UDC (uak) 327+33 e-917
saavtoro uflebebi daculia da ekuTvnis saqarTvelos strategiisa da
saerTaSoriso urTierTobaTa kvlevis fonds. werilobiTi nebarTvis
gareSe wignis arcerTi nawili ar SeiZleba gadaibeWdos nebismieri, maT
Soris eleqtronuli an meqanikuri formiT.
© saqarTvelos strategiisa da saerTaSoriso
urTierTobaTa kvlevis fondi, 2007 weli
Published by Georgian Foundation for Strategic and International Studies. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical or otherwise, without the prior written permission of the publisher
Copyright © 2007 by Georgian Foundation for Strategic and International Studies
ISSN 1512-4835
3
evrokavSiris roli saqarTvelo-ruseTis urTierTobebis
normalizaciaSi: potenciali, SezRudvebi
saqarTvelos evropul samezoblo politikaSi CarTviT
gaizarda evrokavSiris mniSvneloba Cveni qveynis ganviTarebis
amocanebis konteqstSi. amavdroulad, Cndeba araadeqvaturi
molodini evrokavSiris saqarTvelos problemebSi “Car-
TvasTan” dakavSirebiT, rac am saerTaSoriso organizaciis
resursebis gadaWarbebulad Sefasebas efuZneba. erT-erTi
aseTi sakiTxia saqarTvelo-ruseTis urTierTobebis gaum-
jobesebis xelSewyoba. winamdebare naSromis mizania meti
sicxade Seitanos evrokavSiris rogorc Suamavlis SesaZ-
leblobebSi, risTvisac, pirvel rigSi, Sefasdeba saqarTvelo-
ruseTis urTierTobebSi arsebuli problemebis mizezebi,
ruseTis politikis Taviseburebebi, aseve, evrokavSiris ro-
gorc Suamavlis SesaZleblobebi.
ruseTis politika saqarTveloSi: miznebi da motivacia
istoriuli aspeqti. saqarTvelosa da ruseTs Soris urTi-
erTobebi yovelTvis problematuri iyo. damoukideblobis aR-
dgenis Semdgom periodSi es urTierTobebi xSirad krizisul
fazaSi Sedioda da zogjer Cveni saxelmwifosTvis uaRresad
saSiS formebs iRebda. iyo, rasakvirvelia, urTierTobebis
daTbobis periodebic, magram amas droebiTi, zogjer moC-
venebiTi xasiaTic ki hqonda. saqarTvelo yovelTvis acxadebda
da WeSmaritadac eswrafvoda ruseTTan keTilmezobluri da
Tanabarpartnioruli urTierTobebis damyarebas. samwuxarod,
ruseTisTvis urTierTobebis agebis es principebi miuRebeli
iyo da dResac aseTad rCeba. saqarTvelo, romelic mudam
eswrafvoda mezobel Tu Soreul qveynebTan megobruli da
partnioruli urTierTobebis damyarebas, yvelgan warma-
tebuli iyo am TvalsazrisiT, garda ruseTTan urTierTo-
4
bebisa. ruseTi, faqtobrivad, erTaderTi qveyana iyo da aris,
visTanac saqarTvelos seriozuli mougvarebeli problemebi
ufro meti aqvs, vidre urTierTsasargeblo SeTanxmemebi.
gasuli saukunis mTeli 90-iani wlebis ganmavlobaSi prob-
lemebis simravle da simwvave mniSvnelovanwilad ruseTis
saqarTvelos damoukideblobisadmi SeurigeblobiT unda aix-
snas. daZabuli urTierTobebi, pirvel rigSi, “didi Zmis” pozi-
ciebidan urTierTobebis agebis garda saqarTvelos “dasjis”
surviliTac iyo nasazrdoebi. “dasjis~ motivebi ruseTs sab-
WoTa kavSiris daSlisTanave gauCnda, rodesac saqarTvelo
arasando da araloialur qveynad CaTvala. es ki, Tavis mxriv,
ganpirobebuli iyo, erTi mxriv, rwmeniT, rom qarTuli erov-
nuli moZraoba iyo pirveli da mTavari katalizatori sab-
WoTa kavSirSi centridanuli procesebisa da, meore mxriv,
saqarTvelos hyavda ruseTis interesebisaTvis saSiSi da
arasando lideri eduard SevardnaZis saxiT, romelmac Tavis
droze erT-erTi gadamwyveti roli Seasrula sabWoTa imperiis
daSlaSi. sabWoTa imperiis daSla ki axali ruseTis poli-
tikuri elitisTvis yvelaze ZneladSesaguebeli movlena aR-
moCnda da bevri ruseTis gardasuli Zlierebisadmi nostal-
gias dResac ver faravs.
saukunis dasawyisisTvis saqarTvelom mkveTrad gamokveTa
axali sagareo-politikuri prioritetebi, romlis Tanaxmadac
ganviTarebis ZiriTadi veqtori dasavlur samxedro-poli-
tikur da ekonomikur struqturebSi integraciisken iyo
mimarTuli. es periodi ruseTis xelisuflebaSi vladimer
putinis mosvlas daemTxva. Tavis mxriv, ruseTis sagareo-
politikuri kursi TandaTan ufro mwyobri da mizanmimarTuli
gaxda. es kursi yofil sabWoTa kavSiris sivrceSi, maT Soris
da gansakuTrebiT kavkasiaSi, ruseTis gavlenis SenarCunebasa
da Semdgom gaZlierebas gulisxmobda, rac avtomaturad
niSnavda saqarTvelosTvis evroatlantikur sivrceSi integ-
raciis xelis SeSlas. interesTa konfliqti gansakuTrebiT
5
gamwvavda saqarTvelos xelisuflebaSi axali mTavrobis
mosvlis Semdeg, rodesac prezident saakaSvilis sagareo-po-
litikuri kursi ufro “agresiuli~ gaxda da evroatlantikur
sivrceSi integraciis mimarTulebiT saqarTvelom swrafad
daiwyo svla. saqarTvelo-ruseTis urTierTobebSi erT “gama-
Rizianebels” meore daemata. sxva sityvebiT, saqarTvelos
“dasjis” motivs “demokratiuli ganviTarebisa da nato-Si
Sesvlis Seferxebis~ motivi daemata. miuxedavad aRniSnulisa,
saqarTvelos xelisufleba ganagrZobda arCeuli kursiT svlas
da paralelurad principuli politikis gatarebiT cdilobda
“ruseTis faqtoris~ Semcirebas. amgvari politikis erT-erTi
TvalsaCino Sedegi samxedro bazebis gayvanis Taobaze ruseTis
iZulebiT daTanxmeba iyo. pasuxad ruseTma jer saqarTvelodan
citrusebisa da baxCeulis importi SeaCera, Semdeg sxvadasxva
sababiT qarTuli Rvinisa da mineraluri wylebis gandevna
daiwyo. qarTuli mxare iniciativas ar Tmobda da ruseTis
saSuamavlo funqciis diskreditacia daiwyo, rasac mohyva
rogorc konfliqtebis mogvarebis Taobaze molaparakebebis,
ise afxazeTsa da cxinvalis regionSi samSvidobo operaciebis
formatebis Secvlis moTxovna. or qveyanas Soris daZabulobam
kulminacias 2006 wlis agvisto-seqtemberSi momxdari movle-
nebis Semdeg miaRwia, rodesac Tavdapirvelad kodoris xeobaSi
Catarebuli sapolicio operaciis Sedegad iq ganmtkicda
centraluri xelisuflebis iurisdiqcia da ganTavsda afxaze-
Tis devnili (legitimuri) xelisufleba, mogvianebiT jaSu-
Sobis braldebiT oTxi rusi oficeri daakaves da ruse-
TisaTvis damamcirebeli formiT gadasces TbilisSi specia-
lurad Camosul euTo-s oficialur pirs. ruseTma pasuxad
saswrafod gaiwvia elCi da saqarTvelosTan satransporto da
safosto kavSirebi gawyvita. paralelurad, daiwyo ruseTidan
saqarTvelos moqalaqeebis gamodevna da “qarTuli biznesis”
devna-Seviwroeba. sanqciebma, faqtobrivad, blokadis saxe mii-
Ro. saqarTvelo-ruseTis urTierTobebi ukiduresad ~gaciv-
6
da~ da uprecedentod dabal niSnulze davida. marTalia 2007
wlis ianvris bolos ruseTis elCi dabrunda saqarTveloSi da
zogierTma es faqti or qveyanas Soris urTierTobebis norma-
lizaciis dasawyisad aRiqva, saqarTvelosa da ruseTs Soris
urTierTobebi kvlav krizisulia.
fsiqologiuri aspeqti. saqarTvelo-ruseTis urTierTo-
bebSi arsebuli problemebi erTi seriozuli emociuri da
fsiqologiuri aspeqtiTac unda aixsnas, rac, garkveulwilad,
rusul sazogadoebriv cnobierebaSi “saqarTvelos dakargvis~
SiSTan aris dakavSirebuli. erTad yofnis oraswlovani isto-
riis calkeul periodebSi saqarTvelom da qarTvelebma mniS-
vnelovani roli Seasrules ruseTis imperiuli saxelmwifos
aRmSeneblobasa Tu sulieri kulturis ganviTarebaSi, ramac
rusul cnobierebaSi qarTvelebis “Cvenianebad~ aRqma gaaCina.
gansakuTrebiT aRsaniSnavia sabWoTa periodi, rodesac gamo-
ikveTa saqarTvelos sakurorto-rekreaciuli mimzidveloba,
xolo qarTvelebis stumarTmoyvareobam da interpersonalur
doneze urTierTobisas fsiqo-emociurma komfortma rusul
sazogadoebaSi ~yovelive qarTulis~ sakuTari (sabWoTa) iden-
turobis ganuyofel nawilad aRqma kidev metad gaamZafra.
aTwleulebis ganmavlobaSi amgvari siaxlovis iseTi simbo-
loebic Camoyalibda, rogoricaa, magaliTad, gagra, “borjomi~,
“xvanWkara~ Tu “suliko.~ msgavsi simboloebi mravladaa da ar-
sebobs mcdari gancda, rom saqarTvelos ~dakargvis~ SemTxve-
vaSi es yvelaferi aRar iqneba xelmisawvdomi. da kidev, aris
erTgvari wyenis momentic. ruseTSi Tvlian, rom aTwleulebis
ganmavlobaSi saqarTvelo sakavSiro dotaciaze imyofeboda,
xolo damoukideblobis wlebSi ruseTidan iafi bunebrivi
airiT maragdeboda. iyo, agreTve, momentebic, rodesac kriti-
kul viTarebaSi ruseTi gverdSi amodgomia saqarTvelos mTav-
robas. yovelive amis fonze iTvleba, rom saqarTvelo umadu-
ria da ~sxvebisken garbis.~
7
geopolitikuri aspeqti. saqarTvelo-ruseTis urTier-
Tobebis yovlismomcveli analizi am urTierTobebis globa-
lur konteqstSi ganxilvasac moiTxovs. Tavidanve unda aRiniS-
nos, rom saqarTvelosTan urTierTobebi ruseTis ufro farTe
strategiis nawilia. es strategia, romelic vladimer putinis
prezidentobis dros Camoyalibda, sam ZiriTad mizans isaxavs:
a) teritoriuli mTlianobis SenarCuneba arsebul sazRvrebSi;
b) ekonomikuri ganviTareba da teqnologiuri modernizacia;
g) ruseTisTvis globaluri masStabis zesaxelmwifos statusis
aRdgena. aRniSnuli miznebis miRwevis sagareo-politikur wina-
pirobad miCneulia: postsabWoTa sivrceSi erTpirovnuli li-
deris poziciebis SenarCuneba da gavlenis ganmtkiceba; evro-
pis qveynebis ruseTze damokidebulebis xarisxis gazrda; aSS-
is hegemoniis daknineba. aRniSnul konteqstSi saqarTvelos ~Se-
kaveba~ demokratiuli gardaqmnebisa da evroatlantikur siv-
rceSi integraciisken gzaze ruseTis politikuri elitis mier
sasicocxlo mniSvnelobis amocanad aRiqmeba.1 sxva sityvebiT,
dauSvebelia aRniSnuli strategiidan saqarTvelos rgolis
amovardna. winaaRmdeg SemTxvevaSi miCneulia, rom demok-
ratiuli da dasavleTSi integrirebuli saqarTvelo mimzid-
veli da misabaZi magaliTi gaxdeba sxvebisTvis. garda amisa,
gaCndeba saqarTvelos aSS-is da nato-s samxedro placdarmad
qcevis cduneba. am yvelafers Sedegad mohyveba Semdegi:
- Crdilo kavkasiaSi gaZlierdeba separatistuli moZraoba,
rac ruseTis teritoriuli mTlianobas kiTxvis niSnis qveS
daayenebs;
- dsT-is sivrceSi, maT Soris samxreT kavkasiaSi, gaCndeba
usafrTxoebis dasavluri garantiebis qveS swrafi ganviTa-
1 ruseTis Tavdacvis ministris s. ivanovis m.w. 10 Tebervals miunxenis usafrTxoebis kon-ferenciaze gakeTebuli gancxadebis Tanaxmad, saqarTvelos nato-Si gawevrianeba misi qveynisTvis safrTxes ar warmoadgens. am gancxadebis gulwrfeloba eWvs iwvevs, vinaidan igi winaaRmdegobaSi modis ruseTis sagareo saqmeTa ministris s. lavrovis poziciasTan, romelmac manamde saqarTvelos nato-Si Sesvla ruseTis interesebisTvis miuReblad miiCnia.
8
rebis pirobebis Seqmnis precedenti, rac ruseTis isedac Ser-
yeul avtoritets da gavlenas kidev metad daakninebs;
- saqarTvelos aSS-sTan usafrTxoebisa da samxedro-poli-
tikuri kavSirebis gaRrmavebiTa da nato-Si gawevrianebiT ga-
izrdeba samxreT kavkasiaSi aSS-is gavlena, rac momavalSi Se-
saZloa dsT-is da evraziis sxva regionebzec gavrceldes;
- saqarTveloSi, msgavsad aRmosavleT evropis qveynebisa,
SeiZleba ganTavsdes aSS-is samxedro bazebi da nato-s raket-
sawinaaRmdego sistemebi;2
- gaizrdeba saqarTvelos, zogadad samxreT kavkasiis, rogorc
kaspiispireTidan dasavleTis bazrebisken energomatareblebis
satranzito derefnis, mimzidveloba, rac garkveulwilad
Seamcirebs evropis ruseTze energodamokidebulebas.
safrTxeTa amgvari aRqma SeuZlebels xdis ruseTis Seri-
gebas saqarTvelos mier ganviTarebis arCeul kursTan, rac or
qveyanas Soris mudmivi konfrontaciis safuZvelia da xels
uSlis urTierTobebis normalizacias.
~putinis faqtori.~ vladimer putini, romelsac Tanamed-
rove ruseTis istoriaSi Rirseuli adgilis dakavebis seri-
ozuli pretenzia aqvs, yvelanairad ecdeba misi mmarTvelobis
dros ar dauSvas ~saqarTvelos sakiTxSi seriozuli marcxi.~
saqarTveloSi arsebuli konfliqtebis ruseTisadmi loialuri
afxazi da samxreTeli osi separatistebis interesebis sawi-
naaRmdego formulis safuZvelze mogvarebis daSveba da, rac
mTavaria, saqarTvelosTvis evroatlantikur sivrceSi integ-
raciis gzis gaxsna swored amgvar ~marcxad~ iqneba aRqmuli
ruseTis mmarTveli elitis da, zogadad, rusuli sazogado-
ebis didi nawilis mier. amdenad, saqarTvelosTvis aRniSnul
sakiTxebSi ~problemebis Seqmna~ vladimer putinis piradi po-
litikuri dRis wesrigiTac unda aixsnas.
2 xsenebul konferenciaze ruseTis prezidentis gamosvlis ZiriTadi Tezisi aRmosavleT evropaSi aSS-is samxedro kontingentebis da nato-s SeiaraRebis ganTavsebis miuRebloba iyo.
9
ruseTis politikis meTodebi, instrumentebi
sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg ruseTi Zlier geopo-
litikur nokdaunSi aRmoCnda. man TiTqmis mTeli dekada moan-
doma TviTgamorkvevas da fexze dadgomas. ekonomikuri qaosisa
da ideologiuri vakuumis pirobebSi ruseTma sruliad dakarga
ganviTarebis orientirebi. rac ar unda ucnaurad JRerdes
dRes, erTi periodi ruseTis “saerTo evropul saxlSi~ gaer-
Tianebisa da nato-Si Sesvlis sakiTxic ki ganixileboda. buneb-
rivia, es gaerTianeba dasavluri faseulobebis irgvliv, dasav-
luri TamaSis wesebis Tanaxmad unda momxdariyo. erTaderTi,
rac imperiis memkvidre ruseTma instinqturad maSinve
gaacnobiera, yofil sabWoTa respublikebze gavlenis Senar-
Cunebis aucilebloba iyo. ase gaCnda axleburi ~integraciis~
idea, romelic mogvianebiT damoukidebel saxelmwifoTa Tana-
megobrobad (dsT) iqca. magram mxolod dsT-s idea sakmarisi
ar aRmoCnda zogierTi “daumorCilebeli~ mezoblisaTvis, ro-
goradac, pirvel rigSi, saqarTvelo moiazreboda. saWiro iyo
Zalismieri berketebis gamoyeneba da aseTebad qveynis ekono-
mikur blokadaSi moqceva da mis periferiul regionebSi cen-
tridanuli tendenciebis waxaliseba iqna miCneuli. es berke-
tebi myisierad iqna gamoyenebuli saqarTvelosa da, nawilob-
riv, zogierTi sxva respublikis mimarT. amasobaSi Tavad ru-
seTSi imZlavra velikoderJavnikulma ganwyobilebebma da
dasavleTTan daaxloebisa da integraciis veqtorma kuTxe
icvala. mTavari aqcenti dsT-s sivrcis Semomtkicebaze gakeT-
da. male ekonomikuri sanqciebisa da blokadis, rogorc poli-
tikuri zegavlenis moxdenis berketis, gamoyeneba Sewyda, vina-
idan CaiTvala, rom es dsT-s ideis diskreditacias gamoiw-
vevda.3 samagierod, aqcenti separatistuli moZraobebis mxar-
3 Tumca, rogorc 2006 wels saqarTvelos magaliTze TvalnaTliv gamoCnda iseve, rogorc ruseTisa da dsT-s zogierT sxva respublikasTan urTierTobebSi bolo dros ganvi-Tarebulma movlenebma cxadyo, ruseTs gavlenis moxdenis es berketi Tavisi arsenalidan ar amouRia.
10
daWeraze gakeTda. centraluri xelisuflebisa da separa-
tistebis dapirispirebaSi ruseTma farulad Tu Riad dauWira
mxari am ukanasknelT, ramac saqarTveloSi, moldovasa da
azerbaijanSi saqme konfliqturi zonebis faqtiur damou-
kideblobamde miiyvana. amis Semdgom ruseTma moaxerxa
konfliqtebis mogvarebis procesSi wamyvani rolis TamaSis
uflebis mopoveba, rasac am procesis “gayinvisTvis~ dRemde
ostaturad iyenebs. unda iTqvas, rom “gayinuli konfliq-
tebiT” manipulireba sakmaod efeqturi instrumenti aRmoCnda
moldovasa da samxreT kavkasiis qveynebis, maT Soris saqarTve-
los, demokratiuli ganviTarebis SeferxebisTvis. aseve “gaa-
marTla~ am meTodma aRniSnuli qveynebis dasavlur intstitu-
tebTan daaxloebis xelis SeSlaSic. marTlac, Tuki ramem
SeiZleba SeuSalos xeli, an gaarTulos saqarTvelos nato_Si
integracia, es pirvel rigSi afxazeTsa da cxinvalis regionSi
konfliqtebis mougvareblobaa.
ruseTis samxedro bazebi da maTTan dakavSirebuli infra-
struqtura, moldovaSi, saqarTveloSi da somxeTSi, agreTve
samSvidobo kontingentebi afxazeTsa da cxinvalis regionis
konfliqtis zonaSi politikur procesebze gavlenis faqto-
rad, maT Soris, pirvel rigSi, konfliqtebis “gayinvisTvis~
qmediT berketad gamoiyeneba. saqarTvelos magaliTze samxed-
ro bazebma ukve dakarges es funqcia da amJamad maTi gayvana
xorcieldeba.4 moldovasa da somxeTSi samxedro bazebi kvlav
inarCuneben politikur datvirTvas. samagierod, ruseTi yve-
lanairad cdilobs saqarTveloSi mimdinare samSvidobo opera-
ciebis formatis SenarCunebas, sadac igi eqskluziur da/an
wamyvan rols asrulebs. amas igi konfliqtebis mogvarebis
procesis “gayinul~ mdgomareobaSi SenarCunebisTvis gadam-
wyvet mniSvnelobas aniWebs.
4 ucnobia gudauTaSi ganTavsebuli bazis realuri mdgomareoba. 1999 wlis stambolis euTo-s samitis farglebSi miRweuli SeTanxmebis Tanaxmad, igi 2001 wels unda daxuru-liyo. dRemde ver xerxdeba bazis daxurvis faqtis verifikacia.
11
energiis warmoebisa da moxmarebis bazrebis gakontroleba
da, Sedegad, energetikuli zesaxelmwifos poziciebis ganmtki-
ceba ruseTis sagareo politikis erT-erT mTavar sazrunavs
warmoadgens. amisaTvis ruseTi eswrafvis energoseqtoris obi-
eqtebze (generaciis, sadistribucio, satransporto) sruli an
mniSvnelovani kontrolis mopovebas rogorc energiis mwarmo-
ebel, ise momxmarebel da satranzito qveynebSi. ZiriTadad, es
evropasa da post-sabWoTa sivrces exeba. Tumca, momavalSi Ci-
neTis, indoeTis, Soreuli aRmosavleTis sxva qveynebisa da
Crdilo amerikis bazrebis dapyobasac gegmavs. aRniSnuli
politikis instrumentebad saxelmwifos mier gakontrolebul
an mis kalTas amofarebul kompaniebs iyenebs. avangardSi ener-
gogiganti “gazpromi~ dgas. post-sabWoTa qveynebSi energoobi-
eqtebis xelSi Cagdebis mTavar iaraRad ruseTi saxelmwifo
valSi gamoqviTvis meTods iyenebs. bolo periodSi ruseTi mis-
Tvis saintereso obieqtebs bunebrivi airis iafad miwodebis
sanacvlodac iTxovs. samwuxaro klasikuri magaliTia somxeTi,
sadac, praqtikulad, mTeli energetika ama Tu im formiT ukve
rusuli saxelmwifo kapitalis xelSia da axlo momavalSi
transportisa da mopovebiTi mrewvelobis dargebSi SeRwevac
igegmeba. saqarTveloSi aRniSnul politikas “gazpromTan~
mWidro urTierTobaSi myofi “itera” axorcielebs, romelic
raionuli gazgamanawilebeli kompaniebis aqciaTa sakontrolo
paketebis faqtiuri ganmkargvelia. aseve aRsaniSnavia rusul
saxelmwifo kapitals daqvemdebarebuli iseTi energoobieq-
tebi, rogoricaa “Telasi,~ “enerji investi~ (sadac aseve Sedis
qimiuri sawarmo “azoti~) da “Tbilsresis~ me-9 da me-10 blo-
kebi. niSandoblivia, rom saqarTveloSi rusuli kapitalis in-
teresebi mxolod energoseqtoriT ar Semoifargleba. mniSvne-
lovania rusuli kapitalis daintereseba saqarTvelos sabanko,
meRvineobisa da kavSirgabmulobis seqtorebiT.
ruseTis politikis ideologiuri mxardaWeris amocana
jer kidev gasuli saukunis 90-iani wlebis dasawyisSi gaxda aq-
12
tualuri. dsT-is sivrcis Semomtkicebis Teoriuli safuZ-
vlebis Camoyalibeba jer kidev e.w. neoevrazianistebma scades,
romlebmac ruseTis misia atlanticizmis5 uaryofaSi, aSS-is
startegiul kontrolSi da dasavluri liberaluri faseulo-
bebis gabatonebis ar daSvebaSi dainaxes. mogvianebiT gaCnda
e.w. “liberaluri imperiis~ koncefciis rusuli varianti, ro-
melic evraziuli integraciis ufro modernizebul models
efuZneboda da xasiaTiT ufro pragmatuli da konkretuli
iyo. misi arsi ruseTis ekonomikur da politikur eqspansiaSi
mdgomareobda da, erTi SexedviT, Tanamedrove universalur
liberalur faseulobebs efuZneboda. sxva sityvebiT, ~libe-
raluri imperiis~ doqtrina ruseTis eqspansionisturi zraxve-
bis liberaluri faseulobebis saburvelSi gaxvevis mcdelobas
warmoadgenda.6 doqtrinis erT-erTi ZiriTadi argumenti
mdgomareobda imaSi, rom dsT-is sivrceSi da mis farglebs
gareT ruseTis ekonomikuri da politikuri eqspansiis gareSe
SeuZlebelia sakuTari teritoriuli mTlianobisa da resur-
sebis SenarCuneba. aqve SevniSnavT, rom SemTxveviTi ar aris
ekonomikur eqspansiaze aqcenti. Tuki wina doqtrina akademiur
wreebSi warmoiSva, ~liberaluri imperiis~ avtorebi ruseTis
oligarqiuli wreebis warmomadgenlebi arian. dRes ukve yvela
xedavs, rom ruseTis ekonomikuri eqspansia realobaa da “libe-
raluri imperiis” calkeuli debulebebi moqmedebaSia moyvani-
li. amave dros, dRes adgili aqvs ruseTis politikis ideolo-
giuri safuZvlebis gadasinjvis axal mcdelobas da es amJamad
prezidentis administraciis wiaRSi xdeba. axali politikuri
ideologia jer kidev damuSavebis procesSia, magram misi doq-
trinaluri nawili met-naklebad ukve Camoyalibebulia.7
saubaria e.w. ~suverenuli demokratiis~ koncefciaze, romlis
arsic ruseTis Taviseburebebze, istoriul gamocdilebaze da
5 doqtrina dasavleT evropisa da Crdilo amerikis qveynebis politikur, ekonomikur da Tavdacvis sakiTxebSi TanamSromlobis Sesaxeb 6 V. Papava, F. Starr, ‘Russia’s Economic Imperialism’, Project Syndicate, January 2006 7 ix.Mmag.: Владислав Сурков, “Суверенитет - это политический синоним конкурентоспособности”, Московские новости, №№ 7-8, 2006……
13
ganviTarebis prioritetebze demokratiis ~morgebaSi~ mdgoma-
reobs.8 amgvari adaptirebuli demokratiis mSeneblobis pro-
cesi ruseTis ~suverenuli~ uflebaa da dasavleTi, an vinme
sxva am procesSi ar unda Caerios. miuxedavad imisa, rom axali
politikuri ideologia, msgavsad ~liberaluri imperiisa,~ mim-
debare sivrceze sakuTari ekonomikuri da politikuri gavle-
nis gavrcelebas qadagebs, igi mainc ~novatoruli~ ideolo-
giaa. sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg ruseTi pirvelad es-
wrafvis sakuTari faseulobebis eqsports da amas ~Taviseburi~
demokratiuli modelis universalizaciis gziT cdilobs.
taqtikuri mizani ideebis, institutebis da sainformacio sa-
Sualebebis efeqtiani infrastruqturis Seqmnaa, raTa “dro-
ulad gamovlindes Tanamedrove ~narinjisferi~ reJimebis
sisuste da aRdges ruseTis gavlena rogorc mTavrobebis, ise
sazogadoebis doneze.9
ruseTi saxsrebs ar iSurebs dsT-s qveynebSi arasam-
Tavrobo organizaciebis infrastruqturis ganviTarebisaTvis.
prorusuli da ruseTidan dafinansebuli saazrovno centrebi
sokoebiviT mravldeba. ukrainaSi es organizaciebi aviTareben
“suverenuli ukrainis~ ideas, romlis Tanaxmadac ~ukrainam ar
unda dauTmos erovnuli suvereniteti evropul biurok-
ratias.~10 moldovaSo Seiqmna ~Tavisufali evropa-moldovas
fondi,~ romlis prorusuli orientacia yvelasaTvis aSkaraa.11
garda amisa, ruseTSi “moRvaweobs“ dsT-Si arCevnebis monito-
ringis organizacia, romlis Sefasebebi, rogorc wesi, radika-
lurad gansxvavdeba euTo-s daskvnebisgan. rac Seexeba samxreT
kavkasias, samive qveyanaSi funqcionirebs e.w. ganviTarebis
fondi “demokratiis kavkasiuri instituti“ (Фонд развития
8 “suverenuli demokratiis” dawvrilebiTi mimoxilva ix. Nicu Popescu, ‘Russia’s Soft Power Ambitions’, CEPS Policy Brief, No. 115, October 2006. ruseTis sagareo politikis ideologiuri uzrunvelyofis sakiTxi mniSvnelovanwilad aRniSnul naSromSi moyvanil mosazrebebs efuZneba 9 Ivan Krastev, “Russia’s Post-Orange Empire”, Opendemocracy.net, 20 October 2005 10 ix. interviu modest kolerovTan http://kreml.org/interview/60835783 11 Nicu Popescu, op.cit.
14
“Кавказкий институт демократии“), romelic xSirad atarebs
mrgval magidebs, sociologiur kvlevebs, kulturul RonisZi-
ebebs. fondi eweva, aseve, sagamomcemlo saqmianobas da axor-
cielebs media-proeqtebs: cota xnis win aRniSnulma organi-
zaciam gaxsna samxreT oseTze mauwyebeli radiosadguri (“ai-
zald-FM“) da daaarsa gazeTi, romelic afxazeTSi vrceldeba
(“Гудок-Абхазия“).12
evrokavSiris interesebi saqarTveloSi
evrokavSirisa da saqarTvelos urTierTobebi bolo
dromde donorsa da recipients Soris urTierTobebs warmo-
adgenda. 1992-2004 ww. evrokavSirma saqarTvelos 450 mln ev-
ros odenobis daxmareba gauwia. am periodSi araerTi teqniku-
ri da humanitaruli daxmarebis, sasursaTo uzrunvelyofisa
da konfliqtis zonebSi sareabilitacio proeqti iqna ganxor-
cielebuli. mas Semdeg, rac saqarTvelo miwveul iqna evropis
samezoblo politikaSi monawileobis misaRebad, urTierTo-
bebma formalurad partnioruli xasiaTi miiRo. Tumca, ~axali
urTierTobebis~ mizani saqarTvelos rogorc saxelmwifos
imgvari modernizebaa, rom moxdes politikuri, samarTlebrivi
da administraciuli sistemebis maqsimaluri daaxloeba
evropul standartebTan. gansxvavebiT dsT-s qveynebisadmi
~SeTavazebuli~ ruseTis integraciuli proeqtisagan, evropis
samezoblo politika, zogadad, evrointegracia, nebayoflo-
biTi procesia da mTlianad evrokavSiris atraqciulobis ele-
mentebzea agebuli.
saqarTvelos miwveva evropul samezoblo politikaSi
monawileobis misaRebad SemTxveviTi ar yofila. ~vardebis
revoluciam~ aramarto saqarTvelos, mTeli regionis mimarT
12 ix. dawvrilebiT www.caucasusid.com
15
gazarda interesi, Tumca, saqarTvelos mainc gamorCeuli yu-
radReba eqceva. am yuradRebas safuZvlad evropisaTvis saqar-
Tvelos mzardi mniSvneloba udevs. qvemoT moyvanilia aRniS-
nuli interesebis ganmsazRvreli faqtorebi, rac, ZiriTadad,
dov linCis cnobil naSromSi13 moyvanil argumentebs efuZneba:
(a) ~vardebis revoluciam~ saqarTvelos mimarT warmate-
buli demokratiuli tranziciis safuZvliani imedi gaaCina,
rac post-sabWoTa sivrceSi civi omis damTavrebis Semdeg male
daikarga. ufro metic, axali xelisuflebis zogierTma STam-
beWdavma warmatebulma nabijma, rac dakavSirebuli iyo sabiu-
jeto disciplinis mkveTr gaumjobesebasTan, aWaris sakiTxis
mSvidobian mogvarebasTan, korufciis arsebiT SemcirebasTan
da sxv. qveynis ganviTarebas axali logika SesZina da aman da-
savlel partniorebSi, maT Soris evropaSi, zemoaRniSnuli
imedebis aRsrulebis interesi aRZra.
(b) bulgareTisa da rumineTis evrokavSirSi SesvliT sa-
qarTvelo uSualod daumezoblda evropas. geografiulma
siaxlovem TanamSromlobis axal SesaZleblobebTan erTad
evropaSi imis survilic warmoSva, rom saqarTvelo institu-
cionalurad gaZlierdes da ar iqces aRmosavleTidan evro-
pisken mimarTuli safrTxeebis satranzito derefnad. pirvel
rigSi es organizebuli damnaSaveobis gavrcelebas, narkoti-
kebis tranzitsa da aralegaluri migracias exeba. gamdidre-
buli uranis kontrabandis mcdelobis amawinandelma gaxmaure-
bulma faqtma zemoaRniSnuli survili kidev metad gaamZafra.
(g) mas Semdeg, rac evropam gaacnobiera energetikuli
usafrTxoebis uzrunvelyofis arsebuli Tu SesaZlo gamow-
vevebi, meti yuradReba miapyro alternatiuli wyaroebis moZi-
ebis amocanas. aRniSnul konteqstSi kaspiispireTis naxSir-
wyalbadebi da saqarTvelo, rogorc am resursebis evropamde
mitanis satranzito qveyana, mzard interess iwvevs. es inte-
13 Dov Lynch, ‘Why Georgia Matters’, Chaillot Paper, No. 86, February 2006, pp. 66-8
16
resi gansakuTrebiT gamyarda baqo-Tbilisi-jeihanis navTob-
sadenisa da samxreTkavkasiuri (~Sah-denizis~) gazsadenis mSe-
neblobis dasrulebis Semdeg.
(d) afxazeTsa da cxinvalis regionSi konfliqtebis moug-
varebloba daZabulobis xelaxali eskalaciis SesaZleblobas
qmnis. evrokavSiri dainteresebulia am konfliqtebis mogva-
rebiT, winaaRmdeg SemTxvevaSi regioni blokadebisa da kon-
frontaciis arenad iqceva. axali omi SesaZloa Savi zRvis
regionzec gavrceldes da evrokavSiris wevri da kandidati
qveynebis usafrTxoebas pirdapir Tu iribad daemuqros.
(e) saqarTvelo erTgvari laboratoriaa, sadac SeiZleba
post-sabWoTa sivrceSi arsebul tendenciebze dakvirveba,
transatlatikuri kavSirebis simtkicis Semowmeba, evrokavSir-
ruseTis urTierTobebis gamocda. evropisTvis mniSvnelovani
bevri procesi da tendencia ama Tu im saxiT Tavs iCens an ya-
libdeba saqarTveloSi. amdenad, saqarTveloSi mSvidobis uz-
runvelyofaSi da demokratiuli saxelmwifos mSeneblobis
proeqtis warmatebaSi evropa sul ufro metad aris dainte-
resebuli.
aqve unda iTqvas, rom miuxedavad aRniSnulisa, evro-
kavSiris faqtiuri monawileoba saqarTveloSi iseve, rogorc
zogadad regionSi, mimdinare procesebSi ar Seesabameba misi
interesebis dones. amis sailustraciod sakmarisia TRACECA-as programa moviyvanoT magaliTad. Tavis droze didi pom-
pezurobiT dawyebuli am programis fraglebSi TiTzeCamo-
saTvleli sainvesticio proeqtia ganxorcielebuli, romelTa
jamuri Rirebuleba sul ramodenime aTeuli milioni evroTi
ganisazRvreba. SedarebisTvis, mxolod baqo-sufsis milsadenis
mSeneblobaSi 600 mln dolari daixarja. dRes evrokavSiris-
Tvis Cvens regionSi mTavari gamowveva swored imaSi mdgoma-
reobs, rom gaaqtiurdes da aRniSnul procesebSi monawi-
leobiT zemoxsenebuli interesebis adeqvaturad warmoCindes.
17
evrokavSiris saSuamavlo potenciali:
resursebi da SezRudvebi
evrokavSiris gaaqtiurebis axal politikur da samar-
Tlebriv safuZvels evropis samezoblo politikis samoqmedo
gegma warmoadgens, romelic ormxriv savaldebulo dokumen-
tia da rogorc saqarTvelos, ise evrokavSirs garkveul pasu-
xismgeblobas akisrebs. am dokumentSi mkafiod aris naTqvami,
rom evrokavSirma xeli unda Seuwyos saqarTvelosa da ruseTs
Soris urTierTobebis gaumjobesebas. gamokveTilia oTxi mi-
marTuleba: ormxrivi “CarCo~ xelSekrulebis miReba/ganxor-
cieleba; konfliqtebis mogvarebaSi TanamSromloba; sazRvre-
bis delimitireba da TanamSromloba sazRvris marTvis sakiT-
xebSi; stabiluri ekonomikuri TanamSromlobis xelSewyoba.14
dokumentSi konfliqtebis mogvarebasTan dakavSirebiT damate-
biT isic aris aRniSnuli, rom es sakiTxebi unda iqnas CarTuli
evrokavSirisa da ruseTis ormxrivi dialogis dRis wesrigSi.
ismis kiTxva: ra resursebi da ra SezRudvebi aqvs evrokavSirs,
raTa moaxerxos ruseTis darwmuneba saqarTvelosTan urTier-
Tobebis normalizaciis aucileblobaSi? aqve unda ganvmar-
toT, rom saqarTvelo-ruseTis urTierTobebis normalizacia
sul cota sami donis amocanas moicavs:
1. arsebuli mwave krizisuli fazis ganmuxtva da 2006 wlis ga-
zafxuli-zafxulis mdgomareobisken dabruneba;
2. ruseTis mier saqarTvelos evroatlantikur sivrceSi in-
tegraciisken mimarTuli kursisadmi Segueba da afxazeTsa da
cxinvalis regionSi konfliqtebis realuri mogvarebis xelSew-
yoba;
14 ix. evropis samezoblo politikis samoqmedo gegmis qveTavi 4.3.1
18
3. keTilmezobluri da Tanabarpartnioruli urTierTobebis
damyareba da ormxrivi “CarCo~ xelSekrulebis xelmowera/ra-
tificireba.
mTavari da, SeiZleba iTqvas, erTaderTi resursi, rac
evrokavSirs am SemTxvevaSi aqtivSi aqvs, aris misi rogorc
brokeris politikuri kapitali, SedarebiT miukerZoebeli Su-
amavlis reputacia. marTlac, aSS-sgan da nato-sgan, an, Tun-
dac, euTosgan gansxvavebiT, evrokavSirs ruseTSi ufro “kargi
TvaliT uyureben.~ raTqmaunda, yvelaferi SedarebiTia da
absoluturi ndoba ruseTSi arc evrokavSiris mimarT aris.
Tumca, erTi mxriv, evropis mzardi energodamokidebuleba
ruseTze da, meore mxriv, Tavad evropis Seufereblad “msubu-
qi” politikuri wona saerTaSoriso arenaze mas mosaxerxebel
da ruseTisTvis yvelaze misaReb partniorad warmoaCens. aqve
davZenT, rom ruseTisTvis partnioris “mosaxerxebloba~ sau-
keTeso SemTxvevaSi mis mosmenas niSnavs da iSviaTad – misTvis
dajerebas. sainteresoa, rom ruseTi axlo perspeqtivaSi evro-
kavSirs postsabWoTa sivrceSi, maT Soris saqarTveloSi, kon-
kurentad ar miiCnevs. es imiT aris ganpirobebuli, rom 2004
wels aRmosavleT evropis qveynebis didi jgufis Tavis rigebSi
miRebis Semdeg evrokavSirs aSkara ~daRla~ daetyo da sabWoTa
sivrceze gafarToebas Tvalsawier momavalSi ar gegmavs. ag-
reTve, gasaTvaliswinebelia isic, rom ruseTis konkurenti re-
gionis - kaspiispireTis - energoresursebis, gansakuTrebiT,
bunebrivi airis mimarT evropas, marTalia, nel-nela uRvivdeba
interesi, magram es interesi mkafiod gamokveTili jer-
jerobiT mainc ar aris. aseve, sayuradReboa, rom evrokavSiri
samxreT kavkasiaSi arsebuli konfliqtebis mogvarebis proces-
Si damxmare rols sjerdeba da fexs iTrevs ruseTis mier
dominirebuli formatebis Secvlis mimarTulebiT iniciativis
gamoCenaSi.15 rac Seexeba grZelvadian perspeqtivas, aq ruse-
15 bolo xanebSi evrokavSiri sul ufro metad interesdeba saqarTveloSi arsebuli konfliqtebiT. amJamad briuselSi ixileba jer-jerobiT sajarod xelmiuwvdomeli
19
TisTvis “evropuli safrTxe~ ufro gamokveTilia. samezoblo
politikis farglebSi masSi monawile qveynebi, maT Soris
saqarTvelo, erToblivad ganxorcielebuli samoqmedo gegme-
bis da TanamSromlobis Semdgomi formatebis Sedegad ganvi-
Tarebis Tvisobrivad axal dones miaRweven. Sedegad, post-
sabWoTa sivrcis mniSvnelovan nawilSi Camoyalibdeba ruseTis-
Tvis gaucxoebuli da gansxvavebuli politikuri, samarTleb-
rivi da administraciuli sistemebi, rac dasavleTis interese-
bisa da gavlenis konsolidaciis myar safuZvels Seqmnis. am
TvalsazrisiT ruseTi da evrokavSiri postsabWoTa sivrceSi
konkurentebi arian. swored es aris ZiriTadi mizezi, ris ga-
moc evrokavSiri ruseTSi bolomde ndobas ver iwvevs.
aRniSnulis garda, aris sxva faqtorebic, rac evrokavSi-
ris ruseTze zemoqmedebis potencials zRudavs:
a) evrokavSiris mTavari sisuste mdgomareobs gare
samyaros aRqmis araerTgvarovnebaSi. SexedulebaTa ~mozaiku-
roba~ gansakuTrebiT vlindeba postsabWoTa sivrcis mimarT da
es Tanabrad Seexeba ruseTsa da dsT-s sxva regionebsa Tu
calkeul qveynebs. saubaria imaze, rom, vTqvaT, litvasa da
portugalias gansxvavebuli codna da motivacia aqvT, rode-
sac sakiTxi Seexeba saqarTvelosTan dakavSirebuli proble-
mebis irgvliv evrokavSiris mxridan raime gadawyvetilebis mi-
Rebas. rodesac erTiani xedva ar aris, SeuZlebelia mizanmi-
marTuli politikisa da am politikis ganxorcielebis qmediTi
strategiis SemuSaveba. amitomac aris, rom evrokavSiris poli-
tika xSirad ufro impulsuri, araTanmimdevruli da movle-
nebiT ganpirobebulia, vidre kargad gaTvlil strategiaze
dafuZnebuli;
dokumenti, romelic warmoadgens konfliqtebis mowesrigebis daCqarebis 15-punqtian gegmas. gegmas safuZvlad daedo evrokavSiris samxreT kavkasiaSi specialuri warmomad-genlisa da evrokomisiis mier erToblivad momzadebuli yovlismomcveli angariSi. aR-niSnul sakiTxze dawvrilebiT ix. http://euobserver.com/9/23744/?print=1
20
b) zemoxsenebuli interesebi, rac evrokavSirs saqarTve-
losTan mimarTebaSi aqvs, egzistencialuri xasiaTis ar aris.
saqarTvelo ar aris serbia da arc samxreT kavkasiaa dasavleT
balkaneTi. aq mimdinare procesebi evropisTvis mniSvnelovania,
magram ara iseTi, rom evrokavSiris pirveli rigis priori-
tetTa Soris dadges. prioritetul sakiTxTa Soris evropi-
saTvis dRes, raTqmaunda, energetikuli usafrTxoebis, iranisa
da kosovos Temebia da mxolod amis Semdeg kavkasia da saqar-
Tvelo;
g) evrokavSiri erTgvar Sigapolitikur krizisSi imyofe-
ba. gafarToebiT ~daRla~ da safrangeTisa da niderlandebis
referendumebis ~Cavardna~ zRudavs mizanmimarTuli sagareo
politikis gatarebis SesaZleblobas. garda amisa, Tavad evro-
kavSiris wesebi da procedurebi ar iZleva aSS-saviT operati-
uli da aqtiuri politikis gatarebis saSualebas, maT Soris
finansuri resursebis mobilizebis TvalsazrisiT.16 ufro me-
tic, evropis SigniT xsenebuli erTiani xedvis ar arsebobis
gamo, ama Tu im regionisa Tu qveynis mimarT daxmarebis prog-
ramebis SemuSavebis dros gadawyvetilebis miReba rTul
konkurentul pirobebSi xdeba: - zogi samxreT kavkasias lobi-
rebs, zogi - xmelTaSuazRvis regions, zogic axlo aRmosav-
leTs da a.S.;
d) mTavari SemzRudveli Tavad ruseTis faqtoria, ro-
melTanac evrokavSirs bevri zemoaRniSnuli prioritetuli
sakiTxi aqvs gadasawyveti. erTi maTgani gansakuTrebiT aqtua-
luria da grZelvadian perspeqtivaSi evrokavSirisTvis sasi-
cocxlo mniSvnelobas iZens: esaa ruseTidan energoma-
tareblebis stabiluri mowodebis garantireba. aRniSnulis
gamo evrokavSiri moklebulia saqarTvelosTan dakavSirebul
sakiTxebze mniSvnelovani diplomatiuri da politikuri
resursebis ~daxarjvis~ SesaZleblobas. Tanac, evrokavSiri
Tuki aqtiurad daiwyebs konfliqtebis mogvarebis procesSi
16 Dov Lynch, op.cit.,p.72
21
CarTvas (maT Soris arsebuli formatebis Secvlis mimar-
TulebiT), rasac qarTuli mxare daJinebiT moiTxovs, es ru-
seTs mxolod gaaRizianebs da amiT ~Suamavlis~ resursi
mniSvnelovnad daiklebs. amas emateba isic, rom uaxloes
periodSi ruseTSi saprezidento arCevnebis moaxloebasTan
erTad, sul ufro met wonas SeiZens ~saqarTvelos sakiTxi.~
saarCevno kampaniis msvlelobisas mosalodnelia, rom saqar-
Tvelosa da ruseTs Soris urTierTobebis radikaluri norma-
lizaciisTvis koniunqtura ar iyos xelsayreli da ruseTmac
amis gamo evropelTa gzavnilebs ~wauyruos.~
yovelive zemoaRniSnulis gamo unda vivaraudoT, rom
evrokavSirs sakuTari resursebiT gauWirdeba ruseTis saqar-
TvelosTan urTierTobebis srul normalizaciaze daTanxmeba.
amisTvis mas arc neba aqvs sakmarisi da arc politikuri re-
sursi. magram es ar niSnavs, rom evrokavSirs am urTier-
Tobebis gaumjobesebis xelSewyoba ar SeuZlia. ufro metic,
aSS-sTan da sxva saerTaSoriso aqtorebTan koordinaciis
SemTxvevaSi ar aris gamoricxuli ruseTma ~daTmos” saqar-
Tvelos teritoriuli mTlianobisa da ganviTarebis arCeuli
kursis sasargeblod. magram sanam es CvenTvis idealuri viTa-
reba dadgeba, evrokavSirs Tavisi mniSvnelovani misiis Sesru-
leba SeuZlia da es dakavSirebulia saqarTvelosa da ruseTs
Soris urTierTobebis normalizaciis zemoaRniSnuli pirveli
donis amocanis SesrulebasTan. sxva sityvebiT, dRevandeli
krizisuli viTarebis ganmuxtva da 2006 wlis pirveli naxevris
mdgomareobis aRdgena savsebiT miRwevadi mizania. saerTaSo-
riso Tanamegobroba bevrs akeTebs am mimarTulebiT da
evrokavSiris xmas am saerTo ZalisxmevaSi mniSvnelovani adgi-
li uWiravs. evroparlamentis da evrokavSiris sabWos gancxa-
debebma Tu ~troikas~ vizitma moskovSi Tavisi gaakeTa da el-
Cis dabrunebiT saqarTveloSi ruseTma situaciis ganmux-
tvisken pirveli nabiji gadadga. TavisTavad es jer arafers
niSnavs, magram ~yinulis galRobisTvis~ saWiro niSnuls poli-
22
tikuri temperatura ukve aSkarad miuaxlovda. rogorc Cans,
uaxloes periodSi mTavari aqcenti evrokavSiris saSuamavlo
saqmianobaSi 2006 wlis status quo ante-s aRdgenaze gakeTdeba.
Tumca, es ar unda iqnas gagebuli, rogorc mxolod ruseTis
mxridan upirobo daTanxmeba. ruseTs saqarTvelosTan mimar-
TebaSi wels ori umTavresi mizani aqvs: 1. miiRos msof-
lio savaWro organizaciaSi gawevrianebis Tanxmoba da 2. uc-
vlelad datovos konfliqtebis mogvarebis formatebi. mosa-
lodnelia, rom saerTaSoriso Tanamegobroba, maT Soris evro-
kavSiri, mogviwodebs davTanxmdeT ruseTis moTxovnebs. rac
Seexeba meore donis amocanas, romelic dakavSirebulia saqar-
Tvelosa da ruseTis urTierTobebSi ori mTavari gamaRizia-
neblis (saqarTvelos nato-Si integracia da mougvarebeli
konfliqtebi) moxsnasTan, zemoaRniSnuli mizezebis gamo evro-
kavSirs marto ar SeuZlia gadaWras. evrokavSiri, albaT, gaag-
rZelebs saqarTvelosTan dakavSirebuli problematikis Car-
Tvas ruseTTan ormxriv dialogSi, magram es ar iqneba sakma-
risi piroba. miunxenis usafrTxoebis konferenciaze putinis
gamosvlis Sinaarsi da toni imaze miuTiTebs, rom ruseTTan
dialogi, maT Soris nato-s Semdgomi gafarToebis Taobaze,
garTuldeba.17 Sesabamisad, garTuldeba ruseTis mier saqar-
Tvelos evro-atlantikur sivrceSi integraciis kursisadmi
Seguebis perspeqtivac, rac Tavis mxriv uaryofiTad aisaxeba
or qveyanas Soris urTierTobebis normalizaciis procesze.
aseve garTuldeba ruseTis daTanxmeba konfliqtis zonebSi
raime WeSmartitad konstruqciul qmedebaze. aseT konteqstSi
yovelive aRniSnuli evrokavSiris winaSe seriozuli gamow-
vevis saxes iRebs. albaT, upriani iqneba evrokavSirma aqcenti
konfliqtebis mogvarebasTan dakavSirebuli inerciis iribi
gziT daZlevaze aiRos. anu, nacvlad imisa, rom evrokavSirma
ruseTTan diplomatiur Widils Sealios mis xelT arsebuli
resursebi, iqneb sjobdes saqmianobis ZiriTad orientirad
17 ix. A. Lievin, ‘The West must set a strategy for a resurgent Russia,’ Financial Times, 9 March 2007
23
Tavad konflitebTan dakavSirebuli viTarebis logikis Secvla
iqnes arCeuli.18 mxedvelobaSi gvaqvs qarTvelebsa da
konfliqtis zonebSi macxovrebel mosaxleobas Soris ndobis
aRdgenis, maT Soris TanamSromlobis Cvevebis Camoyalibebis
xelSewyoba, rac konfliqtebis mogvarebis gayinul process
Signidan gaalRobs. amiT, saboloo jamSi, saqarTvelo-ruseTis
urTierTobebis erT-erTi mTavari gamaRizianebeli TavisiT
moixsneboda dRis wesrigidan. saqarTvelos xelisuflebis
ganzraxva konfliqtis mxareebTan pirdapiri dialogis warmar-
TvasTan dakavSirebiT Tumca dagvianebuli, magram, udavod,
sworia. evrokavSirs unikaluri wvlilis Setana SeuZlia am di-
alogis xelSewyobaSi, konfliqtis zonebSi evropuli da evro-
atlantikuri integraciis procesis popularizaciaSi. kon-
fliqtis zonebSi, gansakuTrebiT afxazeTSi, amgvari saqmiano-
bisTvis niadagi arsebobs. iq sxva dasavlur institutebTan
SedarebiT evrokavSiris avtoriteti maRalia. misasalmebelia,
rom am mimarTulebiT pirveli nabijebi ukve idgmeba, rac
sxvasTan erTad evrokavSiris axali specialuri warmomadgen-
lis pirad aqtivobasTanac aris dakavSirebuli.
daskvnis saxiT unda aRiniSnos, rom saqarTvelo-ruseTis
urTierTobebi erT-erTi rTuli kvanZia Tanamedrove saerTa-
Soriso urTierTobebSi. es is sakiTxia, romlis gadaWrazec
damokidebulia msoflio wesrigis momavali konturebi, Tun-
dac postsabWoTa sivrceSi. es ase rom ar iyos, aSS, anda iseTi
saerTaSoriso organizaciebi, rogoricaa evropis sabWo, evro-
kavSiri, euTo da gaero, dRevandeli krizisis mogvarebiT ase
mowadinebuli ar iqnebodnen. imaze, Tu rogor mogvardeba
saqarTvelo-ruseTis urTierTobebi, mniSvnelovnad aris damo-
kidebuli rogori iqneba xval ruseTi saerTaSoriso arenaze.
dRes, rodesac ruseTi pretenzias acxadebs saerTaSoriso ur-
TierTobebSi axali TamaSis wesebis SemoRebaze, saqarTvelos
winaSe arCeuli kursis ganxorcilebasTan dakavSirebiT seri-
18 Dov Lynch, op.cit., p.78
24
ozuli gamowvevebi Cndeba. mTavari, rac saqarTvelos aseT vi-
TarebaSi xelewifeba, arCeuli kursis ganuxrelad dacvaa,
Tumca meti pasuxismgeblobiT da sifrTxiliT. rac Seexeba sa-
erTaSoriso Tanamegobrobas, maT Soris evrokavSirs, kargad
koordinirebuli qmedebiT saqarTvelosa da ruseTs Soris mo-
wesrigebuli da koreqtuli urTierTobebis CamoyalibebaSi ar-
sebiTi wvlilis Setana SeuZlia. Tumca, amocana ar aris mar-
tivi da xsenebul saerTo ZalisxmevaSi TiToeuli monawilis
SesaZleblobebis zedmiwevniT zusti SefasebiT rolebis aseve
zustad gansazRvraa saWiro.
Top Related