L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร...

25
“ อาณาจักรสุโขทัย ” โดย ครูสายพิน วงษารัตน์

Transcript of L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร...

Page 1: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O

“ อาณาจกรสโขทย ”

โดย ครสายพน วงษารตน

Page 2: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O การเมองการปกครองสมยสโขทย

ประเทศไทยมการปกครองในระบอบสมบรณาญาสทธราชยหรอราชาธปไตยเปนรปแบบการปกครองทองคพระมหากษตรยทรงเปนผใชอ านาจอธปไตย ซงเปนอ านาจสงสดในการปกครองและทรงใชอ านาจนในการออกกฎหมาย เรยกวา “อ านาจนตบญญต” ทรงบรหารกจการบานเมองเรยกอ านาจนวา อ านาจบรหารราชการแผนดน และทรงพจารณาอรรถคดทรงพพากษาและตดสนคดความตางๆ ทกวนธรรมะสวนะดวยพระองคเอง เรยกอ านาจนวา อ านาจตลาการ จะเหนไดวาพระมหากษตรยทางใชอ านาจนเพยงพระองคเดยว และทรงใชอ านาจบนพนฐานของหลกธรรม ประชาชนอยรมเยนเปนสข

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 3: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O การเมองการปกครองสมยสโขทย

ในสมยอาณาจกรสโขทยมลกษณะการปกครองโดยใชคตนยมในการปกครองแบบครอบครวหรอพอปกครองลก มาเปนหลกในการบรหารประเทศ คตการปกครองสมยอาณาจกรสโขทยเรยกวาการปกครองแบบพอปกครองลก หรอการปกครองแบบบดาปกครองบตร โดยในสมยน นพระมหากษต ร ยใกลช ดกบประชาชนมาก ประชาชนตางก เ ร ยกพระมหากษตรยทใกลชดประชาชนวา “พอขน”

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 4: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O

มลกษณะเดนทส าคญดงตอไปน

พอขนเปนผใชอ านาจอธปไตยโดยมรปแบบปกครองประชาชนบนพนฐานความรก

ความเมตตาประดจบดาพงมตอบตร

พอขนอยในฐานะผปกครองและประมขของประเทศทมอ านาจสงสดแตเพยงผเดยว

ประชาชนมสทธและเสรภาพในการด าเนนชวตพอสมควร ดงนนจะเหนไดจากศลาจารกอธบายวา “...ใครใครคา คา เอามามาคาเอาขาวมาขาย...”

รปแบบการปกครองเปนไปแบบเรยบงาย

การเมองการปกครองสมยสโขทย

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 5: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O

มลกษณะเดนทส าคญดงตอไปน (ตอ)

ความสมพนธระหวางผปกครอง

ความสมพนธระหวางผปกครองกบประชาชนผอยภายใตการปกครอง

มการพจารณาคดโดยใชหลกประกนความยตธรรม

ทรงปกครองบานเมองแบบเปดเผยบนพระแทนในวนธรรมดา

การเมองการปกครองสมยสโขทย

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 6: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O

หลกการของระบอบธรรมราชาธปไตย คอ ความเชอทวา พระราชอ านาจของกษตรยจะตองถกก ากบดวยหลกธรรมะ ประชาชนจงจะอยเยนเปนสข เมอสนพระชนมกจะไดไปสสวรรคจงรยกวา สวรรคต ธรรมส าคญทก ากบ พระราชจรยวตรคอ ทศพธราชธรรม 10 ประการและจกรวรรดวตร 12 ประการ และมหลกการปกครองปรากฏในไตรภมพระรวงทพระมหาจกรพรรดราชจะใชสงสอนทาวพระยาทงหลายใหปฏบตตามอกมาก

การเมองการปกครองสมยสโขทย

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 7: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O การจดระเบยบการปกครองในสมยสโขทย

ในสมยสมเดจพอขนรามค าแหงมหาราชทางจดระเบยบการปกครองอาณาจกรกรงสโขทยโดยแบงลกษณะอาณาจกรหรอเมองออกเปนชนๆ โดยถออาณาจกรกรงสโขทยเปนศนยกลางและไดแบงการปกครองออกเปน 4 ชนดงน

ชนท 1 ไดแก เมองหลวงหรอราชธาน หมายถงอาณาจกรสโขทย เปนศนยกลางในการปกครองประเทศมอ านาจเดดขาดครอบคลมออกไปถงเมองอปราชและเมองลกหลวงหรอเมองหนาดาน อ านาจการสงการทงหมดอยทอาณาจกรสโขทย

ชนท 2 ไดแก เมองอปราช หรอเมองลกหลวงหรอเมองหนาดาน หมายถง เมองทตงอยรายรอบสทศรอบๆ อาณาจกรสโขทย ซงเมองหนาดานแตละเมองมระยะหางจากเมองหลวง โดยใชประมาณจากการเดนทางโดยทางเทาใชเวลาไมเกนสองวน เมองหนาดานหรอเมองอปราชเปนเมองทสรางขนเพอฝกหดใหเชอพระวงศทมความสามารถมความช านาญในการปกครองบานเมอง และเมองอปราชกใชในแงของเมองยทธศาสตรโดยใชเปนเมองหนาดานของเมองหลวงหรอราชธานอกดวย

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 8: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O การจดระเบยบการปกครองในสมยสโขทย

ชนท 3ไดแก เมองพระยามหานคร หมายถง เมองใหญ ๆทตงอยหางราชธานออกไปและม

ประชาชนในเมองเปนคนไทย พระมหากษตรยจะทรงแตงตงใหเจานายหรอเชอพระวงศหรอขาราชการชนผใหญไปปกครอง เมองพระยามหานครจดวาเปนหวเมองชนนอก เชน อทอง ราชบร เพชรบร ตะนาวศร เพชรบรณ เปนตนฯ

ชนท 4 ไดแก เมองประเทศราช หรอเมองออกหรอเมองขน หมายถง ประเทศทยอมออนนอมตออาณาจกรกรงสโขทยเปนเมองทเขามาขอพงพระบรมโพธสมภาร โดยการสงดอกไมเงนดอกไมทองมาให รวมไปถงถวายเครองราชบรรณาการเปนประจ าทกปหรออาจทกสามป โดยเมองเหลานยงปกครองกนเอง ใหเจาเมองหรอราชวงศของเมองนน ๆ ท าการปกครองกน แตในยามทมศกสงครามเมองประเทศราชหรอเมองขนกตองสงกองทพมาชวย หรออาจสงเสบยง อาหาร เครองยทธและปจจยตางๆ ทจ าเปนแกอาณาจกกรงสโขทย

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 9: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O สภาพทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม สมยสโขทย

สภาพทางเศรษฐกจ เศรษฐกจของสโขทยเปนแบบเกษตรกรรมเพราะมพนทอดมสมบรณมากเปนแบบยง

ชพทเลยงตนเองได ผลผลตส าคญ คอ ขาว ดงค ากลาวทวา “ในน ามปลา ในนามขาว” แตไมมการสงขาวออกไปขาย มแตเตรยมเสบยงอาหารไวไมใหขาดแคลน แมในยามศกสงคราม นอกจานนกยงมการปลกพชอนๆ อกมากมายมตลาดการคาหรอตลาดนดเรยกวา ตลาดปสาน และสโขทยยงมการสรางระบบชลประทาน สรางเขอนหรอท านบกนน า เรยกวา “สรดภงค”

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 10: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O สภาพทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม สมยสโขทย

สภาพทางเศรษฐกจ ในดานการคาขายเปดโอกาสใหคาขายไดอยางเสร มเงนตราทใช คอ เงนพดดวง เบย

หอยตางๆ ในการแลกเปลยนสนคา การคามทงในประเทศและตางประเทศ มสนคามากมาย แตทมชอเสยงมาก คอ เครองสงคโลก ทพบเตาเผามากมายในหลายเมอง

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 11: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O สภาพทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม สมยสโขทย

ดานการเกษตร การเกษตรอาณาจกรสโขทยมสภาพพนทราบทใชในการเพาะปลกแบงอยางกวางๆ

ไดเปน 2 ลกษณะ คอ ทราบลมแมน าและทราบเชงเขาบรเวณทราบลมทส าคญ คอ ทราบลมแมน ายมและแมน านาน และเนองจากล าน ายมและล าน านานมปรมาณน าจ านวนมากไหลบามาจากภเขาทางภาคเหนอ ท าใหการระบายน าลงสแมน าเจาพระยาตอนลางไมทนยงผลใหมน าทวมทราบลมแมน ายมและแมน านานน ซงบรเวณนควรจะมการเพาะปลกไดด กลบไดผลไมดเทาทควรท าใหเกษตรในอาณาจกรสโขทยตองใชระบบชลประทานเขามาชวยดวย

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 12: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O สภาพทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม สมยสโขทย

ดานการเกษตร ดานรฐบาลไดสนบสนนใหประชาชนท าการเพาะปลกดวยกายยกกรรมสทธทดน

ใหแกผหกรางถางพงท าการเกษตรในผนดนตางๆ และทดนนนยงเปนมรดกตกทอดมาถงลกหลานไดอกดวย ดงปรากฏในความตอนหนงของศลาจารกหลกท 1 วา

“ สรางปาหมากผาพลทวเมองนทกแหง ปาพราวกหลายในเมองนปาลาง

กหลายในเมองน.....ใครสรางไดไวแกมน ”

“ ไพรฟาหนาใส ลกเจาลกขนผใดแลลมตายหายหวา เหยาเรอนพอเชอเสอค ามนชางขอ ลกเมยเยยขาวไพรฟาขาไทปาหมากปาพลพอชอมนไวแกลกมนสน ”

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 13: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O สภาพทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม สมยสโขทย

สภาพทางสงคม การจดระเบยบสงคมไทยในสมยสโขทย แบงออกเปน 2 กลมใหญ คอ 1. ชนชนผปกครอง ไดแก พระมหากษตรย พระบรมวงศานวงศ และขนนางขาราชการ 2. ราษฎร ไดแก ไพรหรอไพรฟา และทาส สวนชาวตางชาตสมยนกมไดรงเกยจท จะเขามาตงถนฐานอยและจากนนพระสงฆยงไดรบการยกยองใหสงกวาคน ธรรมดาดวย

ลกษณะทางสงคม สงคมสโขทยประกอบดวยชนชนตางๆ ดงน 1.พระมหากษตรย 2.เจานายและขนนาง 3.พระสงฆ 4.ประชาชน

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 14: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O สภาพทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม สมยสโขทย

ทางวฒนธรรม ลกษณะทางวฒนธรรม วฒนธรรมแสดงใหเหนถงความเจรญของบานเมองโดยไดรบวฒนธรรมมาจากอนเดย

หลายอยางผสมผสานกบพทธศาสนา จนกลายเปนรากฐานของมรดกของไทยมาจนถงปจจบน เชน ประเพณตางๆ ไดแก พธวนวสาขบชา พธท าบญเขาพรรษา ออกพรรษา การทอดกฐน พธจองเปรยง(ลอยพระประทป) ซงท ากนใหวนเพญเดอน 12 เดมเปนพธของพราหมณ หรอปจจบนเรยกวา การเผาเทยนเลนไฟ พธจรดพระนงคล พธสงกรานต ตรย าปวาย(การโลชงชา) เปนตน

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 15: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O สภาพทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม สมยสโขทย

ลกษณะทางศาสนา

สมยพอขนรามค าแหงมหาราชไดนมนตพระสงฆจากนครศรธรรมราชน าพทธศาสนาแบบเถรวาส(หนยาน) ลทธสงกาวงศมาเผยแผยงกรงสโขทย และรบนบถอสบตอมา สมยพระมหาธรรมราชาท 1(ลไทย) พทธศาสนาเจรญรงเรองมาก ไดมการพระราชนพนธหนงสอทางศาสนาขน ชอวา ไตรภมพระรวง(เตภมกถา) และยงสงพระไปเผยแผพทธศาสนายงดนแดนอาณาจกรใกลเคยงอกดวย และสมยสโขทยน นถอวาวดเปนศนยกลางของชมชนในทกๆ ดาน

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 16: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O สภาพทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม สมยสโขทย

ดานการคา พระมหากษตรยในสมยสโขทยทางสนบสนนการคาขาย ยกเวนการเกบภาษผานดาน

ทเรยกวา “จงกอบ” หรอ “จกอบ” เปดโอกาสใหประชาชนประกอบอาชพไดโดยเสร ดงปรากกฎในศลาจารกหลกท 1 วา “...เจาเมองบเอาจกอบในไพรลทาง เพอนจงววไปเคาขมาไปขาย ใครใครคามา คา ใครใครคาชาง คา”

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 17: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O สภาพทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม สมยสโขทย

ดานการคา การคาในประเทศ การตดตอคาขายระหวางเมองตางๆ ภายในอาณาจกรอาศยแมน าล าคลองและทาง

เกวยน ถนนพระรวงซงเชอมโยงเมองศรสชนาลย สโขทย และเมองก าแพงเพชรระยะเวลาประมาณ 123 กโลเมตร ชวยใหการตดตอสะดวกยงขน ลกษณะการคาแบบ “จงววไปคา

ขมาไปขาย” คงจะใชววตาง มาตาง หรอชางตาง เปนพาหนะน าผลตผลไปจ าหนายทกรงสโขทย มตลาดส าหรบประชาชนจากทองถนตางๆ ไดแลกเปลยนสนคากนในยานชมชนเรยกวา “ปสาน” มลกษณะเปนหองเรยงกนเปนแถว การคาสวนใหญเปนการแลกเปลยนสนคากน

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 18: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O สภาพทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม สมยสโขทย

ดานการคา การคากบตางประเทศ เนองจากทตงของกรงสโขทยอยลกเขาไปในแผนดน และอยหางจากทะเล จงตองใช

เสนทางการคาทส าคญ 2 เสนทาง คอ - เสนทางจากกรงสโขทย ผานเมองก าแพงเพชร เมองตาก ไปยงเมองเมาะตะมะ ซงเปนเมอง ทาส าคญในขณะนน พอคาจากสโขทยจะซอขายแลกเปลยนกบพอคาจากอนเดย เปอรเซย และอาหรบ - เสนทางจากสโขทยสอาวไทย โดยลองเรอผานแมน าเจาประยา และล าน าสาขาตางๆ เสนทางนใชตดตอคาขายกบพอคาจน มลาย อนโดนเซย และฟลปปนส สนคาทสงออกไปขายตางประเทศไดแกผลผลตของปา เชน ครง ก ายาน ยางรก น าผง

ขนสตว หนงสตว ไมฝาง ไมกฤษณา และเครองสงคโลกดวย สวนสนคาขาเขาไดแก ผาแพร ผาไหม ผาตวน เครองเหลก และอาวธตางๆ

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 19: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O สภาพทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม สมยสโขทย

วรรณกรรม สมยพอขนรามค าแหงมหาราช ทรงคดประดษฐตวอกษรไทยขน เมอป พ.ศ.1826

เรยกวา ลายเสอไทย โดยดดแปลงมาจากอกษรขอมและมอญมาเปนอกษรไทย ซงวธเขยน พยญชนะ สระ วรรณยกต จะอยบรรทดเดยวกน ตอมาจงดดแปลงมาเปนแบบปจจบน

วรรณกรรมทส าคญ 1. ศลาจารกพอขนรามค าแหงมหาราช หรอศลาจารกหลกท 1 ซงมทงหมด 4 ดาน ศลาจารก

เกยวกบการประดษฐตวอกษรไทย ประวตพอขนรามค าแหงมหาราช ความอดมสมบรณของสโขทย การเมองการปกครองเศรษฐกจ สงคมตางๆ ของสโขทย

2. ไตรภมพระรวง หรอ เตภมกตา พระราชนพนธของพระมหาธรรมราชาท 1 (ลไทย) เปนหนงสอเกยวกบพทธศาสนา

3.ต ารบนางนพมาศ แตงโดยนางนพมาศหรอทาวศรจฬาลกษณ ใหความรเกยวกบขนบธรรมเนยมประเพณและเรองของสตรสมยสโขทย

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 20: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O สภาพทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม สมยสโขทย

ศลปกรรม สมยสโขทย ศลปกรรมมแรงบนดาลใจมาจากพทธศาสนา ซงในระยะแรกๆ กไดรบ

อทธพลมาจากขอม แตตอมากดดแปลกงเปนแบบของสโขทยเอง ทส าคญทสด คอ 1.สถาปตยกรรม ไดแก เจดยแบบสโขทยแท ยอดเปนทรงพมขาวบณฑหรอดอก

บวตม และเจดยทรงกลมแบบลงกา หรอแบบโองคว า หรอทรงระฆงคว า 2.ประตมากรรม นยมหลอพระพทธรปดวยส ารด(ทองแดงผสมดบก) ซงมลกษณะ

ออนชอย งดงามประณตมาก ทส าคญ คอพระพทธรปปางลลา 3.จตรกรรม เปนภาพลายศลปกรรมมแรงบนดาลใจมาจากพทธศาสนา ซงใน

ระยะแรกๆ กไดรบอทธพลมาจากขอม แตตอมากดดแปลงเปนแบบของสโขทยเองเสนและภาพสฝ น เปนเรองทเกยวกบชาดก ตามฝาผนงตามวดตางๆ ใชสกลมด าแดงเรยกวา สเอกรงค เชน ทวดเจดยเจดแถว เมองศรสชชนาลย

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 21: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O การศกษาสมยสโขทย

เปนการศกษาแบบสบทอดวฒนธรรมประเพณ เปนมาอยางไร กถายทอดกนตอมาในลกษณะเดมการศกษาเปนหนาทของราษฎรจะตองขวนขวายหาเอง การศกษายคนมวงและวดเปนศนยกลางชมชน สถานศกษาสวนใหญคอบาน สถานศกษาอนไดแกส านกสงฆ ส านกปราชญราชบณฑต และราชส านก

พระมหากษตรยทมพระราชกรณยกจ อนเปนประโยชนตอการจดการศกษาของประเทศไทยในสมยตอมาม 2 พระองค คอ พระเจารามค าแหง และพระมหาธรรมราชาลไท ซงกลาวถงเปนขอ ๆ ดงน

1.ประกาศใหพทธศาสนาเปนศาสนาประจ าชาต 2.การประดษฐอกษรไทย พ.ศ.1826 พอขนรามค าแหงไดคดประดษฐอกษรไทยขนใหม 3.การประดษฐถวยชามสงคโลก 4.การสงเสรมทางประตมากรรมและศลปกรรม 5.การบ ารงพทธศาสนาในรชการพระยาลไท ในรชสมยนพทธศาสนาไดรบการท าน

บ ารงมากยงขน

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 22: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O การศกษาสมยสโขทย

การศกษาในสมยสโขทย(พ.ศ.1781 พ.ศ.1921) มลกษณะการจด ดงน

1.รปแบบการจดการศกษา แบงออกเปน 2 ฝาย กลาวคอ “ฝายอาณาจกร” แบงออกเปน 2 สวน ไดแก สวนทหนง เปนการจดการศกษาส าหรบผชายทเปนทหาร เชน มวย กระบ กระบองและอาวธตางๆ ตลอดจนวธการบงคบมา ชาง ต าราพชยยทธซงเปนวชาขนสงของผทจะเปนแมทพนายกอง และสวนทสอง พลเรอน เปนการจดการศกษา ใหแกพลเรอน ผชายเรยนคมภรไตรเวทโหราศาสตร เวชกรรม ฯลฯ สวนพลเรอนผหญงใหเรยนวชาชางสตร การปก การยอม การเยบ การถกทอ นอกจากเนนมการอบรมบมนสย กรยามารยาท การท าอาหารการกนเพอเตรยมตวเปนแมบานแมเรอนทดตอไป “ฝายศาสนาจกร” เปนการศกษาเกยวกบพระพทธศาสนาการจดการศกษาในสมยสโขทยจงเปนการจดการศกษาทเนนพทธศาสนา และศลปะศาสตร สมยนพอขนรามค าแหงไดน าชางชาวจนเขามาเผยแพรการท าถวยชามสงคโลกใหแกคนไทย

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 23: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O การศกษาสมยสโขทย

2.สถานศกษา ส าหรบสถานศกษาในสมยน ประกอบดวย (1)บาน เปนสถาบนสงคมพนฐานทชวยท าหนาทในการถายทอดความรดานอาชพตามบรรพบรษ การกอสรางบานเรอนศลปะการปองกนตวส าหรบลกผชายและการบานการเรอน เชน การจบพล การท าอาหาร และการทอผาส าหรบลกผหญง เปนตน (2)ส านกสงฆ เปนสถานศกษาทส าคญของราษฎรทวไป เพอหนาทขดเกลาจตใจและแสวงหาธรรมะตางๆ (3)ส านกราชบณฑต เปนบานของบคคลทประชาชนยกยองวามความรสง บางคนกเปนขนนางมยศถาบรรดาศกด บางคนกเหนบวชเรยนแลวจงมความร แตกฉานในแขนงตางๆ (4)พระราชส านก เปนสถานศกษาของพระราชวงศ และบตรหลานของขนนางในราชส านกมพราหมณหรอบณฑตเปนครสอน

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 24: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O การศกษาสมยสโขทย

3.วชาทสอน ไมไดก าหนดตายตว พอแบงออกไดดงน (1)วชาความรสามญ สนนษฐานวาในชวงตนสโขทยใชภาษาบาล และสนสฤตในการศกษา ตอมาในสมยหลงจากทพอขนรามค าแหงไดทรงประดษฐอกษรไทยขนใชเมอ พ.ศ.1826 จงมการเรยนภาษาไทยกน (2)วชาชพ เรยนกนตามแบบ อยางบรรพบรษ ตระกลใดมความช านาญดานใดลกหลานจะมความถนดและประกอบอาชพตามแบบอยางกนมา เชน ตระกลใดเปนแพทยกจะสอนบตรหลานใหเปนแพทย (3)วชาจรยศกษา สอนใหเคารพนบถอบรรพบรษ การรจกกตญญรคณการรกษาขนบธรรมเนยมประเพณดงเดม และการรจกท าบญใหทาน ถอศลในระหวางเขาพรรษาเปนตน (4)วชาศลปะปองกนตว เปนการสอนใหรจกการใชอาวธ การบงคบสตวทใชเปนพาหนะในการออกศกและต าราพชยยทธ

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

Page 25: L O G O “ อาณาจักรสุโขทัย · l o g o หลั าร องระบอบธรรมราชาธิปไตย คือ ความเชื่อที่ว่า

L O G O

สรป กษตรยแหงกรงสโขทย ไดครองราชยสบตอกนมาเปนเวลาราว 200 ป คอตงแต พ.ศ. 1780 – พ.ศ. 1981 แตในราวป พ.ศ. 1983 กลมคนไทยทางตอนใตกรงสโขทย ไดสถาปนาอาณาจกรบรเวณลมแมน าเจาพระยาตอนลางขน โดยมพระรามาธบดท 1 (พระเจาอทอง) เปนปฐมกษตรยของอาณาจกรอยธยา อาณาจกรอยธยาซงมท าเลทตงด มกษตรยทเขมแขงไดขยายเพมขนตามล าดบและสามารถยดครองอาณาจกรสโขทยเปนประเทศราชไดในสมยพระมหาธรรมราชาท 2 และตอมาในป พ.ศ.1981 กไดรวมเขาเปนสวนหนงของอาณาจกรอยธยา

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย