ความ(ไม่)เป็นธรรมในโลกไซเบอร์:

เสรีภาพบนอนิเตอร์เน็ต กับ

อ านาจซ่อนรูปของระบบกฎหมายไทย

โดย

นายทศพล ทรรศนกุลพนัธ์

2

บทคดัย่อ ทศพล ทรรศนกุลพนัธ์

อาจารยป์ระจ าคณะนิติศาสตร์ มหาวทิยาลยัเชียงใหม่ รัฐไทยไดป้ระกาศตนผา่นรัฐธรรมนูญทุกฉบบัวา่เป็นรัฐประชาธิปไตย หากแต่คุณภาพ ของสังคมประชาธิปไตยยอ่มตอ้งแสดงออกผา่นทางความคิดเห็นท่ีแตกต่างหลากหลายในสังคม นั้นๆ การประกนัเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นจึงมีความจ าเป็นในการถ่วงดุล ตรวจสอบช้ีวดั ประเด็นสาธารณะต่างๆวา่ ประชาชนจะสามารถมีส่วนร่วมในการก าหนดอนาคตของสังคมไดอ้ยา่ง แทจ้ริง ปัจจุบนัอินเตอร์เน็ตเป็นอีกช่องทางหน่ึงท่ีมีคนจ านวนมากเขา้ใชเ้พื่อส่ือสารและ แลกเปล่ียนขอ้มูลข่าวสาร ในสถานการณ์ส าคญัของสังคมการเมืองมีการหยบิเอากระแสความ คิดเห็นในโลกไซเบอร์มาเป็นตวัช้ีวดักระแสสังคม แต่ส่ิงพึงระวงั คือ น ้าหนกัของความคิดเห็นใน โลกไซเบอร์มิไดเ้ป็นตวัแทนประชากรในสังคมการเมืองไทยทั้งในเชิงปริมาณ และคุณภาพ ก็ เน่ืองดว้ยการบิดเบือนจากอ านาจต่างๆหลากหลายรูปแบบ อาทิ การใชอ้ านาจรัฐในการปิด เวบ็ไซต ์ปรักปร าจบักุม ผูท่ี้แสดงความคิดเห็นต่างไปจากรัฐ โดยอาศยั พระราชบญัญติัการกระท า ความผดิทางคอมพิวเตอร์ ซ่ึงมีผลกระทบต่อ ดุลยภาพในการแสดงความคิดเห็นของสังคมการ เมืองไทยอยา่งไม่เป็นธรรมยิ่ง ดงันั้นการแสวงหาแนวทางในการตรวจสอบการใชอ้ านาจตาม อ าเภอใจของรัฐ และการปรับปรุงกฎหมายใหส้อดคลอ้งกบัหลกัประกนัสิทธิเสรีภาพตาม รัฐธรรมนูญจึงเป็นส่ิงท่ีจ าเป็นตอ้งพิจารณา ค าส าคัญ ; อินเตอร์เน็ต, เสรีภาพในการแสดงความคิดเหน็, พ.ร.บ.ว่าด้วยความผิด เก่ียวกับคอมพวิเตอร์ พ.ศ. 2550, การประกันสิทธิตามรัฐธรรมนูญ, การใช้อ านาจรัฐ

3

สารบัญ เร่ือง หน้า - บทน า 4 - ความหมายและการให้บริการบนอินเตอร์เน็ต

 อินเตอร์เน็ตคืออะไร? 4

 บริการต่างๆบนอินเตอร์เน็ต 5

- สิทธิเสรีภาพบนโลกอินเตอร์เน็ต

 สิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเหน็ของประชาชน 7  สิทธิเสรีภาพในการเข้าถงึข้อมูลข่าวสารของประชาชน 8

- การบังคับใช้กฎหมายในโลกอินเตอร์เน็ตและองค์กรผู้บังคับใช้กฎหมาย

 กฎหมายทั่วไปที่เก่ียวข้อง 9

 องค์กรผู้บังคับใช้กฎหมายท่ีเก่ียวข้อง 11

 สิทธิและเสรีภาพบนโลกอินเตอร์เน็ตกับพ.ร.บ.ว่าด้วยความผิดเก่ียวกับ คอมพวิเตอร์ พ.ศ. 2550 12

- กรณีศึกษา 17 - แนวทางในการป้องกันและแก้ไขปัญหาในการจ ากัดสิทธิเสรีภาพ

 แนวทางแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า 20

 ข้อเสนอแนะ 22 - อ้างอิงข้อมูล 25

4

บทน า พระราชบญัญตัิความผิดเก่ียวกบัคอมพิวเตอร์ เป็นความหวงัในการแก้ไขปัญหาการใช้ ระบบคอมพิวเตอร์โดยมิชอบ เผยแพร่ข้อมลูคอมพิวเตอร์อนัเป็นเท็จ หรือมีลกัษณะไมเ่หมาะสม โดยให้อ านาจในการแสวงหาหลกัฐานและแสวงหาผู้กระท าความผิดมารับโทษ นอกจากนี ้ ยงัให้ อ านาจในการระงบัเว็บไซต์ท่ีเผยแพร่ข้อมลูท่ีกระทบตอ่ความมัน่คง ความสงบเรียบร้อยและ ศีลธรรมอนัดีอีกด้วย หากเจ้าหน้าท่ีใช้อ านาจไปในทางท่ีดีก็จะได้ผลส าเร็จตามวตัถปุระสงค์ของ กฎหมาย หาไมแ่ล้วการใช้อ านาจท่ีมิชอบด้วยกฎหมายก็อาจลิดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชนได้ ดงันัน้ เราจงึต้องท าการศกึษาเพ่ือให้เห็นถึงความเส่ียงและแนวทางแก้ไขท่ีเหมาะสม - ความหมายและการให้บริการบนอินเตอร์เน็ต

 อินเตอร์เน็ตคืออะไร? อินเทอร์เน็ต (Internet)1 มาจากค าวา่ Inter Connection Network หมายถึง เครือขา่ยของ

เครือข่ายคอมพิวเตอร์ ระบบตา่ง ๆ ท่ีเช่ือมโยงกนั ลกัษณะของระบบอินเทอร์เน็ต เป็นเสมือนใย แมงมมุ ท่ีครอบคลมุทัว่โลก ในแตล่ะจดุท่ีเช่ือมตอ่อินเทอร์เน็ตนัน้ สามารถส่ือสารกนัได้หลาย เส้นทาง โดยไมก่ าหนดตายตวั และไมจ่ าเป็นต้องไปตามเส้นทางโดยตรง อาจจะผา่นจดุอ่ืน ๆ หรือ เลือกไปเส้นทางอ่ืนได้