KM การแลกเปลียนเรียนรู้ ประเด็น...
4
1 KM การแลกเปลียนเรียนรู ้ ประเด็นความรู ้ : การพัฒนาด้านการเรียนการสอน หัวข้อการจัดการความรู ้ : การจัดการเรียนการสอนทีเน้นผู้เรียนเป็นสําคัญด้วยกระบวนการเรียนรู้ แบบใฝ่เรียน(Active Learning) ผู ้นําเสนอความรู ้ : อาจารย์มงคล จันทร์ภิบาล สาขาเทคโนโลยีและนวัตกรรมการศึกษา ------------------------------------------------------------------------------------ สภาพปัญหาการจัดการเรียนการสอน ยุคปัจจุบันที;เป็นโลกยุคข้อมูลข่าวสาร(Information Age) การส่งเสริมและพัฒนาให้ผู้เรียนเป็นผู้ที;มี ทักษะในการเสาะแสวงหาความรู้และสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง ตลอดจนการสร้างเสริมให้ผู้เรียนเป็นผู้ ใฝ่รู้ใฝ่เรียนเพื;อการเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้เป็นสิ ;งสําคัญยิ ;ง เพราะการเรียนรู้และการคิดสร้างสรรค์ นวัตกรรมเป็นปัจจัยที;สําคัญในการพัฒนาประเทศในอนาคตที;สังคมจะเป็นสังคมแห่งการเรียนรู้เป็นภูมิ ปัญญา การเรียนรู้ตลอดชีวิตจะเป็นเรื;องที;เกิดขึ Cนและมีความต่อเนื;องเป็นปกติวิสัยในชีวิตประจําวันของคน ทุกคน และการเรียนรู้จะเกิดขึ Cนได้ในทุกเวลา ทุกสถานที; โดยการใช้นวัตกรรมเทคโนโลยีและ สารสนเทศ ดังนั Cนการสร้างแหล่งการเรียนรู้และเครือข่ายการเรียนรู้ รวมทั Cงการใช้นวัตกรรมต่างๆ เพื;อ พัฒนาให้เป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้อย่างแท้จริง โดยมีเป้ าหมายปลายทางของการจัดกระบวนการเรียนรู้ที;มุ่ง ให้ผู้เรียนสามารถคิด วิเคราะห์ สังเคราะห์ สร้างความรู้ได้ด้วยตนเอง จําเป็นจะต้องมีการจัดการเรียนการ สอนที;เน้นผู้เรียนเป็นสําคัญ โดยครูมีบทบาทในการคอยเป็นผู้ชี Cแนะ กระตุ้น ผลักดัน อํานวยความสะดวก ให้ผู้เรียนได้พัฒนาเต็มตามศักยภาพ โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมในการจัดการเรียนรู้ที;ส่งเสริมต่อการ เรียนรู้ การจัดการเรียนรู้ให้กับผู้เรียนในยุคปัจจุบัน ผูสอนจึงควรตองวิเคราะหตนเองและองคกรวา การจัด การศึกษาที;ควรจะเปนในปจจุบันเพื;อสรางอนาคตนั Cนควรเป็นอยางไร โดยตองเปลี;ยนแปลงพฤติกรรมจาก ไมรู เปนรู จากทําไมเปนก็ทําเปน จากไมมีเจตคติก็มีเจตคติ ดังนั Cนกระบวนการจัดการศึกษาตองเปนใน ลักษณะของ Active learning คือการเปลี;ยนวิธีการสอนแบบเดิม ๆ เปน การสอนที;เปดโอกาสใหผูเรียนได แสวงหาความรู กระตุนใหเกิดความใฝรู รู จักคิด วิเคราะห วิพากษวิจารณ และแกไขปญหาได โดยเนนผู เรียนเปน ศูนยกลาง (Student Center) การใฝรู เกิดจากการเรียนรู หรือประสบการณ ที;มิไดติดตัวมาแตกําเนิด ผูเรียน ยอมมีความรู สึก และความคิดเห็นเกี;ยวกับสิ ;งที;ไดเรียนรู นั Cน ผูที;ใฝรู จะแสดงออกถึงความกระตือรือร นในการแสวงหาความรู อยางสมํ ;าเสมอ การใฝรู เปนสิ ;งที;สลับซับซอน เนื;องจากการใฝรู้เกิดขึ Cนอยู่กับปจจัย หลายประการ เชน การรับรู้ตอการจัดการเรียนการสอนของครู สติปญญาของผูเรียน สภาพเศรษฐกิจของ ครอบครัว ตัวแบบที;จะใหเรียนรู ความพรอมของผูเรียน เจตคติตอผูสอนเนื Cอหาที;เรียน สภาพแวดลอมทั Cงใน ชั Cนเรียนและที;บาน (บุญชิต มณีโชติ,2540: 2) โดยมีพฤติกรรมตาง ๆ เชน การซักถาม การแสดงความคิดเห็น การชอบอาน หนังสือ การฟง การถาม การอาน การคิด การเขียน การทดลอง/การปฏิบัติ การใชคําถาม การ สืบสอบ การค นคว า การทดลอง การแสดงความกระตือรือร นขณะสนทนา (กรมวิชาการ
Transcript of KM การแลกเปลียนเรียนรู้ ประเด็น...
1
KM การแลกเปล�ยนเรยนร
ประเดนความร : การพฒนาดานการเรยนการสอน หวขอการจดการความร : การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญดวยกระบวนการเรยนร แบบใฝเรยน(Active Learning) ผนาเสนอความร : อาจารยมงคล จนทรภบาล สาขาเทคโนโลยและนวตกรรมการศกษา ------------------------------------------------------------------------------------ สภาพปญหาการจดการเรยนการสอน
ยคปจจบนท;เปนโลกยคขอมลขาวสาร(Information Age) การสงเสรมและพฒนาใหผเรยนเปนผท;มทกษะในการเสาะแสวงหาความรและสรางองคความรดวยตนเอง ตลอดจนการสรางเสรมใหผเรยนเปนผ ใฝรใฝเรยนเพ;อการเปนบคคลแหงการเรยนรเปนส; งสาคญย;ง เพราะการเรยนรและการคดสรางสรรคนวตกรรมเปนปจจยท;สาคญในการพฒนาประเทศในอนาคตท;สงคมจะเปนสงคมแหงการเรยนรเปนภมปญญา การเรยนรตลอดชวตจะเปนเร;องท;เกดขCนและมความตอเน;องเปนปกตวสยในชวตประจาวนของคนทกคน และการเรยนรจะเกดขCนไดในทกเวลา ทกสถานท; โดยการใชนวตกรรมเทคโนโลยและสารสนเทศ ดงนCนการสรางแหลงการเรยนรและเครอขายการเรยนร รวมทCงการใชนวตกรรมตางๆ เพ;อพฒนาใหเปนบคคลแหงการเรยนรอยางแทจรง โดยมเปาหมายปลายทางของการจดกระบวนการเรยนรท;มงใหผเรยนสามารถคด วเคราะห สงเคราะห สรางความรไดดวยตนเอง จาเปนจะตองมการจดการเรยนการสอนท;เนนผเรยนเปนสาคญ โดยครมบทบาทในการคอยเปนผชC แนะ กระตน ผลกดน อานวยความสะดวกใหผเรยนไดพฒนาเตมตามศกยภาพ โดยใชรปแบบการจดกจกรรมในการจดการเรยนรท;สงเสรมตอการเรยนร การจดการเรยนรใหกบผเรยนในยคปจจบน ผ สอนจงควรต องวเคราะห ตนเองและองค กรว า การจด การศกษาท;ควรจะเป นในป จจบนเพ;อสร างอนาคตนCนควรเปนอย างไร โดยต องเปล;ยนแปลงพฤตกรรมจากไม ร เป นร จากทาไม เป นกทาเป น จากไม มเจตคตกมเจตคต ดงนCนกระบวนการจดการศกษาต องเป นในลกษณะของ Active learning คอการเปล;ยนวธการสอนแบบเดม ๆ เป น การสอนท;เป ดโอกาสให ผ เรยนได แสวงหาความร กระต นให เกดความใฝ ร ร จกคด วเคราะห วพากษ วจารณ และแก ไขป ญหาได โดยเน นผ เรยนเป น ศนย กลาง (Student Center) การใฝ ร เกดจากการเรยนร หรอประสบการณ ท;มได ตดตวมาแต กาเนด ผ เรยน ย อมมความร สก และความคดเหนเก;ยวกบส;งท;ได เรยนร นCน ผ ท;ใฝ ร จะแสดงออกถงความกระตอรอร นในการแสวงหาความร อย างสม;าเสมอ การใฝ ร เป นส;งท;สลบซบซ อน เน;องจากการใฝ รเกดขCนอยกบป จจยหลายประการ เช น การรบรต อการจดการเรยนการสอนของคร สตป ญญาของผ เรยน สภาพเศรษฐกจของครอบครว ตวแบบท;จะให เรยนร ความพร อมของผ เรยน เจตคตต อผ สอนเนCอหาท;เรยน สภาพแวดล อมทCงในชCนเรยนและท;บ าน (บญชต มณโชต,2540: 2) โดยมพฤตกรรมต าง ๆ เช น การซกถาม การแสดงความคดเหน การชอบอ าน หนงสอ การฟ ง การถาม การอ าน การคด การเขยน การทดลอง/การปฏบต การใช คาถาม การส บ ส อ บ ก า รค นค ว า ก า รท ดล อ ง ก า รแ ส ดง ค วา ม ก ระ ตอ ร อร น ขณ ะ ส นท นา (ก ร ม วช า ก า ร
2
กระทรวงศกษาธการ, 2539 ) การใฝ ร เป นคณสมบตข อ หน;งของนกวทยาศาสตร ซ; งความใฝ ร เรยกว า ฉนทะ เป นการอยากร ความจรง โดยบคคลนCนมความใฝ ปรารถนาท;จะเข าถงป ญญาจรง ๆ (พระธรรมป ฎก, 2542) จากประสบการณท;ไดทาการสอนนกศกษาสาขาการศกษา ชCนปท; 3 และ 4 ในรายวชา 1132101 นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ไดพบวาบรรยากาศในการจดการเรยนรไมสงเสรมใหผ เ รยนเกดเรยนในลกษณะของการเรยนโดยเนนการเสาะแสวงหาความรดวยตนเอง โดยการจดประสบการณการเรยนรจะเนนการบรรยายประกอบการใชเอกสารประกอบการสอนและส;อประกอบการเรยนการสอน ซ; งนกศกษาจะขาดการมสวนรวมหรอปฏสมพนธในกระบวนการเรยนการสอน ซ; งมการแสดงพฤตกรรมการเรยนรท;ไมเอCอประโยชนตอการจดการศกษาและสภาพการจดการเรยนสอนท;ควรจะเปน อาทการคยกน น;งเหมอลอย จดบนทกส;งท;ผสอนบรรยายอยางเดยวโดยปราศจากการซกถาม หรอการแสดงปฏกรยาตอบสนองตอการหรอการแสดงความคดเหนในขณะท;สอน การขาดความรบผดในงานท;ไดรบมอบหมาย รวมทCงเกดการเบ;อหนายการเรยนดงเหนไดจากขาดเรยนบอย และมาเรยนสาย ขาพเจาจงไดศกษาเอกสารตารา บทความ งานวจยเก;ยวกบแนวทางการจดประสบการณการเรยนรท;เอCอและสงเสรมใหผเรยนมความกระตอรอรนตอการเรยน เพ;อนามาพฒนาการจดการเรยนรในชCนเรยน และเหนวาวธการจดการเรยนแบบใฝรเปน เปนกระบวนการจดการเรยนการสอนท;เปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนรวมโดยตรงในกจกรรมการเรยนรไดพฒนาการเรยนรตามศกยภาพความตองการ ความสนใจและความถนดของแตละบคคล โดยไดคดเอง ทาเอง ลงมอปฏบต ไดมโอกาสสรางความรดวยตนเองโดยผานกระบวนการแลกเปล;ยนเรยนร อกทCงไดมโอกาสประยกตใชความรอยางมประสทธภาพ จงสนใจท;จะศกษาวธการจดการเรยนรแบบไฝรดวยวธการเรยนแบบรวมมอและการใชแผนผงความคด เพ;อพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน ในรายวชา 1032101 นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา สาหรบนกศกษาคณะครศาสตรระดบปรญญาตร มหาวทยาลยวทยาลยราชภฏนครสวรรค อนจะสงผลใหการผลตบณฑตของมหาวทยาลย มคณภาพและเปนไปตามคณลกษณะบณฑตท;พงประสงคตอไป
แนวคด/หลกการจดการเรยนรเพ�อการเรยนการสอนท�เนนผเรยนเปนสาคญดวยกระบวนการเรยนร
แบบใฝเรยนท;นามาใช 1. การมสวนรวม (participation) อยางต;นตว (active) ของผเรยน 2. การมปฏสมพนธ (interaction) และรวมมอรวมใจ (co-operation) ในการแลกเปล;ยนเรยนร (share and learning) 3. การทากจกรรมเพ;อพฒนาทCงสมองซกซายและขวา หรอพฒนาพหปญญา (multiple intelligences) 4. การคด (thinking) ซ; งกระตนดวยการถาม (inquiry) 5. การนาความรไปใชและประยกตใช (application) ผลการดาเนนการ
จากผลการศกษาการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญดวยกระบวนการเรยนรแบบใฝเรยน(Active Learning) โดยเนนใหผเรยนมการเรยนรดวยการปฏบตระหวางการเรยน เชน ใชวธสอนแบบ
3
บรรยาย อภปราย แลวใหผ เรยนมการสรปบนทกความรในWebBlog หรอสรปเปนแผนท;ความคด(Mindmap)การสอนโดยการแบงกลมทางาน และศกษาคนควารายงาน ใชการสอนแบบสาธต เชน สาธตการใชงานโปรแกรม ตาง ๆ การใหผเรยนเรยนรผานเครอขายคอมพวเตอร การจดการเรยนรแบบใฝรดวยเทคนคการเรยนรแบบรวมมอ เชน การอภปรายเปนค , การคดเด;ยว คดค รวมกนคด , การทาเปนกลม ทาเปนคและทาคนเดยว การเรยนรโดยการฝกปฏบต (Practice) เชน ฝกปฏบตการออกแบบ สราง พฒนาบทเรยน พบวา 1. การจดการเรยนการสอนท;เนนผเรยนเปนสาคญดวยกระบวนการเรยนรแบบใฝเรยน เปนกจกรรมท;ผเรยนเปนผกระทาหรอปฏบตดวยตนเอง ดวยความกระตอรอรน เชน ไดคดคนควา ทดลอง รายงาน ทาโครงการสมภาษณแกปญหาฯลฯ โดยใชประสาทสมผสตางๆ ทาใหเกดการเรยนรดวยตนเองอยางแทจรง ผสอนมหนาท;ในการเตรยมการจดบรรยากาศและสภาพแวดลอมทางการเรยนร และจดส;อส; งเราใหการเสรมแรง ใหคาปรกษาและสรปสาระการเรยนรรวมกนกบผเรยน 2. การจดการเรยนการสอนท;เนนผเรยนเปนสาคญดวยกระบวนการเรยนรแบบใฝเรยน เปนกจกรรมท;ผเรยนไดคนพบสาระสาคญหรอองคการความรใหมดวยตนเองอนเกดจากการไดศกษาคนควา ทดลอง แลกเปล;ยนเรยนรและลงมอปฏบตจรง ทาใหผเรยนรกการอาน รกการศกษาคนควา เกดทกษะในการแสวงหาความร เหนความสาคญของการเรยนรซงนาไปสการเปนบคคลแหงการเรยนร ทพ;งประสงค 3. การจดการเรยนการสอนท;เนนผเรยนเปนสาคญดวยกระบวนการเรยนรแบบใฝเรยน เปนกจกรรมท;ผเรยนไดเรยนรจากแหลงเรยนรตาง ๆ ท;หลากหลายทC งบคคลและเคร; องมอทCงในหองเรยนและนอกหองเรยน ผเรยนไดสมผสและสมพนธกบส;งแวดลอมทCงท;เปนคน (เชน ชมชน ครอบครวองคกรตาง ๆ) ธรรมชาตและเทคโนโลยตามหลกการทวา การเรยนรเกดขCนไดทกท;ทกเวลาและทกสถานการณ 4. การจดการเรยนการสอนท;เนนผเรยนเปนสาคญดวยกระบวนการเรยนรแบบใฝเรยน เปนกจกรรมท;ผเรยนมสวนรวมในการวางแผนกาหนดงานวางเปาหมายรวมกน และมโอกาสเลอกท;จะทางานหรอศกษาคนควาในเร; องท;ตรงกบความถนดความสามารถ ความสนใจของตนเองทาใหผเรยนเรยนดวยความกระตอรอรน มองเหนคณคาของส;งท;เรยน สามารถประยกตความร และนาไปใชประโยชนในชวตจรง เอกสารอางอง
กรมวชาการ. การสงเคราะหงานวจยเก;ยวกบรปแบบการจดการเรยนรท;เนนผเรยนเปนสาคญ. กรงเทพมหานคร : ครสภา, 2544. บญญต ชานาญกจ. เอกสารประกอบการฝกอบรม active learning เพ;อจดการเรยนการสอนแบบใฝร ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2551 มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค. อดสาเนา. บญชต มณโชต. ความสมพนธ ระหว างการจดการเรยนการสอนแบบมส วนร วมกบพฤตกรรมการใฝ รของ นกศกษาพยาบาล. ปรญญานพนธ พยาบาลศาสตร มหาบณฑต. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยมหดล, 2540.
พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต). จฬาลงกรณ ราชวทยาลย, 2542.
การจดการเรยนการสอนท;
4
พทธธรรม เลมท; 4, ฉบบปรบปรงและขยายความ
ภาพกจกรรม
ยนการสอนท;เนนผเรยนเปนสาคญดวยกระบวนการเรยนรแบบใฝเรยน
ฉบบปรบปรงและขยายความ. โรงพมพมหา
ดวยกระบวนการเรยนรแบบใฝเรยน
