SimplasticCircle Scan

UMC Utrecht

augustus 2016

Simplastic is een pilotproject dat onderdeel is van het Zorgeloos Afval programma. Doel is plastic (mono)stromen te creëren die hoogwaardig kunnen worden hergebruikt of gerecycled.

Met behulp van de Circle Scan methodologie zijn de plastic stromen van het UMC Utrecht geanalyseerd. Er is specifiek gekeken naar plastic omverpak- kingen in Verpleegafdelingen en Laboratoria.

Uit de analyse blijkt dat ruim 70% van de wegwerpartikelen op Verpleeg- afdelingen verpakt is in laminaat-papier dat zeer slecht kan worden gerecycled. In Laboratoria bestaat meer dan 70% van de disposables uit piepschuimen ‘trays’ (voor buisjes), die op dit moment vooral in het buitenland (China) worden verwerkt tot laagwaardige producten. Het onderzoek naar plastic soorten laat verder zien dat PET de beste eigenschappen heeft - voor zowel gebruik als verwerking - om producten en verpakkingen uit te maken, maar ook duur is.

Conclusie is dat het niet voor de hand ligt om een pilot project op te zetten richt op één plastic monostroom i.v.m. logistiek en beperkte impact. In plaats daarvan worden nu twee trajecten ingezet: 1) met Shanks wordt verkend hoe al het plastic afval ongescheiden kan worden aangeboden aan afvalverwerkers, en 2) met Medline wordt gekeken hoe producenten kunnen worden aangezet tot het circulair herontwerpen van hun producten.

Samenvatting

1. Introductie

2. Circle Scan

3. Verpleegafdelingen en laboratoria

4. Mogelijkheden voor plastic recycling

5. Conclusies en vervolgstappen

SAMENVATTING INHOUD

1. INTRODUCTIE SIMPLASTIC

*Nederland Circulair! Is een programma waarin de maatschappelijke organisaties Click NL, De Groene Zaak, Het Groene Brein, MVO Nederland en Circle Economy met ondersteuning van RVO en het Ministerie van I&M werken 4 thema’s om circulair ondernemen in het Nederlands bedrijfsleven te versnellen. Voor meer informatie zie: www.circulairondernemen.nl

Simplastic is een pilot project van het Zorgeloos Afval programma. Zorgeloos Afval is één van de drie sector-transitieprogramma’s van Nederland Circulair!* en wordt uitgevoerd door MVO Nederland en Circle Economy. Aan dit programma doen partijen uit de gehele keten mee zoals (academische) ziekenhuizen, leveranciers (producenten en groothandels) en afvalverwerkers.

De Simplastic pilot richt zich op plastic omver- pakkingen van medische wegwerpartikelen (disposables). Het doel van Simplastic is om (uitgaande van omverpakkingen) plastic stromen te creëren die hoogwaardig kunnen worden hergebruikt of gerecycled.

Het doel van Simplastic is om (uitgaande van omverpakkingen) plastic stromen te creëren die hoogwaardig kunnen worden hergebruikt of gerecycled. Besloten is om allereerst te onderzoeken wat mogelijk is in plastic afvalscheiding aan de bron, en welke ziekenhuisafdelingen hiervoor het meest geschikt zijn.

Circle Economy is daarom gevraagd om de plastic stromen in kaart te brengen met behulp van de Circle Scan methodologie. Met de Circle Scan worden kansen in kaart gebracht om een systeem (materiaal- stromen, spelers en impacts) circulair te maken. In dit geval is specifiek gekeken naar plastic omverpakkingen die geschikt zijn om d.m.v. zowel bronscheiding en als herontworpen verpakkingen tot mono- stroom te kunnen worden verwerkt.

PLASTIC OMVERPAKKINGEN IN EEN CIRCULAIRE ECONOMIE

Verpakte producten (plastic A, B, C)

Leverancier Groothandel Ziekenhuis

Producent plastic

verpakkingen

Plastic A

Plastic B

Plastic C

Folies - Plastic C

Directe terugname voor hergebruik

2. CIRCLE SCAN

LAMINATE

Circle Scan - UMCU

Totaal 92 productgroepen, 3750 unieke producten ingekocht tussen jan - mar

TOP 10 PRODUCTGROEPEN: SAMEN 84% ALLE DISPOSABLES

Top 10 Productgroepen

Top 10 ProductgroepenAantal

productenTOT. 92 PRODUCTGROEPEN 1758203TOT. TOP 10 PRODUCTGROEPEN 1475273Spuiten 618617

Bloedbuizen 233640

Gazen 113009

OK-jas,muts e.d.disp 103674

Infuussyst en toeb. 100559

Handschoenen disp. 82094

Bloedafname nldloos 72834

Pleisters 57568

Uitzuigcatheters 48914

Lab glas-dispo alg 44364

The top 10 productgroepen bestaan uit 572 verschillende producten!

TOP 10 PRODUCTEN IN 3 GROEPEN: 43% ALLE DISPOSABLES

Top 10 Producten,Top 3 Productgroepen

Top 3 Productgroepen & Top 10 ProductenAantal

productenTOT. PRODUCTEN VAN 289 LEVERANCIERS 1758203TOT. TOP 3 PRODUCTGROEPEN,TOP 10 PRODUCTEN 753015Spuiten Top 10 Products 437179

Bloedbuizen Top 10 Products 212747

Gazen Top 10 Products 103089

Totaal 92 productgroepen, 3750 unieke producten ingekocht tussen jan - mar

SPUITEN: TOP 10 PRODUCTEN EN VERPAKKINGEN

Spuiten Top 10 ProductenAantal

productenTOTAL OF TOP 3 PRODUCT GROUPS,TOP 10 PRODUCTS 753015SPUITEN TOP 10 PRODUCTS 437179SPUIT POMP 50ML LL OMNIFIX 79926

SPUIT INJECTIE EMERALD 3-DELIG 10ML LUER 73049

SPUIT INJECTIE EMERALD 3-DELIG 2ML LUER 57877

SPUIT INJECTIE EMERALD 3-DELIG 5ML LUER 49945

SPUIT INJECTIE 2-DELIG LUER TIP 20ML 38096

SPUIT ENTERAAL 20 ML 30272

SPUIT ENTERAAL 10 ML 29864

SPUIT ENTERAAL 5 ML 27380

SPUIT POMP 10ML 3-DELIG LUER LOCK 27190

SPUIT INJECTIE 3-DELIG LUER TIP 1ML 23580

Eerste laag verpakking en plastic soort

Tweede laag verpakking en plastic soort

Papier-plastic laminaat zakken - Ongemarkeerd

Plastic zak - Ongemarkeerd

Doos

BLOEDBUIZEN: TOP 10 PRODUCTEN EN VERPAKKINGEN

Bloedbuizen Top 10 ProductenAantallen producten

TOT. TOP 3 PRODUCTGROEPEN,TOP 10 PRODUCTEN 753015BLOEDBUIZEN TOP 10 PRODUCTS 212747BUIS K2 EDTA PLASTIC ROZE 2ML 58240

BUIS LI-HEPARINE GEL LICHTGROEN 3ML 57644

BUIS K2 EDTA PLASTIC LILA 10ML 24100

BUIS NA-CITRAAT 3.2% GLAS BLAUW 4.5ML 15898

BUIS STOLBLOED GEL OKERGEEL 3.5ML 14625

BUIS STOLBLOED ROOD 10ML 11738

BUIS STOLBLOED GEL OKERGEEL 5ML 10590

BUIS MICRO K2 EDTA LAV 7452

BUIS K2 EDTA PLASTIC LILA 6ML 6600

BUIS LI-HEPARINE PLASTIC GROEN 4ML 5860

Papierschuimen ‘Tray’ - PS

Plastic Krimpfolie - Ongemarkeerd (PE)

Plastic Zak - Ongemarkeerd

(PE)

Plastic ‘Tray’ - PS

Eerste laag verpakking en plastic soort

Tweede laag verpakking en plastic soort

GAZEN: TOP 10 PRODUCTEN EN VERPAKKINGEN

Gazen Top 10 ProductenAantallen producten

TOT. TOP 3 PRODUCTGROEPEN,TOP 10 PRODUCTEN 753015GAZEN TOP 10 PRODUCTEN 103089GAASKOMP. NON-WOV STER.10X10CM 2ST (50) 33100

GAASKOMPRES NON-WOV.STER.5X5CM 2ST (50) 17450

GAASKOMPRES NON-WOVEN 10X10CM 100ST. 13922

GAASKOMPRES X-RAY STER 10X20CM 10ST (10) 9500

GAASKOMPRES NON-WOVEN 5X5CM 100ST. 8442

GAAS ABSORBEREND STERIEL 20X10CM (25) 7450

GAASKOMPRES X-RAY STER 10X10CM 10ST (10) 4210

GAAS ABSORBEREND STERIEL 20X20CM (25) 3400

GAASKOMPRES NON-WOVEN STER.10X10CM 10ST 2915

OOGKOMPRES 56X70MM (25) 2700

Papieren verpakking

Doos

Papier-plastic laminaat zakken - Ongemarkeerd

Papieren zak

Eerste laag verpakking en plastic soort

Tweede laag verpakking en plastic soort

3. VERPLEEGAFDELINGEN EN LABORATORIA

PLASTIC VERPAKKINGEN OP VERPLEEGAFDELING

Soorten verpakkingen die worden gebruikt voor medische disposables op verpleegafdeling Top 10 Produkten - VERPLEEGAFD.

Aantal producten

TOTAAL PRODUKTEN VERPLEGING 736357SPUIT POMP 50ML LL OMNIFIX 49266

SPUIT INJECTIE EMERALD 3-DELIG 10ML LUER 36265

SPUIT ENTERAAL 10 ML 26372

SPUIT INJECTIE EMERALD 3-DELIG 5ML LUER 25535

SPUIT INJECTIE EMERALD 3-DELIG 2ML LUER 25517

SPUIT ENTERAAL 20 ML 24802

GAASKOMP. NON-WOV STER.10X10CM 2ST (50) 23900

JAS ISOLATIE DISP. GEEL MAAT M 21779

SPUIT INJECTIE 2-DELIG LUER TIP 20ML 21048

SPUIT ENTERAAL 5 ML 18610

Het merendeel van de producten dat door Verpleegafdelingen bestaat uit Spuiten, die worden geleverd in gelamineerde verpakkingen bestaande uit medisch gecoat papier en een ongemarkeerd laminaat (plastic).

Het medische gecoate papier en het laminaat moeten van elkaar worden gescheiden en zijn zelfs dan nog moeilijk te recycleren. Omdat laminaat verre van ideaal is voor recycling is het creeren van mono-materialen noodzakelijk.

LAB PLASTIC VERPAKKINGEN DATA

Soorten verpakkingen die worden gebruikt voor medische disposables in laboratoria

Top 10 Producten - LABORATORIAAantallen producten

TOTAAL PRODUCTEN LABORATORIA 290755

BUIS K2 EDTA PLASTIC ROZE 2ML 39455

BUIS LI-HEPARINE GEL LICHTGROEN 3ML 36250

PETRISCHAAL MET 3 NOKKEN 90MM (700) 33600

NAALD BLOEDAFNAME VOLW. 21GX32MM 20790

NAALD BLOEDAFNAME KIND 22GX32MM 19442

BUIS STOLBLOED GEL OKERGEEL 3.5ML 12400

BUIS K2 EDTA PLASTIC LILA 10ML 12100

SPUIT INJECTIE 3-DELIG LUER TIP 1ML 10565

NAALD VLEUGEL SFC SET 21G + HOLDER GR 9600

BUIS STOLBLOED GEL OKERGEEL 5ML 9200

Het merendeel van de producten verkregen door Laboratoria is Bloedbuisen, die worden geleverd in piepschuimen trays gemaakt van polystyreen (PS)

Polystyreen wordt zelden gerecycled door afvalverwerkers in Europa en wordt vaak naar China gestuurd voor verwerking. Het is van belang om recycling kansen te identificeren voor polystyreen in Europa.

UITKOMSTEN CIRCLE SCAN

Piepschuimen bakjes

Laminaat-papier

Voordelen

Nadelen

● Makkelijk te scheiden en inzamelen ● Makkelijk herkenbaar voor personeel ● Kunnen worden hergebruikt door

leveranciers

● Klein volume in ziekenhuis● Minimale impact voor

Simplastic om tot plastic monostroom te komen

● Groot volume ● Makkelijk herkenbaar voor personeel● Grote impact voor Simplastic

● Laminaat niet hoogwaardig te recyclen

● Scheiding is tijdrovend

Ontwerp voor mono-materialen

● Grootste impact voor Simplastic● Vereenvoudigd inzameling ● Grote waarde voor recyclers

● Lange-termijn focus● Vraagt om betrokkenheid en

samenwerking tussen veel stakeholders

4. MOGELIJKHEDEN VOOR PLASTIC RECYCLING

REGELGEVING AFVALVERWERKING VOORKOMT RECYCLING

Regelgeving houdt tegen dat bijzonder bedrijfsafval (inclusief van ziekenhuizen) door recyclers wordt verwerkt

● Plastic sorteer technologieën bestaan al die recycling mogelijk maken - deze worden al gebruikt voor huishoudelijk plastic afval, maar kunnen niet worden gebruikt voor bedrijfsafval

● Suez stuurt plastic bedrijfsafval naar Duitsland voor het sorteren en recy- cleren, maar dit is duur

EURAL codes specificeren verschillende afval- stromen - code 18 is Specifiek Ziekenhuisafval

● Er is bestaat ook een code voor bijzonder bedrijfsafval van ziekenhuizen - doorgaans

gekenmerkt door inzamelaars als "ziekenhuis" afval wat ervoor zorgt dat het niet kan worden gerecycled

● Plastic wordt gewassen en geste- riliseerd wanneer het wordt gere- cycled, dus het recyclen van plastic ziekenhuisafval zou geen probleem moeten zijn

Het meenemen van plastic bedrijfsafval naar huis om het via huishoudelijk afval te laten recyclen wordt als fraude

● Regelgeving vereist dat een gecertificeerd inzamelingsbedrijf het plastic bedrijfsafval ophaalt, en dat bedrijven dit kunnen aantonen bij de overheid

Plasticsoorten, Eigenschappen en Recycleerbaarheid

Plastic Code

Max Temperatuur 48°C 63°C 60°C 48°C 74°C 66°C Varieert

Vocht barriere Goed Hoog Matig Goed Hoog Matig Varieert

Zuurstof barriere Goed Poor Goed Laag Laag Matig Varieert

Impact Resistentie Hoog Hoog Goed Hoog Goed Goed Varieert

Hitte Resistentie Matig Good Matig Fair Goed Matig Varieert

Koude Resistentie Goed Great Matig Hoog Matig Laag Varieert

Zonlicht Resistentie Goed Matig Hoog Matig Matig Matig Varieert

Recycleerbaarheid Veel gerecycled door afval verwerkers in Europa

Veel gerecycled door afval verwerkers in Europa

Soms gerecycled door afval verwerkers in Europa; soms naar

China

Soms gerecycled door afval verwerkers in Europa; soms naar

China

Weinig gerecycled door afval verwerkers in Europa; vaak naar

China

Weinig gerecycled door afval verwerkers in Europa; vaak naar

China

Niet gerecycled door afval verwerkers in Europa; vaak naar

China

Source: Brownfield Recycling UK, Winrigo

PET heeft gunstigste eigenschappen, maar erg duur in vergelijking met andere kunststoffen zoals PE

● Laminaat word meestal gebruikt want goedkoper - typisch een laag van PE of PP en een PET laag om verschillende eigenschappen te combineren

● Laminaat kan niet worden gerecyceld omdat de verschillende plastics verschillende smelt- temperaturen hebben het wordt vaak gebruikt als opvulmateriaal

Plastic in combinatie met medisch papier is moeilijk te recycleren - scheiding is noodzakelijk

● Lastig om dit van ziekenhuispersoneel te vra- gen die zich op hun kerntaken moeten focusen

● Maar ook na scheiding blijft medisch papier moeilijk te recyclen vanwege de coating

Gerecycled materiaal mag niet in contact komen met vloeistoffen voor voedsel en medische toepassingen; maar omverpakkingen zouden wel van uit gerecycled materiaal kunnen worden gemaakt

● Nodig om business case voor gerecycled PET verder te verkennen - maar olieprijzen zijn erg laag

○

Ziekenhuizen - met name academische ziekenhuizen - zijn de spil om leveranciers te bewegen om tot plastic monostromen te komen

● Suez werkt al samen met UMC Groningen om plastic afval in ziekenhuis terug te dringen

MONO-MATERIALEN NODIG VOOR PLASTIC OMVERPAKKINGEN

5. CONCLUSIES & VERVOLGSTAPPEN

Uit de analyse blijkt dat ruim 70% van de wegwerpartikelen op Verpleeg- afdelingen verpakt is in laminaat-papier dat zeer slecht kan worden gerecycled. In Laboratoria bestaat meer dan 70% van de disposables uit piepschuimen ‘trays’ (voor buisjes), die op dit moment vooral in het buitenland (China) worden verwerkt tot laagwaardige producten. Het onderzoek naar plastic soorten laat verder zien dat PET de beste eigenschappen heeft - voor zowel gebruik als verwerking - om producten en verpakkingen uit te maken, maar ook duur is.

Conclusie is dat het niet voor de hand ligt om een pilot project op te zetten die zich richt op één plastic monostroom i.v.m. logistiek en beperkte impact. In plaats daarvan ligt het voor de hand te kijken naar oplossingen om de gehele plastic afvalstroom zo hoogwaardig mogelijk te verwerken.

Twee trajecten zullen nu worden ingezet: 1. met Shanks en andere deelnemers zal worden

verkend hoe al het plastic afval tegelijk en ongescheiden kan worden aangeboden aan afvalverwerkers. Daarbij zal de business case worden onderzocht, en hoe deze kan worden verbeterd d.m.v. herontwerp van producten en verpakkingen om tot hoogwaardigere plastic stromen te komen.

2. met Medline en andere deelnemers zal worden gekeken naar hoe producenten kunnen worden aangespoord om tot het circulair herontwerpen van hun producten en verpakkingen. Hiervoor wordt gekeken naar de mogelijk om met andere (academische) ziekenhuizen een gezamenlijk statement uit te brengen richting producenten, en deze te vragen een ‘branche verduurzamingsplan’ op te stellen naar voorbeeld van de farmaceutische industrie.

CONCLUSIES VERVOLGSTAPPEN

VOORBEELD BRANCHE VERDUURZAMINGSPLAN ‘FARMACIE’

https://www.kidv.nl/actueel/nieuws/6499/brancheverduurzamingsplan-a-farmacie-vastgesteld.html