ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดจากแบคทเรยทมประโยชน Pseudomonas fluorescens ในการยบยงโรคขอบใบแหงของขาว

โดย

นายพนศกด จตสวาง

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการเกษตรอนทรย)

สาขาวชาการจดการเกษตรอนทรย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดจากแบคทเรยทมประโยชน Pseudomonas fluorescens ในการยบยงโรคขอบใบแหงของขาว

โดย

นายพนศกด จตสวาง

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการเกษตรอนทรย)

สาขาวชาการจดการเกษตรอนทรย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

EFFECT OF BENEFICIAL BACTERIUM PSEUDOMONAS FLUORESCENS POLYSACCHARIDES APPLICATION TO INHIBIT

BACTERIAL LEAF BLIGHT OF RICE

BY

MR. PHANSAK CHITSAWHANG

A THESIS SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF

MASTER OF SCIENCE (ORGANIC FARMING MANAGEMENT) DEPARTMENT OF ORGANIC FARMING MANAGEMENT

FACULTY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2015 COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

(1)

หวขอวทยานพนธ ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดจากแบคทเรยทมประโยชน Pseudomonas fluorescens ในการยบยงโรคขอบใบแหงของขาว

ชอผเขยน นายพนศกด จตสวาง ชอปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการเกษตรอนทรย) สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย สาขาวชาการจดการเกษตรอนทรย

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม

ผชวยศาสตราจารย ดร.ดสต อธนวฒน ผชวยศาสตราจารย ดร.ชนญ ผลประไพ อาจารย ดร.วลาวรรณ เชอบญ

ปการศกษา 2559

บทคดยอ

สารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ไดแก 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm สกดมาจาก Pseudomonas fluorescens ถกน ามาประเมนประสทธภาพในการสงเสรมการเจรญเตบโตของขาวพนธเลบนกและควบคมโรคขอบใบแหง ในสภาพเรอนปลกพชทดลองและสภาพแปลงนาของเกษตรกร พบวา สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200 และ 300 ppm มประสทธภาพสงเสรมการเจรญเตบโตของตนขาวอาย 14 วน ไดแก ความสง; ความยาวราก; จ านวนราก; น าหนกสด; และน าหนกแหง แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=0.05) เทากบ 14.58, 14.12 และ 12.36 เซนตเมตร; 9.65, 9.37 และ 9.87 เซนตเมตร; 16.10, 16.13 และ 15.69 ราก; 8.28, 8.35 และ 8.24 กรม/ตน; และ 3.23, 3.12 และ 2.87 กรม/ตน ตามล าดบ ขณะทการใชสารเคม ตนขาวมความสง; ความยาวราก; จ านวนราก; น าหนกสด; และน าหนกแหง เทากบ 8.44 - 9.12 เซนตเมตร; 6.10 - 6.12 เซนตเมตร; 11.32 – 11.43 ราก; 6.11 – 6.12 กรม/ตน และ 1.23 – 1.34 กรม/ตน ตามล าดบ ผลการทดลองนสนบสนนโดยการตรวจพบการสะสมสงสดของ indole-3-acetic acid ในตนขาวทผานการคลกเมลดดวยสารพอลแซคคาไรด เทากบ 11.49 – 14.21 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด ยงไปกวานน สารพอลแซคคาไรดทกความเขมขน สามารถยบย งเชอ Xanthomonas oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบเหง โดยแสดงบรเวณยบยง เทากบ 7.55 – 12.75 มลลเมตร ลดการสราง biofilm เทากบ 46.67 – 60.63 เปอรเซนต และลดความรนแรงโรค

(2)

ขอบใบแหงไดเทากบ 83.13 - 85.21 เปอรเซนต เมอเปรยบเทยบกบกรรมวธทมการใชสารเคม ผลการทดลองนสนบสนนโดยการตรวจพบการสะสมสงสดของ salicylic acid เทากบ 0.75 – 0.876 มลลกรม/กรมน าหนกสด หลงการพนตนขาวดวยสารพอลแซคคาไรดภายใน 1 วน ผลการทดลองในสภาพแปลงนาของเกษตรกร พบวา สารพอลแซคคาไรดทกความเขมขน ท าใหตนขาวอาย 70 -100 วน มความสงไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=005) กบกรรมวธดงเดมของเกษตรกรและกรรมวธทไมเตมสาร แตสงผลใหตนขาวมการแตกกอเพมขน ความรนแรงโรคขอบใบแหงลดลง จ านวนเมลดเสยลดลง จ านวนเมลดเพมขน และน าหนกเมลด 1,000 เมลด เพมขน แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=005) การศกษาทดลองครงนบงชใหเหนวา สารพอลแซคคาไรดทสกดมาจาก Pseudomonas fluorescens มประสทธภาพในการสงเสรมการเจรญเตบโตของตนขาว และควบคมโรคขอบใบแหงไดดดงเชนวตถประสงคทตงไว

ค าส าคญ: จลนทรยปฏปกษ, แบคทเรยสงเสรมการเจรญเตบโตพช, การควบคมโดยชววธ, ขอบใบแหง

(3)

Thesis Title EFFECT OF BENEFICIAL BACTERIUM PSEUDOMONAS FLUORESCENS POLYSACCHARIDES APPLICATION TO INHIBIT BACTERIAL LEAF BLIGHT OF RICE

Author Mr. Phansak Chitsawhang Degree Master of Science (Organic Farming Management) Department/Faculty/University Department of Organic Farming Management

Faculty of Science and Technology Thammasat University

Thesis Advisor Thesis Co-Advisor

Assistant Professor Dr. Dusit Athinuwat Assistant Professor Dr. Chanan Phonprapai Dr. Wilawan Chuaboon

Academic Years 2015

ABSTRACT

Polysaccharide various concentrations of 100, 200, 300, 500 and 1,000 ppm extracted from Pseudomonas fluorescens was evaluated to enhance growth of rice plant cv. Leb Nok and bacterial leaf blight control under greenhouse and paddy field conditions. Polysaccharide 100, 200 and 300 ppm showed significantly highest enhance rice plant growth at 14 days after planting including plant height; root length; number of root; fresh weight; and dry weight (p=0.05) under greenhouse conditions with 14.58, 14.12 and 12.36 cm; 9.65, 9.37 and 9.87 cm; 16.10, 16.13 and 15.69 roots; 8.28, 8.35 and 8.24 g/plant; and 3.23, 3.12 and 2.87 g/plant, respectively. In contrast, chemical controls showed plant height; root length; number of root; fresh weight; and dry weight with 8.44 - 9.12 cm; 6.10 - 6.12 cm; 11.32 – 11.43 roots; 6.11 – 6.12 g/plant; and 1.23 – 1.34 g/plant, respectively. This phenomenon explained by significantly highest indole-3-acetic acid accumulated with 11.49 – 14.21 µg/mg fresh weight after polysaccharide seed treated. Moreover, all concentrations of polysaccharide showed Xanthomonas oryzae pv. oryzae, the causal agent of

(4)

bacterial leaf blight was inhibited with 7.55 – 12.75 mm in diameter of clear zone, 46.67 – 60.63% biofilm formation reduction, and 83.13 - 85.21% reduction of bacterial leaf blight on rice plant when compared with chemical controls. This phenomenon explained by significantly highest salicylic acid accumulated with 0.75 – 0.876 mg/g fresh weight after 1 day foliar sprayed with the polysaccharide. Under paddy field conditions, all concentrations of the polysaccharide showed non-significantly of rice plant height at 70 – 100 days old, but showed significantly of the tiller numbers, bacterial leaf blight severity, damaged seeds, quality seeds, total seeds and 1,000 seeds weight when compared with conventional and non-treated treatments. This study indicated that the polysaccharide extracted from Pseudomonas fluorescens had the potent to enhance rice plant growth and bacterial leaf blight control as the objective of this study.

Keywords: antagonistic microorganism, plant growth promoting bacteria, biocontrol, bacterial leaf blight

(5)

กตตกรรมประกาศ

ขอขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร .ดสต อธนวฒน อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลกทกรณาใหความร ค าแนะน าทางดานวชาการ แนวคดในการท างานวจย และขอกราบขอบพระคณผชวยศาสตราจารย ดร.ชนญ ผลประไพ และอาจารย ดร.วลาวรรณ เชอบญ กรรมการและอาจารยทปรกษาวทยานพนธ รวมทง ผชวยศาสตราจารย ดร.ศรเมฆ ชาวโพงพาง ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ และผชวยศาสตราจารย ดร.ปารยา ณ นคร กรรมการสอบวทยานพนธ ทใหค าปรกษาแนะน า ตลอดจนการตรวจสอบแกไขวทยานพนธฉบบนจนส าเรจสมบรณ

ขอขอบคณพ ๆ เพอน ๆ และนอง ๆ ชาวเกษตรอนทรย ทกคนทเปนก าลงใจในการเรยนและการท าวจยมาโดยตลอด

ทายนประโยชนอนพงมจากวทยานพนธฉบบน ขอมอบแดครอบครวตลอดจนคร อาจารยทกทานทไดอบรมสงสอนใหความรมาจวบจนปจจบน

นายพนศกด จตสวาง

(6)

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย (1) บทคดยอภาษาองกฤษ (3)

กตตกรรมประกาศ (5)

สารบญตาราง (9)

สารบญภาพ (10)

รายการสญลกษณและค ายอ (12)

บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงค 2 1.3 สมมตฐาน 2 1.4 ขอบเขตการวจย 2 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ 4

2.1 ขาว 4 2.1.1 ลกษณะทวไปของขาว 4

2.2 โรคขอบใบแหง 4 2.2.1 ความส าคญของโรคขอบใบแหง 4 2.2.2 สาเหตโรคขอบใบแหง 5 2.2.3 อาการโรคขอบใบแหง 5

(7)

สารบญ (ตอ) หนา

2.2.3 การควบคมโรคขอบใบแหง 6 2.3 การควบคมโรคพชโดยชววธ 6

2.3.1 จลนทรยปฏปกษ 8 2.3.2 กลไกการท างานของจลนทรยทมประโยชนตอพช 8

2.4 เอกโซพอลแซคคาไรด 10

บทท 3 วธการวจย 14

3.1 การแยกเชอ Xanthomonas oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง 12 3.2 ทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในสภาพหองปฏบตการ 13

3.2.1 สกดสารพอลแซคคาไรดจาก Pseudomonas fluorescens 13 3.2.2 ทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการยบยงเชอสาเหต 14 โรคขอบใบแหง 3.2.3 ทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการยบยงการสราง 14 biofilm ของเชอ X. oryzae pv. oryzae

3.3 ทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการสงเสรมการเจรญ 15 เตบโตตนขาวและควบคมโรคขอบใบแหงในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

3.3.1 วางแผนการทดลอง 15 3.3.2 วเคราะห indole-3-acetic acid (IAA) 16 3.3.3 วเคราะห salicylic acid (SA) 16

3.4 ทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการสงเสรมการเจรญ 16 เตบโตตนขาวและควบคมโรคขอบใบแหงในสภาพแปลงนาของเกษตรกร

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล

4.1 ผลการแยกเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง 18

4.2 ผลการทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในสภาพหองปฏบตการ 19

(8)

สารบญ (ตอ) หนา

4.2.1 ผลการทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการยบยงเชอ 19สาเหตโรคขอบใบแหง

4.4.2 ผลการทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการยบยง 20 การสราง biofilm ของเชอ X. oryzae pv. oryzae

4.3 ผลการทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการสงเสรม 22 การเจรญเตบโตตนขาวและควบคมโรคขอบใบแหงในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

4.3.1 ผลการสงเสรมการเจรญเตบโตตนขาวและควบคมโรคขอบใบแหง 22 4.3.2 ผลการวเคราะห indole-3-acetic acid (IAA) 26 4.3.3 ผลการวเคราะห salicylic acid (SA) 29

4.4 ผลการทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการสงเสรมการเจรญ 31 เตบโตตนขาวและควบคมโรคในสภาพแปลงนาของเกษตรกร

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 36 รายการอางอง 37 ประวตผเขยน 48

(9)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

4.1 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas 31 fluorescens ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานความสงตนของตนขาวเลบนก ในนาขาวของเกษตกร 4.2 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดของ Pseudomonas fluorescens 32 ความเขมขนตาง ๆ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานการแตกกอ ของตนขาวเลบในนาขาวของเกษตกร 4.3 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas 34 fluorescens ในการควบคมโรคขอบใบแหงของตนขาวเลบนก ในแปลงปลกขาวของเกษตรกร 4.4 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas 35 fluorescens ตอปรมาณผลผลตขาวคณภาพ

(10)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

4.1 อาการขอบใบแหงทส ารวจพบบนใน อ. แมลานอย จ. แมฮองสอน (ก) 18 และแถบดเอนเอเปาหมายขนาด 495 bp ทพบในเชอ Xanthomonas oryzae

pv. oryzae สายพนธเปาหมายและสายพนธอางอง (ข) 4.2 ประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 20

1,000 ppm ของแบคทเรยทมประโยชน Pseudomonas fluorescens ในการ ยบยงการเจรญของเชอ Xanthomonas oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง ดวยเทคนค agar diffusion เปรยบเทยบกบเซลลสด P. fluorescens ความเขมขน 1X108 cfu/ml น ากลนนงฆาเชอ สารเคม bacbicure ความเขมขน 0.1 เปอรเซนต และสารปฏชวนะ kanamycin ความเขมขน 50 มลลกรม/ลตร 4.3 ประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 21 1,000 ppm ของแบคทเรยทมประโยชน Pseudomonas fluorescens ในการ ยบยงการสราง biofilm ของเชอ Xanthomonas oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง เปรยบเทยบกบปรมาณ biofilm ของเชอสาเหตโรคขอบใบแหง ในอาหาร nutrient glucose broth 4.4 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens 23 เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานความสงของ ตนกลาขาวเลบนก อาย 14 วน ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง 4.5 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens 24 เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานความยาวราก ของตนกลาขาวเลบนก อาย 14 วน ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง 4.6 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens 24

เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานจ านวนรากของ ตนกลาขาวเลบนก อาย 14 วน ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

(11)

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา

4.7 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas 25 fluorescens เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens s สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการสงเสรมการเจรญเตบโต ดานน าหนกสดของตนกลาขาวเลบนก อาย 14 วน ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง 4.8 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens 25 เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานน าหนกแหง ของตนกลาขาวเลบนก อาย 14 วน ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

4.9 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens 26 เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการควบคมโรคขอบใบแหงของขาวเลบนก ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง 4.10 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens 28

เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ Kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการชกน าใหตนขาวสะสม indole-3-acetic acid เพอสงเสรมการเจรญเตบโตตนขาวเลบนกในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

4.11 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens 30 เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการชกน าใหตนขาวสะสม salicylic acid และ ตานทานตอการเขาท าลายของเชอแบคทเรย Xanthomonas oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

(12)

รายการสญลกษณและค ายอ

สญลกษณ/ค ายอ ค าเตม/ค าจ ากดความ Cfu/ml CRD DMRT EPS IAA NGB NGA O.D. RCBD SA SP007s Xoo

Colony forming units per milliliter Completely randomized design Duncan’s new multiple range tests Exopolysaccharide Indole-3-acetic acid Nutrient glucose broth Nutrient glucose agar Optical density Randomized complete block design Salicylic acid Pseudomonas fluorescens SP007s Xanthomonas oryzae pv. oryzae

1

บทท1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ขาวเปนพชทมความส าคญเปนอนดบ 3 ของโลก รองจากขาวสาลและขาวโพด ส าหรบ

ในประเทศไทยขาวถอวาเปนพชเศรษฐกจทมความส าคญเปนอนดบ 1 ทงการบรโภคภายในประเทศและการสงออก แตระบบการผลตขาวในปจจบนมงเนนการปลกขาวพนธทใหผลผลตมากและเปนทตองการของโรงสและตลาดในปจจบน จงละเลยพนธขาวทองถน ท าใหสญเสยความหลากหลายของพนธกรรมขาว และกลายเปนระบบการปลกพชเชงเดยวมากขน รวมทงระบบการปลกขาวในแปลงขนาดใหญยงจ าเปนตองใชสารเคมและปยเคมเปนหลก ดวยเหตผลทกลาวมาขางตนนจะสงผลใหศตรพช (โรคพช แมลงศตรพช และวชพช) ระบาดรนแรงมากขน อกทงจะสงผลใหศตรพชดงกลาวดอตอสารเคม โดยเฉพาะขาวพนธทองถนทมรสชาต อรอย และนม ไดแก ขาวเลบ ขาวเหลองใหญ และขาวหรง เปนตน ทมกออนแอตอการเขาท าลายของเชอสาเหตโรคพช โดยเฉพาะเชอแบคทเรย Xanthomonas oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง หากสภาพแวดลอมเหมาะสมจะสงผลท าใหผลผลตขาวเสยหายถง 80% (พากเพยร และคณะ, 2552) ท าใหเกษตรกรก าลงจะเลกปลกขาวพนธทองถนและหนมาปลกขาวลกผสมทใหผลผลตมากกวาแทน ดงนนเพอใหเกษตรกรหนมาปลกขาวพนธทองถนรวมกบการใชหลกการเกษตรยงยนทใชปจจยการผลตนอย (low-input sustainable agriculture, LISA) โดยเฉพาะการควบคมโรคพชโดยชววธ ซงมรายงานวา เชอปฏปกษ Pseudomonas fluorescens ผลตสารทตยภมทมประสทธภาพในการกระตนใหพชเศรษฐกจหลาย

ชนดผลตสารตางๆ ในระบบภมตานทาน ไดแก salicylic acid, jasmonic acid, β-1,3-glucanase, peroxidase, phenolics, guaiacol peroxidase และ glucosinolate ทใชยบยงการเขาท าลายโรคหลายชนด ไดแก โรคเนาเละของพชผกตระกลกะหล า (ท เกดจาก เชอแบคทเรย Erwinia carotovora subsp. carotovora) โรคขอบใบทองของพชผกตระกลกะหล า (เชอแบคทเรย Xanthomonas campestris pv. campestris) รวมทงโรคขาวทส าคญ ไดแก เมลดดาง (เชอรา Curvularia lunata, Cercospora oryzae, Bipolaris oryzae, Fusarium semitectum, Alternaria padwickii และ Sarocladium oryzae) ขอบใบแหง (เชอแบคทเรย X. oryzae pv. oryzae) และใบขดโปรงแสง (เชอแบคทเรย X. oryzae pv. oryzicola) เปนตน (นลนา และสดฤด, 2552; Prathuangwong et al., 2005; 2013; Buensanteai et al., 2008; 2012; Athinuwat et al., 2014;) แตยงไมมการศกษารายละเอยดถงประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรดของเชอปฏปกษ

2

P. fluorescens ในการยบยงเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหงเชนเดยวกบผลการศกษาวจยในพชอนๆ ทผานมา กจะสามารถลดขอจ ากดของการใชเชอปฏปกษ ซงไดแก อายและปรมาณเชอปฏปกษทเหมาะสม การเพมปรมาณและการเกบรกษา ตลอดจนการสภาพแวดลอมทเหมาะสม เปนตน ทจะสงผลตอประสทธภาพในการควบคมการระบาดของโรคขอบใบแหงทจะท าอนตรายตอขาวพนธทองถนไดเปนอยางด องคความรทไดจากประเดนนจะสามารถน าไปศกษาตอยอดและก าหนดระดบความเขมขนต าสด (minimum inhibition concentration, MIC) และ/หรอความถของการใชสารพอลแซคคาไรด ทมประสทธภาพในการควบคมโรคขอบใบแหง อนจะส งผลท าใหเกษตรกรหนมาปลกขาวพนธทองถนมากขน ลดปรมาณการใชสารเคมและปยเคม รกษาสงแวดลอมและอนรกษพนธขาวทองถนถงชวลกชวหลานจนสความยงยนของภาคการเกษตรไทยตอไป

1.2 วตถประสงค

1.2.1 ศกษาผลของการใชสารพอลแซคคาไรดของแบคทเรยทมประโยชน

Pseudomonas fluorescens ในการยบยงเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหงบนขาวเลบนก

1.2.2 ศกษาอตราการใชสารพอลแซคคาไรดของแบคทเรยทมประโยชน P. fluorescens ทมประสทธภาพในการควบคมโรคขอบใบแหงบนขาวเลบนก 1.3 สมมตฐาน

แบคทเรยทมประโยชน P. fluorescens มประสทธภาพในการยบยงการเจรญของเชอ

X. oryzae pv. oryzae และควบคมโรคขอบใบแหง ดงนนสารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens จงนาจะมประสทธภาพในการยบยงการเจรญของเชอ X. oryzae pv. oryzae และควบคมโรคขอบใบแหงไดเชนเดยวกบการใชเชอสด 1.4 ขอบเขตการวจย

แยกเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง พรอมทงทดสอบประสทธภาพ

และอตราการใชสารพอลแซคคาไรดของแบคทเรยทมประโยชน P. fluorescens ในการยบยงเชอ X.

3

oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหงบนขาวเลบนก ทงในสภาพหองปฏบตการ เรอนปลกพชทดลอง แปลงนาของเกษตรกร อ. แมลานอย จ. แมฮองสอน

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.5.1 ประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรดของแบคทเรยทมประโยชน P.

fluorescens ในการยบยงเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง 1.5.2 ทราบอตราการใชสารพอลแซคคาไรดของแบคทเรยทมประโยชน P.

fluorescens ทสามารถควบคมโรคขอบใบแหงไดอยางมประสทธภาพ

4

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

2.1 ขาว

2.1.1 ลกษณะทวไปของขาว

ขาวจดอยในวงศ Gramineae (Poaceae) ในสกล Oryza (Chang, 1972) ซงในสกลนมทงหมด 23 ชนด จดเปนขาวปา (wild rice) 21 ชนด มเพยง 2 ชนด ทจดเปนขาวปลก (cultivate rice) ซงไดแก O. sativa ปลกในพนทปลกทว ๆไป และ O. glaberrima ปลกเฉพาะในแถบแอฟรกาตะวนตกเปนสวนใหญ ขาวเปนพชลมลกมอายแคปเดยว (annual) เปนพชใบเลยงเดยว รากเปนระบบรากฝอย สามารถเจรญเตบโตไดดทงในเขตรอน (tropical zone) ซงเปนเขตมรสม และในเขตอบอน (temperate zone) อณหภมเฉลยทเหมาะสมส าหรบการปลกขาวตลอดฤดการเพาะปลกคอ 21 ถง 35 องศาเซลเซยส โดยสามารถพบขาวปาเจรญในสภาพธรรมชาตหรอมการปลกขาวตงแตเสนรง 53 องศาเหนอ ไปจนถงเสนรง 35 องศาใต แมแตในระดบทอยสงกวาระดบน าทะเลปานกลาง 1,800 เมตร (บญหงษ, 2553) ขาวขนไดในดนตงแตดนทรายจนถงดนเหนยว แตดนเหนยวจะขนไดดกวาเพราะเกบรกษาน าไวไดมากกวา ความเปนกรดเปนดางของดนทเหมาะสมอยระหวาง pH 5.5-6.5 ไมชอบกรดจด (pH < 4.0) และดางจด (pH > 7.0) ไนโตรเจนเปนธาตอาหารทขาวตองการมากทสดซงจะมอทธพลตอปรมาณผลผลต ในสภาพน าขง ขาวดดใชไนโตรเจนในรปแอมโมเนยม (NH4

+ -N) และอาจดดใชในรปไนเตรต (NO3

- -N) บางในขณะทน าถกระบายออกจนแหงหรอเกอบแหง นอกจากนกมธาตฟอสฟอรสและโพแทสเซยมทขาวตองการส าหรบการเจรญเตบโตตามปกต ในการผลตขาวจงตองค านงถงความพอเพยงของธาตอาหารในดน ซงทส าคญทสดคอ ธาตหลกทง 3 ธาต ทกลาวมาขางตน (กรมวชาการเกษตร, 2543)

2.2 โรคขอบใบแหง

2.2.1 ความส าคญของโรคขอบใบแหง โรคขอบใบแหงของขาว เปนโรคทมความส าคญทางเศรษฐกจโรคหนง ซงเมอ

เกดการระบาดของโรคนแลว จะท าใหผลผลตขาวลดลงมากกวา 80% โดยเฉพาะบนพนธขาวพนเมอง หรอพนธขาวทมคณภาพด เพอการสงออกไปยงตางประเทศ ซงไมมความตานทานตอโรคน เชน ขาวพนธขาวดอกมะล 105 และกข15 โดยเฉพาะความเสยหายทเกดจากโรคนในจงหวดทางภาค

5

ตะวนออกเฉยงเหนอ ซงเปนแหลงใหญและเปนพนทส าคญในการผลตขาวพนธขาวดอกมะล 105 เพอการสงออก ซงมกจะประสบปญหาจากการท าลายทเกดจากโรคขอบใบแหง หลงจากเกดน าทวมจะมการระบาดของโรคนอยางรนแรงอยเปนประจ า นอกจากนแลวในชวงระยะเวลา 2-3 ปทผานมา มกจะพบวาเกดมการระบาดของโรคนอยางกวางขวางและรนแรง มพนทนบหมนไร ในจงหวดทางภาคกลางและภาคเหนอตอนลาง ในขาวพนธพษณโลก2 และชยนาท1 ซงเปนพนธทเกษตรกรนยมปลก เนองจากเปนพนธทใหผลผลตสง คณภาพด ตานทานตอการเขาท าลายของเพลยกระโดดสน าตาล จงท าใหเกษตรกรนยมการปลกขาวพนธดงกลาวกนอยางกวางขวาง (พากเพยร และคณะ , 2552)

2.2.2 สาเหตโรคขอบใบแหง

โรคขอบใบแหงมสาเหตเกดจากเชอแบคทเรย Xanthomonas oryzae pv. oryzae จดอยใน Division Protophyta, Class Schizomycetes, Order Pseudomonadales, Family Pseudomonadaceae, Genus Xanthomonas Species oryzae (Specific approval and amendment, 2007) ลกษณะทางสณฐานวทยาของเชอจดเปนแบคทเรยแกรมลบ มลกษณะเปนทอนสนปลายมน มขนาดประมาณ 0.55-0.73 x 1.35-2.17 micrometers ม flagella 1 เสน ขนาดความกวางประมาณ 8.75 ไมครอน และความยาวประมาณ 30 ไมครอน (Ghasemie et al., 2008) โคโลนของเชอแบคทเรยเมอเจรญบนอาหาร nutrient agar จะมลกษณะกลมนน ผวเรยบ มเมอก สรางรงควตถสเหลอง ขอบเรยบเปนมนวาว และแบคทเรยจะสราง mucous สามารถละลายไดใน acetone

2.2.3 อาการโรคขอบใบแหง

ลกษณะโรคขอบใบแหง แผลจะเรมจากขอบใบขาวซงอยหางจากปลายใบประมาณ 5-6 เซนตเมตร ใบทเปนโรคครงแรกจะเกดเปนรอยแผลขดช า ตอมาเปนสเหลองสม แผลจะพฒนากลายเปนสน าตาลและขยายไปตามความกวางและความยาวของใบขาว ในสภาพความชนสง ทแผลจะมหยดน าสครมคลายยางสนขนาดเลกเทาหวเขมหมด แผลทเกดจากขอบใบบางครงจะขยายเขาไปขางในตามเสนใบ (veins) ท าใหขอบแผลเปนขอบลายหยก แผลนเมอนานเขาจะเปลยนเปนสขาวหรอเทา ขอบใบจะแหงและมวนตามความยาวใบ สเขยวจะเหลออยเฉพาะทกานกลางใบ (midrib) ถาเชอมปรมาณสงจะเขาท าลายทอน าทออาหาร ท าใหทอน าทออาหารอดตน ตนขาวจะเหยวเฉาและตายอยางรวดเรว ในระยะนบางทอาจสบสนกบตนขาวทถกท าลายโดยหนอนกอ (Ghasemie et al.,2008)

6

เชอสาเหตสามารถเขาท าลายตนขาวไดตงแตระยะกลาจนถงออกรวง ระยะทรนแรงทสดของโรคคอ ระยะกลาหรอปกด า โดยแบคทเรยจะเขาไปทางแผลทแมลงกดหรอดดกน แผลทเกดจากการเสยดสของใบขาวเมอถกลมพด และเขาทางชองเปดธรรมชาต เชน water pore และ hydrathode โรคนสามารถแพรระบาดไดกวางขวางถามสภาพแวดลอมทเหมาะสมคอ อณหภม 28-35 องศาเซลเซยส ความชนสง ระดบน าสง การระบายน าไมด ฝนตกพร า มลมพดแรง เพราะจะท าใหเกดบาดแผลทใบซงเปนชองทางใหเชอเขาท าลาย ท าใหเชอระบาดอยางรวดเรวจากตนสตน จากแปลงสแปลง และโดยการไหลไปกบน า (กรมวชาการเกษตร, 2543)

2.2.4 การควบคมโรคขอบใบแหง

การควบคมโรคขอบใบแหงของขาวตามค าแนะน าของกรมวชาการเกษตรคอ การใชขาวพนธตานทาน เชน กข5 กข7 กข23 เหลองประทว123 พทลง60 พษณโลก60-1 สนปาตอง1 สรนทร1 หรอการใชสารเคมปองกนก าจดโรคพชในเวลาทเหมาะสมตามค าแนะน าของนกวชาการ และไมใสปยไนโตรเจนมากเกนไปในดนทอดมสมบรณอยแลว ไมระบายน าในนาทเปนโรคลงในแปลงนาอน การจดการโรคโดยทวไปในประเทศไทยหรอประเทศอน ๆ อกหลายประเทศ เกษตรกรมกจะปองกนความเสยหายอนเกดจากโรคพชดวยการใชสารเคม เพราะเปนวธทสะดวกรวดเรว เหนผลทนใจ ประหยดเวลาและแรงงาน แตอยางไรกตามเมอมการใชสารเคมกนอยางกวางขวางไดกอใหเกดปญหาตาง ๆ ตดตามมา เชน สารเคมกอใหเกดอนตรายกบผใช สารเคมหลายชนดเกดการปนเปอนในสภาพแวดลอม กอใหเกดการระบาดใหมของโรคพชชนดเดม และการระบาดของโรคพชชนดใหม เนองจากสารเคมไปท าลายศตรธรรมชาตของเชอโรคพช สารเคมกอใหเกดปญหาเชอโรคตานทานตอสารเคมและสารเคมมราคาแพงท าใหตนทนการผลตพชผลทางการเกษตรสงขน ในปจจบนทางออกทดทางหนงในการควบคมโรคพชโดยชววธ

2.3 การควบคมโรคพชโดยชววธ

การควบคมโรคพชโดยชววธ (Biological control of plant disease) หมายถง การน าเชอจลนทรยปฏปกษ (antagonist) ชนดหนงหรอมากกวา ทมอยทวไปตามบรเวณผวพชสวนเหนอดน (Munk vald and Marois, 1993; Handelsman and Parke, 1989) บรเวณรากและดนรอบราก (Larkin et al., 1989) ทมความสามารถในการแขงขน (competition) ทางดานแหลงแรธาตอาหาร และแหลงทอยอาศย การเปนปรสต (parasite) รวมถงการผลตสารปฏชวนะ (antibiotics) ออกมายบยงการเจรญของเชอชนดอน (Campbell, 1989) ซงถอวาเปนกลไกทส าคญของจลนทรย

7

ปฏปกษมาใชในการควบคมโรคพชทดแทนการใชสารเคม (นพนธ ทวชย , 2546) ในปจจบนไดมการน าการควบคมโรคพชโดยชววธมาใชควบคมโรคทส าคญ ๆ ของขาว ซงกจกรรมการยบยงของเชอปฏปกษจะเปนไปในลกษณะของ epiphytic fitness โดยการด ารงชวตและเพมปรมาณประชากรอยางรวดเรว มประสทธภาพในการแขงขนแกงแยงทงทางดานอาหารและแหลงทอยอาศยไดด นอกจากนมรายงานความกาวหนาเกยวกบการใชจลนทรยปฏปกษในการควบคมโรคของพชหลายชนดในประเทศไทย ไดแก Paenibacillus sp. SW01/4 จากผวใบถวเหลอง Pseudomonas fluorescens SP007s และ Bacillus subtilis SP009s จากผวใบกะหล าดอก Serratia macescens Spt360 และ B. cereus Spt245 จากดนปา P. aeruginosa Spd155 จากเมลดสก B. licheniformis Spd20 จากเมลดงา และ Bacillus sp. (YP04, YP28, KP96 และ KP25) จากผวใบขาวโพด และ B. amyloliquefaciens KPS46 จากดนแปลงถวเหลอง (Prathuangwong et al., 2005) ซงแบคทเรยปฏปกษมประสทธภาพในการควบคมโรคใบจดนน แอนแทรคโนส ราน าคาง และโรคทระบบรากของถวเหลองและถวเหลองฝกสด และยงสามารถควบคมโรคเนาเละ ขอบใบทอง และใบจด Alternaria ของพชตระกลกะหล า และควบคมโรคส าคญของขาวโพด ซงเปนใบเลยงเดยว ไดแก โรคใบขดโปรงแสง โรคเหยว โรคใบไหมแผลใหญ โรคใบไหมแผลเลก และโรคล าตนเนา (นนทยา, 2551) นอกจากนแบคทเรยปฏปกษยงมประสทธภาพในการสงเสรมการเจรญเตบโตและชกน าความตานทานโรคส าคญของพชเศรษฐกจหลายชนดไดแก ถวเหลอง ถวเหลองฝกสด ขาว ขาวโพด งา สก กระถนเทพา หนาวว และพชตระกลกะหล า โดยการวเคราะหกจกรรมของเอนไซมทเกยวของกบกลไกการตานทานโรคของพช เชน phenylalanine ammonia lyase (PAL) peroxidase (POX)

และ β-1,3-glucanase แสดงใหเหนวาแบคทเรยปฏปกษมประโยชนคณาปการตอระบบการผลตพชเศรษฐกจหลายชนด จงเหมาะทจะน ามาปรบใชในการผลตพชตามแนวทางเกษตรยงยนเพอลดการใชสารปองกนก าจดศตรพชในระบบการผลตและเพมศกยภาพการผลตอยางยงยน

2.3.1 จลนทรยปฏปกษ

จลนทรยทใชในการจดการโรค คอ จลนทรยเมอใสใหพชแลว สามารถปองกนพชไมใหเกดความเสยหายเนองจากการท าลายของโรค เชน ยบยงการเจรญหรอฆาเชอสาเหตโรคพชได จงเรยกจลนทรยทมคณสมบตเชนนวา “จลนทรยปฏปกษ” ซงหมายถง จลนทรยทเปนศตรคตอส หรอตอตานเชอโรค จลนทรยทมลกษณะดเดนหลายชนดไมไดท าหนาทควบคมเชอโรคโดยทางตรงอยางเดยว (เชน ฆาหรอยบยงเชอโรค) แตยงสามารถสงเสรมและชวยพฒนาใหพชมการเจรญเตบโตสมบรณไดในหลายแนวทาง จงอาจเรยกอกชอหนงวา “จลนทรยสขภาพพช” ส าหรบการจดการหรอควบคมโรคคอการน าวธการและเทคนคตาง ๆ มาใชควบคมโรครวมกนอยางชาญฉลาด เพอการ

8

ควบคมโรคใหอยในระดบทไมกอใหเกดความเสยหาย หรอเกดความเสยหายเพยงเลกนอย ดงนนจลนทรยจงจดเปนอกเทคนคหนงทน ามาใชควบคมโรคพช โดยการคดวางแผนและมเปาประสงคเพอน าแตละวธและเทคนคมาใชควบคมโรค อาจเรยกวาการจดการโรคพช ความรความเขาใจเกยวกบจลนทรยทมประโยชนทเรยกวาจลนทรยจดการโรค หรอจลนทรยปฏปกษ หรอจลนทรยสขภาพพชในเรองตางๆ ตลอดจนเทคนคและวธการควบคมโรคพช จะน าไปสความส าเรจของการปลกพช เพอผลตอาหารคณภาพ (สดฤด และคณะ, 2552ก; 2552ข)

2.3.2 กลไกการท างานของจลนทรยทมประโยชนตอพช

จลนทรยปฏปกษมความสามารถอยางมหศจรรยทจะสงเสรมใหพชมสขภาพทด โดยการจดการโรคไดทงโดยทางตรงและทางออม ดวยกลไกการท างานดงตอไปน

1) การแขงขนโดยตรง เชอจลนทรยปฏปกษมความสามารถแขงขนกบเชอโรคพชเปาหมายในดานตางๆ เชน การใชธาตอาหาร อากาศ และการครอบครองพนทไดดกวาหรออาศยอยในบรเวณนนท าใหพชหรอแบคทเรยสาเหตโรคไมสามารถเจรญและขาดอาหาร และพนทครอบครอง และท าใหประชากรของเชอสาเหตโรคลดลง หรอมการเพมปรมาณในระดบทต ากวาเชอจลนทรยทมประโยชน การแขงขนทพบมากคอ การน าธาตอาหารหรอสารอาหารตางๆ ทมอยในดนหรอสภาพแวดลอมนนมาใช เชน เชอแบคทเรยปฏปกษ Pseudomomas fluorescens จะผลตสารไซเดอโรฟอรทชวยในการจบยดธาตเหลกในธรรมชาตไดดกวาเชอโรค

2) การสรางสารปฏชวนะ เชอปฏปกษมคณสมบตในการฆาเชอโรค โดยสามารถผลตสารประกอบทางเคมทมพษในการยบยงหรอท าลายเชอโรค และสามารถน ามาผลตใชเปนยารกษาโรค กบมนษย สตว นอกเหนอจากพช เชน เชอแบคทเรย Agrobacterium radiobacter สายพนธ KS4 จะผลตสาร bacteriocin ทมชอวา agrocin 84 สามารถยบยงท าลายเชอ Agrobacterium tumefaciens biotype 1 และ 2 สาเหตโรค crown gall ของพชและชวยปองกนการเกดโรคกบตนพชได

3) การสงเสรมการเจรญเตบโตของพช โดยเชอจลนทรยปฏปกษจะกระตนการเจรญเตบโตของพชเพมขน เนองจากเชอสามารถครอบครองทบรเวณรากของพช และแขงขนกบเชอจลนทรยอนทอาศยอยบรเวณรากไดด นอกจากนจะชวยเพมพนการท าหนาทของสารสงเสรมการเจรญเตบโตของพช เชน ฮอรโมนพช

4) การเปนปรสตและการเปนตวห า กลไกนเปนกลไกทพบมากทสดส าหรบการควบคมโดยชววธ โดยเชอปฏปกษทมความสามารถในการเปนปรสตเขาไปเจรญอาศยท าลายสงมชวตอน มหลายชนดทงเชอราและแบคทเรย

9

5) การชกน าใหเกดความตานทานโรค การชกน าภมตานทานเปนกระบวนการทพชถกกระตนใหเกดการตานทานหรอกดขวางกระบวนการเขาท าลายเชอโรค ซงอาจอยในรปของการกระตนการผลตโครงสรางพเศษทางดานกายภาพ หรอชกน ากระบวนการทางชวเคมของพชใหผลตสารยบยงเชอโรคโดยเชอปฏปกษบางชนดจะกระตนกระบวนการรบรจดจ าและตอบสนองใหพชเกดกระบวนการปองกนตนเอง และน าระบบภมคมกนตางๆ ใชตอตานเชอโรคไดหลากหลายชนด

6) การผลตสารสงเสรมประสทธภาพการยดตดแนบแนนกบผวพช เชอปฏปกษโดยเฉพาะแบคทเรยหลายชนดมความสามารถยดตดครอบครองผวพชไดแนบแนน ซงนอกจากจะชวยสงเสรมประสทธภาพในลกษณะของการลดแรงตงผวพช และเชอมสารทมประโยชนใหพชสามารถรบไดเตมทแลว ยงกดกนหรอจ ากดชองทางเชอโรคอนไมใหสมผสผวพชและเขาท าลายพชได

7) การรกษาและแกไขความผดปกต ตลอดจนการปรบสภาพความสมดลใหพช ชวยสงเสรมควบคมกระบวนการทางชวเคมหรอเมตาบอลซมใหเปนปกตตามลกษณะทางพนธกรรมพช รวมทงการรกษาบาดแผลตางๆ ของพช เชน แผลทรากพช

8) การกระตนและชกน าขดความสามารถของลกษณะทางสรรวทยาพชใหแสดงออกอยางมประสทธภาพ เชน การชกน าลกษณะทางสรรวทยาของพชทเกยวของในการสงเคราะหแสง การคายน า การหายใจ

9) การผลตสารยบยงเชอสาเหตโรคพชตางๆ ทมคณสมบตคลายสารปฏชวนะ และทไมใชสารปฏชวนะ แตเปนพษกบเชอโรค เชน ออกฤทธเปนกรดหรอสารพษไซยาไนด หรอเอนไซมยอยผนงเซลลเชอโรค

10) คณสมบตในการสงเสรมและสนบสนนการใชปยหรอธาตอาหารของพช บทบาทของจลนทรยปฏปกษจะชวยสงเสรมประสทธภาพในการใชธาตอาหารตางๆ ของพช โดยปรบเปลยนธาตอาหารใหอยในรปทสามารถน าไปใชประโยชนได เชน การเปลยนรปจากกาซไนโตรเจนในบรรยากาศใหอยในรปของสารประกอบอนทรยไนโตรเจน ซงพขสามารถน าไปใชประโยชนได หรอการเพมพนปยฟอสเฟสใหกบพช นอกจากนยงเพมพนผวบรเวณรอบรากพชท าใหพชดดซบธาตอาหารไดเพมมากขน

11) จลนทรยปฏปกษสามารถชวยยอยสลายเศษซากพช จงชวยเพมอนทรยสารใหกบพชไดดอกแนวทางหนง (สดฤด และคณะ, 2552ก; 2552ข)

10

2.4 เอกโซพอลแซคคาไรด (Exopolysaccharide, EPS)

เอกโซพอลแซคคาไรด เปนพอลเมอรชวภาพทประกอบดวยพอลแซคคาไรด ซงอาจมสวนประกอบของโปรตน หรอ ไขมน ทผลตโดยจลนทรยชนดตางๆ และถกหลงออกมานอกเซลลใน ลกษณะเปนเมอก หรออยกบเซลลในรปของแคปซล (capsules) พบพอลแซคคาไรดไดมากในโครงสรางของไบโอฟลม (biofilm) ซงเปนกลมจลนทรยทอยรวมกนโดยการฝงตว อยภายใตพอลเมอรชวภาพ และยดเกาะอยบนพนผวตาง ๆ ในสงแวดลอม โดยเฉพาะอยางยงในระบบนเวศทเปยกชน ซงไบโอฟลมเมทรกซประกอบดวยน ามากกวา 97 เปอรเซนต เซลลจลนทรย พอลเมอร เชน เอกโซพอลแซคคาไรด สารมธยนตรชนดตาง ๆ ผลตภณฑท ไดจากการยอยของเซลล รวมถงสารชวโมเลกลตาง ๆ (Magnuson, 2011) จงจดวาไบโอฟลมของจลนทรยเปนพนฐานทส าคญ ในการหมนเวยนพลงงานในระบบนเวศ และเปนรปแบบการเจรญทท าใหจลนทรยอยรอดไดในสภาพแวดลอมทไมเหมาะสม (Cortes et al., 2011) ทงนเซลลจลลนทรยในธรรมชาตมกจะสราง พอลแซคคาไรดเพอปกคลมไบโอฟลมและยดเกาะกบพนผว และประโยชนอน ๆ ไดแก 1) การเพม ปรมาณสารอาหาร 2) การปองกนเซลลจากสารพษและยาปฏชวนะ 3) การรกษากจกรรมของเอนไซมทผลตและหลงออกนอกเซลล (extracellular enzymes) 4) การปองกนเซลลจากสภาวะวกฤต 5) เพอการรวมกลมของจลนทรยในระบบนเวศทเหมาะสม และ 6) เพอการอยรวมกนแบบพงพาอาศยของสงคมจลนทรย (sociomicrobiology) (Rendueles and Ghigo, 2012) ซง Odeyemi (2012) รายงานวาการสรางไบโอฟลมของเชอจลนทรยเปนล าดบขนตอนทประกอบดวย (1) การเกาะตดของเซลลบนพนผวทงชนดทมสมบตชอบน า (hydrophilic) หรอไมชอบน า (hydrophobic) โดยใชพไล (pili) ไกลโคคาลกซ (glycocalyx) หรอฟมเบรย (fimbrae) 2) การเพมจ านวนเซลล ตามดวยการผลตสารพอลแซคคาไรดพอลเมอรชวภาพทผลตจากจลนทรยตาง ๆ จะมชนดและความหลากหลายแตกตางกนไป ขนอยกบชนดของน าตาลทเปนองคประกอบ ท าใหพอลเมอรทไดมคณสมบตหลากหลายและสามารถน าไปใชประโยชน นอกจากนจนทรจนา (2539) รายงานผลการศกษาวจยวาไดแยกเชอแลคตกแอซดแบคทเรยจากอาหารหมกดองจ านวน 104 เชอ และจากน าออยจ านวน 23 เชอ ถกน ามาทดสอบความสามารถในการผลตเอกโซพอลแซคคาไรดบนอาหารเลยงเชอ MRS ชนดแขงและเหลวทแปรชนดของน าตาล คอ ซโครส แลคโตส กลโคส และฟรคโตส พบวาเชอ AP-1 และ AP-3 สามารถผลตเอกโซพอลแซคคาไรดไดสงสดในอาหารทมน าตาลซโครสเปนแหลงคารบอน การผลตเอกโซพอลแซคคาไรดนสมพนธกบการเจรญ เมอเลยงเชอในอาหารเหลว ผลการศกษาลกษณะทางสณฐานวทยา การเจรญ สรรวทยา และชวเคม พบวาทง AP-1 และ AP-3 จดอยในสปชส Pediococcus pentosaceus จากการศกษาสตรอาหารและภาวะทเหมาะสมตอการผลต พบวาเชอ

11

AP-1 และ AP-3 ผลตเอกโซพอลแซคคาไรดไดน าหนกเอกโซพอลแซคคาไรดตอน าหนกซโครสสง เมอใชอาหารทดดแปลงสตรโดยประกอบดวยน าตาลซโครส 4 และ 10 เปอรเซนต ตามล าดบ แหลงไนโตรเจนทประกอบดวย yeast extract เทากบ 0.5 และ 0.5 กรม/ลตร peptone เทากบ 1.5 และ 1.5 กรม/ลตร beef extract เทากบ 1.0 และ 1.5 กรม/ลตร ตามล าดบ แหลงแรธาตทประกอบดวย MgSO4 0.2 และ 0.4 กรม/ลตร MnSO4 เทากบ 0.025 และ 0 กรม/ลตร ตามล าดบ โดยมภาวะทเหมาะสมตอการผลตทอณหภม 30 องศาเซลเซยส แบบไมใหอากาศ ในภาวะทเหมาะสมนเชอ AP-1 สามารถผลตเอกโซพอลแซคคาไรดได 6.32 กรม/ลตร ในขณะทเชอ AP-3 สามารถผลตได 18.56 กรม/ลตร เมอน าสารละลายเอกโซพอลแซคคาไรดของเชอ AP-1 และ AP-3 ไปทดสอบคณสมบตดานความหนดพบวา มลกษณะเปนแบบ pseudoplastic โดยใหคณสมบต shear thinning เมอ shear rate สงขนความหนดจะลดลง อยางไรกตามความหนดของสารละลายไมคงตวตออณหภมและท pH ต าและยงพบวาเมอละลายเอกโซพอลแซคคาไรดในสารละลายทมความเขมขนของเกลอ NaCl และ KCl ตงแต 1 เปอรเซนต ขนไป จะมผลท าใหความหนดของสารละลายสงขนแตเอกโซพอลแซคคาไรดทผลตไดจาก AP-1 และ AP-3 จะไมละลายน าเมอความเขมขนของเกลอ KCl สงถง 8 และ 10 เปอรเซนต ตามล าดบ จากการจ าแนกชนดประจของพอลแซคคาไรดตามลกษณะประจไฟฟา และชนดของน าตาลทเปนองคประกอบพบวาเอกโซพอลแซคคาไรดจากทง AP-1 และ AP-3 มประจเปนกลาง และมน าตาลกลโคสเปนองคประกอบ มปรมาณน าตาลทงหมด 90.25 และ 85.20 เปอรเซนต ตามล าดบ มปรมาณไนโตรเจน 0.001 และ 0.004 เปอรเซนต ตามล าดบ และมน าหนกโมเลกล 6x106 - 4x10 7 ดาลตน ตามล าดบ เอกโซพอลแซคคาไรดทเชอจลนทรยสรางขนนถกน ามาใชประโยชนอยางกวางขวางในดานตาง ๆ เชน ดานสงแวดลอม มรายงานการยอยน ามนดเซลโดย Pseudomonas extremaustralis ซงเปนแบคทเรยทะเลทสรางไบโอฟลม (Tribelli et al., 2012) สวนการใชประโยชนจาก แบคทเรยทผลตเอกโซพอลแซคคาไรดในอตสาหกรรมอาหาร เชน การน าเอกโซพอลแซคคาไรดทสรางจากแบคทเรยแลกตก (lactic acid bacteria) ไปใชเพมเนอสมผสของโยเกรต เนยแขง และนม (Patel et al., 2011) ส าหรบตวอยางของพอลแซคคาไรดทน าไปใชดานการแพทย เชน เปนตวน าพายา (carrier) ใชในการเรงการหายของแผล (wound healing) ใชเปนวสดปดแผล หรอมฤทธในการยบยงเชออน ๆ (ศรพร และคณะ , 2549) จากทไดกลาวมาแลวขางตน จะเหนไดวาแบคทเรยทสรางไบโอฟลมเปนแหลงของพอลเมอรชวภาพทนาสนใจ และควรจะไดรบการศกษาวเคราะหใหแพรหลายมากขน

12

บทท 3 วธการวจย

3.1 การแยกเชอ Xanthomonas oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง

เกบรวบรวมสายพนธเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง จากแหลง

ปลกขาวทส าคญในพนท อ. แมลานอย จ. แมฮองสอน โดยก าหนดพนทส ารวจแบบสมกระจายทวแปลงเปนจ านวน 10 จด ตอแปลงในลกษณะตวอกษร W ซาย โดยเกบตวอยางใบขาวทแสดงอาการโรคใสถงพลาสตกทปราศจากเชอ รดปากถงใหแนน เขยนขอมลรายละเอยด ไดแก พนธ อาย วนเดอนปทเกบ เพอจดท าเปนฐานขอมล น าตวอยางใบขาวทคาดวาเปนโรคขอบใบแหงมาแยกเชอสาเหตดวยวธ tissue transplanting บนอาหาร nutrient glucose agar (NGA) บมเชอทอณหภมหอง (28±3 องศาเซลเซยส) 24-48 ชวโมง ใช loop ปลอดเชอแตะโคโลนสเหลองมนวาว cross streak บนอาหาร NGA และท าใหเชอบรสทธ จากนนทดสอบความสามารถในการกอใหเกดโรคบนขาวพนธขาวดอกมะล 105 ซงเปนพนธออนแอตอโรคน ดวยวธการตดปลายใบ (พากเพยร และคณะ, 2552) ตามวธการ Kock’s postulation จากนนน าไปค านวณหาเปอรเซนตความรนแรงของโรค ดงสมการตอไปน

เปอรเซนตความรนแรงของโรค = ความยาวของแผล x 100

ความยาวของใบขาว

น าขอมลทไดมาวเคราะหผลและความแปรปรวนดวยวธ ANOVA และเปรยบเทยบความแตกตางคาเฉลยความรนแรงโรคของเชอแบคทเรยทคาดวาเปน X. oryzae pv. oryzae แตละสายพนธ โดยวธ Duncan’s new multiple range tests (DMRT) ดวยโปรแกรมส าเรจรป

จากนนน าเชอแบคทเรยทแยกไดจากใบขาวทกอใหเกดอาการโรคขอบใบแหงและผานการพสจนโรคแลว มาตรวจสอบความเปนเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง เปรยบเทยบกบ types strain ของ X. oryzae pv. oryzae โดยปฏกรยา PCR ดวยไพรเมอรจ าเพาะบรเวณ 16S rDNA ไดแก XOR-F (5'-GCATGACGTCATCGTCCTGT-3') และ XOR-R2 (5'-CTCGGAGCTATATGCCGTGC-3') ทสามารถเพมจ านวนดเอนเอเปาหมายขนาด 495 bp ตามรายงานของ Naoto และ Takashi (2000) โดยเตรยมปฏกรยา PCR ปรมาตรรวมเทากบ 25

13

ไมโครลตร ในหลอดขนาด 0.2 มลลลตร ประกอบดวยดเอนเอของเชอเปาหมาย (100 นาโนกรม) 1 ไมโครลตร ผสมกบ 10X PCR buffer 2.5 ไมโครลตร, dNTP 0.5 ไมโครลตร, Taq DNA polymerase 0.5 ไมโครลตร ไพรเมอร อยางละ 1 ไมโครลตร และน ากลน 18.5 ไมโครลตร ผสมสารใหเขากน โดยก าหนดอณหภมและเวลาของปฏกรยา PCR ใหมการสงเคราะหดเอนเอ ดงน

อณหภม (องศาเซลเซยส) เวลา (นาท)

1. แยกสายดเอนเอแมแบบเรมตน (initial denaturing) 94 2 2. แยกสายดเอนเอแมแบบ (denaturing) 94 1 3. ดเอนเอเรมตนจบคกบดเอนเอแมแบบ (annealing) 58 1 4. สงเคราะหดเอนเอตอจากดเอนเอเรมตน (extension) 72 5 5. สงเคราะหดเอนเอรอบสดทาย (final extension) 72 10

ท าปฏกรยาขนตอนท 2-4 เปนปฏกรยาลกโซทงหมด 30 รอบ หยดปฏกรยาท 4 องศา

เซลเซยส ดวยเครองเพมปรมาณชนสวนดเอนเอ (thermal cycle) รน MJ Research PTC-100 Programmable Thermal Controler ตรวจวเคราะหขนาดดเอนเอหลงการเพมปรมาณโดยวธอะกา โรสเจลอเลกโตรโฟรซส (agarose electrophoresis) ยอมสเจลดวยเอธเดยมโบรไมด (ethidium bromide) จากนนตรวจดแถบดเอนเอ ภายใตแสงอลตราไวโอเลท (ultraviolet)

3.2 ทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในสภาพหองปฏบตการ

3.2.1 สกดสารพอลแซคคาไรดจาก Pseudomonas fluorescens น าแบคทเรยทมประโยชน Pseudomonas fluorescens มาเลยงในอาหาร

nutrient glucose broth (NGB) บมเชอทอณหภมหอง เปนเวลา 48 ชวโมง เมอครบก าหนดท าการปนแยกเอาเซลลออกดวยเครองปนเหวยงความเรว 10,000 รอบ/นาท อณหภม 4 องศาเซลเซยส เวลา 15 นาท จากนนตกตะกอนสารพอลแซคคาไรดดวยการแยกน าใน supernatant ออกโดยใช petroleum ether และ anhydrous sodium sulfate จากนนระเหยแหง petroleum ether ออกดวยเครอง rotary evaporator และน าไปเจอจางดวยน ากลนใหไดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm ส าหรบไปในการทดลองตอไป

14

3.2.2 ทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการยบยงเชอสาเหตโรคขอบใบแหง การทดสอบประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรดของแบคทเรยทมประโยชน P.

fluorescens ในการยบยงการเจรญของเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง ดวยเทคนค agar diffusion โดยวางแผนการทดลองแบบสมสมบรณ (Completely Randomized Design: CRD) ประกอบดวย 9 กรรมวธ กรรมวธละ 10 ซ า ไดแก ไดแก 1) สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100 ppm 2) สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 200 ppm 3) สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 300 ppm 4) สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 500 ppm 5) สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 1,000 ppm 6) เซลลสดของ P. fluorescens (ความเขมขน 1X108 cfu/ml) 7) น ากลนนงฆาเชอ 8) สารเคม bacbicure ความเขมขน 0.1 เปอรเซนต และ 9) สารปฏชวนะ kanamycin ความเขมขน 50 มลลกรม/ลตร โดยน าเชอ X. oryzae pv. oryzae ทปรบความเขมขนเชอประมาณ 109 cfu/ml มาผสมในอาหาร NGA ทหลอมละลายและตงทงจนกระทงมอณหภมลดลงเหลอ 50-55 องศาเซลเซยส ในอตราสวน 1 : 20 เขยาใหเขากนแลวเทลงในจานอาหารเลยงเชอรอจนผวหนาอาหารแขง ใช cork borer ขนาดเสนผานศนยกลาง 0.5 เซนตเมตร ทผานการลนไฟฆาเชอแลว เจาะอาหารวนใหเปนหลมตามจ านวนทตองการ จงหยดสารทตองการทดสอบปรมาตร 20 ไมโครลตร ลงในหลมทเตรยมไวขางตน บมในสภาพอณหภมหองนาน 24 ชวโมง ตรวจและบนทกผล โดยวดเสนผานศนยกลางบรเวณยบยง (inhibition zone) วเคราะหผลและความแปรปรวนดวยวธ ANOVA และเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยทางสถต โดยวธ DMRT ดวยโปรแกรมส าเรจรป เพอคดเลอกความเขมขนของสารพอลแซคคาไรดทมประสทธภาพในการยบยงเชอสาเหตโรคขอบใบแหงไดดทสดไปศกษารายละเอยดในขนถดไป

3.2.3 ทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการยบยงการสราง biofilm ของเชอ

X. oryzae pv. oryzae เตรยม suspension ของเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง อาย

24 ชวโมง ในอาหาร NGB จากนนศกษาประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรดในการยบยงการสราง biofilm ของเชอ X. oryzae pv. oryzae โดยวางแผนการทดลองแบบ CRD และน า suspension เชอ X. oryzae pv. oryzae มาเจอจางในอาหาร NGB ผสมสารพอลแซคคาไรดจนกระทงมความเขมขนแตกตางกน ไดแก 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm ปรบความขนดวยเครอง spectrophotometer ใหมคา O.D..600nm 0.1 (ความเขมขนเชอประมาณ 105 cfu/ml) จ านวนกรรมวธละ 10 ซ า เปรยบเทยบกบการสราง biofilm ของเชอสาเหตโรคขอบใบแหงในอาหาร NGB เพยงอยางเดยว เขยาดวยความเรวรอบ 120 รอบ/นาท เปนเวลา 10 วน สงเกตและเปรยบเทยบ

15

ปรมาณการสราง biofilm ตามวธการของ Li et al. (2007) วเคราะหผลและความแปรปรวนดวยวธ ANOVA และเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยทางสถต โดยวธ DMRT ดวยโปรแกรมส าเรจรป

3.3 ทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการสงเสรมการเจรญเตบโตตนขาวและควบคมโรคขอบใบแหงในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

3.3.1 วางแผนการทดลอง น าสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm มา

ทดสอบประสทธภาพในการสงเสรมการเจรญเตบโตและการควบคมการเกดโรคขอบใบแหงในสภาพเรอนปลกพชทดลอง โดยวางแผนการทดลองแบบ CRD รวม 9 กรรมวธ กรรมวธละ 10 ซ า ไดแก 1) สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100 ppm 2) สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 200 ppm 3) สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 300 ppm 4) สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 500 ppm 5) สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 1,000 ppm 6) เซลลสดของ P. fluorescens ความเขมขน 1X108 cfu/ml 7) น ากลนนงฆาเชอ 8) สารเคม bacbicure ความเขมขน 0.1 เปอรเซนต และ 9) สารปฏชวนะ kanamycin ความเขมขน 50 มลลกรม/ลตร แตละกรรมวธปลกขาวเลบนกในกระถางขนาด 8 นว ทบรรจดนเหนยว 1.5 กโลกรม คลกเมลดขาวกอนปลกดวยสงทดสอบแตละกรรมวธ อตรา 20 มลลลตร/น า 20 ลตร เมอขาวเลบนกอาย 14 วน ประเมนประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรด โดยการวดความสงตน ความยาวราก จ านวนราก น าหนกสด และน าหนกแหง และเมอขาวอาย 30 วน จะปลกเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง ดวยวธการตดปลายใบ (พากเพยร และคณะ, 2552) และพนใบดวยสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens ความเขมขน 1X108 cfu/ml สารเคม bacbicure ความเขมขน 0.1 เปอรเซนต และสารปฏชวนะ kanamycin ความเขมขน 50 มลลกรม/ลตร และน ากลนนงฆาเชอ หลงปลกเชอโรค 1 วน และบมไวในโรงเรอนใหมความชนสง 100 %RH ประเมนประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรด ในการควบคมโรคขอบใบแหง โดยวเคราะหความรนแรงโรคขอบใบแหง 7 วน หลงปลกเชอ X. oryzae pv. oryzae จดบนทกความรนแรงโรค โดยวดความยาวของแผลทเกดขน และความยาวของใบขาวทไดรบการปลกเชอไวจ านวน 10 ใบ/กอ จากนนน าไปค านวณหาเปอรเซนตความรนแรงของโรคดงสมการทแสดงไวในขอ 3.1 น าขอมลทไดจากการทดลองมาวเคราะหผลและความแปรปรวนดวยวธ ANOVA และเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยทางสถต โดยวธ DMRT ดวยโปรแกรมส าเรจรป

16

3.3.2 วเคราะห indole-3-acetic acid (IAA) เกบใบขาว 0.1 กรม จากแตละซ าในแตละกรรมวธในขอ 3.3.1 อยางตอเนองเปนเวลา 10

วน เรมตงแตขาวมอาย 5 – 14 วน มาบดใน homogenization buffer [Tris – HCl buffer ความเขมขน 0.1 M, pH 7, KCl ความเขมขน 0.1 M, PMSF ความเขมขน 1 mM, leupeptin ความเขมขน 1 ไมโครกรม/มลลลตร, Triton X-100 ความเขมขน 1 เปอรเซนต, PVPP ความเขมขน 3 เปอรเซนต] ทเยนจด ปรมาตร 1 มลลลตร จากนนน า homogenate ทสกดไดจากใบขาว ปรมาตร 1 มลลลตร ผสมกบ Salkowski’s reagent ปรมาตร 4 มลลลตร บมทอณหภมหอง เปนเวลา 20 นาท วดคาการดดกลนแสงทความยาว 535 nm (Specphotometer รน EC1011) โดยใชหลกการความเขมของสทไดจากการท าปฏกรยาระหวางสาร IAA กบกรด sulfuric (colorimeter) ค านวณปรมาณสาร IAA เปรยบเทยบกบสารมาตรฐานทความเขมขน 0-50 ไมโครกรม/มลลลตร (นภาพร และคณะ, 2558) วเคราะหความแปรปรวนและเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยทางสถตดวยวธ DMRT ดวยโปรแกรมส าเรจรป

3.3.3 วเคราะห salicylic acid (SA)

น าใบขาวอาย 29 – 35 วน จากแตละซ าในแตละกรรมวธมาสกด homogenate ตามวธการขอ 3.3.2 จากนนน า homogenate ทสกดได ปรมาตร 500 ไมโครลตร เตมสาร 0.02 M ferric ammonium sulfate ปรมาตร 500 ไมโครลตร บมไวสภาพอณหภมหอง นาน 5 นาท วดคาการดดกลนแสงดวยเครอง spectrophotometer ทความยาวคลน 530 นาโนเมตร โดยแสดงคาเปน มลลกรม/กรมน าหนกสด (Tatyane et at., 2007) เปรยบเทยบกบกราฟมาตรฐาน ตามสมการ คอ Y = 0.114X + 0.049 โดย Y = ปรมาณการสะสมของ SA และ X = คาการดดกลนแสงทความยาวคลนคลน 530 นาโนเมตร น าขอมลทไดท าการวเคราะหความแปรปรวนและเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยทางสถตดวยวธ DMRT ดวยโปรแกรมส าเรจรป

3.4 ทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการสงเสรมการเจรญเตบโตตนขาวและควบคมโรคขอบใบแหงในสภาพแปลงนาของเกษตรกร

ท าการทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการสงเสรมการเจรญเตบโตและ

ควบคมโรคขอบใบแหงในแปลงนา อ. แมลานอย จ. แมฮองสอน โดยน าสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm มาทดสอบประสทธภาพในสภาพแปลงนาเกษตรอนทรย ซงมโรคขอบใบแหงระบาดเปนประจ า วางแผนการทดลองแบบ RCBD เปรยบเทยบกบการใชเซลลสด P. fluorescens กรรมวธดงเดมของเกษตรกรทมการใชสารเคมควบคมโรค และกรรมวธทไม

17

ใสอะไรเลย รวม 8 กรรมวธ แตละกรรมวธม 4 ซ า ขนาดแปลงทดลองยอยแปลงละ 10x25 เมตร โดยใชตนกลาพนธขาวเลบนกอาย 15 วน ปลกโดยวธปกด า จนกระทงขาวมอาย 60 วน และแสดงอาการโรคขอบใบแหง จงพนสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ เปรยบเทยบกบกรรมวธควบคมดงรายละเอยดขางตน จ านวน 3 ครง ทกๆ 10 วน (70, 80 และ 90 วนหลงปลก) บนทกและประเมนผลการทดลองโดยเกบขอมล 2 ลกษณะ คอ (1) ขอมลดานการเจรญเตบโตของขาว (ความสงตน จ านวนการแตกกอ จ านวนเมลดตอรวง และน าหนก 1,000 เมลด) จากการสมตวอยางขาว จ านวน 50 กอ/ซ า/กรรมวธ (2) ขอมลการระบาดของโรคขอบใบแหงทพบในธรรมชาต โดยเกบขอมลจากการสมความยาวของแผลขดจ านวน 5 แผล/ใบ 20 กอ/ซ า วเคราะหผลและความแปรปรวนดวยวธ ANOVA และเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยทางสถต โดยวธ DMRT ดวยโปรแกรมส าเรจรป

สถานทท าการทดสอบ

หองปฏบตการ และเรอนทดลอง สาขาวชาการจดการเกษตรอนทรย คณะวทยาศาสตร

และเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต และแปลงนา อ. แมลานอย จ. แมฮองสอน

ระยะเวลาในการทดลอง

เรมท าการทดลอง 1 ตลาคม 2557 เสรจสนการทดลอง 31 พฤษภาคม 2559

18

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล

4.1 ผลการแยกเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง

จากการเกบตวอยางใบขาวทแสดงอาการโรคขอบใบแหงจากแปลงปลกขาวใน อ. แมลานอย จ. แมฮองสอน (ภาพท 4.1ก) สามารถเกบรวบรวมสายพนธเชอแบคทเรยทมแนวโนมเปนเชอ Xanthomonas oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง ไดทงหมด 38 สายพนธ โดยแบคทเรยแตละสายพนธ มลกษณะโคโลนสเหลองซด กลม นน เปนมนวาว เยม บนอาหาร NGA ทงหมดเปนแบคทเรยแกรมลบ สามารถกอใหเกดอาการเซลลตายอยางเฉยบพลนบนใบยาสบ และกอใหเกดอาการขอบใบแหงบนขาวขาวดอกมะล105 รวมทงพบแถบดเอนเอเปาหมายขนาด 495 bp ในแบคทเรยเปาหมายทง 38 สายพนธ (ภาพท 4.1ข) แสดงใหเหนวาแบคทเรยเปาหมายทง 38 สายพนธ คอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง (วราภรณ, 2554) จงคดเลอกสายพนธรนแรงทสด กอใหเกดความรนแรงโรค 85% มาทดสอบประสทธภาพในการยบยง X. oryzae pv. oryzae ดวยสารพอลแซคคาไรดของแบคทเรยทมประโยชน Pseudomonas fluorescens ตอไป

ภาพท 4.1 อาการขอบใบแหงทส ารวจพบบนใน อ. แมลานอย จ. แมฮองสอน (ก) และแถบดเอนเอ

เปาหมายขนาด 495 bp ทจ าเพาะตอ Xanthomonas oryzae pv. oryzae สายพนธเปาหมายและสายพนธอางอง (ข)

ก

10,000

500

750 1,000

1,500 2,000

495 bp

ข

bp Type strain Negative control Targeted strain Targeted strain Targeted strain Targeted strain Targeted strain

19

4.2 ผลการทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในสภาพหองปฏบตการ

4.2.1 ผลการทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการยบยงเชอสาเหตโรคขอบใบแหง

ผลการทดสอบประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm ของแบคทเรยทมประโยชน P. fluorescens ในการยบยงการเจรญของเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง ดวยเทคนค agar diffusion เปรยบเทยบกบเซลลสด P. fluorescens ความเขมขน 1X108 cfu/ml น ากลนนงฆาเชอ สารเคม bacbicure ความเขมขน 0.1 เปอรเซนต และสารปฏชวนะ kanamycin ความเขมขน 50 มลลกรม/ลตร รวม 9 กรรมวธ พบวา สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 1,000 ppm มประสทธภาพในการยบยงเชอ X. oryzae pv. oryzae ทดเทยมกบเซลลสด P. fluorescens โดยมบรเวณยบยง 12.25 และ 14.60 มลลเมตร ตามล าดบ แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=0.05) กบสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300 และ 500 ppm สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin ซงมบรเวณยบยง 7.55, 7.75, 8.65, 9.75, 7.45 และ 9.65 มลลเมตร ตามล าดบ (ภาพท 4.2) แสดงใหเหนวาสารพอลแซคคาไรดของแบคทเรยทมประโยชน P. fluorescens มประสทธภาพดหรอทดเทยมกบสารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin ในการยบยงการเจรญของเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง ซงประสทธภาพจะขนอยกบความเขมขนของสารพอลแซคคาไรด สอดคลองกบ ศตรรฆ (2558) รายงานประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens ในการยบยงเชอรา Pythium sp. สาเหตโรครากและหวเนาของมนส าปะหลงในสภาพหองปฏบตการ ไดทดเทยมกบการใชเชอสด P. fluorescens สารเคมแคปแทนอตราแนะน า และสารสงเคราะห salicylic acid เขมขน 2.5 mM โดยสารพอลแซคาไรดสงผลใหเสนใยเชอรามการเจรญทผดปกต (abnormal growth) หดสน บวมพอง (swollen) และชะงกการเจรญ ตลอดจนยบยงการงอกของซโอสปอรของเชอรา Pythium sp. นอกจากนยงสอดคลองกบผลงานวจยของจกรพงษ และคณะ (2554) พบวา Pseudomonas sp. ECO 008 มอทธพลท าใหปลายเสนใยของเชอรา Pythium myriotylum มการแตกแขนงตรงสวนปลายมากขน ตลอดจนปลายเสนใยมลกษณะหงก งอ ผดปกต อกทง วราภรณ และคณะ (2558ข) รายงานวา P. fluorescens SP007s ผลตสารปฏชวนะ 6 ชนด คอ phenacin, 2,4-DAPG, pyoluteorin, pyluteorin, pyrrolnitrin และ herbicolin รวมทงสามารถผลต chitinase และ HCN ทมผลในการควบคมโรคใบไหมแผลใหญของขาวโพดทเกดจาก Exserohilum turcicum ไดด ซงสารพอลแซคคาไรดเปนโมเลกลคารโบไฮเดรตสายยาวทประกอบดวยหนวยมอนอเมอรซ า ๆ มาเชอมตอกนดวยพนธะไกลโคซดก รวมทงสามารถเปนโมเลกลเชงซอนกบโปรตนตาง ๆ ท าใหม

20

คณสมบตแตกตางกน โดยเฉพาะการเปนประโยชนตอการยบยงการเจรญของเชอสาเหตโรคพช (Ahemad and Khan, 2012)

ภาพท 4.2 ประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000

ppm ของแบคทเรยทมประโยชน Pseudomonas fluorescens ในการยบยงการเจรญของเชอ Xanthomonas oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง ดวยเทคนค agar diffusion เปรยบเทยบกบเซลลสด P. fluorescens ความเขมขน 1X108 cfu/ml น ากลนนงฆาเชอ สารเคม bacbicure ความเขมขน 0.1 เปอรเซนต และสารปฏชวนะ kanamycin ความเขมขน 50 มลลกรม/ลตร

4.2.2 ผลการทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการยบยงการสราง biofilm

ของเชอ X. oryzae pv. oryzae ผลการทดสอบประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรดของแบคทเรยทมประโยชน P.

fluorescens ความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm ในการยบยงการสราง biofilm ของเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง เปรยบเทยบกบการสราง biofilm ของเชอ X. oryzae pv. oryzae ในอาหาร NGB พบวา สารพอลแซคคาไรดทกความเขมขนมประสทธภาพในการยบยงการสราง biofilm ของเชอ X. oryzae pv. oryzae ไดแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=0.05) กบปรมาณ biofilm ของเชอ X. oryzae pv. oryzae ในอาหาร NGB (ภาพท 4.3) โดยพบการสราง biofilm ในสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm ลดลงเทากบ 46.67, 51.05, 53.45, 57.36 และ 60.36 เปอรเซนต ตามล าดบ สอดคลองกบรายงาน

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

Inh

ibit

ion

zo

ne

(m

m) a

b b b

b

b

a

b

c

21

ของมะลดา และคณะ (2556) วา P. fluorescens สายพนธ SP007s มยน carA และ carB ท าหนาทในการยอยสลาย biofilm ของเชอ X. axonopodis pv. glycines สาเหตโรคใบจดนนของถวเหลองได 20 เปอรเซนต นอกจากน P. fluorescens สายพนธ SP007s ยงมประสทธภาพในการยอยสลายสาร diffusible signal factor (DSF) ในกระบวนการ quorum sensing หรอการสงสญญาณเรยกพวกพอง รวมตวของเชอสาเหตโรคใหมปรมาณมากพอในการเขาท าลายและสงผลตอความรนแรงในการเกดโรคใบจดนนของเชอสาเหตโรคใบจดนนของถวเหลอง (ตยากร และคณะ, 2552) ซงกลไกดงกลาวลวนเกยวของกบการสราง biofilm ของเชอสาเหตโรค รวมทงเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง เพอใหมปรมาณมากพอในการเขาท าลายพช ผลการทดลองแสดงใหเหนวา สารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens มประสทธภาพในการยบยงการเจรญและยบยงการสราง biofilm ของเชอสาเหตโรคขอบใบแหงของขาวไดเชนเดยวกบการใชเชอสดจากงานวจยทกลาวมาขางตน จงมแนวโนมความเปนไปไดในการสกดสารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens มาประยกตใชในการควบคมโรคพชไดอกทางหนงดวย

ภาพท 4.3 ประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000

ppm ของแบคทเรยทมประโยชน Pseudomonas fluorescens ในการยบยงการสราง biofilm ของเชอ Xanthomonas oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง เปรยบเทยบกบปรมาณ biofilm ของเชอสาเหตโรคขอบใบแหงในอาหาร nutrient glucose broth

00.050.1

0.150.2

0.250.3

0.350.4

100 ppm 200 ppm 300 ppm 500 ppm 1,000ppm

NGB

Atta

ched

/Pla

nkto

nic

cell

OD600

a

b b b b b

22

4.3 ผลการทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการสงเสรมการเจรญเตบโตตนขาวและควบคมโรคขอบใบแหงในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

4.3.1 ผลการสงเสรมการเจรญเตบโตตนขาวและควบคมโรคขอบใบแหง ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตของ

ตนขาวเลบนก พบวา สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200 และ 300 ppm อตรา 20 มลลลตร/น า 20 ลตร มประสทธภาพในการสงเสรมการเจรญเตบโตใหตนกลาขาวเลบนก มความสงตน ความยาวราก และจ านวนราก สงทสดทดเทยมกบการใช เซลลสดของ P. fluorescens ความเขมขน 1X108 cfu/ml อตรา 20 มลลลตร/น า 20 ลตร แตแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 500 และ 1,000 ppm สารเคม bacbicure ความเขมขน 0.1 เปอรเซนต สารปฏชวนะ kanamycin ความเขมขน 50 มลลกรม/ลตร และน ากลนนงฆาเชอ ในอตราเดยวกนกบการใชสารพอลแซคคาไรด โดยหลงการคลกเมลดขาวเลบนกดวยสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm เปนเวลา 14 วน ตนขาวเลบนกมความสงตนเฉลยเทากบ 14.58, 14.12, 12.36, 9.25 และ 9.11 เซนตเมตร ตามล าดบ (ภาพท 4.4) มความยาวรากเฉลย 9.65, 9.37, 9.87, 7.85 และ 7.84 เซนตเมตร ตามล าดบ (ภาพท 4.5) และมจ านวนรากเฉลย 16.10, 16.13 15.69, 12.76 และ 13.54 ราก ตามล าดบ (ภาพท 4.6) ขณะทการคลกเมลดดวยเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ตนขาวเลบนกมความสงตน เฉลยเทากบ 15.78, 9.12, 8.44 และ 8.56 เซนตเมตร ตามล าดบ (ภาพท 4.4) มความยาวราก เฉลยเทากบ 10.43, 6.10, 6.12 และ 5.78 เซนตเมตร ตามล าดบ (ภาพท 4.5) และมจ านวนราก เฉลยเทากบ 17.45, 11.32, 11.43 และ 12.27 ราก ตามล าดบ (ภาพท 4.6)

เมอพจารณาผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตของตนขาวเลบนก ดานน าหนกสดและน าหนกแหง พบวา การคลกเมลดขาวเลบนกดวยสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm มประสทธภาพในการสงเสรมใหตนกลาขาวเลบ มน าหนกสดและน าหนกแหงเฉลยสงทสดทดเทยมกบการใชเซลลสดของ P. fluorescens แตแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบการคลกเมลดดวยสารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ โดยหลงการคลกเมลดขาวเลบนกดวยสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm เปนเวลา 14 วน ตนขาวเลบมน าหนกสด เฉลยเทากบ 8.28, 8.35, 8.24, 8.11 และ 8.13 กรมตอตน ตามล าดบ (ภาพท 4.7) และมน าหนกแหงเฉลยเทากบ 3.23, 3.12, 2.87, 2.87 และ 2.89 กรมตอตน ตามล าดบ (ภาพท 4.8) ขณะทหลงการคลกเมลดขาวเลบนกดวยเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ

23

kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ เปนเวลา 14 วน ตนขาวเลบนกมน าหนกสด เฉลยเทากบ 8.76, 6.12, 6.11 และ 5.68 กรม/ตน ตามล าดบ (ภาพท 4.7) และมน าหนกแหง เฉลยเทากบ 3.58, 1.34, 1.23 และ 1.35 กรม/ตน ตามล าดบ (ภาพท 4.8)

และเมอวเคราะหความรนแรงโรคขอบใบแหง 7 วนหลงปลกเชอ X. oryzae pv. oryzae พบวา การพนใบขาวเลบนกดวยสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm อตรา 20 มลลลตรตอน า 20 ลตร หลงการปลกเชอ X. oryzae pv. oryzae 1 วน มประสทธภาพในการควบคมโรคขอบใบแหงไดดทสดทดเทยมกบการใช เซลลสดของ P. fluorescens และสารปฏชวนะ kanamycin แตแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบการคลกเมลดดวยสารเคม bacbicure และน ากลนนงฆาเชอ โดยสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm มประสทธภาพในการลดความรนแรงโรคขอบใบแหง เทากบ 84.73, 84.11, 83.67, 83.13 และ 85.21 เปอรเซนต ตามล าดบ ขณะทเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure และสารปฏชวนะ kanamycin มประสทธภาพในการลดความรนแรงโรคขอบใบแหง เทากบ 84.31, 64.32 และ 81.13 เปอรเซนต ตามล าดบ (ภาพท 4.9)

ภาพท 4.4 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานความสงของตนกลาขาวเลบนก อาย 14 วน ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

a a

a

a

b b b b b

24

ภาพท 4.5 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens

เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานความยาวรากของตนกลาขาวเลบนก อาย 14 วน ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

ภาพท 4.6 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens

เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานจ านวนรากของตนกลาขาวเลบนก อาย 14 วน ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

0

2

4

6

8

10

12

Ro

ot

len

ght

(cm

)

a

a a a

b b

b b b

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

Nu

mb

er

of

roo

t

a a

a a

b b

b b b

25

ภาพท 4.7 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens

เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens s สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานน าหนกสดของตนกลาขาวเลบนก อาย 14 วน ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

ภาพท 4.8 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens

เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานน าหนกแหงของตนกลาขาวเลบนก อาย 14 วน ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Fre

sh w

eig

ht

(g/p

lan

t)

a a a a a a

b b b

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

Dry

we

igh

t (g

/pla

nt)

a

a a

a a a

b b b

26

ภาพท 4.9 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการควบคมโรคขอบใบแหงของขาวเลบนกในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

4.3.2 ผลการวเคราะห indole-3-acetic acid (IAA) จากผลการใชสารพอลแซคคาไรดในการสงเสรมการเจรญเตบโตของตนขาวเลบนกในขอ

4.3.1 พบวา สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200 และ 300 ppm อตรา 20 มลลลตร/น า 20 ลตร มประสทธภาพในการสงเสรมการเจรญเตบโตใหตนกลาขาวเลบนก มความสงตน ความยาวราก จ านวนราก น าหนกสด และน าหนกแหง สงทสดแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=0.05) จงท าการวเคราะห IAA ภายในตนขาวเลบนก ตงแตตนขาวมอาย 5 – 14 วน ซง endogenous IAA ภายในตนพชโดยสงผลใหเซลลพชยดยาวและชวยเพมประสทธภาพการดดซบธาตอาหารจากดนของพช (Buensanteai et al., 2008) พบวา สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300 และ 500 ppm กระตนใหตนกลาขาวเลบนกสะสม IAA ไดสงทสดทดเทยมกบเซลลสดของ P. fluorescens แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=0.05) กบสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 1,000 ppm สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในทกวนทวเคราะห (ภาพท 4.10) โดยการคลกเมลดขาวเลบนกดวยสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100 ppm สงผลใหตนกลาขาวสะสม IAA ในชวงอาย 5 – 14 วน เทากบ 11.55 – 13.57 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด การคลกเมลดขาวเลบนกดวยสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 200 ppm สงผลใหตนกลาขาวสะสม IAA ในชวง

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Bac

teri

al le

af b

ligh

t re

du

ctio

n (

%) a a a a a a

b

a

c

27

อาย 5 – 14 วน เทากบ 11.64 – 14.21 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด การคลกเมลดขาวเลบนกดวยสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 300 ppm สงผลใหตนกลาขาวสะสม IAA ในชวงอาย 5 – 14 วน เทากบ 11.49 – 12.60 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด การคลกเมลดขาวเลบนกดวยสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 500 ppm สงผลใหตนกลาขาวสะสม IAA ในชวงอาย 5 – 14 วน เทากบ 11.39 – 13.26 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด การคลกเมลดขาวเลบนกดวยสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 1,000 ppm สงผลใหตนกลาขาวสะสม IAA ในชวงอาย 5 – 14 วน เทากบ 8.99 – 11.12 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด ขณะทการคลกเมลดขาวเลบดวยเซลลสด P. fluorescens สงผลใหตนกลาขาวสะสม IAA ในชวงอาย 5 – 14 วน เทากบ 11.55 – 15.77 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด การคลกเมลดขาวเลบนกดวยสารเคม bacbicure สงผลใหตนกลาขาวสะสม IAA ในชวงอาย 5 – 14 วน เทากบ 8.78 – 13.44 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด การคลกเมลดขาวเลบนกดวยสารปฏชวนะ kanamycin สงผลใหตนกลาขาวสะสม IAA ในชวงอาย 5 – 14 วน เทากบ 4.78 – 9.34 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด และการคลกเมลดขาวเลบนกดวยน ากลนนงฆาเชอ สงผลใหตนกลาขาวสะสม IAA ในชวงอาย 5 – 14 วน เทากบ 3.99 – 7.86 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด สอดคลองกบรายงานของวลาวรรณ และดสต (2557) วาเชอปฏปกษ P. fluorescens สามารถผลต IAA ในอาหาร NGB เทากบ 47.5 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด ซงมประสทธภาพสงเสรมเปอรเซนตการงอก จ านวนรากแขนง ความสงตน และความยาวรากของตนกลาคะนาไดทดเทยมกบฮอรโมนสงเคราะห IAA ทงในสภาพเรอนปลกพชทดลองและสภาพแปลงปลกผกคะนาของเกษตกร และสอดคลองกบ ศตรรฆ (2558) รายงานประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรด ความเขมขน 500 ppm สงผลใหตนมนส าปะหลงอาย 1 2 และ 3 เดอน มการเจรญเตบโตไดดทสดทกตวชวดแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=0.05) กบการใชสารสงเคราะห salicylic acid เขมขน 2.5 มลลโมล หรอการใชสารเคมแคปแทนผสมมาลาไธออนแทนอตราแนะน า รวมทงคนพบวา สารพอลแซคคาไรด ความเขมขน 500 ppm กระตนใหใบมนส าปะหลงมการสะสม IAA ไดดทสด เมอมนส าปะหลงอาย 10 – 16 วน เทากบ 12.11 15.77 14.79 14.65 13.91 11.55 และ 11.65 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด ตามล าดบ แสดงใหเหนวา สารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens มประสทธภาพในการสงเสรมการเจรญเตบโตของตนขาวเลบนก ผานกลไกการสะสม IAA ซงประสทธภาพจะขนอยกบความเขมขนของสารพอลแซคคาไรด

28

ภาพท 4.10 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการชกน าใหตนขาวสะสม indole-3-acetic acid เพอสงเสรมการเจรญเตบโตตนขาวเลบนกในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

นอกจากน Suja et al. (2014) รายงานประสทธภาพของ IAA ผลตจาก

Pseudomonas sp. ส าหรบท าหนาทเปน elicitor กระตนการเจรญเตบโตของมนส าปะหลง ใหมความสงตน เสนรอบวงของล าตน จ านวนใบ และน าหนกสดมวลรวม สงทสดแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=0.05) กบกรรมวธควบคม อภวฒน และคณะ (2558) รายงานประสทธภาพการใชสารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens คลกเมลดยางพนธ RRIM600 ท าใหตนกลายางพาราอาย 1 เดอน มความสงตน ความยาวราก และเสนรอบวงล าตนสงสด ซงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบกรรมวธควบคมและกรรมวธอน ๆ นอกจากนสารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens ยงมประสทธภาพในการสงเสรมใหตนกลายางพาราสะสมผลตฮอรโมน IAA เพมขนอยางรวดเรวภายใน 7 วน หลงการงอกเทากบ 3.54 ไมโครกรม/มลลกรมน าหนกสด เมอเปรยบเทยบกบกรรมวธอน ๆ (p = 0.05) พนศกด และคณะ (2558) รายงานประสทธภาพการใชสารพอลแซคาไรดของ P. fluorescens ความเขมขน 100 ppm พนใบยางช าถง สงผลใหยางช าถงมความสงตน ความยาวราก และเสนรอบวงล าตนสงทสดแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p = 0.05) กบกรรมวธควบคม ภายใตสภาพอณหภม 40-45 องศาเซลเซยส เทากบ 14.1, 15.8 และ 37.5 เปอรเซนต และ 17.3, 15.7 และ 62.2 เปอรเซนต หลงพนใบ 30 และ 60 วน ตามล าดบ ตลอดจนสารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens ยงสงเสรมใหยางช าถงมการสะสม IAA และ guaiacol peroxidase (GPX) (สารใน

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Indo

le-3

-ace

tic a

cid a

ccum

ulat

ion

with

in ri

ce

plan

t (µg

/mg f

resh

wei

ght)

Days after planting

T1

T2

T3

T4

T5

T6

T7

T8

T9

29

ระบบภมตานทานพช) สงทสดแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=0.05) เมอเปรยบเทยบกบกรรมวธควบคม โดยพบการสะสม IAA อยางรวดเรวเทากบ 4.56 ไมโครกรม/มลลกรม หลงพนยางช าถงดวยสารพอลแซคคาไรด ความเขมขน 100 ppm 4 วน นอกจากน Jaleel et al. (2008) รายงานประสทธภาพของสารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens ในการสงเสรมการเจรญเตบโตตนแพงพวยไดดทสด ไดแก ความสงตน ความยาวราก พนทใบ น าหนกสด และน าหนกแหง แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p = 0.05)

4.3.3 ผลการวเคราะห salicylic acid (SA)

ผลการวเคราะห SA ในตนขาวเลบนกในแตละกรรมวธตอเนองเปนเวลา 7 วน ระหวางวนทพชอาย 29 – 35 วน พบวาสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm มประสทธภาพในการชกน าใหตนขาวสะสม SA ซงเปนสารตวกลางในระบบภมคมกนของพชไดดทดเทยมเซลลสด P. fluorescens และดกวาสารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=0.05) โดยสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm และเซลลสด P. fluorescens กระตนใหตนขาวสะสม SA สงสดภายใน 1 วน หรอ 24 ชวโมง (วนทพชอาย 31 วน) หลงปลกเชอสาเหตโรคขอบใบแหงและพนใบพชดวยสงทดสอบตาง ๆ) เทากบ 0.88, 0.82, 0.85, 0.77, 0.75 และ 0.88 มลลกรม/กรมน าหนกสด ตามล าดบ ขณะทสารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ สงผลใหมปรมาณ SA สะสมในตนขาวกบ 0.24, 0.28 และ 0.26 มลลกรม/กรมน าหนกสด ตามล าดบ (ภาพท 4.11) และ SA ภายในตนขาวจะคงทภายใน 48 ชวโมง และลดลงอยางรวดเรวในวนตอมาตลอดการทดลอง สงผลใหตนขาวตานทานตอการเขาท าลายของเชอสาเหตโรคขอบใบแหงไดทนสถานการณ (ภาพท 4.11)

เมอพจารณาผลการควบคมโรคขอบใบแหงในสภาพเรอนปลกพชทดลองพบวา สารพอลแซคคาไรดทกความเขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm มประสทธภาพดไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=0.05) กบเซลลสด P. fluorescens และสารปฏชวนะ kanamycin ซงสามารถลดความรนแรงโรคขอบใบแหงได 81.13 - 85.21 เปอรเซนต หลงปลกเชอสาเหตโรคเปนเวลา 7 วน ดงแสดงในภาพท 4.9 แสดงใหเหนวาสารพอลแซคคาไรดผลตจาก P. fluorescens มประสทธภาพกระตนตนขาวสะสม IAA ใหเจรญเตบโตรวดเรวพนระยะการเขาท าลายของเชอโรค รวมทงมประสทธภาพกระตนภมตานทานใหตนขาวสะสม SA ส าหรบควบคมโรคขอบใบแหงไดอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบ ศตรรฆ (2558) ทรายงานวา ผลการใชสารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens เขมขน 100, 200, 300, 500 และ 1,000 ppm กระตนใหตนมนส าปะหลงสะสมสาร salicylic acid (SA) ในระบบภมตานทานพช เพอควบคมโรครากหรอหวเนา และพบวาสารพอลแซค

30

คาไรด 500 ppm มประสทธภาพในการชกน าใหตนมนส าปะหลงสะสม SA ไดดทสดในทกวนตงแตวนแรกทมการวเคราะห SA เปรยบเทยบกบการใชสารสงเคราะห SA เขมขน 2.5 mM สารเคมแคปแทนผสมมาลาไธออนอตราแนะน า และน ากลนนงฆาเชอ ตลอดจนชกน าใหตนมนส าปะหลงสะสม SA สงสดในวนท 3 หลงปลกเชอรา Pythium sp. (เมอมนส าปะหลงอาย 33 วน) อกทงวราภรณ และคณะ (2558ก; 2558ข) รายงานประสทธภาพเชอปฏปกษ P. fluorescens ประกอบดวยยนทหนาทควบคมการสงเคราะหสารปฏชวนะ 6 ชนด คอ phenacin, 2,4-DAPG, pyoluteorin, pyluteorin, pyrrolnitrin และ herbicolin ซงสามารถผลตและปลดปลอยสารปฏชวนะออกมาฆาเชอโรค ตลอดจนมกลไกการผลต chitinase และ HCN ส าหรบควบคมโรคแผลใหญของขาวโพดทเกดจากเชอรา Exserohilum turcicum

ภาพท 4.11 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ P. fluorescens เปรยบเทยบกบเซลลสดของ P. fluorescens สารเคม bacbicure สารปฏชวนะ kanamycin และน ากลนนงฆาเชอ ในการชกน าใหตนขาวสะสม salicylic acid และตานทานตอการเขาท าลายของเชอแบคทเรย Xanthomonas oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง ในสภาพเรอนปลกพชทดลอง

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

29 30 31 32 33 34 35

Salic

ylic

acid

acc

umul

atio

n wi

thin

rice

pl

ant b

efor

e an

d af

ter b

acte

rial l

eaf b

light

pa

thog

en in

ocul

atio

n (m

g/g

fresh

wei

ght)

Days after planting

T1

T2

T3

T4

T5

T6

T7

T8

T9

31

4.4 ผลการทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดในการสงเสรมการเจรญเตบโตตนขาวและควบคมโรคในสภาพแปลงนาของเกษตรกร

ผลการทดสอบประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 300, 500

และ 1,000 ppm ของ P. fluorescens ในการสงเสรมการเจรญเตบโตของตนขาวเลบนกในแปลงนาของเกษตกร อ. แมลานอย จ. แมฮองสอน เปรยบเทยบกบเซลลสด P. fluorescens กรรมวธดงเดมของเกษตรกรทมการใชสารเคมควบคมโรค และกรรมวธทไมใสอะไรเลย โดยการพนใบขาว 3 ครง เมอตนขาวอาย 70, 80 และ 90 วน ดวยสงทดลองในแตละกรรมวธ พบวาสารพอลแซคคาไรดทกความเขมขนสามารถสงเสรมการเจรญเตบโตใหตนขาวเลบนกมความสงไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบเซลลสด P. fluorescens และกรรมวธดงเดมของเกษตรกรทมการใชสารเคมควบคมโรค แตดกวาแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบกรรมวธทไมใสอะไรเลย (p=0.05) ดงรายละเอยดในตารางท 4.1 ตารางท 4.1 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens

ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานความสงตนของตนขาวเลบนกในนาขาวของเกษตกร

Treatment Rice plant height at difference day after planting (cm)

70 days 80 days 90 days 100 days

EPS 100 ppm 114.41a 134.39a 142.55a 143.25a EPS 200 ppm 123.02a 132.73a 142.68a 142.69a EPS 300 ppm 123.05a 133.38a 143.73a 143.76a EPS 500 ppm 123.16a 134.76a 144.46a 144.49a EPS 1,000 ppm 124.24a 134.71a 145.39a 145.33a Pseudomonas fluorescens 125.03a 135.16a 152.36a 152.36a Conventional treatment 114.49a 132.44a 141.20a 142.47a Nontreated 82.47b 83.18b 83.29b 84.31b

อกษรภาษาองกฤษตวพมพเลกทแสดงในแตละคอลมน บงชความแตกตางทางสถตทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต โดยการวเคราะหแบบ Duncan’s New Multiple Range Test

32

ตารางท 4.2 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดของ Pseudomonas fluorescens ความเขมขนตาง ๆ ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานการแตกกอของตนขาวเลบในนาขาวของเกษตกร

Treatment Tiller numbers of rice plant at difference day after planting

70 days 80 days 90 days 100 days

EPS 100 ppm 9.47a 9.47a 9.47a 9.47a EPS 200 ppm 10.19a 10.19a 10.19a 10.19a EPS 300 ppm 9.53a 9.53a 9.53a 9.53a EPS 500 ppm 9.34a 9.34a 9.34a 9.34a EPS 1,000 ppm 9.78a 9.78a 9.78a 9.78a Pseudomonas fluorescens 10.21a 10.21a 10.21a 10.21a Conventional treatment 7.96b 7.96b 7.96b 7.96b Nontreated 6.75b 6.77b 6.80b 6.85b

อกษรภาษาองกฤษตวพมพเลกทแสดงในแตละคอลมน บงชความแตกตางทางสถตทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต โดยการวเคราะหแบบ Duncan’s New Multiple Range Test

เมอพจารณาผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ P. fluorescens ในการสงเสรมการเจรญเตบโตดานการแตกกอของตนขาวเลบนกในแปลงนาของเกษตกร พบวาสารพอลแซคคาไรดทกความเขมขนสามารถสงเสรมการเจรญเตบโตใหตนขาวเลบนกม การแตกกอทดทดเทยมกบเซลลสด P. fluorescens และดกวาแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบกรรมวธดงเดมของเกษตรกรทมการใชสารเคมควบคมโรคและกรรมวธทไมใสอะไรเลย (p=0.05) ดงรายละเอยดในตารางท 4.2 ซงการแตกกอของตนขาวจะบงชถงจ านวนรวงขาวและปรมาณผลผลตขาว ดงนนการใชสารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens สงเสรมใหตนขาวเลบนกมการแตกกอมากขน จะท าใหไดจ านวนรวงขาวและผลผลตขาวเพมขนดงรายละเอยดในตารางท 4.4 สอดคลองกบผลการวจยขางตนและวลาวรรณ และดสต (2557) P. fluorescens สามารถผลตและปลดปลอย IAA และพอลแซคคาไรดออกนอกเซลลสสภาพแวดลอม ซงทง IAA ทปลดปลอยออกมาและสารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens ลวนมคณสมบตเปน elicitor ในการชกน าใหพชสงเคราะห endogenous IAA เพอสงเสรมการเจรญเตบโตอยางเหมาะสม จนกระทงเพมผลผลตอยางยงยน รวมทง Suja et al. (2014) รายงานวาแบคทเรยในเขตรากพช เชน Pseudomonas sp. ทมคณสมบตในการสงเสรมการเจรญเตบโตพช ตงแตเรมงอกจนกระทงเกบเกยว รวมทงสงเสรมใหไดผลผลตเพมสงขน ตลอดจน

33

กระตนภมตานทานพชใหสามารถปกปองตนเองจากการเขาท าลายของศตรพช ทงโรคและแมลง และ Marques et al. (2010) รายงาน Pseudomonas sp. สามารถผลต HCN และแอมโมเนย ทมความสมพนธกบวฏจกรของไนโตรเจนและฟอสฟอรสในดนใหอยในรปทเปนประโยชนกบขาวโพด สงผลใหยอดและรากของขาวโพดยดยาวและสงเสรมใหน าหนกมวลรวมของขาวโพดเพมขน

เมอพจารณาผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ P. fluorescens ในการควบคมโรคขอบใบแหงของตนขาวเลบนกในแปลงนาของเกษตรกร พบวาสารพอลแซคคาไรดทกความเขมขนมประสทธภาพในการควบคมโรคขอบใบแหงไดดทดเทยมกบเซลลสด P. fluorescens และดกวาแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบกรรมวธดงเดมของเกษตรกรทมการใชสารเคมควบคมโรคและกรรมวธทไมใสอะไรเลย (p=0.05) ดงรายละเอยดในตารางท 4.3 สอดคลองกบ วลาวรรณ และดสต (2557) รายงานประสทธภาพของ IAA และ GA3 ทสกดไดจาก P. fluorescens ไมมความแตกตางกนทางสถตกบสารสงเคราะห IAA และ GA3 ทมจ าหนายทางการคา เนองมากจาก IAA และ GA3 ไมวาจะสกดจาก P. fluorescens หรอเปนสารสงเคราะหลวนมประสทธภาพในการกระตนการเปลยนแปลงโปรตนของพช ซงเปนการท างานรวมกนของยนหลายชนด (gene linkage) และขนกบความสมพนธโดยตรงระหวางชนดพชกบ elicitor แตละชนด (Ramamoorthy et al., 2002) ซงนอกจาก IAA เปนโปรตนทท าหนาทเปน elicitor ในการกระตนการเจรญเตบโตของพชแลว ยงท าหนาทเปน signal molecule สงสญญาณตวกลางใหพชเกดความตานทานทงระบบ (systemic acquired resistance: SAR และ induced systemic resistance : ISR) (Van Loon and Van Strien, 1999) สงผลใหพชมความแขงแรง และสามารถเจรญรอดพนจากการเขาท าลายของเชอสาเหตโรคและเจรญเตบโตไดด โดยเฉพาะในระยะแรกทพชเรมงอกกสามารถเจรญรอดพนการเขาท าลายของเชอสาเหตโรค และกระตนภมคมกนตอเชอสาเหตโรคในระยะตอมาท าใหพชแขงแรงมากขน

ผลการศกษาวจยครงนยงสอดคลองกบรายงานของ ศตรรฆ (2558) วาสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100, 200, 500 และ 1,000 ppm มประสทธภาพในการลดความรนแรงโรครากหรอหวเนาในสภาพธรรมชาตไดดไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p=0.05) กบการใชสารสงเคราะห salicylic acid และสารเคมแคปแทนผสมมาลาไธออนอตราแนะน า แสดงใหเหนวาสารพอลแซคคาไรดผลตจาก P. fluorescens มประสทธภาพสงเสรมการเจรญเตบโตพชและควบคมโรคพชในสภาพไรหรอแปลงปลกพชของเกษตกรไดอยางมประสทธภาพ และสอดคลองกบผลการทดลองในสภาพเรอนปลกพชทดลอง นอกจากน Ashraf et al. (1999) รายงานประสทธภาพสารพอลแซคคาไรดและสารปฏชวนะ pyoluteorin, 2,4-di-acetylphloroglucinol, phenazine-1-carboxylic acid และ hydrogen cyanide (HCN) ของ P. fluorescens ในการสงเสรมการเจรญเตบโตของหว

34

ไชเทาและควบคมโรคพชท เกดจากเชอ ราและแบคทเรย โดยแบคทเรยมกลไกและระบบ autoinducer ทถกควบคมโดย homoserine lactone ในการแพรสารปฏชวนะรอบ ๆ รากพช ซงจะถกชกน าโดยสภาวะความเครยด ตาง ๆ เชน ethanol NaCl และอณภมสง

ตารางท 4.3 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens

ในการควบคมโรคขอบใบแหงของตนขาวเลบนกในแปลงปลกขาวของเกษตรกร

Treatment1/ Bacterial leaf blight severity at difference day after planting (%)

70 days 80 days 90 days 100 days

EPS 100 ppm 1.87c 1.87c 1.87c 1.87c EPS 200 ppm 1.05c 1.57c 2.85c 2.86c EPS 300 ppm 3.55c 3.55c 3.55c 3.55c EPS 500 ppm 1.52c 1.52c 1.52c 1.52c EPS 1,000 ppm 3.35c 3.35c 6.65c 3.35c Pseudomonas fluorescens 3.42c 3.32c 3.24c 1.43c Conventional treatment 5.43b 6.76b 9.43b 7.81b Nontreated 7.98a 5.87a 7.89a 4.59a

1/การใชปยยเรย 2 ครง เมอพชอาย 21 และ 42 วน และใชปยสตร 16-20-0 เมอพชอาย 70 วน อตรา 25 กก./ไร รวมกบสารเคมปองกนก าจดโรคพช propiconazole, copper hydroxide และ difenoconazole ตามวธการและอตราแนะน า อกษรภาษาองกฤษตวพมพเลกทแสดงในแตละคอลมน บงชความแตกตางทางสถตทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต โดยการวเคราะหแบบ Duncan’s New Multiple Range Test

เมอพจารณาผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ P. fluorescens ตอปรมาณผลผลตขาวคณภาพ พบวาสารพอลแซคคาไรดทกความเขมขนมประสทธภาพในการสงเสรมใหขาวเลบนกมผลผลตสง มปรมาณเมลดคณภาพสง น าหนก 1,000 เมลดสง และมเมลดเสยต า ทดเทยมกบเซลลสด P. fluorescens และดกวาแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบกรรมวธดงเดมของเกษตรกรทมการใชสารเคมควบคมโรคและกรรมวธทไมใสอะไรเลย (p=0.05) ดงรายละเอยดในตารางท 4.4

35

ตารางท 4.4 ผลของการใชสารพอลแซคคาไรดความเขมขนตาง ๆ ของ Pseudomonas fluorescens ตอปรมาณผลผลตขาวคณภาพ

Treatment Damaged seed

Quality seed Total seed Weight of 1,000 seed

EPS 100 ppm 17.45b 158.49a 175.94a 28.26a EPS 200 ppm 13.12b 176.98a 189.57a 27.23a EPS 300 ppm 16.63b 159.93a 176.67a 28.34a EPS 500 ppm 14.33b 167.56a 182.88a 27.95a EPS 1,000 ppm 16.46b 170.45a 186.25a 28.03a Pseudomonas fluorescens 13.48b 169.24a 181.68a 27.95a Conventional treatment 29.76a 127.27b 156.86b 23.54b Nontreated 36.73a 98.43c 134.78c 18.35c

อกษรภาษาองกฤษตวพมพเลกทแสดงในแตละคอลมน บงชความแตกตางทางสถตทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต โดยการวเคราะหแบบ Duncan’s New Multiple Range Test

36

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

1. สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100 – 300 ppm ของ P. fluorescens มประสทธภาพสงเสรมการเจรญเตบโตของตนขาวเลบนก ผานกลไกการสะสม indole-3-acetic acid (IAA) และมประสทธภาพในการควบคมโรคขอบใบแหง โดยการยบยงการสราง biofilm ของเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง อกทงมกลไกกระตนใหตนขาวเลบนกมการสะสมสาร salicylic acid (SA) ตอตานการเขาท าลายของเชอสาเหตโรคขอบใบแหง

2. สารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100 – 1,000 ppm ของ P. fluorescens มประสทธภาพในการควบคมโรคขอบใบแหง โดยกลไกการยบยงการเจรญและยบยงการสราง biofilm ของเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง อกทงมกลไกกระตนใหตนขาวเลบนกมการสะสมสาร salicylic acid (SA) ตอตานการเขาท าลายของเชอสาเหตโรคขอบใบแหง

3. การพนสารพอลแซคคาไรดความเขมขน 100 – 1000 ppm ของ P. fluorescens หลงเชอ X. oryzae pv. oryzae สาเหตโรคขอบใบแหง เขาท าลายภายใน 1 - 10 วน มประสทธภาพควบคมการระบาดของโรคขอบใบแหงไดดทดเทยมกบการใชสารเคม และเพมผลผลตขาวคณภาพไดดทสด

4. ทงนหากมการศกษาการใชและวธการใชสารพอลแซคคาไรดของ P. fluorescens ในหลายพนทและหลายฤดปลกจะท าใหสรางความมนใจแกเกษตรกรและผทสนใจ ซงมแนวคดลดหรอเลกใชสารเคมไดเปนอยางด

37

รายการอางอง

หนงสอและบทความในหนงสอ กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. (2545). เกษตรดทเหมาะสมสาหรบมนสาปะหลง.

เกษตรดทเหมาะสม ลาดบท 13. โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด. กลมท างานศกษาและวเคราะหสนคาเกษตรกรประเภทมนส าปะหลง. (2554). รายงานผลการศกษา

สนคาเกษตรประเภทมนสาปะหลง. ใน รายงานผลการศกษาสนคาเกษตรประเภทมนส าปะหลง ส านกงานคณะกรรมการก ากบการซอขายสนคาเกษตรลวงหนา.

ทว เกาศร. (2549). หนวยท 10 ตอนท 10.1.1 ราสาเหตโรคพชทสาคญ. เอกสารประกอบการเรยนการสอน ชดวชาศตรพชเบองตน (Introduction to Crop Pests ) 93257 หนวยท 8-15.หนา 10-8 – 10-22.

นพนธ ทวชย. (2550). การควบคมโรคพชโดยวธธรรมชาต. ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. บางเขน. กรงเทพมหานคร. 37 น.

Campbell, R. (1989). Biological Control of Microbial Plant Pathogens. Cambridge : Cambridge University Press.

Handelsman, J. and Parke J.L. (1989). Mechanism in biocontrol of soilborne plant pathogens. In T. Krouge and Nester E.E. (eds). Plant–Microbe. pp 27-61.

Waterhouse, G.M. (1967). Key to Pythium Pringsheim. Mycol. Papers No. 109. Commonwealth Mycol. Inst. Kew, Surrey, England. 15 p.

Waterhouse, G.M. (1968). The Genus Pythium Pringsheim. Diagnosis (or descriptions) and figures from the original papers. Mycol. Papers No. 110. Commonwealth Mycol. Inst. Kew, Surrey, England. 71 p.

บทความวารสาร กญญารตน วองวทยเดชา. (2553). มนสาปะหลง. วารสารเศรษฐกจการเกษตร ส านกงานเศรษฐกจ

การเกษตร.

38

จระเดช แจมสวาง วนดา พงษศกดชาต และวรรณวไล เกษนรา. (2534). การตรวจและนบปรมาณเชอ Pythium aphanidermatum ในดนโดยวธเจอจางและการใชเหยอลอ. ว. เกษตรศาสตร (วทย.) 25: 39 – 46.

จกรพงษ หรงเจรญ ถนมนนต เจนอกษร และพรหมมาศ คหากาญจน. (2554). การยบยงการเจรญของเชอ Pythium myriotylum โดยแบคทเรยเขตรากพชจากระบบปลกพชโดยไมใชดน. วารสารวทยาศาสตรบรพา. 16 (1): 22-31.

ณฐธญา เบอนสนเทยะ ดสต อธนวฒน และสดฤด ประเทองวงศ. (2550). Bacillus amyloliquefaciens ชกนาความตานทานตอเชอแบคทเรย Xanthomonas axonopodis pv. glycines สาเหตโรคใบจดนนถวเหลองดวยการเพมสารประกอบฟนอลและเอนไซมฟนล อลานนแอมโมเนยไลเอส. หนา 364 - 371. ใน เอกสารประกอบการประชมวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 45. 30 มกราคม - 2 กมภาพนธ 2550. ณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ.

ณฐธญา เบอนสนเทยะ ดสต อธนวฒน ตยากร ฉตรนภารตน Gary Y. Yuen และสดฤด ประเทองวงศ. (2551). Extracellular Proteome และผลในการชกนาการเจรญเตบโตและกระตนความตานทานบนถวเหลองของ plant growth promoting-bacteria, Bacillus amyloliquefaciens KPS46. หนา 242 - 252. ใน เอกสารประกอบการประชมวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 46. 29 มกราคม - 1 กมภาพนธ 2551. ณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ.

พนศกด จตสวาง วลาวรรณ เชอบญ และดสต อธนวฒน. (2558). สารพอลแซคคาไรดของ Pseudomonas fluorescens สงเสรมการเจรญเตบโตของยางชาถงภายใตสภาพอณหภมสง. Thai Journal of Science and Technology 4(2): 194-204.

วรรณภา เสนาด กรกญญา อกษรเนยม ดวงใจ เขมแดง และอทพฒน บญเพมราศ. (2551). ถอดรหสมนสาปะหลงพชทองคาใตดน. วารสารเคหะการเกษตร 7: 71-104.

วราภรณ บญเกด พชรวภา ใจจกรค า สพจน กาเซม จรนนท แหยมสงเนน ลาวลย กลดสวรรณ มะลดา ชรนทร และสดฤด ประเทองวงศ. (2558ก). ผลของสารปฏชวนะตอการยบยง Exserohilum turcicum ดวยแบคทเรยปฏปกษ SP007s. ใน เอกสารประกอบการประชมวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 53. 3 - 6 กมภาพนธ 2558. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ.

วราภรณ บญเกด พชรวภา ใจจกรค า สพจน กาเซม จรนนท แหยมสงเนน และสดฤด ประเทองวงศ. (2558ข). Pseudomonas fluorescense SP007s และ Trichoderma harzianum

39

CB-Pin-01 ลดความรนแรงของโรคใบไหมแผลใหญของขาวโพด. ใน การประชมวชาการอารกขาพชแหงชาต ครงท 12. วนท 20 -22 ตลาคม 2558. ดสต ไอรแลนด รสอรท. เชยงราย.

วลาวรรณ เชอบญ และดสต อธนวฒน. (2557). ฮอรโมนพชผลตจาก Pseudomonas fluorescens SP007s ในการสงเสรมการเจรญเตบโตของคะนาอนทรย. Thai Journal of Science and Technology 3(3): 196-205.

วลาวรรณ เชอบญ และสดฤด ประเทองวงศ. (2550). ลกษณะและการทดสอบประสทธภาพของแบคทเรยทมประโยชนในการควบคมเชอ Erwinia carotovora subsp. carotovora สาเหตโรคเนาเละของกะหลาดอก. ใน การประชมวชาการ โครงการทนวจยมหาบณฑต สกว. สาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย และทน สกว.-บรษท ปนซเมนตนครหลวง จ ากด (มหาชน). 20-22 เมษายน 2550. โรงแรมจอมเทยน ปาลม บช รสอรท. ชลบร.

วลาวรรณ เชอบญ และสดฤด ประเทองวงศ. (2551). ความถและความเขมขนทเหมาะสมของเชอแบคทเรยทมประโยชนเพอเพมประสทธภาพการควบคมโรคสาคญของกะหลาดอก. หนา 572 - 580. ใน เอกสารการประชมวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 46. 29 มกราคม-1 กมภาพนธ 2551. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ.

วลาวรรณ เชอบญ ศศธร วฒวณชย ชยสทธ ปรชา สพจน กาเซม ณฐธญา เบอนสนเทยะ และสดฤด ประเทองวงศ. (2549). การสงเสรมการเจรญเตบโตและชกนาภมตานทานโรคของกะหลาดอกและผกคะนาดวยเชอจลนทรยและสารชวภณฑธรรมชาต. หนา 795-810. ใน เอกสารการประชมทางวชาการมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 44 (สาขาพช). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ.

วลาวรรณ เชอบญ สพจน กาเซม และสดฤด ประเทองวงศ. (2550). ประสทธภาพของเชอแบคทเรยทมประโยชนรวมกบสารชวภณฑธรรมชาตในการสงเสรมการเจรญเตบโตและกระตนภมตานทานโรคของการผลตกะหลาดอกในสภาพไร. หนา. 357-363. ใน เอกสารการประชมวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 45. 30 มกราคม-2 กมภาพนธ 2550. ณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ.

ศรพร หมาดหลา ภาวด เมธะคานนท มาลน ประสทธศลป และ กญญวมว กรตกร. (2549). คณสมบตของโพลเมอรจากเชอราในประเทศไทยและศกยภาพในการเปนวสดปดแผล. หนา 74-78. ใน รายงานวจยในโครงการ BRT.

40

สดฤด ประเทองวงศ ชยสทธ ปรชา วลาวรรณ เชอบญ สพจน กาเซม จารวฒน เถาธรรมพทกษ และดสต อธนวฒน. (2549). การพฒนาปยชวภาพดวยแบคทเรยทสงเสรมการเจรญและความแขงแรงของพชและการเปนเชอปฏปกษทสามารถควบคมการระบาดของโรคพช. ใน รายงานวจยฉบบสมบรณส านกงานคณะกรรมการอดมศกษา.

อภวฒน วงศจนดาคณ วลาวรรณ เชอบญ และดสต อธนวฒน. (2558). ประสทธภาพสารกรองของ Pseudomonas fluorescens ในการสงเสรมการเจรญเตบโตของตนกลายางพารา. Thai Journal of Science and Technology. 4(2): 155-164.

อมรรตน ภไพบลย และพระวรรณ วฒนวภาส. (2549). สารวจ รวบรวม และจาแนกรา Pythium สาเหตโรคพช. ใน รายงานวจยกลมงานวทยาไมโคกลมวจยโรคพช ส านกวจยพฒนาการอารกขาพช กรมวชาการเกษตร. 11 หนา.

อดมลกษณ สขอตตะ วชย หฤทยธนาสนต งามผอง คงคาทพย และอไรวรรณ ดลกคณานนท. (2544). การออกฤทธตานการเจรญของเชอราบางชนดของสารสกดพลทไดจากตวทาละลายเอทานอล และเอทานอลผสมกรด. หนา 197-202. ใน เอกสารการประชมวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 39. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.กรงเทพฯ.

Ahemad, M. and Khan, M.S. (2012). Effect of fungicides on plant promoting activities of phosphate solubilizing Pseudomonas putida isolated from mustard (Brassica compestris) rhizophere. Chemosphere 86: 945-950.

Ashraf, M., Berge, O., Azam, F. and Heulin, T. (1999). Bacterial exo-polysaccharides and productivity of the salt affected soils: I. Diversity of exo-polysaccharide producing bacteria from the rhizosphere of wheat (Triticum aestivum L.) grown in normal and saline Pakistani soils. Pakistan Journal of Biological Sciences 2: 201-206.

Athinuwat, D., Thowthampitak, J., Kasem, S., Prathuangwong, S. and Choorin, M. (2013a). Loss of CPSase activity in Pseudomonas fluorescens SP007s contributes to control efficacy against soybean bacterial pustule disease. p. 52. In 10th International Congress of Plant Pathology. August 25-30, 2013. Beijing, People's Republic of China.

Athinuwat, D., Chuaboon, W., Buensanteai, N., Prathuangwong, S. and Wongchindakhun, A. (2013b). Biological analysis of Pseudomonas fluorescens induced systemic resistance in para rubber seedling against climate change.

41

p. 52. In 10th International Congress of Plant Pathology. August 25-30, 2013. Beijing, People's Republic of China.

Athinuwat, D., Chuaboon, W., Buensanteai, N., Prathuangwong, S. and Sottiwilaiphong, J. (2013c). Enhanced biocontrol efficacy by bacterial antagonist mixtures against bacterial soft disease and flea beetle of Chinese kale. p. 52. In 10th International Congress of Plant Pathology. August 25-30, 2013. Beijing, People's Republic of China.

Athinuwat, D., Chuaboon, W., Buensanteai, N. and Prathuangwong, S. (2014). Efficiency of new plant growth promoting rhizobacteria on corn disease control. African Journal of Microbiology Research 8(7): 710-717.

Budi, S.W., Arnould, C., Dumas-Gaudot, E., Gianinazzi- Pearson, V. and Gianinazzi, S. (2000). Hydrolytic enzyme activity of Paenibacillus sp. strain B2 and effects of the antagonistic bacterium on cell integrity of two soil-borne pathogenic fungi. Applied Soil Ecology 15: 191-199.

Buensanteai, N. and Athinuwat, D. (2012). The antagonistic activity of Trichoderma virens strain TvSUT10 against cassava stem rot in Thailand. African Journal of Biotechnology 11(84) : 14996-15001.

Buensanteai, N., Athinuwat, D., Chatnaparat, T., Yuen, G. Y. and Prathuangwong, S. (2008). Extracellular proteome of plant growth promoting-bacteria, Bacillus amyloliquefaciens KPS46 and its effect on enhanced growth promotion and induced systemic resistance on soybean. Kasetsart Journal 42(5): 13-26.

Buensanteai, N., Thumanu, K., Sompong, M., Athinuwat, D. and Prathuangwong, S. (2012). The FTIR spectroscopy investigation of the cellular components of cassava after sensitization with plant growth promoting rhizobacteria, Bacillus subtilis CaSUT007. African Journal of Microbiology Research 6(3) : 603-610.

Chatnaparat, T., Pupakdeepan, W. and Prathuangwong, S. (2009). Bacterial antagonist mediated broad-spectrum resistance of maize against disease and water stress. p. 36. In Proc. of the 1st International Conference on Corn and Sorghum

42

Research and the 34th National Corn and Sorghum Research Conference. April 8-10, 2009. Pattaya.

Cortes, M.E., Bonilla, J.C. and Simisterra, R.D. (2011). Biofilm formation, control and novel strategies for eradication. Science against microbial pathogens: communicating current research and technological advances. 896-905.

Flaishman, M.A., Eyal, Z.A., Zilberstein, A., Voisard, C. and Hass, D. (1996). Suppression of Septoria tritici blotch and leaf rust of wheat by recombinant cyanide producing strains of Pseudomonas putida. Molecular Plant Microbe Interaction 9: 642-645.

Fokunang, C.N., Dixon, A.G.O., Ikotun, T., Tombe, E.A., Akem, C.N. and Asiedu, R. (2001). Anthracnose : an economic disease of cassava in Africa. Pakistan Journal of Biologocal Sciences 4(7): 920-925.

Herman, M.A.B., Nault, B.A. and Smart, C.D. (2008). Effects of plant growth promoting rhizobacteria on bell pepper production and green peach aphid infestations in New York. Crop Protection 27: 996-1002.

Jaleel, C.A., Gopi, R., Zhao, C.-X., Azooz, M.M. and Panneerselvam, R. (2008). Plant Growth Regulators and Fungicides Alters Growth Characteristics in Catharanthus roseus; Comparative Study. Global Journal of Molecular Sciences 3 (2): 93-99.

Jatistienr, C. and Jatisatienr, A. (1999). The fungicidal properties of extracts of clove (Eugenia caryophyllus Spreng.) and Sweet Flag (Acorus calamus Linn.). Acta Horticulturae : 87-93.

Kasem, S., Athinuwat D. and Prathuangwong, S. (2009). Potential of Bacillus amyloliquefaciens KPS46 formula for disease control of green soybean. In Proc. of World Soybean Research Conference VIII. Aug. 10-15, 2009. Beijing.

Kloepper, J.W., Ryu, C.M. and Zhang, S. (2004). Induced systemic resistance and promotion of plant growth by Bacillus spp. Phytopathology 94: 1259-1266.

Kokalis-Burelle, N., Kloepper, J.W. and Reddy, M.S. (2006). Plant growth promoting rhizobacteria as transplant amendments and their effects on indigenous rhizosphere microorganisms. Applied Soil Ecology 31: 91-100.

43

Larkin J.C., Hunsperger, J.F., Culley, D., Rubenstein, I. and Silflow, C.D. (1989). The organization and expression of a maize ribosomal protein gene family. Genes and Development 3: 500-509.

Magnuson, T.S. (2011). How the xap locus put electrical “Zap” in Geobacter sulfurreducens biofilms. Journal of Bacteriology 193: 1021-1022.

Marques, A.P.G.C., Pires, C., Moreira, H., Rangel, A.O.S.S. and Castro, P.M.L. (2010). Assessment of the plant growth promotion abilities of six bacterial isolates using Zea mays as indicator plant. Soil Biology and Biochemistry 42: 1229-1235.

Minorsky, P.V. (2008). On the inside. Plant Physiology 146: 323-324. Munk vald, G.P. and Marios, J.J. (1993). Efficacy of nature epiphytes and colonizes of

grapevine pruning wounds of biological control of Eutypa dieback. Phytopathology 83: 624 – 629.

Odeyemi, O.A. (2012). Biofilm producing Vibrio species Isolated from Siloso Beach, Singapore : a preliminary study. Webmed Central Microbiology. 3(1): 1-6.

Rendueles, Q. and Fhigo, J.-M. (2012). Multispecies biofilms: How to avoid unfriendly neighbors. FEMS Microbiology Reviews. 36(5): 972 - 989.

Nelson, E.B., Chao, W.L., Norton, J.M., Nash, G.T. and Harman, G.E. (1986). Attachment of Enterobacter cloacae to hyphae of Pythium ultimun: possible role in biological control of Pythium preemergence damping-off. Phytopathology 76: 327-335.

Pagliaccia, D., Ferrin, D. and Stanghellini, M.E. (2007). Chemo-biological suppression of root-infecting zoosporic pathogens in recirculating hydroponic systems. Plant Soil 299: 163-179.

Patel, S., Majumder, A., and Goyal, A. (2011). Potentials of exopolysaccharide from lactic acid bacteria. Indian Journal of Microbiology. 52(1): 3–12.

Phiriyaprasath, S., Prathuangwong, S., and Changkhan, N. (2002). Effects of Termite Mound Bacteria on Disease Incidence and Growth of Soybean and Acacia. p.

167. In Proc. of the Summary of the 1st International Conference on Tropical and Subtropical Plant Diseases. Nov. 5-8, 2002. Chiang Mai.

44

Prathuangwong, S. (2009). Biological control of brassicaceae diseases using the new bacterial antagonist strains. A 5-Year Report AFRP Project 2004-2005. Tokyo University of Agriculture, Tokyo.

Prathuangwong, S. and Athinuwat, D. (2009). Mixtures of Bacterial antagonist strains enhance biocontrol efficacy and reduce fungicide use of green soybean production. In Proc. of World Soybean Research Conference VIII. Aug. 10-15, 2009. Beijing.

Prathuangwong, S. and Buensanteai, N. (2007). Bacillus amyloliquefaciens induced systemic resistance against bacterial pustule pathogen with increased phenols,

peroxides, and 1,3--glucanase in soybean plant. Acta Phytopathologica et Entomologica Hungarica 42: 321-330.

Prathuangwong, S., Kasem, S., Thowthampitak, J. and Athinuwat, D. (2005). Multiple plant response to bacterial mediated protection against various diseases. Journal of ISSAAS 11(3, Supplement): 79-87.

Prathuangwong, S., Vudhivanich, S., Kasem, S., Preecha, C., Thowthampitak, J., Athinuwat, D., Chuaboon, W., Chatnaparat, T., Hiromitsu, N. and Suyama, K. (2008). Developing biological control for vegetable diseases with microorganisms and natural compounds. pp 106-110. A 5-Year Report AFRP Project 2004-2005. Tokyo University of Agriculture, Tokyo.

Prathuangwong, S., Chuaboon, W., Kasem, S., Athinuwat, D., Suyama, K., and Negishi, H. (2009a). Potential for application time of Pseudomonas fluorescens SP007s and biofertilizer for alternaria leaf spot management of Chinese kale. In Proc. of the ISSAAS International Congress. February 23 -27, 2009. Bangkok.

Prathuangwong, S., Chuaboon, W., Thowthampitak, J., Thaveechai, N., Pitiyon, B., Pitiyon, V. and Uraichuen, S. (2009b). Integrated pest management using bioproduct for Chinese kale production. p. 104. In Proc. of the ISSAAS International Congress. February 23 -27, 2009. Bangkok.

Prathuangwong, S., Chatnaparat, T., Pupakdeepan, W., Hemsanit, N., Kasem, S., Hirata, H. and Tsuyumu, S. (2010). Combining Pseudomonas fluorescens SP007s product and manure mixed SP007s improves disease control and effects defense related

45

enzymes of rice. p. 100. In Proc. of the 2nd Joint Seminar in Asian Core Program. Nov 19-21, 2010. Khon Kaen.

Prathuangwong, S., Chatnaparat, T., Chuaboon, W., Pupakdeepan, W., Sulaiman, A., and Hemsanit, N. (2011a). Pseudomonas fluorescens SP007s reduces plant infection and

increases γ-aminobutyric acid in seed infected by a complex pathogens of rice. Phytopathology 101: S146.

Prathuangwong, S., Chuaboon, W., Chatnaparat, T., Kladsuwan, L., Shoorin, M., and Kasem, S. (2011b). Induction of disease and drought resistance in rice by Pseudomonas fluorescens SP007s. p. 34. In Proc. of the International Conference on the Role of Agriculture and Natural Resources on Global Changes (ANGC2011). Nov 7-9, 2011. Imperial Mae Ping Hotel, Chiang Mai.

Prathuangwong, S., Chuaboon, W., Chatnaparat, T. and Tsuyumu, S. 2012a. Bioformulation utilizing Pseudomonas fluorescens SP007s for seed treatment and foliar spray of rice against dirty panicle disease. p. 10-11. In Proc. of Postharvest Pest and Disease Management in Exporting Horticultural Crops. February 21-24, 2012. Bangkok.

Prathuangwong, S., Chuaboon, W., Chatnaparat, T., Kladsuwan, L., Choorin, M., and Kasem, S. (2012b). Induction of disease and drought resistance in rice by Pseudomonas fluorescens SP007s. Chiang Mai University Journal of Natural Sciences Special Issue on Agriculture and Natural Resources 11(1): 45-56.

Prathuangwong, S., Chuaboon, W., Kladsuwan, L., Kasem, S., Hirata, H., and Tsuyumu, S. (2012c). Metabolic responses implying mechanisms against disease and drought stress in multiple crops. p. 141. In Proc. Asian Core Program (2008-2013) on Capacity Building and Development of Microbial Potential and Fermentation Technology towards New Era.

Prathuangwong, S., Athinuwat, D., Chuaboon, W., Chatnaparat, T., and Buensanteai, N. (2013). Bioformulation Pseudomonas fluorescens SP007s against dirty panicle disease of rice. African Journal of Microbiology Research 7(4): 5274-5283.

46

Pursky, D., Keen, N.T., Sims, J.J., and Midland, S.L. (1982). Possible involvement of antifungal diene in the latecy of Colletotrichum gloeosporioides on unripe avocado fruits. Phytopathology 72: 1578-1582.

Rehm, B.H.A. (2010). Bacterial polymers: Biosynthesis, modifications and applications. Nature Reviews Microbiology 8: 578-592.

Schneider-Mullar, S., Kurosaki, F., and Nishi, A. (1994). Role of salicylic acid and intracellular Ca2+ in the induction of chitinase activity in carrot suspension culture. Physiological and Molecular Plant Pathology 45: 101-109.

Suja, S.P., Hegde, V., Makeshkumar, T., and Anjanadevi, I.P. (2014). Screening of Rhizobacteria Associated with Cassava for Plant Growth Promotion and Biocontrol Potential. Journal of root Crops 40(1): 66-73.

Tribelli, P.M., Martino, C.D., Lopez, N.L. and Iustman, L.J.R. (2012). Biofilm lifestyle enhances diesel bioremediation and biosurfactant production in the Antarctic polyhydroxyalkanoate producer Pseudomonas extremaustralis. Biodegradation. 23(5): 645-51.

Zhao, J.-L, Zhou, L.-G. and Wu, J.-Y. (2010). Promotion of Salvia miltiorrhiza hairy root growth and tanshinone production by polysaccharide–protein fractions of plant growth-promoting rhizobacterium Bacillus cereus. Process Biochemictry 45(9): 1517-1522.

วทยานพนธ จนทรจนา ตนสกล. (2539). การคดเลอกเชอและการผลตเอกโซพอลแซคคาไรดจากแลคตกแอซด

แบคทเรย. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นลนา เหมสนท. (2554). การใชเชอแบคทเรยปฏปกษ Pseudomonas fluorescens SP007s ชกนาใหคะนาเกดความตานทานตอโรคและแมลงศตรพช. (วทยานพนปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

นนทยา เตชะต. (2551). การจาแนกชนดและความหลากหลายทางพนธกรรมของเชอแบคทเรยสาเหตโรคใบขดขาวโพด. (วทยานพนปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

47

วลาวรรณ เชอบญ. (2551). ลกษณะและการทดสอบประสทธภาพเชอแบคทเรยทมประโยชนในการควบคมเชอ Erwinia carotovora subsp. carotovora สาเหตโรคเนาเละกะหลาดอก. (วทยานพนปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สออเลกทรอนกส กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. มนสาปะหลง คาแนะนาพนธมนใหเหมาะกบพนท

กจกรรมเครอขายเกษตรกรผปลกมนสาปะหลง. สบคนเมอวนท 23 มนาคม 2552, จาก http://210.246.186.198/~cassava/index.php.

ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร. มนสาปะหลง. สบคนเมอวนท 27 มถนายน 2555, จาก http://www.oae.go.th.

48

ประวตผเขยน

ชอ นายพนศกด จตสวาง วนเดอนปเกด 28 กมภาพนธ พ.ศ. 2506 ต าแหนง - ทนการศกษา -

ผลงานทางวชาการ Chitsawhang, P., K. Anan and D. Athinuwat. 2016. Formulation of Beneficial

Microorganism for Rice Straw Degradation and Improve Soil Property and Plant Growth. In the ASEAN+6 Organic Agriculture forum 2016. June 28 – 30, 2016, The Imperial Maeping Hotel, Chiang Mai.

พนศกด จตสวาง วลาวรรณ เชอบญ และดสต อธนวฒน. 2558. สารพอลแซคคาไรดของ Pseudomonas fluorescens สงเสรมการเจรญเตบโตของยางช าถงภายใตสภาพอณหภมสง. Thai Journal of Science and Technology 4(2): 194-204.

พนศกด จตสวาง วลาวรรณ เชอบญ และ ดสต อธนวฒน. 2558. เทคโนโลยการจดการโรคพชในระบบการผลตขาวอนทรย. Thai Journal of Science and Technology 4(3):272-285.

ประสบการณท างาน -