i/ J .

fy. 31 , 9. J Λ 4 )

DE LINGUA NE0-ARAB1CA

DisQursiTio.

CUJUS PARTEM PRIMAM

VENfA AMPL. FACULT. PHILOS. UPSAL.

P. P.

Mag. HENR. GERH. LINDGREN

ET

CAROLUS EMANUEL WAHLBERGSTOCKHOLMIENSES

IN AUDIT. GUST. DIE XXIV MART» MDCCCXXIX.

Η. A, M. S.

ü P,S A LIJE,

EXCUDEBANT REGI7B ACADEMIJE TYPOGRAPHI,

yj^f m Q* j<L-MA_5| ^y3 ^.s\^.lA\—4·—^ fj-*y«A —C -..T-^J; A—^C^5 ΛΛΛ—J ί ^ J* f / i? Γι .·>. ~·.·- i ^ j

^JL-O' &JJJ <^_ji_i_^[^UaXswf ln/j ofyJ^'f J oa^f (jbl'xlAaJi OXjåAf(^.c ^A^ L-c &A^y&Jf &x\5f &A5 Utliisru L,*?i^Cw ^Aä£=> Sbu^Jb ÜM (X/*_2 'S^jxSf &λ0(

litAb pXcf <^0vK(**'—' b &A/p\j?Jf &A^..&Jf &AXjf b ^λ-AAÄ^

Cr^ δνλΑ vjOyXif yf ^jA/^IXJ Uf^0(Λλ? O^y^Jf^ jA4ÄT.if (Jw* U J^=

bf vjCLpf (^O ίνλΑ ς^3ί ^J^-AO ^jwJy-A-A-£sDj\x.j (jf ^Ia^zd (£&'jicssnJ Οϋ<ΑΑΓ

J

CyCxit U fS γ,ί JU ά.* kVcl U,_j låCi ώι StA.! SJ (.(Acl L·^.»·.·! ef^t\J '

^jclju »o^Åj <JUtt ϋ cjA.^ gs**W^JL»\J oLäuXH OsÅc f^JuuxH

ζϊ~^2Α° &XH p^Lw p^/Ac£ctX> OLj^Äjdf pH (J>* ςJ^"C3

VÅAAjy sAH J+=s:i3 LamXC ^=et3 ψϋ£4.s:v> &4.αλ5Α* Iåaa? 1^3:1.j

^3**3f fuof ^li ^CjIacw jjlJj ^TUi sA3f pU(iCyAasrJ ^cfüjf (jaXsnJf <éC«:snJf £*5Xjf

ÄA^sri-^i ΙλΧαμ^Ϊ &XJuXf> jya.jAf«) *Aa« Ll?& ff" J

HENR. GERH. LlND&REtf.

—«.jumfypyiBWi

Inter linguas Asiaticas Arabicam insignem tueri Iocum,sive stupendam originis antiquitatem, sive immensamditionis amplitudinem, sive incomparabilem priniitivo-rum copiam, sive mirißcam dictionis dulcedinem, siveinsolitam scriptorum multitudinem respicias, nemo um·

quam negavit. At vero, quam vis praeclara haec sintomnia, et quae linguse Arabicas Studium satis com-mendare possint, attameu et alius ei honor est, quo

supra comfTiunem rerum humanarum sortem evectaquasi esse videatur. Incorruptum ejusdem Ioquimurper longam saeculorum Seriem habitum, qui temporaMosaica adhuc hodie testatur. Obmutuit jam diu He¬brasarum loquela, dubitatamque trahit Syriaca, ne decaeteris Semiticae originis dialectis jam diu demortuisquid dicamus, in miseris quibusdam Syriae pagis vi-tam^, quum juvenili adhuc vigore luxurians Arabica,

a) Vid. Volkey, Voyßgt tn Syrie et tn Egypte, T. I- p*g.33* sq.

2

per magnam terrae partem, imperiosam; ut oiirn Ro¬mana, extendit dominationem, sie saeculorum, quaevixit, multitudine se haud, ut vulgo fit, viribus infra-etam sed egregie auetara, in omnium admirationem,certo probans. Iniquis tarnen haud caruit lingna Ara¬bien sestimatoribus, qui, qunm summam ejus dem anti*quitatem denegare haud possent, tarnen illam ab anti-qua pur i täte et elegantia hodie eo usque degeneratamesse statuerinfc, ut eadem hodiernum inter et antiquumArabum sermonera, ac inter veterem Romanorum vel

Graecorum, et earum qnae veterem Italiam et Graeci-am hodie incolunt gentium iinguas, intercedat differen-tlaj quare etiara nostri aevi Arabas majorum Al-cor·anique linguam, utpote jam diu demortuam, in scholiadiscere opus habere iidem temere affirmarunt b). Ni-inio alii ardore, servafcaü antiquae integritatis honoremlinguae Arabicse hodiernae coneiliandi calentes> in aliudineurrerunt Vitium, quum nulluni omnino linguae ho¬diernae et antiquae esse diserimen falso contenderent.Nos veritatem ut alias saepe, ita in hac quoquequaestione, inter duo, quse jam proposuimus, extremaquaerendam esse opinamnr. Omnibus enim numerissibi Semper simifem consistere posse per tria mitlia et

b) Ita inter alios C. Niebuhr, quem, quum ipse et Syriam etiEgyptum et Arabiam peragravit, tarntum a veritate aberrasse,admodum miramur. Vid. ejusd. Beschreibung von Arabien p. 84.

3

quod excurrifc annorum linguam qiiamlibefc, humana-rum rerum naturae, quse omnia orta occidere, auctasenescere immota lege jubet, repugnare nobis videtur.Nobis igitur id in hac disqnisitione erit consilium, utpropositis, quas nos in legendis scriptis Neo-Arabicisobservavimus hodierni idiomatis proprietatibus et ano-maliis eidem peculiaribus, adjunctoque deinde quodamvulgaris Iinguse specimine, quandam equidem inter lin-guam Arabicam bodiernam et antiquam intercedere dif-ferentiam ostendamus, attamen parvam et quse inter¬nal« Iinguse indolem commutare haud valuerit; nos itarem litterarum Orientalium studiosis neque ingratamneque prorsus inutilem facturos esse sperantes; et hoc€o magis, quo difficilior linguae Arabicae studiosis adquandam vulgaris idiomatis notitiam pateat aditus,quum pauca admodum sunt, quae adhuc typis prodie-runt ejusdem specimina, et in paucis illis, quas habe-mus, vulgaris idiomatis institutionibus Grammaticis lin-gua antiqua et bodierna tam sunt inter se confusae, uttirones ex illis percipere haudquaquafn possint» quas-

t nam sit utriusque differentia. c)

c) Ut cseteros, quos Iinguse NeoArabicae anomalias ad fixas quas-dam regnlas revocare studuisse novimusf, merito silentio praeter-eamus, Paris 1803 librum edidit F. S. Herbin, qui titulum ge-rit: Developpemens des principesde la langue Arabe moderne,sed justae lectorum exspectationi tam male respondet, ut pro o-mnibus fere nihil in eo invenias, quod linguam vulgarem specia-tim respiciat.

4

Agnoscunt Arsbes ίρ*?ϊ quandatn linguae antiqnaeet hodiernae äifferentiam, quum linguatn suam dis-pertiunt in Grammaticalem s. scripturalcm ^c^srdf(^ j. X 5C 5f et Vulgarem s. trivialem

^ ilTam, q υ se in scriptis probatio-ribus et ante (^ÄJebUiJi ^J) et post ^J) Moham-medem conditis, ut et in Al-cor-ano ipso exstat, hancvero, quae in oribus hominum vulgo et in scriptis nort-

nunquam hodie nsurpatur» esse asserentes. Receptadenominatione Arablca iisdem nos in hac nostra dis-

quisitione nominibus lingnam antiquam et hodiernamdistinguimus, illam Grammaticalem, hane Vulgarem ap-pellantes.

Est certo haud exigua difficultas in comparationeinter linguam vulgarem et grammaticalem instituendapraeeavendi,. ne ilii quid tribuas peculiare, quod cumhac habet commune, verbo ne utriusque ditiones con-

fundas, et herculeus equidem esset labor, si tarn va-

rias et a se invicem discrepantes agnosceret vulgarisArabica lingua dialectos* ac e vasto, per quod diffusaest terrae spatio, judicare quis vellet. At vero non ea

est ejusdem dialectorum neque multitudo neque diver-sitas,quam jure exspectares. Numerantur vulgo qua-tuor Arabica proprie sie dicta, Syriaca, JEgijptia et Maroc-cana, quarum vero principalis differentia pronuntiatio-ne certarum litterarum pro diversis terris diversa con-

tinetur. Sic Iitteraru ^ pronuntiant JEgyptii ut noe

s

G in vocabulo God, quum Mauiis sonat at apud nossk in vocabulo skilja, Syris vero et Ärabibus ut Itali-corum gi in gioco. Eodem quoque modo variat pro-nuntiatio litterae <J> inter Arabas Bedainos et Manros

tit g saspe sonantis, quum Syri illam per nostruin ketnphaticum in vocabulo' käl, jEgyptii vero non hisiper hiatum vel aspirationem quandam fortiorem red-dunt. Nos in bac nostra opelia hodiernam Syrise dia-léctum praecipue tractabiinus, de caeteris, quae nobisut singulis propria innotuerint, non nisi obiter allaturi,At vero quaerit jam aliquis, quum de lirsgua vulgär iscribimus, utrum de incondito plebis, an de politiori fe-iieioris sortis hominum sermone nostra sgat disquisitio.Ad ejusmodi quaestionero respondemus, nos de neutro,ut ab altero diverso, agere, et de castero, eandem ac

apud nos inter lingnam rusticam et urbanam in Orienteloeum haud habere differentiam. Ne hoc tarnen ita

intelligas, ac si nos omnes, qui Arabice loquuntur,. si¬ne ullo pro diversis culturae gradibus discrimine, unoore loqui ad&truamus* Propius sine dubio ad linguamgrammaticalem accedit interdum apud Arabas, ut apudnos, politiorum loquela, attamen in quotidiano sermo-nis commercio et hos omnibus vulgaris idromatis li-oentiis vulgo indulgere, certa habemus eorum testimo-nia, quibüs cum Arabibus eonfabulari contigit.

His breviter praemissis, miti too examrnr, B. L.jam

6

subjicimus principales, quae nobis obseicvare contigitvulgaris idionaatis Arabici anomalias, quibusque omnemfere inter hoc et linguam grammaticalem contineri dif-ferentiam judicamus. Si in quibusdam erravimus, ar-gumenti, de qbo scribimus, tiovitas et Auctorum, quosconsulere possemus, penuria excusationi imperfecti co-naminis esse forsitan poterit.

Ante omnia observandum, terminationes vocum fi¬nales, quas sistit lingua grammaticalis, in vulgari idi-omate,non nisi rarissime usurpari. Sic ignorat linguavulgaris vocalium ad finem vocum reduplicationem,quam nuncupant Grammatici, modosque ver¬borum, qui terminafcione finali continenfcur, verbo quas-vis vocales fini vocabulorum annexas, exceptis tamenpronominibus suffixis et reduplicatione Faths

_l, quae in nominibus adverbiascentibus aliquan-do sonat. En magnam, quis dicat, jam primo liminedifferentiam, et quae totius grammaticae fundamenta e-vertat. lusta equidem haec «sse potest grammatico-rum querela, qui oleum operamque in regulis vocalesfinales respicientibus excogitandis perdidisse sibi vi-dentur. Attamen est parvi momenti res, et quae non

nisi pronuntiationem respiciat, eoque minoris facienda,quo ut linguae Hebraeae, ita Arabicae quoque, invitae vo¬cales posterioribus tempo,ribus obtrusas esse novimus;

τ

quod si posceret institut! nostri ratio, multis equidemprobare possemus äj. Ita neque mirum cuidara obve-niat, in vocabulorum quoque initio supprimere linguamvulgarem vocaliuro seu potius schevatum sonum. Sic

g· ut ktäb, ut Mndser sonat» Nonnunvquam tamen prsemittrtur ejusmodi vocibus, quae a du-abus consonanfcibus incipiunt, ad pronuntiationem sub·le vandam sonus litterae f, é. g. quaebaud raro pronuntiantur EnfiU, Arsul.

In Verborum conjugatione quasdam adoptavit Irnguavulgaris licentias, quas in scriptis ernditorum frustra.quaeris. Sic secundae personae femininas Praeteriti tem¬poris in numera singulari additur in fine vulgo littera

quo ab eadem persona masculina possit dignoscie» 8· C5^j"^iPro 3, et in numero plurali (dualis e-nim nullam hic mentionem facimus, quum illum in ver.,bis η umquam usurpat lingua vulgaris) tarn Praeteritiquam Aoristi temporis, non nist masculini generis usu

dj Narratio» quam de Chalifa Valid apud Abulfeijamlegi mus (Annat. Moslem# Edit. Reisk. Tom. I. pagg»432» 4 34) grave equidera conti nere videtur argumen»tum pro eorum re, qui vocalium antiquitatem defen-dant. Forsitan quoque temporibus antiquioribus, casu-urn, in expressionibus dubiis, nonnumquam usus obti·«nuit. Quod vero certo novimus, tarn cireumct-dit tet quam ^αλλ. soeer tuus hodie pronuntiatur Kha-tanak, ita ut haec verba in ore Arabis hodierni eidem>ambiguitati, ac olini in Chalifas, locumdare possent.

s

veniant personae, efc ex his secunda habitu paullulumimmutato; rejicit enim haec in Praeterito litteram fina-

✓

lem ρ quemadmodnm et in Aoristo litteram ^ quibust substitutam habet. Eadem qaoque in tertia Aoristiplur. num. persona obtinet anomalia. Praeterea secun¬da feminina Aoristi sing. num. persona terminationemfinalem y Semper rejicit. Sed ne his quidem conten-ta licentiis praefigit haud raro lingua vulgaris omnibusAoristi personis litteram o, excepta prima plur. num.cui ρ praemittitur ej , unde hoc oritur in vulgari idio -mate Praeteriti Aoristique Schema:

Praeteritum. «

Singularis.Comro. Masc.

s

Nasar 3.

ONasart. 2·

Nasart. lé

Pluralis.

byAaj Nasaru 3.Nasartu 2.

Vjpvai Nasarna. %.

Aoristum

Fem.

Nasaret

Nasarti

t) Pro litteris j et ρ Maroccani litteram omnibusAoristi personis praefigunt.

9

Aoristum

SingularisFem. Comm. Masc.

Btensor Binsor 3,Btensori ^^aoaäj ^.AOAÄi Bfceosor a.

f) jKz** Bensor 1·Pluralis.

Ijycå+s Binsoru 3*ιαλ3 Btensor« 2»

jKxkk# Mnensor. i.Non Semper tarnen permissus est usus praefixo-

ruin Aoristi o et p. Sic particula ^2» in significa-tione quam, tibi usurpata, haec praefixa post se haudadmittit Male igitur diceres: qa/>aXX5 ζ?*2*Ubi Rierosolymam peruenero, dicendum enimNeque in phrasibus conditionalibus sunt adhibenda,quacunque demum particula conjunctivum modum ex-primas, sive fit per (jf (jVμαΛλ5 j

cyiz>, <^3, (j£b,(quae ultima particula Maroccanis in-primis usitata) vel alias. Ne igitur dicas e. g.

(jyC-'i ίνΛΛ hoc tibi dico, quo securut esse por-sir, sed sine prsefixojita quoque dicendum

f) Excidit in Syria ét Arabia piseformativa f post J,scribunt eam, sie orthographise melius consulentes, yul-go JEgyptii^/ajU.

t Ct

fAAJJtij (ji si modo hoc Jeceris, non vero jxto. Ra-rus quoque est horum praefixorum usus post vocabu-

Oj

lum <_\3, Futuri temporis notam* de quo infra.

Imperfecti et Plusquamperfecti teropora format lin·gua vulgaris eodem modo ac Grammaticalis, verbo(^lS^ad Aoristum] et Perfectum addlto. Praesens tem-pus recte equidem in loquendo exprimere potes cumiingua gratnmaticali per Participium Verbi et Prono¬men e~ g. ur scribtns ego r. e. scribo. Est tarnenet alia, bac usitatior, ratio actionem ut praesentem. ex-

primendi, q-uae vulgari idiomati propria est, scilicetper vocabula jjl+c, &5Lx, 0s&^CIc et agent, a-gentesy pro variis generibus et numeris varie Aoristopraemissa e. g. v_^X$CaJ scribit ille &3L+.C scri-bit illa fji^ASSSciAi 0a)1+£.. hello se Uli grcegarantAa*a5| oVWc vinum bibunt illce. In familiari ta¬

rnen conversatione distinctio numeri et generis voca-jj

buli JUc saepe omittitur, ita ut pro omni genere etVM> Ol

numero dieatur JU-c, et forma apocopata l+c vele. g. y^ycsaJf 0.C (jfifXksQ JUc loquimur de hello, Imperfe-cto quoque tempon accuratius determinando hoc non-numquam inservit vocabulum, ubi scilicet agitur de requadam, quae fiebat illo ipso temporis momento, dequo sermo est, et tunc inseritur inter verbum auxili-are 0^ et verbum cardinale hoc modo

ix

t_*X5o Jl+c cJCaS" Scribebam ego, quiirn vos nten-sce accumberetis. ^λ*λ3 (j.a5Uc ό \jOS^ U&μ*λλΓ Qmm»; Parisiis commorarer temphim cedificabant, Inter-dam in hujusmodi construetionibus excidit verburn au-xiliare (jlS"V cujus negligentiae exerrplum sistit Co-dicis Manuscripti, quod nos huic disquisitioni subjun*genius, specimen.

Quam tempus, quod Futurum vuigo appeifanfcGrammatici, nos vero Aoristi nomine insignivimus,notionem temporis revera futuri in se haud absoluteincludit, lingua vulgaris, ut etiam grammaticalis, neces-se habuit eidem praemittere qusedam vocabuia, per

quas actio futu? a accuratius determinaretur. Sed nequein his vocabuiis omnino consentit utrumque idioma»Lingua grammaticalis enim voculam vel (jjj Ao-risto vulgo praemittit; prsefert vero vulgaris additio¬nen» vel vocabuli cA>, cui personae, de qua agitur, pro¬nomen suffixum annectitur, vel tritae formulse Ιώ&X5f (quae tamen Aoristo postponenda). Utriusque ooti-structionis exempla hae sistunfc phrasesscribet ille, scribes tu, &X5f lΛJj (jf scri"bam ego Deo volente. Saepe quoque Aoristum verl?iCs*·} restare,, superstitem esse, Aoristo ejus ver bi, cujussignificatio ad tempus futurum restringenda, praemit-titur e. g. J R»

Il

ad finem perdücta] quce faciam cognorcer. JpU'jfvXA U hoc dixisse admodum poenitebit.

Frequens est in vulgari idiomate U3üs indeclinabi-lis cujusdam Imperativi formae, quatenus nos novimus,In lingua gratnmaticali haud usurpatae, quae inserta lit-tera f inter secundam et tertiam radicalem oritur. Sicjrlxi, ofIocum tenent in conversatione fami-liari formarum ^5^ et Alia praeterea inImperativo observanda est vulgaris idiomatis negligen¬tia, qua Media radicalis Verborum, quae s. conca-va a Grammaticis appellantur, saepe retinetur e. g. jy*die pro , jfr»; proßciscere pro j*. Neque hoc loco re-ticendum in Imperativo, ut in Praeterito et Aoristo,unicum modo usu venire in plurali numero genus,

quod, quum in lingua grammaticali non nisi sensu ma-sculino adhiberi potest, in sermone vulgari de quovissexu usurpatur. adjuvate igitur recte dicis, sivead viros sive ad feminas tua spectat adhortatio.

Formae Passivae tam rarus est In lingua vulgariusus, si Participium tarnen primae Speciei, quo nihilusitatius, exceperis, ut illam e paradigmate omninotollere possis. Ejus Iocum tenent Species V, VII etVIII a verbo primitivo derivatae.

ui

In flexione verbi l quod turdum vel ulcUxo du-pUcatum nuneupant Grammatici, quaedam quoque cer-