BRUSELLOZ.ppt [Uyumluluk Modu]dicle.edu.tr › Contents ›...
Transcript of BRUSELLOZ.ppt [Uyumluluk Modu]dicle.edu.tr › Contents ›...
BRUSELLOZ
Prof.Dr.Celal Ayaz
TANIM: Brucella bakterilerinceoluşturulan, primer olarak ot yiyenhayvanların hastalığı olup, buhayvanlardan insanlara bulaşarakçeşitli klinik tablolara yol açabilen birzoonozdur.
SİNONİMLER
Malta Humması Akdeniz Humması Cebelitarık Humması Ondülan Ateş (Dalgalı Humma) Koyun Hastalığı Mal Hastalığı
TARİHÇE
• 1854 Kırım Savaşı’nda ilk olgu
• 1885 Malta, David Bruce, izolasyon
• 1897 Wright, Agglütinasyon Testi
• 1905 Zammit, keçiden, B.melitensis
• 1895 Bang, sığırdan, B.abortus
• 1914 Traum, domuzdan, B.suis
• 1953 Koyundan, B.ovis• 1957 Ratdan, B.neatomae • 1966 Carmichael, köpekten, B.canis• I. Dünya Savaşı’nda Abdülkadir
Noyan, ülkemizdeki ilk bruselloz olgusu.
TARİHÇE
ETİYOLOJİ
0.6 µm eninde, 1.5 µm boyundaGram negatif kokobasillerHareketsiz; “Braunien Hareket’’Sporsuz, kapsülsüz, aerop İntrasellüler üreyen ve böylece
organizmanın koruyucu etkinliklerinden kaçınabilen bakterilerdir.
GRAM BOYAMA
BRUCELLA TÜRLERİ VE REZERVUARLARI
TÜR REZERVUARB. melitensis Keçi, koyun, sığırB. abortus Sığır, atB. suis Domuz, sığırB. canis KöpekB. neatomae Çöl faresiB. ovis Koç (epididimit)B. rangiferi Ren geyiğiB. maris Deniz memelisi
ANTİJENİK YAPILARI
Somatik A ve M, yüzeyel L zarf antijeni
B. melitensis’te M>A
B. abortus ve B. suis’te M<A
Lipopolisakkarit (LPS), klinik olarak immunodominant antijendir. Serolojik tanı testlerinin temelini oluşturur
LPS virülans faktörü?
SEROLOJİK ÇAPRAZ ANTİJENİSİTE
E.coli O116 ve O157
Francisella tularensis
Salmonella O30
Stenotrophomonas maltophilia
Vibrio cholera O1
Yersinia enterocolitica O9
DİRENÇLİLİKLERİ
Isı ve pastörizasyona oldukça duyarlı olup; 600C’de 10, %0.1 fenolde 15 dk’da tahrip olurlar.
Normal mide asidi mikroorganizmayı öldürür.
Tulum peyniri, kaşar peyniri ve yoğurt hastalığı bulaştırmaz.
Ahır tozunda 6 hafta,
Suda ve toprakta 10 hafta,
Gübrede 2 yıl,
Buzdolabındaki keçi peynirinde 6 ay,
Hayvan fetüsünde 75 gün,
Dondurmada 30 gün,
DİRENÇLİLİKLERİ
Tuzsuz krema yağında, buzdolabında 142 gün,
Tereyağında 4 ay,
%10 tuzlu salamura peynirde 45 gün,
%17 tuzluda 1 ay, oda ısısındaki peynirde 2 ay canlılığını korur.
DİRENÇLİLİKLERİ
EPİDEMİYOLOJİ
Tüm dünyada yaygın; 500 bin olgu/yıl
Akdeniz ülkeleri, Arabistan Körfezi, Asya’nın güneyi (Hindistan), Meksika, Orta ve Güney Amerika’da sık görülür.
Japonya, Uruguay ile bazı Doğu ve Kuzey Avrupa ülkelerinde tamamen eradike edildiği bildirilmektedir.
İNSANLARA BULAŞMA
• İnfekte hayvan dokuları, kanı veya lenfasının, bütünlüğü bozulmuş deri veya konjonktivaya direkt teması,
• Kontamine et veya süt-süt ürünlerinin sindirim yolu ile alınması,
• İnfeksiyöz aerosollerin inhalasyonu.• Seksüel yol?
Bruselloz Olgularında Son 5 Yıl
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
16000
1997 1998 1999 2000 2001
19971998199920002001
TÜRKİYE’DE BRUSELLOZ
• Hayvanlar arasında oldukça yaygındır;
Konya, Diyarbakır, Şanlıurfa yöreleri.
• Kırsal kesimlerde B.melitensis, büyük
şehirlerde B.abortus infeksiyonu sıktır.
• B.suis infeksiyonu bildirilmemiştir.
• Her yaşta (en sık 15-35 yaşlarda) ve her iki cinste eşit oranda görülür.
• En çok bulaş; çiğ sütten yapılan peynir ve krema yağlarla olur (yaz mevsiminde).
• Seropozitiflik % 2-6’dır.
TÜRKİYE’DE BRUSELLOZ
TÜRKİYE’DE HAYVANLARDA BRUSELLOZ
YozgatErzurum
Kars
Konya
Kars bölgesinde koyunlarda %15, sığırlarda %20.8 seropozitiflik bulunmuştur.
30.443 koyundan % 1.97’si seropozitif bulunmuştur.
SAĞLAMHASTA
1997 Tarım Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nün verileri
30.458 sığırdan % 1.43’ü seropozitif bulunmuştur.
SAĞLAMHASTA
1997 Tarım Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nün verileri
3. Lenfatiklerdeilk üreme
2. İntrasellüler yaşamve bakteriyemi
4. Hematojen yayılımile karaciğer, K.İ.,dalak v.d. lenfatikdokulara yayılım
1. GALT’tan giriş
5. Endotoksemi
PATOGENEZ
İNTRASELLÜLER YAŞAM MEKANİZMALARI
• Bakteriler, fagolizozom füzyonunu engeller ve fagosite edilmelerine rağmen lizozomal enzimler ile ortadan kaldırılamazlar.
• Bakteriler lizozomal enzimlere dirençlidir.
• Bakteriler adenin ve 5’-guanozin monofosfat üreterek, nötrofillerin H2O2 oluşturmasını önler ve ayrıca SOD enzimleri sayesinde reaktif oksijen metabolitlerini uzaklaştırarak oksidatif mekanizmalara direnç gösterirler.
İNTRASELLÜLER YAŞAM MEKANİZMALARI
BAĞIŞIKLIK• Bağışıklıkta temel mekanizma
hücreseldir; humoral immunitenin yeri oldukça sınırlıdır.
• Bakteri lizisi ile klinikten sorumlu olan endotoksemi gerçekleşir.
• Öldürülemeyen bakteriler granülomlar ile sınırlandırılmaya çalışılır.
• Otoantikorlar ve immun kompleksler de bulguların bir kısmından sorumludur
KLİNİK TABLOLAR
• Asemptomatik (Ambulan) infeksiyon,
• Akut (Tipik-Klasik form) infeksiyon,
• Subakut (Ondülan) infeksiyon,
• Kronik infeksiyon.
ASEMPTOMATİK İNFEKSİYON
• Hayvanlarla sık temasta bulunan yüksek risk gruplarında fazla görülür.
• Serolojik taramalarla ortaya çıkarılabilir.
• Hastalık tablosu/yakınma yoktur.• Kişi bakteriyi taşır ve immunite
baskılanınca diğer klinik formlara ilerleyebilir.
AKUT İNFEKSİYON
• Belirtiler öğleden sonraları başlar.• Akşamları üşüme-titreme ile
yükselen ateş, sabaha doğru bol terleme ile düşer.
• Ondülan Ateş.• Gezici eklem-kas ağrı ve tutulumu
gözlenebilir.• Orşit, menenjit gibi çoklu sistem
tutulumu görülebilir.
FİZİK MUAYENE BULGULARI
• Solukluk, halsizlik, ateş yüksekliği.• 1/2 splenomegali, 2/3 hepatomegali.• 1/5 olguda servikal/inguinal LAP.• Hidrartroz, artrit bulguları
belirlenebilir. • Özellikle sakroileit bulunur.• Kilo kaybı belirlenebilir.
SUBAKUT İNFEKSİYON
• Pekçok klinik tabloyu taklit eder, tanısal yanılgı?
• Subfebril ateş görülebilir.• Halsizlik, iştahsızlık. • İnfluenza benzeri klinik tablolar.• Tekrarlı ateşli periyodlar.• Asemptomatik veya akut infeksiyona,
bazen de kronik forma ilerleyebilir.
KRONİK İNFEKSİYON
İnfeksiyonun bir yıldan fazla sürmesidir.
Uygun tedavi edilmemiş, özellikle >40 yaş olgularda ve/veya fokal tutulumlarda sıktır.
1/5 olguda akut/aktif infeksiyon anamnez ve delili yoktur.
Psikiyatrik/romatolojik hastalıkları
anımsatan tablolar görülebilir.
Kronik Yorgunluk Sendromu,
depresyon, artralji ile gelebilir.
Siklik episklerit ve üveit ile hekime
başvurabilir.
KRONİK İNFEKSİYON
Akut infeksiyon
• İnkübasyon dönemi 7-21 gün
• Ateş• Artrit• Terleme
İskelet-Kas Sistemi Bulguları
Poliartralji (%20-40)Septik veya steril artritSakroileit (%46)Spondilit (%10)TenosinovitBursitOsteomiyelitPeriferik artritler (%39)
Nöropsikiyatrik BulgularAkut-toksik-ateşli hastalığa bağlıMSS’nin doğrudan tutulumuna bağlı
Meningoensefalit İntrakraniyal apse oluşumu Vasküler olaylar(Vaskülitler, Anevrizmalar) Spastik parapleji Nörit ve radikülit Psikolojik bozukluklar
Deliryum Halüsinasyonlar Konfüzyon Demans Manik ve paranoid davranışlar Nevrasteni Depresyon Psikotik reaksiyon
Genitoüriner Sistem Bulguları
Epididimoorşitİntersitisyel nefritPiyelonefritProstatitSistit
Kardiyovasküler Sistem Bulguları
• Endokardit• Miyokardit• İnfektif aortit
Hematopoetik Sistem Bulguları
AnemiTrombositopeniLökopeniPansitopeni
Solunum Sistemi Bulguları
ÖksürükBronşitBronkopnömoniAkciğer apsesiAmpiyemHiler LAPPlevral effüzyonPerihiler infiltrasyon
Endokrin Sistem Bulguları
TiroiditUygunsuz ADH salınımı
Göz Bulguları
ÜveitSkleritKeratokonjonktivitKonjonktival kistlerOptik nörit
LABORATUVAR BULGULARI
1. Rutin Tetkiklera) Periferik kan tetkikib) İdrar tetkiki
2. Spesifik Tetkiklera) Spesifik izolasyonb) Serolojik testler
3. Allerji Testleri4. Biyokimyasal Testler5. Radyolojik Tetkikler
SPESİFİK TETKİKLER
• Spesifik İzolasyon:– Hemokültür (%70-90),– Kemikiliği kültürü (>%90),– İdrar, periton, plevra sıvı kültürleri.
• Serolojik Testler:– Wright tüp agglütinasyon– Rose-Bengal lam agglütinasyonu– Spot test (lam agglütinasyonu)– Süt-halka testi– Spesifik antikorlar (EIA, KBR, RIA)
İDENTİFİKASYON
Tür %10CO2 Thionin B.fuksin K.viyole Pironin
B.melitensis Gerekmez Ürer Ürer Ürer Ürer
B.abortus Gerekir Üremez Ürer Ürer Ürer
B.suis Gerekmez Ürer Üremez Üremez Üremez
BOYA İNHİBİSYON TESTLERİ
ROSE-BENGAL TESTİ
AKUT BRUSELLOZ SEROLOJİSİ
Serolojik testin yalancı negatif olduğu durumlar
• İmmün sistemin baskı altında olması• Testin bir haftadan önce yapılmış olması• Erken antibiyotik tedavisi almış olması• İgG antikor varlığı için:Etanol ve rivanol• Eksik antikorlar coombs testiyle göstermek• Prezon olayını tuzlu suyla gidermek
REKÜRRENS SEROLOJİSİ
SÜT-HALKA TESTİ
KOMPLİKASYONLAR Osteoartiküler (%20-30)
Sakroileit (%45) Periferal artrit (%40) Spondilit (%7)
Genitoüriner (%2-40) Epididimo-orşit (%10)
Nörobruselloz (%1-2) Endokardit (%1) Gastrointestinal (%1) Cilt (%5)
SAKROİLEİT
KARACİĞER ABSESİ
PEDRO-PONS BELİRTİSİ
PAPAĞAN GAGASI GÖRÜNÜMÜ
AYIRICI TANI
Tüberküloz Malarya Kollajen doku hastalıkları Lenfomalar Tifo İnfektif endokardit
TEDAVİDE ÖNEMLİ FAKTÖRLER
• Etkenin intrasellüler üreme özelliği: Antibiyotikler makrofaj içine girebilmeli ve bakterisidolmalıdır.
• Kombine antibiyotik kullanımınıngerekliliği: Tedavide başarısızlık ve antibiyotiğe karşı direnç gelişimi söz konusu olabilir.
Değişik Tedavi Alternatifleri
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ(1986)
RİFAMPİSİNSabah aç olarak, 600-900 mg/gün, PODOKSİSİKLİN200 mg/gün, PO, iki eşit dozda
6 HAFTA (42 GÜN) SÜREYLE
TEDAVİDE ÖZEL DURUMLAR
• Çocuk yaş grubu• Osteoartiküler tutulum• Nörobruselloz• Endokardit• Gebelik• Hayvan aşıları ile temas edenler• Relapslar ve kronik olgular
ÇOCUKLARDA TEDAVİ (<8 YAŞ)
KO-TRİMOKSAZOL10-12 mg/kg/gün trimetoprim50-60 mg/kg/gün sulfametoksazolİki eşit dozda, PO
RİFAMPİSİN15-20 mg/kg/gün, PO, iki eşit dozda600 mg/gün’ü aşmayacak şekilde
6 HAFTA (42 GÜN) SÜRE İLE
ÇOCUKLARDA TEDAVİ (<8 YAŞ)
KO-TRİMOKSAZOL, 3 hafta
10-12 mg/kg/gün trimetoprim
50-60 mg/kg/gün sulfametoksazol
GENTAMİSİN, 5 gün
5 mg/kg/gün, İM/İV, tek doz
ÇOCUKLARDA TEDAVİ (>8 YAŞ)
DOKSİSİKLİN, 3 Hafta
5 mg/kg/gün, PO, iki eşit dozda
GENTAMİSİN, 5 Gün
5 mg/kg/gün, İM/İV, tek doz
OSTEOARTİKÜLER TUTULUMDA TEDAVİ
DOKSİSİKLİN, 6 Hafta200 mg/gün, iki eşit dozdaSTREPTOMİSİN, 21 Gün1 gr/gün, İM, tek dozRİFAMPİSİN, 6 Hafta600-900 mg/gün, PO, tek doz
Sedimantasyon normale dönünceye ve radyolojik iyileşme oluncaya kadar tedaviye devam edilir.
NÖROBRUSELLOZDA TEDAVİ
DOKSİSİKLİN, 6 Hafta-6 Ay +
RİFAMPİSİN, 6 Hafta-6 Ay +
STREPTOMİSİN, 21 Gün veya
KO-TRİMOKSAZOL, 6 Hafta-6 Ay
veya
III. KUŞAK SEFALOSPORİN, 6 Hafta-6 Ay +
RİFAMPİSİN, 6 Hafta-6 Ay.
ENDOKARDİTTE TEDAVİ
DOKSİSİKLİN, 6 Ay200 mg/gün, PO, iki eşit dozda
RİFAMPİSİN, 6 Ay600-900 mg/gün, PO, tek doz
STREPTOMİSİN, 21 Gün1 gr/gün, İM, tek doz veya
KO-TRİMOKSAZOL, 6 Ay10-12 mg/kg/gün trimetoprim50-60 mg/kg/gün sulfametoksazol
GEBELİKTE TEDAVİ
RİFAMPİSİN, tek başına, 6 Hafta, PO, tek doz ya da
KO-TRİMOKSAZOL ile kombine olarak 5 mg/kg/gün trimetoprim dozunda ya da
KO-TRİMOKSAZOL + GENTAMİSİN kombine edilebilir.
HAYVAN AŞILARI İLE TEMAS EDENLERDE TEDAVİ
DOKSİSİKLİN200 mg/gün, PO, iki eşit dozdaRİFAMPİSİN600-900 mg/gün, PO, tek doz21 gün süreyle verilmelidir.
RELAPSLARDA VE KRONİK OLGULARDA TEDAVİ
• Relapslar; ilk kombinasyonun tekrarı.
• Kronik olgularda;
– Antimikrobiyal + levamizol,
– 4-6 haftalık kombinasyondan sonra 6 ay süre ile düşük doz oksitetrasiklin kullanımı.
KORUNMA VE KONTROL
A. Koruyucu önlemler
B. Hasta ve yakın çevresinin kontrolü
C. Epidemik önlemler
D. Afet önlemleri (gerekli değildir)
E. Uluslararası önlemler
KORUYUCU ÖNLEMLER
Çiğ ya da pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerinin kullanımı önlenmeli; pastörizasyon veya kaynatma yöntemi uygulanmalıdır.
Risk grupları bilinçlendirilmeli ve infekte hayvanlar ile temasta dikkatli olunmalıdır.
Hayvanlarda ve inek sütünde
hastalık araştırılmalı ve infekte
hayvanlar ayırılmalıdır. Endemik
bölgelerdeki koyunlar B.melitensis
Rev-1, sığırlar ise B.abortus 19
suşu ile aşılanmalıdır.
KORUYUCU ÖNLEMLER
HASTA VE YAKIN ÇEVRESİNİN KONTROLÜ
Ülke içi bildirim yapılmalıdır.Dış ortama drene olan lezyonlar
için önlem alınmalı; pürülan akıntılar dezenfekte edilmelidir.Karantina gerekli değildir.Temas edenlere aşı gerekmez.İnfeksiyon kaynağı araştırılarak
önlem alınmalıdır.Spesifik tedavi uygulanmalıdır.
BRUSELLOZ OLGUSU İLE KARŞILAŞINCA...
Kesin tanı var ise olguyu tedaviye alınız. Ailede ve yakın çevrede benzer
yakınmaları olanları araştırınız. Veterinerlikle iletişim kurunuz. Hastalık ile ilgili bilgi vererek, koruyucu
önlemleri anlatınız. Bildirimde bulununuz. Filyasyon raporunu hazırlayınız Olguyu sıkı izlem altına alınız.