Gia Mia Koinwnia Toi Zwntos 60 Selides

8/2/2019 Gia Mia Koinwnia Toi Zwntos 60 Selides

http://slidepdf.com/reader/full/gia-mia-koinwnia-toi-zwntos-60-selides 1/60

ΡΑΟΥΛ ΒΑΝΕΓΚΕΜ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ

ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΚΟΓΙΑ ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥ

μετάφρασηΆντα Γαρμπή

επιμέλειαΠάνος Τσαχαγέας



ΤΙΤΛΟΣΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: Pour I 'abolition de la société

marchande - Pour une société vivante

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Ραούλ Βανεγκέμ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Άντα Γαρμπή

ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΣΙΑ: Α.Γ.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣΒαλτετσίου 5310681 Αθήνα

τηλ.: 210-3802040

ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Δεκέμβριος 2007



ΙΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΠΟΥ ΑΞΙΩΝΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΚΥΒΕΡΝΑ

Στις 9 Δεκεμβρίου 1792, οι Αβράκωτοι 1 της οδού Μουφτάρ έστειλαν στην

Συντακτική Συνέλευση έναν λίβελλο με τίτλο:Μας γράφετε στα παλιά σας τα παπούτσια; Δεν θα μας γράφετε για πολύ!Ιδού λόγια που οι τοκογλύφοι του πλανήτη, περιχαρακωμένοι σήμερα στα

καταφύγια και στα περιφραγμένα με συρματόπλεγμα γκέτο τους, δεν έχουν ακόμηακούσει, και ούτε πρόκειται να ακούσουν, αν εκείνοι οι οποίοι θα έπρεπε να τα πουνδεν βρουν τον τρόπο να τα στηρίξουν με τα κατάλληλα μέτρα.

Το μόνο ζήτημα που εξακολουθεί να τίθεται σήμερα είναι εκείνο τηςπεριφρόνησης, με μόνη απάντηση σ' αυτό την γενική μνησικακία. Η δυσαρέσκεια

απλώνεται παντού, ενώ λύσεις δεν διαφαίνονται πουθενά. Ποιόν λόγο θα είχαν,λοιπόν, οι συνοδικοί πατέρες της παγκόσμιας οικονομίας και οι έμπιστοι τουςπολιτικοί να μην επιτρέπουν στους εαυτούς τους να περιφρονούν τους αντιπάλους,τους οποίους κανείς δεν θα μπορούσε να κατηγορήσει ότι έκαναν μισή επανάσταση,αφού δεν διανοούνται καν να την επιχειρήσουν;

Αντίθετα με τα καθιερωμένα, κάτι που λέει πολλά για την κατάσταση λήθαργουτων εξουσιαζομένων τάξεων, οι πρώτες λοιδορίες ακούστηκαν από την πλευρά τωνκυρίων υπευθύνων της εξαθλίωσης στον κόσμο. Μπροστά στο θέαμα μιάςθορυβώδους αμφισβήτησης, ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου ΟργανισμούΕμπορίου, ένας από τους σκοτεινούς εκείνους ανθρώπους που επιστρατεύθηκαν για

να διαχειρισθούν το νομισματικό χάος, θεώρησε σωστό να εκστομίσει: «Αυτοί οι διαδηλωτές με κάνουν να ξερνάω». Κατά πόδας τον ακολούθησε ένας αναλυτής,διαβεβαιώνοντας ότι οι στρατευμένοι εχθροί της παγκοσμιοποίησης «έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν για να κάνουν τους φτωχούς φτωχότερους».

Ένας παρόμοιος δημοσιογραφίσκος, μισθωμένος από το περιοδικό The Economist, προέβη στην εκτίμηση ότι οι μη κυβερνητικές οργανώσεις «αποτελούνμια επικίνδυνη μετατόπιση της εξουσίας προς μη εκλεγμένες ομάδες που δεν δίνουνλογαριασμό σε κανέναν». Ένας άλλος διατυμπάνισε από τις στήλες των New York Times ότι οι αμφισβητίες της οικονομίας «είναι αξιοπεριφρόνητοι και ότι το μόνο πουτους αξίζει είναι δυό χαστούκια». Και κοντά σ' αυτά, ο υπουργός Εξωτερικών τηςΒραζιλίας ακούστηκε να αναφέρει ως παράδειγμα, από το οποίο οι πάντες θα έπρεπε

να εμπνευσθούν, την εργασία των παιδιών που στην χώρα του κερδίζουν μερικάρεάλια, βοηθώντας τους γονείς τους να μεταφέρουν σακιά με κάρβουνο από τιςαποθήκες μέχρι την κοντινή χαλυβουργία.

Ο πρόεδρος της πολυεθνικής εταιρείας Nestle ζήτησε την υποταγή «των

1 Έτσι ονόμασαν οι Γάλλοι αριστοκράτες της Συντακτικής Συνέλευσης τους επαναστάτεςπου είχαν αντικαταστήσει την φουφούλα των ευγενών με το παντελόνι. Στις 2 Ιουνίου

1793, στο Παρίσι ξέσπασαν ταραχές από τους Αβράκωτους, οι οποίοι, σύμφωνα με τονΡοβεσπιέρο, είχαν υποκινηθεί από τους Λυσσασμένους του επαναστάτη ιερέα Ζακ Ρου, μεπρόσχημα την τρομακτική έλλειψη τροφίμων. (Βλ. Μωρίς Ντομανζέ, Οι Λυσσασμένοι στην

Γαλλική Επανάσταση, εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος, υπό έκδοση.)



ακτιβιστικών ομάδων πίεσης σε κανόνες οι οποίοι θα καθορίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Ο επιχειρηματικός κόσμος», προσθέτει δικαίως, «συνηθίζει νασυνεργάζεται με τα συνδικάτα, τις οργανώσεις καταναλωτών και με άλλες ομάδεςπου είναι υπεύθυνες, αξιόπιστες, διαφανείς, λογοδοτούν για τις πράξεις τους και, ωςεκ τούτου, δικαιούνται να γίνονται σεβαστές. Αυτό που αποδοκιμάζουμε είναι ο

πολλαπλασιασμός ακτιβιστικών ομάδων που δεν αποδέχονται κανένα από αυτά τακριτήρια αυτοπειθαρχίας».Οι Financial Times θεώρησαν καθήκον τους να απειλήσουν αυτούς τους

απείθαρχους μαθητές που τόσο δύσκολα κατανοούν τα διδάγματα τουκερδοσκοπικού πραγματισμού: «Είναι καιρός να χαράξουμε μια κίτρινη γραμμή πουκανείς πλέον δεν θα παραβιάζει». «Πρέπει», διευκρίνισε ένας ειδικός, «να δώσουμεστις μη κυβερνητικές οργανώσεις άλλα παιχνιδάκια για να παίζουν».

Όλα αυτά είναι λόγια τα οποία οι επιχειρηματίες θα σπεύσουν να απαρνηθούνόταν, διαπιστώνοντας την ολοένα και μεγαλύτερη δύναμη του αντιπάλου και

υιοθετώντας ένα ύφος πιό συγκαταβατικό, θα καταπλήξουν τους ηλιθίους,μεταμορφωνόμενοι από ένα σωρό σκατά σε ένα βαζάκι μέλι. Έως τότε, οι άνθρωποι αυτοί έχουν δικαίωμα να επιμένουν, εφ' όσον δεν

βρίσκεται κάποιος να τους πει: «Ε, λοιπόν, κύριοι, η μνήμη σας είναι τόσο αδύναμηόσο κι ο νους σας! Δεν σας θυμίζει κάτι αυτός ο στρατηγός-πρόεδρος 2 ο οποίος, τονΙούνιο του 1968 στο Παρίσι, έσκουζε "Το πάρτυ τέλειωσε!", πριν καταλήξει στον

υπόνομο;».Μακριά από μένα η ιδέα να υποδείξω στα πλήθη που είναι καταδικασμένα στην

ανεργία, που απειλούνται από την αβεβαιότητα του αύριο, που είναι εξοργισμένα,αλλά και συγχρόνως γοητευμένα από την υπεροψία των πλουσίων, να κυριευθούναπό έναν δικαιολογημένο θυμό και να περιφέρουν μπηγμένα σ' ένα κοντάρι ταεναλλάξιμα κεφάλια αυτών των χωρίς ιδιότητα ανθρώπων ,3 των οποίων το όνομα έχει

υποκατασταθεί από έναν κύκλο εργασιών.Μήπως οι ελάχιστα πειστικές ασκήσεις νευρασθενών, ειδικευμένων στον

κατατεμαχισμό των αφεντικών, στις οποίες έδωσαν κάποτε μια εφήμερη φήμη οΑντρέας Μπάαντερ, οι Ερυθρές Ταξιαρχίες και άλλα Φωτεινά Μονοπάτια, δεναπέδειξαν ήδη ποια συμπαιγνία γεννιόταν αυθόρμητα ανάμεσα στους εγγυητές τηςλαϊκής δικαιοσύνης και στους υπερασπιστές της αστικής δικαιοσύνης, όπως έλεγαντότε;

Τίποτα δεν μοιάζει περισσότερο με τον δολοφόνο μιάς φατρίας από τον

2 Σαρλ ντε Γκωλ (1890-1970). Κορυφαίος Γάλλος πολιτικός και στρατιωτικός. Ηγέτης τηςΕθνικής Αντίστασης κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρωθυπουργός (1944-46,1958-59),ιδρυτής και πρώτος Πρόεδρος της Ε' Γαλλικής Δημοκρατίας (1959-69). Προσωπικότηταδιεθνούς κύρους, τήρησε ανεξάρτητη πολιτική στα πλαίσια της Δυτικής Συμμαχίας και αγωνίσθηκε για να δώσει και πάλι στην Γαλλία πρωταγωνιστικό ρόλο στις παγκόσμιεςεξελίξεις. Το όνομά του συνδέθηκε με τον τερματισμό της γαλλικής αποικιακής κυριαρχίαςστην Αλγερία και την Μαύρη Αφρική, ενώ υπήρξε συγγραφέας σημαντικότατων ιστορικών

και στρατιωτικών συγγραμμάτων.3 Αναφορά στο περίφημο μυθιστόρημα του Αυστριακού λογοτέχνη Ρόμπερτ Μούζιλ (1880-1942), Ο Άνθρωπος χωρίς ιδιότητες, το οποίο αποτελεί μια καυστική ανατομία των κακώντης εποχής του (ελληνική μετάφραση, εκδόσεις Οδυσσέας).



δολοφόνο της αντίπαλης φατρίας. «Το να σκοτώνεις έναν άνθρωπο, δεν σημαίνει ότι υπερασπίζεσαι ένα δόγμα, σημαίνει ότι σκοτώνεις έναν άνθρωπο», διακήρυσσε ήδη οΣεμπαστιέν Καστελιόν 4 εναντίον του Καλβίνου, ο οποίος, με τις καλύτερεςθεολογικές δικαιολογίες, είχε μόλις στείλει τον Μισέλ Σερβέ 5 στην πυρά.

Ακόμα και οι πλέον δικαιολογημένες εξεγέρσεις έσερναν πάρα πολλούς

Καλβίνους πίσω τους. Έτοιμοι πάντα να στήσουν οδοφράγματα με καθυστέρησητριών επαναστάσεων, οι θεαματικοί «σπάστες», τρέχοντας στους δρόμους με τιςπλάκες από το λιθόστρωτο παραμάσχαλα, δεν έχουν την παραμικρή ιδέα για το πώςμπορεί να θεμελιωθεί μια νέα κοινωνία, αλλά έχουν εκατό για να παίξουν τουςΦουκιέ-Τενβίλ 6 και να γεμίσουν με υποδίκους τα επαναστατικά δικαστήρια,ξεκινώντας από τους ίδιους τους τους συντρόφους.

Έπειτα, θα ανεχόμαστε για πολύ ακόμα υποκείμενα, τα οποία δεν έχουν άλληοπτική πέρα από εκείνη του χρήματος, να διαχειρίζονται τις μπίζνες τους μεαποδοτικότητα πλανητικού οδοστρωτήρα; Μήπως πρέπει να εκλιπαρήσουμε για μια

«αλλαγή στην τάξη και την αξιοπρέπεια», να κηρύξουμε την μετριοπάθεια στουςκερδοσκόπους και να ζητήσουμε την επιείκεια των χασάπηδων του προϋπολογισμούαπέναντι στο κοπάδι των απόκληρων;

Μήπως δεν είναι ένα θλιβερό αστείο όλες αυτές οι πομπές στις οποίες ανθρώπιναόντα, έχοντας υποστεί ακρωτηριασμό στους μισθούς, στα εισοδήματα, στις ελπίδες,στα μέσα επιβίωσής τους, περιφέρονται επιδεικνύοντας τα κολοβά τους μέλη; Άλληλύση δεν έχουμε από το να καταφύγουμε σ' αυτούς τους χορούς του σκαλπ στοΣηάτλ, στο Μιλό, στην Γένοβα, στο Πόρτο Αλέγκρε ή στο Νίζνι Νοβγκορόντ, στουςοποίους χοροπηδούν οι αμφισβητίες, ευτυχείς που επιδεικνύουν τηναποφασιστικότητά τους και δυστυχείς που δεν ξέρουν τι να την κάνουν;

Δεν είναι λίγο ηλίθιο να παροτρύνουμε τους πλούσιους, που δεν έχουν μάτια κι αυτιά παρά μόνο για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, να ακούσουν τα βογγητάμερικών εκατομμυρίων ανδρών, γυναικών και παιδιών που καθημερινάξαποστέλνονται στα τενάγη της εξαθλίωσης από τα χρηματιστηριακά κύματα;

Τι θα μπορούσατε να ελπίζετε από αυτά τα άπληστα καθάρματα που από τοντέταρτο κύκλο της κόλασης του Δάντη ρυθμίζουν το κερδοσκοπικό ξεπούλημα ενόςκόσμου την ζωντανή ουσία του οποίου έχουν απομυζήσει, αφού πρώτα άδειασαν απότην ίδια τους την ανθρωπιά;

Δεν μπορεί να υπάρξει διάλογος με αυτούς που σπέρνουν την εξαθλίωση και τηναπανθρωπιά. Δεν μπορεί να υπάρξει διάλογος με το κόμμα του θανάτου. Κάθεσυζήτηση με τους οπαδούς της βαρβαρότητας είναι απαράδεκτη. Μόνο η επίμονηεπιβεβαίωση της κυρίαρχης ζωής και η συνείδησή της θα σπάσουν τα δεσμά πουεμποδίζουν την πρόοδο του ανθρώπου προς το ανθρώπινο.

4 Σεμπαστιάν Καστελιόν (1515-63). Γάλλος θεολόγος και ουμανιστής. Μετέφρασε την Βίβλο στα γαλλικά και τα λατινικά.

5 Μισέλ Σερβέ (1511-53). Ισπανός θεολόγος και γιατρός. Πέθανε στην πυρά στην Γενεύη,καθ' υπόδειξιν του Καλβίνου.

6 Αντουάν Φουκιέ-Τενβίλ (1746-95). Εισαγγελέας του. Επαναστατικού Δικαστηρίου μετάτην Γαλλική Επανάσταση. Διαβόητος για την σκληρότητά του κατά την περίοδο τηςΤρομοκρατίας (1792). Πέθανε στην ίδια γκιλοτίνα, στην οποία είχε οδηγήσει τα αμέτρηταθύματά του.



Αυτοί που σφίγγουν την θηλιά του χρηματιστηρίου πνίγοντας τους λαούς, αυτοί δεν είναι μήπως οι εντολείς των αεροπλάνων αυτοκτονίας του Αλλάχ, τωνπαλαιστινιακών χειροβομβίδων, των Κολομβιανών ή Αφγανών λαθρεμπόρων

ναρκωτικών, της βόμβας των Βάσκων, Κορσικανών ή Ουζμπέκων μαχητών, τουαυτόματου όπλου που πουλιέται ελεύθερα στους Αμερικανούς μαθητές, των

ξέφρενων τσεκουριών της Ρουάντα και του Μπουρούντι, των ωφέλιμων για τιςεπιχειρήσεις εθνικιστικών συγκρούσεων, των ακροδεξιών που ξερνούν τα πολιτικάμαγαζάκια, ακόμα και του ταπεινού κοκτέιλ Μολότωφ των μπάτσων πουμεταμφιέζονται σε αμφισβητίες και των αμφισβητιών που μιμούνται το στρατιωτικόκτήνος;

Τα χαστούκια που τρώνε οι στυγνοί επιχειρηματίες δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να τους δικαιώνουν. Πρόκειται για ανθρώπους υπερβολικά πρόθυμους να ταπροκαλούν κι ύστερα να τα περιστέλλουν με όρους ζημίας και κέρδους. Αυτά ταχαστούκια πληρώνονται από εκείνο το ταμείο εξιδανικευμένης θηριωδίας που το

συντηρούν και τους συντηρεί.Οι κερδοσκόποι μοιάζουν με τα δίδυμα κέρατα της Νέας Υόρκης που χτίστηκανμε την ηλίθια υπεροψία τους, ενώ οι ίδιοι πουλούσαν στις εξ ίσου υπεροπτικές και ηλίθιες πολιτοφυλακές της απελπισίας τα όπλα καταστροφής που θα τα γκρέμιζαν.

Κακόμοιρα νευρόσπαστα της χρηματιστηριακής φρενίτιδας, πόσο μίσοςσπείρατε και πόσα κέρδη ελπίζετε να αποκομίσετε! Αν δεν είχαν υπάρξει τα αθώαθύματα των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, εκατομμύρια άνθρωποι σεόλο τον κόσμο θα είχαν ξεκαρδιστεί στα γέλια χωρίς να ντρέπονται, βλέποντας νακαταρρέουν αυτοί οι πύργοι της έπαρσης και των κοπράνων, αυτοί οι βουβώνες τηςπολεοδομικής πανούκλας, διαδεδομένοι παντού μέσω του θέλγητρου του κέρδους,αυτά τα στολίδια ενός κλιματιζόμενου κόσμου-στρατοπέδου συγκεντρώσεως πουθρυμματίστηκαν από τα χτυπήματα της βίας τα οποία ο ίδιος αυτός κόσμος γεννά.Αληθινά, ουδείς το αγνοεί: πίσω από την υποκρισία των επίσημων θρηνωδιών,

υπήρξαν πράγματι εκατομμύρια άνθρωποι που αισθάνθηκαν αγαλλίασηδιαπιστώνοντας ότι τα πόδια του κολοσσού που έχει ποδοπατήσει τους λαούς, ενμέσω ποταμών αίματος, δεν ήταν πιά παρά σάπια ακρωτηριασμένα μέλη.

Το ότι ξαφνικά δεν έχουμε πλέον καμιά άλλη διέξοδο από αυτά ταποδοκροτήματα της εκδίκησης και του μίσους είναι, από ανθρώπινη άποψη,κυριολεκτικά συγκλονιστικό. Μήπως η χειρότερη συνέπεια της εμπορευματικήςτυραννίας είναι το ότι ρίχνει στην απανθρωπιά τους ίδιους τους αντιπάλους της;

Ποιός είναι ο πρωταθλητής της τρομοκρατίας; Οι Ταλιμπάν ή εσείς που τουςεξοπλίσατε; Ο υπόκοσμος των προαστίων ή εσείς που τον οδηγήσατε στηναπελπισία; Ο άνεργος που σκοτώνει τον υπεύθυνο της απόλυσής του ή εσείς πουδιαλύετε τα εργοστάσια; Ο Παλαιστίνιος που μετατρέπεται σε βόμβα ή εσείς πουχύνετε κροκοδείλια δάκρυα για έναν λαό, ενώ του στερείτε κάθε μέλλον; Οι αυτοκαταστροφικοί που είναι έτοιμοι να πεθάνουν σκορπίζοντας γύρω τους τονθάνατο ή οι βάρδοι των ελεύθερων ανταλλαγών και άλλοι φοροεισπράκτορες τύπουΘάτσερ, που λεηλατούν πόλεις και χωριά, καταστρέφουν ζωές και ευτελίζουνσυνειδήσεις; Αυτοί που πυρπολούν τα χωράφια των γενετικά τροποποιημένωνοργανισμών ή αυτοί που νοθεύουν, δηλητηριάζουν και σπέρνουν τον καρκίνο;

Ποιοί είναι οι αληθινοί ταραχοποιοί; Μια χούφτα μοιρολάτρες καταφαγωμένοι



από την ανία, την μνησικακία και την έλλειψη φαντασίας, που καταχέζουν βιτρίνεςκαι αυτοκίνητα για να ανακουφίσουν την υπαρξιακή τους διάρροια; Ή οι κυνικοί εντολοδόχοι των πολυεθνικών μονοπωλίων και τα πολιτικά τους όργανα, οι

υποτιθέμενοι κυβερνήτες μας, που πετούν τις συγκοινωνίες, το σύστημα υγείας, τασχολεία και τα κοινωνικά κεκτημένα στα σκουπίδια; Κάποιοι ηλίθιοι που

χειραγωγούνται από την αστυνομία και αναπληρώνουν χειρωνακτικά την δουλειάστην αλυσίδα της πλανητικής καταστροφής; Ή τα μαλάκια της ελεγχόμενηςπληροφόρησης, τα οποία συναγωνίζονται μεταξύ τους σε δουλοπρέπεια απέναντι στους γραφειοκράτες που διαμελίζουν πάνω στην προκρούστεια κλίνη τηςοικονομίας των προϋπολογισμών τον άνθρωπο και το μικρό του μερίδιο στα αγαθάδιαβίωσης;

Δεν υπάρχει τίποτα πιό σκληρό, πιό απάνθρωπο από αυτό το επιχειρηματικόπνεύμα το οποίο, αναμειγνύοντας χάριν του χρήματος όλες τις δυνατές αισχρότητες,σφαγιάζει έναν λαό, εξωθεί εκατομμύρια ανθρώπους στην εξαθλίωση και την

απελπισία, ρίχνει τα παιδιά στην δουλειά, στο μπουρδέλο και στον στρατό, λεηλατεί την ύπαιθρο, ερημώνει τους ωκεανούς, σκοτώνει τις φάλαινες και τους ελέφαντεςκαι, μέσα από το ίδιο ακριβώς στόχαστρο, ληστεύει και μαχαιρώνει στην γωνιά τουδρόμου.

Αυτοί που κατάντησαν την γη έναν οχετό, έχουν γίνει οι ίδιοι ο οχετός της γης.Δεν ξέρω αν, εκπληρώνοντας τις ευχές του καλού Μελιέ, 7 ο τελευταίοςγραφειοκράτης θα κρεμαστεί με τα έντερα του τελευταίου παπά. Απεναντίας, δεν έχωκαμιά αμφιβολία ότι μια μέρα τα παιδιά των παιδιών των μάνατζερ, που λεηλατούνκαι μολύνουν τον κόσμο, θα τους φτύσουν κατάμουτρα. Μήπως θα μου αντιτάξετεότι μέχρι τότε τα αφεντικά θα είναι πτώματα; Για να πούμε την αλήθεια είναι ήδηπτώματα, αλλά είναι ψοφίμια που, σαπίζοντας επί τόσο καιρό, μετατρέπουν την γη σε

νεκροταφείο. Πρέπει να τα τακτοποιήσουμε εξοβελίζοντάς τα στο παρελθόν, έτσι ώστε ποτέ να μην ξαναβγούν από εκεί με ανθρώπινη μορφή.

Μια κοινωνία κυριευμένη από την φρενίτιδα του τρελού χρήματοςΠώς όμως φθάσαμε σ' αυτήν την οικονομική μανία που παραδίδει ολόκληρο τον

πλανήτη στην χρηματιστικήαπληστία και δεν ανέχεται κανένα ίχνος ζωής που ναμηναξίζει να θυσιαστεί στον βωμό του κέρδους, λεηλατώντας ανθρώπινους, ζωικούς,φυτικούς και ορυκτούς πόρους με μια κερδοσκοπική λύσσα που αποτελεί την ουσίατου μηδενισμού και της τρομοκρατίας;

Βεβαίως ήταν μοιραίο η γάγγραινα, που αρχικώς κατέτρωγε ένα μικρό τμήμα τουπλανήτη, να καταλήξει, στο τέλος της εμπορευματικής κατάκτησης, να τον μολύνει ολόκληρο. Ο αγώνας που διεξήγαγε κατά της φύσης η οικονομία της εκμετάλλευσηςοδηγούσε αναπόφευκτα σε μακελλειό.

Ένα σύστημα που καταστρέφει το ανθρώπινο ον για να εξορύξει μια ουγγιάχρυσάφι ή ασήμι, δεν μπορεί παρά να ευλογεί τον θρίαμβο του θανάτου. Το μόνο πουέχουμε γνωρίσει μέχρι τώρα είναι ένας παράλογος κόσμος που τρέχει απόαποκάλυψη σε αποκάλυψη, χορεύοντας τον χορό του ψυχορραγήματος, στον

7 Ζωρζ Μελιέ (1861-1938). Γάλλος ταχυδακτυλουργός, θεωρητικός του κινηματογράφου και πρωτοπόρος σκηνοθέτης (του βωβού κινηματογράφου).



αντίποδα της επιθυμίας και της ζωής. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο, η οδύνη που έχει εγγραφεί στα θεμέλια της ιστορίας των ανθρώπων είναι επίσης χαραγμένη και στομέτωπο των νεογέννητων.

Δεν υπάρχει πιό αξιοθρήνητη μοίρα από αυτήν τόσων και τόσων γενεών πουέχουν συνηθίσει να θεωρούν τον θάνατο ως την θλιβερή παρηγοριά μιάς ύπαρξης,

της οποίας οι εφήμερες απολαύσεις πληρώνονται με τις χειρότερες συμφορές. Αυτό,όμως, είναι και το αληθινό θαύμα της ανθρώπινης φύσης, το ότι παραμένει, κάτω απότην ανία της επιβίωσης και την διάβρωση των θανατηφόρων σκέψεων, το προζύμι μιάς ζωής που επιθυμεί να βλαστήσει μέσα στην χαρά ενός κόσμου που θα έχει επανεφευρεθεί!

Η ιστορία δείχνει ότι η οικονομία, φτιαγμένη κατ' εικόνα του ανθρώπου και φτιάχνοντας τον άνθρωπο κατ' εικόνα της, ήξερε πάντα να σπάζει το περίβλημα πουεμπόδιζε την ανάπτυξή της. Είναι ικανή να αυτοκαταστραφεί για να ξαναγεννηθεί, νααναιρέσει όποιες συνθήκες είναι γι' αυτήν ακατάλληλες και επιζήμιες για την

ανανέωση των συμφερόντων της.Αυτό που συνέβη δύο αιώνες πριν, αναπαράγεται και πάλι σήμερα, όχι ως προςτο περιεχόμενό του -εκτός κι αν πρόκειται για παρωδία- αλλά ως προς την μορφήτου.

Η Γαλλική Επανάσταση [1789] αποτελεί το γνωστότερο παράδειγμα μιάςαντίδρασης επιβίωσης η οποία εκδηλώθηκε εν μέσω μιάς ταλανιζόμενης οικονομίαςσε κρίση μετάλλαξης. Κάτω από την φοβερή ορμή που εξωθούσε τον λαό ενάντια σεμια Βαστίλλη που γκρεμιζόταν, η ελεύθερη ανταλλαγή έσπαγε τις αλυσίδες με τιςοποίες την περιέσφιγγε το Παλαιό Καθεστώς. 8 Μαζί με το κεφάλι του βασιλιάξεριζωνόταν από ολόκληρη την γη ένα σύστημα που επί χιλιετίες αποκόμιζε ταβασικά του εισοδήματα από την ιδιοποίηση της γης και την εργασία των αγροτών.

Αυτό υπήρξε και το τέλος της ακινησίας. Η ιστορία έκανε στροφή 180 μοιρών,ως αποτέλεσμα μιάς αναταραχής που κατέλυσε την αγροτική απολυταρχία, η οποία,στα μάτια των φυσιοκρατών, ήταν υπαίτια για την παράλυση της ελεύθερηςκυκλοφορίας εμπορευμάτων και ιδεών.

Αυτό ήταν το γεγονός που κληροδότησε στην Γαλλική Δημοκρατία και στιςγειτονικές χώρες την μαγιά μιάς συνείδησης και μιάς βούλησης για χειραφέτηση τηςοποίας η λάμψη -όσο αβέβαιη, αμφίβολη, επιφανειακή κι αν ήταν- κατόρθωσε μέχρι σήμερα να μας φωτίσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για τις πιθανότητες μιάςκοινωνίας λιγότερο καταπιεστικής και πιό πρόσφορης στα εξευγενισμένα ήθη.

Κι όμως, πόσο απογοητευτικές υπήρξαν οι επαναστάσεις μας! Πόσο ολέθριαγελοίες όλες αυτές οι μεγάλες νύχτες που ανήγγελλαν την αυγή που ο κόσμος θαμεταπηδούσε σε μια κοινωνία χωρίς τάξεις! Τόσα και τόσα Te Deum 9 ψάλθηκαναπερίσκεπτα για να μετατραπούν σε De prοfundis! 10

Αφού λοιπόν υπονόμευσαν και γκρέμισαν την μισητή τυραννία, ριζωμένη αιώνεςολόκληρους υπό την εξουσία των βασιλιάδων, των αυτοκρατόρων, των πριγκίπων και άλλων υποτιθέμενων ευγενών, των οποίων η αυθαιρεσία επικαλείτο ακόμη και την

8 Ancient Regime: το καθεστώς πριν την Γαλλική Επανάσταση (1789).9 Η λατινική αυτή έκφραση εμπεριέχεται σέ πολλούς ψαλμούς των Καθολικών: Κύριε, δόξασοι.

10 Λατινικά στο κείμενο: εκ βαθέων (θρηνώδης κραυγή με την οποία ξεκινά ο 130ός ψαλμός



θεία χάρη, η ίδια η ελεύθερη ανταλλαγή και η φιλελεύθερη ιδεολογία της, η οποία υπήρξε εμπνεύστρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα αναγορευθούν, δύο αιώνεςαργότερα, σε απόλυτη εξουσία, μετατρέποντας την κυκλοφορία των ανθρώπων σεκυκλοφορία των εμπορευμάτων.

Όταν συνέτριβε την αυτοκρατορία του αγροτικού τρόπου παραγωγής για να

εγκαθιδρύσει εκείνη της ελεύθερης ανταλλαγής, η Γαλλική Επανάσταση κατάφερεαπλώς να εκσυγχρονίσει, με το υνί του κέρδους, το φοβερό όργωμα των γήινων και ανθρώπινων πόρων, αφήνοντας στον ρομαντισμό την φροντίδα να θρηνήσει ταβάσανα που επιβλήθηκαν στην κατεστραμμένη έως τα κατάβαθά της φύση των όντωνκαι των πραγμάτων. Αφ' ενός έθετε τέλος σε μια αρχαϊκή μορφή της οικονομίας τηςεκμετάλλευσης και, αφ' ετέρου, την αποκαθιστούσε, ανανεώνοντάς την μέσω τηςβιομηχανικής καινοτομίας και της προόδου των τυπικών ελευθεριών.

Διότι, στο τέλος μιάς ανάπτυξης που ωθεί σε παροξυσμό την ανταλλακτική αξία,η εμπορευματική εξέλιξη εξαφάνισε από προσώπου γης τις μισητές πατριαρχικές

αξίες. Η τάση της να περάσει τα πάντα μέσα από το κόσκινο του κέρδους θυσίασεστον βωμό του παγκόσμιου καταναλωτισμού την τυραννία του κράτους, το γόητροτου στρατού, την αστυνομική παντοδυναμία, την υπεροχή των θρησκειών, την αστικήηθική. Ο μοναδικός νόμος του τιμήματος κατάφερε, με μια αποτελεσματικότητα πουδεν θα τολμούσαν να ελπίσουν γενιές ολόκληρες επαναστατών, ανυπότακτων,στασιαστών, ποιητών, να κατεδαφίσει και να ισοπεδώσει, υπονομεύοντάς τα εκ τωνέσω, τα μεγάλα οικοδομήματα μιάς χιλιετούς καταπίεσης, τα οποία εκείνοι μεκίνδυνο της ζωής τους σχεδίαζαν να καταστρέψουν.

Η απόλυτη υπεροχή του χρήματος επιτάχυνε την καταβαράθρωση τωνπαραδοσιακών αξιών και σιγά-σιγά έσβησε τα σημεία αναφοράς βάσει των οποίωνεδώ και χιλιετίες προσανατολίζονταν παγκοσμίως οι κοινωνίες: την ιεραρχικήεξουσία, την εξουσία του αρσενικού και του πατέρα-αφέντη, τον σεβασμό στονστρατό και στην αστυνομία, την υπεροχή των θρησκευτικών θεσμών, την

αρετή της θυσίας, τον αναγκαίο χαρακτήρα της πνευματικής και τηςχειρωνακτικής εργασίας, την ιδέα του γένους, της φυλής ή του έθνους, την πρακτικήτης ανταλλαγής και την ενοχή που απορρέει από αυτήν, τον συνήθη μηχανισμό τηςαπώθησης και της εκτόνωσης, του πουριτανισμού και της ανεκτικότητας, τηςκαταστολής και του εγκλήματος.

Οι τελευταίοι δικτάτορες δεν είναι πλέον υπεράνω μιάς δικαιοσύνης που μπορεί να τους στείλει στην φυλακή, οι αρχηγοί κρατών αντιμετωπίζουν μια παρόμοια τύχη,οι στρατιωτικοί που απολάμβαναν τόσου σεβασμού και δέους, έχουν γίνει οπερίγελως των παιδιών, οι θρησκευτικοί θεσμοί περιέρχονται σε αχρηστία -ακόμη και το Ισλάμ, παρά την αριθμητική του υπεροχή, υπονομεύεται από την χρηματιστικήαρπακτικότητα που το καθιστά, όπως ακριβώς και τους αρχαϊκούς εθνικισμούς, τοσκοροφαγωμένο κάλυμμα των μαφιόζικων συμφερόντων. Ο κομμουνισμός, οφιλελευθερισμός, ο φασισμός, ο σοσιαλισμός, ο αναρχισμός, ο αριστερισμός, λέξειςγεμάτες ελπίδα και αίμα, οι οποίες αντήχησαν σε κάθε γωνιά του πλανήτη, δεν είναι πλέον παρά κενά περιτυλίγματα, οριστικά απαρχαιωμένα.

Η επί τόσο καιρό μισητή οικογένεια, με τον παντοδύναμο πατέρα της και την

στο Βιβλίο των [150] Ψαλμών της Π. Διαθήκης).



ευνουχιστικη μητέρα της, τείνει όλο και περισσότερο να καταστεί ο τόπος υποδοχής,όπου το παιδί αποκτά σιγά-σιγά μια αναγνωρισμένη ιδιαιτερότητα. Η γυναίκα ανακτάαυτήν την αξονική κατάσταση, αυτήν την κεντρική θέση που κατείχε πριν τιςαγροτικές κοινωνίες και την οποία της είχαν στερήσει οι θρησκείες και η πατριαρχικήεξουσία.

Η άνοδος της ατομικής συνείδησης -και μεταξύ άλλων το γεγονός ότι ένααδικημένο άτομο μπορεί να κάνει την φωνή του ν' ακουστεί- συμβαδίζει με τηνολοένα και μεγαλύτερη απόρριψη των αγελαίων συμπεριφορών που φέρουν τηνσφραγίδα μιάς ηλίθιας παρελθοντολογίας, ακόμα κι αν η παλιά και επίφοβη δύναμητης αδράνειας διαιωνίζει την ευδοκίμηση της αρένας, όπου οι πολιτικές, στρατιωτικέςκαι αθλητικές συγκρούσεις κάνουν την εκλογική και μαφιόζικη πελατεία να χορεύει στον ρυθμό των ιδιωτικών συμφερόντων.

Ιδού, λοιπόν, μπροστά μας αυτός ο άγραφος χάρτης που τόσο πολύ είχαμεονειρευτεί. Καθαρίστηκε από τις βρωμιές του, αλλά δυστυχώς όχι με τον τρόπο που

θα επιθυμούσαμε. Διότι, απαλλαγμένος από τις αξίες του παρελθόντος, δενπροσφέρει πλέον έρεισμα παρά μόνο στο τίποτα, λες και η κενότητά του προϋπάρχει της μαύρης τρύπας στην οποία το χρήμα έλκει όντα και συνειδήσεις. Εννοώ ότι, όπωςκαι στην περίπτωση του ταλαίπωρου βασιλιά Μίδα, ό,τι τον αγγίζει μετατρέπεται σεχρηματιστική εικονικότητα, ενώ, ταυτοχρόνως, απογυμνώνεται από κάθε χρήση,χρησιμότητα, ευχαρίστηση, ουσία.

Πάνω σε αυτόν τον χάρτη των εκμηδενισμένων αξιών διακρίνεται ακόμη τοίχνος των ιδεολογικών και θρησκευτικών νεροπλυμάτών που χρησίμευσαν ως άνοστηκαι τονωτική τροφή για τις βιαιότητες του παρελθόντος. Τα νεοεθνικιστικά,

νεοφιλελεύθερα, νεοφασιστικά, νεοκομμουνιστικά, νεοαναρχικά ξεράσματα,αποτελούν, παρεμπιπτόντως, το αντικείμενο μιάς φολκλορικής και αιματηρήςεκμετάλλευσης εκ μέρους της στυγνής επιχειρηματικής βαρβαρότητας που εξερευνάτους γαλαξίες της αποδοτικότητας έναντι οιουδήποτε τιμήματος. Ωστόσο, η μεγάληςκλίμακας εγκληματικότητα, αυτή των πολυεθνικών εταιρειών, εκχωρεί στους

υποδεεστέρους της, στα πιστά όργανα της παραδοσιακής πελατειακήςσχέσης, αυτήντην προσφυγή στα λάβαρα του παρελθόντος, που είναι ακόμη ικανά να διεγείρουντην εριστική ευσυγκινησία των στρατολογημένων πεζικάριων, υπό το πρόσχημα τουισλαμισμού, του καθολικισμού, του προτεσταντισμού, του σεχταρισμού, τουσυντεχνιασμού, του αυτονομισμού, του εθνικισμού, του τοπικισμού και άλλωνεδαφικών αχρειοτήτων, μέσα στις ορδές της κομπίνας και της καθημερινήςαισχροκέρδειας.

Η εξουσία του χρήματος και το χρήμα της εξουσίας ήταν ανέκαθεν αδιαχώριστα.Η τρέλα του χρήματος και η τρελή εξουσία συμβαδίζουν καταφαγωμένα από τηνασκητική βουλιμία και τις απολαύσεις που μετατρέπονται στα κόπρανα της έλλειψηςστοργής.

Αυτό που, επί Σαρδανάπαλου 11 ή Στάλιν, υπόκειτο στον απόλυτο δεσποτισμό και τις παραξενιές του, εισχωρεί σήμερα έως την καρδιά της συνηθισμένης ύπαρξης για

11 Εξελληνισμένο όνομα του Ασσύριου βασιλιά Ασουρμπανιπάλ (= ο θεός που δημιουργεί τονήλιο). Μεταφορικώς, ο αλλοπρόσαλλος, ασταθής ή ακατάστατος άνθρωπος, καθώς και εκείνος που διάγει έκλυτο ή άσωτο βίο.



να την παγώσει υπό το πρόσχημα του πλέον λογικού δημοκρατικού πνεύματος. Ηρομφαία και το πιστόλι του δημίου παραχώρησαν την θέση τους στιςχρηματιστηριακές προσταγές -προσταγές οι οποίες, ωστόσο, δεν τα περιφρονούνόταν η περίσταση το επιβάλλει, όπως είδαμε στην Νιγηρία, όπου η πετρελαϊκήεταιρεία Shell δεν αρκέστηκε μόνο στην καταστροφή του περιβάλλοντος και της

φυλής Ογκόνι, αλλά έστειλε στην κρεμάλα και τον ποιητή Κεν-Σέρο-Βίβα.12

Η δύναμη του οικονομικού ολοκληρωτισμού που έχει εξαπλωθεί παντού, έχει τυλίξει τον πλανήτη με μια μολυσμένη ατμόσφαιρα, με μιαν αληθινή νύχτα και ομίχλη, στην οποία οι σκιές πάνε κι έρχονται ακολουθώντας την πορεία τηςδιακύμανσης των χρηματιστηριακών τιμών. Σαν παραλυτικό αέριο, οι αναθυμιάσειςτης κερδοσκοπικής τυραννίας εισχωρούν στην σάρκα ανδρών, γυναικών και παιδιών,για να αποτελειώσουν την διάβρωση της στοιχειώδους ζωής τους.

Από αναγκαίο μέσον απόκτησης των αγαθών διαβίωσης, το χρήμα, αφούφετιχοποιήθηκε στο έπακρο από την υπερβολική καμπύλη του κέρδους, κατέληξε να

μην έχει καμία άλλη χρήση πέρα από την αναπαραγωγή του μέσα στα κλειστάκυκλώματα της κερδοσκοπίας. Τρελάθηκε καθώς τυλιγόταν γύρω από τον εαυτό του,όπως ο ουροβόρος όφις που καταβροχθίζει την ουρά του. Ταυτοχρόνως, η εξουσίαπου πηγάζει από αυτό και της οποίας αποτελεί έκφραση είναι αποκομμένη με τηνσειρά της από τα εγκόσμια, όπου καθένας προσπαθεί με όλο και μεγαλύτερηδυσφορία να προσαρμοσθεί στον απολυταρχισμό της, ο οποίος υπέχει θέση θεϊκούδικαίου.

Χθες ακόμη, υπακούοντας στην λογική του κεφαλαίου, τα αφεντικά θυσίαζανένα μέρος των κερδών για να πληρώσουν τους μισθούς των εργαζομένων, για ναεκσυγχρονίσουν τον τεχνικό εξοπλισμό, για να χτίσουν καινούργια εργοστάσια. Όσοεγωιστικά κι αν είχε συσσωρευθεί, ο πλούτος τους πρόσφερε, συγκυριακά, κάτι για

να τραφεί το δημόσιο καλό από τα ψίχουλά του, ενώ οι κοινοτικοί αγώνεςαποσπούσαν από την απληστία των αφεντικών τις μισθολογικές αυξήσεις, τις οποίεςαυτά ούτως ή άλλως θα έπαιρναν πίσω μέσω της χοάνης της κατανάλωσης.

Ο κερδοφόρος δυναμισμός του καπιταλισμού των επιχειρήσεων παραχώρησε τηνθέση του στην υπεροχή της χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας, στην οποία το χρήμαλειτουργεί σε κλειστό κύκλωμα. Οι γιγαντιαίες επιχειρήσεις, ο διεθνής χαρακτήραςτων οποίων φθάνει σε μια αποτελεσματικότητα που ποτέ δεν θα πετύχαιναν οι εργατικές διεθνείς ή οι υποτιθέμενες τέτοιες, διόλου δεν ενδιαφέρονται να χτίσουνεργοστάσια και να προσφέρουν δουλειές. Κατασκευάζουν μετόχους, επενδύουν όλοκαι λιγότερο στην παραγωγή χρήσιμων για το κοινωνικό σύνολο αγαθών,αποδιαρθρώνουν τις δημόσιες υπηρεσίες, ξεπουλούν την εκπαίδευση, υπονομεύουντα μέσα μαζικής μεταφοράς, αδιαφορούν για την στέγη και υποβαθμίζουν την

υγειονομική περίθαλψη. Χωρίς να νοιάζονται για το μακροπρόθεσμο, αντλούν έναάμεσο κέρδος από το κοινωνικό χάος που προκαλεί η εξαθλίωση, η ανεργία, ηαβεβαιότητα της επιβίωσης και αυτή η έμμονη ιδέα του χρήματος πάση θυσία, πουφθείρει την σκέψη και τα ήθη από την ανώτερη μέχρι την κατώτερη βαθμίδα της

12 Νιγηριανός ποιητής και λογοτέχνης, ακτιβιστής υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντοςκαι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο οποίος «δολοφονήθηκε» δικαστικά στις 10

Νοεμβρίου 1995 -απαγχονίστηκε για τις πολιτικές του πεποιθήσεις.



αξιοθρήνητης κοινωνικής κλίμακας.Καλύτερα από την μισθωτή εργασία, η οποία μέχρι χθες γεννούσε τα κέρδη του

κεφαλαίου, σήμερα πλέον το αντανακλαστικό της καρτερίας και της εθελοδουλείας-η παλιά συνθήκη άρνησης της ζωής που απαιτούσε η εργασιακή δραστηριότητα-είναι αυτό που εγγυάται την συγκομιδή -στείρα από ανθρώπινη πλευρά- μιάς

οικονομικής υπεραξίας που χύνεται αδιάκοπα στο βάραθρο του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος, όπως ακριβώς στο στόμα ενός Μολώχ 13 πουξαναπροβάλλει μέσα από την βιβλική ατίμωση. Η παρότρυνση του Γκιζό 14 ναπλουτίσουμε, δίνει τον ρυθμό ενός μακάβριου χορού, στον οποίο οι πλούσιοι χωρίςζωή αφαιρούν από τους φτωχούς ό,τι ζωντανό τους έχει απομείνει.

Η χρηματιστική συσσώρευση οδήγησε τον καπιταλιστικό παρασιτισμό σεπαροξυσμό. Μια χούφτα γραφειοκράτες, ανασφαλείς διευθυντές υπερεθνικών και

ύποπτων οργανισμών, διαχειριστές αυτών των μαφιών που ονομάζονται τραστ,λόμπυ ή πολυεθνικές, επιχειρούν να επιβάλλουν τους νόμους της αποδοτικότητας και

της κοινωνικής απορρύθμισης σε όλους τους λαούς της γης.Από τα γκέτο της μιζέριας μέχρι την μιζέρια των πολυτελών γκέτο, ημισθοφορική συνείδηση εκτοπίζει την ανθρώπινη συνείδηση. Η σωστή χρήση τηςπλεονεξίας δίνει τα διαπιστευτήριά της στην περιφρόνηση των άλλων, η οποίαεπιτρέπει -ένα παράδειγμα ανάμεσα σε άλλα εκατό- να κλείνουν τα σχολεία, ναγίνεται οικονομικά αποδοτική η εκπαίδευση, να εξαγριώνονται οι μαθητέςστοιβαγμένοι 30-30 μέσα σε μια αίθουσα διδασκαλίας, καταφεύγοντας, εν συνεχεία,σε αστυνομικές μεθόδους για να τους καταστείλει. Και τι υπάρχει απέναντι; Μια ίδιακαι απαράλλακτη αυτοπεριφρόνηση που εκτονώνεται με βανδαλισμούς, σπασίματαβιτρινών και αυτοκινήτων, αν όχι με την ειρηνική ανημπόρια των μαζικών διαδηλώσεων.

Στο πέρασμά του το χρήμα απορροφούσε πάντα το αίμα, την διαφθορά, την βία.Τα εξωφρενικά προνόμια που του έχουν παραχωρηθεί προσθέτουν στο απαίσιο τογελοίο.

Οι πλούσιοι του παλιού καιρού δεν απέρριπταν την ευκαιρία μιάς δαπάνης τόσο υπερβολικής όσο και ανόητης. Τα φαγοπότια και οι επιδεικτικές τους δεξιώσειςπαρουσίαζαν με τρόπο κυνικό στα εξαπατημένα πλήθη, που παρακολουθούσανεκστατικά και στερημένα, την αδιάντροπη χλιδή των μισθοφορικών τους ηδονών.

Χθες αγόραζαν έναν στάβλο, σήμερα καβαλικεύουν το μέρισμα κατ' οίκον, με τοκινητό τηλέφωνο κολλημένο στο αυτί ή στο χέρι του αυλικού που τρέχει ξοπίσω.

Αρπάζοντας ακόμα λίγο χρόνο στα κλεφτά για να λερώσουν με μια απληστίαφιλήδονου κερδοσκόπου την παγκόσμια δίψα για απόλαυση, ίσα που προλαβαίνουν

να κατεβάσουν ένα Petrus, 15 να καταπιούν μια κουταλιά χαβιάρι, να κυνηγήσουνελαφίνες με πυροβόλο όπλο (εφ' όσον η σκοποβολή πάνω σε Ινδιάνους του

13 Αρχαίος σημιτικός θεός που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη και στον οποίο γονείςθυσίαζαν τα παιδιά τους. Μεταφορικώς, ο,τιδήποτε προκαλεί μεγάλες απώλειεςανθρώπινων ζωών, ή απαιτεί την θυσία ή την εγκατάλειψη σημαντικών πραγμάτων.

14 Φρανσουά Γκιζό (1787-1874). Γάλλος ιστορικός και πολιτικός. Διετέλεσε υπουργός τουΛουδοβίκου-Φιλίππου. Υπήρξε αντίπαλος του Θιέρσου και υπέρμαχος συντηρητικώνιδεών. Η πολιτική του έναντι των φιλελευθέρων οδήγησε στην Επανάσταση του 1848.

15 Πανάκριβο γαλλικό κρασί.



Αμαζονίου έχει επισήμως απαγορευθεί), να σοδομίσουν έναν μικρό Ταϋλανδό και ναπαραδοθούν στην πορνεία μέσα στα χαρέμια της συναισθηματικής ψυχρότητας.

Όντας σκλάβοι μιάς νεκρής ουσίας, την οποία συνεχίζουν να τροφοδοτούν μετην μάταιη και παθητική τους φρενίτιδα, δεν αντιλαμβάνονται την ζωή παρά μόνοακρωτηριασμένη. Κι αν σάπιζαν μόνοι τους, λίγο θα μας ένοιαζε. Βασιλεύουν όμως

με τον φόβο και την απελπισία που έχουν μέσα τους και τα διαδίδουν σαν σπέρμαθανάτου.Αντί να θέσουν εκτός μάχης αυτό το σκύλολόϊ, βλέπουμε τους περισσότερους

ανθρώπους να συγκατανεύουν στα βδελυρά τους ψέματα, να αποδέχονται τιςμειώσεις των μισθών, να σκύβουν το κεφάλι υπό την απειλή της ανεργίας, ναβυθίζονται στην απόγνωση, να ζητωκραυγάζουν δημαγωγούς των οποίων η πολιτικήδεν είναι άλλη από εκείνη του Pere Ubu ,16 να παριστάνουν τους ξαπλωμένουςσκύλους βγάζοντας μπόλικα γρυλλίσματα, αντί να πεταχτούν επάνω και νααποτολμήσουν την περιπέτεια της ζωής και της επιθυμίας.

Τι χρειάζονται, λοιπόν, για να εφαρμόσουν ατιμωρητί το πρόγραμμά τους τηςκερδοσκοπικής λεηλασίας; Να είμαστε ίδιοι με αυτούς, εξ ίσου κενοί, εξ ίσουασυνεπείς, εξ ίσου θανατηφόροι. Να αρκεστούμε, ιδία πρωτοβουλία, σε μιαακρωτηριασμένη ύπαρξη, να βασανιστούμε με τα βάσανά τους, να αγχωθούμε μετους εφιάλτες που οι ίδιοι φτύνουν μέσα στις αβεβαιότητες ενός τζίρου που τουςενοχλεί την πέψη και την φαγούρα στα γεννητικά τους όργανα. Να παρακολουθούμεαυτά τα δημοσιογραφικά ιατρικά ανακοινωθέντα που μας προτρέπουν να είμαστεκαλά ή άσχημα, ανάλογα με το εάν οι οικονομικές υποθέσεις πάνε άσχημα ή «ηκρίση οδεύει προς το τέλος της». Έτσι, η κραυγή των εξεγέρσεων χωρίς ελπίδα και των νουθεσιών χωρίς αποτέλεσμα αναμειγνύεται με τις νίκες τους, στις οποίες μόνοτο χρήμα και ο θάνατος κερδίζουν.

Το χρήμα σε υπεραφθονία, που εξυπηρετεί την αναπαραγωγή του, και το χρήματου οποίου η έλλειψη θέτει σε κίνδυνο την επιβίωση, έχουν ένα κοινό αποτέλεσμα:σκοτώνουν την φαντασία και την δημιουργικότητα.

Η παράκρουση που προκαλούν η παλίρροια του εικονικού χρήματος και ηάμπωτη του αναγκαίου για την επιβίωση χρήματος, καταλήγει σε έναν σκοταδισμό,σε μια αδιαφάνεια των συνειδήσεων, πολύ πιό αποτελεσματικών από οποιαδήποτεΙερά Εξέταση ή ιερό τρόμο: το δόγμα της γης που περιστρέφεται γύρω από το κέρδοςαπαγορεύει να εξερευνήσουμε τις περιοχές εκείνες στις οποίες η αξία χρήσης τουζώντος απαρνιέται την ανταλλακτική του αξία.

Εκεί όπου κυριαρχεί η φωνή του χρήματος, δεν εκφράζεται πλέον παρά μόνο τοκενό της καρδιάς. Το χρήμα έχει τα πάντα και δεν είναι τίποτε, αγοράζει και δενδίνει. Η πίστη στο χρήμα είναι το πιστεύω που στοιχειώνει τα γκέτο των πλουσίων,όπου το ψηλαφούν χωρίς να το αγγίζουν, και τα γκέτο των φτωχών, όπου τοκυνηγούν χωρίς να το φτάνουν μέσα στην αγχωτική νύχτα της καθημερινήςαβεβαιότητας. Δεν υπάρχει ούτε άνδρας, ούτε γυναίκα, ούτε παιδί, ούτε χιμπαντζής,ούτε δάσος, ούτε δημητριακό, ούτε τοπίο, από τα οποία τα δικαιώμα τα του εμπορίου

να μην έχουν αφαιρέσει το δικαίωμα της ύπαρξης σύμφωνα με την φυσική

16 Ήρωας θεατρικού έργου (1896) του Αλφρέ Ζαρύ, στο οποίο παρωδείται η αστικήηλιθιότητα και η ανθρώπινη βαρβαρότητα.



χαριστικότητα. Η ανθρώπινη αίσθηση είναι καταδικασμένη να εξαφανισθεί για τονέσχατο λόγο ότι δεν είναι κερδοφόρα.

Πώς να μην γεννηθεί σε παγκόσμια κλίμακα μια μισθοφορική νοοτροπία, μεσυνθήκες όλο και πιό αβέβαιες, με ένα παρόν σε αποσύνθεση, με ένα μέλλονφραγμένο, με μια καλπάζουσα ανεργία, με έναν τεράστιο αριθμό ανθρώπων

παραδομένων στην μεταλλαγμένη καλλιέργεια της ανίας;Από τα παζάρια του Πεσαβάρ μέχρι τα γραφεία του Μανχάταν, κάθε πρόσχημαείναι δεκτό, ακόμα και η παλιά θρησκευτική εικονογραφία, προκειμένου νασυσσωρευθούν τα κέρδη. Το άμεσο κέρδος έδωσε το σήμα εκκίνησης του αγώναταχύτητας προς το μηδέν. Ξεσηκώνει εξ ίσου τους ψαράδες της Κασπίας, πουεξολοθρεύουν κοπάδια ολόκληρα οξυρρύγχων χωρίς να νοιάζονται για το αύριο, τουςερευνητές της βιοτεχνολογίας που αποποιούνται την αξιοπρέπεια του επιστήμονα για

να παράγουν επικερδείς βλαβερότητες, τους γονείς των υποβαθμισμένων προαστίωνπου πουλούν τα παιδιά τους σε μια υψηλή κοινωνία, η οποία ικανοποιεί τις

φαντασιώσεις της με την σύμφυτη στις επιχειρήσεις αναισθησία.Η ιστορία σίγουρα προσφέρει περισσότερα του ενός παραδείγματα χυδαίαςσυμπαιγνίας των καταδικασμένων με τους πλούσιους. Το κεφάλαιο ανέκαθεναντλούσε μέσα από το λούμπεν προλεταριάτο τις ομάδες κρούσης ενός πελατειακούσυστήματος στην υπηρεσία των επιχειρήσεων. Τότε, όμως, υπήρχε μια εργατικήσυνείδηση ικανή να αντισταθεί στην παγκοσμιότητα της χαμέρπειας.

Έφθασε να σαρωθεί, λόγου χάριν, κατά την άνοδο του ναζισμού στην Γερμανία,ακόμη και να καταβροχθισθεί και να καταστεί αντικείμενο εκμετάλλευσης υπόπεριττωματική μορφή, όπως το έκανε ο σταλινισμός. Αναγεννημένη, ωστόσο, από τιςστάχτες της ή από την διαφθορά της, εμφανιζόταν και πάλι σε άλλους τόπους,στήνοντας παντού καινούργιες παγίδες κάτω από τα πόδια της καπιταλιστικήςκαταπίεσης. Αναμφίβολα, είναι η πρώτη φορά που μια τόσο ευρείαπρολεταριοποίηση απορροφά τα κοινωνικά στρώματα με τέτοια βουλιμία ώστε, μεμια πολύ συνηθισμένη ταχυδακτυλουργία, η θεαματική αναπαράσταση του κόσμουκατάφερε να υποβάλει την ιδέα ότι το προλεταριάτο έχει λίγο-πολύ εξαφανισθεί. Τοχρήμα σβήνει ως και το όνομα των θυμάτων του.

Πάνω στα ερείπια των θρησκειών οικοδομήθηκε μια θρησκεία τουχρήματος

Παντού όπου κυριάρχησε η καταναλωτική κοινωνία, η ουσία των θρησκειώνδιαβρώθηκε και η δύναμη των θεσμών τους εξασθένησε. Από τον χριστιανισμό και τον ιουδαϊσμό -παρά την επικαιρότητα που του προσφέρει προσωρινά η σύγκρουσημεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων- δεν διασώζεται παρά ένα άδειο περιτύλιγμα,στο οποίο τα τελετουργικά της γέννησης, της εφηβείας, του γάμου και του θανάτουδεν έχουν παρά μόνο φολκλορική σημασία.

Το Ισλάμ παραμένει ακόμη ακμαίο, διότι αποτελεί την έκφραση μιάς αγροτικούτύπου νοοτροπίας, η οποία αντιτάσσει την πατριαρχική παράδοση στην οικονομία τηςκατανάλωσης που την καταργεί, και η οποία υπερασπίζεται, ενάντια στηνκαταναλωτική ισότητα του άνδρα και της συντρόφου του, τα προνόμια του αρχαϊκούαρσενικού, που έχει τρομοκρατηθεί από την γυναίκα και είναι αναγκασμένο να την



υποτάσσει μέσω του φόβου και του σκοταδισμού.Ας μην γελιόμαστε όμως: μπαίνει στο μάτι ενός κυκλώνα που θα το συντρίψει,

όπως έχει συντρίψει και τις άλλες δεισιδαιμονίες. Επειδή το Ισλάμ λυγίζει υπό τηνλαίλαπα του κέρδους που αποϊεροποιεί τα πάντα, κάποιοι θα ήθελαν να δουν σ' αυτότο σημάδι μιάς αξιοθαύμαστης διαιώνισης της πίστης. Αγνοούν όμως πόσο πολύ

βυθίζεται σε ένα πλήθος αιρέσεων, των οποίων οι οικονομικές έγνοιες διαφεντεύουντις θεολογικές θεωρήσεις. Η ημισέληνος, που απεικονίζεται στις σημαίες τους, γιαπολλούς πιστούς δεν αναπαριστά παρά μόνο ένα μικρό κομμάτι της τούρτας. 17

Αριστερά παραμονεύει ένα Ισλάμ ανθρωπιστικό, ένα Ισλάμ της συμπόνιας, τουανοίγματος και των σούπερμάρκετ, και δεξιά ένα σύστημα μαφιόζικο, στο οποίο τασυμφέροντα του πετρελαίου, των τραπεζών και των ναρκωτικών έχουν ήδη κλείσει,όπως ακριβώς και ο καλβινισμός 18 που μαστίζει τις ΗΠΑ., μια συμφωνία μεταξύ τωνεπιχειρήσεων και του Θεού Αλλάχ που τις καθαγιάζει. Τι μπορεί να κάνει ο Μωάμεθενάντια στον προφήτη ΜακΝτόναλντ;

Σε έναν παγκόσμιο στίβο, όπου η ζωή και ο κόσμος υποβιβάζονται σε θέαμα, ημάχη των συμβόλων, των όπλων και των οικονομικών συμφερόντων παραβάλλει αυτό που ο Καρλ Βίτφογκελ 19 αποκαλούσε «ανατολικό δεσποτισμό», το μονολιθικόσύστημα αγροτικού τύπου, με τον δεσποτισμό του χρήματος, τον οποίο εκπροσωπούνοι πολυεθνικές επιχειρήσεις και οι υποτιθέμενοι οικονομικοί τους σύμβουλοι. Τι θακάνουμε, άραγε, μέσα στα κάτεργα ενός οικουμενισμού του κέρδους, στα οποίααναμετρώνται με φλυαρία και βαρβαρότητα η αυτοκρατορία της ελεύθερηςανταλλαγής και ο αγροτικός ιμπεριαλισμός, των οποίων η θρησκευτική και πατριαρχική νοοτροπία θυμίζει το Παλαιό Καθεστώς που σαρώθηκε από την ΓαλλικήΕπανάσταση;

Στον βαθμό που η ελεύθερη ανταλλαγή, πηγή των δημοκρατικών ελευθεριών,αναγορεύθηκε σε πλανητική τυραννία, αποκατέστησε παραδόξως και μια μορφήπροστατευτισμού που περιβάλλει τον κόσμο των επιχειρήσεων, υποβιβάζει τουςγραφειοκράτες της σε μια ύπαρξη φυλετική, τους φυλακίζει σε ένα φέουδοκατασκότεινο από την άγνοια και τον φόβο του ζώντος, τους ορίζει να κατοικούν σεμια πόλη εικονικά πολιορκημένη, η οποία, ενάντια στην εισβολή της ανθρώπινηςφύσης, υψώνει το τείχος του καθαγιασμένου εμπορεύματος.

17 Λογοπαίγνιο με τις λέξεις croissant (ημισέληνος) και gateau (τούρτα), καθώς το πρώτο δεν

είναι παρά ένα μικρό κομμάτι της δεύτερης18 Η διδασκαλία του Γάλλου μεταρρθμιστή Ζαν Καλβίνου (1509-64), ο οποίος με αφορμή τις

καταχρήσεις της παπικής Εκκλησίας (συγχωροχάρτια κ.ά.) επιχείρησε την τροποποίησητων δογμάτων «περί σωτηρίας» και ιδίως της ατομικής ιδιοποίησής της, δημιουργώνταςμια πρωτότυπη μορφή μεταρρυθμισμένου Χριστιανισμού που εξαπλώθηκε από την Γενεύητης Ελβετίας στην Γαλλία, την Αγγλία, την Ολλανδία και αργότερα στην Βόρεια Αμερική.Κατά τον Καλβίνο, ο Θεός είναι αντικείμενο φόβου -κάτι με το οποίο σχετίζεται η αυστηρήηθική του. Όσον αφορά την Πολιτεία, είχε τις εξής αντιλήψεις: το Κράτος είναι αναγκαίοκαι έχει θεία προέλευση, σκοπός του είναι η ευημερία των πολιτών, η καλλιέργεια και ηδιατήρηση της εξωτερικής λατρείας του Θεού, καθώς και η υπεράσπιση της θρησκείας και

του Συντάγματος της Εκκλησίας.19 Καρλ Βίτφογκελ (1896-1988). Γερμανός ιστορικός και οινολόγος, μέλος της Σχολής τηςΦρανκφούρτης. Το έργο που τον έκανε διάσημο ήταν το βιβλίο του Ανατολικός

Δεσποτισμός (1957).



Πάνω από τον κήπο της γης πλανιέται η δηλητηριώδης σκιά μιάς εξουσίας, τηςοποίας οι αστόχαστοι υπολογισμοί υποβιβάζουν σε μετοχές τον πλούτο των δασώνκαι των ανθρώπων.

Αφού πρώτα ξεκοίλιασε τις θρησκείες και τις ιδεολογίες, η ανταλλακτική αξία,εξωθημένη στο απόλυτο, εκμεταλλεύθηκε από τις απαρχές της 3ης χιλιετίας τα

λείψανά τους για να βασιλεύσει μόνη και κυρίαρχη. Έχοντας πλέον καταντήσει ψοφίμι από τον ιό της ελεύθερης ανταλλαγής, ο Παντοδύναμος γέννησε από τα σάπιασπλάχνα του τον θεϊκό θεσμό του χρήματος καθ' εαυτού. Αυτός ο θεσμόςπραγματώνει, κατά κάποιον τρόπο, το Πνεύμα με την χεγκελιανή έννοια του όρου.Από την κοιλιά των νεκρών Θεών, ξεπρόβαλε ο Μολώχ που τους σκοτώνει και τουςανασταίνει με το νόμισμα της οικονομικής ανταλλαγής.

Έτσι, ο εμπορευματικός ολοκληρωτισμός φθάνει στο σημείο να αναστήσει μιασύγχρονη και τεχνοκρατική μορφή τού σύμφυτου με την αγροτική ακινησίαδεσποτισμού, που αρχικώς είχε συντριβεί από την ελεύθερη διακίνηση των αγαθών.

Μέσω του τεχνάσματος μιάς θεολογίας του χρήματος, επιβάλλει σήμερα μια αληθινήμετουσίωση της ζωής, αδειάζοντάς την από την ουσία της για να την καλύψει με τοεικονικό περιτύλιγμα ενός απόντος Θεού.

Την εποχή του θανάτου των θρησκειών, βλέπουμε την ανάδειξη μιάς θρησκείαςτου Χρήματος «άνευ τέλους και αρχής». Είναι Εκείνο που δουλεύει μόνο του για νααναπαράγει την αχρηστία του, Εκείνο που είναι απουσία και παρουσία, Εκείνο τουοποίου η έλλειψη και η αφθονία ρυθμίζουν την μηδαμινότητα του πεπρωμένου με τηναυθαιρεσία και την αφέλεια του Ιεχωβά, του Θεού, του Αλλάχ, του Χουϊτζιλόποτσλι 20 και τόσων άλλων.

Από τα πρώτα μανιτού 21 μέχρι το τελευταίο Μεγάλο Εξωτερικό Αντικείμενοσυνοψίζεται το άλφα και το ωμέγα μιας οικονομίας που εδώ και 10.000 χρόνιαπαράγει με την βοήθεια μιάς ουράνιας εντολής την εξαθλίωση και την απελπισία, υπότο πρόσχημα της εξασφάλισης της επιβίωσης του είδους.

Οι θρησκείες καταλήγουν να αποσυντίθενται μέσα σε μια πίστη, τόσο απεχθήόσο και στέρεη, στην οποία η λατρεία του χρήματος προσφέρει σωτηρία και καταδίκη. Το πόκερ των οικονομολόγων αντικαθιστά τις θεολογικές σοφιστείες, ηθεοκρατική υπεροψία των χρηματιστών καθαγιάζει την σαρκοβόρο συμπεριφοράατόμων και κοινωνιών.

Το σύστημα εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο υποβαθμίζει το ανθρώπινοσε αντικείμενο κέρδους. Αυτή είναι η κατάρα που βαραίνει την επίγεια δημιουργία·

20 Θεός του πολέμου και της καταιγίδας των Αζτέκων στο Μεξικό, τον οποίο θεωρούσανπροστάτη και οδηγό στα ταξίδια τους. Λατρευόταν στον ναό του Τενοχτιτλάν, όπουτελούνταν πολλές ανθρωποθυσίες προς τιμήν του. Σύμφωνα με την μεξικανική μυθολογίαήταν ο θεός που επικρατούσε στον Νότο (στα άλλα τρία σημεία του ορίζοντοςεπικρατούσαν άλλου θεοί), η δε μητέρα του θεά Κοατλίκ είχε μείνει έγκυος σ' αυτόν ότανένα στέμμα από φτερά έπεσε από τον ουρανό πάνω στο στήθος της. Όταν γεννήθηκε έφερεμαζί τα όπλα του, ακριβώς όπως η θεά Αθηνά όταν ξεπήδησε από το κεφάλι του Δία.

Απεικονιζόταν με το σώμα του βαμμένο μπλε, ενώ στο κεφάλι έφερε κορδέλα και στοαριστερό του πόδι φτερά πτηνού.21 Θεοποιημένο πνεύμα ή δύναμη, στην γλώσσα των Ινδιάνων Αλγκόνκιαν της Βορείου

Αμερικής.



χωρίς να χρειάζεται πλέον την πίστη σε έναν Θεό, σε έναν ουρανόπεμπτο άνθρωπο,σε μια κυβέρνηση, σπέρνει τον τρόμο στο πνεύμα που βασιλεύει στον ουρανό τωνιδεών.

Τον 19ο αιώνα, ο Γου'ίλκι Κόλινς 22 μιλούσε ήδη περί της «αυτοατίμωσης στηνοποία καταδικάζει τον εαυτό του κάθε αγύρτης». Είναι μια τάση που δεν έπαψε να

γενικεύεται, στον βαθμό που η απώλεια της αξίας χρήσης και η υπερεκτίμηση τηςανταλλακτικής αξίας απογύμνωσαν την εργασία από την χρησιμότητά της, ενώευνόησαν το χρήμα που δουλεύει μόνο του και του οποίου όλοι έγιναν άχρηστοι και τυφλοί υποτελείς.

Πόσοι ανάμεσα στους συγχρόνους μας δεν υποκύπτουν στην έμμονη ιδέα τουχρήματος, φθάνοντας να θυσιάζουν καθημερινά στον φανταστικό βωμό του τιςσκέψεις, τα όνειρα και τις διακαέστερες επιθυμίες τους; Οι χειρονομίες και οι συμπεριφορές μετρώνται με τον πήχη του νομισματικού κέρδους και της

νομισματικής ζημίας, απωθώντας στο σκοτάδι της σιωπής την ζωή και την πιθανή

χαριστικότητα των απολαύσεων. Οι φενακισμοί και οι θρησκευτικοί θεσμοί τουπαρελθόντος παραχώρησαν την θέση τους στα τελετουργικά της αποδοτικότητας πουθυσιάζουν σε έναν Θεό μικροεπενδυτή τον αφιερωμένο, λες από το απώτεροπαρελθόν, στην περιφρόνηση του εαυτού του και των άλλων ανθρώπων.

Η θρησκεία ξαναβρίσκει εδώ την ουσία της, τον αδιάσπαστο πυρήνα μιάςαπαρνημένης, χάριν ενός επέκεινα, επίγειας ζωής. Η νομισματική υπερβατικότηταενσαρκώνεται στην καθημερινή ζωή για να την μετατρέψει σε αντικείμενο κέρδους.Η θρησκεία πραγματώνεται μέσω αυτού που πάντα ήταν: η γεύση του θανάτου πουενσταλάσσει η δαγκωματιά της αμαρτίας.

Ο μηδενισμός έγινε η φιλοσοφία των επιχειρήσεων

Ο εκμηδενισμός του εαυτού τείνει προς το απόλυτο μέσω της λατρείας τουχρήματος καθ' εαυτού. Μην αφήνοντας άλλη επιλογή από εκείνη ενός θλιβερούπεπρωμένου, παιδιά, γυναίκες, άνδρες είναι μοιραίο να προτιμήσουν την φλόγα ενόςγρήγορου και χωρίς παραχωρήσεις θανάτου από τον παγετώνα ενός αργού μαρασμού.

Ο παλαιός ρωσικός μηδενισμός ήθελε να απαντήσει στην καταπιεστικήβαρβαρότητα του τσαρισμού, κρούοντας τον κώδωνα συναγερμού μιάς εκτόνωσης εξίσου βάρβαρης. Η παγκόσμια νομισματική τυραννία, η οποία πάνω στην δυστυχίατων πολλών χτίζει τα γύψινα παλάτια του εικονικού πλούτου, επιδεικνύει μιαπαροδική και εξ ίσου επιζήμια εκδοχή του.

Ο κυκλώνας της χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας ανέτρεψε τις αξίες τουπαρελθόντος -καμία πίστη, καμία ιδέα δεν αντιστέκεται στην χρηματική παλίρροια,στην οποία όλα ακυρώνονται καθώς ανταλλάσσονται με όλα. Θα μπορούσαμε να τοχαρούμε αν συγχρόνως η δικτατορία της ανταλλακτικής αξίας δεν καθιστούσε κοινότόπο μια πορεία προς το μηδέν που τρελαίνει και βυθίζει στο έρεβος σώματα και συνειδήσεις.

Η ισοπέδωση των πανάρχαιων αξιών προκύπτει από έναν αποκαλυπτικό

22 Γουΐλκι Κόλινς (1824-89). Άγγλος συγγραφέας, γνωστός για το αστυνομικό μυθιστόρημάτου The Moonstone [Η Φεγγαρόπετρα] (1868).



μερκαντιλισμό. Υπό την ψαλίδα τής έναντι οιουδήποτε τιμήματος αποδοτικότητας,κανένα νέο χόρτο δεν βλασταίνει.

Το «τίποτα δεν είναι αληθινό, όλα επιτρέπονται», δεν εξηγεί την διαδικασίαεκρίζωσης του παλιού κόσμου, ξεπουλά όμως τα ερείπιά του, εξασφαλίζει τηνπώλησή τους σε τιμή ευκαιρίας, ενώ αυτά, με την σειρά τους, συνθλίβοντάς μας,

προκαλούν μια αλυσιδωτή αντίδραση στην οποία ο θάνατος και τα τεχνάσματά τουπολλαπλασιάζονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα.Εκείνοι που χθες ξεσηκώθηκαν για να πεθάνουν για το κεφάλαιο, πιστεύοντας

ότι πεθαίνουν για την πατρίδα, το πήραν απόφαση να πεθάνουν για το τίποτα, απότην στιγμή που το κεφάλαιο αντλεί έναν τελευταίο τόκο από το πλανητικόψυχορράγημα, απαλλάσσοντας τον εαυτό του από κάθε ψευδοπρόφαση.

Η ζωή δεν αξίζει τίποτα, όμως μια χαμένη ζωή αξίζει χρήματα -ιδού η φιλοσοφίατων επιχειρήσεων. Είναι ο υπόνομος στον οποίο καταλήγουν, με μια εκπληκτική όσοκαι παράδοξη σύμπνοια, οι επιχειρηματίες των μεγάλων και μικρών κεφαλαίων και οι

αντίπαλοί τους, οι οποίοι, αδιαφορώντας να αγωνισθούν για να ζήσουν, προτιμούν ναπεθάνουν πολεμώντας έναν εχθρό, που γίνεται όλο και πιό ακατανίκητος όσοβασιλεύει μέσα στο κεφάλι τους και υπονομεύει τις πλέον αξιέπαινες προθέσεις τους.

Πότε, λοιπόν, θα παραδεχθείτε ότι ο ηρωισμός της απόγνωσης είναι ένας φόροςτιμής στην ωμότητα του καταπιεστή;

Ο χρηματιστηριακός καπιταλισμός γνωρίζει καλά ότι η κερδοσκοπική φούσκατου μπορεί να σκάσει από την μια μέρα στην άλλη, ότι το χάρτινο χρήμα τουκινδυνεύει από μια αυθόρμητη ανάφλεξη, ότι η βιωμένη διά πληρεξουσίουπραγματικότητα μπορεί να παρασυρθεί από την δίνη μιάς θανατηφόρου λογικής.

Ποντάρει στην αγορά του εκμηδενισμού για να μεγιστοποιήσει τα έσχατα κέρδητου. Παριστάνοντας την Κασσάνδρα μιάς προγραμματισμένης κατάρρευσης, εξωθεί στην τρέλα των έσχατων καταναλώσιμων ημερών και στην υστερία της απούσαςζωής εκείνους που αντάλλαξαν τις επιθυμίες τους με μια υπεραξία.

Η εξουσία του χρήματος και η εξουσία που απαλλάσσεται από το χρήμα, επειδήτο εκπροσωπεί, θυμίζουν τον χορό του Σαιν-Γκυ ,23 του οποίου τα ξεγοφιάσματαπετούν έξω από τον χρόνο και τον χώρο του ζώντος όντα αδειασμένα από τηνανθρωπιά τους, φουσκωμένα μόνο από μια απέλπιδα ματαιότητα. Η ίδια τους ημηδαμινότητα τα διδάσκει να σκοτώνουν και να σκοτώνονται για το τίποτα.

Η αναπαράσταση της ζωής χωρίς την ζωή είναι, όπως και το χρηματιστηριακόκεφάλαιο που δεν χρησιμοποιείται, μια μαύρη τρύπα που καταπίνει ό,τι περνά δίπλατης. Ο μηδενισμός είναι η έκφραση του χάους μέσα στο οποίο ό,τι αγοράζεται και πουλιέται ισοσκελίζει το μηδέν της ύπαρξης και το υπέρτατο Είναι του χρήματος. Τομαφιόζικο πνεύμα αναγνωρίζεται εύκολα μέσα σε ένα πλήθος συναισθηματικάακρωτηριασμένων που περιφέρονται στους δρόμους τού «όλα επιτρέπονται, αρκεί νααποδίδουν».

Το πλανητικό βασίλειο τοπικών και διεθνών μαφιών

23 Danse de Saint-Guy: πάθηση του νευρικού συστήματος, η οποία προκαλεί ακούσιες,σπασμωδικές κινήσεις.



Εξωθώντας στα άκρα μια διαδικασία μη παραγωγικής οικονομικήςσυσσώρευσης, ο εμπορευματικός ολοκληρωτισμός διέδωσε σε ολόκληρο τονπλανήτη ένα σύστημα διαφθοράς και τρόμου, το οποίο η επιχειρηματική ατολμίακάποιων σικελικών χωριών έκανε γνωστό με το όνομα μαφία. Τα λόγια του ΠέτρουςΜπορέλ ,24 που ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα περιέγραφαν το Χρηματιστήριο ως

«άντρο κλεφτών», έχασαν πλέον την ρομαντική τους χροιά και απέκτησαν τηνψυχρότητα μιάς αντικειμενικής διαπίστωσης. Η λεηλασία των φυσικών πόρων, τηςπανίδας, της χλωρίδας, των υδάτων, ακόμα και του αέρα που αναπνέουμε,επιχειρείται δημόσια και καθημερινά με το άνοιγμα των αγορών και τις διακυμάνσειςτων χρηματιστηριακών τιμών.

Όταν οι παγκόσμιοι οργανισμοί που διαχειρίζονται τις χρηματικές ροές απειλούντον πολίτη με αυξανόμενη ανασφάλεια, με καλπάζουσα ανεργία, με απόλυτηεξαθλίωση, με θάνατο από ρύπανση του αέρα, του νερού, του εδάφους, έτσι ώστεαυτός φοβισμένος, παραιτημένος και αποβλακωμένος να πληρώνει χαράτσι στους

δήμιους του με αντάλλαγμα μια παράταση που δεν έρχεται ποτέ -την περίφημηοικονομική ανάκαμψη-γινόμαστε μάρτυρες ενός αληθινού γκανγκστερισμού [racket],ενώ το παλιό μαφιόζικο μοντέλο ξαναβρίσκει μια τρομερή αποτελεσματικότητα μέσαστο σύστημα των πελατειακών σχέσεων στο οποίο καταλήγει η κυρίαρχη εξουσία τουφετιχοποιημένου χρήματος.

Ο επιχειρηματικός κόσμος προσφέρει στην διεθνή εγκληματικότητα την εγγύησημιάς παγκόσμιας οικονομίας, της οποίας ο απολυταρχισμός θυμίζει το θεϊκό δίκαιοτων παλιών μοναρχιών. Μια τάση προς την καθολική εγκληματικότητα

νομιμοποιείται από το κυρίαρχο κερδοσκοπικό πνεύμα για να καμουφλαριστεί πίσωαπό εκείνους οι οποίοι, από διαστροφή της τύχης ή από αποδεδειγμένη ατυχία,πασχίζουν κυνηγώντας το νομισματικό μάννα.

Υπό την αιγίδα των τηλεοπτικά ορθών διοικητικών συμβουλίων, από ταπροάστια του Μπουένος Άϋρες μέχρι την Γουώλ Στρητ, βασιλεύει η ίδιααυτοεξόντωση, η ίδια ενδημική γνώση της αταξίας, που μόνο αυτή ευνοεί τιςεπιχειρήσεις.

Αφ' ότου το σύνολο των πολιτικών πρακτικών υπακούει στις εμπορευματικέςεπιταγές, οι μεγαλοτοκογλύφοι δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν από τιςκοινοβουλευτικές δημοκρατίες. Ακόμα κι αν θεωρήσουν χρήσιμο να καλύψουν τονκυνισμό τους με τα κουρέλια της φιλανθρωπίας, δεν διαθέτουν άραγε,ανταγωνιζόμενοι ο ένας τον άλλον, μια ορδή δημοσιογραφίσκων, ιδιαίτερα έμπειρωνστην διάδοση του χονδροειδέστερου ψέματος και στην παραποίηση των πλέονανώδυνων λέξεων;

Οι παγκόσμιοι πόλεμοι παραχώρησαν την θέση τους σε τοπικές συρράξεις, πίσωαπό τις οποίες εξαπλώνεται και αποκρύπτεται η στρατηγική κατάκτησης και ερήμωσης την οποία οι στρατιές του κέρδους εφαρμόζουν ενάντια σε όλους τουςπληθυσμούς του πλανήτη. Ο παράλογος πόλεμος του Λιβάνου, που γεννήθηκε απόμια σπίθα κι έσβησε μ' ένα φύσημα του αέρα, παραμένει, υπ' αυτήν την έννοια,παραδειγματικός. Μετέτρεψε μια κατεστραμμένη χώρα σε σταυροδρόμι των διεθνών

24 Πέτρους Μπορέλ (1809-59). Γάλλος συγγραφέας του ρομαντικού κινήματος. Ταεκκεντρικά γραπτά του τον κατέταξαν στους προδρόμους του σουρεαλισμού.



επιχειρήσεων.Οι συγκρούσεις που διαμέλισαν την παλιά Γιουγκοσλαβία, ήταν ολοφάνερα

πόλεμοι συμμοριών. Πολλά κράτη, μεταξύ των οποίων και οι περισσότερες από τιςπαλιές λεγόμενες σοβιετικές δημοκρατίες, υπερηφανεύονται για τις παντούαναγνωρισμένες μαφιόζικες κυβερνήσεις τους, κληρονομιά μιάς σταλινικής

γραφειοκρατίας ικανής να στρέφει την μια πολιτική τάση εναντίον της άλλης και νααντλεί από έναν συναινετικό και τρομακτικό παραλογισμό αυτό που θα οπλίσει τηνσιδηρά χείρα του «αφεντικού των αφεντικών».

Η συμμαχία των πολυεθνικών, των τραπεζών, των εμπόρων όπλων και ναρκωτικών, των δικτατόρων, των πολιτικών όλων των αποχρώσεων, διαμορφώνει έναν παγκόσμιο εγκληματικό συνασπισμό, στον οποίο αποδίδουν την τιμή τουαξιόπιστου συνομιλητή όχι μόνον οι λακέδες του Τύπου και των ΜΜΕ, αλλά και όσοι ισχυρίζονται ότι τους αντιμάχονται.

Ενισχυμένες από μια επίσημη αναγνώριση, οι παραδοσιακές μαφίες δεν

δυσκολεύονται να αναμιχθούν με τα αφεντικά των πολυεθνικών τα οποία, με τηνσειρά τους, εξ ίσου άνετα, αναμειγνύονται με τις μαφιόζικες συμμορίες. Ταχορηγούμενα από την Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ 25 και όλους τους παρόμοιουςοργανισμούς χρηματικά κεφάλαια τροφοδοτούν τους λογαριασμούς στην Ελβετία, τοΤζέρσεϋ ή τα νησιά Κεϊμάν.

«Στο Κονγκό, η Elf, η Paribas και η Societe Generate 26 επιδίδονται σεχρηματιστηριακά παιχνίδια από τα οποία ορισμένα δεν έχουν άλλον σκοπό από την

υπεξαίρεση του χρήματος των δανείων. Αυτοί που κλέβουν το πετρέλαιο, υπεξαιρούντο χρήμα του χρέους, αγοράζουν όπλα, πληρώνουν μισθοφόρους, είναι οι ίδιοι...»,γράφει ο Βερσάβε στο έργο του L 'Envers de la dette [H Άλλη Όψη του Χρέους].

Η εμπορευματική παγκοσμιοποίηση καταφεύγει σε μια πολιτική διαμελισμούτων κρατών σε περιφέρειες που είναι πιό ευάλωτες στην διαφθορά των τοπικώνεξουσιών και ευνοϊκότερα προδιατεθειμένες απέναντι σε εκείνο το ξέσπασμαμνησικακίας που ξερνούν με φυσική αναισχυντία οι εθνικές ή θρησκευτικέςανισότητες, οι οποίες εξελίσσονται σε ανταγωνισμούς.

Ο συστηματικός κατακερματισμός του πλανήτη εναρμονίζεται με τηνσκηνοθεσία του και το ντεκουπάζ 27 της σε σκηνές πολέμου, κοινωνικήςαποδιάρθρωσης και ψυχολογικής φθοράς.

Το δόγμα της αποδοτικότητας καθ' εαυτής επιβάλλει την εφαρμογή μιάςπολιτικής, στην οποία η κερδοφόρος αχρηστία κυριαρχεί πάνω στην χρησιμότητα,στο μέτρο που η απολυταρχία της ανταλλακτικής αξίας τείνει να εξαλείψει την αξίαχρήσης. Όπως οι «παράπλευρες απώλειες» στις ένοπλες συγκρούσεις σημαίνουνσφαγή αμάχων συνεπεία άστοχων βολών, έτσι και οι «αναδιαρθρώσεις»

υποδηλώνουν την δυσλειτουργία του δημόσιου τομέα εξ αιτίας της ιδιωτικοποίησης,τις σαφείς περικοπές των κοινωνικών κονδυλίων, την επισφαλή διαχείριση τηςαπασχόλησης, την εξάλειψη των μη προσοδοφόρων στοιχείων.

Οι νόρμες της απληστίας γενικεύουν την κατάργηση των σιδηροδρομικών

25 Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.26 Γαλλικές ιδιωτικές τράπεζες.27 Découpage: η διαίρεση ενός σεναρίου σε καθορισμένες μεμονωμένες σκηνές,

εμπλουτισμένες με λεπτομερείς τεχνικές υποδείξεις.



σταθμών και του ειδικευμένου προσωπικού. Τραίνα, αεροπλάνα και πλοία είναι εκτεθειμένα σε ολοένα και συχνότερα ατυχήματα, τα δε υπερκορεσμένα από μαθητέςσχολεία αποτελούν εστίες βίας. Η εξαθλίωση των συνειδήσεων σπέρνει τηνπαραίτηση, την μνησικακία, το μίσος, τα οποία, εισχωρώντας ακόμη και μέσα στιςφράξιες της αμφισβήτησης, διασπείρουν σε ολόκληρο τον κόσμο ένα κλίμα

εθελοδουλείας, στο οποίο οι ανεξέλεγκτες παραλλαγές του κέρδους αλλάζουνφύρδην-μίγδην γνώμη.

Η αγορά της ασφάλειας αντλεί κέρδη από τον φόβο

Η αγορά της ασφάλειας προσφέρει ένα άμεσο κέρδος στους αντιπροσώπους τηςαγωνίας και της αστυνομικής και φαρμακευτικής της προφύλαξης. Έχει με το μέροςτης τους πανάρχαιους φόβους, που συνεχώς εμφανίζονται με νέο ένδυμα. Τίποτεάλλο δεν μπορεί να την καταστρέψει, πέρα από μια ανατροπή νοοτροπιών και ηθών

ικανή να άρει την απαγόρευση που η οικονομία επέβαλε στην απόλαυση, εν ονόματι της ληστρικής εργασίας, καταδικάζοντάς την στο τρέμουλο της ενοχής και στοντρόμο της παράβασης.

Αφορά το εμπόριο όπλων, το λόμπυ των ναρκωτικών και των αγχολυτικών, τηνπολιτική του αποδιοπομπαίου τράγου και τους δημαγωγούς της, τους τομείς τουκαταναλώσιμου ηδονισμού, την προώθηση των υπηρεσιών επιτήρησης και καταστολής, την κατασκευή οχυρωμένων γκέτο, τις ιδιωτικές ασφάλειες, τα ιδιωτικάσυνταξιοδοτικά προγράμματα...

Πώς αλλιώς η αγορά της ασφάλειας θα διαφύλασσε το κερδοφόρο δυναμικό της,αν δεν συντηρούσε η ίδια τις αντικειμενικές και υποκειμενικές συνθήκες που τηνεγγυώνται; Δεν μπορεί να υπάρξει αγώνας κατά της εγκληματικότητας χωρίςεγκληματικότητα, ούτε θεραπείες χωρίς ασθενείς, ούτε προστασία χωρίς απειλές. Ηεμπορική λογική απαιτεί από τους χρήσιμους [για το σύστημα] ταραχοποιούς ναδιεγείρουν το κοινωνικό πεδίο με το γαλβάνισμα του φόβου και την βία που τονεξορκίζει χωρίς όμως ποτέ να τον αποτρέπει.

«Οι άνθρωποι», σημείωνε ο Μπωμαρσέ ,28 «μοιάζουν με τα μήλα, όσο τουςστοιβάζεις, τόσο σαπίζουν». Το χάος του υπεράριθμου αναζητά πάντα την ισορροπίατου μέσα στην τάξη του θανάτου και του αποκλεισμού.

Η συσσώρευση του πληθυσμού στις πόλεις και τα προάστια αυξάνει τιςεπιθετικές πρακτικές· τα μεγάλα συγκροτήματα που ανεγείρονται από τουςαρχιτέκτονες της εμπορευματοποιημένης κατοικίας, γεννούν το έγκλημα· ηεκπαίδευση που παρέχεται μέσα στα όμοια με στρατόπεδο συγκεντρώσεως μαντριά,σε υπεράριθμες αίθουσες διδασκαλίας, αποτελεί την κύρια αιτία της επιθετικότηταςστα σχολεία· η απόλυτη προτεραιότητα, η οποία παραχωρείται στο χρήμα και στιςληστρικές μεθόδους που εγγυώνται την ιδιοποίησή του, νομιμοποιεί την κλοπή και την απάτη, συγχέοντας την νομιμότητα με την παρανομία - τα νοθευμένα από τηναγρο-διατροφική βιομηχανία τρόφιμα διασπείρουν νοσηρές καταστάσεις, στις οποίεςπροσαρμόζονται, με την συνδρομή όλως τεχνητών περιστάσεων, χημικές θεραπείες,

28 Πιέρ-Ωγκυστίν Μπωμαρσέ (1732-99). Συγγραφέας των διάσημων κωμωδιών Ο Κουρέας της Σεβίλλης και Οι Γάμοι του Φίγκαρο.



τελειοποιημένες από τις εταιρείες που παράγουν λιπάσματα, ρύπους, ενισχυμένουςσπόρους και γενετικά μεταλλαγμένους οργανισμούς.

Παντού όπου διαφαίνεται το ύποπτο χαμόγελο του επιχειρηματία-ρομπότ, πουβαδίζει συνθλίβοντας τα πάντα στο πέρασμά του, ο αρχέγονος φόβος που ελλοχεύει στην κοιλιά όλων, δεν έχει πλέον ανάγκη τα ρατσιστικά και ξενοφοβικά φόβητρα. Η

εργατική τάξη έπαψε πλέον να είναι μια επικίνδυνη τάξη, αφ' ότου την παρέλυσε οφόβος ενός αύριο χειρότερου από την απογοήτευση του σήμερα. Ο μπολσεβίκος μετο μαχαίρι ανάμεσα στα δόντια παινεύει σήμερα τα προτερήματα μιάς οδοντόκρεμας.

Ο φόβος είναι ο εσωτερικός εχθρός, τρυπώνει μέσα στις συνειδήσεις και στασώματα όπως ο διαρρήκτης που κρύβεται κάτω από το κρεβάτι, είναι ο βιαστής πουεξέρχεται από την συγκινησιακή άβυσσο, όταν, από την καταπνιγμένη επιθυμία,ξεπροβάλλουν τα χέρια του στραγγαλιστή. Διαπερνά τον καθέναν, υποβάλλοντάς τουτην ιδέα ότι είναι άθυρμα στα χέρια του τελευταίου Θεού, αυτού που, ισχυρός και ανίσχυρος όπως οι προκάτοχοι του, τους παροτρύνει να κοινωνήσουν την

μετουσίωση της ανταλλακτικής αξίας.Ο φόβος γεννιέται από τον μηχανισμό που περιστέλλει τον άνθρωπο,εμποδίζοντάς τον να ζήσει. Δεν έπαψε ποτέ να βάφει τον κόσμο με το χρώμα τωνπανικών που κυριαρχούν σε κάθε εποχή. Χθες ήταν ο επαπειλούμενος πυρηνικόςπόλεμος που πρόσφερε στην αγορά όπλων μια αξιόλογη βιτρίνα. Σήμερα είναι οκίνδυνος ενός πλανήτη που υποφέρει από την μόλυνση, το φαινόμενο τουθερμοκηπίου, τον αφανισμό της χλωρίδας και της πανίδας, που προσφέρει στην παλιάπαραίτηση, η οποία μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, λόγους απόγνωσης, απονέμονταςστην ανυποταξία τα εύσημα ενός θλιβερού θάρρους και δίνοντας στην μοιρολατρείακαι στον μηδενισμό την άδεια να διαιωνίζονται.

Ωστόσο, πίσω από τα εναλλάξιμα σήματα μιάς επιμελώς τροφοδοτημένηςανησυχίας, η αγορά του φόβου ανταποκρίνεται επίσης στην νόμιμη επιθυμία να ζειςεν ειρήνη και να μην γίνεσαι θύμα επιθέσεων στο ίδιο σου το σπίτι, στον δρόμο ή στοδάσος. Πρόκειται όμως για μια απάντηση που υπαγορεύει η κερδοσκοπικήαναγκαιότητα. Πώς να διαλέξει κανείς το χρήμα αντί της ζωής βγάζοντας κραυγέςδημοσιογραφικής αγανάκτησης κάθε φορά που κάποιοι γκάνγκστερ ληστεύουν μιατράπεζα ή ένα σούπερ-μάρκετ; Πώς να συμβιβάσει κανείς την καταστολή τωνλαθρεμπόρων ναρκωτικών με τις επιχειρήσεις ξεπλύματος βρώμικου χρήματος στιςοποίες επιδίδονται ατιμωρητί τραπεζίτες και ναρκοέμποροι; Αν η λατρεία τουχρήματος ανέχεται την νόμιμη κλοπή των μεγιστάνων που απολαύουν δικαστικής και λογιστικής προστασίας, πώς να καταδικάσει κανείς την παρανομία των ταπεινώνμιμητών τους;

Τι ωραία δικαιοσύνη είναι αυτή που τιμωρεί τόσο αυστηρά τους κακοποιούς τωνσυνοικιών και των προαστίων, ενώ την ίδια στιγμή, υπό την κάλυψη κάποιαςπολιτικής ή διοικητικής εντολής, ο εθνικός και ο διεθνής υπόκοσμος καταληστεύουντο δημόσιο χρήμα, λεηλατούν τους προϋπολογισμούς, βανδαλίζουν το περιβάλλον,καταστρέφουν τα μέσα παραγωγής, προκαλούν έλλειψη των αγαθών διαβίωσης,απειλούν την υγεία, επιτίθενται στην χαρά της ζωής και, εξοστρακίζοντας τουςλιγοστούς ακέραιους δικαστές, που είναι αποφασισμένοι να τους ζητήσουνλογαριασμό, ποντάρουν σε μια αύξηση της αστυνομικής βίας για να αναχαιτισθεί μιασιωπηρά ενθαρρυμένη εγκληματικότητα.



Ωστόσο, ακόμα και οι εχθροί της ολοκληρωτικής οικονομίας εξακολουθούν να υποτάσσονται πειθήνια στον φόβο, όταν σκηνοθετούν αυτά τα ξεσπάσματα τηςαγανάκτησης με την οποία ικανοποιείται η μεμψίμοιρη αδυναμία. Πώς να μηνσυγχαρούν οι κερδοσκόποι τους διαδηλωτές οι οποίοι, βελάζοντες και μαινόμενοι,προτιμούν να περιφέρονται αγεληδόν στους δρόμους, παρά να επιδείξουν λίγη

εφευρετικότητα για να σπάσει η απόλυτη κυριαρχία του χρήματος στον δημόσιοτομέα;Ηθοποιοί και θεατές ενός κόσμου που έχει καταντήσει θέαμα, μην βαυκαλίζεστε

ότι επιδεικνύετε ανθρώπινα αισθήματα, καταγγέλλοντας τις σφαγές της Ρουάντα, τηνστιγμή που ένα παρόμοιο μίσος, που διαδίδεται από την δημαγωγία λαϊκίστικωνομάδων, επινοεί -προς ίδιον όφελος- αντίστοιχους των Χούτου και Τούτσι στηνΕυρώπη, και προετοιμάζει χωρίς ενδοιασμούς μια υπερχείλιση όλων των επιμελώς

υποδαυλισμένων διαψεύσεων. Μην ελπίζετε να ελαφρύνετε την συνείδησά σαςστέλνοντας σε ένα Διεθνές Δικαστήριο τους Σαρόν, Σαντάμ Χουσέίν, Κίσινγκερ,

Μπους, Μπιν Λάντεν και άλλους δολοφόνους, αφού δεν θα έχετε κάνει τίποτα για νααφοπλίσετε την βαρβαρότητα και να θέσετε τις βάσεις μιάς ανθρώπινης κοινωνίας,αφού δεν σας περνά καν από το μυαλό να ανανεώσετε το περιβάλλον σας, νακαθιερώσετε την χαριστικότητα των δημοσίων υπηρεσιών, να καταλάβετε ταεργοστάσια, θέτοντάς τα στην υπηρεσία του κοινωνικού συνόλου. Αντί ναπροσφύγουμε στην δικαστική όχληση των υπαιτίων της διαταραχής, ας βρούμεεπιτέλους τον τρόπο να μην τους παραχωρούμε πλέον το χρήμα που απαιτούν και ναπάρουμε πίσω αυτό που μας απέσπασαν.

Η ενδόρρηξη του εμπορευματικού ολοκληρωτισμού

Η αυτοκρατορία του εμπορεύματος καταβροχθίζει τον εαυτό της εκ των έσω. Ηεπίθεση στην Νέα Υόρκη δεν είναι παρά ένα επιφαινόμενο της εξολόθρευσης με τηνοποία ο χρηματιστικός καπιταλισμός απειλεί ολόκληρο τον κόσμο και, κατάσυνέπεια, τον ίδιο του τον εαυτό. Ό,τι κάνει, πλήττει και τον ίδιο.

Η ενδόρρηξη των πολιτικών και θρησκευτικών συστημάτων, υπό την επίδρασητου καταναλωτισμού, υπήρξε ήδη ο προάγγελος της κατάρρευσης που προκαλεί οοικονομικός απολυταρχισμός, καθώς στοιβάζει αναποδογυρισμένα τα παράλογαοχυρά της κερδοσκοπίας.

Το Ισλάμ, το έχω ήδη πει, διαβρώνεται από την λογική της αγοράς που δεν έχει ούτε πίστη ούτε νόμο. Όπως ο χριστιανισμός, ούτε κι αυτό θα ξεφύγει από τηνκυριαρχία του εμπορεύματος που αποϊεροποιεί ιδέες και πίστεις, συντρίβοντάς τεςστις μυλόπετρες της ανταλλακτικής αξίας. Θυμηθείτε την κατάρρευση της μεγάληςκομμουνιστικής Αρλούμπας που σήμανε την πένθιμη καμπάνα για όλες τις πολιτικέςιδεολογίες, και που κανείς, λίγους μήνες πριν, δεν θα τολμούσε να προφητέψει.

Οι συγκρούσεις ανάμεσα σε [διάφορες] ομάδες -έθνη, εθνότητες, γένη, φυλές,συμμορίες, λόμπυ- κλείνουν το πέρασμα της ανθρώπινης αλληλεγγύης για ναανοίξουν διάπλατα τον δρόμο στην ελεύθερη κυκλοφορία του σωτήρα-χρήματος. Ηπολιτική του χάους ανάγει τον επιχειρηματικό κόσμο στην μαφιόζικη φύση του, στηνοποία σημασία έχει μόνο η απειλή της εκτέλεσης, της οποίας η αναστολή αποτελεί τοαντικείμενο ενός επικερδούς παζαρέματος.



Ο καλβινισμός των επιχειρήσεων υψώνει πάνω από τον άνθρωπο την ρομφαίατης οικονομικής λύτρωσης. Οι υπουργοί του Θεού-μαγαζάτορα, που θα ήθελαν ναείναι τα αφεντικά μιάς ουρανόπεμπτης οικονομίας, δεν είναι παρά οι λακέδες μιάςανεξέλεγκτης αγοράς που απομυζά τα έσχατα κέρδη της από την επιταχυνόμενηκαταστροφή της. Διότι είναι μοιραίο να σκάσει αυτή η χρηματιστηριακή φούσκα,

αυτός ο σβησμένος ήλιος ενός σύμπαντος στο οποίο οι σκιές πηγαινοέρχονται,πυκνώνουν ή διαλύονται, ανάλογα με το κλίμα των διακυμάνσεων τωνχρηματιστηριακών τιμών.

Προερχόμενη από τον αγροτικό χώρο και από τον πνευματικό πρωτογονισμότου, η εμπορευματική νεωτερικότητα ξαναγυρίζει εκεί. Να την, κουλουριασμένημέσα σε μια μάντρα όπου, προς δόξα του Θεού-Χρήματος, η τυραννία της ελεύθερηςανταλλαγής σκάβει τον λάκκο ολόκληρης της ανθρωπότητας. Αυτό λοιπόν πουπροαναγγέλλει, δεν είναι το τέλος των εποχών, αλλά το τέλος της δικής της εποχήςκαι της διαρκούς αποκάλυψης χάριν της οποίας αντλούσε αδιάκοπα κέρδη.

Όπως δεν ήταν ντροπή η ισοπέδωση των πύργων της Νέας Υόρκης, αλλά οθάνατος ανδρών και γυναικών, θυμάτων της φανατισμένης απόγνωσης, έτσι και οκίνδυνος ελλοχεύει λιγότερο στην κατάρρευση του χρηματιστικού καπιταλισμούπαρά στο αντανακλαστικό του θανάτου που ενδέχεται να πυροδοτήσει σε όσους δενδιανοούνται καμιά άλλη ύπαρξη παρά μόνο την οικονομοποιημένη μέχρι το μεδούλι.

Ο φετιχισμός του χρήματος προϋποθέτει μια αυταπάρνηση σύμφυτη με τονπουριτανισμό. Είτε αποκαλείται προτεσταντική, μουσουλμανική ή άθεη, θρησκευτικήή ιδεολογική, η άρνηση της ζωής δεν γεννά παρά μόνον εγκληματικές και παράλογεςσυμπεριφορές. Το γεμάτο μίσος πρόσωπο των ισλαμιστών και των Αμερικανώνοπαδών του «οφθαλμός αντί οφθαλμού» είναι η μία όψη του νομίσματος, ενώ η άλληπαρουσιάζει την σαρδόνια 29 εκδοχή του, εκείνον τον καταναλωτικό ηδονισμό πουαναζητά μέσω της αγοράς [achat] των απολαύσεων ένα ημίμετρο για τον θάνατο.

Όμως η αγορά [marché] είναι απαράλλακτη, όπως απαράλλακτη είναι και ηματαίωση που διαχειρίζεται το ισοζύγιο πρoσφopάς και ζήτησης με πλήρηπεριφρόνηση απέναντι στην ζωή.

Ιδού η πηγή του μίσους προς τον εαυτό μας και προς τους άλλους. Εδώελλοχεύει ο κίνδυνος να δούμε την ενδόρρηξη του οικονομικού ολοκληρωτισμού ναδιαδίδει, με μια αλυσιδωτή αντίδραση, ένα αυτοκαταστροφικό αντανακλαστικόπαρόμοιο μέ εκείνο που μόλυνε την γαλβανισμένη από την πολιτική της αρπακτικήςαπελπισίας που ασκούσαν οι ναζί Γερμανία. Οι δημαγωγοί της άκρας Δεξιάς έχουν τοίδιο διεφθαρμένο βλέμμα με τους κατά συρροήν δολοφόνους που συντηρούν τοχρονικό της ανασφάλειας.

Υφιστάμεθα την όχληση μιάς απελπισίας ευνοϊκής για τα βραχυπρόθεσμαχρηματιστηριακά κέρδη, αλλά και για τις νοσηρές ακτινοβολίες μιάς ύπαρξης χωρίςενδιαφέρον.

Η ναρκωμένη επιβίωση κινδυνεύει να ξυπνήσει αντικρίζοντας τρομερούςεφιάλτες στους οποίους θα αναστηθούν τα τέρατα του παρελθόντος. Ποτέ ησυνείδηση μιάς ζωής παρούσας και υπό δημιουργία δεν θα έχει μετρήσει τόσο πολύστο γίγνεσθαι του κόσμου.

29 Χαμόγελο ή γέλιο που φανερώνει σαρκασμό ή μοχθηρότητα.



IIΠΡΟΣ ΟΣΟΥΣ ΕΠΙΜΕΝΟΥΝ ΝΑ ΑΓΝΟΟΥΝΤΗΝ ΑΝΑΔΥΣΗ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Η τυφλή διαύγεια και ο σκοταδισμός της αμφισβήτησης

Ποτέ άλλοτε η ιστορία δεν επέτρεψε να ρίξουμε ένα τόσο διεισδυτικό βλέμμαστην απάνθρωπη μοίρα που μας έχει επιφυλαχθεί, ποτέ άλλοτε μια τέτοια διαύγειαδεν θαμπώθηκε ως προς την δυνατότητά μας να την ανακαλέσουμε.

Την εποχή κατά την οποία η οικονομική ανάπτυξη της δεκαετίας του 1960διακήρυσσε το επικείμενο μιάς γενικευμένης κατάστασης ευημερίας, το νακαταγγέλλεις τις καταστροφές που επέφερε το εμπόρευμα άγγιζε τα όρια του γελοίου.Παντού ακούγονταν ρουθουνίσματα συγκατάβασης. «Τι χίμαιρα να επικαλείται κανείς μια δυσφορία της κοινωνίας», κορόιδευαν οι νομιμόφρονες της υποταγής και

της ανυπακοής, «την στιγμή που το αυτοκίνητο, η τηλεόραση, το σπίτι με χαμηλόενοίκιο και τα ευεργετήματα μιάς εκδημοκρατισμένης κατανάλωσης εγγυώνται αυτήντην επί πιστώσει ευτυχία, την οποία, δικαίως ή αδίκως, δεν υπάρχει κανείς που ναμην επιθυμεί!».

Το 1968, χρειάσθηκε να εκδηλωθεί ένα φαινόμενο που σήμερα ακόμααποκρύπτεται, ένα είδος μετατόπισης τεκτονικών πλακών, χάρη στην οποία οκόσμος, αργά αλλά σταθερά, άρχισε να αλλάζει βάση, έτσι ώστε πέρα από τηνεύσχημη διάκριση μεταξύ μονοπωλιακού καπιταλισμού και κρατικού καπιταλισμού

να διαφανεί η πανάρχαια κατάρα που υπήρξε για την ανθρωπότητα η εγκαθίδρυσημιάς οικονομίας θεμελιωμένης στην αδιαχώριστη εκμετάλλευση του ανθρώπου και της φύσης.

Οι ίδιοι στοχαστές της μόδας και τα παραγωγικά εξαμβλώματά τουςχρειάσθηκαν τρεις τουλάχιστον δεκαετίες για να ανακαλύψουν την οικονομικήφρίκη. Εμβρόντητοι μπροστά σε μια τόσο εκπληκτική καινοτομία, επιδεικνύουντέτοιον υπέρμετρο ζήλο για να την αναθεματίσουν, ώστε, ακριβώς όπως παλιά, δεναντιλαμβάνονται τις αλλαγές που συντελούνται μπροστά στα μάτια τους.

Η σφριγηλή τους οξυδέρκεια τους εμποδίζει να δουν ότι ένας πρωτόγνωροςτρόπος παραγωγής, θεμελιωμένος στις ανανεώσιμες και δωρεάν φυσικές πηγέςενέργειας, αποτελεί τον επικήδειο ενός συστήματος το οποίο επί χιλιετίεςεκμεταλλεύεται την φύση και ανοίγει ένα πεδίο εξερεύνησης, στο οποίο η ανθρώπινηπρόοδος έχει κάποιες πιθανότητες να υποσκελίσει την τεχνική πρόοδο.

Μακράν εμού η κατάπληξη ή η αγανάκτηση για την σιωπή που περιβάλλει σήμερα την απλή διαπίστωση μιάς συντελούμενης μετάλλαξης. Οι καταστασιακοί προσέκρουσαν στην ίδια προγραμματισμένη αδιαφορία κατά την διάρκεια των δέκαχρόνων που ανέλαβαν να αναπτύξουν την ριζοσπαστική κριτική του εμπορεύματος,

να φωτίσουν την διάβρωση που επέφερε στην καθημερινή ζωή, να ξεμπλέξουν τοκουβάρι των παθών και να καταλήξουν στο σχέδιο της οικοδόμησης τωνπεπρωμένων σύμφωνα με τις επιθυμίες.

Τίποτα δεν θα σταματήσει την εμφάνιση των νέων αξιών, θα ολοκληρώσουν τηνσυντριβή των παλιών, ευνοώντας την κυριαρχία της ζωής, την γενναιοδωρία και τηνχαριστικότητα, την ανθρώπινη πρόοδο, την ατομική και συλλογική δημιουργικότητα,



την υπεροχή της γυναίκας και του παιδιού. Η συνείδηση λίγων μόνο θα αρκούσε για να τις φωτίσει.

Δεν αναζητούμε καλές προθέσεις, αγάπη, ηθική, δικαιοσύνη και άλλεςανθρωπιστικές ανοησίες. Αυτό που μας εμπνέει και μας ενισχύει δεν είναι τίποταπερισσότερο ή λιγότερο από την εμπορευματική λογική, η οποία, παραλυμένη από

τον χρηματιστικό παρασιτισμό, σκέπτεται να σπάσει το προστατευτικό περίβληματης ελεύθερης ανταλλαγής, ώστε να αντλήσει από την ανοικοδόμηση του κόσμου ένακέρδος που δεν θα εξαντλείτο πιά, εξαντλώντας την πηγή του.

Αν δεν ποντάρουμε σ' αυτήν την λογική, που επιχειρεί να σώσει το κεφάλαιοκαταργώντας τις παλιές μορφές του, είναι σαν να απαγορεύουμε στον εαυτό μας νατην ξεπεράσει και να αναιρέσει έτσι όλες τις παλιές συμπεριφορές στις οποίες μαςκαταδικάζει η αδράνεια.

Το περιχαρακωμένο στρατόπεδο των πατενταρισμένων αμφισβητιώναντικατοπτρίζει υπερβολικά το οικονομικό σύστημα το οποίο τόσο σκληρά

προτίθεται να πολεμήσει. Όπως ακριβώς στο στάδιο του απόλυτου παρασιτισμού της,η οικονομία αναδιπλώνεται στον εαυτό της και παραδίδεται σε μια ξέφρενησυσσώρευση κοινωνικά άχρηστου χρήματος, έτσι και οι εχθροί του οικονομικούολοκληρωτισμού έχουν πάρει θέση στο γήπεδο του αντιπάλου για τον τελευταίο γύροτης ηρωικής τους αντίστασης, αφήνοντας να συσσωρεύονται μέσα τους ηαγανάκτηση, η μνησικακία και οι αξιοθρήνητοι εξορκισμοί της απελπισίας. Στέκουνστην ουρά μιάς βολικής ανικανότητας, που τους απαλλάσσει από τον κόπο τού ναθέσουν τα θεμέλια μιάς ανθρώπινης κοινωνίας, βασιζόμενοι στον κυοφορούμενο

νεοκαπιταλισμό.

Ο αγώνας ενάντια στον οικονομικό δεσποτισμόπρέπει να πάψει να τοποθετείται στο γήπεδο του αντιπάλου

Το θέαμα της αμφισβήτησης σημείωνε πάντα μεγάλη εισπρακτική επιτυχία. Τοτέλος του πολέμου του Βιετνάμ αποστράτευσε αλγεινώς τις ορδές των αγωνιστών και των μάνατζερ των διαδηλώσεων. Ενάντια σε ποιές τυραννίες να υψώσουν το λάβαροτης εξέγερσης; Ασφαλώς, η Χιλή και η Αργεντινή εξέθεσαν στην βιτρίνα τηςμακάριας συνείδησης λίαν αποδεκτούς σκοπούς. Εν συνεχεία, δυστυχώς,αναγκάσθηκαν να αρκεσθούν σε ψιλολόγια, που επιπλέον μύριζαν μαφιόζικηεπιχείρηση: στο Τσαντ, στην Σομαλία, στην Βοσνία. Αν και επιμελώςπροετοιμασμένες, οι σφαγές της Ρουάντα πραγματοποιήθηκαν με την βιασύνη τωναπόκρυφων συνενοχών, αποτρέποντας την αγωνιστική στράτευση.

Τι τους απέμενε πλέον; Η Υπόθεση των Κορσικανών, των Βάσκων, τωνΤσετσένων, παραβρώμαγε για να μπορέσει πραγματικά να αναζωπυρώσει τονενθουσιασμό για τις καταπιεζόμενες εθνότητες.

Η επίθεση της παγκόσμιας παρασιτικής οικονομίας ενάντια στους φυσικούς και ανθρώπινους πόρους ήρθε την πλέον κατάλληλη στιγμή να ξαναζωντανέψει τααργόσχολα πλήθη του ανθρωπιστικού οικουμενισμού.

Η υπεροψία και η βλακεία των γραφειοκρατών-επιχειρηματιών, η βδελυρήγελοιότητα των κύκλων τους που θυμίζουν στρατόπεδα συγκεντρώσεως, και μιαπολιτική πλανητικής καταστροφής που υποστήριζαν κυνικά, πρόσφεραν, θα λέγαμε,



σε ασημένιο δίσκο έναν σπουδαίο σκοπό στους αγωνιστές που είχαν πλέον ξεμείνει από θρηνωδίες.

Το κίνημα της «αντιπαγκοσμιοποίησης» ή, αν θέλετε, «υπέρ μιάς άλληςπαγκοσμιοποίησης», εξαπλώθηκε με μιαν αποφασιστικότητα την οποία η ηττοπάθειακαι η απάθεια, παντού κυρίαρχες, δεν προμήνυαν ούτε κατ' ελάχιστον πριν από τις

διαδηλώσεις στο Σηάτλ και το Μιλό. Σήμερα, πέρα από τους λακέδες τηςπολυεθνικής εκμίσθωσης και τα πολιτικά τους τσιράκια, ποιός θα δίσταζε νασυμπαραταχθεί με. τους αντιπαγκοσμιοποιητές;

Η έκρηξη μιάς καθολικής οργής, που χαιρετίσθηκε από όσους επιθυμούνειλικρινά να αντεπιτεθούν με σφοδρότητα στην επίθεση του επιχειρηματικούκυνισμού ο οποίος λεηλατεί τον πλανήτη, βρέθηκε ωστόσο μετέωρη μέσα στομιντιακό θέαμα στο οποίο ακόμη και τα καλύτερα πράγματα της ζωήςαποσαρκώνονται και μεταμορφώνονται σε υστερική αναπαράσταση.

Από το Σηάτλ έως το Πόρτο Αλέγκρε ή το Τριστάν ντα Κούνια, το αύριο δεν

σταματά να εξυμνεί την νέα παγκοσμιοποίηση. Ποιά; Grammatici disputant?30

Στους τενόρους της χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας που τραγουδούν τοκομμάτι τους μεγαλοφώνως και ευκρινώς, οι βάρδοι του «εναλλακτικού» σχεδίουαπαντούν τραυλίζοντας σε τόνο ελάσσονα.

Αυτοί που οι δημοσιογραφίσκοι ονομάζουν αντιπαγκο-σμιοποιητές,σχηματίζουν, εξάλλου, έναν συρφετό όλων όσα η παλιά ανατρεπτική σκέψηαναμάσησε σε σημείο κορεσμού: ιακωβινισμός, τροτσκισμός, νετσαγιεφισμός,μαοϊσμός, καστρισμός, αναρχισμός, οικολογισμός. Για να μην είμαστε εκτός μόδας,κρίνεται καλόγουστο να προστεθεί σε αυτά και ένας παροπλισμένοςκαταστασιασμός. Ακόμα και οι θρησκείες ξεσηκώνουν τους τελευταίους τουςπιστούς που ανεβαίνουν στις επάλξεις πίσω από τα εκκλησιαστικά λάβαρα τωνιερέων εργατών και των ανταρτών εφημερίων. Θα ήταν όντως απίθανο να μην τουςακολουθήσουν με την πρώτη ευκαιρία το Ισλάμ και οι Δαλάϊ Βούδες.

Η επαναστατική σκέψη, που χθες διεκδικούσε τον ρόλο της λόγχης τουπρολεταριάτου, δεν έκανε ποτέ τίποτε άλλο από το να αναπαράγει την παλιάδικτατορία του πνεύματος πάνω στο σώμα. Ο διαχωρισμός της γλώσσας των ιδεώνκαι της έκφρασης της επιθυμίας για ζωή δεν έπαψε ποτέ να μεγαλώνει, με πανταχούπαρούσα μια σκηνοθεσία στην οποία το άτομο και η κοινωνία χάνουν την αξίαχρήσης τους προς όφελος μιάς ανταλλακτικής αξίας, που τους εκπροσωπεί στηναγορά, και η οποία, αφαιρώντας την βιωμένη πραγματικότητά τους, τους προσφέρει μια πραγματικότητα κερδοσκοπική. Το εμπόρευμα, με ανθρώπινο πρόσωπο τείνει να

υποκαθιστά το συγκεκριμένο άτομο, ενώ την ίδια στιγμή οι διακυμάνσεις τηςεικονικής νομισματικής μάζας καθορίζουν την χαοτική πορεία του κόσμου.

Το έδαφος τής προς απελευθέρωση καθημερινής ζωής είναι η μόνη βάση πάνωστην οποία μπορεί να οργανωθεί ο αγώνας ενάντια στην οικονομία τηςεκμετάλλευσης. Ωστόσο, για τους αμφισβητίες του πολυεθνικού δεσποτισμούπαραμένει μια απόλυτη terra incognita. 31

30 Λατινικά στο κείμενο: Οι λόγιοι ερίζουν.31 Λατινικά στο κείμενο: άγνωστος τόπος, άγνωστη γη. Μεταφορικώς, άγνωστο θέμα ή

αντικείμενο.



Ο αγωνιστής ενσαρκώνει επώδυνα αυτόν τον διαχωρισμό μεταξύ διανοητικήςκαι χειρωνακτικής λειτουργίας που χαρακτηρίζει την εργασία. Θέτει το σώμα τουστην υπηρεσία του πνεύματος. Αυτοπεριστέλλεται και περιμένει μια υπερβατικήχειραφέτηση να τον απελευθερώσει από την οικονομία. Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξητο ότι περνάει τόσο αυθόρμητα από την φιλειρηνική αγανάκτηση στην φρενίτιδα της

ανικανότητας, και αντιστρόφως.Δεν ποντάρει στην ατομική του συνείδηση, δεν προλαβαίνει να ξετυλίξει, ενμέσω των παθών που τον εμψυχώνουν, το κουβάρι στο οποίο, υπό το βάρος τηςπαραίτησης, η επιθυμία για μια καλύτερη ζωή μεταμορφώνεται σε αντανακλαστικότου θανάτου. Εμπιστεύεται αυτήν την αγελαία σκέψη που μέσω της καταμέτρησηςτων διαδηλωτών από τα ΜΜΕ εξορκίζει την απουσία μιάς δημιουργικότητας ικανής

να σπάσει τις αλυσίδες τις οποίες η καταπίεση συνεχίζει καθημερινά να σφυρηλατεί.Καταγγέλλει τις απάτες του πνεύματος εκείνου που εξυμνεί τα ευεργετήματα της

οικονομικής πελατειακής σχέσης, αλλά το πνεύμα της αντίστασης και της ανυπακοής

που τον εμψυχώνει προέρχεται από την ίδια αυτή απάτη. Πιάνεται στο δόκανο πουθέλει να αφοπλίσει. Δεν γλυτώνει από καμία από εκείνες τις νάρκες κατάπροσωπικού που έχει διασπείρει η επιχειρηματική γραφειοκρατία, πάνω στις οποίεςπηδάει με φόρα. Ένας παραπάνω ακρωτηριασμός δεν αλλάζει ουσιαστικά τηναναπηρία που επιβάλλει στον εαυτό του.

Η ομολογία πίστης του προϋποθέτει την πίστη στα σύμβολα, τα οποία χειραγωγεί χωρίς να αντιλαμβάνεται πόσο χειραγωγείται από αυτά. Είναι από αυτούς που,τουλάχιστον στην αρχή, δεν ξέφυγαν από τα πυώδη εκκρίματα τουφιλοαμερικανισμού και του αντιαμερικανισμού. Το να χρεώνει κανείς σε ένανολόκληρο λαό την συμπεριφορά μιάς χούφτας ανθρωποειδών, που μάλλον ηαδιαφορία για τις εκλογές παρά ένας ματαιόδοξος κρετινισμός οδήγησε στηνεξουσία, σημαίνει πολλά όσον αφορά την οικονομία μιάς σκέψης επιφορτισμένης να

υπερτερήσει της οικονομικής σκέψης.Είναι πιά καιρός να τελειώνουμε με τους εθνικισμούς και άλλες προβατοειδείς

ταυτότητες. Δεν υπάρχουν Αμερικανοί, Γάλλοι, Αφγανοί, Βρετόνοι, Γουατεμαλέζοι,Άραβες, Εβραίοι, Παπούα. Υπάρχουν άτομα πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, τα οποίακάποια μέρα θα αντιληφθούν ότι ο αγώνας για την κυριαρχία της ζωής ακυρώνει όλεςτις άλλες μάχες.

Όποιος ταυτίζεται με μια εδαφική περιοχή, με μια θρησκεία, με μια πίστη, με μιαιδεολογία, με μια εθνότητα, με μια γλώσσα, με μια μόδα, με ένα χρώμα, δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να απογυμνώνει την μοναδικότητά του, τον αληθινό και ανεξάντλητο πλούτο του, ό,τι πιό ζωντανό και ανθρώπινο διαθέτει.

Το παιχνίδι των αναλογιών είναι ανοιχτό και ελεύθερο, επιχειρεί προσεγγίσειςπου δεσμεύουν την υποκειμενική ευαισθησία. Η αναλογία ανήκει στην γλώσσα τουσώματος, είναι ο τρόπος έκφρασης αυτού που ο Γκρόντεκ 32 ονομάζει «αυτό». Ωςτέτοια, λοιπόν, αποτελεί τον διαλυτικό πυρήνα του πνεύματος που τήν έχει αναγάγει σε σύμβολο μέσα στην ίδια την κίνηση κατά την οποία η μετατροπή της δύναμης τηςζωής σε εργατική δύναμη έθετε την γη υπό την απόλυτη επιρροή μιάς ουράνιας

32 Γκέοργκ Γκρόντεκ (1866-1934). Γερμανός ιατρός και συγγραφέας. Χρησιμοποίησεψυχαναλυτικές μεθόδους και υπήρξε θεμελιωτής της ψυχοσωματικής ιατρικής.



εξουσίας.Επειδή φέρει το ίχνος της αποσπασμένης από το σώμα και την γη συνείδησης, το

σύμβολο διατηρεί την επανερχόμενη ανάμνηση μιάς προαιώνιας θυσίας, της θυσίαςτης ζωτικότητας του ανθρώπου που έγινε ολοκαύτωμα στον βωμό της αγροτικήςεργασίας, της θυσίας που διαμελίζει και καταβροχθίζει το ζων μετά την εγκαθίδρυση

των πρώτων αγροτικών κοινωνιών. Αυτό το γνωρίζουμε ήδη από τις απαρχές τηςγεωργίας. Οι κοινότητες των χωρικών επέλεγαν έναν φουκαρά, τον προίκιζαν γιαμερικούς μήνες με μια θεϊκή δύναμη, πριν επιφυλάξουν σ' αυτόν, μέσω μιάςπραγματικής όσο και συμβολικής θανάτωσης, την μοίρα του σπόρου πουσκορπίζεται, τυφλώνεται, πνίγεται και θάβεται για να ξαναγεννηθεί στο φως τουουρανού μέσα στην μεγαλοπρέπεια του τροφοφόρου φυτού. Συμβολικά, η θυσία τουσώματος που αφιερώνεται στην εργασία υμνείται τελετουργικά μέσω της τραγωδίαςτης ατομικής ζωής που θυσιάζεται για την επιβίωση του είδους. Στο σωτήριοεμπόρευμα λοιπόν -στην ανταλλακτική αξία- αφιερώνεται ως ανάθημα το μαρτύριο

της σάρκας.Το σύμβολο ακρωτηριάζει, σέρνει πίσω του τον αποδιοπομπαίο τράγο πουθανατώνεται για να εξορκίσει το φρικτό αίσθημα των εκλεκτών ότι αποκλείονται απότην ζωή. Το παιχνίδι των συμβόλων υπακούει στο φαντασματικό δάχτυλο μιάςουράνιας παντοδυναμίας. Ο Θεός του Ισλάμ ανατινάζει τους πύργους της Γουώλ Στρητ και ο Θεός των χριστιανών υποτάσσει τα αφγανικά Γόμορρα στην ουράνιαπυρά των ιπτάμενων μηχανών, των οποίων η τιμή θα αρκούσε για να ανοικοδομηθεί μια χώρα, στην οποία η χλωρίδα, η πανίδα, η ανθρωπιά και η συνείδησή της έγιναντελικώς ολοκαύτωμα στον βωμό του μοναδικού Θεού του κέρδους και των στρατών.

Το παιχνίδι παίζεται αλλού. Σπάζοντας κανείς με πλάκες πεζοδρομίου τα τζάμιαμιάς τράπεζας ή ενός μαγαζιού που επιδεικνύει στους ηλίθιους αυτό που «πρέπει» νααγοράσουν για να είναι στην μόδα, εξιλεώνει φθηνά την απουσία μιάςδημιουργικότητας, η οποία, επί παραδείγματι, θα μπορούσε να επινοήσει μιαδραστηριότητα πιό συναρπαστική από την κατανάλωση, που θα επέμενε ναανακαλύψει νέες πηγές δωρεάν ενέργειας, που θα μπορούσε να υφαρπάξει τονπακτωλό των υπερκερδών προς όφελος μιάς συλλογικής διαχείρισης των δημοσίων

υπηρεσιών... Όσο κι αν πάντοτε με ενθουσίαζε η κατεδάφιση της Στήλης Βαντόμ από τον

Κουρμπέ 33 και την Παρισινή Κομμούνα, εξακολουθώ να πιστεύω ότι οι Ομόσπονδοι θα μπορούσαν να είχαν προσφέρει χρησιμότερο έργο αρπάζοντας, πρώτα απ' όλα, τααποθέματα της Τράπεζας της Γαλλίας.

Για να τελειώνουμε με την θριαμβολογία της απελπισίας

Χθες, η κυρίαρχη ιδεολογία αναμασούσε το τροπάρι «ανέκαθεν υπήρχαν φτωχοί

33 Γκυστάβ Κουρμπέ (1819-77). Αναρχικός ζωγράφος, φίλος του Μπωντλαίρ και τουΠρουντόν. Αντιπρόσωπος του 6ου Διαμερίσματος στην Παρισινή Κομμούνα, μετά τις

επαναληπτικές εκλογές του Απριλίου του 1871, και πρόεδρος της ΟμοσπονδίαςΚαλλιτεχνών της Κομμούνας. Μετά την καταδίκη του για την καταστροφή της ΣτήληςΒαντόμ, αναγκάσθηκε να διαφύγει στην Ελβετία, όπου και πέθανε. (Βλ. Π.-Ο. Λισαγκαρέ,

Η Ιστορία της Παρισινής Κομμούνας του 1871, εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος.)



και πλούσιοι, καλοί και κακοί», για να αποδείξει την ματαιότητα των εξεγέρσεων και των διεκδικητικών κινημάτων. Ωστόσο, προς μεγάλη μας έκπληξη, ανακαλύπτουμεπαρόμοια λόγια στην ιδεολογία της αμφισβήτησης. Μέσα στις σελίδες μιάςεφημερίδας που μάχεται αδιάλειπτα τον οικονομικό ολοκληρωτισμό, έναςδημοσιογράφος ομολογεί: «Μου φαίνεται κάπως μάταιο και αφελές να νανουρίζεται

κανείς με αυταπάτες, πιστεύοντας ότι μπορεί να ξαναφτιάξει αυτόν τον σάπιο μέχρι μυελού οστέων κόσμο, στον οποίο πάντα θα βασιλεύουν ο νόμος της ζούγκλας και ο νόμος ισχυρότερου. Θαυμάζω απεριόριστα εκείνους οι οποίοι ακόμη το πιστεύουν και αγωνίζονται, και τους εύχομαι καλή τύχη».

Οι γραφειοκράτες θά είχαν -άδικο να ανησυχούν. Οι εχθροί τους βρίσκονται στοίδιο στρατόπεδο. Εστέτ της εξέγερσης, καλλιεργούν την διαύγεια της απελπισίας και τον ηρωισμό της χειρονομίας που όσο πιό μάταιη είναι τόσο πιό όμορφη φαντάζει.Θαρρείς πως ξαναγυρίσαμε στην εποχή κατά την οποία ο καπιταλισμός προχωρούσε

με τεράστια βήματα, συνθλίβοντας κάτω από τις τρομερές προόδους του τηναπόφαση για την καταστροφή του, αφήνοντας στον Ραβασόλ 34 και στους φίλους τουως μοναδική πλέον προοπτική ανατροπής την μαρμίτα. Ωστόσο, αυτός οκαπιταλισμός έφθασε στο σημείο να βαλτώσει και να εκφυλισθεί εντελώς, δενεπενδύει πλέον, δεν έχει πιά δυναμισμό, δεν καινοτομεί παρά μόνο στην διαχείρισητης χρεωκοπίας του. Σιγά-σιγά καταστρέφεται εκ των έσω.

Αυτοί που θα 'πρεπε να είναι οι κληρονόμοι του εργατικού ριζοσπαστικούκινήματος, της Παρισινής Κομμούνας, της Κρονστάνδης, των καταλανικών και αραγωνέζικων κολλεκτίβων του 1937, έγιναν κληρονόμοι της οικονομίας της αγοράς,αφήνοντας να μολυνθούν από την γάγγραινά της. Διακρίνουν τόσο καθαρά τηνπρόοδο του κακού μέσα στην αποσάθρωση των κοινωνιών, ώστε λησμονούν νααφουγκρασθούν τον εαυτό τους, λες και αναπαράγουν την ηρωική χειρονομίαεκείνων των γιατρών που έτρεχαν παλιά στο προσκεφάλι των πανουκλιασμένων,μέχρι να νικηθούν και οι ίδιοι από την αρρώστια.

Η κατάρρευση των πολιτικών ιδεολογιών έχει ξεγυμνώσει την κρυφή προτροπήπου επεφύλασσε σε τόσους ήρωες, μάρτυρες και ηλιθίους την αξιοζήλευτη μοίρα του

να πεθάνεις για την πατρίδα, την θρησκεία, την ελευθερία, το κόμμα ή τηνεπανάσταση. Το αντανακλαστικό του θανάτου χτυπά πλέον χωρίς πρόσχημα ήάλλοθι.

Λυμαίνεται τόσο τους υπερασπιστές της ζωής και του περιβάλλοντος, όσο και τους διαχειριστές της λεηλασίας του πλανήτη. Στοιχειώνει τον αγωνιστή που θυσιάζει την καθημερινή του ύπαρξη χάριν της απίθανης σωτηρίας της ανθρωπότητας, και κυβερνά τον φρενιασμένο χρηματιστή που εργάζεται στις αγορές της τελευταίαςστιγμής, στις οποίες ο παλιός καπιταλισμός χρεώνει με τόκο την προγραμματισμένητου καταστροφή.

Η αναμονή ενός χρηματιστηριακού κραχ προσδίδει στον κόσμο τηςχρηματιστικής κερδοσκοπίας μια αποκαλυπτική χροιά, ικανή να υπερεκτιμήσει ταβραχυπρόθεσμα κέρδη. Όσο περισσότερο διατιμάται η ζωή στο Χρηματιστήριο, τόσοαδειάζει από την ουσία της, τόσο περισσότερο αποδίδει. Το αποτέλεσμα είναι μια

34 Φρανσουά-Ωγκύστ Ραβασόλ (1859-92). Αναρχικός βομβιστής. Πέθανε στην γκιλοτίνα.



μεγάλη σύγχυση και μια απέραντη απελπισία. Και λοιπόν; Μήπως το χάος, ο φόβοςκαι η απόλυτη μοναξιά δεν φυτρώνουν στα εδάφη που οργώνουν οι μαφιόζικες ορδέςτων πολυεθνικών επιχειρήσεων;

Η γελοία ταμπέλα της τρομοκρατίας και της αντιτρομοκρατίας δεν αποτελεί παρά μια διαφήμιση της αγοράς, η οποία αφανίζει τους ενεργειακούς πόρους του

πλανήτη και που, για να αποφύγει τον όλεθρο, προτείνει συμβόλαια προστασίας κατάτης ανασφάλειας.Βρισκόμαστε μπροστά σε μια ετοιμοθάνατη οικονομία που πλουτίζει πουλώντας

το πτώμα της, οι δε αμφισβητίες δεν βρίσκουν τίποτε άλλο να κάνουν παρά νακλείνουν την μύτη τους και να ψωνίζουν.

Το να τρέφουμε την εθελοδουλεία με την απογοήτευση και τον σκοταδισμό τωναυτοκαταστροφικών εξεγέρσεων, δεν προμηνύει καμία νίκη ενάντια στην στρατιάτων σκιών του καπιταλιστικού βανδαλισμού. Πάντα πρόθυμα να υπερεκτιμήσουν τηνδύναμη του εχθρού για να περιορίσουν τις απώλειες σε περίπτωση αποτυχίας, τα

μεγάλα πνεύματα εύκολα μπορούν να διακηρύσσουν ότι το κόμμα του θανάτου είναι αναντίρρητα το πλέον ισχυρό.Ωστόσο, το να επικαλείται κανείς την αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου, τις

περισσότερες φορές δεν αποτελεί παρά το άλλοθι μιάς αυτάρεσκης αδυναμίας. Ηποσότητα είναι η ψευδοπρόφαση μιάς εξουσίας την οποία η ποιότητα μιάςχειρονομίας, μιάς σκέψης, μιάς ζωής έχει την ικανότητα να διαλύσει. Ηαποφασιστικότητα και το δημιουργικό πνεύμα ορισμένων ξέρουν να μηδενίζουνακόμα και τον μεγαλύτερο αριθμό για τον οποίο μπορεί να κομπάζουν οι αντίπαλεςδυνάμεις.

Αν η αναλαμπή της αμφισβήτησης συνεχίσει να υποκύπτει στην σύγχυση πουενσταλάζει στο άτομο και στις κοινότητες η υποταγή στον φετιχισμό του χρήματοςκαι στον οικονομικό ολοκληρωτισμό που ερειπώνει τον πλανήτη, διαφθείρει τις

νοοτροπίες και διαστρεβλώνει τις επιθυμίες, τότε θα αυτοκαταστραφεί με ενδόρρηξη,όπως ακριβώς και το ίδιο το σύστημα που αντιμάχεται. Αν δεν σπεύσει να ποντάρει στην ανάδυση μιάς νέας κοινωνίας για να υποδαυλίσει την φλόγα της ζωής και τηνανάφλεξη της δημιουργίας, τότε θα υποκύψει στα μιάσματα του προστατευτισμούαπό τα οποία πιστεύει ότι προφυλάσσεται, καταφεύγοντας στο καβούκι τηςδιανοουμενίστικης κριτικής.

Όμως, το ζήτημα δεν είναι να ξετρυπώσει κανείς μέσα από την φωλιά του τονλαγό της ελπίδας. Από την ελπίδα, όπως και από την απελπισία, το μόνο πουπροκύπτει είναι η οργή των απογοητεύσεων, καθαρό κέρδος γι' αυτούς πουπαρακεντούν το αίμα της ζωής, κλείνοντας με αυτό τις ρωγμές της εμπορευματικήςτους Βαβέλ.

Είναι πλέον καιρός να αποσυρθούμε από αμφίβολες μάχες που ωφελούν τουςεχθρούς μας. Δεν χρειάζεται να εμπλακούμε στους πολέμους των παγκόσμιωνσυμμοριών, ούτε και να αφήσουμε να μας κατακτήσουν οι αγορές της αγωνίας, τηςανασφάλειας, του φόβου, στις οποίες θα πληρώνουμε όλο και περισσότερα για να

νιώθουμε όλο και χειρότερα.Είναι πλέον καιρός να βασιστούμε σε μια διαφορετική πραγματικότητα: την δική

μας, αυτήν των επιθυμιών μας, της θέλησής μας για ζωή, του οράματός μας για μιαγη ομορφιάς και γονιμότητας.



Ένα τέτοιο σχέδιο δεν πρέπει να συγχέεται ούτε με την έκφραση μιάςεξαπατημένης υποκειμενικότητας, ούτε με αυτό που ο κυνισμός του επιχειρηματικούκόσμου που χάνεται αποκαλεί «ουτοπία». Δεν απευθύνεται σ' αυτούς τους καλήςθελήσεως ανθρώπους, που είναι προάγγελοι των χειρότερων αποτυχιών, απορρίπτει την χριστιανική παρότρυνση «αγαπάτε αλλήλους», της οποίας η αγγελικότητα έχει

στόμα γεμάτο αίμα. Δεν θα μπορούσε να ικανοποιηθεί με μια ηθικήαποφασιστικότητα, η οποία, όσο κι αν αποδειχθεί χρήσιμη στην υπεράσπιση τωνκαταπατημένων δικαιωμάτων, θυσιάζει στον βωμό της αφαίρεσης, τηςδιανοητικότητας, της βιαστικά αναθεωρημένης εκδοχής μιάς πανταχόθεν διάτρητηςκατηγορικής προσταγής. 35

Αυτό που θα αποδιώξει «τον άσχημο και πνιγηρό αέρα μιάς τόσο νοσηρήςεποχής», θα προκύψει από μια συμμαχία μεταξύ της ευαίσθητης ευφυΐας των ατόμωνκαι της αναζήτησης μιάς καθημερινής ευτυχίας. Η υλοποίηση μιάς κοινωνίαςαλληλεγγύης εγγράφεται σήμερα στην ανατροπή των νοοτροπιών και των ηθών που

υποκινεί ένας καπιταλιστικός δυναμισμός, έτοιμος να ξεπεράσει το αρχαϊκό στάδιομιάς οικονομίας που βουλιάζει μέσα στην διαχείριση της χρεωκοπίας της.

Ενάντια στην μομφή της ουτοπίας

Είναι το λιγότερο αστείο να κινδυνεύει κανείς να κατηγορηθεί για ουτοπία απόπολιτικούς των οποίων η πνευματική και φαντασιακή ένδεια οδήγησε όλες τις τάξειςτης κοινωνίας σε απόγνωση, η οποία συνεχώς μεγάλωνε από τον παραλογισμό τουδικού τους συστήματοςδιαχείρισης. Για να μην μιλήσουμε για τους αμφισβητίες στοχαστές, υποψηφίους γιατην αλλαγή φρουράς της γραφειοκρατίας, των οποίων η κενότητα εμπλουτίζεται απόμια μάταιη όσο και θεαματική ανατρεπτική αξίωση.Πέρα από την καταστασιακή σκέψη δεν είδαμε να εμφανίζεται ούτε μια ιδέα που να

μην ανήκει σ' αυτό το σκοροφαγωμένο κάλυμμα, με το οποίο το επεισοδιακόξεσκόνισμα της νεωτερικότητας σκεπάζει τον παλιό κόσμο. Ξετρυπώστε λοιπόν μετάτον Μαρξ, τον Φουριέ, τον Χέλντερλιν και τον Στίρνερ κάτι που να ανοίγει μιαπροοπτική διαφορετική από εκείνη στην οποία το ανθρώπινο ον σκηνοθετείται από τοεμπόρευμα που παράγει!

Η ουτοπία; Ποτέ δεν πάψατε να κυλιέστε μέσα της! Εκθειάσατε την Πολιτεία

35 Ηθική προσταγή που ισχύει απολύτως και άνευ όρων (Καντ).



του Θεού 36 και τις πυρές της· την κοινωνική σταθερότητα του Ρατιέ ντε Βερόν, 37 θωρακισμένη με την ιεραρχία των παππάδων, των πολεμιστών και των εργαζομένωντον εκλεκτό λαό του χιλιαστικού Γ' Ράϊχ· τον εξισωτικό κομμουνισμό και τουςπατερούληδες του λαού· τον καταναλώσιμο σοσιαλισμό, την πώληση του οποίου οι δημοκρατίες των σούπερ-μάρκετ εξασφάλιζαν σε τιμή ευκαιρίας, μέχρι και τον μύθο

της οικονομικής και χρηματιστηριακής ανάκαμψης, που υποσχόταν το χρίσμα τουπλούτου σε όσους το άξιζαν.Το σχέδιο μιάς ανθρώπινης κοινωνίας δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από αυτό που

διαγράφεται στο φως της νέας οικονομίας, μέσα στον ζόφο και τους τελευταίουςσπασμούς μιάς ετοιμοθάνατης οικονομίας.

Πολύ θα 'θελα οι εχθροί του κόσμου των επιχειρήσεων να απέφευγαν τηνγελοιότητα τού να αποκαλούν «νέα οικονομία» την έσχατη φάση ενός καπιταλισμούπου δεν επενδύει πλέον παρά μόνο στο χρηματιστικό κύκλωμα και καταστρέφει ταπάντα, συμπεριλαμβανομένης και της ίδιας του της επιβίωσης, για να συσσωρεύσει

πάνω στην μηδαμινότητα του όντος και του σύμπαντος το υπερτροφικό μάννα τουκέρδους που αποκτήθηκε γρήγορα και ανέντιμα.Θα πρέπει να ανήκει κανείς σ' αυτήν την αγέλη των δημοσιογράφων, που

γαβγίζουν μόλις ακούσουν τον ήχο της μπότας του αφεντικού-σκλάβου, για να ντύνει με σύγχρονο ένδυμα την φθορά του παλιού συστήματος που οικονομοποιεί τονάνθρωπο με στόχο την υπεραξία, και να ενισχύει την κίνηση αυτής της νομισματικήςσβούρας που στριφογυρίζει σε μια χρηματιστηριακή πλατφόρμα της οποίας οι δύοπυλώνες που την στηρίζουν, η παραγωγή και η κατανάλωση, καταρρέουν.

Αν υπάρχει μια νέα οικονομία, είναι αυτή που ποντάρει στην χρήση πηγώνενέργειας που παρέχονται δωρεάν από το φυσικό περιβάλλον, χωρίς να χρειάζεται ναεξαχθούν βιαίως από την γη, τους ωκεανούς, τον αέρα, το ορυκτό, φυτικό, ζωϊκό και ανθρώπινο βασίλειο.

Αν συνειδητοποιήσουμε την οικονομική μετάλλαξη που συντελείται, σημαίνει ότι προετοιμάζουμε τον έλεγχο μιάς εμπορευματικής επανάστασης της οποίας ταδιάσπαρτα ρυάκια θα σχηματίσουν ποταμούς. Όλες οι επαναστάσεις που γνώρισε ηιστορία υπαγορεύονταν από οικονομικές επιταγές, ενώ η ανθρώπινη συνείδησηπάντοτε παρεμβαλλόταν θερίζοντας μόνο ήττες -είτε επρόκειτο για τακομμουναλιστικά κινήματα του 12ου και του 13ου αιώνα, είτε για τα ανθρώπινα

36 De Civitate Dei: κορυφαίο σύγγραμμα του Αγίου Αυγουστίνου, απολογητικό τουΧριστιανισμού και μια πρώτη χριστιανική φιλοσοφία της Ιστορίας. Γράφτηκε ως απάντησηστον ισχυρισμό των ειδωλολατρών ότι η απομάκρυνση από τους αρχαίους θεούς ήταν ηαιτία της κατάληψης της Ρώμης από τον αρχηγό των Βησιγότθων Αλάριχο Α'. Στην αρχήανασκευάζει αυτόν τον ισχυρισμό αποδίδοντας την καταστροφή της Ρώμης στην πολυθεΐακαι την διαφθορά της, ενώ συνεχίζει με μια αναδρομή στην ιστορία της ανθρωπότητας.Πιστεύοντας πως ό,τι συνέβη και ό,τι μέλλει να συμβεί είναι προκαθορισμένο σύμφωνα μετην θέληση του Θεού, αντιπαραθέτει στην πολιτεία των ανθρώπων (που συμβολίζει το μηιδανικό), την πολιτεία του Θεού (το ιδανικό). Η

Εκκλησία του Χριστού εκπροσωπεί στην γη την πολιτεία του Θεού και μόνο μέσω αυτήςμπορεί κανείς να την προσεγγίσει. Έτσι ο Αυγουστίνος, σε αντίθεση με τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, αρνείται την δυνατότητα μιάς ιδανικής ανθρώπινης πολιτείας.

37 Ρατιέ ντε Βερόν (;-974). Επίσκοπος της Βερόνας και διαπρεπής θεολόγος.



δικαιώματα, την Κομμούνα, τα Εργατικά Συμβούλια, είτε για τις κολλεκτίβες του1937.

Ας πάψουμε να αγνοούμε αυτό που συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας: σεεξέλιξη βρίσκεται μια επανάσταση που είναι υπέρμαχος της επιστροφής στην αξίαχρήσης, της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της φυσικής γονιμότητας

του εδάφους και των ωκεανών, του τέλους της δουλικής εργασίας και του βασιλείουτης επινοητικότητας. Πρόκειται ακριβώς για μια οικονομική επανάσταση που θαπροσπαθήσει να μας πλανέψει, χρησιμοποιώντας ως δέλεαρ το ανανεωμένοεμπόρευμα. Στο χέρι μας είναι να την ξεπεράσουμε, καθιερώνοντας τηνχαριστικότητα της ζωής.

Περί του διφορούμενου χαρακτήρα της ηθικής και της βίας που εμπεριέχει ηαντίθεση προς τον εμπορευματικό ολοκληρωτισμό

Όπως η κοινοβουλευτική δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα γεννήθηκαν

από την ελεύθερη ανταλλαγή και τους επιθανάτιους σπασμούς του ΠαλαιούΚαθεστώτος, που τα εμπόδιζαν έως τότε, έτσι και η άμεση δημοκρατία και ταδικαιώματα του ανθρώπινου όντος είναι καρπός μιάς μετάλλαξης, κατά την οποία ηοικονομική ακινησία, που προερχόταν από την λεηλασία των φυσικών πόρων,παραχωρεί την θέση της σε μια οικονομία που αντλεί κέρδος και δυναμισμό από μια

νέα συμμαχία με την φύση. Όσο η αμφισβήτηση της εμπορευματικής τυραννίας δεν ποντάρει στην ανάπτυξη

των εναλλακτικών μορφών ενέργειας και της γεωργίας που επαναφυσικοποιείται, όσοδεν συνειδητοποιεί ότι ένας νέος τρόπος παραγωγής υπονομεύει το κλειστό σύστηματης ανταλλακτικής αξίας, τόσο θα παραμένει φυλακισμένη μέσα στην διανοητικήστενότητα και την μικροψυχία που χαρακτηρίζουν τους εγκλωβισμένους στοκαταφύγιό τους και την κερδοσκοπική τους φούσκα χρηματιστές του νεκρούπλανήτη.

Με το να παραμένει κολλημένη στο πτώμα για να καταγγείλει την σταδιακήαποσύνθεσή του, η συνείδηση του κόσμου που σαπίζει τρέφει τις κάμπιες μιάς

νεκρής σκέψης. Απόδειξη, οι δύο κύριες εκδηλώσεις με τις οποίες το κίνημα τηςαμφισβήτησης αφυπνίζει το ενδιαφέρον του μιντιακού θεάματος: η βία, πουαντιστοιχεί στην αυτοκαταστροφική βία του αρχαϊκού καπιταλισμού, και η ηθική,σύμφυτη της νεοκαπιταλιστικής αντίληψης ενός «καθαρού εμπορεύματος».

Η βία. Το να καταστρέφεις αντί να δημιουργείς, υπακούει σε μια χρηματιστικήλογική που θυσιάζει την αξία χρήσης στον βωμό της ανταλλακτικής αξίας. Το να μηνέχεις να αντιπαραθέσεις κάτι άλλο σε εκείνους που βγάζουν στον πλειστηριασμό τιςδημόσιες υπηρεσίες, που στοιβάζουν τα πλήθη των μαθητών, που διαλύουν την

υγεία και την εκπαίδευση, που προωθούν μια πολιτική γκέτο και εξαθλίωσης, πέρααπό τον εμπρησμό μιάς τράπεζας ή ενός φαστφουντάδικου είναι άχρηστο, γελοίο και απαίσιο.

Άχρηστο το σπάσιμο των τζαμιών, εν συγκρίσει με την ασύδοτη κερδοφορία πουλεηλατεί και στειρώνει! Αντιθέτως, πού είδαμε τους διαδηλωτές να εμποδίζουν τοκλείσιμο των μικρών σχολείων, των ταχυδρομικών γραφείων, των κέντρωνπερίθαλψης, των σιδηροδρομικών σταθμών, να καταλαμβάνουν τα εργοστάσια για νατα διευθύνουν, να απαιτούν την δωρεάν μετακίνηση με τραίνα, λεωφορεία, μετρό, να



ξεριζώνουν τα μεταλλαγμένα φυτά, να μποϋκοτάρουν τα βλαβερά ή άχρησταπροϊόντα, προτείνοντας ποιοτικά αγαθά;

Γελοίος ο πόλεμος των συμβόλων,· στον οποίο το γκρέμισμα ενός πυργίσκου τουκεφαλαίου σού δημιουργεί την αυταπάτη ότι έχει καταληφθεί και το φρούριο. Ηαφαίρεση δεν είναι παρά εκείνο το παλιό ουράνιο πνεύμα που μας ξεριζώνει από την

γη και από την ζωή.Απαίσια, τέλος, η υπακοή στους μηχανισμούς που οικονομοποιούν το ανθρώπινοον και μετατρέπουν την εκτόνωση, την εκδίκηση, την πέτρα μέσα στο τέλμα, σε φόροτιμής προς την παραβίαση του απαγορευμένου, στην έξοδο από την συγκράτηση,στην τυφλή βία της μνησικακίας, στην οποία η απέχθεια για την ζωή ανοίγει τηνόρεξη για τον θάνατο.

Το να θυσιάζεις στον βωμό της ληστρικής επιθετικότητας της αρχαϊκήςοικονομίας, του μιλιταριστικού συναγωνισμού και ανταγωνισμού της, της ματαίωσηςκαι των αντισταθμιστικών εκρήξεων, σημαίνει ότι συντάσσεσαι με την πλευρά της

κυρίαρχης αταξίας.Είτε η άρνηση της ολοκληρωτικής οικονομίας θα οικοδομήσει την νομιμότητάτης πάνω στην νέα οικονομία, η οποία, χωρίς να το θέλει, θέτει τα θεμέλια μιάςαληθινής ανθρώπινης προόδου, είτε θα ενισχύσει εκείνο το ψέμα σύμφωνα με τοοποίο δεν υπάρχει σωτηρία παρά μόνο σ' αυτήν την αναπόφευκτη καταδίκη, στηνοποία η οργή έχει τα χέρια λερωμένα από την παγκόσμια καταστροφή.

Η ηθική. Όταν ο Τζόζεφ Τόμπιν 38 διατύπωσε την ιδέα να φορολογούνται όλα τασυσσωρευμένα μέσα στο κλειστό κύκλωμα της χρηματιστηριακής κερδοσκοπίαςκεφάλαια, περιοριζόταν απλώς στο να συστήσει μια θεραπευτική αφαίμαξη, ικανή νααποτρέψει την ρήξη ανευρύσματος της νομισματικής υπερτροφίας, που θααντιπροσώπευε ένα παγκόσμιο χρηματιστηριακό κραχ.

Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι η φορολόγηση της χρηματιστηριακήςκερδοσκοπίας, αλλά η διάθεσή της. Υιοθετώντας την ιδέα του Τόμπιν, το κίνημα τηςαμφισβήτησης κινδυνεύει λιγότερο να κατηγορηθεί ότι εξυγιαίνει το καθεστώς τηςεμπορευματικής τυραννίας, παρά για το λάθος του να μην ξέρει τι να κάνει τοπαρακρατημένο χρήμα και να το εισάγει εκ νέου στα επιχειρηματικά κυκλώματα. Ηδιαγραφή του χρέους των φτωχών χωρών θα ωφελήσει τα διεφθαρμένα καθεστώταπου καταδικάζουν τους πληθυσμούς στην εξαθλίωση, ενώ η αποδέσμευση τωνπλουσίων κρατών από τις υποχρεώσεις τους, όσον αφορά τις δημόσιες υπηρεσίες, θαοδηγήσει σε ένα παρόμοιο αποτέλεσμα.

Cui prodest? 39 Ποιόν θα ωφελήσει η φορολόγηση του χρηματιστηριακούπαρασιτισμού, αν αυτή δεν ενταχθεί σε ένα μεταβατικό πρόγραμμα, στο οποίο ηδιαχείριση των κεφαλαίων θα ανατεθεί σε μια ομοσπονδία συλλογικοτήτων πολιτών,οι οποίοι έχουν συνείδηση των στόχων που προϋποθέτει η αληθινή νέα οικονομία;

Τα χρήματα που θα αποσπάσουμε, νομίμως ή παρανόμως (δεν πρέπει νααπορρίψουμε εκ των προτέρων τις πράξεις αλληλεγγύης της πληροφορικήςπειρατείας), από τον σφετερισμό των δημοσίων αγαθών, που συνιστά την

38 Τζόζεφ Τόμπιν (1918-2002). Διαπρεπής Αμερικανός οικονομολόγος, οπαδός τουκεϋνσιανισμού. Το 1981 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ.

39 Λατινικά στο κείμενο: Ποιός ωφελείται;



χρηματιστηριακή κερδοσκοπία, επιθυμούμε να τα διαθέσουμε στα εξής μέτρα:-στην χορήγηση σε κάθε άτομο άνω των 18 ετών ενός επιδόματος επιβίωσης που

θα επιτρέπει την ελεύθερη άσκηση των δημιουργικών δραστηριοτήτων του·-στην χρηματοδότηση, στην ανασυγκρότηση, στον εκσυγχρονισμό και στην

δωρεάν παροχή των δημοσίων υπηρεσιών, με προτεραιότητα την εκπαίδευση και την

υγεία·-στην αρωγή της ανασυγκρότησης του περιβάλλοντος και της κατοικίας· -στην αρωγή των τοπικών συλλογικοτήτων, επιφορτισμένων να παρεμβαίνουν μετρόπο δημιουργικό χάριν των ατόμων με ψυχολογικά ή υλικά προβλήματα·

-στην αρωγή της φυσικής γεωργίας και του ποιοτικού ελέγχου των προϊόντων·-στην αρωγή της ανάπτυξης των φυσικών, μη ρυπογόνων και δωρεάν πηγών

ενέργειας·-στην αρωγή της αποδεσμευμένης από τον έλεγχο των φαρμακευτικών και

τεχνολογικών μαφιών επιστημονικής έρευνας. Πιστοποίηση του αποκλειστικά

ανθρωπιστικού χαρακτήρα των διεξαγόμενων πειραμάτων-στην μέσο- ή μακροπρόθεσμη κατάργηση, βάσει των μέσων και των συνθηκώντης εποχής μας, του χρήματος και της ανταλλακτικής αξίας, σύμφωνα με τιςμεθόδους που ενέπνευσε και δίδαξε πολύ νωρίτερα η εμπειρία των κολλεκτίβων τηςΚαταλωνίας το 1937.

Η θεμελίωση μιάς ανθρώπινης κοινωνίας

Το να ξερνάει κανείς, μέσα στους δρόμους, τις βιαιότητες της παγκόσμιαςλεηλασίας και να προσφέρει μια ηθική εξυγίανση στην επιχειρηματική αποσύνθεση,δεν είναι παρά μια αυτάρεσκη πτώση στην παγίδα μιάς ετομοθάνατης οικονομίας.

Πρέπει να προλάβουμε τις κοινωνικές αλλαγές που αναγγέλλει η νεοκαπιταλιστική αναδιάρθρωση του φυσικού περιβάλλοντος. Για να εμποδίσουμετην νομισματική υπερτροφία να μας παρασύρει στην δίνη της βαθμιαίας τηςενδόρρηξης, δεν βλέπω άλλον τρόπο από το να διαμορφώσουμε περιοχές εκτόςεπιρροής της, τόπους που θα ευνοούν τις καθημερινές μας επιθυμίες, ζώνες στιςοποίες θα αρχίσουν να εκδηλώνονται τα αποτελέσματα της εναλλακτικής οικονομίας.

Δεν θα χρειαζόταν να υπενθυμίσω αυτά τα πρόδρομα σημάδια, τα οποίασυνδέονται άρρηκτα με το κάλεσμα για μια Διεθνή του Ανθρωπίνου Γένους 40 και τηνΟικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ,41 αν οι δήθεν εχθροί τηςοικονομικής τυραννίας δεν ζωγράφιζαν ακατάπαυστα, με τα πινέλα της δυστυχούςσυνείδησης, τον πίνακα ενός υφιστάμενου ανεπανόρθωτη κακοποίηση κόσμου,πίνακα που αποτελεί και την μοναδική προοπτική γι' αυτούς.

1. Η επιστροφή στην αξία χρήσης του εμπορεύματος

Η ανάπτυξη μιάς έπαναφυσικοποιημένης γεωργίας, το τέλος της πυρηνικήςβιομηχανίας, η χρήση ανεξάντλητων πηγών ενέργειας, η προβλέψιμη εγκατάλειψη

40 Ελληνική μετάφραση, εκδόσεις Βάνιας, υπό έκδοση.41 Ελληνική μετάφραση, εκδόσεις Βάνιας.



της πετροχημικής παραγωγής, η ανάπτυξη ενός κριτικού καταναλωτισμού -ο οποίοςαποποιείται τα άχρηστα ή βλαβερά προϊόντα και υπηρεσίες, χάριν αγαθών πουεναρμονίζονται καλύτερα με την ζωή, η οποία αποκαλύπτει την κρυφή πλευρά τηςκαθημερινής ύπαρξης- διαμορφώνουν ένα πεδίο στο οποίο καρποφορούν οι ριζοσπαστικότερες ιδέες τής, ακόμα παραγνωρισμένης, επανάστασης του Μάη του

1968: η δημιουργία εκτοπίζει την εργασία· η θέληση για ζωή καταστρέφει τηνθέληση για δύναμη· η απόλαυση του εαυτού και της γης αναιρεί την εκμετάλλευση,την ληστρική ιδιοποίηση, την θυσία και την παραίτηση· η συνείδηση του σώματοςθέτει τέλος στον διαχωρισμό διανοητικού και χειρωνακτικού, η αυθεντικότητακαθιστά γελοίους «αυτούς που», όπως λέει ο Λα Μπρυγιέρ, 42 «αντλούν τόσοματαιότητα όσο και κύρος από το ότι ήξεραν, σ' όλη τους την ζωή, να εξαπατούν τουςάλλους».

Αυτό που προβλέφθηκε ως η μεγαλύτερη μετά την αγροτική επανάσταση της νεολιθικής εποχής ιστορική αλλαγή, συντελείται σήμερα, όχι έτσι όπως θα θέλαμε,

αλλά σύμφωνα με τις νέες επιταγές του εμπορεύματος: δημιουργία ενός κέρδουςδίκαιου και ωφέλιμου για το κοινό καλό, κατανομή των περιορισμών και τωνελευθεριών, εξισορρόπηση της προσφοράς και της ζήτησης, προώθηση τουηδονισμού, τερματισμός των βλαβερών επιπτώσεων της βιομηχανίας, υπεροχή τηςαξίας χρήσης έναντι της εμπορευματικής αξίας, κυριαρχία της ποιότητας επί τηςποσότητας. Όπως η πρόοδος, που εμπλουτίζει με ανέσεις και παρηγοριά την θλιμμένηεπιβίωση του ανθρώπου, έτσι και η εμπορευματική επανάσταση, την οποία βιώνουμε,είναι αναγκαία και ανεπαρκής.

Όσο ωφέλιμα κι αν είναι η αρχή της μισθολογικής ισότητας και το μέλημα για«καθαρό» εμπόρευμα, που εξυγιαίνουν την παραγωγή και την κατανάλωση, έχουμεμάθει ότι μια οικονομία στην υπηρεσία του ανθρώπου θέτει πρώτα τον άνθρωπο στην

υπηρεσία της οικονομίας. Οι καλοί ποιμένες της υπεραξίας ξεκινούν πάντα ταΐζονταςτο κοπάδι προτού το στείλουν στο σφαγείο.

Η ποιότητα των πραγμάτων δεν είναι παρά μια απάτη, αν. δεν απορρέει από τηνποιότητα των όντων. Δεν θέλουμε πλέον η ελευθερία των ανθρώπων να καθορίζεται από την εμπορευματική ελευθερία, θέλουμε η ελεύθερη χρήση της ζωής νακαταργήσει την ανταλλακτική αξία σε όλες της τις μορφές.

2. Οι τοπικές συλλογικότητες και η άσκηση μιάς άμεσης δημοκρατίας

Απογυμνωμένη από το θεϊκό της δίκαιο κατά την διάρκεια της ΓαλλικήςΕπανάστασης, υπονομευμένη από την δημοκρατία της ελεύθερης ανταλλαγής τηνοποία διέδιδε η οικονομία της κατανάλωσης, η πατριαρχική εξουσία δεν έπαψε ναπαρακμάζει εδώ και δεκαετίες. Οι δικτάτορες, μέσω των οποίων ενσαρκωνόταν,άρχισαν να σπανίζουν, η κρατική εξουσία αποσυντίθεται. Δεν υπάρχουν πλέον ούτεθεόσταλτοι άνδρες, ούτε πατερούληδες των λαών, ούτε ηγέτες κάθε είδους, ούτεαστικές ή αστυνομικές δημοκρατίες. Πλέον δεν διακρίνει κανείς καθαρά πού είναι η

42 Ζαν ντε Λα Μπρυγιέρ (1645-96). Γάλλος ακαδημαϊκός και συγγραφέας. Σε μια μετάφρασητου Θεοφράστου προσέθεσε το έργο του Χαρακτήρες, στο οποίο περιγράφει πολύ γλαφυρά,αλλά και με σκληρή γλώσσα, τα ήθη του καιρού του.



βάση και πού η κορυφή, όσο το χάος μιάς οικονομίας που κινδυνεύει, ρουφά μέσαστις τελευταίες δίνες του τους θύτες και τα θύματα του έσχατου κέρδους.

Μέσα σε ένα σύμπαν έρμαιο του σκότους και της καταχνιάς που γεννά ητυραννία των διακυμάνσεων των χρηματιστηριακών τιμών, τα προμηνύματα μιάςοικονομίας περιβαλλοντικής ανασυγκρότησης αποκαλύπτουν ζώνες ισοστάθμισης,

στις οποίες η αντίσταση και η πολιτική συμβίωσης γεννούν οργανώσεις πολιτών.Ουδείς θα εκπλαγεί για το ότι ανάμεσα στην αδράνεια του παρελθόντος και τιςαβεβαιότητες του παρόντος αυτές εμπεριέχουν τις ελλείψεις και τις επαγγελίες τουκινήματος αμφισβήτησης.

Η μεταβατική ύπαρξή τους και η προοπτική του αναγκαίου τους ξεπεράσματοςθέτουν τρία σημαντικά ερωτήματα. Από τι πρέπει να απαλλαγούν; Πώς θα ήτανεπιθυμητό να λειτουργούν; Σε ποιούς στόχους πρέπει να επικεντρωθούν;

Κριτική των συνελεύσεων ή των οργανώσεων πολιτώνΣτον βαθμό που το Κράτος, με μέλημα ουσιαστικά την αποδοτικότητα, άρχισε

να διαχειρίζεται το κοινό καλό με την περιφρόνηση που θα επεδείκνυε ένας ιδιωτικόςοργανισμός, ο αριθμός και η σπουδαιότητα των οργανώσεων πολιτών, τωνσυνεταιριστικών οργανώσεων, των μη κυβερνητικών οργανώσεων, δεν έχουν πάψει

να αυξάνονται, αναλαμβάνοντας κατά κάποιον τρόπο τον ρόλο και τις λειτουργίεςπου παραδοσιακά είχαν ανατεθεί σ' αυτό. Αυτές οι οργανώσεις εγγράφονται στηνκατηγορία εκείνου του κριτικού καταναλωτισμού, ο οποίος, απαιτώντας καλύτερηςποιότητας προϊόντα, επηρεάζει την αγορά της μεγάλης διανομής και συμβάλλει στηναποκατάσταση μιάς αξίας χρήσης που θυσιάστηκε εδώ και δεκαετίες στον βωμό τηςανταλλακτικής αξίας.

Η επαγρύπνησή τους, όσον αφορά τις διατάξεις που θα μπορούσαν να βλάψουντην υγεία, την ηρεμία, την αξιοπρέπεια, τις ελευθερίες του πολίτη, τις κάνει ναπεριορίζονται συνήθως σε μια θέση άμυνας. Στην καλύτερη περίπτωση, προσφεύγουνσε μορφές πολιτικής ανυπακοής και παθητικής αντίστασης. Η τακτική του Γκάντι που χρησιμοποιήθηκε με αρκετή επιτυχία από την Greenpeace, περιόρισε για κάποιοδιάστημα την αποψίλωση των δασών, την λεηλασία των ωκεανών, την καταστροφήτων τοπίων, την δήλωση της χλωρίδας και της πανίδας, ωστόσο, αν και έχει δρομολογηθεί η ιδέα της απελευθέρωσης των εδαφών από τον εμπορευματικόέλεγχο,δεν υπάρχει κανένα σχέδιο μιάς νέας κοινωνίας για να την στηρίξει. Παντούαπουσιάζουν τρομακτικά η φαντασία, η δημιουργικότητα και η τόλμη, τις οποίεςαπαιτεί το έργο μιάς πολιτικής συμβίωσης που οραματίζεται την βελτίωση τηςκαθημερινής ζωής και του περιβάλλοντός της.

Η τάση προς την προστατευτική αναδίπλωση ευνοεί συντεχνιακές μορφές,δίνοντας προτεραιότητα σε μερικές διεκδικήσεις, αφαιρώντας από τις επιχειρηματικέςδραστηριότητες την σφαιρική προοπτική που είναι η μόνη που μπορεί να τιςενισχύσει και να τις βελτιώσει. Η έλλειψη δημιουργικής θέλησης εκθέτει τιςοργανώσεις πολιτών στον κίνδυνο του απομονωτισμού, του σεχταρισμού και τηςαυτοκαταστροφής. Το να προστατεύεται κάποιος από έναν κίνδυνο χωρίς ναδημιουργεί τις συνθήκες εξάλειψής του, είναι σαν να μάχεται τον φόβο με ένανμεγαλύτερο φόβο: η αγορά της ανασφάλειας κάνει ακριβώς το ίδιο.

Μήπως η επανεμφάνιση, στην σκηνή της ιστορίας σαν φάρσας, της



συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, που παριστάνει το προφυλακτικό κατά τηςαυταρχικής εργοδοτικής διείσδυσης, δεν αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα τηςάνεσης με την οποία οι παλιές συνενοχές αναβιώνουν σήμερα, παρά τουςμυκτηρισμούς του παρελθόντος;

Τέλος, μήπως πρέπει να υπενθυμίσουμε, όπως είχε ήδη υπογραμμίσει ο Μαρξ,

ότι ο πολίτης δεν είναι το συγκεκριμένο [concret] άτομο; Εφ' όσον αναλαμβάνει τιςευθύνες του, ο πολίτης είναι η κριτική συνείδηση του πολιτικού και κοινωνικούθεσμού που τον παράγει. Αναλαμβάνει έναν ρόλο, χωρίς να δημιουργείται έτσι ωςένα ιδιαίτερο, μοναδικό και απελευθερωμένο ανθρώπινο ον.

Τα δικαιώματα του ανθρώπου δεν έχουν ποτέ ξεπεράσει τα δικαιώματα τουπολίτη. Όσο αναγκαία κι αν αποδείχθηκαν στον αγώνα ενάντια στην αυθαιρεσία και την τυραννία, εξακολουθούν να σημαδεύονται από την σφραγίδα μιάς κοινωνικήςαπάτης, που παραχωρεί στον πολίτη μια ελευθερία την οποία αρνείται στο ον τωνεπιθυμιών.

Εφ' όσον για να εφαρμοσθεί, η ηθική απαιτεί την συνδρομή των νόμων, πρέπει να εκληφθεί ως μια εφήμερη διάθεση, ως η έκφραση μιάς ιδιότητας του πολίτη πουεπιζητά κάποιο ξεπέρασμα. Ελλείψει τούτου, οι ιδέες, ξεκομμένες από την ζωή, δενθα πάψουν ποτέ να ανασύρουν από το παρελθόν την επίκληση της θυσίας, τηνδιανοητική απόφραξη του αγωνιστή, την αυταπάρνηση, από την οποία το ΆγιοΠνεύμα των επαναστάσεων και των αντεπαναστάσεων αντλεί δύναμη για ναοδηγήσει στο μηδέν τις ορδές της μνησικακίας.

Οργανωτικές αρχές των τοπικών συνελεύσεωνΗ μάχη για την ζωή επιβάλλει το πέρασμα από την πολιτική αντίσταση και την

παθητική ανυπακοή στην συλλογική δημιουργία νέων κοινωνικών σχέσεων. Ησυνείδηση του πολίτη δεν θα ξεφύγει από τους αρχαϊσμούς του παλιού κόσμου, ανδεν ξεκινήσει το ξεπέρασμά της μέσω ενός σχεδίου στο οποίο η ευτυχία του καθενόςθα εγγυάται την ευτυχία όλων.

Διόλου δεν μας ενδιαφέρει το ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ συμμοριώνεπιχειρηματιών που εκμεταλλεύονται ανενδοίαστα τον κόσμο, πόσω μάλλον οανταγωνισμός και οι πελατειακές σχέσεις στον βωμό των οποίων θυσιάζουν οι αμφισβητίες κατά το παράδειγμα των πολιτικών φατριών.

Καθήκον μας είναι να χειραφετήσουμε τον άνθρωπο από όλες τις μορφέςοικονομίας που βασίζονται στην εκμετάλλευση της φύσης και ανθρώπου απόάνθρωπο, να τον απαλλάξουμε από την μέγγενη του υπερκέρδους που τον πνίγει, ναθεμελιώσουμε επιτέλους πεδία απελευθερωμένα από τον έλεγχο του εμπορευματικούολοκληρωτισμού, διότι από εκεί ακριβώς ξεκινά μια αληθινή κοινωνικήανοικοδόμηση. Γι' αυτόν τον λόγο, ό,τι επιχειρείται τοπικά πρέπει να συλλαμβάνεται βάσει μιάς παγκόσμιας προοπτικής.

Διακηρύσσοντας ότι αρνούμαστε την απανθρωπιά, τον φόνο, την βαρβαρότητα,την ωμότητα, ότι αποκηρύσσουμε την περιφρόνηση της γυναίκας, του παιδιού και,άρα, του άνδρα, ότι απορρίπτουμε την καταπιεστική βία, είτε προέρχεται από έναδιεθνές λόμπυ, είτε από μια πολιτική φατρία, είτε από τις συμμορίες της γειτονιάς,σημαίνει ότι δημιουργούμε καταστάσεις που απαγορεύουν την ύπαρξη ή τηνεπανεμφάνισή τους.

Η παρακμή της οικονομίας της εκμετάλλευσης και η προφανής αποτυχία των



διαφόρων κυβερνήσεών της -από τον δεσποτισμό έως τον κοινοβουλευτισμό-αποκλείουν εφ' εξής όλες τις μορφές κοινωνικής οργάνωσης που έχουν εφαρμοσθεί μέχρι τις μέρες μας από και για τιςμάζες των ατόμων που έχουν στερηθεί μια αληθινήελπίδα ζωής.

Η επανεμφάνιση, στην Ευρώπη, λαϊκίστικων κινημάτων που εξυμνούν την

νοσταλγία των παλιών τυραννιών, υπογράμμισε με τρόπο γελοιογραφικό τηνκατάρρευση ενός πολιτικού συστήματος, το οποίο, υπό το πρόσχημα τηςεκπροσώπησης των πολιτών, δεν εκπροσωπεί πλέον παρά μονάχα τον εαυτό του.

Απασχολημένοι περισσότερο με την διαχείριση των απολαβών τους και τιςπολιτικές τους αντιπαλότητες παρά με το κοινό καλό, οι εκλεκτοί του έθνους έχουναποκοπεί από την κοινωνική πραγματικότητα και από τα προβλήματα τηςκαθημερινής ζωής.

Η κρίση της πολιτικής που εξειδικεύεται στην διαχείριση της κοινωνικήςχρεωκοπίας, είναι αντανάκλαση μιάς κρίσης σύμφυτης με μια οικονομία που έχει

πάψει να επενδύει στην παραγωγή ζωτικών τομέων, κλείνει τα εργοστάσια,αποδιαρθρώνει τις δημόσιες υπηρεσίες και, αφοσιωμένη πρωταρχικά στηνχρηματιστηριακή κερδοσκοπία, έχει ως μοναδικό στόχο να αποσπάσει, ανάλογα μετην περίπτωση, τα κέρδη στοιχημάτων με αντίκρισμα το μηδέν.

Αν δεν θέλουμε να πνιγούμε στα απόνερα μιάς κοινοβουλευτικής δημοκρατίαςσαπισμένης από την διαφθορά, διαβρωμένης από τις δημαγωγικές πελατειακέςσχέσεις, τυφλωμένης από το βραχυπρόθεσμο κέρδος, είναι καιρός να εφαρμόσουμεμια πολιτική συμβίωσης, η οποία ως κύριο μέλημα θα έχει την βελτίωση τηςκαθημερινής ζωής.

Εδώ και δεκαετίες, οι ψηφοφόροι έρχονται αντιμέτωποι με μια εναλλαγή στηνεξουσία, κατά την οποία η αριστερή ανικανότητα και η δεξιά ανικανότηταδιαδέχονται απαράλλακτα η μία την άλλη, μαζί με όλη την ακολουθία τωνκαταχρήσεων, της δημαγωγικής πλειοδοσίας και της υποταγής στις πολυεθνικές.

Η απογοήτευση, η μνησικακία, ακόμη και η μαζοχιστική γοητεία, οι οποίεςαποκαλύπτουν τόσο κυνισμό, τόση περιφρόνηση και τόση άγνοια εκ μέρους εκείνωνπου υποτίθεται ότι μας κυβερνούν, όχι μόνο καταλήγουν να συνδυάσουν μέσα σεέναν ιλιγγιώδη παροξυσμό ματαιώσεων τον φετιχισμό του χρήματος με την ιδεολογίατου αποδιοπομπαίου τράγου, αλλά και κινδυνεύουν να παρασύρουν σε μια παρόμοιασυγκινησιακή σύγχυση τα πλήθη που είναι αποφασισμένα να αντιπαρατάξουν ταοδοφράγματα του ανθρωπιστικού Λόγου απέναντι στο ξέσπασμα μιάς βαρβαρότητας,που επαναφέρει τους αρχαϊσμούς της αγροτικής νοοτροπίας: τον εθνικισμό, τονφυλετισμό, την ξενοφοβία, τον φανατισμό, τον φονταμενταλισμό και τηνπατριαρχική εξουσία.

Το «ενιαίο μέτωπο» ενάντια στον λαϊκισμό που εκτοξεύει τους σταλινικούς και φασίζοντες βορβορυγμούς του, δεν αποτελεί ένα πρόγραμμα, είναι μια υπεκφυγή πουμπορεί και να στοιχίσει ακριβά αν μια νέα μορφή διακυβέρνησης του κοινού καλούδεν αντικατασταθεί από μια πολιτική εξανθρωπισμού, πρόθυμη να αφουγκρασθεί τιςέγνοιες καθενός για το σπίτι του, τον δρόμο του, το χωριό του, την γειτονιά του, ταεσωτερικά και εξωτερικά τοπία του.

Το άτομο ήταν ανέκαθεν στην υπηρεσία της κοινότητας, είναι καιρός να τεθεί και η κοινότητα στην υπηρεσία του ατόμου. Είναι καιρός η ατομική συνείδηση να



αντικαταστήσει την τύφλωση της αγέλης. Η άρνηση της εμπορευματικής κοινωνίας υποδηλώνει την δημιουργία μιάς κοινωνίας του ζώντος.

Ο τρόπος διακυβέρνησης που πρότεινε ο Μοντεσκιέ έχει πλέον φάει τα ψωμιάτου. Η άμεση δημοκρατία πρέπει να αποτελέσει το ξεπέρασμα της κοινοβουλευτικήςδημοκρατίας. Με την έλευση νέων αξιών, θα υπογραμμίσει την υπεροχή της

ευαίσθητης ευφυΐας και της προσωπικής σκέψης απέναντι στο πνεύμα της αγέλης,στον νόμο της φατρίας, στον μυστικισμό τού να ανήκεις σε μια ομάδα, στηνεξάρτηση από τις πελατειακές σχέσεις, στην υπακοή σε μια υπέρτατη εξουσία. Τοπλήθος είναι ένα ανεγκέφαλο τέρας, το οποίο η ανθρώπινη συνείδηση κάποιων είναι αρκετή για να σκοτώσει.

Η άσκηση της άμεσης δημοκρατίας προϋποθέτει την εξής αρχή: το ανθρώπινο υπερέχει του αριθμού.

Η μαθηματική επιστήμη που καλείται να βάλει το νυστέρι στις πολιτικέςαποφάσεις, έχει την κακή τάση να μετατρέπει τον καθένα σε στατιστικό στοιχείο,

καθιστώντας τον τυφλό αντικείμενο μιάς ουρανόπεμπτης λογιστικής που καταλήγει πάντα να κυβερνά την δυστυχία.Δυστυχώς, γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά πώς ο ποσοτικός κρετινισμός ξέρει να

επικαλείται την δημοκρατία προκειμένου, εν συνεχεία, να την συνθλίψει καλύτερα υπό τις χειρότερες δικτατορίες, ή μετατρέποντάς την σε άντρο ιδιωτικώνσυμφερόντων. Αυτός ανέβασε στην εξουσία τον ναζισμό, τον φασισμό, τονσταλινισμό, τον ιντεγκρισμό, 43 την πολιτική διαφθορά και αυτόν τονκοινοβουλευτισμό που τόσο πολύ αγνοεί την ζωή, ώστε ναισχυρίζεται ότι την τρέφει με το κουτόχορτο της δημαγωγίας και της μαφιόζικηςπροστασίας. Αρκεί να κάνεις ανθρώπους και λαούς να καταπίνουν δεντρογαλιές για

να χέσουν οχιές. 44

Δεν θέλουμε ούτε να αποσιωπήσουμε ούτε να συσκοτίσουμε ό,τι απάνθρωποεπιβιώνει μέσα μας. Δίνοντας τον λόγο στα αντανακλαστικά της αρπακτικότητας, πουείναι ριζωμένα στις συμπεριφορές χιλιετίες τώρα, βοηθάμε να αποκαλυφθούν και ναακολουθηθούν τα ίχνη των συμπτωμάτων μιάς νοσηρής κατάστασης, εγγενούς στονεμπορευματικό πολιτισμό.

Η διάγνωση δεν έχει ως σκοπό να επιδεινώσει την ασθένεια, αλλά νααποκαταστήσει την υγεία. Δεν θα ανοίξουμε τα αυτιά μας στα ουρλιαχτά του μίσους,παρά μόνο για να εξαλείψουμε τις συνέπειές του. Όποια μαζική αποδοχή κι ανεπικαλεσθούν, η αποκατάσταση της θανατικής ποινής, η υποταγή της γυναίκας στοαρσενικό, η νοσταλγία του θρησκευτικού ή πολιτικού δεσποτισμού, είναι για μας εξίσου απαράδεκτες με την επιστροφή στον νόμο της ζούγκλας, στην κτηνωδία τουφόνου και του βιασμού. Δεν αρνούμαστε την απάνθρωπη κατάσταση μέσα στηνοποία σαπίζουν οι κοινωνίες μας, αρνούμαστε απλώς να την επικυρώσουμε και είμαστε αποφασισμένοι να παλέψουμε για να μπορέσει να θριαμβεύσει ό,τι πιόανθρώπινο υπάρχει μέσα μας.

Ιδού γιατί θέλουμε να θέσουμε τις βάσεις μιάς άμεσης δημοκρατίας, στην οποία

43 Ιντεγκρισμός: αντιδραστική τάση θρησκευτικών ομάδων στους κόλπους της ΚαθολικήςΕκκλησίας, οι οποίες αρνούνται κάθε εξέλιξη.

44 Να υφίστανται άνευ διαμαρτυρίας κάθε είδους προσβολές.



η αρχή της ανθρωπιάς θα υπερέχει της αρχής της αριθμητικής υπεροχής. Ακόμη κι ανκατακτηθεί με την πλειονότητα των ψήφων, εμείς θα θεωρήσουμε άκυρη και ως μηγενόμενη κάθε απάνθρωπη απόφαση, θα ακυρώσουμε όλα τα διατάγματα τηςβαρβαρότητας, του μίσους, της περιφρόνησης, του αποκλεισμού, της διανοητικήςαπόφραξης.

Δεν υπάρχει ούτε ελευθερία, ούτε νόμος, ούτε ιδιωτικό ή δημόσιο δίκαιο, ούτεδικαιολογία, ούτε προστασία, ούτε επιφύλαξη, ούτε εξαίρεση που να μπορεί να υποκινήσει, να επιτρέψει, να δικαιολογήσει, να ανεχθεί μια πράξη αντίθετη προς τηνανθρωπιά, ανεξαρτήτως αν διαπράττεται από μια κυβέρνηση, ένα Κράτος, ένα έθνος,μια περιοχή, μια εθνότητα, μια φυλή, μια συλλογικότητα, μια οικογένεια, μια ομάδα,ένα άτομο.

Ανεκτικότητα απέναντι σε όλες τις ιδέες, ακόμη και τις πλέον απεχθείς, καμίαανοχή απέναντι σε όποια πράξη βίας διαπράττεται ενάντια σε ένα παιδί, μια γυναίκα,έναν άνδρα. Ιδού το αξίωμα που επιβάλλει η βούλησή μας να αναγνωρίσουμε στην

ζωή μια απόλυτη υπεροχή.Ο μόνος τρόπος για να προφυλαχθούμε από τις συνθήκες που γεννούν τηναπανθρωπιά και για να την εξορίσουμε για πάντα από την ιστορία μας, συνίσταται στον αυξανόμενο εξανθρωπισμό των ηθών και των συμπεριφορών.

Αντί των μεγάλων συνελεύσεων, που ευνοούν το πνεύμα της αγέλης και τηνδημαγωγική χειραγώγηση, θα προτιμούσαμε μια πλειάδα τοπικών συλλογικοτήτων,μικρών ομόσπονδων κοινωνικών δομών, στις οποίες η γνώση των όντων και τωνπραγμάτων θα καλλιεργήσει την απαραίτητη ευαισθησία για την ποιότητα και τονεξευγενισμό των ανθρωπίνων σχέσεων.

Παντού όπου η βιωμένη ριζοσπαστικότητα συνιστά το θεμελιώδες στοιχείο, οι αναλύσεις, οι μέθοδοι, οι πρακτικές που αποσκοπούν τοπικά στην βελτίωση τηςκαθημερινής ύπαρξης και του περιβάλλοντός της, αποκτούν μια διεθνή διάστασηλόγω της ποιοτικής τους σπουδαιότητας. Από μας εξαρτάται να διαδώσουμε τηνγνώση και την συνείδηση των ιστορικών, ατομικών, κοινωνικών, επιστημονικών και τεχνικών εμπειριών που υφαίνουν την μοναδική πρόοδο που μας ενδιαφέρει, μιαναληθινά άλλη πραγματικότητα. Μια τέτοια επικοινωνία θα έρθει σε πλήρη ρήξη μετην λογιστική πραγματικότητα που επιβάλλουν οι ανάμικτες φωνές των οικονομικώνγραφειοκρατών, των ιδεολόγων της απελπισίας, των συντεχνιακών αμφισβητιών.

Προτάσεις για μια ανθρώπινη διαχείριση των δημοσίων αγαθώνΗ γη δεν πρέπει να ανήκει πλέον σε εκείνους που την λεηλατούν, την

παραμορφώνουν και την ασχημίζουν για μια χούφτα δολάρια. Ας είμαστεαποφασισμένοι να την αρπάξουμε από τα χέρια της δικτατορίας των οικονομικώνμαφιών, με την ήρεμη σιγουριά των Βραζιλιάνων αγροτών που ανακαταλαμβάνουντα μεγάλα αγροκτήματα για να εισαγάγουν σε αυτά την φυσική γεωργία.

Ο κόσμος είναι δικός μας, ας τον πάρουμε, ας πολλαπλασιάσουμε τααπελευθερωμένα από τον εμπορευματικό έλεγχο εδάφη! Έτσι ώστε αυτή η ζωή ναείναι η δική μας και να είναι πάντα αναπαλλοτρίωτη η απόλαυση να την οικοδομούμεσύμφωνα με τις επιθυμίες μας.

Όσο αποσπασματικά, όσο τυχαία, όσο αβέβαια κι αν είναι τα μεταβατικά μέτραπου υιοθετούν οι συνελεύσεις των πολιτών, διαθέτουν ωστόσο ένα κριτήριο συνοχής,ικανό να τις προφυλάξει από τις παγίδες του παρελθόντος: έχουμε κάθε λόγο να



διαλύσουμε την κερδοσκοπική πραγματικότητα μέσω της πραγμάτωσης της ζωής.Αυτό που μας καθοδηγεί έρχεται σε απόλυτη ρήξη με τις ακρότητες, υπό το

ματωμένο λάβαρο θρησκειών και ιδεολογιών, που φανάτισαν γενιές ολόκληρεςσυναισθηματικά αναπήρων, οι οποίοι χρησιμοποίησαν τον ακρωτηριασμό ωςκατάλληλη θεραπεία για τις πληγές της ευαισθησίας.

Ο δρόμος που ανοίγεται μπροστά μας είναι εκείνος μιάς νέας οικονομίας πουκαθιστά επιβεβλημένη την αποδοχή της, απορρίπτοντας την αγρο-διατροφικήβιομηχανία, την πυρηνική και πετροχημική ενέργεια, τις παρασιτικές υπηρεσίες, τηνπλαστοποίηση των αναγκών, την αποψίλωση των δασών, την καταστροφή της φύσης,την μόλυνση του νερού, του αέρα, του εδάφους, της συνείδησης.

Δεν παραβλέπουμε ότι αντικαθιστά μια αγορά με μιαν άλλη, ντύνοντας μεκαινούργια ρούχα τον αρχαϊκό δόλο του εμπορίου και του κέρδους. Όμωςγνωρίζουμε επίσης ότι ένας καπιταλισμός που ευνοεί την αξία χρήσης και τηνσυμμαχία με την φύση εξυπηρετεί το σχέδιό μας να ξεπεράσουμε την εμπορευματική

κοινωνία και να εγκαθιδρύσουμε μια ανθρώπινη κοινωνία.Η λειτουργία των τοπικών και διεθνών συλλογικοτήτων αποτελεί την απαρχήενός τέτοιου ξεπεράσματος.

Το να δημιουργούμε τις καταστάσεις που αποτρέπουν την καταστροφή τουανθρώπου και του περιβάλλοντός του, σημαίνει ότι αρχίζουμε να διαδίδουμε τηνσυνείδηση του δικού μας δημιουργικού πλούτου, σημαίνει ότι βασιζόμαστε στηνεπιθυμία μιάς αληθινής ζωής για να καταργήσουμε τα παλιά αντανακλαστικά που μας

υποτάσσουν στους μηχανισμούς του συναγωνισμού, του ανταγωνισμού, της βίας, τηςαπάτης, της ανταλλαγής, της θυσίας, της ενοχής. Διότι η νίκη της ολοκληρωτικήςοικονομίας βασίζεται στην εξουθένωση του οικονομοποιημένου ανθρώπου, όπως τοκόμμα του θανάτου και του μίσους στρατολογεί αυτούς που έχουν πάψει να αγαπούντην ζωή.

Ποιοί είναι οι πρωταρχικοί στόχοι μιάς πολιτικής συμβίωσης;α) Η αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για να καλυφθούν οι ανάγκες

θέρμανσης και ηλεκτρισμού των αστικών και αγροτικών πληθυσμών. β) Η ανάπτυξη της φυσικής γεωργίας και μιάς αγοράς της ποιότητας που θα

συμβάλει στην αποκατάσταση του καλού γούστου και της υγείας.γ) Η ανασυγκρότηση μιάς εκπαίδευσης, οι συνθήκες της οποίας γίνονται όλο και

πιό αξιοθρήνητες.Μην επιτρέπετε πλέον στους πολιτικούς να στηλιτεύουν την ανυπόφορη βία που

ασκείται στα άτομα από την στιγμή που, ήδη από την παιδική ηλικία, οι ίδιοι την υποκινούν συνειδητά εκλαϊκεύοντας εν ονόματι της αποδοτικότητας ένα σύστημαεκτροφείου τύπου στρατοπέδου συγκεντρώσεως, στο οποίο οι μαθητές, στοιβαγμένοι 25 με 30 σε κάθε αίθουσα διδασκαλίας, αποβλακώνονται με τις αρχές τουανταγωνισμού και του συναγωνισμού, υποτάσσονται στους νόμους τηςαρπακτικότητας, μυούνται στον φετιχισμό του χρήματος και κατατρώγονται από τονφόβο της αποτυχίας, μολύνονται από τον αριβισμό, στα χέρια ανικανοποίητων και κακοπληρωμένων δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι μάλλον θέλουν να εκδικηθούν τις

νέες γενιές για τις δικές τους ατυχίες παρά να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους.Μήπως οι σύλλογοι διδασκόντων, γονέων και μαθητών δεν έχουν την δύναμη να

επιβάλουν σχολικούς κανονισμούς που να ικανοποιούν, όχι την αποδοτικότητα των



περιορισμένων κονδυλίων του προϋπολογισμού, αλλά την έγνοια να εμπιστευθούν σεέναν μεγάλο αριθμό συντρόφων στην μάθηση, διψασμένων τόσο να διδάξουν όσο και

να διδαχθούν, μικρές ομάδες παιδιών και ενηλίκων στους οποίους τίποτε ανθρώπινοδεν θα παραμείνει ξένο;

Κι αν δεν την έχουν, ας την αρπάξουν! Ενάντια στο ρεύμα των περικοπών και

των συγκεντροποιήσεων που επιχειρεί η παρασιτική οικονομία, ας απαιτήσουν τονπολλαπλασιασμό των μικρών σχολείων, με 12 μαθητές ανά τάξη, έτσι ώστε οεκπαιδευτικός να μπορεί να εξατομικεύσει την διδασκαλία του και να διαδώσει μέχρι το οικογενειακό και το κοινωνικό περιβάλλον αυτήν την ευαίσθητη για το ζωνευφυΐα, η οποία είναι η μόνη ικανή να αποθαρρύνει την βαρβαρότητα!

Σε ένα μέλλον περισσότερο ή λιγότερο μακρινό, η εκπαίδευση θα πρέπει ναπαρέχεται, παντού και πάντοτε, άνευ διακρίσεως φύλου, ηλικίας, ατομικώνικανοτήτων, γεωγραφικής ιδιαιτερότητας, και άνευ ουδενός τιμήματος, είτε πρόκειται για χρήμα, για αντισταθμιστικές υπηρεσίες ή την υποχρέωση υπακοής και υποταγής.

Χωρίς να προδικάσουμε την μορφή που θα πάρουν, θα είναι χρήσιμο ναπροβλέψουμε κέντρα τεκμηρίωσης, στα οποία θα αντιπαραβάλλονται και θακαταχωρούνται οι πλέον ποικίλες γνώσεις, χωρίς να αποκλείονται οι ακρότητες και οι παραλογισμοί, που είναι ο αφρός των αβύσσων.

Εκεί κάποιος θα βρίσκει επίσης τις καινοτομίες που αφορούν μορφές δωρεάνενέργειας, την φυσική γεωργία, θεραπείες και βιοτεχνικές, που θα παρουσιάζονται μεσκοπό την απελευθέρωσή τους από την συνηθισμένη δικτατορία του κέρδους που τιςαπονεκρώνει.

Μέσα στην ποικιλία και την ακατάστατη μεταβίβαση των ποιητικών εμπειριών,η μεγάλη βιβλιοθήκη του κόσμου δεν χρειάζεται άλλους οδηγούς παρά μόνο μιαπεριέργεια και μια συνείδηση όλο και πιό ευαισθητοποιημένες απέναντι στην πρόοδοτου ανθρώπινου που ανοίγει τον δρόμο μέσω του ανολοκλήρωτου ανθρώπου.

δ) Η ανοικοδόμηση του αστεακού και του αγροτικού ιστούΕπιθυμείτε να ξεριζώσετε την επιθετικότητα, την παραβατικότητα και το

έγκλημα από τα οποία η αγορά της ασφάλειας αντλεί τα κέρδη της; Δημιουργήστεγύρω σας, στις γειτονιές, στις πόλεις, στην ύπαιθρο, τις συνθήκες μιάς καλύτερηςζωής και ενός περιβάλλοντος απαλλαγμένου από το γκρίζο της ανίας!

Το να λέμε όχι στην επιθετικότητα και την βία, δεν σημαίνει εγκλωβισμό στονκύκλο, στον οποίο ο υστερικός φόβος απαιτεί τον κατασταλτικό τρόμο, σημαίνει πρώτα απ' όλα να μάθουμε να αγωνιζόμαστε στο πεδίο της καθημερινής επιβίωσης,σημαίνει να παλεύουμε με τα όπλα της γνώσης, της δημιουργίας, του παιχνιδιού, τηςχαριστικότητας, της αλληλεγγύης, ενάντια στην υλική και ψυχολογική μιζέρια,ενάντια στον αποκλεισμό, την θλίψη και σ' αυτό το κενό του εαυτού που τρέφει τηνκαταστροφική οργή αυτοκαταστρεφόμένος.

Το να αποθαρρύνεις τους ανθρώπους να γίνουν όλο και πιό ανθρώπινοι, αυτόανέκαθεν τους εξωθούσε στα έργα του μίσους και της βαρβαρότητας. Ήδη από τηνπαιδική ηλικία πρέπει να τελειώνουμε με τις συμπεριφορές της αρπακτικότητας πουενθαρρύνει παντού η προτροπή για κατανάλωση, για περισσότερο κέρδος, γιααυτοέκφραση με όρους συναγωνισμού, ανταγωνισμού, αποδοτικότητας.

Μόνο μια πολιτική διαχείρισης του άμεσου περιβάλλοντός μας θα μπορέσει ναοικειοποιηθεί τα μέσα για να τελειώνουμε με αυτήν την άσκηση του τρόμου που, από



την μεγάλη μέχρι την μικρή εγκληματικότητα, απαντά στην συντονισμένη έκκλησητου φετιχισμού του χρήματος και του υπαρξιακού κενού.

Φτάνει πιά με τον ανθρωπιστικό λόγο με τον οποίο η πολιτική τάξη διανθίζει τιςκαταχρήσεις και τους εξουσιαστικούς ανταγωνισμούς της. Στις επιτροπές γειτονιάςκαι στους συλλόγους πολιτών εναπόκειται να διαδώσουν τις αρχές της άμεσης

δημοκρατίας, εφαρμόζοντας μιαν ανθρώπινη προσέγγιση των κοινωνικών και ψυχολογικών προβλημάτων. Αν είναι λιγάκι έντιμος, ακόμη κι ένας λογιστής είναι ικανός να κατανοήσει ότι επενδύοντας στις υποβαθμισμένες συνοικίες και πολλαπλασιάζοντας εκεί τα σχολεία, τα εργαστήρια δημιουργίας, τα κέντρααλληλεγγύης, τους συλλόγους γονέων και προβληματικών παιδιών, τα ερευνητικάεργαστήρια, τα δικαστήρια υπεράσπισης των ελευθεριών, σύντομα θα καταλήγαμεστην μείωση των δαπανών που αφορούν την αστυνομική καταστολή, την δικαιοσύνη,τις φυλακές, την υγειονομική περίθαλψη, τις συγκοινωνίες.

Στον συγκεντρωτισμό των κρατικών και ιδιωτικών υπηρεσιών, που μας

αναγκάζουν να πληρώνουμε πανάκριβα την τρομοκρατική τους προστασία, δενμπορούμε άραγε να αντιτάξουμε μια συλλογική παρέμβαση ικανή, ακόμη και μέσαστις πλέον αντίξοες συνθήκες, να ευνοήσει ανθρώπινες συμπεριφορές, έτσι ώστε νακηρυχθούν εδάφη απελευθερωμένα από την δικτατορία του κέρδους, ζώνες στιςοποίες κανένας άνδρας, καμία γυναίκα και κανένα παιδί δεν θα φοβούνται τιςβιαιότητες που γεννούν η καταπίεση, η εξαθλίωση, η ανία, η απελπισία, η ματαίωση;

Η προπαγάνδα περί ασφάλειας επικαλείται προθύμως αυτά τα προάστια, αυτέςτις συνοικίες, αυτήν την ζούγκλα των πόλεων, στα οποία η αστυνομία δεν τολμάπλέον να εισχωρήσει. Η πρόκληση με την οποία βρισκόμαστε αντιμέτωποι συνίσταται ακριβώς στο να τα μετατρέψουμε σε τόπους που θα κάνουν περιττές τηνπαρουσία και την επέμβαση των δυνάμεων καταστολής.

Η παράδοση και πάλι των δρόμων στην ξεγνοιασιά των περιπατητών και σταπαιχνίδια των παιδιών απαιτεί λίγη πρωτοβουλία και φαντασία. Πρέπει να τουςκαλλωπίσουμε, προσφέροντας στους κατοίκους τα μέσα για να τους κάνουνελκυστικούς, διότι τίποτα δεν αποθαρρύνει περισσότερο τον βανδαλισμό από τηνομορφιά· πρέπει να δημιουργήσουμε περισσότερους πεζόδρομους, να βελτιώσουμετις δημόσιες συγκοινωνίες, να ευνοήσουμε οχήματα με μη ρυπογόνους κινητήρες, ναεγγυηθούμε το δικαίωμα στέγης σε όλους, να αποθαρρύνουμε την δημιουργία γκέτοπλουσίων και φτωχών στις πόλεις, να απολυμάνουμε τον αστεακό ιστό,δημιουργώντας παντούανθόκηπους, δημόσιους λαχανόκηπους, νησίδες πρασίνου.

Η ανασυγκρότηση του περιβάλλοντος προϋποθέτει την ανακατάκτηση τουεδάφους από έναν απαλλαγμένο από τα αντανακλαστικά του φόβου και τηςαρπακτικότητας πληθυσμό, ο οποίος τολμά να είναι παρών, όχι για να καταστείλει την εγκληματικότητα, αλλά για να αποτρέψει την άσκησή της, αναπτύσσοντας τηνσυνείδηση μιάς αλληλέγγυας ανάμειξης, προετοιμασμένης να μην ανεχθεί καμίαεπιθετικότητα.

Μέσω λοιπόν της απελευθέρωσης εδαφών που παραδοσιακά ήταν υποταγμέναστην σιωπηρή συνενοχή του εγκλήματος και της αστυνομικής καταστολής, ταδικαιώματα του ανθρώπου θα αποκτήσουν τα πραγματικά τους ερείσματα εδώακριβώς και όχι στα κυβερνητικά χαλκεία, όπου η πραγματικότητα γίνεται αντιληπτή



κυρίως με όρους στατιστικής και κόστους παραγωγής.Πώς θα εμποδίσουμε να αποτελούν οι γυναίκες, σε οποιοδήποτε μέρος του

κόσμου, αντικείμενο περιφρόνησης, κακομεταχείρισης, να υποτάσσονται σε μιαπατριαρχική εξουσία, να εξαναγκάζονται τα παιδιά να εργάζονται ή να κρατούν όπλοαντί να παίζουν και να μορφώνονται, αν εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε ικανοί να

εξασφαλίσουμε στα δικά μας σπίτια, στους δικούς μας δρόμους, στην δική μαςγειτονιά, στα δικά μας χωριά, όχι την εξουσία αλλά την υπεροχή και την λάμψη όλωνεκείνων των γυναικών και των ανδρών που εκφράζουν, σε πρώιμη κατάσταση, μιαζωή που ανανεώνεται διαρκώς;

ε) Ανανέωση της δικαιοσύνης Η προσφυγή στην καταστολή προδίδει την απουσία μιάς πολιτικής

προσανατολισμένης στην βελτίωση των συνθηκών ύπαρξης. Ο αγώνας ενάντια στηνεγκληματικότητα οφείλει την αποτελεσματικότητά του σε ό,τι εμπλουτίζει την ζωήκαι όχι σε ό,τι την καταπιέζει και την φτωχαίνει.

Ελάχιστες είναι οι βλάβες που δεν θα μπορούσαν να μετριασθούν, νααποκατασταθούν, να διορθωθούν, να επανορθωθούν με την ίδια την πρωτοβουλίαεκείνων που υπήρξαν η αιτία τους και τους οποίους μια κοινωνία θα όφειλε ναβοηθάει ανθρωπιστικά, αντί να τους διαφθείρει και να τους διαστρέφει ακόμηπερισσότερο με τον αποκλεισμό, την φυλακή, τον κολασμό, τον βασανισμό.

Αν η σύνεση υπαγορεύει ότι είναι σωστό να μην επιτρέπεις να κάνουν κακό οι σκληροί εγκληματίες, οι παιδοκτόνοι, οι ψυχοπαθείς δολοφόνοι, οι βασανιστές, οι βιαστές, οι πληρωμένοι φονιάδες, οι μαφιόζοι, οι φανατικοί, δεν θα πρέπει ναπροτιμηθούν αντί για τα υπόγεια μπουντρούμια, όπου η ενοχή τρέφει, δικαιολογεί και σκληραίνει τον ένοχο, θεσμοί στους οποίους η αποδοχή της λιγοστής ευτυχίας πουείναι ικανή να επιβιώσει υπό συνθήκες απουσίας της ελευθερίας, θα βελτίωνε και θααπάλυνε την μοίρα όλων αυτών που υπέθαλψαν και διέπραξαν ανεπανόρθωτεςπράξεις βαρβαρότητας, έτσι ώστε, παρά την ομόφωνη αποδοκιμασία, να αποκτήσουντην επιθυμία να συμβάλουν στην ευημερία όσων έβλαψαν και να προσφέρουν στηνδική τους παραμορφωμένη ύπαρξη έναν τρόπο ανέλπιστης αναμόρφωσης;

Θα αφιερώσουμε, λοιπόν, μεγαλύτερη προσοχή και φροντίδα στα άγρια θηρία ήστα πλάσματα εκείνα που κυριεύθηκαν από το παραλήρημα του φόνου και διαποτίσθηκαν από εκείνη την αναισθησία απέναντι στο ζων, αναισθησία που πάνταενθαρρυνόταν από την λογική της αποδοτικότητας και του κέρδους;

στ) Να προωθήσουμε την δωρεάν χρήση των δημοσίων υπηρεσιώνΤίποτα δεν μπορεί να απαγορεύσει αποτελεσματικότερα στους οικονομικούς

οργανισμούς να βάζουν το παγερό χέρι του χρήματος πάνω στους ενεργειακούςπόρους που ανήκουν σε ολόκληρη την ανθρωπότητα από το να θεσπισθεί τοδικαίωμα καθενός να διαθέτει τα αναγκαία αγαθά για την επιβίωση, χωρίς να πρέπει

να τα πληρώσει, και να απαιτηθεί η δωρεάν χρήση των δημοσίων συγκοινωνιών και των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης.

Το δωρεάν δεν είναι ούτε οφειλή ούτε ελεημοσύνη, δεν υπόκειται σε καμίαελάφρυνση. Εγγράφεται σ' αυτήν την προβλέψιμη αλλαγή νοοτροπίας, στην οποίαπροαναγγέλλεται η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εντάσσεται σε μιαδιαμάχη η οποία, με την δημιουργία για όλους συνθηκών αφθονίας χρήσιμων και ευχάριστων αγαθών, σπάει την εξάρτηση από τις φιλανθρωπίες και τις πελατειακές



σχέσεις. Ό,τι εγκαταλείφθηκε στον παρασιτισμό του χρήματος και θυσιάσθηκε στον βωμό

της αποδοτικότητας, είναι στο χέρι μας να το ανακτήσουμε για να το βελτιώσουμε. Έτσι, το δικαίωμα κάθε ανθρώπινου όντος στην κατοικία επιτρέπει στις συνελεύσειςτων πολιτών την επίταξη των ακατοίκητων κτηρίων, με στόχο την στέγαση των

απόρων εκεί και την παροχή σε αυτούς των μέσων για να αποκαταστήσουν την χάρηκαι την ομορφιά [των κτηρίων] αυτών. Παρομοίως, τα εγκαταλελειμμένα ή τακατειλημμένα από τους απεργούς εργάτες εργοστάσια θα μετατραπούν σε εργαστήριαδημιουργίας προϊόντων απαραίτητων στην κοινότητα.

Δεν υπάρχει πλέον καμία απεργία, κανένα κίνημα διεκδίκησης που να μην έχει να κερδίσει τα πάντα σταματώντας να επιβαρύνει τους χρήστες, ποντάρονταςαντιθέτως στην αλληλεγγύη τους, διακηρύσσοντας τον δωρεάν χαρακτήρα τωνδημοσίων συγκοινωνιών, των ταχυδρομείων, της υγειονομικής φροντίδας, τωνπολιτιστικών εκδηλώσεων...

ζ) Να αποκαταστήσουμε τις προτεραιότητες στον προϋπολογισμόΕίναι καιρός να αντιστρέψουμε τις προτεραιότητες και να διαθέσουμε στηνεκπαίδευση, στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, στην επαναφυσικοποιημένη γεωργία,στην υγεία, στις δημόσιες υπηρεσίες, τα οικονομικά μέσα που μέχρι σήμεραδιετίθεντο για την υπερτροφία της γραφειοκρατικής αχρηστίας, για την βλαβερότητατων αγρο-διατροφικών και πετροχημικών βιομηχανιών, για τον πληθωρισμό τηςκυβερνητικής, για τον μαφιόζικο έλεγχο του νερού, του αέρα, του ηλεκτρισμού, τηςστέγης, των συνταξιοδοτικών ταμείων, για τον γιγαντιαίο παρασιτισμό πουαντιπροσωπεύει η χρηματιστηριακή κερδοσκοπία.

Είναι καιρός να κάνουμε το αντίθετο απ' ό,τι επιχειρήθηκε μέχρι τις μέρες μας,αν δεν θέλουμε οι ελπίδες της ζωής μας να μετατραπούν, την στιγμή ακριβώς πουείναι δυνατότερες από ποτέ, σε μια συγκινησιακή πανωλεθρία που μας βυθίζει στιςχειρότερες βαρβαρότητες του παρελθόντος.

«Ποτέ μια χώρα δεν είναι τόσο φτωχή, όσο όταν φαίνεται να ξεχειλίζει απόπλούτη», έλεγε ο Λάο Τσε. 45 Ας μην λησμονούμε ότι στην Γαλλία ένα εκατομμύριοπαιδιά φυτοζωούν κάτω από τα όρια της φτώχειας και ότι, στην καρδιά ενός κόσμουχωρίς καρδιά, το πλήθος των αστέγων που αργοπεθαίνουν στην σκιά των

νεοϋρκέζικων πύργων δεν είναι ξένο προς την καταιγίδα που, ξεπηδώντας από μιαμεγάλη συναισθηματική έρημο, τους έριξε κάτω.

η) Να θέσουμε τέλος στην πολιτική της χρηματοαπαγόρευσης Ό,τι επιχειρείται εν ονόματι της αποδοτικότητας αξίζει να μεταστραφεί χάριν του

ζώντος.Κάθε σχέδιο που έχει ως στόχο την βελτίωση της καθημερινής ζωής, έχει το

δικαίωμα να αφαιρέσει από το παρασιτικό χρήμα την αναγκαία χρηματοδότηση γιατην υλοποίησή του.

Το χρήμα ανήκει σε αυτούς που ανακαλύπτουν την χρήση του, δημιουργώνταςμεγαλύτερη ανθρώπινη πρόοδο, και όχι σε εκείνους που το ανταλλάσσουνπαράγοντας μεγαλύτερο κέρδος.

45 Λάο Τσε (6ος αιώνας π.Χ.). Κινέζος φιλόσοφος, συγγραφέας του έργου Το Βιβλίο του Δρόμου και της Αρετής (Ταό τε Κινγκ).



Ποτέ άλλοτε δεν επενδύθηκαν και συσσωρεύθηκαν τόσα πολλά κεφάλαια έξωαπό τα κοινωνικά κυκλώματα. Το βασιλικό θησαυροφυλάκιο όσων παραβαίνουν τοκαθήκον τους, όλων αυτών που διαχειρίζονται τον οικονομικό ολοκληρωτισμό και αντλούν τις τελευταίες τους προσόδους από την προγραμματισμένη του χρεωκοπία,αδειάζει τις τσέπες των πολιτών, με το κομπόδεμα της επιβίωσης να συνεχίζει να

υποτιμάται.Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πολιτική χρηματοαπαγόρευσης, συγκρίσιμη μετην ποτοαπαγόρευση, η οποία, από το 1919 μέχρι το 1933, στις Ηνωμένες Πολιτείες,έκανε να τρέξει σαν ποτάμι το μαύρο χρήμα των μαφιόζικων επιχειρήσεων, με τηνευλογία ενός Θεού που το ξέπλενε.

Όπως το αλκοόλ, ο καπνός, η κοκαΐνη, η ηρωίνη, τα οποία, από επικίνδυναπροϊόντα σε καθαρή μορφή, γίνονται θανατηφόρα εξ αιτίας των νοθευμένωνπρόσθετων που επιβάλλει η δίψα για κέρδος, έτσι και το χρήμα, το οποίοσυσσωρεύεται μέσα στην χρηματιστηριακή κερδοσκοπία από την οικονομική

απαγόρευση και αποσπάται με μαφιόζικο τρόπο από τις δημόσιες υπηρεσίες, τουςφυσικούς πόρους, τα μέσα επιβίωσης, φέρει την ετικέτα του θανάτου με τον οποίοαπειλεί την γη και τον πληθυσμό της.

Πώς να σπάσει κανείς τον κύκλο του απαγορευμένου και της παράβασης,εκχυδαϊσμένο από μια αρπακτική συμπεριφορά, στην οποία το νοσηρό παιχνίδι τού«ούτε γάτα ούτε ζημιά» προκαλεί αδιάκοπα το ηλεκτρονικό και ασφαλίτικο μάτι, ανδεν αποβάλλει από όλες τις πρωταρχικές έγνοιες του την χαμερπή αναγκαιότητα τουχρήματος έναντι οιουδήποτε τιμήματος; Από ένα κεφάλαιο που αποκτήθηκε μέσω τηςκαταλήστευσης των δημοσίων αγαθών πρέπει να αποσπάσουμε αρκετά, ώστε ναεξασφαλισθεί για κάθε πολίτη άνω των 18 ετών ένα επίδομα επιβίωσης που θα άρει την πανάρχαια κατάρα τού να πρέπει να χάσεις την ζωή σου για να την κερδίσεις.

Όντας εγγεγραμμένο στο σχέδιο ξεπεράσματος του εμπορεύματος και προετοιμάζοντας την βασιλεία της χαριστικότητας, το καθολικό επίδομα επιβίωσηςείναι ένα μεταβατικό μέτρο που επιτρέπει να ξεφύγουμε από τις ανθυγιεινέςσυνήθειες της εξαναγκαστικής εργασίας, από τις μηχανικές συμπεριφορές και από τοπνεύμα της εξάρτησης που συντηρεί χιλιετίες τώρα.

Στο μέτρο που ανακαλεί το αντανακλαστικό της παραίτησης, η συντελούμενημετάλλαξη συμπεριφορών και νοοτροπιών μάς επιτρέπει να σκεφθούμε ότι τοκαθολικό επίδομα επιβίωσης θα γίνει αντιληπτό όχι ως μία επιτακτική προτροπή γιαδημιουργία, αλλά ως μία ευκαιρία, που δεν είχε ποτέ δοθεί μέχρι σήμερα, ναχρησιμοποιηθούν τα αγαθά που παράγει η κοινότητα για να ζήσει ο καθέναςσύμφωνα με τις επιθυμίες του, επιθυμώντας πάνω απ' όλα το ζων.

Με την ανάκτηση του χρήματος των διεθνών οικονομικών κύκλων ικανοποιείται μια ασυνήθιστη ποικιλία συμφερόντων:

Στην παλιά οικονομία της εκμετάλλευσης, προσφέρει μια θεραπευτική αφαίμαξηπου εμποδίζει την υπέρταση της νομισματικής κερδοσκοπίας να καταλήξει στηνθρόμβωση μιάς παγκόσμιας υποτίμησης.

Στον μετάλλασσόμενο νεοκαπιταλισμό εξασφαλίζει μια πρωταρχικήσυσσώρευση, απαραίτητη για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της φυσικής γεωργίας.

Εκτός από την διόρθωση που επιφέρει στο λάθος της Παρισινής Κομμούνας, η



οποία απέφυγε να αρπάξει τα αποθέματα της Τράπεζας της Γαλλίας, προσφέρει στηνεπανάσταση της καθημερινής ζωής το πρόπλασμα μιάς κοινωνίας στην οποία το ναδημιουργείς ευνοϊκές συνθήκες για την ευτυχία του καθενός θα απαξιώσει και θακαταργήσει το χρήμα εκ των πραγμάτων.

Για κάθε μακρινή διαδρομή, υπάρχει πάντα μια συντομότερη οδός. Το μόνο που

χρειάζεται είναι η επινοητικότητα.3. Να αντικαταστήσουμε την εργασία με την δημιουργίαΠεριορισμένη μέχρι σήμερα στην εξειδίκευση της τέχνης και στην

ασημαντότητα των οικιακών χόμπυ, η δημιουργικότητα αφ' ενός ωθείται από τηνέλλειψη εργασίας και, αφ' ετέρου, απαιτείται από την χρήση των ανανεώσιμων πηγώνενέργειας και από τον δυναμισμό μιάς αγοράς σε αναζήτηση εφευρετικότητας.

Ο αριθμός και η σπουδαιότητα των εφευρέσεων που απέσπασαν από τηνμεγαλοφυία των μοναχικών και συχνά στερημένων ερευνητών οι απαρχές τηςεκβιομηχάνισης -ηλεκτρισμός, φωταέριο, ατμομηχανή, ηλιακό τραίνο, το πρώτο

μοντέλο του οποίου είχε ήδη εμφανισθεί από το 1860- μήπως δεν υποδηλώνουν ότι το πάθος για την δημιουργία του αδύνατου μπορεί να καταστρέψει τις άθλιες τεχνικέςτελειοποίησης της κερδοσκοπικής απληστίας;

Η διαλεκτική μιάς γαλβανισμένης από την ελπίδα για νέα κέρδη οικονομίας, πουσυντρίβει την παλιά της μορφή για να επιβιώσει, αυτή δεν είναι που θα προσφέρει στην επιθυμία για αληθινή ζωή τα εργαλεία που είναι ικανά να επιτρέψουν τηνατομική και συλλογική πραγμάτωσή της;

Για πρώτη φορά στην ιστορία, η εκμετάλλευση και η λεηλασία θαπαραχωρήσουν την θέση τους σε μια αρμονική μεταχείριση των ανεξάντλητωνπόρων που προσφέρουν η γη, το νερό, ο αέρας, το ηλιακό φως, η δύναμη των φυτών.Για πρώτη φορά, η αρχή της χαριστικότητας, που είναι ασυμβίβαστη με τηνανταλλακτική αξία, εισάγει στο εμπορευματικό σύστημα τον κόκκο της άμμου πουθα μπλοκάρει τους μηχανισμούς του.

Από την πλευρά της, η ανασυγκρότηση του περιβάλλοντος, που βρίσκεται σεδεινή θέση εξ αιτίας της παραμόρφωσής του, απαιτεί κι αυτή περισσότερο τηνδημιουργική ικανότητα παρά την μισθωτή εργασία. Εξάλλου, η χαριστικότητα τηςδημιουργικής πράξης, η οποία είναι ριζωμένη μέσα στα αραβουργήματα τηςεπιθυμίας, τείνει τόσο περισσότερο να ακυρώσει την βαρύτητα του χρήματος και τηςεξουσίας, όσο η συμμαχία της νέας οικονομίας με τα στοιχεία της φύσης θέτει σεαχρηστία τις αρπακτικές συμπεριφορές.

Μέσα σε έναν κόσμο που αυτοκαταστρέφεται, η δημιουργία είναι ο μόνοςτρόπος για να μην καταστραφείς μαζί του. Μόνο η δύναμη της φαντασίας,ευνοημένη, λόγω του ότι παίρνει απόλυτα το μέρος της ζωής, θα καταφέρει ναδιαγράψει για πάντα το κόμμα του κερδοσκοπικού θανάτου, ο οποίος με την

υπεροψία του γοητεύει τους παραιτημένους.Αυτός είναι ο δρόμος που θα μας διδάξει να απορρίψουμε την μοιρολατρεία, την

αμφιβολία και την υποκειμενική υποτίμηση, που με την κυριαρχία τους μας έχουνμέχρι σήμερα εμποδίσει να επενδύσουμε την ενέργειά μας στην οικοδόμηση τουπεπρωμένου μας. Ο Καλβίνος έλεγε «να μάθουμε να διακρίνουμε αυτό που μέσαστην κόλαση δεν είναι κόλαση, και να του αφιερώνουμε αγάπη και χρόνο».

Η πρόσκληση για επίδειξη δημιουργικής φαντασίας δεν υπάγεται στις



αγαθοεργίες της ανθρωπιστικής ηθικής, εγγράφεται στους προδρόμους μιάς εποχήςδημιουργών που θα ολοκληρωθεί απαλλάσσοντάς μας από το πτώμα του αρχαϊκούκαπιταλισμού.

Ο παλιός κόσμος γύρω μας καταρρέει. Όσοι καταρρέουν μαζί του, είναι αφοσιωμένοι στις χειρότερες νοσταλγίες του παρελθόντος. Το χάος των

καταργημένων αξιών δεν υπακούει παρά μόνο στις επιταγές του μηδενός, τα ερείπιατου εμπορευματικού πολιτισμού ενισχύουν τον οικονομικό και πολιτικό κυνισμό πουαφανίζει τις συνειδήσεις. Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να αναγνωρίσουμε, ναεξερευνήσουμε και να δημιουργήσουμε τον νέο κόσμο που αναδύεται μέσα από ταερείπια του παλιού.

Το τέλος της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας δεν σημαίνει την επιστροφή στιςαρχαϊκές δικτατορίες, στην αγροτική νοοτροπία, στην πνευματική απόφραξη και στηνδημαγωγική πανούκλα. Ανοίγει τον δρόμο σε μια άμεση δημοκρατία, θεμελιωμένηστην ευαίσθητη ευφυΐα και την μόνη πρόοδο που μας ενδιαφέρει, την ανθρώπινη.

Τις φατρίες του κέρδους και του θανάτου θα τις συντρίψουμε μόνο ανδημιουργήσουμε παντού τις συνθήκες μιάς καλύτερης ζωής. Ο αέρας τηςδημιουργικότητας απελευθερώνει από την μπόχα της ιστορίας του παρελθόντος.

Ο πλούτος μας βρίσκεται στην επινοητικότητα. Σ' αυτήν έγκειται η γέννηση τηςδύναμής μας που θα συντρίψει την κίνηση της εξαθλίωσης των κοινωνιών και τωνσυνειδήσεων.

Θα επιστρατεύσουμε την δημιουργική έμπνευση των λογίων, των επιστημόνων,των ερευνητών, των ποιητών, για να θέσουμε τέλος στην μιντιακή επικοινωνία και στο θέαμα του θριαμβεύοντος μηδενισμού, για να δώσουμε φτερά στην φαντασία,γνωστοποιώντας και διαδίδοντας τα πειραματικά πρωτόκολλα, τους τρόπους χρήσηςτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τις θεραπευτικές καινοτομίες, τα σχέδια τηςπεριβαλλοντικής ανασυγκρότησης.

Ας υπερισχύσει, λοιπόν, η βία του ζώντος της καταστροφικής βίας, σύμφωνα μετο παράδειγμα του Φουριέ, ο οποίος συστήνει μέσα στο φαλανστήριό 46 του -όπουαρχικώς διατηρείται η διάκριση μεταξύ πλουσίων και απόκληρων- να στολίζονται τατραπέζια των φτωχών με τόσα θέλγητρα και τόσες τέρψεις, ώστε ακόμη και οι προύχοντες να εγκαταλείπουν τις κοινότητές τους για να ενωθούν μαζί τους.

4. Η δημιουργία ενός τρόπου ζωής εγκαινιάζει την κατάργηση τηςεμπορευματικής κοινωνίας από την κοινωνία του ζώντος

Παρ' όλο που η οικονομία της εκμετάλλευσης έχει ήδη σβήσει τον πίνακα τωνπαλιών αξιών, δεν σταματά να αποκαθιστά τις απατηλές αντανακλάσεις του μέσαστους λαβυρίνθους της μνησικακίας, στους οποίους οι άνθρωποι της αδράνειας,στερούμενοι σημείων αναφοράς, θα συνεχίζουν να χάνονται όσο δεν ανακαλύπτουνμέσα τους τις νέες αξίες μιάς ζωής που αναγεννάται από τα ερείπιά της.

Το πρώτο έδαφος που πρέπει να απελευθερωθεί είναι το ίδιο μας το σώμα. Ηεπιλογή των ανθρώπων να βρίσκονται, αιώνες τώρα, σε αντίθεση με μιαασυγκράτητη επιθυμία για ευτυχία, δεν πηγάζει από κάποιο θεϊκό ή φυσικόπεπρωμένο. Η τάση να υπηρετούμε ό,τι μας σκοτώνει, είναι βαθιά ριζωμένη μέσα

46 Παραγωγική και καταναλωτική κοινότητα, στους κόλπους της οποίας οι εργάτες ζουνσυλλογικά, σύμφωνα με το σύστημα του Φουριέ.



μας από ένα σύνολο μηχανισμών που κυβερνούν το ζων, επιβάλλοντάς του ένασύστημα επιβίωσης θεμελιωμένο στην εκμετάλλευση του ανθρώπου και της φύσης.

Η συγγενής δυσπλασία της εμπορευματικής εποχής προκύπτει από ένα είδοςγενετικής χειραγώγησης μέσω της οποίας έγινε το μπόλιασμα του οικονομικούανθρώπου στον άνθρωπο των επιθυμιών.

Το μίσος και η περιφρόνηση που ο άνθρωπος τρέφει συνήθως για τον εαυτό τουκαι τους ομοίους του, αποκαλύπτουν τον βαθμό που η απανθρωπιά αποτελεί τηναληθινή δυστυχία του πολιτισμού μας. Οι κοινωνίες μας πάσχουν από τηνβαρβαρότητα που πληρώνει τους τόκους της χρηματιστικής αφθονίας.

Θα πρέπει να το επαναλάβουμε μέχρι το προφανές να μας διαπεράσει πλήρως: ομοναδικός μας πλούτος είναι η ζωή, μια ζωή που εξευγενίζεται αδιάκοπα από τηνπρόοδο της ανθρώπινης ευαισθησίας και ευφυΐας. Μας προσφέρεται ανεπιφύλακτα,χωρίς αντάλλαγμα. Δεν χρειάζεται ούτε να την θυσιάσουμε ούτε και να τηνεξοφλήσουμε στην τρέχουσα τιμή της κακοτυχίας. Ο αγώνας μας δεν έχει πλέον ως

σκοπό να επιβιώσουμε μέσα σε μια κοινωνία αρπακτικών, αλλά να ζήσουμε ανάμεσαστους ζωντανούς.Μέσα στον καθένα μας υπάρχει μια χαρά της ζωής, η

οποία, υπό το βάρος των εξαναγκασμών και της δυσαρέσκειας, εύκολαμεταστρέφεται σε αντανακλαστικό του θανάτου, αλλά που χωρίς την οποία δεν

υπάρχει υγεία ούτε για το άτομο ούτε για την κοινωνία.Η ριζοσπαστικότητα του Μάη του 1968 ουσιαστικά οφείλεται στην άρνηση του

οικονομοποιημένου ανθρώπου και στην συνείδηση ότι μια άλλη ζωή, μια άλληκοινωνία, ένας. άλλος κόσμος, είναι εφικτά. Αποκάλυψε ότι μόλις αποτιναχθεί ησκλαβιά της εργασίας, αναδύεται ο άνθρωπος της επιθυμίας, ο άνθρωπος της μεγάληςεπιθυμίας για ζωή. Έφερε στο φως την σύγκρουση η οποία, εφ' εξής, θα προετοίμαζεόλες τις άλλες, την εξέγερση της κοινωνίας του ζώντος εναντίον της κοινωνίας τουεμπορεύματος.

Το ανθρώπινο ον δεν είναι ούτε λεία ούτε αρπακτικό. Το να εξασφαλίσουμε την υπεροχή της ζωής επί της οικονομίας, σημαίνει να αντιτάξουμε ένα οριστικό και αμετάκλητο όχι σε κάθε μορφή αρπακτικότητας, μαθαίνοντας να ζούμε αντί ναμαθαίνουμε να σκοτώνουμε, να καταστέλλουμε, νά εκμεταλλευόμαστε.

Δεν υπάρχει τίποτα σπουδαιότερο από το να προφυλασσόμαστε και ναπροφυλάσσουμε το παιδί από την χειραγώγηση του ζώντος από την οικονομία. Ποτέδεν θα πάψουμε να επιμένουμε αρκετά για την σπουδαιότητα της προώθησης μιάςεκπαίδευσης που σπάει τον φαύλο κύκλο της απώθησης και της εκτόνωσης, τηςτυραννίας και της ανεκτικότητας, της αξίας και της απαξίας, της περιφρόνησης τουεαυτού μας και των άλλων. Η αληθινή υπαρξιακή ασφάλεια αρχίζει εκεί πουτελειώνει ο νόμος του ισχυρότερου και του πονηρότερου.

Φτάνει πιά με αυτήν την ζωή του τσακαλιού που ψάχνει για ψοφίμια κι ελπίδες.Θέλουμε να δημιουργήσουμε έναν τρόπο ζωής που θα ευνοεί σε κάθε ηλικία ταπαιχνίδια της μαθήτευσης, την δημιουργικότητα, την άμιλλα, την περιέργεια, τηνφαντασία, το πάθος της ανακάλυψης, το άνοιγμα στον εαυτό μας και στουςσυνανθρώπους μας, την ανακάλυψη του σώματος ως τόπου απόλαυσης, την επινόησητου εξαίσιου, θέτοντας έτσι σε αχρηστία τον φετιχισμό του χρήματος, την εργασία,την απληστία, την θέληση για δύναμη, την κομπίνα, την χειραγώγηση, τον



συναγωνισμό, τον ανταγωνισμό, τον υπολογισμό, την επιθετικότητα, τηνχαρακτηριακή αναδίπλωση, την επίδειξη, τον αποκλεισμό, τον διαχωρισμό, τηνενοχή, την θυσία, την εξάρτηση, το πελατειακό σύστημα, την αγελαία συμπεριφορά,την ταύτιση με μια φατρία ή με ένα επώνυμο προϊόν.

Στο βιβλίο Η Μαζική Ψυχολογία του Φασισμού ,47 ο Βίλχελμ Ράϊχ έδειξε σε ποιόν

βαθμό η χαρακτηριακή θωράκιση, μπλοκάροντας τις φυσικές ορμές του σώματος και εμποδίζοντας την αναγνώριση και τον εξευγενισμό τους, προκαλεί μια καταστροφική υπερχείλιση, μια συγκινησιακή πανούκλα της οποίας οι επιπτώσεις συναντώνται παντού όπου οι θρησκευτικές και ιδεολογικές διακρίσεις, ή ακόμη και η παραμικρήδιαφορά που αποκτά υπερβολική σημασία, της έδιναν λαβή.

Αυτό που συσπειρώνει γύρω από τους γελοίους δημαγωγούς της ξενοφοβίας και του προστατευτισμού τα εγκαταλελειμμένα στην μνησικακία μιάς ύπαρξης χωρίςχαρά πλήθη, είναι ότι αυτοί έχουν την ευθυκρισία να μιμούνται, χωρίς φτιασίδια και με το θράσος του κυνισμού, την συμπεριφορά που πασχίζουν να αποκρύψουν ή να

καλύψουν, πίσω από τις ανθρωπιστικές διαμαρτυρίες, οι περισσότεροι πολιτικοί και συνδικαλιστές ηγέτες, οι οποίοι, προκειμένου να εκλεγούν και να ιδιοποιηθούν μιαεξουσία, είναι έτοιμοι να ενθαρρύνουν το πελατειακό σύστημα, να ποντάρουν στονφόβο και στην σύγχυση, να κολακέψουν τις πλέον επαίσχυντες αντιδράσειςμεμψίμοιρης ζηλοτυπίας, σφοδρής επιθυμίας, εκδίκησης, μίσους.

Από την άκρα Αριστερά έως την άκρα Δεξιά, οι δημαγωγοί και οι τεχνοκράτεςτης εξειδικευμένης πολιτικής περικυκλώνουν με τον ίδιο τρόπο την λεία τους, με τηνίδια περιφρόνηση προς την ζωή που υπάρχει μέσα τους και την οποία χαλιναγωγούν.

Όταν δε ο λόγος των πιό αφελών γεμίζει, υποτίθεται, με γενναιοδωρία, αυτή αμέσωςδιαψεύδεται από την επιτηδευμένη στάση, την δυσκαμψία και την ανικανότητά τους,δεν θα έλεγα να απολαύσουν την ζωή, αλλά να αγωνισθούν ώστε ο πόθος για ατομικήευτυχία να διαδοθεί και να γεννήσει μια συλλογική ευτυχία.

Πώς θα μπορούσε, λοιπόν, να αναμορφωθεί η κοινοβουλευτική δημοκρατία,όταν η πολιτική του πελατειακού συστήματος συνεχίζει να πλένει τα πιατικά της στηνγούρνα της δυστυχίας; Μην ζητάτε από εκείνους που πουλούν συνταγές κατά τηςσυμφοράς να σπάσουν την αγορά, ευνοώντας τις δωρεάν απολαύσεις. Τίποτα δενείναι πιό επικίνδυνο για το σύστημα των επιχειρήσεων από έναν άνθρωπο πουανακαλύπτει μέσα του το ανθρώπινο και αξιώνει να θεμελιώσει την ύπαρξή του στηναπόλαυση του εαυτού.

Οι καταπιεζόμενοι ανέκαθεν ηττώντο από τα όπλα που πρόσφεραν στουςκαταπιεστές. Το βασίλειο της απληστίας, της θέλησης για δύναμη, της υπαρξιακήςαπελπισίας, του μίσους, της μνησικακίας, δεν έχει να φοβηθεί τίποτα απόεξεγερμένους, ευάλωτους στους ιούς που αυτό το ίδιο εξαπολύει.

Δεν θα θέσουμε την κοινότητα στην υπηρεσία του ατόμου, αν από κάθε μέλοςτης δεν πηγάσει μια βούληση να ξανασμίξει με το σώμα ως τόπο δημιουργικήςαπόλαυσης και να το χειραφετήσει.

Δεν υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο φρίκη που να μην έχει γεννηθεί από ένασώμα αποκομμένο από την επιθυμία για ζωή εξ υπαιτιότητας μιάς οικονομίας που τοεκμεταλλεύεται και το παραμορφώνει.

47 Ελληνική μετάφραση, εκδόσεις Μπουκουμάνη.



Ποτέ δεν υποστήριξα την άποψη ότι το να συμφιλιωθούμε με τον εαυτό μας, ναδίνουμε προτεραιότητα στον χώρο και τον χρόνο της επιθυμίας, να αναζητούμε τηνπληρότητα μέσα στην δημιουργία, θα αρκούσε για να αποτινάξουμε τον ζυγό τηςεμπορευματικής κοινωνίας. Υποστηρίζω όμως ότι χωρίς την συνείδηση και τηνεπιθυμία μιάς ατομικής ευτυχίας, την οποία όλοι προσδοκούν όσο κι αν το αρνούνται,

δεν μπορεί να υπάρξει συλλογική ευτυχία, διότι ο κόσμος θα συνεχίσει να εκφράζει ό,τι πιό απάνθρωπο επιβιώνει μέσα μας. Όντας παραλυμένοι από τους μηχανισμούςπου η οικονομία επιβάλλει στις συμπεριφορές μας, δεν θα μπορέσουμε νααντιπαραθέσουμε την καρτερική διάταξη του ζώντος στο χάος και στον παραλογισμότης εμπορευματικής κοινωνίας.

Το ανθρώπινο ον δεν είναι ούτε ο άγγελος ούτε το κτήνος που αιώνες τώραζευγάρωναν για να ανοίξουν, μέσω των ασαφών ορίων μιάς ρευστής ηθικής, τουςδρόμους της ιδιοποίησης και του αρπακτικού πνεύματος. Για να τελειώνουμε με τοδιαχωρισμένο από τις ζωτικές του παρορμήσεις και προορισμένο να ξεπηδήσει μέσα

από την αυτοκαταστροφική βία σώμα, πρέπει να μάθουμε να αποδεχόμαστε από πολύμικρή ηλικία τις ζωικές του ορμές, όχι για να τις ικανοποιήσουμε, αλλά για να τιςεξευγενίσουμε, να τις εξανθρωπίσουμε.

Μόνο ενισχύοντας παντού την θέληση για ζωή και ποντάροντας στην δική τηςβία και όχι στην βία του αντανακλαστικού του θανάτου, θα έχουμε το κριτήριο και την εγγύηση μιάς αληθινής ανθρώπινης προόδου. Η κατασταλτική προοπτικήβαθαίνει τα τραύματα της ευαισθησίας από τα οποία στάζουν η βαρβαρότητα και ημακάβρια ακολουθία των πόνων που βιώνουμε και που μας επιβάλλονται. Τοζητούμενο δεν είναι να απαγορεύσουμε ό,τι μας απαγορεύει να ζούμε, αλλά ναενισχύσουμε το δυναμικό της ζωής που υπάρχει μέσα μας, να αποκαταστήσουμε τηνζωντανή εκείνη ενέργεια την οποία ο πολιτισμός τον έχειν διέφθειρε επί ολόκληρεςχιλιετίες.

Για να καταστήσουμε την ευτυχία καθημερινή πρακτική, δεν χρειαζόμαστε τόσοτόλμη όσο μια απεριόριστη εμπιστοσύνη στον δικό μας πλούτο. Ο δημιουργός που

υπνώττει μέσα στον καθένα, επιδιώκει κρυφά να αποβάλει την ιδέα εκείνη πουμεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά μέσω των θρησκειών και των ιδεολογιών, σύμφωναμε την οποία ο άνθρωπος είναι μια δημιουργία ουτιδανή, ανίκανη να αναλάβει και να

υποστηρίξει ο,τιδήποτε δεν την καθιστά ακόμα πιό άθλια.Παγιδευμένη μέσα στην καθημερινή κατάρα, στην οποία την έχει βυθίσει η

κυρίαρχη οικονομία, η ευτυχία είναι αναμφίβολα η πιό φυσική κλίση και γι' αυτό ηδυσκολότερη να διεκδικήσουμε και να τελειοποιήσουμε. Έχει όμως το προνόμιο ναμην σκοτώνει ποτέ. Η επιμονή της να μην οπισθοχωρεί παρά μόνο για ναεξασφαλίσει καλύτερα την απόκτησή της, χαράζει τα όρια μιάς απεριόριστηςδύναμης, εδραιώνοντας ακόμη και την βία μιάς ζωής η οποία, αφού επιδόθηκε στηνδική της δημιουργία, φθάνει σε ένα τέτοιο πάθος ώστε να αρνείται τον εναγκαλισμότου θανάτου, εγκαταλείποντας τις δυνάμεις της καταστροφής στην αυθόρμητηδιάλυσή τους.

Στο ερώτημα αν «πρέπει να οπλισθούμε για να γκρεμίσουμε τον τύραννο», οΕτιέν ντε Λα Μποεσί, 48 αποδεικνύοντας έτσι πόσο καλά φύλαγε, πέρα από το πάγωμα

48 Ετιέν ντε Λα Μποεσί (1530-63). «... Δικαστής στο Μπορντώ, αλλά συγχρόνως φιλόσοφος



των αιώνων, το μυστικό της διατήρησης της μαγιάς μιάς ζωής προς αναγέννηση, δίνει στους συγχρόνους μας μιαν απάντηση την οποία δεν θα μπορέσουν ναεπιδοκιμάσουν, αν δεν την εφαρμόσουν πάραυτα: «Σε καμία περίπτωση! Δεν θέλω νατον χτυπήσετε ή να τον γκρεμίσετε, μονάχα μην τον υποστηρίζετε! Και τότε θα τονδείτε να πέφτει και να σωριάζεται χάμω, σαν ένας τεράστιος κολοσσός που του

πήραν την βάση του» .49

1η Μαΐου 2002

και ποιητής και στενός φίλος του μεγάλου δοκιμιογράφου Μονταίν, δικαστού επίσης στο ίδιοδικαστήριο. Πέθανε μόλις 32 ετών, πρόφτασε όμως να γράψει το αριστούργημά του Discours

sur la servitude volontaire [Δοκίμιο περί της Εθελοδουλείας]', που τον έκανε ένδοξο. Στο

Δοκίμιο αυτό κατηγορεί όχι μόνο τους τυράννους, αλλά και τους λαούς που τους ανέχονταιπαθητικά και αγόγγυστα. Ήταν ένα σάλπισμα εξεγέρσεως εναντίον των καθεστώτων της απολύτου μοναρχίας της εποχής εκείνης, γι' αυτό και η κυκλοφορία του είχεν απαγορευθεί ως επικίνδυνη και το βιβλίο κυκλοφορούσε κρυφά, ανάμεσα στους φιλελεύθερους πολίτες, καιιδίως τους νέους. Στα εγχειρίδια πολιτειολογίας, αναφέρεται συνήθως και το δοκίμιο αυτότου Λα Μποεσί, σαν σταθμός στην ιστορία των πολιτικών ιδεών, παρά τον πολύ μικρό όγκοτου (είναι μόλις 50 σελίδες όλο-όλο). Οι σχολιαστές γράφουν ότι το έργο αυτό δεν μαρτυρεί ότι ο συγγραφέας του είναι δημοκράτης ούτε αντιβασιλικός. "Είναι, απλώς, άσπονδος εχθρός της τυραννίας".» (Από τον Πρόλογο του ακαδημαϊκού Μιχ. Στασινόπουλου, μεταφραστήτου δοκιμίου του Λα Μποεσί, το οποίο εξέδωσαν για πρώτη φορά οι εκδόσεις Άλμα.

Αργότερα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ελευθεριακή Κουλτούρα και, εν συνεχεία, απότις εκδόσεις Πανόπτικον.)49 Βλ. Ετιέν ντε Λα Μποεσί, Ελευθερία και Εκούσια Δουλεία, σελ. 26, εκδόσεις Άλμα, Αθήνα

1974.



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑIΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΠΟΥ ΑΞΙΩΝΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΚΥΒΕΡΝΑ ............................................5Μια κοινωνία κυριευμένη από την φρενίτιδα του τρελού

χρήματος.........:...................................................................................13Πάνω στα ερείπια των θρησκειών οικοδομήθηκε μια θρησκεία τουχρήματος.............................................................................................26Ο μηδενισμός έγινε η φιλοσοφία των επιχειρήσεων..........................31Το πλανητικό βασίλειο τοπικών και διεθνών μαφιών........................33Η αγορά της ασφάλειας αντλεί κέρδη από τον φόβο .......................37Η ενδόρρηξη του εμπορευματικού ολοκληρωτισμού ......................42IIΠΡΟΣ ΟΣΟΥΣ ΕΠΙΜΕΝΟΥΝ ΝΑ ΑΓΝΟΟΥΝ

ΤΗΝ ΑΝΑΔΥΣΗ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ.................................47Η τυφλή διαύγεια και ο σκοταδισμός της αμφισβήτησης ...............47Ο αγώνας ενάντια στον οικονομικό δεσποτισμό πρέπει

να πάψει να τοποθετείται στο γήπεδο του αντιπάλου........................50Για να τελειώνουμε με την θριαμβολογία της απελπισίας.................56Ενάντια στην μομφή της ουτοπίας.....................................................61Περί του διφορούμενου χαρακτήρα της ηθικής και της βίας που εμπεριέχει ηαντίθεση προς τον εμπορευματικόολοκληρωτισμό...................................................................................63Η θεμελίωση μιάς ανθρώπινης κοινωνίας..........................................681. Η επιστροφή στην αξία χρήσης του εμπορεύματος.......................682. Οι τοπικές συλλογικότητες και η άσκηση μιάς άμεσηςδημοκρατίας........................................................................................703. Να αντικαταστήσουμε την εργασία με την δημιουργία.................934. Η δημιουργία ενός τρόπου ζωής εγκαινιάζει την κατάργησητης εμπορευματικής κοινωνίας από την κοινωνία του ζώντος ..........96



... Εξωθώντας στα άκρα μια διαδικασία μη

παραγωγικής οικονομικής συσσώρευσης, οεμπορευματικός ολοκληρωτισμός διέδωσε σε ολόκληρο τον πλανήτη ένα σύστημα διαφθοράς και τρόμου, το οποίο η επιχειρηματική ατολμία κάποιων σικελικών χωριών έκανε γνωστό με το όνομαμαφία.... Χωρίς να νοιάζονται για το μακροπρόθεσμο[οι κερδοσκόποι], αντλούν ένα άμεσο κέρδος από το

κοινωνικό χάος που προκαλεί η εξαθλίωση, ηανεργία, η αβεβαιότητα της επιβίωσης και αυτή ηέμμονη ιδέα του χρήματος πάση θυσία, που φθείρει την σκέψη και τα ήθη από την ανώτερη μέχρι την κατώτερη βαθμίδα της αξιοθρήνητης κοινωνικήςκλίμακας. ... Αντί να θέσουν εκτός μάχης αυτό τοσκυλολόϊ, βλέπουμε τους περισσότερους ανθρώπουςνα συγκατανεύουν στα βδελυρά τους ψέματα, νααποδέχονται τις μειώσεις των μισθών, να σκύβουν το κεφάλι υπό την απειλή της ανεργίας, ναβυθίζονται στην απόγνωση, να ζητωκραυγάζουν δημαγωγούς ... να παριστάνουν τους ξαπλωμένουςσκύλους βγάζοντας μπόλικα γρυλλίσματα, αντί να

πεταχτούν επάνω και να αποτολμήσουν την περιπέτεια της ζωής και της επιθυμίας. … Θα πρέπεινα το επαναλάβουμε: ο μοναδικός μας πλούτος είναι ηζωή, μια ζωή που εξευγενίζεται αδιάκοπα από την πρόοδο της ανθρώπινης ευαισθησίας και ευφυΐας....

Gia Mia Koinwnia Toi Zwntos 60 Selides

Documents

Transcript of Gia Mia Koinwnia Toi Zwntos 60 Selides