Lexique Meteo

40
© Don Farrall - 1999 PhotoDisc, Inc. Bernadette Bayle Communication Gyss Imprimeur Obernai 271420 © Fotolia - Orsooo

Transcript of Lexique Meteo

Page 1: Lexique Meteo

© D

on F

arra

ll - 1

999

Phot

oDis

c, In

c.

Bern

adet

te B

ayle

Com

mun

icat

ion

Gys

s Im

prim

eur O

bern

ai

2714

20

© Fotolia - Orsooo

Page 2: Lexique Meteo

P. 2

Ce petit lexique s’adresse à tousceux qui ont envie de découvrirou de redécouvrir le dialecte alsacien à travers le vocabulairedu temps. Loin d’être exhaustif, il se veut avant tout fonctionnelet facile à comprendre. Il a étérédigé par thèmes, dans une gra-phie compréhensible. Ceci nousétant apparu comme le plus pratique pour le lecteur.

L’orthographe adoptée est restéela plus proche possible des motsd’origine, sans pour autant pré-tendre être l’unique graphie pos-sible.

Les expressions comportent es-sentielle ment la variante de l’Alsace Moyenne - avec si pos-sible - la version du parler deHaute-Alsace. A partir du textefrançais, tout un chacun, y retrouvera sa propre prononciation.

Avertissement

u

Page 3: Lexique Meteo

P 4

P 7

P 10

P 34

P 37

P 38

Après la pluie le beau tempsNooch em Raje schiint d’ Sunn

P. 3

Petit lexique français-alsaciendu temps qu’il fait ('s Wetter / Watter / Wätter)

et du temps qui passe (d'Zit)

Après la pluie le beau tempsNooch em Raje schiint d’ Sunn

Les saisons, les mois, les joursd' Johr(es)zit, d'r Monet, d'r Dàj

Les adjectifs utilesd’ Eijeschàftswerter

Lexique de A à Zd’r Wortschàtz

Echos du tempsWàs 's Wätter nitt àlles mit sich bringt……

Expressions issues de la météod’ Wätterüsdrick

Une ondée de poésiee Poesiestirmele

uP 4

P 7

P 10

P 34

P 37

P 38

Page 4: Lexique Meteo

année

S

P. 4

u Les saisons, les mois, les jours

d' Johr(es)zit, d'r Monet,

d'r Dàj

l'année 's Johrle mois / les mois d'r Monet / d' MoneteJanvier d'r Jänner / JannerFévrier d'r Hornùng / HornigMars d'r MärzAvril d'r Àpril / ÀprillMai d'r MaiJuin d'r JüniJuillet d'r JüliAoût d'r Augscht / Àujgscht /

OigschtSeptembre d'r SeptemberOctobre d'r OktowerNovembre d'r NovemberDécembre d'r Dezember

D’ Mensche màche d’ Kàländer, d’r lieb Gottàwwer màcht’s Wätter.

Les hommes font le calendrier, mais le bon Dieu,lui, fait le temps.

Ke Sùmmer ohne Dùnner.Pas d’été sans coup de tonnerre.

Page 5: Lexique Meteo

e

Saisons

P. 5

la saison / les saisons d' Johr(es)zit / d' Johr(es)zite

Printemps 's FriehjohrEté d'r SùmmerEté indien d'r ÀltwiiwersùmmerAutomne 's Spotjohr / Spootjohr /

d'r HerbschtHiver d'r Winter

Heisser Sùmmer, kàlter Winter.Eté chaud, hiver froid.

Grieni Wihnàchte, wissi Oschtre.Noël vert, Pâques en blanc.

la semaine d' Woch / Wùch / Wuchale jour d'r Dàj / Dàà / DàgLundi d'r Mondàj / MantigMardi d'r Dienschtdàj /

Zischti(g)Mercredi d'r Mittwùch / MettwùchJeudi d'r Dùnnerschdi /

Dùnnerschdaa / Dùnnerschdàj / Dùnnerschdig / Dùnnerschdàg

Vendredi d'r Fridi / Fridaa / Fridig…

Page 6: Lexique Meteo

Samedi d'r Sàmschdi / d'r Sàmschdàj / d'r Sàmschdig / d'r Sàmschdaa

Dimanche d'r Sùnndi / Sùnndaa / Sùnndàj / Sùnndàg / Sùnntig

Week-end 's Wocheend / Wocheand / Wùcheend /Wùcheand

M’r soll d’r Dàà niä vor em Owe lowe.Il ne faut jamais louer le jour avant le soir.

Morjerot, mit Raje droht.Belle aurore, menace de pluie du soir.

les moments du jour Im Lauf (Loif) vùm Daa (Dàj)

Aujourd'hui hit / hitt / hittig / hettAube d'r SùnneùfgàngMatin d'r Morje / MorgaMatinée àm MorjeMidi (à, vers, avant, après) Middàj (àm, geije, vor, nooch)Après-midi Middaa / Middàj / MiddàgSoir d'r Owe / da Owe / owedsSoirée (en) oweds / àm OweNuit d' Nàcht

P. 6

Page 7: Lexique Meteo

Nuit (cette) hit Nàcht / hinnichtHeure d' Zit / ZittHeure d'été d' SùmmerzitHeure d'hiver d' Winterzit / d' Normàlzit

D’Sùnn geht uf, au wenn d’r Hàhn net krait.Le soleil se lève, même si le coq ne chante pas.

Wenn a àlti Schiir Fiir fàngt, isch sa nem zu lesche.

Lorsque brûle une vieille grange, le feu est difficile à éteindre.

Adjectifs utiles

d’ Eijeschàftswerter

Agité ùnriewig / ùnrüewichAgréable àngenähm / àngenahmBrumeux dùnschtig / dùmpfigCalme riewig / rüehig / ruejig /

riewigChangeant 's isch wechselhàft /

's schàngiert / 's isch wachselhàft

Chaud wàrm / heissClair klàrConstant b'ständig / b'standigCouvert bedeckt

P. 7

Page 8: Lexique Meteo

P. 8

Dégagé klà(à)r / ùfg'heitertDiurne bi Daa / im Loif vùm DàjDoux àngenähm / friendlich /

güetmietigDurable ànhàlte / dùrichgehendEstival sùmmerlich / sùmmerigEtoilé sternehell / sternehall /

starnehallFaible schwàch / schwächligFavorable ginschtigFort stàrikFrais frisch / frischlachtFroid kàlt / kàltlachtGros dick / wildHivernal winterlichIncertain ùnsicher / nitt kiirInstable ùnsicher / nitt kiir /

lumeligs WatterIntermittent wechselhàft / wachselhàftLocal lokàlLourd schweel / schwüül /

dùmpfigLumineux hell / hallMaussade trieb / ùnfrendlichMauvais schlecht / kützig /

schlacht / wieschtMédiocre mittelmässigMenaçant räjerisch / ùnsicher d

Page 9: Lexique Meteo

P. 9djecti

Mouillé nàssNocturne bi Nàcht / nächtlichNuageux bewellikt / wolkigOrageux g(e)witterisch / gwitterigPassager voriwwergehendPluvieux räjerisch / räjerig /

verraijts Watter / ragerisch / rajerisch

Possible meijlich / mejligPrintanier 's Friehjohr-wätter / -watterProbable wohrschiins /

worschiinlich / wohrschiinlig

Rigoureux àrig / schlimm / strengSec trùckeStationnaire stàbil / ùnverändert /

ùnverandertVariable wechselhàft / wachselhàftVenteux windig / windisch

‘s Wàsser lauft net d’r Barg ufa.L’eau ne remonte jamais la montagne.

Ùfschieb isch Dàgedieb.Remettre (le travail) c’est voler le jour.

Page 10: Lexique Meteo

P. 10

Lexique de A à Z

d’r WortschàtzAAbri météo 's Wetterhisel

's WetterbeobàchtùngshiselAccentuer (le froid s'accentue)

züenemme (d' Kälte nimmt züe / 's wùrd kälter) züenamma

Agité (temps, journée…)ùnriewig / ùnrüewisch (ùnriewigsWätter, ùnriewiger Daa / Dàj)

Agréable (temps)àngenähm (àngenähms Wetter) àngenahm

Aiguille de glace (glaçon)Iszäpfel / Iszapfel (e Stickel Is)

Air d' LùftAir chaud, froid, doux, humide

wàrmi, kàlti, àngenähmi, fichti Lùft / Kàltlùft / Liftele

Alerte (météo) d' Meteo-àlàrm / -wàrnùngAmélioration d' VerbesserùngAméliorer (temps, visibilité)

(ver)bessere's Wätter (ver)bessert sich,d' Sichtbàrkeit (ver)bessert sich

Anticyclone 's HochdrùckgebietAnticyclone des Açores

's Azoren-Hochdrùckgebiet

Page 11: Lexique Meteo

A

P. 11

Arc-en-ciel d'r Räjeböje / Rajeböje / Ragaboga

Arrêter (pluies s'arrêtent)hàlte ('s hàlt mit räje) / üssetze

Arrosage d' BewässerùngArroser spritze / bewässereAtmosphère d' Lùft / Lùftschicht / AtmosphärAugmenter (température, pression…)

züenemme / steije ('s wùrd wärmer /d’r Drùck steijt) / stige

Augmenter (vent) züenemme / steije ('s wùrd windiger) / stige

Automnal 's Spotjohrwätter / -watterAvalanche d' Làwiin / LàwinAverse de grêle, pluie, neige

's hàgelt, 's schloost,'s räjt, 's schnejt

Averse isolée d'r Einzelräje / d'r Spretzer / einmoliger Raga

Averse e Wäscher / Wascher e Plàtzräje / Pflatschraje

Avertir wàrneAvis (de vent fort, tempête)

d' Bekànntmàchùng / d' Wàrnùng(Stùrmwindwàrnùng, Stùrmwàrnùng)

Agnes màcht d’ Imme bees.Agnès réveille les abeilles. (21 janvier)

Page 12: Lexique Meteo

B

P. 12

BBaisse (baisser) (pression, température)

d'r Drùck / d' Temperatür nimmt àb,geht nùnter, nàà / 's wùrd kälter

Banc de brouillardd' Nawwelschwàde / d' Nawwelwolik / 's nawelt / 's isch benawelt

Banquise d' Isbànk / 's Pàckis / Isfeld / Isfald

Baromètre e BàrometerBarrière de dégel d' SchmelzgrenzBasses pressions d' r Nidderdrick / NidderdrùckBasse mer 's Mer isch nidder /

niddrig / nedrigBeau scheenBeau temps scheen Wätter / scheen Watter /

frindligs WatterBise e kàlter WindBonne visibilité e güeti SichtBonnet d' Kàpp / 's KappeleBottes d'r Stiffel / SteffelBrise e Liftele / sànfter WindBrouillard d'r Newwel / NawwelBrouillard épais dicker Newwel / NawwelBrouillard givrant Newwel wie g'friert /

's NawwelrisleBruine e finer Räje / e Stoibraje

Page 13: Lexique Meteo

C

Bruiner 's keijt (fàllt) e finer Räje / 's räjt gànz fin / 's riiselt

Brumasser dùnschtig / dùmfigBrume d'r DùnschtBrume côtière e StrànddùnschtBrume de chaleur e HitzedùnschtBrumeux dùnschtig / dùmpfigBulletin météorologique

Wätter- Wetter- Watterbericht

Raje àn Barthelmee, tüet de Triwel weh.Pluie à la Saint Barthélemy, fait mal aux grappes

de raisins. (24 août)

CCalme riewig / rüehig / ruejig / riewigCalme (sans vent) d' WindstilleCalotte Glaciaire d' IskàppCanicule d' Hitzwall / Hùndsdaj /

d' schlimmscht Hitz / verhitzti DajCarotte Glaciaire d'r BohrùngsiszàpfeCarte météorologique

e Wätterkàrt / WatterkàrtCarte vigilance d' VorwàrnùngskàrtCesser (pluies...) 's hàlt mit räjeChaleur d' Hitz / d' WärmeChaleur (lourde et étouffante)

's isch schweel (dùmpfig) ùn m'r kreijt ke Lùft

P. 13

Page 14: Lexique Meteo

P. 14

Champs de pression's Drùckfeld / Drùckroim

Changeant, variable's isch wechselhàft / 's schàngiert /'s isch wachselhàft

Changement (de temps, de saison…)'s Wätter / d' Johreszit wächselt(wachselt) / schàngiert

Chaud wàrm / heissChauffer wärmeCiel d'r HimmelCiel bleu blöjer (bloijer) HimmelCiel clair klàrer HimmelCiel couvert bedeckter HimmelCiel menaçant ùnsicherer Himmel /

's isch nitt kiirCiré d'r Wàchsmàntel /

e wàsserdichter RajemàntelCirrus d' Zirrüswolik / FedderwolikClair klàrClair de lune d'r MondschiinClimat 's Klima / Wätter / WatterClimatologie d' KIimawisseschàftConditions atmosphériques

d' Wätterlaa / WatterlàjConditions (météorologiques, climatiques)

d' Wätter- / Meteo- / Klimalaa (Klimalàj)

Page 15: Lexique Meteo

C

P. 15

Congères d' SchneebànkConstant b'ständig / b'standigCouchant d'r SùnneùntergàngCoucher (se) (du soleil)

d' Sùnn geht ùnter, nàb, nùnderCouche (couverture) nuageuse

bewellikt / wolkigCouleur du temps wie 's Wätter üssiehtCoulée de boue (de neige)

e Müer- / SchneestromCoup de chaleur d'r Hitzschlaa / Hetzschlàj /

HitzschlààgCoup de froid d'r KälteànschlaaCoup de soleil d'r SùnnestichCoup de vent d'r Windstoos / WindstossCourant atmosphérique

LùftzùggCouvert bedecktCouvrir (se) 's bedeckt sich / 's wùrd schwàrzCrachin 's Riesle / RajeleCrème solaire d' Sùnnekrem / 's SùnneelCumulus d' KümülüswolikCumulonimbus d' Räjewolik / Kümülonimbüswolik /

Ragewolik / RagawolikCyclone d'r Wirwwelwind

Isch d’ Chrischtnàcht klàr, kùmmt e güets Johr.Nuit de Noël claire, promet bonne année.

Page 16: Lexique Meteo

D

P. 16

DDébut (pluie, beau temps…)

's fàngt àn ze räje / 's scheene Wätter kùmmt widder / d'r Àfàng vùm scheene Watter

Dégagé klà(à)r / ùfg'heitertDégager (ciel se) d’r Himmel wùrd klàr /

heitert sich ùfDégel 's schmelzt / 's Is vergeht /

Doijwatter / 's ÙfdoijDégeler (sol se) d’r Bodde dàujt ùf / g'friert ùfDegré 's GràdDéluge d' Sinflùùt / Sintflùùt / IwwerflùtDépression 's Diefdrùckgebiet /

d'r DiefdrùckroimDépression d'Islande

's isländische DiefdrùckgebietDernier quartier de lune

d' letscht MondsichelDescendre nàb- nàà- nùnter gehnDésert d' Wüste / WiischteDessécher üstrickleDétériorer (se) àbnämme / kàpütt gehn /

b'schädige / 's verschlächtert sichDiminuer àbnämme / kàpütt gehn /

b'schadige / àbnammeDissiper (brume, brouillard se)

sich verzeije / ùfleeseDirection d' Richtùng / Rechtùng

Page 17: Lexique Meteo

D

E

P. 17

Direction (du vent) d' Windrichtùng / WendrechtùngDiurne bi Daa / im Loif vùm DàjDouche d' Dusch / DüschDoux àngenähm / friendlich / güetmietigDouceur àngenähms Wätter /

milds WatterDurable ànhàlte / dùrichgehend

Dezember kàlt mit Schnee,gibt Korn ùf jeder Heh.

Décembre froid et enneigé, promet du blé en tout lieu.

E Echarpe e Cache-nez / SchààlEchelle de Beaufort

d' Beaufortskala / 's BeaufortmàssEclair d'r BlitzEclair de chaleur d'r Hitzeblitz / HetzbletzEclaircie d' Ùfheiterùng / BesserùngEclaircir (ciel s'éclaircit)

's wùrd heller / d’r Himmel heitert sich ùf

Effet de Serre d'r Triibhüsseffektd'r Gewächshüsseffekt

El Nino El NinoEnsoleillé (temps, journée)

sùnnig / d' Sùnn schiintEst d'r Oste / Oschte…

Page 18: Lexique Meteo

F

P. 18

Estival sùmmerlich / sùmmerigEtat de la mer so wie 's Meer üsseht /

d'r MeereszüestàndEtoilé (ciel) sternehell / sternehall / starnehallEtoiles d' Sterne / Starne

Wenns rajt àm Aegidi, werre d’ Triwel nitt zittig.S’il pleut à la Saint Gilles,

les raisins ne seront pas mûrs. (1er septembre)

FFaible schwàch / schwächligFaiblir (le vent, température)

àbnemme / schwächer werre (Wind ùn Temperàtür)

Favorable ginschtigFin (pluie, beau temps…)

's End (vùm Räje, vùm scheeneWätter…) / And

Flaque d' LàchFlocons (de neige) d' (Schnee-)flockeFlux d’ Ebbe / d’ Strömung

's Meer kùmmt ùn gehtFondre vergehn / schmelzeFonte d'r Schnee vergeht /

DoijwatterForce du vent d' WindstärikeFort (averse, coup de vent, averses…)

stàrikFort (coup de vent) stàriker Windstoss

Page 19: Lexique Meteo

GP. 19

Fort (marée, mer) stàriki Ebbe ùn Flut / wilds MeerFortes averses stàriker Räje / RageFoudre d'r BlitzFraîcheur d' FrischeFrais frisch / frischlachtFoehn d'r Föhn / SüdwindFoehné üsgetrickeltFroid kàlt / kàltlachtFroid de canard iskàlt / bissigkàltFront d' Front / d' WätterfrontFront (chaud, froid) wàrmi, kàlti FrontFront froid kàlti Wätterfront

isch d’r Janner net nàss, fellt 'r em Winbüür si Fàss.Si janvier n’est pas humide, il remplit le tonneau de vin.

GGants (mouffles) d' Handschi / HandschigGaz à Effet de Serre

Gàs mit TriibhüsseffektGàs mit Gewächshüsseffek

Gel d'r FroschtGelée d'r RiffeGelées blanches d'r WissfroschtGelées de printemps (dernières gelées)

d'r FriehjohrfroschtGelées nocturnes d'r NàchtfroschtGeler g'friere / 's friert

Page 20: Lexique Meteo

G

P. 20

Geler dur stàrik g'friereGiboulée d'r Plàtschräje /

d'r Schlooseräje / PflàtschrageGirouette d'r WätterfàhneGivre d'r Riffe / d' IsblüemeGlace, glacé, glacer

's Is, g'frore, friereGlacier d'r GlatscherGlisser (glissade) (üs) rùtsche (d' Rùtschpàrtie)Gulf Stream d'r Gulf StreamGouttes de pluie d' Räjetropfe / RagetropfeGrain (coup de vent)

e WindstossGrande marée d' HochflùtGrenouille d'r Frosch / d’ FreschGrêle d' Schloose / d'r Hàgel / d'r HàjelGrêler schloose / 's hàgelt / 's hàjeltGrêlons d' Schloose / HàjelkernleGrésil d' Schneeschloose /

HàjelschlàjGris (ciel, temps…) gröj (e gröjer Himmel,

gröjs Wätter) groij, groijerGrisaille gröj (ùnàngenähm) Wätter /

groij's WatterGrosse (mer) dick (wilds Meer)Grosse (pluie) dick (stàriker Räje)

Sànkt Gàll tribt ‘s Vieh in d’r Stàll.Saint Gall ramène le bétail à l’étable. (16 octobre)

Page 21: Lexique Meteo

H

P. 21

HHalo e Schiin / d'r Mondhoft /

d'r Mondhof / d'r SùnnehofHausse (en) (températures)

's wùrd wärmer / d' Temperàtür steijt (stiegt)

Hautes pressionsd'r Hochdrùck

Hivernal winterlichHoule d' Meerwälle / MeerwalleHouleux 's Meer isch wild

Humide fïcht / fichtlachtHumidité d' Fichtichkeit

Hornùng wàrm, Friehjohr kàlt.Février chaud, printemps froid.

IIceberg d'r IsberriIncertain ùnsicher / nitt kiirIndice UV 's SchùtzgràdInondation d' Iwwerschwämmùng /

EwwerschwammùngInstable ùnsicher / nitt kiir /

lùmeligs WatterInstitut météorologique

d' Wätterànstàlt / ‘s Watterinstitüt i

Page 22: Lexique Meteo

J

P. 22

Intempéries 's schlechte Wätter / schwar's Watter

Intermittent (éclaircies, averses...)wechselhàft (wechselhàfti Ùfheiterùnge, wechselhàfter Räje) / wachselhàft

Im Juli Sùnneglüet, màcht in Obscht un Triwel güet.

Feu du soleil de juillet est agréable aux fruits et aux raisins.

JJournée ensoleillée

e SùnnedàjJournée pluvieuse

e Räjedàj / RagedajJournée (belle) e scheener Dàj / Dàà

Àm Josephdàà ha d’Spàtza Hochzitt.A la Saint Jospeh les moineaux se marient. (19 mars)

LLes alizés d'r PassatwindLevant d’r Orient / d’r OschteLever (du jour) d’r SùnneùfgàngLever (brume, brouillard se lève)

d’r Näwwel keijt

…i

Page 23: Lexique Meteo

L

MP. 23

Lever (le vent se lève)d'r Wind kùmmt

Local lokàlLocalement do ùn dert Lourd (temps) schweel / schwüül / dùmpfigLumineux (ciel, journée)

hell / hallLune d’r MondLunette de soleil d' Sùnnebrille

Àm Lorànzedaj blùst ‘s erschte Winterhernel.À la Saint Laurent souffle le premier son

de trompe de l’hiver. (10 août)

MMarée d' Gezite / Ebbe ùn FlutMasse d'air d' LùftmàssMaussade trieb / ùnfrendlichMauvais temps schlechts- kützigs- schlachts-

wieschts WätterMauvaise visibilité

schlechti Sicht / schlachti SichtMaximum (maxima)

maximùm (maxima)Médiocre mittelmässigMenaçant (ciel) räjerisch ( 's isch räjerisch) /

ùnsichers WatterMer 's MeerMer (houleuse) e wilds Meer

Page 24: Lexique Meteo

P. 24

Mer (de nuages) e WolikemeerMétéo d' Wättervorhersaa /

's WattervorhersàjeMétéorologie d' MeteorologieMétéorologue d'r Meteorolog

d'r WetterspeziàlischtMinimum (minima)

minimùm (minima)Mistral d'r Mistral (Wind)Monter (températures, pressions)

steje / stiege (Temperàtür, Drùck)stiige / ùfstiige

Morte-eau 's Stauwàsser / StoijwàsserMouillé nàssMoulin à vent d' Windmehl / d' WindmiehlMousson d'r MonsunMouvement atmosphérique

d' Lùftstrehmùnge / d' Lùftbeweijùnge

Moyenne d'r Dùrichschnitt / d'r Mittelwert

Raje im Mai, gibt Brot un Hai.Pluie en mai, donne pain et foin.

NNappe de brouillard

d' Näwwelschicht / 's Nawwelmeer

Nébulosité 's isch dùnschtig / nawwlig

Page 25: Lexique Meteo

N

P. 25

Neige d'r SchneeNeige (poudreuse, mouillée, fondue, lourde, fraîche)

Schnee (Puder-, Nàss-, g'schmolsener-, Schwer-, Nej-)

Neige industrielle fàlscher Schnee / kinschtlicher Schnee

Neiger schneije / schneieNœud d’r KnoteNocturne Bi Nàcht / nächtlichNord d'r NordeNord-Est d'r Nord-OschteNord-Ouest d'r Nord-WeschteNormales (saisonnières, mensuelles)

d' Normàle / normàli (fer d' Johrszit, fer de Monet)

Nouvelle lune d'r NeijmondNuage d' Wol(l)ikNuage bas d' Wolike sinn nidderNuage élevé d' Wolike sinn hochNuage (noir, orageux)

d' Wolike sinn schwàrz / 's isch gewitter(l)ig / 's gibt b'stimmt e Gewitter

Nuageux (très, peu)bewellikt (àrig, weni) / wolkig

Novemberschnee tüet d’r Frùcht nitt weh.Neige de novembre ne nuit pas aux semailles.

Page 26: Lexique Meteo

O

P. 26

OObservation d' BeobàchtùngOmbre (ombragé) d'r Schàtte (in de Schatte) /

schattigOmbrelle d'r SùnneschirmOndées 's Riisle / 's riiselt / d'r Spritzraje /

RajegùssOrage 's Gewitter / DùnnerwatterOrageux g(e)witterisch / gwitterigOrienter (le vend s'oriente)

sich dreije (d’r Wind dreijt sich) / drajt sich

Ouest d'r Weste / WeschteOuragan d'r Orkàn / Wirwelstùrm

Viel Raje im Oktower, viel Wind im Dezember.Beaucoup de pluie en octobre,

beaucoup de vent en décembre.

PPar place (pluies) gejedzwiis / plàtzwiis /

stellewies / do un dertParapluie d'r Schirm / d'r Räjeschirm /

d'r Bàreble / Bàrebli / Bàràbli /Barabli

Para-tonnerre d'r BlitzàbleiterPassager (pluies …)

voriwwergehend

Page 27: Lexique Meteo

P. 27

Période d' Period / e gwessi- Zit, PeriodPersistant (persister)

ànhàltend / àhàltePerturbation e (Watter-) Stehrùng, SteerùngPleine lune d'r VollmondPleine mer ùfe 'm hoche MeerPleuvoir räje / raje / ragnePluie d'r Räje / Raje / Rage / RagaPluie fine e finner Räje / 's rajeltPluie verglaçante d'r Isräje / Israge / d'r G'frierräjePluvieux räjerisch / räjerig / verraijts

Watter / ragerisch / 's Ragewatter

Pluviomètre d'r Räjemesser / RajemasserPossible meijlich / mejligPrécipitation d'r Nidderschlaa /

d' Nidderschlàj / d' Nidderschlàg

Premier quart de lune's erschte Mondviertel

Pression (atmosphérique)d'r Lùftdrùck

Prévisions d' Wettervorhersàj / d' Vorüssicht

Prévisions (températures, météo, du temps)d' Wettervorhersàj (fer d' Temperàtüre, Meteo-)

Prévisions (météorologiques)'s Meteo-vorüssähn, vorüssah(n)

P

Page 28: Lexique Meteo

R

P. 28

Printanier 's Friehjohr -wätter / -watterProbable (très, peu)

wohrschiins / worschiinlich / wohrschiinlig

Ùf Philipp ùn Jakobi Raje, fer àrm un rich viel Saje.

Quand il pleut à la Saint Philippe ou à la SaintJacques, c’est pain béni pour riche et pauvre.

(1er mai)

RRadar météorologique

d'r WätterradarRadoucir 's Wätter wùrd milder / besserRadoucissement d' MilderùngRafale d'r WindstossRafraichir frischer / kiehler wäre / wareRafraîchissement d' Erfrischùng / ÀbkiehlùngRayon de soleil d'r Sùnneschiin / SùnneschïnnRaz de marrée d' SturmflüetRéchauffer (se) 's wùrd wärmerRéchauffement (de l'air, climatique…)

d' Ùfwärmùng / d' Erhitzùng ( 's Wätter wärmt sich ùf)

Refroidir (se) àbkiehleRefroidissement d' ÀbkiehlùngReflux (mer) 's Meer geht (zeijt sich) zerùck /

z'rùck

Page 29: Lexique Meteo

SP. 29

Renforcer (le vent se)verstericke (d'r Wind versterickt sich)

Retour (beau temps…)'s scheene Wätter kùmmt widder

Rigoureux (temps, froid...)àrigi Kälte / schlimmi Kälte / strengs Wätter

Rincée e lichter RäjeRisque 's RisikoRose des vents d' Windros / d' WindrichtùngeRosée d'r Dau / d'r DoiRosée (du matin) d'r Morjedau / Morgedoi

Im Jüli Räje, fer d’ Frùcht ken Säje.Pluie de juillet fait souffrir les sarments.

SSaints de glace d' Isheilige / IsheiligiSaisonnier, de saison

je nooch d’r Johreszit / d'r Johreszit entschprechend

Satellite météorologiqued'r Wettertrabant / d'r Sputnik

S'éclaircir sich ùfheitereSe couvrir sich bedeckeSe dégager 's wùrd heitererSe détériorer 's verschlimmert sichSe refroidir 's wùrd kälter

Page 30: Lexique Meteo

SP. 30

Sec trùckeSec et froid kàlt ùn trùcke / üsgetrickeltSécheresse d' Treckene / TrùckeneSimulation météorologique

d' WettersimülàtionSoleil d' Sùnn(e)Souffler (vent) blooseStable (temps, températures)

stàbil / ùnverändert / ùnverandertStationnaire (temps)

stàbil / ùnverändert / ùnverandertStationnaire (mer) riehwigStation météo d' MeteoanlàjStation d'observation

d' BeobàchtungsstàtionStratus d' Schichtewolike / StreifwolkeSud d'r SüdeSud-Est d'r Süd-OschteSud-Ouest d'r Süd-WeschteSupercalculateur d'r SüperberechnerSurveiller iwwerwàche / bewàche /

ùfpàsseSystème frontal 's Frontàlsystem / d' Frontlinie

D’ kàlt Sophie, hängt äu d’ Schnùrre dri.Elle s’en mêle aussi si froidure à la Sainte Sophie.

(15 mai)

Page 31: Lexique Meteo

T

P. 31

TTempérature d' TemperàtürTempérature de l'eau

d' Temperàtür vùm WàsserTempératures TemperàtüreTempête d'r Stùrm / stirmischs WatterTemps 's Wätter / d' Johreszit wächselt

(wachselt) / schàngiert WatterTemps (mauvais, de cochons...)

‘s Söjwätter / SoijwatterTemps (pourri) ‘s Dreckwätter / DrackwatterTenace ànhàltend / àhaltendThermomètre d'r ThermometerTonner 's rùmmelt / 's dùnnertTonnerre 's Rùmmle / Dùnnerwätter /

d'r Dùnner / Dùnnerschlaj / Dùnnerwatter

Tornade d'r Wirwelwind / d'r Wirwelstùrm

Tourbillon d'r WirwelTourner (vent) sich dräje / drajeTraîne d'r Schwànz / d' SchleppTrès chaud heiss / sehr wàrmTrès froid àrig kàlt / sehr kàlt / issigTrès mauvais àrig / sehr schlecht (schlächt /

schlacht / hundsschlacht)Trombe d'eau 's schitt …

Page 32: Lexique Meteo

V P. 32

Wenn's dùnnert in de hohle Wald,dann word's noch kàlt.

Si le tonnerre résonne dans la forêt profonde,il fera encore bien froid.

VVague de chaleur d' Hitzwäll / HitzwalleVague de froid d' Kältewäll / d' Kälte hàlt àn /

KältewalleVent d'r WindVent du large d'r MeerwindVent du nord-est d’r NidderwindVent de pluie d'r Räjewind / RagawindVent de terre d'r LàndwindVent favorable ginstiger Wind /

gin(g)schtiger WindVent (fort, faible) (stàriker, schwàcher) WindVenter 's isch windig / d'r Wind bloostVenteux windig / windischVents dominants d' stärikschte WindVerglas 's GlàttisVigilance Météo d' Wättervorwàrnùng /

d' WàchsàmkeitVisibilité d' SichtVisibilité inférieure à

d' Sicht läjt ùnter / m'r seht nitt witerscht àss…

Page 33: Lexique Meteo

P. 33

Vitesse du vent d' Windschnelle / Gschwindigkeit vùm Wind

Voile (de nuages), ciel voiléd'r Wolikehàng / d'r Himmel isch bedeckt / wolkig / g'welkt

Sankt Vinzens Sùnneschiin, bringt viel Frùcht ùn Win.

Le soleil de la Saint Vincent apporte fruits et vinen abondance. (22 janvier)

ZZénith d'r Zenit / HeehepùnktZénith (au) àm Scheidel-, GipfelpùnktZone de hautes pressions

d' Hochdrùckgebieter

Z

Page 34: Lexique Meteo

tec

P. 34

Echos du temps

Wàs 's Wätter nitt àlles mit sich bringt…

Quelques gouttes possibles au lever du jour, puisde belles éclaircies se développent l’après-midi.

E bissele Raje àm Morje friej, ùn scheeni Ùfheiterùnge noochmiddàjs.

La matinée reste fraîche, le vent va chasser lesnuages.

Àm Morje frisch, dànn vertriibt d’r Wind d' Wolike.

Ciel incertain où les éclaircies alterneront avecdes nuages porteurs d‘averses et d’orages.

's Wätter isch ùnsicher, d' Gewitterräje wächsle àb mit Ùfheiterùnge.

Ciel très chargé dans une ambiance humide etfraîche avec de faibles averses.

Bedeckter Himmel, ficht ùn frisch mit lichtem Raje.

Alternance de nuages et d’éclaircies, localement des averses orageuses.

Àbwächselnd bewelikt mit Ùfheiterùnge,lokàl Gewitterräje.

Page 35: Lexique Meteo

tempsechos

P. 35

Averses orageuses, température en baisse.Gewitterräje, 's wùrd kälter.

Dégradation orageuse en fin d’après-midi.Gewitterg'fàhr àm End vùm Noochmiddàj.

Temps maussade et frais.Frischs ùn ùnfriendlichs Wätter.

Retour à un temps plus chaud pour demain.Morje wùrd 's widder wärmer.

La tendance pour demain est au beau.Morje wùrd 's scheener.

Chaleur et soleil, avec localement des ondées en montagne.

Hitz ùn Sùnn mit lokàle Spritzräje im Geberri.

Matinée bien ensoleillée après dissipation desbrumes matinales.

Scheen sùnniger Morje wànn d'r Dùnscht verzöje isch.

Page 36: Lexique Meteo

expresP. 36

Belle matinée, rapidement chaude,poursuite du beau temps.

Scheener Morje, schnell heiss, 's güete Wätter hàlt àn.

La journée s’annonce agréable avec une matinéebien ensoleillée.

's schiint e scheener Daa ze gänn, mit sùnnigem Morje.

Un franc soleil sur l’Alsace.Scheen sùnnig im gànze Elsàss.

Temps estival.Sùmmerwätter.

Ciel bien dégagé.Scheener blöjer Himmel.

Grosse chaleur sur toute la région.Hitzwälle iwwer 's gànze Lànd.

Page 37: Lexique Meteo

ssionsP. 37

Expressions issues de la météo

d’ Wätterüsdrick

Isklotz, Isklùmpe, IszàpfeBloc de glacePersonne engourdie, personne froide, femme frigide

Nàchtiil, Nàchtkütz, NàchtvojelChouetteTravailleur de nuit, couche-tard, noceur

WàsserkopfTête remplie d’eauIdiot, simplet, imbécile

WatterfàhneGirouette, personne versatile

Watter HexSorcière, femme méchante, clocharde

WàsserràtRat d'eau, ragondinPersonne qui adore l'eau

WolikekràtzerGratte-ciel, tour

Schàng, d’ Sùnn schiint schùn làngJean, le soleil brille depuis longtemps déjà

Page 38: Lexique Meteo

P. 38

Une ondée de poésie

e Poesiestirmele

Gebuckt voll Sorje, g’stüetzt uff’s GrüeckelSchlaift sich d’r Dàà dort üewer d’ StrossUn ûs’m grüene WaiszestüeckelGrifft noch e jungi BlabberosJetz nooch de letschde Sunnetrahle…Un dort am Himmel drowe wahleSich d’Wollike im Owerot.

Courbé de soucis, appuyé sur une canneLe jour se traîne de l’autre côté de la rueDu champ de blé encore vertUn coquelicot se fait caresser parLe dernier rayon de soleil…Et là-bas au firmamentLes nuages se déroulent au soir couchant.

(Albert et Adolphe Matthis)

poé

Page 39: Lexique Meteo

P. 39

‘s esch kalt drüsseisskaltmin dorf het backle kelscheblöid’ dächernase zejje selwerschnier eraa…am züm hanckt d’ naacht wie stiffi wäsch…

Il fait froid dehors, très froidMon village a des joues bleutées,Du pignon des toits tombent des fils d’argent…A la clôture, la nuit est suspendue comme lingeraidi…

(André Weckmann)

sie

Page 40: Lexique Meteo

11a rue Edouard Teutsch - 67000 STRASBOURGTél : (33) 03 88 14 31 20 - Fax : 03 88 14 31 29

[email protected]

u

www.olcalsace.org

Texte établi et élaboré par :Paul-André BEFORT, Léon DAUL

et Guy EBERLIN

Ce livret a été créé et édité en partenariat avec

© Don Farrall - 1999 PhotoDisc, Inc.

Bern

adet

te B

ayle

Com

mun

icat

ion

- Gys

s Im

prim

eur O

bern

ai -

2714

20