesuꞌni Do Sotoꞌ Molavo Daniꞌ Gamazi(Malekoꞌ 14:43-50; Lukaꞌ 22:47-53; Zohaneꞌ 18:3-12)

Page 130: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 26:47 130 MATAIOꞌ 26:5647 Tiꞌ lo nolo-ngimivo izipahala zuho tuvelu engikutiꞌ

nene ve gonoꞌnibo Zudaꞌ aza ogo hetelineꞌ. Idoꞌ evenetoꞌmedeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi monoꞌgizebo vesi mini eveneꞌ mukiꞌ ngimiselikevo bainatimitekisi gavososi dii Zudalesi makaꞌ aniꞌ. 48 Idoꞌ oliheigi hetelami Izesuꞌni do sotoꞌ o-ngidive neꞌmo gomuꞌtiꞌ lo lovo gize ngimineꞌ: Golo elo nalove nene aꞌmineve mineleseize. Dalo. 49 Ogo hetelo Zudaꞌ aza Izesuꞌneida liteꞌ lo o-duvo Tisazo, ne nabe lo golo elo naniꞌ.50Neꞌmine ogavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Zogone, gazaogo olosa aineꞌ initeꞌ nene aloꞌ ozo. Tiꞌ lo nolivo biluvaliteingine Izesuꞌ neida igi analoꞌ di minaniꞌ. 51Neꞌmine navoIzesulesi monaveutiꞌ ve maliꞌmo ana do patelo bainatimiteꞌ gokutiꞌ geleleheꞌ ogo evenetoꞌ medelo mino Oꞌmosoiniteꞌ lehize-daaꞌ ive nabaꞌmi gelekeleꞌ izipe ma belogala hela hasaꞌ o hulineꞌ. 52 Hasaꞌ o hulavo Izesuꞌ azatiꞌ lo lo-imineꞌ: Bainati miteka nene iheꞌ daninguko domolozo. Eveneꞌ malike bainati miteꞌ do lovo olosa ilinivenene ve malite bainati mitedunuꞌ gibilikevo helelesane.53Gaza gelaineꞌmeꞌnehida lokuvo aletemili-nidilizavemangimiselamilive lo gele nabe. Oꞌve. Lokuvo angeloꞌmulisenaba ato atoꞌ tuvelu adoꞌ angeloꞌ sevedi tu tauseni (72,000)neꞌmine ivileꞌ ogo ma ngimiselavo igi ha alete mili-nidilisave. 54 Neꞌmino neiha neꞌmine oloniꞌ nene monoꞌgodolouꞌ nene aꞌneloꞌ di goniꞌ i-nidi nibili hililizave li gizinizaniꞌ gamazi nene ngelo gihile izamilineꞌ nenako nemuꞌnene alete mili-nidilizavemuꞌ lamolosuve. 55 Idoꞌ aꞌminegameneloꞌ Izesuꞌ aza eveneꞌ mulise tiꞌ lo lo-ngimineꞌ:Gizengize ve ma dalisa igaꞌ adiꞌmine igi bainati mitekisigavososi di neniꞌ dalisa ahe. Naza gamene gamene monoꞌnumuno nabauꞌ monoꞌ apize ngemaaꞌ uvoniꞌ maloꞌ neneaꞌneloꞌ damaniꞌ nehe. 56Gomuꞌ neꞌmine ami idise neꞌminenavo sotoꞌ neineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌigaꞌ ave polohete nete gizi nizaniꞌ gamazi ma gihile ize-

Page 131: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 26:57 131 MATAIOꞌ 26:64live losa nene sotoꞌ neive. Neꞌmine lavo izipahala zuhoIzesuꞌni huli-di mukitoꞌ golise vaniꞌ.

Kanisoleliti Veꞌnidoꞌ Izesuꞌni Goniꞌ I-daniꞌ Gamazi(Malekoꞌ 14:53-65; Lukaꞌ 22:54-55; Zohaneꞌ 18:13-14, 19-24)

57 Idoꞌ Izesuꞌ analoꞌ di minave ingine eleꞌmizi evenetoꞌmedelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive naba Kaiahaꞌneida vaniꞌ. Aꞌmida Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌaniꞌ apizi ngimaaꞌ avesi idoꞌ Zuda veti gizebo veꞌine nesimulise mili nizavo aꞌminguꞌ eleꞌmizi vaniꞌ. 58 Neꞌminenavo Petoloꞌ aza hotoꞌile eꞌmete-do ogo aꞌmine evenetoꞌmedelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive naba neꞌmigesi minguꞌ ogo dizi minaniꞌ numuno nene vodo vodoogo minavo olusoꞌ omoꞌ naba minidoꞌ nene dizo Izesuꞌnigoniꞌ i-di nadiꞌ i-dilizahe lo ningelesa pilisi vesi makatoꞌminaniꞌ. 59 Neꞌmino neivo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmosoiniteꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi engiꞌ kanisoleꞌine mukikisinani lihimemuꞌ Izesuꞌni belelone li soza saza li lihimeꞌveli sotoꞌ ilizavemuꞌ viseꞌ ikevo 60 eveneꞌ mukiꞌ eze lihimema li sotoꞌ ilisa igi soza saza gamazi laniꞌza ingine gi-ladoꞌ vo dalineꞌ gamazi ma lamavo eze lihime li sotoꞌilizave ma di sotoꞌ amaniꞌ. Di sotoꞌ ami viseꞌ iꞌmi vinizavo alingeꞌ nene ve sitaꞌ ma igi tiꞌ li lasineꞌ: 61 Meveꞌmo naꞌniseꞌne Oꞌmosoꞌmi monoꞌ numuno naba nenenguꞌvoso gamene sitohamo ogo novivo iheꞌ gizelesuve lolive lasineꞌ. 62 Neꞌmine likesivo evenetoꞌ medelo minoOꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive naba aza oto tiꞌ lo lineꞌ: Gazanilasineꞌ gamaziloꞌ mene do velepeꞌ izo lo-ngemelineꞌgamazi ne nomihe. Mene ve netise geikumuꞌ nilasineꞌgamazi mene gelanivo nadiꞌ o neive. 63 Neꞌmine lineꞌzaIzesuꞌ aza gamazi lamo minineꞌ. Neivo evenetoꞌ medelomino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive naba aza tiꞌ lo lineꞌ:Idiꞌniseminevoꞌminevoꞌ ogominaaꞌ iveOꞌmosoꞌmi veleloꞌlo sotoꞌ ogo liline lo noluve. Oꞌmosoꞌmi gipele Oꞌmosoꞌmodo luꞌ izelive lo imiselelesa live nabe lo lemezo. 64 Lavo

Page 132: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 26:65 132 MATAIOꞌ 26:73Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Mo ne laineꞌza lo-lengemeloze.Gililo. Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza amuzoꞌvesi miniveOꞌmosolotiꞌ lemo nouvoniꞌ nenako nemuꞌ ana hulaaꞌ idamitoꞌ nouvo ningilisave. Idoꞌ Okulumotoꞌ limuso avileloꞌnolimuvo ningilisave. 65 Neꞌmine lavo evenetoꞌ medelomino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive naba neꞌmo Izesuꞌaza Oꞌmoso ivileꞌ olosa gamazi goloso lihe lo gala gilineꞌnene ngelebizelesa asiꞌve ngolokineꞌ geneganaꞌve nenedo nohikelo tiꞌ lo lineꞌ: Asiꞌve Oꞌmoso ivileꞌ olosa gamazigoloso laanako nemuꞌ lihimeꞌve li sotoꞌ ilizavemuꞌ nenenanimuꞌ gohi viseꞌ olone. Oꞌmoso ivileꞌ o-do gamazigoloso lineꞌ nene langisetinemogilikeve. 66Nemuꞌ linginegilikevo nadiꞌ o neive. Lavo ingine tiꞌ li li-imaniꞌ: Aza nenemo lihime naba danako mo helelidoꞌ ogave. 67 Neꞌmineli golo veleuꞌ gituhoꞌ i-di aꞌinedunuꞌ bilii aꞌine gatapaꞌgavoso bilaniꞌ. 68 Neꞌmine igi nibili tiꞌ li laniꞌ: Geiꞌ nekeOꞌmosoꞌmo eveneꞌ do nguꞌ izeline lo gimiselelesa livenouve nolabe. Olo. Ne ma nigibilaze. Geze monovokaningelone. Zaho gibilihe. Gaza polohetelite laaꞌ adiꞌmineogo lo sotoꞌ ogo lo-lemevo.

Petoloꞌ Izesuꞌni Ningamuve Ve Lo Ataize Lineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 14:66-72; Lukaꞌ 22:56-62; Zohaneꞌ 18:15-18, 25-27)

69 Neꞌmine igi nizavo Petoloꞌ aza numuno vodo vodominavo olusoꞌ omoꞌ naba minidoꞌ neivo gelekeleꞌ alumaliꞌmo eita ogo tiꞌ lo lineꞌ: Gaza nene nGalilaia misubotiꞌve Izesukisi monaaꞌ asive ma ne nolosane. 70 Lavo azaeveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ ataize lo nolaineꞌ gamazi ne magelamuvongumuꞌ nolane lineꞌ. 71 Neꞌmine lo gesi gatedalemo novivo gelekeleꞌ alu gohi maliꞌmo ningeko eveneꞌaꞌmida minave lo-ngimineꞌ: Me ve nene Nasalete numu-datiꞌ Izesulesi monaaꞌ ave ma ne neive. 72 Lavo gohi ataizelo lineꞌ: Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ aꞌne dizo noluve. Mo ningamu-vemuꞌ nilave. 73 nGomo lasolo ma nimini aꞌmida minave

Page 133: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 26:74 133 MATAIOꞌ 27:4nete Petoloꞌ neida igi tiꞌ li li-imaniꞌ: Engiꞌ gamazi laaꞌadiꞌmino nolainako nemuꞌ mo laminetoꞌ aꞌmine zuhoutiꞌnolosane. Gaza gamazi nolaineꞌ neꞌmo do sotoꞌ o-gedave.74Likevo aza gosohoꞌ noluvomaOꞌmosoꞌmousiꞌ ize-nidivolo mo laminetoꞌ noluve lineꞌ. Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ lo hukonoluve lo tiꞌ lo lineꞌ: Ningamuvemuꞌ nilave. Petoloꞌneꞌmine nolivo okoloho liteꞌ lo nolo molaniꞌ. 75 Idoꞌokoloho nolo molavo Petoloꞌ aza Izesuꞌ okolohoꞌmo olihenolo gedamivo nenikumuꞌ gamene sitohamo ataize lo-nedelesane lineꞌ gamazi nene gohi gala gelo heta lemo voive nabaloꞌ goloso ineꞌ ve.

27Izesuꞌni Pilatoꞌ Neida Eleꞌmizi Vaniꞌ Gamazi(Malekoꞌ 15:1; Lukaꞌ 23:1-2; Zohaneꞌ 18:28-30)

1 Nedengaꞌ goꞌ nolivo evenetoꞌ medeli Oꞌmoso initeꞌlehizi-daaꞌ ave naba mukiꞌ idoꞌ Zuda veti gizebo veꞌinenesi inginemulise mili Izesuꞌni bili hililizangumuꞌ gamazili li voleloꞌ meloꞌ igi minaniꞌ. 2 Li mini analoꞌ nalaꞌ dieleꞌmizi vi Zuda veti misubola Loma vete di sotoꞌ milaniꞌngamaniloꞌ gizebo o minineꞌ guvelesi ve Pilatoꞌ neidaeleꞌmizi vi eiꞌ anauꞌ milaniꞌ ve.

Zudaꞌ Aza Izesuꞌni Biluvaliti Aꞌninguꞌ Molavo Bele HeleloneLangumuꞌ Geni Belavo Vo Nalaꞌ Ineꞌ Gamazi

(Aposoloꞌ 1:18-19)3 Vikevo Zudaꞌ aza Izesuꞌni hulo biluvaliti aꞌninguꞌ

iveꞌmo Izesuꞌni goniꞌ i-di helelive laniꞌ nene ningo gelomuluno do velepeꞌ izo aꞌmine siluvaꞌ moni teoti (30) neneiheꞌ do vo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ Zuda veti gizebo veꞌinesi do tineꞌmolo nongemo 4 tiꞌ lo lineꞌ: Naza lihime do ve lamineꞌlihimeꞌve nomineꞌ mene hulo biluvaliti adinguꞌ okuvobili hililisa naze. Lavo ingine olo. Lihime dabe. Neve

Page 134: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 27:5 134 MATAIOꞌ 27:12ne leliꞌ gono nomive. Geiꞌ gonoka ve laniꞌ. 5 LikevoZudaꞌ aza aꞌmine siluvaꞌ moni nene monoꞌ numunguꞌhulo molo monoꞌ numungutiꞌ lemo vineꞌ. Lemo vosavo nalaꞌ ineꞌ. 6 Neꞌmine ogavo ingine evenetoꞌ medelimini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave naba aꞌmine moni dineꞌmine laniꞌ: Mene moni nene eveneꞌ ma bele helelonelo huluneꞌ nenako nemuꞌ neꞌmi lihime aꞌmidoꞌ neinakonemuꞌ Oꞌmosoꞌmi gonomuꞌ hulaniꞌ monisi do hamoꞌ ogomolalonidoꞌ nomive. 7Neꞌmine li aꞌminemonimuꞌ gamazili voleloꞌ meloꞌ igisa misubo somo loloꞌ ogaꞌ iveꞌmi misub-oꞌve ma hetatiꞌ ve ma aꞌmida hililiza aleve galese izilizaniꞌebeꞌ meni hizaniꞌ. 8Meni hizi aꞌmine misubo nene eveneꞌma bele helo vaniseꞌve leke-delone li hulaniꞌ monidunuꞌmeni hizanako nemuꞌ nene aꞌmine misubo nene vanisemisubo ve li milaniꞌ. Neꞌmine li milikevo idisesi nenevanise misubo ve lo ha laaꞌ none. 9 Neꞌmine ikevo Oꞌ-mosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive gozopoꞌmaminiveZelemiaꞌ aza gamazi monoꞌ godolouꞌ gizekineꞌ ma nenegihile izineꞌ. Tiꞌ lo gize neive: Aꞌmine siluvaꞌ moni teoti(30) nene Isilaeleꞌ aleve malite aꞌmine dize minivemuꞌ eiꞌokoꞌnoloꞌ meni hizilizangumuꞌ eiꞌ meniꞌve ve laniꞌ moninene di 10 Guvelesi veꞌmo lo-nimidoꞌ aꞌmine monitunuꞌnene misubo somo loloꞌ ogaꞌ iveꞌmi misubo ma menihizaniꞌ.

Pilatoꞌ Izesuꞌ Monovomuꞌ Longoꞌ O-dineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 15:2-5; Lukaꞌ 23:3-5; Zohaneꞌ 18:33-38)

11 Idoꞌ Izesuꞌni eleꞌmizi vi ngamaniloꞌ gizebo ve nabaꞌmiveleloꞌ di vi oti-daniꞌ. Oti-dikevo ve naba neꞌmo longoꞌ o-do tiꞌ lineꞌ: Gaza nene Zuda veti guveꞌinesi ve naba nabe.Olo. Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Mo gasikanene nolaineꞌ ve. 12 Idoꞌ ingine evenetoꞌ medeli mini Oꞌ-moso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi evenelite gizebo veꞌinesiiniteꞌ mukikumuꞌ goniꞌ i-daniꞌza aza gamazi hamokisi mo

Page 135: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 27:13 135 MATAIOꞌ 27:20lo-ngemamineꞌ. 13 Neꞌmine ogavo Pilatoꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gamazi ma lo-ngemamaineꞌ nenako gamazi mukiꞌgeitoꞌ li mili nilaniꞌ nene mo gelabe gelamane 14Neꞌminelineꞌza aza gamazi hamokisi aꞌmidoꞌ mo lo-emamineꞌ.Gamazi lo-emamivo ngamaniloꞌ gizebo ve Pilatoꞌ aza galamukiꞌ goloso gilineꞌ.

Izesuꞌni Bili Hililizave Li Goniꞌ I-daniꞌ Gamazi(Malekoꞌ 15:6-15; Lukaꞌ 23:13-25; Zohaneꞌ 18:39–19:16)

15 Idoꞌ kilisimasiloꞌ kilisimasiloꞌ Oꞌmosoꞌmo Zuda vetiavotemotine iseꞌine izingumuꞌ geloo holiseꞌ minaaꞌ uneꞌgameneloꞌ gameneloꞌ nene evenelite galapuso ve mukiꞌminangutiꞌ nene hamoꞌ ma heta vilive li gulive ikevongamaniloꞌ gizebo ve naba neꞌmo aꞌmine ve nene nalaꞌnumungutiꞌ hulo heta o-ngedaaꞌ ineꞌ ve. 16 AꞌmineIzesuꞌni goniꞌ i-daniꞌ gameneloꞌ nene Izesuꞌ abalaho magizengize ve ma guvele buu lo monive gulive gohi maBalabasiꞌ aza nalaꞌ numunguꞌ minineꞌ. 17 Neivo eveneꞌmulisemilikevo Pilatoꞌ aza tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Linginegilikevo zahine iseve izo hulo lengita olove. Izesuꞌ eveneꞌdo nguꞌ izelive alosa neive lave ma nehe abalaho Balabasiꞌma neve. 18 Idoꞌ Pilatoꞌ neꞌmine lo longoꞌ o-ngidineꞌnene nanitekumuꞌ ve. Eveneꞌ vaiꞌ Izesuꞌni eꞌmetaniꞌnenako nemuꞌ nene ingine ezemuꞌ muluꞌninguꞌ golosogilaniꞌ nemukovoꞌ nene nezela gonitoꞌ eleꞌmizi milikevelo gilineꞌ nemuꞌ longoꞌ o-ngidineꞌ. 19 Idoꞌ Pilatoꞌ azazasite minaaꞌ aniꞌ holomoloꞌ mino Izesuꞌ goniꞌve nogilivoelenaho gamazi eita hulo molo lineꞌ: Gaza ne mo aꞌmineve lamineꞌ lisiheꞌ ogo neiveꞌmi okoꞌnola mo gamazi lomolamilineꞌ o neive. Holukaꞌ eikumuꞌ vamuꞌ ma ningeemo mulumo naba goloso nogele-duve lo lineꞌ.

20 Pilatoꞌ aza zahine apase lengemelove lo longoꞌ o-ngedavo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌave nabasi monoꞌ gizebo veꞌinesi ingine muluꞌninguꞌ

Page 136: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 27:21 136 MATAIOꞌ 27:29hizikevo evenelite Balabasiꞌni nene apase-ledo Izesuꞌnibele helelesane li li-imaniꞌ. 21 Li-imikevo ve nabaꞌmogohi longoꞌ o-ngedo lineꞌ: Aꞌmine ve sitakutiꞌ menezahine apasehulo-lengedekuvo lengita vilive. Lavo ingineBalabasiꞌ ve laniꞌ. 22 Likevo Pilatoꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ:Idoꞌ eveneꞌ Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa liveve lave Izesuꞌni mene nadiꞌ o-delove. Lavo eveneꞌmukilite tiꞌ li laniꞌ: Gaza lanivo lohotoꞌ zaloꞌ bili hililizave.23 Likevo aza lo-ngimineꞌ: Nanitekumuꞌ lohotoꞌ zaloꞌ belehelelone. Initeꞌ goloso ineꞌ nene naniteꞌ nolive. Tiꞌ lolo-ngimineꞌza ingine amuzo mili lohotoꞌ zaloꞌ beleꞌ navoli gohi geligelinga laniꞌ. 24 Likevo Pilatoꞌ aza gamazilineꞌ mo ana damivo aꞌminguꞌ lovo naba mo sotoꞌ ilineꞌogavo nene ningo lihime ezela minamilive lo ngelebize-lesa noso ma do eveneliti veꞌnidoꞌ ana nosoꞌ noizo tiꞌ lolo-ngimineꞌ: Mene lengiꞌ initetine ve. Lingine lihimeꞌvenomive lisiheꞌ lamineꞌ mene bililizaha nenita eiꞌ lihimeminamoloseive. 25 Neꞌmine lavo eveneꞌ mukitoꞌ laniꞌ:Bele heleloneꞌ nene aꞌmine lihime lelitasi mino leze zuhoalingeꞌ sotoꞌ ilizavelasi havoꞌ mine do vo mineleseive.26Neꞌmine likevo Pilatoꞌ aza Balabasiꞌni hulo heta o-davoengita vineꞌ. Neꞌmine ogo Pilatoꞌ aza lavo ngibilaaꞌ aniꞌgavosodunuꞌ Izesuꞌni mehene iziviꞌ lediviꞌ igi bilikevo divi lohotoꞌ zaloꞌ bililizave lo Loma veti ami pilisi ve netiaꞌninguꞌ molaniꞌ ve.

Ami Pilisi Ve Nete Izesuꞌni Goboni Mili-daniꞌ Gamazi(Malekoꞌ 15:16-20; Zohaneꞌ 19:2-3)

27 Aꞌninguꞌ molavo aꞌmine ngamaniloꞌ gizebo venabaꞌmi ami pilisi velite Izesuꞌni eleꞌmizi ngamani nu-muno nabaꞌmi lulouꞌ dizi vi aꞌminguꞌ minaniꞌ ami pilisi velingemamuꞌ vise likevomukitoꞌ Izesuꞌ veleloꞌ di geseꞌ aniꞌ.28 Neꞌmine igi aꞌmine ngolokineꞌ genegana ne di huli-diguveꞌinesi ve naba nete ngilaaꞌ aniꞌ neꞌmine gele mineliveli lehokoꞌ neꞌmine guleheꞌ lavolavo di ngili-di 29 uhoni

Page 137: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 27:30 137 MATAIOꞌ 27:41nalaꞌ di gangi guveꞌinesi ve nabalite maduꞌnidoꞌ gihaaꞌaniꞌ initeꞌ neꞌmine apa niteꞌ igi liliꞌ igi madunoloꞌ gihi-di ana zamela angaba gavoso neꞌmine imaniꞌ. Imi velelaobuvoꞌine hizi imi Zuda veti guveꞌinesi ve ma gopoꞌninolo-gimune li golo izi gize zohiꞌ i-daniꞌ. 30Gize zohiꞌ i-digituhoꞌ i-di aꞌmine angaba gavoso imikadunuꞌ godololoꞌbili minaniꞌ. 31Neꞌmini golo izaniꞌ ne osuꞌ lavo geneganadi ngili-daniꞌ nene apasi di huli-di eiꞌ okoꞌnoloꞌ initeꞌvenene gohi di izi-di lohotoꞌ zaloꞌ bililisa eleꞌmizi vaniꞌ.

Izesuꞌni Lohotoꞌ Zaloꞌ Bilaniꞌ Gamazi(Malekoꞌ 15:21-32; Lukaꞌ 23:26-43; Zohaneꞌ 19:17-27)

32 Eleꞌmizi vi numuno ebeꞌ nihuli Kilene ebekutiꞌ vema gulive Simoniꞌni nene ningi Izesuꞌ lohotoꞌ zaꞌveloꞌgehe-delive li amuzonga li-imikevo gihineꞌ. 33 Gehavovi ebeꞌ ma minineꞌ gulive Goligota nene leliꞌ gamazikotiꞌgodolo amuzo ebeꞌ nela vi hetelaniꞌ. 34Vi heteli vaini nosoaꞌminguꞌ mulumo mate-ngedaaꞌ initeꞌ ekeseꞌ ineꞌ nenedi gopo ikeniꞌ nene nalive li imaniꞌza ngomo no gelekonamolosuve lo oꞌove lineꞌ. 35Neꞌmine ogavo lohotoꞌ zaloꞌbili giliꞌ li di oti badaniꞌ. Di oti badi geneganaꞌve izeꞌmili dalisa zohiꞌ igi gehenimulo ngomoma hulikaꞌ hulikaꞌikevo ngivileꞌ ogo huliveꞌmo dokaꞌ dokaꞌ ineꞌ. 36Neꞌmineigi aꞌmida mini gizebo i-di minaniꞌ. 37 Idoꞌ lohotoꞌ zaloꞌbilisa goniꞌ i-daniꞌ lihime ne li sotoꞌ igi me ve Izesuꞌ neneZuda veti guveꞌinesi ve ve li luhuvo gizi godolo veletoꞌnene di badaniꞌ. 38 Idoꞌ gizengize ve sitaꞌ ezesi makaꞌlohotoꞌ zaloꞌ ngibili ma ne ana zamela di oti-di ma neana adavala di oti-daniꞌ. 39 Neꞌmine ikevo eveneꞌ igi vigiave nete ungumuꞌ izi diviꞌ ledevika li-di 40 tiꞌ li laniꞌ:Monoꞌ numuno naba izo kuso hulo gamene sitohamonovivo gohi gizelove laaꞌ anive gaza Oꞌmosoꞌmi gipelenoo ma geiꞌ okonga nene do guꞌ izo lohotoꞌ zalotiꞌ apasolemevo. 41 Nilavo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ

Page 138: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 27:42 138 MATAIOꞌ 27:53lehizi-daaꞌ ave nabasi monoꞌ apizi ngimaaꞌ avesi monoꞌgizebo veꞌinesi ingine aꞌmine aꞌmine igi gizeꞌ i-di li voleloꞌmeloꞌ igi tiꞌ li laniꞌ: 42 Aza eveneꞌ linge ma nene do nguꞌizive laniꞌza eiꞌ okoꞌno nene ngelo do uꞌ izamilineꞌ ogave.Isilaeleꞌ aleveti guvetesi ve naba ma ne ngelo minelihe.Lohotoꞌ zalotiꞌ lemo ano lovo. Lemavo eitoꞌ gele eleꞌvoleꞌolone. 43 Oꞌmosoloꞌ gele medele mino Oꞌmosoꞌmi gipelenouve laaꞌ neineꞌ nenako nemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo ezemuꞌumo helavo ma aloꞌ do uꞌ izezo lovo. 44 Likevo gizengizeve sitaꞌ lohotoꞌ zaloꞌ makaꞌ ngibilavesi aꞌmine aꞌmine igigamazi goloso li-dasineꞌ ve.

Izesuꞌ Hilineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 15:33-41; Lukaꞌ 23:44-49; Zohaneꞌ 19:28-30)

45 Idoꞌ holiseꞌ tuvelu (12) kilokulotiꞌ ebeꞌ mukikuꞌ nenelitiꞌmuso ize geseꞌ ogo mine do vo tili (3) kiloku nivengaꞌogavo gohi labanaꞌ ilineꞌ. 46 Idoꞌ tili kiloku neꞌmidoꞌ neneIzesuꞌ aza amuzo molo asi naba lo tiꞌ lo lineꞌ: Eli, Elilema sabahatani. Leliꞌ gamazikotiꞌ nene neꞌmi monovoneꞌmino neive: Oꞌmosoo Oꞌmosoꞌne make, nanitekumuꞌhulo-nedane. 47 Lavo eze minineꞌ gahevela minave lingema nete nene gili tiꞌ li laniꞌ: Polohete Eliaꞌnimuꞌ asinolive. 48 Likevo ve maliꞌmo aꞌmidoꞌ geto lotiꞌ izo vonosouꞌ lupizisa lipi naaꞌ aniꞌ initeꞌ ma do ekeseꞌ ogaꞌ ineꞌvaini noso mauꞌ lupizo vaiꞌ lavo vilikiꞌ vilikiꞌ lo nalivelo ngongoꞌnoloꞌ izo imineꞌ. 49 Emavo eveneꞌ malite tiꞌ lilaniꞌ: Eliaꞌ lemo do uꞌ izelihe ninge minelone. 50 LikevoIzesuꞌ aza gohi asi naba nolo Sikalahuꞌve nohulo hilineꞌ.51 Nohilivo monoꞌ numuno nabauꞌ izi hukikaniꞌ lavolavonene veletatiꞌ galaꞌmuda limivo izo hoꞌlo sitaꞌ neivo mis-ubo mimiꞌ noogo meni naba lemo geheni naba neneiziviꞌ hoꞌliviꞌ aniꞌ. 52 Neꞌmine neivo gonoso galese manene ngoloꞌ laniꞌ nene Oꞌmosoꞌmi evenele zuho gozopoꞌhili minangutiꞌ mukiꞌ ma oti geseꞌ aniꞌ. 53 Oti geseꞌ

Page 139: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 27:54 139 MATAIOꞌ 27:63ikevo alingeꞌ Izesuꞌ hilingutiꞌ otavo aꞌmine gomuꞌ hilavegonoso galese huli Zelusalemi numuda vi eveneꞌ mukiꞌsotoꞌ pizi ngimaniꞌ. 54 Idoꞌ aꞌmine mimiꞌ ogavo ami pilisiveti gizebo veꞌinesi idoꞌ aꞌmida ami pilisi ve Izesuꞌnimuꞌgizebo minavesi mimiꞌ ineꞌ nene niningi aꞌmida initeꞌ ineꞌnene ningi ngehelele goloso izavo tiꞌ li laniꞌ: Laminetoꞌme ve nene mo Oꞌmosoꞌmi gipele gihile minaniꞌ neivelaniꞌ. 55 Idoꞌ veneꞌ mukiꞌ nGalilaia misubokotiꞌ Izesuꞌnieꞌmeti vi nasahiliꞌ idiꞌmi vaniꞌ nete hota gidini mini ningiminaniꞌ. 56Aꞌmine veneꞌ mukiꞌ minanguꞌ neneMangadalanumudotiꞌ Maliaꞌ nene minineꞌ idoꞌ Maliaꞌ abalaho Za-kobongi Zosehengi izeꞌnibosi idoꞌ Zebedaioꞌ gipele zuhotiizeꞌnibosi nene minaniꞌ.

Izesuꞌni Galese Izi-daniꞌ Gamazi(Malekoꞌ 15:42-47; Lukaꞌ 23:50-56; Zohaneꞌ 19:38-42)

57 Nivengaꞌ molavo Alimataia ebetatiꞌ heneni ve magulive Zoseheꞌ nene aza Izesuꞌni eꞌmetaaꞌ ive nene aniꞌ.58AzaPilatoꞌ neida vo Izesuꞌ okoꞌnomuꞌ longoꞌ ineꞌ. Longoꞌogavo Pilatoꞌ aza Zoseheꞌni di imilizave lo ami pilisi velo-ngedavo 59 gonoso nene Zoseheꞌni mo imikevo azado lavolavo mokonoꞌ laminekuꞌ do molo asese ize-dineꞌ.60 Ize-do asiꞌve Zoseheꞌ lavo eiꞌ gonoso galeseꞌve gosohoꞌgehenguꞌ ma goloꞌvati-mikanguꞌ nene do vo molo-doaꞌmine gonoso galese veleloꞌ nene geheni naba ma doveleheꞌ molo do tileko vineꞌ. 61 Neꞌmine neivo MaliaꞌMangadala numudotiꞌ nesi Maliaꞌ ma nesi aꞌmine gonosogalese gahevela nene mini ningi minasineꞌ.

Gonoso Galeseloꞌ Gizebo I-daniꞌ Gamazi62 Idoꞌ aizeꞌ holiseꞌ gamene ve li aꞌmine gamenemuꞌ

nene nosoꞌ niteꞌ di vaꞌvaꞌ igaꞌ aniꞌ gamene vavo gamenemaloꞌ evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ avenabasi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ avesi vi Pilatoꞌ neidaadi geseꞌ igi 63 tiꞌ li laniꞌ: Guvekasi ve, velesi ha mino

Page 140: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 27:64 140 MATAIOꞌ 28:4aꞌmine Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ do nguꞌ izeline lo nimiselelesalive nouve lo gote izaaꞌ iveꞌmo helo gamene sitohamomino gohi otelesuve lineꞌ nene ha gele none. 64 Nemuꞌnene izipahala zuhote igi aꞌmine gonoso nene gumine divi gonoso galesetiꞌ mo otave li eveneꞌ li-ngimikevo gomuꞌgote izo Oꞌmosoꞌmo nimiselelesa live nouve lineꞌ gamazinene ivileꞌ ogo ingine alingeꞌ soza lilizaniꞌ neꞌmo eveneꞌngeleꞌmize gopo ogalive. Nemuꞌ nene lo-ngemanivo amipilisi vete vi aꞌmine gonoso galeseloꞌ gamene sitohamomini gizebo lamineꞌ ilizave losa nolune. 65Neꞌmine likevoPilatoꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Tiꞌ li ma aꞌmida gizebo ilizaveami pilisi ve neꞌmine ma di aꞌmida huli-ngidi lingineaꞌmine gonoso galesetiꞌ nene gonoso gumine di vikelizaveli akaꞌine hizi tililizaniꞌ akama gili nii ma ha hizi tililisave.66 Idoꞌ neꞌmine lavo vi gonoso galese veleloꞌ hizi tilaniꞌgehedoꞌ nalaꞌ di giliꞌ li humo izi aꞌmidoꞌ kekeize luhuvobili giꞌmizi aꞌmidoꞌ gizebo minilizave li ami pilisi ve huli-ngidaniꞌ ve.

28Izesuꞌ Hele Miningutiꞌ Otineꞌ Gamazi(Malekoꞌ 16:1-10; Lukaꞌ 24:1-12; Zohaneꞌ 20:1-10)

1 Aꞌmine Zuda vete mine gelo minaaꞌ uneꞌ holiseteSalele nene ogo vavo Sadeuꞌ goꞌ lolosa neivo MaliaꞌMangadala numudatiꞌ nesi idoꞌ Maliaꞌ ma nesi aꞌminegonoso galese nene vi ningilisa vasineꞌ. 2 Idoꞌ nivasivoaꞌmine gonoso galesela mimiꞌ naba goloso ineꞌ. NeivoGuvelesi veꞌmi angeloꞌ ma lemo ogo aꞌmine gonoso gale-seloꞌ geheni naba nene ehusoꞌ ogo do hulo aꞌmidoꞌ mi-toꞌ minineꞌ. 3 Aꞌmida nene gopaꞌna gopaꞌna ogaꞌ ineꞌneꞌmine labanalasi neivo geneganaꞌvelotiꞌ nene mokonoꞌgoloso elo silingengeꞌni hulo minineꞌ. 4 Aꞌmine angeloꞌ

Page 141: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 28:5 141 MATAIOꞌ 28:14ningadiꞌmo ami pilisi ve ingine ngehelele goloso izo lu-voluvo goloso izi amuzoꞌine guluꞌ gelavo hilave neꞌmineigiminaniꞌ. 5Neꞌmine ikevo angeloꞌ aza veneꞌ sitaꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lengehelele izamivo. Lingine nene Izesuꞌ loho-toꞌ zaloꞌ bili hilavemuꞌ viseꞌ nasineꞌ nene gele nouvoniꞌza6 aza nene meuꞌ nomive. Mili-danguꞌ me igi ningilizo. Go-muꞌ lo-lingimineꞌmaꞌmino azamo oto vave. 7Nemuꞌ neneliteꞌ li vi eiꞌ izipahala zuho nene tiꞌ li li-ngimilizo: Hilineꞌmatiꞌ mo oto lengiꞌ lingivileꞌ ogo nGalilaia misubola ganaꞌvo hetelo neivo aꞌmida ningilisave li li-ngimilizo. Moaꞌne lo-lengeme nouve. 8 Lavo ngehelele izineꞌza ngolizegoloso izi aꞌmidatiꞌ liteꞌ mateꞌ li Izesuꞌ izipahala zuho li-ngimilisa lotiꞌ izi vasineꞌ. 9 Idoꞌ Izesuꞌ aza veneꞌ sitaꞌnene akaloꞌ nivasivo voteneꞌ ogo ne nasihe lavo ingineveneꞌ sitaꞌ igi osoꞌmolo izi-di opoꞌni lasineꞌ. 10 Neꞌmineikesivo Izesuꞌ aza lo-ngimineꞌ: Lengehelele izamivo. Vineze zuho nGalilaia misubola vi aꞌmida neze ningilisave livi li-ngidilizo.

Zuda Veti Eveneꞌ Naba Nete Izesuꞌ Hilingutiꞌ Otineꞌ Gamaz-imuꞌ Ataize Li Li-ngimaniꞌ

11 Apiꞌ igi nivasivo ami pilisi ve gonoso galeseloꞌ gizebominave ingine Zelusalemi numuda vi evenetoꞌ medelimini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave naba nene aꞌmine initeꞌsotoꞌ ingumuꞌ nene li-ngimaniꞌ. 12 Idoꞌ aꞌmine evenetoꞌmedeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave naba nesi idoꞌmonoꞌ gizebo ve nesi mulise mili gamazi li voleloꞌ meloꞌigi ami pilisi ve moni ningimi tiꞌ li laniꞌ: 13 Evenelitehilingutiꞌ mo otave li gilikelizave. Neꞌmine li-ngimilo:Okise ongo noningumuꞌ izipahala zuhote igi gonoso magumine di vikeve li li-ngimilo. 14 Idoꞌ guvetinesi vengamaniloꞌ gizebo ve naba neꞌmo aꞌmine gamazi gelelineꞌnene gono dami okise ingangumuꞌ goniꞌ o-lengedo lihimelengemalive lo gamazitunuꞌ mulunouꞌ hizekunivo isetine

Page 142: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

MATAIOꞌ 28:15 142 MATAIOꞌ 28:20izavo linginela gamazi ma minamoloseive. 15 Likevoaꞌmine moni di li-ngimaniꞌ neꞌmine igi ami pilisi ve neteIzesuꞌ izipahala zuho igi gonoso gumine di vikeve likevoaꞌmine laniꞌ gamazi nene Zuda vetida buu lavo idisesi hagili nizave.

Aposolo Leveni (11) Izesuꞌ Monoꞌ Gonoloꞌ nGimiselineꞌGamazi

(Malekoꞌ 16:14-18; Lukaꞌ 24:36-49; Zohaneꞌ 20:19-23; Aposoloꞌ1:6-8)

16 Idoꞌ Izesuꞌ izipahala zuho leveni (11) nene nGalilaiamisubouko vi Izesuꞌ lo-ngimineꞌ golo ma minida vi17 Izesuꞌni ninganiꞌ. Idoꞌ eze ningave nete gubiꞌ izi imiopoꞌni laniꞌza linge ma nete hele neingutiꞌ ngelo alihe ligaꞌine sitaꞌ gilaniꞌ. 18 Neꞌmine ikevo Izesuꞌ aza izipahalazuho nizada ogo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Okulumokuko mi-navesi idoꞌ misubouko minavesi ingine mukiꞌ neze nenegelekeleꞌ i-nidi minilizave lo Oꞌmosoꞌmo amuzo mo nemeneineꞌ ma ne neive. 19 Nemuꞌ nene misubouꞌ misubouꞌmoni eveneꞌ zuho ato atoꞌ mukiꞌ nene neniꞌ eveneꞌnezuho liliꞌ igi neꞌmetilizave limuluꞌninguꞌ hiziMeꞌneho idoꞌgipele neniꞌ idoꞌ Sikalahuꞌve lamineꞌ nesi leliꞌ guliveteloꞌnosomili-ngidi monoꞌ noso hili-ngidilo. 20Hili-ngidi nazaneꞌmine igi, igi mili minilo lo lo-lingimuvoniꞌ initekumuꞌli-ngimi inginesi aꞌmine sunovoꞌ igi mili minilizaniꞌ akanene ngelebizi apizi ngimilo. Neꞌmine igi nizavo nazanene hize eleꞌ o-lengedo linginesi gamene gamene havoꞌmine do vo me misubouꞌ minilizaniꞌ gamene osuꞌ lavogamene naba alidoꞌ nesi nene lengikisi ha minelesune lolo-ngimineꞌ.

Moda ve

Page 143: IZESUꞌKILISITOꞌNIMUꞌGAMAZI LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ … · 2021. 2. 9. · LAMINEꞌMATAIOꞌGIZINEꞌ MataioꞌGizineꞌLuhuvoNitekumuꞌ GomuꞌGataaꞌGamazi Mene buku

143MONO' GODOLO GOSOHO'

The New Testament in the Dano (Upper Asaro) language ofPapua New Guinea

Nupela Testamen long tokples Dano (Upper Asaro) long Niuginicopyright © 1989 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: DanoTranslation by: Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2014-06-24PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 13 Aug 2021 from source files dated 6 Aug202176c78bc1-63e6-5f61-a363-169051cfe72e