FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ · 2019-05-10 · alanının zaman içerisinde...

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Ayşe KAYA

ÇAMLIYAYLA (MERSİN) VE GÜNEYDOĞUSUNUN JEOLOJİK VE

TEKTONİK İNCELEMESİ

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

ADANA, 2006



ÇAMLIYAYLA (MERSİN) VE GÜNEYDOĞU’ SUNUN

JEOLOJİK VE TEKTONİK İNCELEMESİ

Ayşe KAYA


JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI

Bu tez …/…./….. Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oy Birliği İle Kabul Edilmiştir. İmza ………………....... İmza ……………………… İmza ……………………

Prof.Dr. Cavit DEMİRKOL Prof.Dr. U.Can ÜNLÜGENÇ Yrd.Doç.Dr. Alican KOP

DANIŞMAN ÜYE ÜYE

Bu tez Enstitümüz Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalında hazırlanmıştır. Kod No: Prof.Dr. Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü Bu Çalışma Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Tarafından Desteklenmiştir. Proje No: MMF2005YL32 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı fikir ve sanat eserleri kanunundaki hükümlere tabidir.

ÖZ


ÇAMLIYAYLA (MERSİN) VE GÜNEYDOĞU’ SUNUN

JEOLOJİK VE TEKTONİK İNCELEMESİ

Ayşe KAYA



JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

Danışman : Prof. Dr. Cavit DEMİRKOL

Yıl : 2006, Sayfa : 44

Jüri : Prof. Dr. Cavit DEMİRKOL

Prof. Dr. Ulvi Can ÜNLÜGENÇ

Yrd. Doç. Dr. Alican KOP

Çalışma alanı, Mersin ilinin 30 km kuzeyinde yer alan Çamlıyayla (Namrun)

ilçesi ve ilçenin güney kesimindeki yaklaşık 110 km2 lik alanı kapsar. Bu çalışmada 6 ayrı kaya stratigrafi birimi ayırt edilmiştir.

İnceleme alanının temelini Alt-Orta Triyas zaman aralığında sığ denizel bir ortamda çökelmiş olan Dişdöken formasyonu oluşturmaktadır. Bu birim üzerine açısal uyumsuz olarak Jura-Kretase yaşlı Demirkazık formasyonu gelir. Daha üstte ise tektonik dokanakla peridotit, serpantinit, gabro, radyolarit ve kireçtaşı bloklarından oluşan Fındık karmaşığı olarak ayırtlanan birim bulunmaktadır.

Tersiyer yaşlı birimin en alt kesimini kumlu, siltli, killi kireçtaşlı, marnlı, fosil içerikli ve sığ denizel ortamda çökelmiş Alt-Orta Miyosen yaşlı Kaplankaya formasyonu oluşturur. Kaplankaya formasyonu Mesozoyik yaşlı birimler üzerine açısal uyumsuz olarak bulunmaktadır. İnceleme alanında Kaplankaya formasyonu ile yanal ve düşey yönde geçişli bir ilişki sunan, Orta Miyosen yaşlı ve bol fosil içerikli resifal kireçtaşları Karaisalı formasyonu olarak tanıtılmıştır.

İnceleme alanındaki en genç çökelleri karasal Kuvaterner yaşlı alüvyonlar oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Stratigrafi, Mesozoyik, Senozoyik, Çamlıyayla, Mersin.

I

ABSTRACT

MSc THESIS

GEOLOGICAL AND TECTONICAL INVESTIGATION OF

ÇAMLIYAYLA (MERSİN) AND IT’S SOUTH EAST

Ayşe KAYA

DEPARTMENT OF GEOLOGICAL ENGINEERING

INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES

UNIVERSITY OF ÇUKUROVA

Supervisor : Prof. Dr. Cavit DEMİRKOL

Year : 2006, Pages : 44

Jury : Prof. Dr. Cavit DEMİRKOL

Prof. Dr. Ulvi Can ÜNLÜGENÇ

Yrd. Doç. Dr. Alican KOP

The study area, which is located to the 30 km north of Mersin, city, covers an area of approximately 110 sq. km, in the town of Çamlıyayla (Namrun) and it’s south. As a conclusion of this study, six litostratigraphic units have been distinguished and mapped within the study area. Early-Middle Triassic aged Dişdöken Formation which was deposited in a shallow marine environment, represents the oldest rock units of the study area. This unit is angular unconformably overlain by the Jurassic-Cretaceous Demirkazık Formation. Fındıkpınarı Complex composed of peridotite, serpantinite, gabro, radiolarite and limestone blocks, is located tectonically over the both units.

Early-Middle aged Kaplankaya Formation forms at the base of the Tertiary units which consists of sandstone, siltstone, marl, clayey limestone, fosilliferous and which was sedimented in a shallow marine environment. Also Kaplankaya Formation overlies the Mesozoic units with angular unconformity. In the study area, Middle Miocene aged reefal originated fosilliferously limestone, which has lateral and vertical transitional contact relation with Kaplankaya Formation, has been distinguished as Karaisalı Formation.

Quaternary terrestrial alluviums forms the youngest sediments in the study

area.

Key words: Stratigraphy, Mesozoic, Senozoic, Çamlıyayla, Mersin.

II

TEŞEKKÜR Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği

Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans Tezi olarak hazırlanan bu çalışma,

MMF2005YL32 nolu proje kapsamında Araştırma Fonu tarafından desteklenmiştir.

Bu projeyi destekleyen Ç.Ü Araştırma Fonuna katkılarından dolayı teşekkür ederim.

Tüm çalışmalarım süresince yapıcı eleştirileri ile bana yön veren, aydınlatıcı

bilgileri ile çalışmalarımın devamlılığını ve destekleri ile tezimin tamamlanmasını

sağlayan danışman hocam Prof. Dr. Cavit DEMİRKOL’ a;

Tez çalışmalarımda değerli bilgilerinden yararlandığım, katkılarıyla tezimin

tamamlanmasını sağlayan hocalarım; Prof. Dr. UlviCan ÜNLÜGENÇ, Yrd. Doç. Dr.

Alican Kop ’a, Araş. Gör. Ulaş İnan SEVİMLİ, Araş. Gör. Ali ÖZVAN ve bugüne

değin emeği geçen bütün hocalarıma,

Tezin tamamlanması aşamasında ve arazi çalışmalarım sırasında benden

yardımlarını esirgemeyen meslektaşlarım başta Turgut AKSU olmak üzere, Özkan

AŞIK, Akın COŞKUNER ve Seçil ONUR ’a;

Arazi çalışmalarım esnasında maddi ve manevi yardımlarını esirgemeyip

bütün olanaklarını bizlere sunan meslektaşım Turgut AKSU’nun halası Ülkü

TOPBAŞ ve eniştesi Kuddüs TOPBAŞ ’a;

İnce kesitlerin hazırlanması çalışmalarında yardımcı olan Maden

Mühendisliği Bölümü İnce Kesit Laboratuar Teknisyeni Osman İBİLİ ’ye;

Ve bugüne değin beni yetiştiren, her aşamada ilgilerini ve desteklerini

gördüğüm aileme, arkadaşlarım Çevre Mühendisi Sibel DEMİRCİ ve Radyoloji

Teknikeri Fatma EMELCE ’ye;

Ayrıca Yüksek Lisans öğrenimim boyunca bana her konuda destek olan

nişanlım Tayfun DEMİRTAŞ ’a;

En içten teşekkürlerimi sunarım.

III

İÇİNDEKİLER SAYFA

ÖZ…………………………………………………………………..………… I

ABSTRACT………………………………………………………………….. II

TEŞEKKÜR………………………………………………………………….. III

İÇİNDEKİLER……………………………………………………………….. IV

ŞEKİLLER DİZİNİ…………………………………………………………... VII

1. GİRİŞ………………..……………………………………………………... 1

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR………………………………………………….. 4

3. MATERYAL METOT……………………………………………………... 8

3.1 Arazi Öncesi Büro Çalışmaları…………………………………………. 8

3.2 Arazi Çalışmaları……………………………………………………….. 8

3.3 Laboratuvar Çalışmaları………………………………………………… 9

3.4 Değerlendirme ve Tez Yazım Çalışmaları……………………………… 9

4. ARAŞTIRMA BULGULARI………………………………………………. 10

4.1 Stratigrafi………………………………………………………………... 10

4.1.1 Mesozoyik……………….………………………………………... 12

4.1.1.1 Dişdöken Formasyonu (TRd)……………………………... 12

4.1.1.2 Demirkazık Formasyonu (JKd).…………………………... 15

4.1.1.3 Fındıkpınarı Karışığı (Mfk)……………………………….. 18

4.1.2 Senozoyik…………….…………………………………………… 20

4.1.2.1 Kaplankaya Formasyonu (Tkp)………………………….... 20

4.1.2.2 Karaisalı Formasyonu (Tka)………………........................ 24

4.1.3 Kuvaterner……………………………………………………..….. 30

4.1.3.1 Alüvyon (Qal)………………………….………………….. 30

4.2 Yapısal Jeoloji……….………………………………………………….. 31

4.2.1 Doğrultu ve Eğimler………………………..……………………… 31

4.2.2 Uyumsuzluklar………………………………………………..…… 32

4.2.3 Kıvrımlar………………………………………………………..…. 32

4.2.4 Faylar……………………………………………….……………… 34

4.3 Jeomorfoloji…………………………………………………………….... 37

IV

4.4 Jeolojik Evrim……………………………………………………………. 38

4.5 Ekonomik Jeoloji………………………………………………………… 39

5. SONUÇ VE ÖNERİLER…………………………………………………..… 41

KAYNAKLAR…………………………………………………………………. 42

ÖZGEÇMİŞ……………………………………………………………………... 44

V

EKLER

Ek – 1 Bölgenin Genelleştirilmiş Jeoloji Haritası

Ek – 2 Bölgenin Jeoloji Enine Kesitleri

VI

ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA

Şekil 1.1. İnceleme alanının yer bulduru Haritası……………………………. 3

Şekil 4.1. İnceleme alanının genelleştirilmiş stratigrafi kesiti…..…………… 11

Şekil 4.2. Alt-Orta Triyas yaşlı Dişdöken formasyonunun orta kısımlarında

gözlenen killi marnlı seviye….………….…………...…………….. 13

Şekil 4.3. Jura-Kretase yaşlı Demirkazık formasyonunun tabanında gözlenen

Alt Jura yaşlı kireçtaşları….….………………………………..…… 16

Şekil 4.4. Magmatik kaya kompleksi, Mersin ofiyoliti ve kendisinden yaşlı

bloklarını içerisinde bulunduran Fındıkpınarı karışığının genel

görünümü…………………………………………………………… 19

Şekil 4.5. Alt–Orta Miyosen yaşlı Kaplankaya formasyonu içerisinde gözlenen

linyitli seviye...………..……………………………………..……… 21

Şekil 4.6. Çalışma alanı dışındaki Tersiyer yaşlı Kaplankaya ve Karaisalı

formasyonlarının uyumlu dokanak ilişkileri……...……………….... 22

Şekil 4.7. Karaisalı formasyonu ile Kaplankaya formasyonunun uyumlu

dokanak ilişkisi………………………………………………...….... 25

Şekil 4.8. Karaisalı formasyonu ile Kaplankaya formasyonunun uyumlu

dokanak ilişkisi………………………………………………...….... 25

Şekil 4.9. Karaisalı formasyonu içerisinde bulunan Echinode mate ailesinden

Echinid örnekleri…..…..……………………………………………. 27

Şekil 4.10.Karaisalı formasyonu içerisinde bulunan Echinode mate ailesinden

Echinid örnekleri…..…..……………………………………….……. 27

Şekil 4.11.Karaisalı formasyonu içerisindeki Pelecypode gruplarından

Pectinidae kavkı örnekleri…………..………………………………. 28

Şekil 4.12.Karaisalı formasyonu içerisindeki Pelecypode gruplarından

Pectinidae kavkı örnekleri...………………………………………… 28

Şekil 4.13.Alpin orojenezi sıkışma tektoniği sırasında Mesozoyik yaşlı

Demirkazık formasyonunda oluşan kıvrımlar….….……..…………. 32

Şekil 4.14.Jura–Kretase yaşlı Demirkazık formasyonu ile Alt-Orta Miyosen

yaşlı Kaplankaya formasyonu arasındaki faylı dokanak..….………... 35

VII

Şekil 4.15.Kaplankaya formasyonu içerisindeki sol yanal doğrultu atımlı

fay..………………………………………..……………................... 36

Şekil 4.16.Kaplankaya formasyonu içerisinde gözlenen kömürlü seviye……… 39

Şekil 4.17.Zevzek Tepe (G4) ’nin kuzeybatı kesiminde Altıparmak mevkii

içindeki kapalı kömür işletmesi…………………………..………..... 40

VIII

1. GİRİŞ Ayşe KAYA

1. GİRİŞ

Bu çalışma ile Çamlıyayla (Mersin) dolayında yüzlenen kayaç birimlerinin

jeolojik özellikleri incelenmiştir.

Çalışma alanı, Orta Toroslar’da yer alan Mersin ilinin yaklaşık 30 km

kuzeyinde bulunmaktadır (Şekil 1). İnceleme alanı; 1 / 25 000 ölçekli Adana N33 –

d1 paftasının güney, Kozan N33 – d4 paftasının ise kuzey bölümlerini içermekte

olup, yaklaşık 110 km2 lik bir alanı kapsamaktadır. Topoğrafik yükseltiler 500 –

2000 m arasında değişmektedir. Genel olarak topoğrafik eğimin güneyden kuzeye

doğru arttığı gözlenmektedir. Yörede yer alan önemli yükseklikler kuzeyde (doğudan

batıya) Ayvagediği T. (1283 m.- J1), Kale T. (1334 m.- I3), Zevzek T. (1304 m.- G4,

G5), Kocabelen T. (1669 m.- C3), Güreş T. (1224 m.- B1) güneyde Tonsargedik T.

(1304 m.- J5), Güney T. (1253 m.- H11), Haranalı T. (1065 m.- F10), Ağılık T.

(1339 m.- D8, B10) sayılabilir. İnceleme alanı içerisinde bulunan tepelerde eğimler

12–17 o gibi yumuşak bir topoğrafyaya sahip olmasına karşın Cehennemdere

yatağında çok dik bir eğim belirlenmiştir. İnceleme alanının en önemli drenaj ağını

Cehennemdere oluşturmaktadır. Cehennemdere çalışma alanının kuzeybatısından K–

G doğrultusunda derin ve dik bir vadi içerisinde akarken inceleme alanının orta

kesiminde dirsek yapmakta ve D–B doğrultusunda akmaya devam ederek araziyi

kuzey ve güney olmak üzere iki kısma ayırmaktadır. Bitki örtüsü olarak; inceleme

alanı güneyinde yerleşim bölgeleri çevresinde meyve bahçeleri, kuzey ve

kuzeybatıda ise ormanlık araziler yer almaktadır. Bölgede Akdeniz iklimi hüküm

sürmekte olup, yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Bölge içerisinde yer

alan önemli yerleşim yerleri; Çamlıyayla (Namrun) ilçe merkezi (G2, G3, H2, H3),

Sebil köyü (F6), Alanyalı (Alaiye) (A11), Çevlik (I11), Çuvalga (I5) ve Çayırekinliği

(J2) mahalleleridir.

İnceleme alanı içerisinde asfalt yolu olan ilçe merkezi dışındaki diğer

alanlarda ulaşım, stabilize köy yolları ve orman yoları aracılığıyla Cehennemdere

vadisinin bazı kısımları haricinde her noktaya oldukça rahat bir şekilde

yapılabilmektedir.

1


İnceleme alanının güneyinde, doğusunda, güneydoğusunda ve batısında kalan

alanlarda çeşitli jeolojik çalışmalar yapılmış olmasına rağmen, bu tezin konusunu

oluşturan inceleme alanında çok az sayıda jeolojik çalışma bulunmaktadır. Jeolojik

çalışmalar açısından bölgedeki eksikliğin giderilmesi amacıyla inceleme alanında bu

çalışma gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu çalışma ile inceleme alanının jeolojik

özellikleri saptanarak, jeolojik evriminin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.

2


Şekil 1.1. İnceleme alanının yer bulduru haritası

3

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Ayşe KAYA

2 ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR

Akman (1982); Sebil köyü ve kuzeyini kapsayan Yüksek Mühendislik Tez

çalışmasında altı formasyon ayırt etmiştir. Yaşlıdan gence doğru; Üst Permiyen yaşlı

Mercenindere formasyonu, bunun üzerine açısal uyumsuzlukla gelen Üst Triyas yaşlı

Cehennemdere formasyonu, Jura–Alt Kretase yaşlı Taştepe formasyonu, hemen

üzerinde açısal uyumsuz yerleşen Üst Kretase yaşlı Tekir formasyonu ve Alt–Orta

Miyosen yaşlı Sebil formasyonudur. Sebil formasyonunu da kendi içerisinde;

Aracadere, Yellibelen, Kavlaktepe, Tepebaşı üyelerine ayıran çalışmacı, inceleme

alanının zaman içerisinde Palatin, Laramiyen, Fragosav ve Attik orojenik dönemler

etkisi altında kaldığını da belirtmiştir.

Ünlügenç (1986); “Kızıldağ yayla (Adana) dolayının jeoloji incelemesi” adlı

çalışmasında ayrıntılı jeoloji incelemesi yapmış ve bu çalışmayı Yüksek Lisans Tezi

olarak hazırlamıştır. İnceleme alanında farklı stratigrafik dizilim ve yapısal konum

sunan allokton, paraotokton ve otokton birimleri ayırtlamıştır. Paraotokton konumlu

birimleri; Permo–Karbonifer yaşlı Karahamzauşağı formasyonu, Mesozoyik yaşlı

Demirkazık kireçtaşı ile Yavça formasyonunun oluşturduğunu belirtmiştir. Allokton

konumlu Kızıldağ Melanjı ve Faraşa Ofiyolitinin Alt Maestrıhtiyen sonrası bölgeye

yerleştiğini açıklamıştır. Bölgede otokton konumlu Tersiyer yaşlı birimlerin ise

sırasıyla; Oligosen–Alt Miyosen yaşlı Gildirli formasyonu, Alt Miyosen yaşlı

Kaplankaya formasyonu ve Orta–Üst Miyosen yaşlı Karaisalı kireçtaşı olduğunu

belirtmiştir.

Yetiş ve Demirkol (1986); “Adana Baseni Batı Kesiminin Detay Jeoloji

Etüdü” isimli çalışmalarında temeli Paleozoyik yaşlı Yerköprü ve Karahamzauşağı

formasyonlarının oluşturduğunu, bölgede ayrıca Triyas–Kretase yaşlı Demirkazık

formasyonu ile havzanın düşey salınımlarla derinleştiği kesimlerde Üst Kretase yaşlı

Yavça formasyonunun bulunduğunu belirlemişlerdir. Allokton konumlu Kızıldağ

Melanjı ve Faraşa Ofiyoliti’nin bölgeye Maestrihtiyen’de belirten çalışmacılar,

Tersiyer yaşlı birimlerin Paleozoyik ve Mesozoyik yaşlı litostratigrafi birimlerinin

oluşturduğu düzensiz bir paleotopografya üzerinde gelişmiş olduğunu öne

sürmüşlerdir. Çalışmacılar ayrıca kısa mesafelerde yatay ve düşey yönde geçişler

4


gösteren Tersiyer birimlerinin sırasıyla; Gildirli, Karsantı, Kaplankaya, Karaisalı,

Güvenç, Cingöz, Kuzgun ve Handere formasyonları olduğunu ortaya belirtmişlerdir.

Keniş (1988); ‘Sarıkavak (Tarsus - İÇEL) Manyezit Yataklarının Jeolojisi ve

Metallojenisi’ konulu Yüksek Lisans Tez çalışmasında; Jura–Kretase yaşlı;

Demirkazık kireçtaşı, Üst Kretase yaşlı; Kızıldağ Melanjı ve Mersin Ofiyoliti,

Oligosen–Alt Miyosen yaşlı; Gildirli formasyonu, Alt Miyosen yaşlı; Kaplankaya

formasyonu, Alt–Orta Miyosen yaşlı; Karaisalı kireçtaşı ile Kuvaterner yaşlı;

Alüvyon olmak üzere toplam 7 birim ayırtlanmış olup, ayrıca manyezit yatağının da

ayrıntılı etüdünü yapmıştır.

Demirkol (1989); Pozantı–Karsantı–Karaisalı (Doğu Toros) arasında kalan

platformun Karbonifer–Permiyen den günümüze kadar olan gelişimini bölümlere

ayırarak ortaya koymuş ve formasyonların litolojik özelliklerine dair detaylı bilgiler

vermiştir. Tersiyer yaşlı birimlerin Mesozoyik–Paleozoyik yaşlı birimler üzerine

uyumsuzlukla geldiğini ifade etmiştir. Miyosen başında (Burdigaliyen) güney ve

güneydoğu yönünde gelişen denizel transgresyon ile karadan beslenmenin etkin

olduğu alanlarda plaj–sığ denizel nitelikli kırıntılı sedimanlar (Kaplankaya

formasyonu) çökelirken, bunun dışında kalan topografik yükseltilerde ise resifal

nitelikli Karaisalı formasyonunun çökeldiği ileri sürülmüştür. Transgresyonun

Tortoniyen’e kadar kuzeye ilerlemesi nedeni ile kıyı çizgisi Karaisalı formasyonu ve

resif ilerisi fasiyes’inde kuzeye doğru ilerlemiş olduğu belirtilmiştir.

Usta (1989); “Kıralan Dolayının Jeolojisi” adlı Yüksek Lisans Tez

çalışmasında altı litostratigrafi birimi ayırt etmiş, stratigrafik kalınlık, litolojik

değişim ve ortamsal yorum için Miyosen yaşlı Kaplankaya formasyonunun

kalınlığını ölçmüş ve 1/25.000 ölçekli yapı haritası hazırlayarak bölgenin jeolojik

evriminin tarihçesini irdelemiştir.

Uçar (1991); “Bucak–Çokak (ADANA) Alanının Stratigrafisi” adlı Yüksek

Lisans Tez çalışması ile çalışma alanında Permo–Karbonifer yaşlı; Karahamzauşağı

formasyonu, Üst Triyas–Jura–Kretase yaşlı Demirkazık kireçtaşı, Oligosen–Alt

Miyosen yaşlı Gildirli formasyonu, Alt–Orta Miyosen yaşlı Kaplankaya formasyonu

ve Orta Miyosen yaşlı Güvenç formasyonlarını ayırtlamıştır.

5


Avşar (1992); ‘Namrun (MERSİN) Yöresinin Bentik Foraminifer Faunası’

nın sistematik incelenmesi ile bölge stratigrafisi hakkında bilgi vermeyi amaçlayan

çalışmasında, bölgede Üst Kretase, Paleojen ve Neojen yaşlarında kaya birimlerinin

yüzeylenmiş olduğunu belirtmiştir. Ayrıca Üst Kretase’yi oluşturan ofiyolitik

malzemenin radyolarit, kireçtaşı blokları ve fliş karakterli çökellerden türediğini, Üst

Paleosen (İlerdiyen) çökellerinin ise kumtaşı, kiltaşı ve kumlu–killi kireçtaşından

ibaret olduğunu işaret etmiştir. Alt Eosen Küviziyen çökellerinin İlerdiyen ile

uyumlu olan kumtaşı, marn ve killi kireçtaşından oluştuğunu belirtmiştir. Orta Eosen

(Lütesiyen)’in kirli beyaz, sarı ve krem renginde iyi tabakalanmalı, killi kireçtaşları

ile temsil edildiğini belirten araştırmacı; killi kireçtaşı ve çakıltaşlarından oluşan

Neojen çökellerinin Lütesiyen çökelleri üzerine uyumsuz olarak geldiğini öne

sürmüştür.

Açlan (1993); ‘Namrun Güneydoğusu (MERSİN) Yöresinin Jeolojik ve

Petrografik İncelemesi’ başlıklı Yüksek Lisans Tez çalışmasında; Mesozoyik ve

Senozoyik yaşlı sekiz adet birim ayırtlamış, çalışma alanında temeli Jura–Kretase

yaşlı Demirkazık kireçtaşı (otokton), Üst Kretase yaşlı Mağmatik kompleks, Fındık

karmaşığı ve Mersin Ofiyoliti (allokton)’nin oluşturduğunu belirtmiştir. Çalışmacı,

bölgedeki Senozoyik birimlerin otokton konumlu Gildirli (Oligosen–Alt Miyosen) ve

Kaplankaya formasyonları (Alt Miyosen) ile Karaisalı kireçtaşı (Alt–Orta Miyosen)

tarafından temsil edildiğini ve Miyosen yaşlı birimlerinin temel üzerinde uyumsuz

konumlu olduğunu öne sürmüştür.

Şahinoğlu (1998); “Kocayer ve Şahna (MERSİN) Yöresinin Jeoloji ve

Petrografisi” konulu Yüksek Lisans Tez çalışmasında; bölgede yerleşme yaşı Üst

Kretase olan Ofiyolitik seri ve Ofiyolitli Melanj ile Miyosen kireçtaşlarını

ayırtlamıştır. Ofiyolitik serinin büyük bir bölümünün harzburjitlerden oluştuğunu ve

bunlarda da yoğun tektonik etkilere maruz kalmaları sonucu yaygın

serpantinleşmenin görüldüğünü belirtmiştir. Bölgesel olarak çok farklı kalınlıklarda

görülen bol fosilli ve üzerinde karstik yapıların fazla geliştiği Miyosen kireçtaşlarının

Ofiyolitik seri üzerine uyumsuz olarak geldiğini belirtmiştir.

6


Tekbaş (2000); “Namrun güneyi (Çapar–Parmakkurdu arası) Ofiyolit

Diliminin Jeolojisi ve Petrografik İncelemesi” konulu Yüksek Lisans Tez

çalışmasında; sekiz ayrı litostratigrafi kaya birimi ayırt etmiştir. Bunlar sırasıyla,

Mesozoyik yaşlı olan Demirkazık kireçtaşı, Mağmatik kompleks, Fındık karmaşığı,

Mersin Ofiyoliti ile Senozoyik yaşlı Gildirli formasyonu, Kaplankaya formasyonu,

Karaisalı kireçtaşı, Alüvyon birimleridir. Çalışma alanında Mağmatik kompleks ve

Fındık karmaşığı birimlerini içeren kayaç topluluğu Mersin Ofiyolitli Melanj’ı olarak

tanımlamıştır.

Aydoğdu (2002); “Boğazpınar - Sandal (İÇEL) dolayının statigrafisi” Yüksek

Lisans Tez çalışmasında; Kaplankaya formasyonunun çökelme ortamının resif gerisi

olduğunu belirtmiştir. Karaisalı kireçtaşlarının resifal özellikli olduğunu,

Burdigaliyen–Langhiyen yaş aralığında çökeldiğini öne sürmüştür. Tersiyer yaşlı

Kaplankaya, Karaisalı formasyonlarının, Mesozoyik yaşlı Demirkazık formasyonu

üzerine açısal uyumsuzlukla geldiğini ve Kaplankaya ile Karaisalı arasında da yanal

ve düşey geçiş olduğuna da işaret eden araştırmacı, Çamlıyayla’nın yaklaşık 15 km

doğusundaki çalışma sahası içerisinde bulunan fayların Ecemiş ve Cevizlik faylarının

devamı niteliğinde olduğunu ileri sürmüştür.

Ekingen (2003); “Çamlıyayla (MERSİN) yöresinin Tektono Statigrafik

Özellikleri” Yüksek Lisans Tezinde, altı farklı kaya stratigrafisi birimi ayırt etmiştir.

Bunlar Orta Triyas–Kretase yaşlı Demirkazık formasyonu, Santoniyen–

Maestrıhtiyen yaşlı Yavça formasyonu, Üst Kretase yaşlı Fındıkpınarı karışığı,

Oligosen–Alt Miyosen yaşlı Gildirli formasyonu, Alt–Orta Miyosen yaşlı

Kaplankaya formasyonu ve bu formasyonla yanal ve düşey geçişli olan Alt–Orta

Miyosen yaşlı Karaisalı kireçtaşlarıdır.

Sevimli (2003); “Demirhisar (MERSİN KD’su) civarının jeolojisi ve

Sedimantolojik Özellikleri” konulu Yüksek Lisans Tez çalışmasında; Kuzgun ve

Karaisalı Formasyonlarına ait sedimantolojik kesitler çıkarmış ve derlediği

örneklerden elde ettiği bulgulara dayanarak Karaisalı formasyonuna Alt–Üst

Miyosen yaşını vermiştir. Çalışmacı alınan sedimantolojik kesitlere dayanarak

Kuzgun formasyonunun sığ denizel bir deltayik ortamda çökeldiğini açıklamıştır.

7

3. MATERYAL METOD Ayşe KAYA

3. MATERYAL METOD

‘Çamlıyayla (MERSİN) dolayının jeolojik incelemesi’ isimli bu çalışmada

toplam 110 km2 lik bir alanın 1/25 000 ölçekli jeolojik haritası hazırlanmıştır. Büro

çalışması, arazi çalışması, laboratuvar çalışması ve tez yazım çalışmaları olmak

üzere başlıca dört aşamada gerçekleştirilen bu çalışmanın ana amacı; stratigrafik ve

tektonik özelliklerini belirleyerek inceleme alanının jeolojik evrimini ortaya koymak

olmuştur.

Bu çalışmaya 2005 yılı bahar aylarında literatür ve kaynak araştırması

çalışmaları ile başlanmıştır. 2005 ve 2006 yıllarında ise arazi çalışmaları

gerçekleştirilmiştir.

3.1 Arazi Öncesi Büro Çalışmaları:

Bu aşamada öncelikle çalışma alanının 1/25 000 ölçekli topografik haritaları

ile genel olarak Adana havzası ve inceleme alanı ve yakın civarını kapsayan

bölgelerde yapılmış olan önceki çalışmalar derlenmiştir. Derlenen çalışmaların arazi

çalışması öncesi detaylı bir şekilde incelenmesi ve yorumlanması sonucunda

yapılacak arazi çalışmalarına ilişkin gerekli olan planlamalar yapılmıştır.

3.2 Arazi Çalışmaları:

Arazi çalışmaları evresinde öncelikle çalışmaların gerçekleştirilmesinde çok

önemli bir yeri olan konaklama ve arazide ulaşımı sağlayacak taşıt ihtiyacının

karşılanması işlemi gerçekleştirilmiştir. Daha sonra arazi çalışması sırasında gerekli

olan jeolog çekici, saha defteri, pusula, 1/25 000 ölçekli topografik harita, lup,

fotoğraf makinesi ve GPS temin edilmiştir.

Arazi çalışması sırasında; inceleme alanında yüzeylenen kayastratigrafi

birimler formasyon mertebesinde ayırtlanarak, bu formasyonların sınırları ile tabaka

ve fay gibi ölçülebilen yapısal unsurların konumları 1/25 000 ölçekli topoğrafik

harita üzerine işlenmiştir. Böylece bölgenin 1/25 000 ölçekli detay jeoloji haritası

8

3. MATERYAL METOD Ayşe KAYA

elde edilmiştir. İnceleme alanında yüzeyleyen tüm kaya birimleri ve bu birimler

içerisinde gözlenen tüm yapılardan çok sayıda düzlemsel yapılardan doğrultu ve

eğim ölçümleri yapılmış, gerekli görülen yerlerde, birimlerden örnek alma ve

fotoğraf çekme çalışması yapılmıştır. Ayrıca inceleme alanında yüzeyleyen tüm

birimlerin fiziksel özellikleri saha defterine ayrıntılı olarak işlenmiştir.

3.3 Laboratuvar Çalışmaları:

Arazi çalışmaları sırasında gerekli görülen yerlerden alınan kaya

örneklerinden Çukurova Üniversitesi Müh.–Mim. Fakültesi Jeoloji Mühendisliği

bölümü ince kesit hazırlama laboratuvarında ince kesitler hazırlanmıştır. Elde edilen

ince kesitler Jeoloji Mühendisliği Bölümünün ilgili öğretim elemanları ve

araştırmacılarınca polarizan mikroskoplarda incelenmiş ve elde edilen bulgulara

ilişkin fotoğraflar çekilmiştir.

3.4 Değerlendirme ve Tez Yazım Çalışmaları:

Arazi öncesi, arazi ve laboratuvar çalışmaları ile elde edilen tüm veriler

değerlendirildikten sonra, bölgenin stratigrafik ve tektonik konumunu ortaya koyan

harita, kesit, tablolar ve araziden alınmış görüntüler yardımı ile çalışma alanının

detay jeolojisini içeren bir yüksek lisans tez çalışması hazırlanmıştır.

9

4. ARAŞTIRMA BULGULARI Ayşe KAYA

4 ARAŞTIRMA BULGULARI

4.1 Stratigrafi İnceleme alanı, Orta Toroslar’ın güney bölümünde yer alan Çamlıyayla

(Namrun) ilçesi ve ilçenin güney kesimindeki yaklaşık 110 km2 lik alanı kapsar.

Çamlıyayla (Namrun) ve yakın yöresindeki kaya birimlerini ve tektonostratigrafik

özelliklerini belirlemeyi amaç edinen bu çalışmada 6 ayrı formasyon belirlenmiştir.

Bunlar yaşlıdan gence doğru sırasıyla; Alt-Orta Triyas yaşlı Dişdöken formasyonu,

Jura–Kretase yaşlı Demirkazık formasyonu, Üst Kretase yaşlı Fındıkpınarı karışığı,

Alt–Orta Miyosen yaşlı Kaplankaya ve Karaisalı formasyonları ile Kuvaterner yaşlı

alüvyonlardır (Şekil 4.1).

10


Şekil 4.1. İnceleme alanının genelleştirilmiş stratigrafi kesiti

11


4.1.1 Mesozoyik

4.1.1.1 Dişdöken Formasyonu (TRd)

Dişdöken formasyonu adı ilk kez Serdar ve diğ. (1985) tarafından birimin

yüzleklerinin gözlendiği Dişdöken yayla civarındaki, kumtaşı, killi-kumlu kireçtaşı

ve kireçtaşı litolojileri için kullanılmıştır. Çalışma alanında benzer özellikleri

gösteren birim için aynı adın kullanılması uygun görülmüştür.

Dişdöken formasyonu çalışma alanının batı kesiminde oldukça sınırlı bir

alanda yüzlek vermektedir. Birimin yüzeylemesini, Ağılık T. (B9)’nin kuzeybatısı

(A7, A8, B8)’ndaki alanlarda görmek mümkündür (Ek-1).

Birim inceleme alanında başlıca; kireçtaşı, kumtaşı, marn ve killi

kireçtaşından oluşmaktadır. Birimin tabanında ayrışmış yüzeyi; gri-açık gri, taze

kırık yüzeyi; açık gri renkli, ince-orta tabakalı, sert-sağlam yapılı, oldukça çatlaklı ve

kırıklı, çatlak ve kırıkları kalsit dolgulu, mikritik dokulu, stramatolitik kireçtaşı

bulunmaktadır. Birimin üst seviyelerinde ise silttaşı ve şeylerle ardalanan ayrışmış

yüzeyi; bej-sarımsı gri, taze kırık yüzeyi; mavimsi gri renkli, ince tabakalı,

dayanımsız, kıymıksı-kırıklı yapılı ve metamorfizma geçirerek şistleşmiş kırmızımsı

sarı-alacalı renkli, laminalanmalı marnlar bulunmaktadır (Şekil 4.2). Daha üst

seviyelerde ise marn-dolomit ardalanması ve Orta Triyas yaşlı, ayrışmış yüzeyi; gri-

açık gri, taze kırık yüzeyi; gri renkli, orta-kalın tabakalı, kötü kokulu, sert-sağlam

yapılı, çatlaklı ve kırıklı, çatlaklar arası kalsit dolgulu, mikritik dokulu dolomitlere

geçiş gözlenmektedir.

12


Şekil 4.2. Alt-Orta Triyas yaşlı Dişdöken formasyonun orta kısımlarında gözlenen killi marnlı seviye (Cehennemdere vadisi içerisinden GB’ya bakış)

İnceleme alanında tabanı gözlenemeyen Dişdöken formasyonu üzerine açısal

uyumsuz olarak Demirkazık formasyonu gelmektedir.

Üzerindeki Jura-Kretase yaşlı Demirkazık formasyonuyla uyumsuz bir

dokanağa sahip olması yanında, bu dokanağın daha sonraki tektonik olaylara bağlı

olarak hareket etmiş olması nedeniyle, çalışma alanında Dişdöken formasyonunun

gerçek kalınlığı belirlenememiştir. Ancak birimin görünür kalınlığı 30-200 m.

arasında değişmektedir.

Serdar ve diğ. (1985) Mansurlu-Tufanbeyli civarındaki incelemelerinde,

birim içerisinden aldıkları örneklerden;

Rechtocornuspira kalhori,

Glomospira sp.,

Glomospirella sp.,

Inudutina sp.,

fosillerini belirleyerek, Alt-Orta Triyas yaşını elde etmişlerdir.

13


Dişdöken formasyonu içerisinde, birime yaş verebilecek nitelikte fosil

bulgusuna rastlanılmamıştır. Stratigrafik konumu, litolojik özellikleri, alt-üst

dokanak ilişkileri ve Serdar ve diğ. (1985)’nin Mansurlu-Tufanbeyli civarındaki

incelemelerindeki benzerliklere dayanılarak, birimin Alt-Orta Triyas yaşlı olduğu

kabul edilmiştir.

Genel litolojik özellikleri ve paleontolojik verilere göre Dişdöken

formasyonu, çalkantılı sığ bir deniz ortamında çökelmiş olmalıdır. Birimin

tabanındaki stramatolitik kireçtaşları, alg türü organizmaların rahatlıkla

yaşayabileceği ve süspansiyon halde malzemenin bulunduğu bir gel-git ortamını

yansıtmaktadır. Silttaşı ve şeyl ardalanımından oluşan litolojiler gel-git arası

düzlüğünde, killi kireçtaşı ve marnlar ise gel-git altı veya çok sığ ve açık bir şelf

ortamını işaret etmektedir. Birimin üst seviyelerindeki marnların yer yer silttaşı ve

kumtaşı seviyelerinin gözlenmesi, ortamın zaman zaman sığlaştığını göstermektedir

(Kop, 2003).

14


4.1.1.2 Demirkazık Formasyonu (JKd)

Karanfildağ ile Maden boğazı arasında geniş yayılım sunan, açık-koyu gri

renkli, sert, orta-kalın tabakalı, çatlaklı, involutina sp. ve alg dışında fazla mikro fosil

içermeyen, çoğunlukla mikritik yapılışlı olan kireçtaşları Yetiş (1978) tarafından

Demirkazık formasyonu olarak adlandırılmıştır. Çalışma alanında benzer özellikleri

gösteren birim için aynı adın kullanılması uygun görülmüştür.

Demirkazık Formasyonu çalışma alanının kuzey, kuzeybatı ve orta

kesimlerinde geniş mostralar vermektedir. Demirkazık Formasyonunun mostra

verdiği yerler özellikle; Cehennemdere’nin aktığı vadi ve civarıdır. Ayrıca inceleme

alanında; Ayvagediği tepenin batısı (I1), Palaz T. (E3) ve kuzey kesimleri, Güreş T.

(B1) ve etrafındaki eşdeğer yükseltideki alanlar, Cehennemdere’nin aktığı vadi (A5,

A6, C8, D9, E9, F9, G9, H8, I8, J9, J10) ve yakın civarı, Ağılık T. ( B9 ), Kızıltaş

Sırtı (D9, D10, E9), Kepenek T. (F8, G8) ve Küllüm Mevkii (J8)’nde Demirkazık

formasyonuna ait yüzeylemeler gözlenmektedir (Ek-1).

Demirkazık Formasyonu, inceleme alanında başlıca; dolomit, dolomitik

kireçtaşı ve kireçtaşından oluşmaktadır. Birimin tabanında ayrışmış yüzeyi;

kırmızımsı kahverenkli, taze kırık yüzeyi; gri-açık gri renkli, orta-kalın katmanlı,

oldukça kıvrımlı bir yapıya sahip, içerisinde metamorfik çakıllar gözlenen, Alt Jura

yaşlı kireçtaşları bulunmaktadır (Şekil 4.3). Birimin üst seviyelerinde ise, ayrışmış

yüzeyi; gri-koyu gri renkli, taze kırık yüzeyi; gri-açık gri renkli, orta-kalın tabakalı,

yer yer masif görünümlü, bol kırık ve çatlaklı (çatlaklar arası iri kalsit dolgulu), H2S

kokusu ve şekerimsi dokusu ile karakteristik dolomitler gelmektedir. Daha üst

seviyelere çıkıldıkça dolomit miktarı azalmakta, dolomitik kireçtaşı, en üst

seviyelerde ise kireçtaşı şeklinde gözlenmektedir.

15


Şekil 4.3. Jura-Kretase yaşlı Demirkazık Formasyonunun tabanında gözlenen Alt

Jura yaşlı kireçtaşları (Sebil-Cehennemdere yolu (C7) üzerinden batıya

bakış)

Formasyon, inceleme alanında tabanda Alt-Orta Triyas yaşlı Dişdöken

formasyonu ile açısal uyumsuz, tavanda ise Fındıkpınarı karışığı tarafından tektonik

dokanakla üzerlenecek şekilde bir dokanak sunmaktadır. Bu ilişki en iyi şekilde

Cehennemdere vadisinin güneyinde kalan alanlarda gözlenmektedir.

İnceleme alanında 2244 m. yüksekliğindeki Güreş T. (B1)’den

Cehennemdere’nin aktığı 600’lü kotlara kadar Demirkazık birimi görülebilmektedir.

Demirkazık formasyonu içerisinde yapılan arazi çalışmaları sırasında

herhangi bir makro fosile ve alınan örneklerde de mikro fosile rastlanılmamıştır.

İlker (1975) tarafından Demirkazık kireçtaşlarından alınan örneklerin ince

kesitlerinde; Cuneolina sp., Miliolidae, Ophthalmididae, Textularidae,

Valvulammina cf. Picardi, Stomiospheara conica, Pithonella cf. Ovalis,

Praeglobotruncana sp., Pithonella cf., Trejoi gibi Kretase fosillerine rastlanmış ve

birimin yaşının, yapılan kronostratigrafi ve litostratigrafi çalışmaları sonrasında Orta

Toroslarda çok geniş bir yayılım gösteren Jura–Kretase olduğu belirlenmiştir.

16


Stratigrafik konumu, litolojik özellikleri ve ayrıca Yetiş (1978)’in

Demirkazık formasyonu içerisinde bulduğu Miliolidae, Thaumatoporella sp. gibi

fosiller birimin, sığ denizel, sıcak bir şelf ortamında çökelmiş olabileceğini

göstermektedir.

17


4.1.1.3 Fındıkpınarı Karışığı (Mfk)

İnceleme alanı içerisinde yer alan Jura–Kretase yaşlı Demirkazık formasyonu

üzerine tektonik dokanakla Fındıkpınarı karışığı gelmektdir. Birim içerisinde daha

önceki çalışmacılarca ayıtlanan magmatik kaya kompleksi, Mersin ofiyoliti ve

kendisinden yaşlı bloklarını içerisinde bulunduran Fındık karmaşığını

barındırmaktadır (Açlan, 1993). Birim içerisinde ayrıntılı çalışma ve ayırtlama

yapılmadığından birim içerisindeki tüm litolojiler Fındıkpınarı karışığı adı altında

tanıtılmıştır.

Fındıkpınarı karışığı çalışma alanının güney kesimlerinde, özellikle Haranalı

T. (F10) ve Güney T. civarında (G10, G11, H10, H11, I10, I11) mostra vermektedir.

Fındıkpınarı karışığına inceleme alanının kuzey kesiminde rastlanılmamaktadır (Ek-

1).

İnceleme alanı içerisindeki Fındıkpınarı karışığı genellikle ayrışmış yüzeyi

yeşil, taze kırık yüzeyi yeşil, kırmızı, alacalı renkli serpantinize harzburjitler,

kırmızımsı–açık kahverenkli, 5–15 cm. kalınlığında ince tabakalı, kendi içerisinde

faylanmalı radyolaritler, peridotitler, gri–koyu gri renkli gabro gibi kayalarıyla diğer

otokton litolojilere göre rahatlıkla ayırt edilebilmektedir ( Şekil 4.4).

18


Şekil 4.4. Magmatik kaya kompleksi, Mersin ofiyoliti ve kendisinden yaşlı bloklarını içerisinde bulunduran Fındık karmaşığının genel görünümü (Boz tepe – Böğ rüeğri köy yolundan kuzeye bakış)

Fındıkpınarı karışığı Jura–Kretase yaşlı Demirkazık formasyonu üzerinde,

tektonik konumludur. Birimin üzerine ise inceleme alanının bazı kesimlerinde

uyumsuz bir dokanakla, Alt-Orta Miyosen yaşlı Kaplankaya formasyonu ile başlayan

Tersiyer çökelleri gelmektedir.

Farklı litolojilerden bloklar içeren Fındıkpınarı karışığının oluşum yaşı ile

ilgili kesin bir şey söylenemese de tektonik dokanakla bölgeye yerleşme yaşı için;

üzerlediği en genç birim olan Jura-Kretase yaşlı Demirkazık formasyonundan daha

genç olduğu söylenebilir.

19


4.1.2 Senozoyik

4.1.2.1 Kaplankaya Formasyonu (Tkp)

Adana Baseni kuzey kesiminde yer alan Kaplankaya Tepe’de tipik kesit yeri

ve mostrası bulunan, Alt Miyosen yaşlı, grimsi sarı renkli kumlu–siltli kireçtaşı,

çakıllı kumtaşı ve marnlarla temsil edilen birim ilk kez Yetiş ve Demirkol (1986)

tarafından Kaplankaya formasyonu olarak isimlendirilmiştir. Bu çalışmada da benzer

litoloji ve yaştaki birimler için aynı adlama kullanılmıştır.

Birim çalışma alanı içerisinde geniş mostralar vermektedir. Bunlardan

başlıcaları; Çayırekinliği mah. (J2), Çuvalga mah.(I5), Çamlıyayla ilçe merkezi (H2,

H3), Zevzek T. (G4, H4, G5, H5) civarı, Sebil köyü (F6, F7, G6), Yellibelen Sırtı

(C6, D6 ve D4, E5)’nın güney ve kuzeydoğu kesimleri, Güney T. (H11) civarı ve

Çevlik mevkii doğusu (J11) gibi topoğrafyanın kısmen düz olduğu kesimlerdir (Ek-

1).

Kaplankaya formasyonu genel olarak boz renkte çakıllı kumtaşı, kumtaşı,

kumlu-çakıllı kireçtaşlarından oluşmaktadır. Birim altta, gri renkli, iyi pekişmiş, sert-

sağlam, karbonat çimentolu taban konglomerası ile başlayıp, kahverenkli, kötü

boylanmalı, tane destekli, masif görünümlü çakıltaşı–kumtaşı ardalanmalarından

oluşan bir seviye ile devam etmektedir. Çakıllar oldukça yuvarlak olup başlıca;

kireçtaşı, kuvars, ofiyolit, radyolarit ve çört yapılışlıdır. Birimi meydana getiren

çakılların tane boyutları farklı olup renkler sarı-kahverengi, gri–boz arasında değişim

göstermektedir. Birimin taban seviyesi üzerine; ayrışmış yüzeyi sarımsı–kahve, taze

kırık yüzeyi sarımsı–yeşil renkli, ince–orta tabakalı, yuvarlak, iyi boylanmalı, ince–

orta taneli, denizel lamellibranch, gastrapod ve ekinid dikenleri içeren kumtaşı–

silttaşı gelmektedir. Kumtaşı-silttaşı içerisinde ince tabakalı linyitli seviye

gözlenmektedir (Şekil 4.5). Birimin tavanında ise yeşilimsi sarı–gri renkli, ince–orta

tabakalı, orta dayanımlı, kıymıksı kırıklı marnlar ve kırıkları kalsit dolgulu killi–

kumlu kireçtaşları gözlenmektedir.

20


Şekil 4.5. Alt–Orta Miyosen yaşlı Kaplankaya formasyonu içerisinde gözlenen linyitli seviye (Kale tepe güneyindeki Çamlıyayla mezarlığından kuzeye bakış)

Kaplankaya formasyonu tabanda Jura-Kretase yaşlı Demirkazık formasyonu

ile uyumsuz, tavanda ise Alt–Orta Miyosen yaşlı Karaisalı formasyonu ile yanal ve

düşey geçişli olarak gözlenmektedir (Şekil 4.6).

21


Şekil 4.6. Çalışma alanı dışındaki Tersiyer yaşlı Kaplankaya ve Karaisalı formasyonlarının uyumlu dokanak ilişkileri (Ayvagediği tepe doğusundan kuzeydoğuya bakış )

Kaplankaya Formasyonu ile Alt–Orta Miyosen yaşlı Karaisalı kireçtaşları

arasındaki yanal ve düşey yöndeki geçişli dokanak ilişkisine bakılarak,

paleotopografik çukurlukları dolduran Miyosen denizinin oldukça sığ olan

kesimlerinde Kaplankaya formasyonunun çökeldiği, bu çökelmeyle eş zamanlı

olarak da paleotopografyanın deniz altında kalan yüksek tepelerinin resifal

organizmaların yaşayabileceği bir ortam haline geldiği ve bu kesimlerde de Karaisalı

kireçtaşlarının oluştuğu söylenebilir.

Yapılan araştırmalarda Kaplankaya formasyonunun bol miktarda makro ve

mikro fosil içerdiği gözlenmiştir.

(Açlan,1993) yaptığı çalışmada derlediği örneklerden; Elphidium sp.,

Peneroplis sp., Asterigerina sp., Textularia sp., Amphistegina sp., Bonelis melo

curdica (REICHEL), Biloculina sp., Globigerina sp., Heterostegina sp.,

Lepidocyclina sp., Miliolidae ve Alglerden oluşan fosil topluluğunu elde ederek

birime Alt–Orta Miyosen (Burdigaliyen–Langhiyen) yaşını vermiştir.

22


İnceleme alanı civarında çalışmalarda bulunmuş olan diğer araştırmacılara ait

paleontolojik bulgular da bu yaş aralığını destekler niteliktedir (Özçelik ve Yetiş,

1994; Aydoğdu, 2002, Uçar, 1991).

Tabanda Jura-Kretase yaşlı Demirkazık formasyonu ile uyumsuz bir

dokanağa sahip olan Kaplankaya formasyonu, tavanda Alt–Orta Miyosen yaşlı

resifal nitelikli Karaisalı kireçtaşları ile yanal ve düşey geçişlidir. Sunduğu dokanak

ilişkileri yanında denizel lamellibranch, echinid, gastropod ve çeşitli foramlar

kapsaması nedeniyle Kaplankaya formasyonu resif ile kıyı arasında kalan dar bir

alanda çökelmiş olmalıdır.

23


4.1.2.2 Karaisalı Formasyonu (Tka)

Birimin adı ilk kez Schmidt (1961) tarafından Adana Baseni içinde tipik

olarak Karaisalı (KB Adana) dolaylarında bulunan beyaz–krem renkli, algli, mercanlı

kireçtaşı içerikli litoloji için kullanılmıştır. Daha sonraki çalışmalarda araştırmacılar

bu birim için genellikle; taban konglemerası ile başladığı yerlerde Karaisalı

formasyonu (İlker, (1975); Koçyiğit ve Beyhan, 1998) adlamasını kullanmışlardır.

Bu çalışmada da oldukça geniş bir alan kaplayan ve litolojik benzerlik sunan birim

için Karaisalı formasyonu adı uygulanmıştır.

Birim inceleme alanında görüldüğü her yerde litolojik, paleontolojik,

morfolojik ve fiziksel özellikleri ile kendini açıkça belli eder. Karaisalı formasyonu

çalışma alanında başlıca; Kale T. (Namrun Kalesi) (I3), Zevzek T. (F4, F5, F6, G4,

G5), Kavlak T. (E4), Tonsargedik T. (J5, J6), Kepenek T. (F7), Sakız T. (I9), Güney

T. (H11), Küçük Güney T. (H10) ve Kesikkaya T. (J10)’de gözlenmektedir (Ek-1).

Karaisalı formasyonu arazide meydana getirdiği dik şevler ile kolayca tanınmaktadır.

Birim inceleme alanında başlıca resifal nitelikli kireçtaşlarından

oluşmaktadır. Karaisalı formasyonunun ayrışmış yüzey rengi gri–açık gri renkler

gösterirken taze kırık yüzeyi sarı, kirli sarı, krem rengi göstermektedir. Birimin

tabanında az siltli biyoklastik kireçtaşı ara katmanlı, orta–kalın tabakalı ve yer yer

yumrulu kireçtaşlarından; üst seviyeleri ise bol alg, mercan parçaları, foraminifer,

gastropod ve ekinid fosilleri içeren resifal kireçtaşlarından oluşmaktadır. Birim

genellikle masif görünümlü yer yer de orta–kalın tabakalıdır. Karaisalı

formasyonunun yüzey kısımları, atmosferik etkiler nedeni ile yağmur ve rüzgar

aşındırmaları sonucu çatlaklı ve karstik erime boşluklu bir yapı sunmaktadır.

Genelde tabanda Alt Miyosen yaşlı Kaplankaya formasyonu (Tkp) ile yanal

ve düşey geçişli bir dokanak sunan Karaisalı formasyonu (Şekil 4.7,8) çalışma

alanının bazı bölgelerinde Demirkazık formasyonu üzerinde uyumsuz konumlu

olarak gözlenmektedir; Kepenek T.(F8), Sakız T.(I9), Kesikkaya T.(J10).

24


Şekil 4.7. Karaisalı formasyonu ile Kaplankaya formasyonunun uyumlu dokanak ilişkisi (Zevzek tepeden güneydoğuya bakış)

Şekil 4.8. Karaisalı formasyonu ile Kaplankaya formasyonunun uyumlu dokanak ilişkisi (Zevzek tepeden kuzeydoğuya bakış)

25


Karaisalı formasyonu inceleme alanında, Cehennemdere’nin aktığı vadi

tabanlarında gözlenen Kuvaterner yaşlı alüvyonlardan sonraki en genç birimdir. Sığ

derinlikteki Miyosen denizinin çekilmesiyle ortam karasal nitelik kazanmış

olmasından dolayı Karaisalı formasyonu bölgedeki topoğrafik yükseklikleri

oluşturmuş ve inceleme alanında Karaisalı formasyonu üzerinde başka bir birim

gözlenmemiştir.

Karaisalı formasyonu resifal nitelikli olmasından dolayı zengin bir fosil

içeriğine sahiptir. İnceleme alanındaki makro fosiller genellikle Ostrea kavkıları ve

krinoid saplarıdır (Şekil 4.9,10,11,12). Çalışma alanında daha önce yapılan

araştırmalarda Ekingen (2003) ;

Amphistegina sp.,

Operculina sp.,

Textularia sp.,

Miliolidae sp.,

Globigerinatheka sp.,

Bryozoa,

Mercan ve Mollusk kavkı parçaları tespit etmiştir. Bu fosil içeriğine göre

birime Burdigaliyen – Langhiyen yaşı verilmiştir.

26


Şekil 4.9. Karaisalı formasyonu içerisinde bulunan Echinode mate ailesinden Echinid örnekleri (Zevzek tepe – G5)

Şekil 4.10. Karaisalı formasyonu içerisinde bulunan Echinode mate ailesinden Echinid örnekleri (Zevzek tepe – G5)

27


Şekil 4.11. Karaisalı formasyonu içerisindeki Pelecypode gruplarından Pectinidae kavkı örnekleri (Zevzek tepe – G5)

Şekil 4.12. Karaisalı formasyonu içerisindeki Pelecypode gruplarından Pectinidae kavkı örnekleri (Zevzek tepe – G5)

28


Karaisalı formasyonu (Tka); sığ, çalkantılı ve ılık Miyosen denizi altında

bulunan paleotopografik yükseltiler üzerinde resif yığışımları şeklinde gelişmiştir

(Yetiş, 1978).

29


4.1.3 Kuvaterner

4.1.3.1 Alüvyon (Qal)

Birim, Kuvaternerde akarsuların eğim yukarı bölgelerden taşıdığı ve eğim

derecesinin iyice azaldığı ve yataklarının genişlediği bölgelerde biriktirdiği başlıca;

ofiyolit, kireçtaşı, magnezitten türeme çakıllar ile kum, silt ve kil boyutu

malzemelerden oluşmaktadır. Çakılların boyutları 1–40 cm arasında değişir ve

oldukça kötü boylanmalıdır. İnceleme alanında sadece Cehennemdere ırmağının

aktığı vadi içerisinde eğimin düşük olduğu yerlerde alüvyon oluşumları

gözlenmektedir.

30


4.2 YAPISAL JEOLOJİ

4.2.1 Doğrultu ve Eğimler

Çalışma alanında bulunan formasyonlar içerisinde çok sayıda doğrultu ve

eğim ölçümleri yapılmış, bunlar içerisinde özellikle Mesozoyik yaşlı birimlerin

doğrultu ve eğim değerlerinin kendi içlerinde farklılıklar gösterdiği gözlemlenmiştir.

Mesozoyik birimlerden Jura–Kretase yaşlı Demirkazık formasyonundaki

masif görünüm sebebiyle çok fazla doğrultu ve eğim ölçümü yapılamamıştır. Ancak

ölçülebilen değerlerin büyük bir bölümünde doğrultu yönü KD–GB ve eğim yönü

KB–GD olarak farklılıklar göstermektedir. Eğim açı değerleri 20–50o arasında

değişmektedir.

Senozoyik yaşlı birimler Mesozoyik yaşlı birimler üzerine açısal uyumsuz

olarak gelmekte ve genel olarak yatayla maksimum 25o GD’ ye varan küçük eğim

açısı değerleri vermektedir. Eğim değerleri bu birimlerin faylar ile olan

dokanaklarında 45o GD’ ye kadar çıkabilmektedir. Doğrultu yönleri genellikle KD ve

eğim yönleri GD şeklinde gözlenmiştir.

31


4.2.2 Uyumsuzluklar

İnceleme alanı içerisindeki uyumsuzluklar Alpin orojenezi etkisi altında

gelişmişlerdir.

Tersiyer yaşlı Kaplankaya ve Karaisalı formasyonlarının, Mesozoyik yaşlı

birimler üzerine açısal uyumsuz olarak geldiği belirlenmiş, benzer uyumsuzluk

Kuvaterner yaşlı alüvyonlarla olan sınırda da gözlenmiştir.

4.2.3 Kıvrımlar

İnceleme alanı içerisinde bulunan Mesozoyik yaşlı birimlere ait kıvrımlar,

Alpin orojenezi sırasında sıkışma tektoniği içerisinde şekillenmiştir (Şekil 4.13).

Şekil 4.13. Alpin orojenezi sıkışma tektoniği sırasında Mesozoyik yaşlı Demirkazık formasyonunda oluşan kıvrımlar (Ayvagediği tepe doğusu)

32


Mesozoyik yaşlı birimler üzerine açısal uyumsuz olarak gelen Senozoyik

birimler genel olarak sıkışma tektoniğinden uzak olarak paleotopoğrafik çukurlukları

doldurur nitelikte çökelmişlerdir. Genelde yatay ve yataya yakın tabakalanma

gösteren bu formasyonlarda kıvrımlanma gözlenmemektedir.

33


4.2.4 Faylar

İnceleme alanı Doğu ve Orta Toros sınırını oluşturan Ecemiş Fay Kuşağının

etkisi altındadır. Ecemiş fayı güney kesimde fay koridoru özelliğini kaybederek

çatallaşmalar gösterir.

Çalışma alanı içerisinde yaklaşık birbirine paralel 6 adet sol yanal doğrultu

atımlı fay ayırt edilmiştir. Bu faylar genel olarak KD–GB doğrultusunda araziyi

kesmektedirler. Fayların kuzeybatıdan güneydoğuya doğru sıralanışı şu şekildedir;

Birinci fay; Kozağacı Mevkii (F1) kuzeyinden çalışma alanı içerisine girip

G50B doğrultusunda Kocabelen T. (C3)’nin kuzeyinden geçerek Avcıyokuşu T.

(A4)’nin güneyinden geçerek devam eden, yaklaşık 7 km uzunluğunda sol yanal

doğrultu atımlı bir faydır.

İkinci fay; Güzle Mevkii (D4) kuzeybatısından G55B doğrultusunda çalışma

alanı içerisine girip Avcıyokuşu T. (A4)’nin güneyinden geçerek devam eden,

yaklaşık 4 km uzunluğunda sol yanal doğrultu atımlı bir faydır.

Üçüncü fay; çalışma alanı içerisinde iki ayrı parçadan oluşmaktadır. Birinci

parça Çamlıyayla’nın kuzeydoğusundaki Ayvagediği T. (J1)’den çalışma alanı

içerisine girip G55B doğrultusunda ilçe merkezinin kuzeyinden geçerek Palaz T.

(E3)’ye kadar uzanan 4,5 km. uzunluğunda sol yanal atımlı bir faydır. Palaz T.

mevkii dolayında fay güneye doğru 250 m.’lik bir atlama yaparak devam etmektedir.

Bu fay G45B doğrultusunda olup Altıparmak mevkii (F3) kuzeyinden, Güzle mevkii

(D4) ve Avcıyokuşu T. (A4)’nin güneyinden geçerek devam etmektedir (Şekil 4.14).

Fay doğrultusu boyunca Kaplankaya formasyonu, Demirkazık formasyonu ile yan

yana gelmektedir. Sol yanal doğrultu atımlı bu fayın uzunluğu yaklaşık 6 km. ’dir.

34


Şekil 4.14. Jura–Kretase yaşlı Demirkazık formasyonu ile Alt-Orta Miyosen yaşlı Kaplankaya formasyonu arasındaki faylı dokanak (Kavlak tepe kuzeyinde Güzle mevkii içerisinden batıya bakış)

Dördüncü fay; inceleme alanı içerisinde açılma fayı şeklinde gözlenen iki

parçadan oluşmaktadır. Çamlıyayla’nın güneydoğusunda Çuvalga mah. (I5)’nin

kuzeyi, Zevzek T. (G4)’nin güneyinden geçen G60B doğrultusundaki 4,5 km. ’lik

kısmı, K.Zevzek T. (E6)’nin güneybatı kesiminde G35B doğrultusu ile Çamlıyayla

ilçe merkezinin kuzeyinden çalışma alanına girip, Kavlak T. (E4)’nin doğusundan

geçen yaklaşık 11 km. ’lik kısmı ile birleşmekte ve araziyi Ağılık T. (B9)’nin

kuzeyinden geçerek devam etmektedir (Şekil 4.15).

35


Şekil 4.15. Kaplankaya formasyonu içerisindeki sol yanal doğrultu atımlı fay(Zevzek tepeden güneye bakış)

Çalışma alanı içerisinde iki parçadan oluşan sol yanal doğrultu atımlı

dördüncü fay; Çuvalga mah. (I5) kuzey kesiminde Demirkazık formasyonu ile

Kaplankaya formasyonunu yan yana getirmektedir.

Beşinci fay; çalışma alanına Tonsargedik T. (J5)’nin güneyinden girip G65B

doğrultusuyla Kepenek T. (F7)’nin kuzeyinden geçip Kızıltaş Sırtı (E9) ve Ağılık T.

(B9)’nin kuzeyinden geçerek Alaiye mah. (A11)’nin kuzeyinden geçerek devam

eden, yaklaşık 9 km uzunluğunda sol yanal doğrultu atımlı bir faydır.

Altıncı fay; çalışma alanına Tonsargedik T. (J5)’nin güneyinden girip G60B

doğrultusuyla Kepenek T. (F7)’nin güneyinden geçip Kızıltaş Sırtı (E9)’ında

çatallaşarak Alaiye mah. (A11)’nin doğusundan geçerek devam eden, yaklaşık 8 km

uzunluğunda sol yanal doğrultu atımlı bir faydır.

Ayrıca beşinci ve altıncı faylar’ın devam ettiği Alaiye mah. (A11) civarında

Üst Kretase yaşlı Fındıkpınarı karışığı ile Jura-Kretase yaşlı Demirkazık

formasyonunun aynı seviyede bulunmaları eğim atımlı normal fayların gözlenmesini

sağlamıştır.

36


4.3 Jeomorfoloji

Çalışma alanı içerisinde kireçtaşlarından oluşan Karaisalı formasyonu,

Dişdöken formasyonu ve Demirkazık formasyonu bulundukları alanlarda sarp ve

yüksek tepeleri, çakıl, silt ve kil gibi kırıntılı malzemelerden oluşan Kaplankaya

formasyonu ve alüvyonlar ile kaplı alanlar da düşük eğimli yumuşak topoğrafyalı

alanları oluşturmuşlardır.

İnceleme alanı içerisinde genç Karaisalı formasyonu yüksek kesimlerde sarp

ve dik tepelerde, daha yaşlı olan Dişdöken ve Demirkazık formasyonları ise dik ve

derin vadilerde yüzeylemeler sunmaktadır.

Çalışma alanı içerisinde drenaj ağı (Ek–1)’nın en önemli öğesi olan

Cehennemdere, Demirkazık Formasyonu içerisinde derinliği 500 m.’yi bulan dik ve

derin vadiler oluşturmuştur (Ek–2).

37


4.4 Jeolojik Evrim

İnceleme alanında tabanda yer alan Alt-Orta Triyas yaşlı Dişdöken

formasyonu bulunmaktadır. Geç Triyas dönemi genel olarak bir aşınma dönemidir.

Bu dönemde mevcut yaşlı formasyonların malzemelerinden oluşan bir taban

konglomerası Toroslar’ın genelinde bir rehber tabaka niteliğindedir (Tekbaş, 2000;

Ekingen, 2003). Çalışma alanında Jura-Kretase Demirkazık formasyonunun tabanını

oluşturan çakıllı kireçtaşları bu Geç Triyas konglomeralarını temsil etmektedir.

Geç Triyas’tan sonra ortamın sığ denizel bir platform (şelf) niteliği

kazandığını ve bu dönemin Kretase başlarına kadar sürdüğünü Demirkazık

formasyonunun inceleme alanı içerisinde de görülebilen düzenli ve tekdüze

litolojisinden çıkarabiliriz.

Kretase sonlarında tektonik hareketliliğin oldukça arttığı, bölgenin derin

denizel bir ortam haline geldiği düşünülmektedir. Bölgedeki bütün Mesozoyik

birimler üzerine bindirme ile gelen Üst Kretase (Maestrihtiyen) yaşlı ofiyolitik

melanj ve mağmatik malzeme bu dönemdeki tektonik hareketliliğin oldukça büyük

olduğunun belirtisidir.

Ecemiş fayı ile doğudan sınırlanan Orta Toroslar bölgesi ve Güney Orta

Anadolu’daki Neotektonik dönem olayları Anadolu’nun genelindeki olaylar ile

uyumludur. Orta Toroslar bölgesi neotektonik dönem başlarında (Orta Miyosen) sığ

denizel alanlarla kaplı bir paleocoğrafya sunmakta ve bu denizel alanlar Orta

Anadolu masifi üzerinde peneplen morfolojisinin egemen olduğu karasal alanlarla

bağlanmaktadır. Neotektonik süreçlerin başlaması ile bölge Orta–Geç Miyosen’den

itibaren K–G yönlü sıkışma rejiminin etkisinde kalmış ve morfolojik olarak

yükselmiştir. Bu sıkışma dönemi Toros kuşağında en son dağ oluşum (orojenez)

evresini temsil etmektedir (Ekingen, 2003).

38


4.5 Ekonomik Jeoloji

İnceleme alanı içerisinde Zevzek T. (G4)’nin kuzeybatısında geniş bir

yayılım gösteren Alt-Orta Miyosen yaşlı Kaplankaya Formasyonunun taban seviyesi

içerisinde kalınlığı 1 m.’yi bulan kömür tabakaları gözlenmiştir (Şekil 4.16).

Şekil 4.16. Kaplankaya formasyonu içerisinde gözlenen kömürlü seviye (Altıparmak Mevkii’ndeki kapalı maden ocağı yanından güneydoğuya bakış)

Bölgede kömür rezerv çalışmaları 1954 yılında Zevzek T. (G4)’nin kuzey

kesiminde yer alan Altıparmak mevkii (F3) ve civarında yoğunlaştırılmıştır. Daha

sonraki yıllarda karotlu sondaj çalışmaları ile linyit rezervi hakkında daha sağlam

bilgilere ulaşılmıştır (Ekingen, 2003).

İnceleme alanında çalışması durdurulmuş halde bir adet kapalı maden ocağı

bulunmaktadır (Şekil 4.17).

39


Şekil 4.17. Zevzek tepe (G4)’nin kuzeybatı kesiminde Altıparmak mevkii’nde Kaplankaya Formasyonu içerisindeki kapalı kömür işletmesi (Altıparmak mevkii’nden güneye bakış).

40

5. SONUÇ VE ÖNERİLER Ayşe KAYA

5. SONUÇ VE ÖNERİLER Adana N33–d1 ve Kozan N33–d4 paftaları içerisinde yer alan inceleme alanı

Mersin ilinin yaklaşık 30 km kuzeyinde bulunan Çamlıyayla ilçesi ve güneyindeki

yaklaşık 110 km2 ’lik bir alanı kapsamaktadır. Bu çalışmada; inceleme alanında

yüzeylenen kaya birimlerinin paleontolojik ve sedimantolojik incelemeleri yapılmış

ve bölgenin tektoniği ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu çalışma sonucundaki

bulgular şu şekilde sıralanabilir:

1) Çalışma alanında yüzeylenen kayaçlardan alınan kaya örneklerinin laboratuvar

çalışmaları ve arazi gözlemleri sonucunda, inceleme alanında yüzeylenen kaya

birimlerinin stratigrafik ve tektonik ilişkisinin ortaya çıkarılmaya çalışılmış, bölgenin

1/25 000 ölçekli detay jeoloji haritası, jeoloji enine kesitleri ve genelleştirilmiş

stratigrafi kesiti hazırlanmıştır.

2) Çalışma alanında altı farklı stratigrafi birimi ayırt edilmiştir. Bunlar; Alt-Orta

Triyas yaşlı Dişdöken formasyonu, Jura-Kretase yaşlı Demirkazık formasyonu, Üst

Kretase yaşlı Fındıkpınarı karışığı, Alt–Orta Miyosen yaşlı Kaplankaya formasyonu,

Alt–Orta Miyosen yaşlı Karaisalı formasyonu ve Kuvaterner yaşlı alüvyonlardır.

3) Kaplankaya ve Karaisalı formasyonlarından oluşan Tersiyer istifinin tabanda

Dişdöken formasyonu, Demirkazık formasyonu ve Fındıkpınarı karışığından oluşan

Mesozoyik istifi ile açısal uyumsuz olduğu belirlenmiş, benzer uyumsuzluk

Kuvaterner yaşlı alüvyonlarda da belirlenmiştir.

4) İnceleme alanında görülen Kaplankaya formasyonu ile Karaisalı formasyonunun

yatay ve düşey yönden geçişli olduğu belirlenmiştir.

5) Üst Kretase yaşlı Fındıkpınarı karışığının tektonik dokanakla Jura-Kretase yaşlı

Demirkazık formasyonu üzerine yerleştiği belirlenmiştir.

6) Çalışma sahasında görülen ve Fındıkpınarı karışığı olarak ayırtlanan birim

radyolarit, serpantinit ve kireçtaşlarından oluşmaktadır.

7) Çalışma alanı içerisinde yaklaşık birbirine paralel altı adet sol yanal doğrultu

atımlı fay ayırt edilmiştir. Bu faylar genel olarak KD–GB doğrultusunda araziyi

kesmektedirler. İnceleme alanında gözlenen fayların Orta Toroslar’la Doğu

Toroslar’ın sınırını oluşturan Ecemiş ve Cevizlik faylarının devamı niteliğinde

olduğu görüşü benimsenmiştir.

41

KAYNAKLAR

AÇLAN, M., 1993, ‘Namrun Güneydoğusu (Mersin) Yöresinin Jeolojik ve

Petrografik İncelenmesi’, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,

88 s, Adana.

AKMAN, Ü., 1982, ‘Sebil (İÇEL) Yöresinin Jeolojisi’, A.Ü. Genel Jeoloji –

Stratigrafi Kürsüsü, 36 s, Ankara.

AVŞAR, N., 1992, ‘Namrun (Mersin) Yöresinin Bentik Foraminifer Faunası’,

M.T.A Dergisi, 14: 127 – 144, Ankara.

AYDOĞDU, E., 2002, ‘Boğazpınar – Sandal (İçel) Dolayının Stratigrafisi’, Ç.Ü. Fen

Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 92 s, Adana.

DEMİRKOL, C., 1989, ‘Pozantı – Karsantı – Karaisalı (Doğu Toros) arasında yer

alan karbonat platformunun stratigrafisi ve jeolojik gelişimi’, M.T.A Dergisi,

109: 33 – 44, Ankara.

EKİNGEN, S., 2003, ‘Çamlıyayla, Mersin yöresinin tektono stratigrafik özellikleri’,

Mersin Üniv., Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 66 s, Mersin.

İLKER, S., 1975, ‘Adana Baseni Kuzey – Batısının Jeolojisi ve Petrol Olanakları’,

63 s, Ankara, (yayınlanmamış).

KENİŞ, Ü., 1988, ‘Sarıkavak (Tarsus – İçel) Manyezit yataklarının jeolojisi ve

metallojenezi’, Ç. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 58 s,

Adana.

KOÇYİĞİT, A. ve BEYHAN, A., 1998, ‘A New Intracontinental transcurrent

structure: The Central Anatolian Fault Zone, TURKEY’, Tectonophysics,

284: 317 – 336.

KOP, A., 2003, ‘Gökçeköy – Kışlak – Menkez – Akdam (D – KD Aladağ, Adana)

dolayının tektono – stratigrafisi ve yapısal evrimi’, Ç. Ü. Fen Bilimleri

Enstitüsü, Doktora Tezi, 311 s, Adana.

ÖZÇELİK, N. ve YETİŞ, C., 1994, ‘Adana Baseni, Tersiyer İstifi, Güvenç

Formasyonunun Litobiyostratigrafisi’, Türkiye 10. Petrol Kongresi Bildiriler,

c. 37 / 2: 73 – 85, Ankara.

42

SCHMİDT, G. C., 1961, ‘Stratigraphic Nomenclature for the Adana Region’,

Petroleum District 7. Petroleum Administration Bull., 6: 47 – 63, Ankara.

SEVİMLİ, U. İ., 2003, ‘ Demirhisar (Mersin kuzeydoğusu) civarının jeolojisi ve

sedimantolojik özellikleri’, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi,

66 s, Adana.

SERDAR, H., DEMİR, O., YOLDEMİR, O., YILDIRIM, L., 1985, Aladağlar

yöresinin jeolojisi ve hidrokarbon olanakları, TPAO, rap. no: 2038

ŞAHİNOĞLU, C., 1998, ‘ Kocayer ve Şahna (Mersin) yöresinin jeoloji ve

petrografisi’, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 71 s, Adana.

TEKBAŞ, M., 2000, ‘Namrun güneyi (Çapar – Parmakkurdu) arası ofiyolit diliminin

jeolojisi ve petrografik incelemesi’, Ç. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek

Lisans Tezi, 66 s, Adana.

UÇAR, C., 1991, ‘Bucak - Çokak (Adana) alanının stratigrafisi’, Ç.Ü. Fen Bilimleri

Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 92 s, Adana.

USTA, D., 1989, ‘Kıralan dolayının jeolojisi’, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek

Lisans Tezi, 72 s, Adana.

ÜNLÜGENÇ, U. C., 1986, ‘Kızıldağyayla (Adana) dolayının jeoloji incelemesi’,

Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 71 s, Adana.

YETİŞ, C., 1978, ‘Çamardı (Niğde) Yakın ve Uzak Dolayının Jeoloji İncelemesi ve

Ecemiş Yarılım Kuşağının Maden – Boğaz – Kamışlı arasındaki özellikleri’,

Doktora Tezi, İ.Ü. Fen Fakültesi, 164 s, İstanbul.

YETİŞ, C. ve DEMİRKOL, C., 1986, ‘Adana baseni batı kesiminin detay jeolojisi

etüdü’, 1. M.T.A. rapor no: 8037, Ankara.

43

ÖZGEÇMİŞ

19.01.1979 yılında Kayseri’de doğdum. İlk, orta ve lise öğrenimimi sırasıyla

Ahmetpaşa İlkokulu, O. Zeki Yücesan İlköğretim Okulu ve Melikgazi Süper Lisesinde

tamamladım. 1997 yılında Erciyes Üniversitesi Yozgat Müh. ve Mim. Fakültesi Jeoloji

Mühendisliği bölümünü kazandım. 2002 yılında bu bölümü bitirerek Jeoloji Mühendisi

ünvanını aldım. Aynı yıl Kayseri Tömer Yabancı Dil kursunda 1 yıl eğitim aldım ve

sonrasında 2004 yılında Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde yüksek lisans

eğitimime başladım. Danışman hocam Prof. Dr. Cavit Demirkol ayrıca değerli hocalarım

Prof. Dr. Ulvican Ünlügenç ve Prof. Dr. Kemal Gürbüz’den aldığım uzmanlık dersleri

sonrasında yüksek lisans tez aşamasına başladım. Halen Yüksek Lisans tez çalışmalarımı

sürdürmekte ve eğitimime devam etmekteyim.

Ayşe KAYA

Kasım, 2006

44

Güreş T.

KozağacıMvk.

Ayvagediği T.

ÇayırekinliğiMah.

ÇAMLIYAYLA(Namrun)

Kocabelen T.

Palaz T.

AltıparmakMvk.

Kale T.

Zevzek T.Kavlak T.

GüzleMvk.

Avcıyokuşu T.

Yellibelen Sr. ÇuvalgaMah.

Tonsargedik T.

Küçükzevzek T.

SEBİL

Ağılık T.KüllümMvk.

Sakız T.

Kepenek T.Cehennemdere

Kesikkaya T.

K.Güney T.

Kızıltaş Sırtı

Ağılık T.

AlaiyeMah.

Haranalı T.

Güney T.

ÇevlikMvk.

57

22

27

17

25

32

25

9

32

10

16

12

40

22

16

15

6

A

A

C

C

B

B

A B C D E F G H I J

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

35

000

36

000

37

000

39

000

34

000

41

000

38

000

42

000

43

000

44

000

40

000

41 00016

41 00015

41 00014

41 00012

41 00017

41 00011

41 00010

41 00008

41 00013

41 00007

41 00006

41 00009

Alüvyon

Karaisalı Formasyonu

Kaplankaya Formasyonu

Fındıkpınarı Karışığı

Demirkazık Formasyonu

Dişdöken Formasyonu

Kuvaterner

Alt-OrtaTriyas

Alt-OrtaMiyosen

Üst Kretase

Jura-Kretase

Alt-OrtaMiyosen

(M

ES

OZ

OY

İK)

(S

EN

OZ

OY

İK)

LEJAND

21

G70BK70D

CC

K G

B B

Doğrultu ve Eğim

Dokanak

Fay

Bindirme

Nehir

Yerleşim Yeri

Yol

Kesit Güzergahları

AÇIKLAMALAR

1 km

ÖLÇEK

0

G50BK50D

AA

EK-1ÇAMLIYAYLA ( MERSİN) DOLAYININ JEOLOJİ HARİTASI

K

KUVATERNER

ALT-ORTA MİYOSEN

ALÜVYON

KARAİSALI FORMASYONU

ALT-ORTA MİYOSEN JURA-KRETASE DEMİRKAZIK FORMASYONU

FINDIKPINARI KARIŞIĞI ALT-ORTA TRİYASÜST KRETASE DİŞDÖKEN FORMASYONU

KAPLANKAYA FORMASYONU

EK-2 ÇAMLIYAYLA (NAMRUN) BÖLGESİNİN JEOLOJİ ENİNE KESİTLERİ

G50BK50D

0 1 Km.

Kavla

kT.

K.Z

evze

kT.

Kepenek

T.

SE

BİL

Cehennem

dere

Güney

T.

A A

1750

1500

1250

1000

750

500

1750

1500

1250

1000

750

500

Pala

zT.

500

750

1000

1250

1500

1750

500

750

1000

1250

1500

1750

Kale

arkasım

h.

Zevzek

T.

Selo

ğlu

kuyu

Mvk.

Cehennem

dere

B B

0 1 Km.

K G

500

750

1000

1250

1500

1750

500

750

1000

1250

1500

1750

Yellib

ele

nS

ırtı

Cehennem

dere

K.Z

evzek

T.

Gürle

yik

pın

ar

Mvk.

C C

0 1 Km.

K70D G70B

FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ · 2019-05-10 · alanının zaman içerisinde...

Documents

Transcript of FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ · 2019-05-10 · alanının zaman içerisinde...