Μαθητές Β' Τάξης Λυκείου - Β' Τετράμηνο

Υπεύθυνος Καθηγητής: Σταμάτης Προκόπης

Σχολικό έτος 2014 - 2015

2ο Λύκειο Σπάρτης

Τίτλος Ερευνητικής Εργασίας

«Διατροφικές Συνήθειες των νέων»

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 2

ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

Ομάδα 1 Ομάδα 2

Γεωργοπούλου Παναγιώτα Κανελλοπούλου Δέσποινα

Γουδέ Ιωάννα Κουτσουμάνη Σωτηρία

Δάνου Ευανθία-Στυλιανή Παπαστράτη Παναγιώτα

Καμβοσούλη Μαρία

Ομάδα 3 Ομάδα 4

Ζάχου Νικολέττα Γεωργοπούλου Αφροδίτη

Γκικνούρη Μαρίνα Κάτσαρη Γαβριέλα

Κολοβού Σταματίνα

Κούμαρης Σπύρος

Ομάδα 5

Κατσάμπη Αναστασία

Κατσίχτη Έλλη

Κάτσενου Ματίνα

Κώνστα Αύρα

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 3

Περιεχόμενα ΕΙΣΑΓΩΓΗ ................................................................................................................................... 5

Α. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ .............................................................................................................. 6

1. Σκοπός, στόχοι, ερευνητικά ερωτήματα ............................................................................. 6

1.1. Σκοπός της έρευνας: ....................................................................................................... 6

1.2. Στόχοι της έρευνας: ........................................................................................................ 6

1.3. Ερευνητικά ερωτήματα: ................................................................................................. 6

2. Η διατροφή στην αρχαία Σπάρτη .......................................................................................... 7

3. Μεσογειακή διατροφή .......................................................................................................... 9

4. Διατροφή και θρησκεία ....................................................................................................... 12

5. Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα ...................................................................................... 14

5.1 Σκοπός -πλεονεκτήματα δημιουργίας γενετικά ........................................................... 15

τροποποιημένων οργανισμών ............................................................................................ 15

5.2 Κίνδυνοι γενετικών τροποποιημένων οργανισμών ...................................................... 16

5.3. Η τεχνική του Δούρειου Ίππου ..................................................................................... 18

5.4. Γεγονότα τότε και σήμερα για τις γενετικά τροποποιημένες τροφές ....................... 19

6. Fast Food ............................................................................................................................. 21

6.1. Ορισμός Fast Food ........................................................................................................ 22

6.2. Ιστορία του Fast Food................................................................................................... 23

6.3. Επιπτώσεις στην Υγεία ................................................................................................. 24

7. Τροφές με βιταμίνες............................................................................................................ 25

8. Παχυσαρκία ......................................................................................................................... 30

8.1 Επιπτώσεις στην υγεία .................................................................................................. 31

9. Κουζίνα από διάφορα μέρη του κόσμου ............................................................................ 44

ΜΕΡΟΣ Β: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ - ΕΜΠΕΙΡΙΚΟ ...................................................................................... 50

1. Σκοπός, στόχοι, ερευνητικά ερωτήματα ........................................................................... 50

1.1.Σκοπός της έρευνας: ..................................................................................................... 50

1.2 Στόχοι της έρευνας: ....................................................................................................... 50

1.3 Ερευνητικά ερωτήματα: ................................................................................................ 50

2. Ερευνητικό εργαλείο ........................................................................................................... 51

2.1. Ερωτηματολόγιο έρευνας ............................................................................................ 51

3. Επεξεργασία – Ανάλυση των δεδομένων ........................................................................... 54

3.1. Γραφήματα έρευνας ..................................................................................................... 54

6. Τελικά συμπεράσματα ........................................................................................................ 62

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 4

Δικτυογραφία .......................................................................................................................... 63

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η διατροφή ανέκαθεν αποτελούσε αντικείμενο συζήτησης γιατί είχε

επισημανθεί από πολύ νωρίς η σημασία της, για την σωστή νοητική

σωματικής ανάπτυξη του ανθρώπου και ιδιαίτερα των εφήβων.

Οι έφηβοι λόγω του ότι βρίσκονται σ' ένα στάδιο ταχύτατης ανάπτυξης ή

πρόσληψη των απαραίτητων βιταμινών από τις τροφές που καταναλώνουν

τους εξασφαλίζει ένας υγειές σώμα ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν στο

καθημερινό πρόγραμμα δραστηριοτήτων που έχουν.

'Έτσι η Ερευνητική Εργασία με τίτλο Διατροφικές συνήθειες των νέων ως

σκοπό είχε να διερευνηθούν ποιές είναι υγιεινές τροφές που πρέπει να

καταναλώνουν οι σημερινοί νέοι αλλά και ποιές τροφές πρέπει να αποφεύγουν,

ώστε να έχουν ένα υγιή σώμα.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 6

Α. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

1. Σκοπός, στόχοι, ερευνητικά ερωτήματα

1.1. Σκοπός της έρευνας:

Οι μαθητές μέσω της επεξεργασίας των πληροφοριών που θα αναζητήσουν

να αξιολογήσουν τις διατροφικές συνήθειες των νέων, καθώς επίσης και τον

βαθμό επικινδυνότητας που παρουσιάζουν σε σχέση με την υγεία, οι διάφορες

τροφές που επιλέγουν.

1.2. Στόχοι της έρευνας:

α) Οι μαθητές να συλλέξουν και να μελετήσουν πληροφορίες σχετικά με τις

διατροφικές συνήθειες των νέων, να τις αξιολογήσουν ώστε τελικά να

υιοθετήσουν παράλληλα σωστές διατροφικές συνήθειες.

β) Οι μαθητές να διαπιστώσουν μέσα από την μελέτη της σχετικής

βιβλιογραφίας την αξία της υγιεινής μεσογειακής διατροφής.

γ) Οι μαθητές να διακρίνουν τους κινδύνους για την υγεία, που είναι

αποτέλεσμα της σύγχρονης διατροφής, καθώς και τους παράγοντες που την

επηρεάζουν.

1.3. Ερευνητικά ερωτήματα:

1. Ποιές είναι οι διατροφικές συνήθειες των νέων σήμερα;

2. Ποιοί είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις διατροφικές επιλογές των

νέων;

3. Ποιοί είναι οι κίνδυνοι που εγκυμονούν για την υγεία των νέων από τις

διάφορες διατροφικές επιλογές τους;

4. Εφαρμόζουν οι νέοι σήμερα συγκεκριμένα διατροφικά υγιεινά

προγράμματα;

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 7

2. Η διατροφή στην αρχαία Σπάρτη

Ήταν χτισμένη στη δεξιά όχθη του

ποταμού Ευρώτα σε πεδινή έκταση.

Σύμφωνα με τον ιστορικό Θουκυδίδη, κατά

τον 5ο αιώνα πχ, το σπαρτιατικό κράτος

εκτεινόταν στα δύο πέμπτα της

Πελοποννήσου, περίπου δηλαδή 8.500

km², έκταση τριπλάσια των Αθηνών.

Περιελάμβανε δύο κύριες περιοχές, τις

οποίες διαχώριζαν οροσειρές.

Οι Σπαρτιάτες χαρακτηρίζονταν από

αυτοπειθαρχία και λιτότητα που ξεκινούσε από την παιδική τους ηλικία κι

αυτό φαινόταν καθαρά και στις διατροφικές συνήθειές τους.

Η παχυσαρκία ήταν αδυναμία και επομένως, θεωρούνταν ανεπίτρεπτη και

κατακριτέα στην αρχαία Σπάρτη. Η αυτοπειθαρχία και η ατσαλένια θέληση

ήταν το παν προκειμένου να μην ακολουθούν οι Σπαρτιάτες τις επιταγές του

στομαχιού τους αλλά να το ορίζουν οι ίδιοι.

Οι νεαροί Σπαρτιάτες κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους από την ηλικία

των 7 έως 19 χρονών, διατρέφονταν κυρίως με μέλανα ζωμό.

Η διατροφή των ενήλικων Σπαρτιατών περιλάμβανε:

– Κριθάρι (βασικό στοιχείο, άφθονο στην περιοχή)

– Μέλανα ζωμό (σούπα με χοιρινό, αίμα και αλάτι)

– Τον συνόδευαν με κριθαρένιο ψωμί, τυρί, σύκα, κρασί.

Ήταν ένα γεύμα λιτό αλλά πλούσιο σε ενέργεια και ταυτόχρονα ελαφρύ στο

στομάχι.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 8

Τα Συσσίτια

Τα συσσίτια αποτελούσαν κοινά γεύματα στα

οποία συμμετείχαν υποχρεωτικά άνδρες κάθε

ηλικίας. Υποχρέωση των Ομοίων, δηλαδή των

μελών της σπαρτιατικής κοινωνίας με πλήρη

πολιτικά δικαιώματα, ήταν η συνεισφορά τροφίμων

για τα συσσίτια. Τα καθημερινά

γεύματα στα συσσίτια ήταν τρία :

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 9

– α) το κρατισμέ ( πρωινό ) αποτελούμενο από άρτο και οίνο άκρατο

(ανέρωτο),

– β) το άριστον ( γεύμα )

– γ) το αίκλον ( δείπνο )

– Κύρια τροφή των γευμάτων και των δείπνων ήταν ο μέλας ζωμός

Ο Ιπποκράτης έλεγε “η τροφή να είναι το φάρμακο σου και το φάρμακό σου η

τροφή σου.

O Πλούταρχος αναφέρει χαρακτηριστικά ότι η

τράπεζα είναι φιλοποιός, να τρώει κανείς

μόνος του δε σημαίνει να γευματίζει, αλλά να

γεμίζει το στομάχι του σαν τα ζώα

3. Μεσογειακή διατροφή

Τι εννοούμε όταν λέμε Μεσογειακή διατροφή;

Πρόκειται για έναν τύπο διατροφής που αναπτύχθηκε πολύ στις χώρες της

Μεσογείου, οι οποίες λόγω κλίματος και εδαφικών συνθηκών βάσισαν την

καθημερινή μαγειρική τους σε μια ευρεία γκάμα από βιολογικά (κυρίως)

προϊόντα της μάνας γης και σε συνταγές που με την απλότητα τους

αναδεικνύουν την γεύση, το άρωμα αλλά και την θρεπτικότητα των υλικών. Οι

συνταγές αυτές μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν στις προσωπικές

γευστικές προτιμήσεις, χωρίς να χάνουν τίποτα από την αίγλη τους.

Η Μεσογειακή διατροφή

Είναι πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.

Είναι πλούσια σε “καλά” μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα

και φτωχή σε κορεσμένα, σε trans λιπαρά οξέα και χοληστερόλη που είναι

επιβλαβή για την υγεία.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 10

Περιλαμβάνει επαρκής ποσότητες υδατανθράκων, βασικής τροφής για την

ομαλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού.

Προμηθεύει τον οργανισμό με φυτικές ίνες.

Είναι υδαρής, πλούσια δηλαδή σε νερό και ηλεκτρολύτες.

Η παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή περιλαμβάνει από την βάση έως την

κορυφή:

Σε καθημερινή βάση :

Ψωμί, δημητριακά που πρέπει να καταναλώνονται σε καθημερινά για να

μας προμηθεύουν με ενέργεια, φυτικές ίνες και να μας βοηθούν στην αίσθηση

του κορεσμού. 8 μικρομερίδες ψωμιού και δημητριακών κρίνονται

απαραίτητες καθημερινά.

Φρούτα και λαχανικά όλων των ειδών και κυρίως εποχικά και αν είναι

δυνατόν βιολογικής καλλιέργειας, που μας προμηθεύουν με βιταμίνες, μέταλλα

και ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικές ουσίες και υγρά. Συστήνονται 3

μικρομερίδες φρούτων και 6 μικρομερίδες λαχανικών σε ημερήσια βάση.

Ελαιόλαδο αγνό και έξτρα παρθένο που προσφέρει ενέργεια και έχει πολλές

ευεργετικές για τον οργανισμό ιδιότητες. Θεωρείται ο πρωταγωνιστής της

Μεσογειακής διατροφής γιατί είναι η κύρια πηγή μονοακόρεστων λιπαρών

οξέων και βιταμίνης Ε και έχει πλήθος αντιοξειδωτικών ουσιών. 2-3 κουταλιές

της σούπας σε καθημερινή βάση είναι αρκετές για να μας παρέχουν όλα όσα

χρειαζόμαστε.

Γαλακτοκομικά προϊόντα που επίσης να καταναλώνονται σε καθημερινή

βάση όπως γάλα-τυρί-γιαούρτι-αρριάνι-κεφίρ που μας προσφέρουν ασβέστιο,

πρωτεΐνες, βιταμίνες A, D και βιταμίνες του συμπλέγματος B, προβιοτικά και

υγρά. 2-3 μικρομερίδες σε ημερήσια βάση είναι αρκετές για την καλή μας

υγεία.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 11

Σε εβδομαδιαία βάση:

Ψάρια και θαλασσινά 1 με 2 φορές την εβδομάδα, είναι τροφές πλούσιες σε

φώσφορο, ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα, σε πρωτεΐνες, βιταμίνες και μεταλλικά

στοιχεία. Είναι καλό να καταναλώνουμε 5 με 6 μικρομερίδες ψαριών και

θαλασσινών την εβδομάδα.

Λευκά κρέατα όπως το κοτόπουλο, η γαλοπούλα το άπαχο χοιρινό και

όλων των ειδών τα πουλερικά γιατί μας προσφέρουν πρωτεΐνες καλής

ποιότητας. Είναι καλό να καταναλώνουμε 3 με 4 μικρομερίδες λευκού

κρέατος την εβδομάδα.

Πατάτες και τροφές που περιέχουν άμυλο, ρύζι, δημητριακά και

ζυμαρικά που είναι τροφές με μεγάλη θρεπτική αξία. Συστήνονται 3 με 4

μικρομερίδες την εβδομάδα.

Σε μηνιαία βάση

Σε μηνιαία βάση μπορούμε να καταναλώνουμε το κόκκινο κρέας όπως το

μοσχάρι, το γίδινο, αρνίσιο ή κατσικίσιο κρέας που είναι τροφή πλούσια σε

πρωτεΐνες και σίδηρο, περιέχει όμως πολλά κορεσμένα “κακά” λιπαρά και

καλό είναι να το αποφεύγουμε. 4 μικρομερίδες κόκκινου κρέατος τον μήνα

είναι η προτεινόμενη ποσότητα.

Τα γλυκά είμαι τροφές απαραίτητες για τον οργανισμό μας που τον

προμηθεύουν με απλούς υδατάνθρακες όπως η ζάχαρη και του παρέχουν

ενέργεια άμεσα αξιοποιήσιμη. 4 μικρομερίδες γλυκών τον μήνα είναι η

προτεινόμενη ποσότητα.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 12

4. Διατροφή και θρησκεία

Πώς η θρησκεία επηρεάζει τις διατροφικές επιλογές των πιστών.

Αρκετές από τις διατροφικές

προσταγές που υπάρχουν στα ιερά

βιβλία των διαφόρων θρησκειών

προτρέπουν τους πιστούς να απέχουν

από συγκεκριμένες τροφές και να

επιλέγουν κάποιες άλλες.

Θα εξεταστούν οι 5 μεγαλύτερες

θρησκείες :

Ιουδαϊσμός

Η Παλαιά Διαθήκη, και πιο συγκεκριμένα τα βιβλία λευιτικό, αριθμοί,

δευτερονόμιο και τορά, θεωρούν κάποια ζώα της στεριάς ως ακάθαρτα και για

τον λόγο αυτό τα αποκλείουν από τη διατροφή των πιστών. Τέτοια

παραδείγματα είναι το χοιρινό και ζώα που δεν διαιρούν την οπλή όπως ο

λαγός, η καμήλα και το γουρούνι. Ακόμη απαγορεύονται τα θαλασσινά και ο

συνδυασμός κρέατος και γαλακτοκομικών στο ίδιο γεύμα.

Βουδισμός

Αρκετοί βουδιστές είναι χορτροφάγοι, αλλά κάποιοι τρώνε και ψάρι. Έχει

τη φιλοσοφία της οικολογικής ισορροπίας, δεδομένου ότι τα φρούτα και τα

λαχανικά υπάρχουν σε σχετική αφθονία στη φύση. Οι περισσότεροι απέχουν

από τα κρεατικά και το βοδινό. Πριν την εορτή της γέννησης, του φωτισμού

και του θανάτου του Βούδα είναι περίοδοι νηστείας και ξεκούρασης. Οι

μοναχοί νηστεύουν πλήρως κάποιες μέρες της σελήνης και μετά τα μεσάνυχτα

αποφεύγουν τις στερεές τροφές.

Ινδουισμός

Οι ινδουιστές απέχουν από οποιαδήποτε τροφή καθυστερεί την πνευματική

και σωματική ανάπτυξη. Το κρέας δεν απαγορεύεται, αν και υπάρχουν

περιορισμοί όπως το χοιρινό, οι καμήλες, οι πάπιες, τα πουλερικά και τα

θαλασσινά. Για τον ινδουισμό, η αγελάδα θεωρείται ιερό ζώο. Πολλοί

ινδουιστές είναι αυστηροί χορτοφάγοι. Τα προϊόντα της αγελάδας, όπως το

γάλα και το τυρί, θεωρούνται αγνά και μπορούν να καταναλώνονται από τους

πιστούς. Η νηστεία είναι στοιχείο του ινδουισμού και συνοδεύει την

προετοιμασία για μεγάλα γεγονότα, όπως oι γάμοι και οι κηδείες.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 13

Μουσουλμανισμός

Ο όρος χαλάλ αναφέρεται σε όλα τα επιτρεπόμενα τρόφιμα, ενώ το χαράμ

σε εκείνα που απαγορεύονται. Αποθαρρύνεται η πρόσληψη καφέ, τσαγιού και

αλκοολούχων. Η νηστεία των μουσουλμάνων συνιστάται στην πλήρη αποχή

από το φαγητό από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου και καθιερωμένες

νηστείες είναι η Δευτέρα και η Πέμπτη, 6 μέρες Σοουγάλ και ένα μήνα το

γνωστό ραμαντάνι. Η νηστεία για τους μουσουλμάνους συνοδεύεται

απαραιτήτως από προσευχή και φιλανθρωπίες. Η νηστεία διακόπτεται μετά τη

δύση του ηλίου με γεύμα που καλείται ιφτάρ και περιλαμβάνει την λήψη

χουρμάδων και νερού ή γλυκών αφεψημάτων.

Ανατολική ορθόδοξη χριστιανική πίστη

Σύμφωνα με το ευαγγέλιο, που είναι ο λόγος του Θεού, δεν απαγορεύεται

κάποια τροφή γιατί ο Θεός όλα τα δημιούργησε για να τα προσφέρει στον

άνθρωπο. Ωστόσο, η ζωή πρέπει να έχει σαν βάση το μέτρο και την οικολογική

ισορροπία. Η νηστεία κατέχει κεντρική θέση στη ζωή της εκκλησίας και

προετοιμάζει τους πιστούς για τις μεγάλες εορτές της Γέννησης του Χριστού,

της Ανάστασης και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Κάθε Τετάρτη και

Παρασκευή είναι οι καθιερωμένες μέρες νηστείας, εκτός αν συμπίπτουν με

κάποια μεγάλη εορτή αγίου, θεομητορική (για την Παναγία) ή δεσποτική (για

το Χριστό) εορτή. Ο Χριστός ευλόγησε το ψωμί και το κρασί και έκανε το

θαύμα του πολλαπλασιαμού των άρτων και των ψαριών. Αγάπησε τους

ψαράδες και δεν είναι τυχαίο ότι το ψάρι είναι τόσο ευεργετικό για την υγεία

των ανθρώπων.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 14

5. Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα

Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα ονομάζονται τα τρόφιμα που παράγονται

από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Οι τελευταίοι έχουν υποστεί

συγκεκριμένες αλλαγές που εισήλθαν στο γενετικό τους υλικό μέσω μεθόδων

της γενετικής μηχανικής. Αυτές είναι κατά πολύ πιο ακριβείς από

τη μεταλλαξιογένεση όπου ένας οργανισμός εκτίθεται σε ραδιενέργεια ή

χημικά ώστε να δημιουργηθεί μία μη συγκεκριμένη αλλά μόνιμη αλλαγή.

Άλλες τεχνικές μέσω των οποίων οι άνθρωποι τροποποιούν οργανισμούς που

παράγουν τρόφιμα είναι η εκλεκτική αναπαραγωγή, οι γενετικές βελτιώσεις

στη γεωργία και την κτηνοτροφία, καθώς και η σωματοκλωνική παραλλαγή.

Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα εισήλθαν στην αγορά για πρώτη φορά το

1996. Συνήθως τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι προϊόντα

διαγονιδιακών φυτών: σόγια, καλαμπόκι, ελαιοκράμβη, ρύζι ντομάτα

και βαμβακέλαιο. Ζωικά προϊόντα έχουν επίσης αναπτυχθεί, αν και κανένα

από αυτά δεν κυκλοφορεί προς το παρόν στην αγορά.

Τα τρόφιμα που παράγονται με αυτό τον τρόπο έχουν αντιμετωπίσει κριτική με

διάφορες αιτιολογίες, που σχετίζονται με την ασφάλεια, την οικολογία και

οικονομικά ζητήματα που εγείρει το γεγονός πως οι οργανισμοί αυτοί

υπόκεινται στη νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 15

5.1 Σκοπός -πλεονεκτήματα δημιουργίας γενετικά

τροποποιημένων οργανισμών

Το γεγονός ότι τα ποσοστά της

παραγωγικότητας της γεωργίας ήταν

ιδιαίτερα χαμηλά στάθηκε αφορμή για να

εδραιωθούν οι γενετικά τροποποιημένοι

οργανισμοί, προκειμένου να περιοριστεί ο

υποσιτισμός. Επιπλέον, η ανάγκη για

μεγιστοποίηση της αντοχής των τροφίμων

σε δύσκολες καιρικές συνθήκες και η προσπάθεια κάλυψης των

πληθυσμιακών αναγκών αποτέλεσαν αιτίες που συνέβαλαν κι αυτές στη

δημιουργία τους. Επιπροσθέτως, εξασφαλίστηκε η βελτίωση της ποιότητας

των τροφίμων, καθώς αυξήθηκαν οι ευεργετικές ιδιότητες τους για τον

άνθρωπο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο περιορισμός των

ακόρεστων λιπαρών σε πλούσιες σε θερμίδες τροφές. Ταυτόχρονα, έχουν

εμπλουτιστεί με βιταμίνες, που είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία

του ανθρώπινου οργανισμού. Οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί

συμβάλλουν, επίσης, στην κατασκευή θεραπευτικών ουσιών, όπως

αντισωμάτων που οδηγούν στην ανοσία πολλών ασθενειών.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 16

5.2 Κίνδυνοι γενετικών τροποποιημένων οργανισμών

Σε ζωικούς οργανισμούς:

Με την κατανάλωση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών έχει παρατηρηθεί

η εμφάνιση συχνών αλλεργικών κρίσεων, σε άτομα που είναι επιρρεπή σε

συγκεκριμένες αλλεργίες. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν, ότι ο κίνδυνος αλλεργίας

που αναφέρεται συχνά δεν είναι υψηλότερος συγκριτικά με τα υπόλοιπα

τρόφιμα.

Ακόμη, η πρόσληψη αντιβιοτικών ουσιών στον ανθρώπινο οργανισμό, μέσω

των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, προκαλεί την αύξηση της

ανθεκτικότητάς του σε αυτές. Αυτό έχει ως συνέπεια την

αναποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών στον οργανισμό, όταν αυτό είναι

αναγκαίο π.χ. στην ανάρρωση κάποιας ασθένειας.

Ασυνήθιστα υψηλή θνησιμότητα και καθυστέρηση ανάπτυξης βρέθηκε να

παρουσιάζουν απόγονοι θηλυκών ποντικών-πειραματόζωων τρεφόμενα με

γενετικά τροποποιημένη σόγια.

Παρόλο που υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια των

μεταλλαγμένων τροφίμων, τα συστήματα ελέγχου είναι ανεπαρκή.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 17

Στο περιβάλλον

Έρευνες δείχνουν ότι, η γύρη από ένα μεταλλαγμένο καλαμπόκι σκότωνε κατά

χιλιάδες ένα είδος πεταλούδας. Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι

διαταράσσεται η ισορροπία του περιβάλλοντος και συνεπώς επηρεάζονται οι

τροφικές αλυσίδες.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα θα έχουν

αντίστοιχα αποτελέσματα με αυτά των εντομοκτόνων• όπως τα κουνούπια

απέκτησαν ανθεκτικότητα σε ισχυρά εντομοκτόνα, παρομοίως και τώρα το

περιβάλλον θα δημιουργήσει νέα είδη εντόμων προκειμένου να είναι

ανθεκτικά στα νέα τρόφιμα με τις νέες ιδιότητες.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 18

5.3. Η τεχνική του Δούρειου Ίππου

Οι μέθοδοι για την μεταφορά ενός ξένου γονιδίου σε ένα φυτό είναι

ποικίλες. Η πιο αξιόπιστη και αποτελεσματική τεχνική χρησιμοποιεί φυσικές

ιδιότητες ορισμένων βακτηρίων του εδάφους. Οι επιστήμονες

εκμεταλλεύθηκαν αυτές τις ιδιότητες των αγροβακτηρίων προκειμένου να

μεταφέρουνε ενδιαφέροντα γονίδια στα φυτά.

Η κύρια τεχνική είναι αυτή στην οποία ενεργούν ως Δούρειος Ίππος. Κατά

τη διάρκειά αφαιρείται το πλασμίδιο ενός βακτηρίου που διαθέτει ικανότητα

διείσδυσης, εισάγεται σε αυτό το ενδιαφέρον γονίδιο, το οποίο επιθυμούμε να

μεταβιβάσουμε στο φυτό και επανεισάγουμε το ανασυνδυασμένο πλασματίδιο

στο βακτήριο.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 19

5.4. Γεγονότα τότε και σήμερα για τις γενετικά τροποποιημένες

τροφές

Η επιφάνεια των καλλιεργούμενων εκτάσεων με γενετικά τροποποιημένους

οργανισμούς, αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς. Μεταξύ 1996 και 2003,

σημειώθηκε αύξηση της παραγωγής τους 20%. Κυριότεροι παραγωγοί τους

είναι οι Η.Π.Α, η Αργεντινή, ο Καναδάς, η Βραζιλία, η Κίνα και Ν. Αφρική. Η

πρώτη απόπειρα παρασκευής

μεταλλαγμένων τροφίμων, έγινε στις

Η.Π.Α ,το 1983, δημιουργώντας

δενδρύλλια καπνού τα οποία ήταν

ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Πιο

συγκεκριμένα, η κατάσταση στην

Ευρώπη διαφέρει με την κατάσταση

στις υπόλοιπες ηπείρους. Τον Ιούνιο

του 1999, ανέστειλε τις πειραματικές

τους καλλιέργειες σε αγρό και τη διάθεση τους στο εμπόριο. Από το 2002

όμως, παρατηρείται αισθητή αλλαγή στο νομοθετικό πλαίσιο. Οι αλλαγές που

έγιναν είναι οι εξής :

Αναθεωρήθηκαν οι πειραματικές καλλιέργειες

Θεσπίστηκαν αυστηροί έλεγχοι

Υιοθετήθηκαν κανόνες για την αναγραφή της ταυτότητας των γενετικά

τροποποιημένων προϊόντων στην ετικέτα τους

Το 2004, επιτράπηκε για πρώτη φορά, μετά το 1999, από την Ευρωπαϊκή

Επιτροπή, η εισαγωγή του διαγονιδιακού καλαμποκιού στην Ε.Ε.

Στον ελλαδικό χώρο, η πειραματική καλλιέργεια του πρώτου

μεταλλαγμένου προϊόντος, της ντομάτας, επιτράπηκε στις 28 Μαρτίου 1997

και υπέστη τροποποίηση για την επιβράδυνση της ωρίμανσής της. Στη

συνέχεια, ακολούθησε η έγκριση για την καλλιέργεια μεταλλαγμένου

βαμβακιού , το οποίο εμφανίζει εντομοκτόνο δράση και αντοχή σε

συγκεκριμένο ζιζανιοκτόνο. Τέλος, σειρά είχαν το μεταλλαγμένο καλαμπόκι

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 20

και τα ζαχαρότευτλα, τα οποία τροποποιήθηκαν ώστε να παρουσιάζουν

αυξημένη αντοχή σε συγκεκριμένα ζιζανιοκτόνα.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 21

6. Fast Food

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 22

6.1. Ορισμός Fast Food

Πρόχειρο ή Γρήγορο φαγητό είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να

περιγράψει τα τρόφιμα που έχουν μικρή θρεπτική αξία και συχνά υψηλή

περιεκτικότητα σε λιπαρά, ζάχαρη, αλάτι και θερμίδες και τα οποία

παρασκευάζονται και σερβίρονται πολύ γρήγορα.

Τα τρόφιμα τα οποία θεωρούνται συνήθων «σκουπίδια» περιλαμβάνουν τα

αλατισμένα τρόφιμα σνακ,

τσίχλα, καραμέλα, γλυκά

επιδόρπια, τηγανητά φαγητά και

τα ανθρακούχα ποτά. Ενώ κάθε

γεύμα με μικρό χρόνο

παρασκευής θεωρείται fast food,

ο όρος συνήθων αναφέρεται σε

τρόφιμα που πωλούνται σε ένα

εστιατόριο ή κατάστημα με

προθερμασμένο ή

προμαγειρεμένα συστατικά.

Παρά το γεγονός ότι χαρακτηρίζονται ως «σκουπίδια» συνήθως δεν

δημιουργούν άμεσες ανησυχίες για την υγεία και είναι γενικά ασφαλείς όταν

ενσωματώνονται σε μια καλά ισορροπημένη διατροφή.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 23

6.2. Ιστορία του Fast Food

Στις πόλεις της Ρωμαϊκής αρχαιότητας, ένα μεγάλο μέρος του αστικού

πληθυσμού που ζούσε σε νησίδες, μπλοκ πολυώροφων διαμερισμάτων,

εξαρτιόνταν από πωλητές τροφίμων για μεγάλο μέρος των γευμάτων τους. Στο

Μεσαίωνα, στις μεγάλες πόλεις και στα μεγάλα αστικά κέντρα όπως το

Λονδίνο και το Παρίσι οι πωλητές πωλούσαν πιάτα όπως πίτες, βάφλες,

τάρτες, τηγανίτες και αλλαντικά.

Όπως και στις Ρωμαϊκές πόλεις τις

αρχαιότητας παρέχονταν

εγκαταστάσεις προετοιμασίας

γευμάτων σε όσους δεν είχαν τα μέσα

να μαγειρέψουν τα φαγητά τους. Σε

αντίθεση με τους πλουσιότερους

κατοίκους, πολλές φορές δεν

μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά τη

στέγαση με κουζίνα κι έτσι στηρίχθηκαν στο «γρήγορο φαγητό». Οι ταξιδιώτες

καθώς και οι προσκυνητές στο δρόμο προς έναν ιερό χώρο ήταν μεταξύ των

πελατών.

Σε περιοχές με πρόσβαση σε παράκτια ή παλιρροϊκά ύδατα, το «γρήγορο

φαγητό» περιελάμβανε συχνά τοπικά οστρακοειδή ή θαλασσινά όπως στρείδια

ή όπως στο Λονδίνο, χέλια. Συχνά αυτά τα θαλασσινά μαγειρεύονταν κοντά

στην προκυμαία. Η εξέλιξη της αλιείας οδήγησε στα μέσα του 19ου αιώνα

στην ανάπτυξη της Βρετανικής σπεσιαλιτέ, το ψάρι με τα τσιπς και το πρώτο

κατάστημα το 1860. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υιοθετήσει «γρήγορο φαγητό»

από άλλους πολιτισμούς, όπως πίτσα, κεμπάπ και κάρι.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τη μεγαλύτερη βιομηχανία γρήγορου φαγητού

στον κόσμο και τα αμερικανικά εστιατόρια που βρίσκονται σε περισσότερες

από 100 χώρες.

3

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 24

6.3. Επιπτώσεις στην Υγεία

Φυσικά τον Fast Food δεν είναι ακίνδυνο

για την υγεία. Το «πρόχειρο φαγητό» είναι η

σημαντικότερη αιτία παχυσαρκίας. Ερευνητές

στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ προβλέπουν

ότι μέχρι το 2050, 42% του πληθυσμού των

ΗΠΑ θα είναι παχύσαρκοι. Η περίσσεια λίπους,

υδατανθράκων και η επεξεργασμένη ζάχαρη που βρέθηκαν σε «πρόχειρο

φαγητό» συμβάλλει σε αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, του

διαβήτη, σε αύξηση του σωματικού βάρους καθώς και σε πολλές άλλες χρόνιες

συνθήκες υγείας.

4

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 25

7. Τροφές με βιταμίνες

Μανιτάρια

Τα λευκά μανιτάρια (button mushrooms)

είναι πλούσια σε σελήνιο και αντιοξειδωτικά.

Τα χαμηλά επίπεδα σελήνιου έχει βρεθεί ότι

συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης

γρίπης. Περιέχουν επίσης ριβοφλαβίνη και

νιασίνη, οι οποίες είναι βιταμίνες Β και έχουν

σημαντικό ρόλο στη διατήρηση ενός υγιούς

ανοσοποιητικού συστήματος. Έρευνες έχουν δείξει επίσης ότι τα μανιτάρια

πιθανόν έχουν αντιϊκές, αντιβακτηριακές καθώς και αντικαρκινικές ιδιότητες.

Στρείδια

Τα στρείδια είναι πλούσια σε ψευδάργυρο,

ένα ιχνοστοιχείο που προσφέρει ενίσχυση του

ανοσοποιητικού συστήματος αλλά και της

λίμπιντο. Τα χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου

έχουν συνδεθεί με την ανδρική υπογονιμότητα

ενώ επίσης φαίνεται ότι προσφέρει και κάποια

αντιϊκή προστασία, αν και οι ερευνητές δεν

μπορούν να εξηγήσουν ακόμα το γιατί.

Ωστόσο είναι γνωστό ότι ο ψευδάργυρος έχει σημαντικό ρόλο σε αρκετές

λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος, συμπεριλαμβανόμενης της

επούλωσης των πληγών.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 26

Λάχανο

Το λάχανο είναι μία καλή πηγή γλουταμίνης που

επίσης ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Το

βρίσκουμε άφθονο τον χειμώνα, σε διάφορες

ποικιλίες, και προσφέρεται για διάφορες

παρασκευές, όπως σαλάτες, σούπες κ.α.

Μπρόκολο

Άλλο ένα λαχανικό που βρίσκουμε σε αφθονία

τον χειμώνα. Έρευνα έδειξε ότι το μπρόκολο

μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα

ενώ επίσης είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά

που συμβάλλουν στη διατήρηση της υγείας, όπως

Βιταμίνες Α & C και γλουταθειόνη.

Σπανάκι

Ανήκει στις «υπερτροφές», και είναι

πλούσιο σε φολλικό οξύ που βοηθά την

παραγωγή νέων κυττάρων και την επιδιόρθωση

του DNA. Είναι επίσης πλούσιο σε φυτικές ίνες

και αντιοξειδωτικά όπως η βιταμίνη C.

Προτιμήστε να το καταναλώσετε ωμό ή ελαφρά

μαγειρεμένο ώστε να αποκομίσετε το μέγιστο

των θρεπτικών συστατικών.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 27

Elderberry

Τα σκουρόχρωμα αυτά μούρα έχει δειχθεί

ότι καταπολεμούν τον ιό της γρίπης σε in vitro

έρευνα, εάν και απαιτείται περαιτέρω

διερεύνηση για την ευεργετική τους δράση.

Είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά και πιθανόν

ενισχύουν την καταπολέμηση των φλεγμονών.

Acai Berry

Το Acai Berry είναι φρούτο που ανήκει

στις «υπερτροφές» και το σκούρο χρώμα του

υποδεικνύει την μεγάλη περιεκτικότητα του

σε αντιοξειδωτικά και συγκεκριμένα σε

ανθοκυανίνες.

Δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμα επιστημονικά

ότι το Acai Berry προσφέρει προστασία έναντι συγκεκριμένων παθήσεων,

ωστόσο τα αντιοξειδωτικά που περιέχει μπορούν να ενισχύσουν το σώμα στην

αντιμετώπιση της γήρανσης αλλά και διάφορων ασθενειών.

Αμύγδαλα

Μία χούφτα αμύγδαλα μπορεί να βοηθήσει

το ανοσοποιητικό σας να ανακάμψει από τις

βλαβερές επιπτώσεις του στρες. ¼ της κούπας

αμύγδαλα περιέχουν περίπου το 50% της

συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας Βιταμίνης

Ε, ενώ επίσης είναι πλούσια σε ριβοφλαβίνη

και νιασίνη.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 28

Γκρέϊπφρουτ

Το γκρέϊπφρουτ είναι πλούσιο σε Βιταμίνη

C, γνωστή για την δράση της ενάντια στην γρίπη

και στο κρύωμα, καθώς επίσης και σε

φλαβονοειδή, φυσικές ενώσεις που έχει δειχθεί

ότι ενισχύουν τη λειτουργία του

ανοσοποιητικού. Εναλλακτικές επιλογές για

όσους δεν συμπαθούν τα γκρέϊπφρουτ είναι τα

πορτοκάλια και τα μανταρίνια.

Φύτρα σιταριού

Το φύτρο του σιταριού είναι το μέρος του

σπόρου που τρέφει τον νεαρό βλαστό κατά την

ανάπτυξή του, και είναι εξαιρετικά πλούσιο σε

θρεπτικά στοιχεία. Περιέχει πλειάδα βιταμινών

και μετάλλων όπως ψευδάργυρο,

αντιοξειδωτικά και βιταμίνες Β. Είναι επίσης

μία καλή πηγή φυτικών ινών, πρωτεϊνών και

καλών λιπαρών.

Γιαούρτι

Η καθημερινή κατανάλωση γιαουρτιού

μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες κρυώματος.

Τα προϊόντα που αναγράφουν ότι περιέχουν

«ζωντανές και ενεργές καλλιέργειες»

θεωρείται από τους ερευνητές ότι ενισχύουν

την λειτουργία του ανοσοποιητικού

συστήματος στην μάχη κατά των ασθενειών.

Η Βιταμίνη D, που επίσης πολλές φορές προστίθεται στα προϊόντα

γιαουρτιού, φαίνεται ότι συνδέεται με τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης

γρίπης ή κρυώματος.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 29

Σκόρδο

Το σκόρδο είναι πλούσιο σε πολύτιμα

αντιοξειδωτικά. Ανάμεσα στα μικρόβια που

καταπολεμούνται από το σκόρδο

περιλαμβάνεται το ελικοβακτηρίδιο του

πυλωρού, ένα βακτήριο που έχει βρεθεί ότι

συνδέεται με την εμφάνιση έλκους και

καρκίνου στο στομάχι. Για την ενεργοποίηση

των ωφέλιμων ενζύμων που περιέχει, συνιστάται αφού το καθαρίσετε και το

ψιλοκόψετε, να περιμένετε 15-20 λεπτά πριν το μαγειρέψετε.

Τσάι

Τόσο το κοινό όσο και το πράσινο τσάι είναι

πλούσια σε πολυφαινόλες και φλαβονοειδή. Οι

αντιοξειδωτικές αυτές ουσίες μάχονται τις

ελεύθερες ρίζες που βλάπτουν τα κύτταρα.

Γλυκοπατάτες

Όπως και τα καρότα, οι γλυκοπατάτες

περιέχουν β-καροτένιο, ένα αντιοξειδωτικό που

καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες. Είναι επίσης

πλούσιες σε Βιταμίνη Α, η οποία έχει συνδεθεί

με την επιβράδυνση της γήρανσης καθώς και

με την πιθανή μείωση του κινδύνου ανάπτυξης

κάποιων τύπων καρκίνου.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 30

Καρπούζι

Εκτός από δροσιστικό και αναζωογονητικό,

το ώριμο καρπούζι είναι πλούσιο σε

γλουταθειόνη, ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό. Η

γλουταθειόνη είναι γνωστή για την ενίσχυση

του ανοσοποιητικού συστήματος στην

αντιμετώπιση των λοιμώξεων.

8. Παχυσαρκία

Παχυσαρκία είναι η πάθηση που προκαλείται από υπερβολική συσσώρευση

λίπους στο σώμα. Έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία, οδηγώντας σε μείωση

του προσδόκιμου ζωής και/ή αυξημένα προβλήματα υγείας. Η παχυσαρκία

αυξάνει την πιθανότητες απόκτησης διαφόρων ασθενειών, όπως

καρδιοαγγειακές παθήσεις, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, αποφρακτική άπνοια

ύπνου, ορισμένα είδη καρκίνου, οστεοαρθρίτιδα και άσθμα. Η παχυσαρκία

συνήθως οφείλεται σε υπερβολική πρόσληψη τροφών, υψηλών σε ενεργειακή

πυκνότητα, έλλειψη σωματικής άσκησης και σε γενετική προδιάθεση.

Σε ορισμένες περιπτώσεις πρωταρχική αιτία αποτελούν τα γονίδια,

ενδοκρινικές διαταραχές, φαρμακευτική αγωγή ή ψυχιατρική ασθένεια. Τα

αποδεικτικά στοιχεία που στηρίζουν την άποψη ότι κάποιοι παχύσαρκοι τρώνε

λίγο αλλά κερδίζουν βάρος λόγω αργού μεταβολισμού είναι περιορισμένα.

Κατά μέσο όρο οι παχύσαρκοι ξοδεύουν περισσότερη ενέργεια από τους

λεπτούς ομολόγους τους λόγω της ενέργειας που απαιτείται να συντηρηθεί η

αυξημένη μάζα σώματος.

Η διατροφή και η σωματική άσκηση αποτελούν την βάση για την

αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Η ποιότητα της διατροφής μπορεί να

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 31

βελτιωθεί με τη μείωση κατανάλωσης τροφίμων, υψηλών σε ενεργειακή

πυκνότητα , όπως αυτά με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπη και σάκχαρα και με

την αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών. Δύναται να ληφθούν φάρμακα κατά

της παχυσαρκίας για τη μείωση της όρεξης ή για να αναστείλουν την

απορρόφηση του λίπους σε συνδυασμό με την κατάλληλη διατροφή.

Σε περίπτωση που η δίαιτα, η άσκηση και η φαρμακευτική αγωγή δεν

καταστούν αποτελεσματικά, το ενδογαστρικό μπαλόνι μπορεί να βοηθήσει

στην απώλεια βάρους ή μπορεί να πραγματοποιηθεί μια χειρουργική

επέμβαση, ώστε να μειωθεί ο όγκος του στομαχιού και /η το μήκος το εντέρου,

οδηγώντας σε πρόωρο κορεσμό και μειωμένη ικανότητα απορρόφησης

θρεπτικών συστατικών από τα τρόφιμα. Η παχυσαρκία αποτελεί μια από τις

κυριότερες αποτρέψιμες αιτίες θανάτου παγκοσμίως, με αυξανόμενη

συχνότητα στους ενηλίκους και τα παιδιά.

Οι αρχές την θεωρούν σαν ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα δημόσιας

υγείας του 21ου αιώνα. Στο μεγαλύτερο μέρος του σύγχρονου κόσμου (ειδικά

του δυτικού) , η παχυσαρκία αποτελεί στίγμα ,παρά τ’ ότι σε άλλες εποχές της

ιστορίας θεωρούταν σύμβολο πλούτου και γονιμότητας, κάτι που εξακολουθεί

να ισχύει σε ορισμένα μέρη του κόσμου σήμερα.

8.1 Επιπτώσεις στην υγεία

Το υπερβολικό σωματικό βάρος σχετίζεται με διάφορες ασθένειες, όπως

καρδιοαγγειακές παθήσεις, αποφρακτική άπνοια ύπνου, ορισμένα είδη

καρκίνου, οστεοαρθρίτιδα και άσθμα. Συνεπώς η παχυσαρκία έχει βρεθεί ότι

μειώνει το προσδόκιμο ζωής.

Θνησιμότητα

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 32

Η παχυσαρκία είναι μια από τις κυρίες αποτρέψιμες αιτίες θανάτου

παγκοσμίως. Μεγάλης κλίμακας αμερικάνικες και ευρωπαϊκές μελέτες έχουν

δείξει, ότι ο κίνδυνος θνησιμότητας σε άτομα με δείκτης μάζας- σώματος 20–

25 kg/m2 είναι χαμηλότερος ανάμεσα σε μη καπνιστές και με ΔΜΣ 24-27

kg/m2, αντίστοιχα, σε καπνιστές με τον κίνδυνο αύξησης, σε οποιαδήποτε

κατεύθυνση. Ο ΔΜΣ πάνω από 32 kg/m2 έχει συσχετιστεί με διπλάσιο

ποσοστό θνησιμότητας μεταξύ των γυναικών, σε διάρκεια μεγαλύτερη από μια

16-ετία.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπολογίζεται ότι η παχυσαρκία προκαλεί 111.909

έως 365.000 θανάτους ετησίως, ενώ στην Ευρώπη 1.000.000 των θανάτων

αποδίδεται στο υπερβολικό βάρος. Κατά μέσο όρο η παχυσαρκία μειώνει το

προσδόκιμο χρόνο ζωής, κατά έξι με επτά χρόνια: ο ΔΜΣ 30-35 μειώνει το

προσδόκιμο ζωής κατά δυο με τέσσερα έτη, ενώ η σοβαρή παχυσαρκία

(ΔΜΣ > 40) μειώνει το προσδόκιμο ζωής κατά 10 έτη.

Παράδοξο της παχυσαρκίας

Αν και τα διαθέσιμα τεκμήρια σαφώς και υποστηρίζουν τις αρνητικές

επιπτώσεις της παχυσαρκίας στην υγεία του γενικού πληθυσμού, ωστόσο

ορισμένες υποομάδες με αυξημένο δείκτη μάζα σώματος (ΔΜΣ) φαίνεται να

παρουσιάζουν βελτιωμένα αποτελέσματα εξετάσεων. Το φαινόμενο αυτό είναι

γνωστό ως το «παράδοξο της παχυσαρκίας». Το παράδοξο πρωτοαναφέρθηκε

το 1999 κατά τη διαδικασία υποβολής υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων σε

αιμοκάθαρση και παρατηρήθηκε έπειτα σε άτομα που έπασχαν από καρδιακή

ανεπάρκεια και περιφερική αρτηριοπάθεια.

Το ποσοστό θνησιμότητας σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια ήταν

χαμηλότερο σε αυτά με ΔΜΣ μεταξύ 30.0 και 34.9 από ό,τι στα άτομα

κανονικού βάρους. Αυτό αποδόθηκε στο γεγονός ότι τα άτομα συχνά χάνουν

βάρος καθώς αρρωσταίνουν όλο και περισσότερο. Παρόμοια αποτελέσματα

έχουν βρεθεί και σε άλλους τύπους καρδιακών νοσημάτων. Άτομα παχύσαρκα

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 33

της κατηγορίας τύπου Ι και με καρδιακή ανεπάρκεια δεν έχουν μεγαλύτερα

ποσοστά ανάπτυξης περαιτέρω προβλημάτων της καρδιάς από ό,τι άτομα

κανονικού βάρους, που επίσης πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια. Ωστόσο, ο

κίνδυνος για περαιτέρω περιστατικά υγείας είναι αυξημένος στα άτομα με

μεγαλύτερο βαθμό παχυσαρκίας.

Ακόμη και μετά από μια χειρουργική επέμβαση αορτοστεφανιαίας

παράκαμψης δεν έχει παρατηρηθεί μεγαλύτερη θνησιμότητα στους

υπέρβαρους και στους παχύσαρκους. Σε μια μελέτη βρέθηκε ότι η βελτιωμένη

επιβίωση θα μπορούσε να αποδοθεί στη δραστικότερη θεραπευτική αγωγή που

χορηγείται στα παχύσαρκα άτομα ύστερα από ένα καρδιακό επεισόδιο. Άλλη

μελέτη έδειξε ότι αν ληφθεί υπόψη η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια

(ΧΑΠ) στα άτομα με περιφερική αρτηριοπάθεια, τότε παύει να υφίσταται το

πλεονέκτημα της παχυσαρκίας.

Αίτια

Σε ατομικό επίπεδο, ο συνδυασμός υπερβολικής πρόσληψης ενέργειας από

τροφές και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας θεωρείται πως αποτελούν την

εξήγηση για τις περισσότερες περιπτώσεις παχυσαρκίας. Ένας περιορισμένος

αριθμός περιπτώσεων οφείλεται κυρίως στη γενετική, σε ιατρικούς λόγους ή

σε ψυχιατρική ασθένεια.

Αντίθετα, η αύξηση των ποσοστών της παχυσαρκίας σε κοινωνικό επίπεδο

φαίνεται να οφείλεται σε μια εύκολα προσβάσιμη και εύγευστη διατροφή. Μια

ανασκόπηση που έγινε το 2006 προσδιόρισε άλλους δέκα πιθανούς παράγοντες

που συμβάλλουν στην πρόσφατη αύξηση της παχυσαρκίας: (1) ανεπαρκής

ύπνος, (2)ενδοκρινικοί διαταράκτες (περιβαλλοντικοί ρύποι που παρεμβαίνουν

στο μεταβολισμό των λιπιδίων), (3) μειωμένη μεταβλητότητα της

θερμοκρασίας περιβάλλοντος, (4) μειωμένα ποσοστά καπνίσματος, διότι το

κάπνισμα καταστέλλει την όρεξη, (5) αυξημένη χρήση φαρμάκων που μπορεί

να προκαλέσουν αύξηση του σωματικού βάρους (π.χ., άτυπα αντιψυχωσικά),

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 34

(6) αναλογική αύξηση εθνικών και ηλικιακών ομάδων που έχουν την τάση να

είναι βαρύτερες, (7) εγκυμοσύνη σε προχωρημένη ηλικία (που μπορεί να

προκαλέσει επιδεκτικότητα στην παχυσαρκία σε παιδιά), (8) επιγενετικοί

παράγοντες κινδύνου που μπορεί να περάσουν από γενιά σε γενιά, (9) φυσική

τάση για υψηλότερο BMI και, (10) διασταύρωση ατόμων με κοινά

χαρακτηριστικά οδηγούν σε αυξημένη συγκέντρωση παραγόντων κινδύνου

παχυσαρκίας (αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τον αριθμό των παχύσαρκων

ατόμων, αυξάνοντας τη διακύμανση του πληθυσμού σε βάρος).

Καθιστικός τρόπος ζωής

Ένας καθιστικός τρόπος ζωής διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην

παχυσαρκία. Σημειώθηκε παγκοσμίως μια μεγάλη στροφή προς λιγότερο

απαιτητική σωματική εργασία. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αυξημένη χρήση

μηχανοκίνητων μεταφορικών μέσων και στην ολοένα αυξανόμενη επικράτηση

της τεχνολογίας στα σπίτια, η οποία έχει περιορίσει τη χειρωνακτική εργασία.

Στα παιδιά, φαίνεται να υπάρχει κάμψη στα επίπεδα σωματικής

δραστηριότητας, η οποία οφείλεται στο μειωμένο περπάτημα και τη μειωμένη

σωματική αγωγή.

Οι παγκόσμιες τάσεις στη σωματική δραστηριότητα κατά τον ενεργό

ελεύθερο χρόνο, δεν είναι τόσο σαφείς. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

αναφέρει ότι οι άνθρωποι παγκοσμίως ασκούν λιγότερο ενεργές ψυχαγωγικές

δραστηριότητες, ενώ τα ευρήματα μιας μελέτης από τη Φινλανδία έδειξαν

αύξηση, και μια μελέτη από τις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε ότι η σωματική

δραστηριότητα στον ελεύθερο χρόνο δεν έχει μεταβληθεί σημαντικά.

Γενετική

Όπως συμβαίνει και με άλλα προβλήματα υγείας, η παχυσαρκία είναι

αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ο

πολυμορφισμός διαφόρων γονιδίων, τα οποία ελέγχουν την όρεξη και το

μεταβολισμό, προδιαθέτει για παχυσαρκία, όταν υπάρχει αρκετή, μέσω της

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 35

τροφής, ενέργεια. Από το 2006 περισσότεροι από 41 των σημειακών αυτών

πολυμορφισμών έχουν συνδεθεί με την εμφάνιση παχυσαρκίας σε περίπτωση

ύπαρξης ευνοϊκού περιβάλλοντος.

Έχει βρεθεί ότι άτομα με δύο αντίγραφα του γονιδίου FTO (fat mass and

obesity associated gene), δηλαδή το γονίδιο σχετιζόμενο με τη λιπώδη μάζα

και την παχυσαρκία, ζυγίζουν περίπου 3–4 κιλά περισσότερο και διατρέχουν

κατά 1,67 φορές υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν παχυσαρκία σε σύγκριση

με εκείνους χωρίς την παρουσία αλληλόμορφου κινδύνου. Το ποσοστό της

παχυσαρκίας που μπορεί να αποδοθεί σε γενετικούς παράγοντες ποικίλλει

─αναλόγως με τον εξεταζόμενο πληθυσμό─ από 6% έως 85%.

Η παχυσαρκία αποτελεί μείζων χαρακτηριστικό διαφόρων συνδρόμων,

όπως του συνδρόμου Prader-Willi, Bardet-Biedl, Cohen, και του συνδρόμου

MOMΟ. (Ο όρος "μη συνδρομική παχυσαρκία" χρησιμοποιείται πολλές φορές

για τον αποκλεισμό αυτών των περιπτώσεων). Σε ποσοστό 7% των ατόμων με

σοβαρή πρώιμη παχυσαρκία (ως έναρξη ορίζεται η ηλικία πριν από τα δέκα

χρόνια και δείκτη μάζα σώματος τρεις τυπικές αποκλίσεις πάνω από το

κανονικό) κρύβεται μια σημειακή μετάλλαξη DNA.

Μελέτες που είχαν ως επίκεντρο κυρίως μοντέλα κληρονομικότητας και

λιγότερο συγκεκριμένα γονίδια, έδειξαν ότι 80% των παιδιών με παχύσαρκους

γονείς ήταν επίσης παχύσαρκα σε αντίθεση με ένα ποσοστό παιδιών

χαμηλότερο από 10% που είχαν γονείς κανονικού βάρους.

H υπόθεση του φειδωλού γονιδίου (thrifty gene hypothesis) διατυπώνει ότι,

η έλλειψη τροφίμων στη διάρκεια της ανθρώπινης εξέλιξης μας κάνει

επιρρεπείς στην παχυσαρκία. Η ικανότητα του ανθρώπου να εκμεταλλεύεται

σπάνιες περιόδους αφθονίας μέσω της αποθήκευσης ενέργειας υπό τη μορφή

λίπους, θα ήταν επωφελής σε διαστήματα κατά τα οποία η διαθεσιμότητα

τροφίμων αλλάζει και άτομα με μεγαλύτερα αποθέματα λίπους θα είχαν

αυξημένη πιθανότητα επιβίωσης σε περιόδους λιμού.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 36

Η τάση, όμως, για αποθήκευση λίπους θα ήταν ακατάλληλη σε κοινωνίες με

σταθερή επάρκεια τροφίμων. Η θεωρία αυτή δέχτηκε διάφορες κριτικές ενώ

προτάθηκαν άλλες εξελικτικές θεωρίες, όπως η υπόθεση του παρεκκλίνοντος

γονιδίου (drifty gene hypothesis) καθώς και η υπόθεση του φειδωλού

φαινότυπου thrifty phenotype hypothesis.

Άλλες ασθένειες

Ορισμένες σωματικές και ψυχικές ασθένειες καθώς και οι φαρμακευτικές

ουσίες που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπισή τους μπορούν να αυξήσουν

τον κίνδυνο για εμφάνιση παχυσαρκίας. Οι ασθένειες αυτές συμπεριλαμβάνουν

αρκετά σπάνια γενετικά σύνδρομα (όπως αναφέρονται παραπάνω) καθώς και

μερικές συγγενείς ή επίκτητες παθήσεις: υποθυρεοειδισμό, σύνδρομο Cushing,

ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης και διατροφικές διαταραχές όπως η αδηφαγική

διαταραχή και το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας.

Παρόλα αυτά, η παχυσαρκία δε θεωρείται ψυχική διαταραχή και συνεπώς

δεν αναγράφεται στο DSM-IVR (Diagnostic and Statistical Manual of Mental

Disorders) ως ψυχική ασθένεια. Άτομα με ψυχικές διαταραχές κινδυνεύουν

περισσότερο από την παχυσαρκία και το υπερβολικό βάρος, από ό,τι άτομα

χωρίς τέτοιου είδους διαταραχές. Ορισμένα φάρμακα ενδέχεται να προκαλούν

αύξηση του βάρους ή αλλαγές στη σωματική σύνθεση. Στα φάρμακα αυτά

συμπεριλαμβάνονται: η ινσουλίνη, οι σουλφονυλουρίες, οι θειαζολιδινεδιόνες,

τα άτυπα αντιψυχωσικά φάρμακα, τα αντικαταθλιπτικά, τα στεροειδή,

ορισμένα αντισπασμωδικά, η (φαινυτοΐνη, το βαλπροϊκό οξύ), το πιζοτιφένιο

και μερικά είδη ορμονικών αντισυλληπτικών.

Παθοφυσιολογία

Το φυλλάδιο συνοψίζει τους πολλούς πιθανούς παθοφυσιολογικούς

μηχανισμούς που εμπλέκονται στην ανάπτυξη και τη συντήρηση της

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 37

παχυσαρκίας.[117]

Δεν είχε γίνει σχεδόν καμία προσέγγιση σε αυτό το πεδίο

έρευνας μέχρι την ανακάλυψη της λεπτίνης το 1994. Από τότε που έγινε αυτή

η ανακάλυψη, έχει αποκαλυφθεί ότι πολλοί άλλοι ορμονικοί μηχανισμοί

συμμετέχουν στη ρύθμιση της όρεξης και της πρόσληψης τροφής, στα πρότυπα

αποθήκευσης του λιπώδους ιστού και την ανάπτυξη της αντίστασης στην

ινσουλίνη. Από τότε που ανακαλύφθηκε έχουν μελετηθεί η λεπτίνη, η

γκρελίνη, η ινσουλίνη, η ορεξίνη, η εντερική ορμόνη PYY 3-36, η

χοληκυστοκινίνη, η αδιπονεκτίνη, καθώς και πολλοί άλλοι μεσολαβητές. Οι

αδιποκίνες είναι μεσολαβητές που παράγονται από τον λιπώδη ιστό· θεωρείται

ότι η δράση τους τροποποιεί πολλές ασθένειες που σχετίζονται με την

παχυσαρκία.

Η λεπτίνη και η γκρελίνη θεωρούνται συμπληρωματικές στην επίδρασή

τους στην όρεξη, με τη γκρελίνη, που παράγεται από το στομάχι, να ρυθμίζει

τον βραχυπρόθεσμο έλεγχο της όρεξης (δηλαδή, την πρόσληψη τροφής όταν

το στομάχι είναι άδειο και την παύση όταν το στομάχι είναι τεντωμένο). Η

λεπτίνη παράγεται από τον λιπώδη ιστό για να σηματοδοτεί τα αποθέματα

αποθηκευμένου λίπους στο σώμα και να ρυθμίζει τους μακροπρόθεσμους

ελέγχους της όρεξης (δηλαδή την πρόσληψη περισσότερης τροφής όταν το

αποθηκευμένο λίπος είναι σε χαμηλό επίπεδο και λιγότερης τροφής όταν το

αποθηκευμένο λίπος είναι σε υψηλό επίπεδο).

Παρόλο που η χορήγηση της λεπτίνης μπορεί να είναι αποτελεσματική για

μια μικρή υποομάδα παχύσαρκων ατόμων που παρουσιάζουν έλλειψη

λεπτίνης, πιστεύεται ότι τα περισσότερα παχύσαρκα άτομα έχουν αντίσταση

στην λεπτίνη και διαθέτουν υψηλά επίπεδα λεπτίνης. Αυτή η αντίσταση

θεωρείται ότι εξηγεί εν μέρει γιατί η χορήγηση λεπτίνης δεν φαίνεται να είναι

αποτελεσματική ως προς την καταστολή της όρεξης στα περισσότερα

παχύσαρκα άτομα.

Ενώ η λεπτίνη και η γκρελίνη παράγονται περιφερικά, ελέγχουν την όρεξη

μέσω των δράσεών τους στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Ειδικότερα, αυτές και

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 38

άλλες ορμόνες που σχετίζονται με την όρεξη δρουν στον υποθάλαμο, μια

περιοχή του εγκεφάλου που είναι κεντρική για τη ρύθμιση της πρόσληψης

τροφής και της κατανάλωσης ενέργειας. Υπάρχουν αρκετά κυκλώματα στον

υποθάλαμο, τα οποία συνεισφέρουν στο ρόλο του στην ενσωμάτωση της

όρεξης, με το μονοπάτι της μελανοκορτίνης να είναι το καλύτερα κατανοητό.

Το κύκλωμα ξεκινάει με μία περιοχή του υποθαλάμου, τον τοξοειδή πυρήνα,

που έχει εξόδους στον πλευρικό υποθάλαμο (LH) και στον μεσοκοιλιακό

υποθάλαμο (VMH), τα κέντρα σίτισης και κορεσμού του εγκεφάλου,

αντίστοιχα.[119]

Ο τοξοειδής πυρήνας περιλαμβάνει δύο ξεχωριστές ομάδες νευρώνων.[117]

Η

πρώτη ομάδα συνεκφράζει το νευροπεπτίδιο Y (NPY) και το πεπτίδιο ανάλογα

με το γονίδιο Agouti (AgRP) και έχει διεγερτικές εισόδους στον πλευρικό

υποθάλαμο και ανασταλτικές εισόδους στο μεσοκοιλιακό υποθάλαμο. Η

δεύτερη ομάδα συνεκφράζει την προοπιομελανοκορτίνη (POMC) και το

ρυθμιζόμενο μετάγραφο της κοκαΐνης και της αμφεταμίνης (CART) και έχει

διεγερτικές εισόδους στον μεσοκοιλιακό υποθάλαμο και ανασταλτικές

εισόδους στον πλευρικό υποθάλαμο.

Συνεπώς, οι νευρώνες NPY/AgRP διεγείρουν το κέντρο σίτισης και

αναστέλλουν το κέντρο κορεσμού, ενώ οι νευρώνες POMC/CART διεγείρουν

το κέντρο κορεσμού και αναστέλλουν το κέντρο σίτισης. Η λεπτίνη αναστέλλει

την ομάδα NPY/AgRP ενώ παράλληλα διεγείρει την ομάδα POMC/CART.

Έτσι, μία ανεπάρκεια στη σηματοδότηση της λεπτίνης, είτε μέσω ανεπάρκειας

της λεπτίνης είτε μέσω αντίστασης στην λεπτίνη, οδηγεί σε υπερβολική

πρόσληψη τροφής και μπορεί να ευθύνεται για μερικές γενετικές και επίκτητες

μορφές παχυσαρκίας

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 39

Ιστορία για την παχυσαρκία

Οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που αναγνώρισαν την παχυσαρκία ως ιατρική

διαταραχή. Ο Ιπποκράτης έγραψε ότι "η παχυσαρκία δεν είναι απλά μια

ασθένεια, αλλά είναι ο προάγγελος άλλων". Ο Ινδός χειρουργός

Σουσρούτα(6ος αιώνας π.χ.) συνέδεσε την παχυσαρκία και το διαβήτη με τις

καρδιακές παθήσεις. Συνέστησε σωματική άσκηση για να συμβάλει στην

αποθεραπεία της και τις παρενέργειές της.

Κατά το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας, η ανθρωπότητα

πάλευε με την έλλειψη τροφίμων. Επομένως, η παχυσαρκία έχει ιστορικά

θεωρηθεί ως δείγμα πλούτου και ευημερίας. Ήταν συχνό φαινόμενο μεταξύ

των υψηλά ιστάμενων αξιωματούχων στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια

τουΜεσαίωνα και της Αναγέννησης καθώς και στους αρχαίους πολιτισμούς

της Ανατολικής Ασίας.

Με την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασηςδιαπιστώθηκε ότι η

στρατιωτική και οικονομική δύναμη των εθνών εξαρτιόταν τόσο από το

μέγεθος του σώματος αλλά και από τη δύναμη των στρατιωτών και των

εργαζομένων τους. Η αύξηση του μέσου όρου για το δείκτη μάζας σώματος

από αυτό που θεωρείται σήμερα λιποβαρές σε αυτό που θεωρείται τώρα ως

φυσιολογικό, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των βιομηχανικών

κοινωνιών.

Επομένως, το ύψος και το βάρος αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια του

19ου αιώνα στον αναπτυγμένο κόσμο. Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα,

καθώς ο πληθυσμός έφτασε το μέγιστο γενετικό δυναμικό του για το ύψος, το

βάρος άρχισε να αυξάνεται πολύ περισσότερο από το ύψος, με αποτέλεσμα την

παχυσαρκία. Στη δεκαετία του 1950, η αύξηση του πλούτου στον αναπτυγμένο

κόσμο είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της παιδικής θνησιμότητας, αλλά το

σωματικό βάρος αύξησε τις ασθένειες της καρδιάς και των νεφρών. Κατά τη

διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ασφαλιστικές εταιρείες συνειδητοποίησαν τη

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 40

σχέση μεταξύ βάρους και προσδόκιμου ζωής και αύξησαν τα ασφάλιστρα για

τους παχύσαρκους.

Πολλοί πολιτισμοί στην ιστορία έχουν προβάλει την παχυσαρκία ως

αποτέλεσμα ενός ελαττώματος χαρακτήρα. Ο obesus ή αλλιώς ο παχύς σε μια

ελληνική κωμωδία ήταν ο λαίμαργος και αποτελούσε πρόσωπο

διακωμώδησης. Κατά τη διάρκεια των χριστιανικών χρόνων το φαγητό

θεωρήθηκε ως δίοδος προς τις αμαρτίες της λαιμαργίας και του πόθου.

Στο σύγχρονο δυτικό πολιτισμό, το υπερβολικό βάρος συχνά θεωρείται μη

ελκυστικό, ενώ η παχυσαρκία συνήθως συνδέεται με διάφορα αρνητικά

στερεότυπα. Άνθρωποι όλων των ηλικιών μπορεί να αντιμετωπίσουν

κοινωνικό στιγματισμό και μπορεί να στοχοποιηθούν από νταήδες ή να

απομονωθούν από τους συνομηλίκους τους. Η παχυσαρκία είναι και πάλι ένας

λόγος για διάκριση.

Στη δυτική κοινωνία, οι αντιλήψεις του κοινού σχετικά με το υγιές

σωματικό βάρος διαφέρουν από εκείνες που αφορούν το ιδανικό βάρος - και

οι δύο έχουν αλλάξει από τις αρχές του 20ου αιώνα. Το βάρος που θεωρείται

ιδανικό έχει μειωθεί από τη δεκαετία του 1920. Αυτό φαίνεται από το γεγονός

ότι το μέσο ύψος των νικητριών στα καλλιστεία για τη Μις Αμερική αυξήθηκε

κατά 2% από το 1922 - 1999, ενώ το μέσο βάρος τους μειώθηκε κατά

12%.Από την άλλη πλευρά, οι απόψεις των ανθρώπων σχετικά με το

φυσιολογικό βάρος έχουν αλλάξει προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Στη Βρετανία το βάρος στο οποίο οι άνθρωποι θεωρούσαν τους εαυτούς

τους υπέρβαρους ήταν σημαντικά υψηλότερο το 2007 σε σχέση με το 1999.

Αυτές οι μεταβολές πιστεύεται ότι οφείλονται στην αύξηση των ποσοστών

λίπους που οδηγεί στην αποδοχή του επιπλέον σωματικού βάρους ως

φυσιολογικού.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 41

Η παχυσαρκία εξακολουθεί να θεωρείται ως σύμβολο πλούτου και

ευημερίας σε πολλά μέρη τηςΑφρικής. Αυτή η άποψη έχει διαδοθεί ιδιαίτερα

από τότε που ξεκίνησε η νόσος του HIV.

Παιδική παχυσαρκία

Το υγιές εύρος του ΔΜΣ (Δείκτη Μάζας Σώματος – BMI, Body Mass Index)

ποικίλει ανάλογα με την ηλικία και το φύλο του παιδιού. Ως παχυσαρκία σε

παιδιά και εφήβους ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία ο ΔΜΣ είναι

υψηλότερος από το 95ο εκατοστημόριο. Τα δεδομένα αναφοράς στα οποία

βασίζονται τα εκατοστημόρια αυτά προέρχονται από την περίοδο 1963-1994

και συνεπώς δεν έχουν επηρεαστεί από την πρόσφατη αύξηση των ποσοστών

παχυσαρκίας.

Η παιδική παχυσαρκία έλαβε διαστάσεις επιδημίας τον 21ο αιώνα, καθώς

τα ποσοστά της αυξάνονται και στον ανεπτυγμένο, και στον αναπτυσσόμενο

κόσμο. Το ποσοστό παιδικής παχυσαρκίας στον Καναδά αυξήθηκε από 11% τη

δεκαετία του 1980 σε ποσοστό άνω του 30% τη δεκαετία του 1990, ενώ κατά

την ίδια περίοδο στη Βραζιλία το ποσοστό αυξήθηκε από 4% σε 14%.

Όπως συμβαίνει και με την παχυσαρκία των ενηλίκων, στα αυξανόμενα

ποσοστά της παιδικής παχυσαρκίας συμβάλλουν πολλοί διαφορετικοί

παράγοντες. Η αλλαγές στη διατροφή και η μειωμένη σωματική

δραστηριότητα θεωρούνται οι δύο πιο σημαντικοί παράγοντες αυτής της

πρόσφατης αύξησης. Επειδή η παιδική παχυσαρκία συνήθως συνεχίζεται μετά

την ενηλικίωση και σχετίζεται με πολλές χρόνιες ασθένειες, τα παχύσαρκα

παιδιά συχνά εξετάζονται για υπέρταση, διαβήτη, υπερλιπιδαιμία και λιπώδες

ήπαρ. Η αντιμετώπιση που ακολουθείται σε περιπτώσεις παιδιών είναι κυρίως

παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής και συμπεριφοριστικές τεχνικές, αν και οι

απόπειρες αύξησης των επιπέδων δραστηριότητας των παιδιών δεν είχαν

επιτυχία έως τώρα. Στις Η.Π.Α., η χρήση φαρμάκων από αυτήν την ηλικιακή

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 42

ομάδα δεν έχει εγκριθεί από την εθνική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων

(FDA).

Θεραπεία

Σε ιατρικό επίπεδο χρησιμοποιούνται διάφοροι τρόποι για την αντιμετώπιση

της παχυσαρκίας, ωστόσο, χωρίς να υπάρχει πάντα επιτυχία. Ανάμεσα στις

ιατρικές μεθόδους που ακολουθούνται για τη μείωση του σωματικού λίπους

συμπεριλαμβάνονται ειδικές δίαιτες, σωματική άσκηση, φαρμακευτική αγωγή

και χειρουργικές επεμβάσεις

Δίαιτα

Η δίαιτα που ακολουθεί ο ασθενής έχει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση

της ασθένειας, ωστόσο στην επιστημονική κοινότητα υπάρχουν

αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με τις αρχές στις οποίες πρέπει να βασίζεται

η διαμόρφωση του διαιτολογίου ενός ασθενή. Οι δίαιτες που έχουν κατά

καιρούς προταθεί, ανάλογα με την προσέγγιση που ακολουθούν, εντάσσονται

συνήθως σε μία ή περισσότερες από τις παρακάτω κατηγορίες:

δίαιτες με χαμηλά ποσοστά λιπαρών

δίαιτες με χαμηλά ποσοστά υδατανθράκων

δίαιτες υγρών

υποθερμιδικές δίαιτες

Κοινό χαρακτηριστικό των περισσότερων διαιτών αδυνατίσματος είναι ο (έως

και πλήρης) περιορισμός των γλυκών, σε διαφορετικά ωστόσο πλαίσια

αιτιολόγησης

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 43

Σωματική άσκηση

Η σωματική άσκηση συνιστάται συχνά για την αντιμετώπιση της

παχυσαρκίας, υπάρχουν ωστόσο αμφιβολίες για το είδος της σχέσης της με την

παχυσαρκία και την αποτελεσματικότητα της στην καταπολέμηση της.

Κοινωνιολόγοι εκφράζουν το φόβο ότι η έμφαση που δίνεται στη σωματική

άσκηση από τους παγκόσμιους φορείς και τα Μ.Μ.Ε., εμπίπτει σε μια

ευρύτερη στρατηγική με την οποία προωθούν τα οικονομικά τους συμφέροντα

μεγάλες εταιρίες στον τομέα της παραγωγής και διάθεσης τροφίμων.

Φαρμακευτική αγωγή

Προς υποστήριξη της δίαιτας ή σε περίπτωση αποτυχίας της θεραπείας,

φάρμακα κατά της παχυσαρκίας μπορούν να ληφθούν για τη μείωση της

όρεξης. Ωστόσο, τα φάρμακα αυτά είναι αμφιλεγόμενα ως προς την

αποτελεσματικότητά τους, αλλά και την ασφάλειά τους

Χειρουργική επέμβαση

Σε σοβαρές περιπτώσεις, η χειρουργική επέμβαση εκτελείται ή ένα

ενδογαστρικό μπαλόνι είναι σε θέση να μειώσει τον όγκο στο στομάχι και / ή

το μήκος του εντέρου, οδηγώντας σε πρόωρο κορεσμό και μειωμένη ικανότητα

απορρόφησης των θρεπτικών συστατικών από τις τροφές.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 44

9. Κουζίνα από διάφορα μέρη του κόσμου

Ισπανία

Η Φιλοσοφία της ισπανικής κουζίνας βασίζεται στην παραδοσιακή σπιτική

κουζίνα των Ισπανών. Είναι η απλή αγροτική κουζίνα που τα κύρια συστατικά

της είναι το κρεμμύδι, το σκόρδο, η ντομάτα, η κόκκινη καυτερή πιπεριά,

κάποια μπαχαρικά και αρωματικά βότανα τα οποία αφθονούν στην Ισπανική

φύση. Η ιστορία της έρχεται από τα αρχαία χρόνια πολύ πριν τη σύσταση του

Ισπανικού κράτους το 15ο αιώνα και κατάφερε να διατηρήσει και να συνδέσει

τις τοπικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητές της.

Η ισπανική κουζίνα έχει μεγάλες επιρροές από τους μεσογειακούς

πολιτισμούς των Ελλήνων, των Φοινίκων και των Ρωμαίων αλλά κατά κύριο

λόγο έχει επηρεαστεί από τους Άραβες οι οποίοι κατείχαν την Ισπανία για

περισσότερους από οκτώ αιώνες. Βέβαια είναι μια πολύ μεγάλη χώρα, που τα

εδάφη της κατοικούν άνθρωποι με διαφορετικές συνήθειες, κουλτούρες και

γλώσσες και ομοίως κάθε περιφέρειά της έχει την ιδιαίτερη κουζίνα της.

Βόρεια Ισπανία

Το υγρό κλίμα και η ύπαρξη ποταμών αλλά και ο παραθαλάσσια γεωγραφική

τους θέση, επιτρέπει στις περιοχές αυτές να διαθέτουν μια ποικιλία πιάτων, με

βάση τόσο το ψάρι και τα θαλασσινά όσο και το κρέας. Εδώ βρίσκουμε τη

μεγαλύτερη παραγωγή σολομού, πλήθος γαλακτοκομικών, το δυνατό στη

γεύση τυρί «Καβράλες» (Cabrales), τα καλύτερα θαλασσινά, τα ποιοτικότερα

φρούτα και λαχανικά καθώς και την πιο προσεγμένη κουζίνα της χώρας.

Αντζούγιες, μπακαλιάρος, πέστροφες, βοδινό και κυνήγι, αποτελούν τη βάση

της διατροφής σε αυτές τις περιοχές, που είναι διάσημες για το βραστό και τις

σάλτσες τους.

Μεσογειακή Ισπανία

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 45

Εδώ υπάγεται η περιοχή της Καταλονίας που διαθέτει την πιο πλούσια και

εκλεπτυσμένη κουζίνα και την κοινότητα της Βαλένθια, της αδιαφιλονίκητης

βασίλισσας του ρυζιού και γενέτειρας της «παέγια» (paella). Η κουζίνα τους

εκφράζει σαφώς τη μεσογειακή διατροφή, την οποία κάθε περιοχή παρουσιάζει

με το δικό της τρόπο. Παραλιακά βρίσκουμε περισσότερα πιάτα ψαριών και

θαλασσινών, ενώ κινούμενοι προς την ενδοχώρα συναντάμε ψητά κρέατα,

πουλερικά, κυνήγι και σούπες.

Κεντρική Ισπανία

Εδώ πρωταγωνιστούν τα ψητά και, κυρίως, το διάσημο ιβηρικό χοιρινό που

ξεχωρίζει για τη γεύση και το άρωμά του που πηγάζει από τα συστατικά της

διατροφής τού ζώου. Τα ιβηρικά χοιρινά διατρέφονται όλο τον χρόνο με άγρια

χόρτα. Το σκληρό και δριμύ κλίμα έχει οδηγήσει σε μια κουζίνα βασισμένη

στο κρέας, τα όσπρια και τα άγρια λαχανικά.

Νότια Ισπανία (Ανδαλουσία)

Εδώ η μαγειρική παράδοση είναι, κυρίως, αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης

διαφόρων πολιτισμών. Χειμωνιάτικα βραστά, μεσογειακή διατροφή στα

παράλια, μια ποικιλία πιάτων βασισμένων στο χοιρινό και το χοιρομέρι, καθώς

και πληθώρα εύγευστων γλυκισμάτων συνθέτουν το γευστικό πάζλ. Η

Ανδαλουσία έχει το καλύτερο χοιρομέρι της χώρας, αλλά δείχνει μια

ξεχωριστή αδυναμία στο τηγανητό ψάρι. Γενικότερα, στο νότο προτιμούν τα

τηγανητά. Η Ανδαλουσία είναι, επίσης, η γενέτειρα του «γκασπάτσο»

(gazpacho), που τρώγεται κυρίως το καλοκαίρι. Επιπλέον, στη Σεβίλλη

αποδίδεται η παράδοση των «τάπας» (tapas), που μπορεί να βασίζονται σε μια

ποικιλία αλλαντικών και παστών, στις γαρίδες, το χοιρινό, το αβγό, τα

λαχανικά και σε μια πλειάδα άλλων υλικών.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 46

Τα νησιά

Οι Βαλεαρίδες, πέρα από τη διάσημη μαγιονέζα τους, φημίζονται και για τα

αφράτα γλυκίσματά τους ενώ οι σπεσιαλιτέ τους βασίζονται στα πράσινα

λαχανικά, το ψάρι και το χοιρινό. Την πρώτη θέση, όμως, στις προτιμήσεις των

κατοίκων τους κρατούν οι σούπες.

Τα Κανάρια

Τα Κανάρια, αν και παράγουν εξαιρετικής ποιότητας μπανάνες και

ντομάτες, η μαγειρική τους δεν βασίζεται σε αυτά. Εδώ, δύο συνταγές είναι οι

πλέον τυπικές της μαγειρικής τους: το «πουτσέρο κανάριο» (puchero canario)

και το «ελ μόχο» (el mojo). Όλες αυτές οι γεύσεις και οι διαφορετικές

γαστρονομικές συνήθειες συνθέτουν, τελικά, μία κουζίνα ιδιαίτερα

ευφάνταστη και ποικίλη, με μοναδικό ίσως κοινό σε όλη την επικράτεια, τη

χρήση του ελαιόλαδου και του σκόρδου.

Γαστρονομικές συνήθειες των Ισπανών

Παραδοσιακά, οι Ισπανοί, πριν κάτσουν στο τραπέζι τρώνε μεζεδάκια για

να ανοίξει η όρεξη. Οι ώρες του φαγητού επηρεάζονται απ’ αυτή τη συνήθεια.

Το μεσημεριανό δε σερβίρεται πριν από τις 2:00 και σπάνια δειπνούν πριν από

τις 10:00 το βράδυ. Τα Σαββατοκύριακα δεν είναι λίγες οι φορές που

ξεφεύγουν μία επιπλέον ώρα από το πρόγραμμα και πολύ συχνά κάθονται στο

τραπέζι γύρω στα μεσάνυχτα. Οι Ισπανοί δεν εγκαταλείπουν το τραπέζι μόλις

τελειώσουν το γεύμα τους.

Αντιθέτως, παρατείνουν την ευχαρίστηση να κάθονται με παρέα πίνοντας

καφέ ή ένα χωνευτικό ποτό και ανάβοντας ένα πούρο. Λέγεται χαρακτηριστικά

ότι το να σηκωθείς και να φύγεις απ’ το τραπέζι ισοδυναμεί με διακοπή

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 47

σχέσεων, σαν να λες ότι δε θες πια μαζί τους κουβέντες. Στην Ισπανία η

κουβεντούλα είναι θεσμός.

Κανείς Ισπανός, μεγάλος ή μικρός, δε θα έχανε την ευκαιρία για ψιλή

κουβεντούλα με τους φίλους, με ένα ποτήρι ποτό στο χέρι, μέσα σε ένα καφέ,

με κύριο αντικείμενο συζήτησης φυσικά την ανάγκη «να ξαναφτιάξουμε τον

κόσμο». Τα «τάπας» έχουν γίνει πολύ της μόδας σε όλο τον κόσμο, χάρη στα

φημισμένα πλέον «τάπας μπαρ». Οι διάσημες αυτές μπουκίτσες είναι

πραγματική απόλαυση.

Η ιστορία αποδίδει στα «τάπας» (=καπάκια) βασιλική καταγωγή. Ένας

βασιλιάς της Ισπανίας σταμάτησε μια μέρα σε ένα διάσημο πανδοχείο της

εποχής, όπου του προσέφεραν ένα ποτήρι κρασί, πάνω στο οποίο είχαν

τοποθετήσει ένα μικρό πιατάκι με μια μπουκιά φαΐ κι αυτό για να εμποδίσουν

τις πολυάριθμες μύγες να πέσουν μέσα στο βασιλικό κύπελλο. Αυτό το

ιδιαίτερο σερβίρισμα άρεσε στο βασιλιά, ο οποίος από εκείνη τη στιγμή

απαιτούσε πλέον μπουκίτσες «καπάκια» να συνοδεύουν το κρασί του.

Πρωινό

Το πρωινό στην ισπανική κουλτούρα είναι το λιγότερο σημαντικό γεύμα

και συνήθως πραγματοποιείται το πρωί πριν τις δέκα. Πολλοί ισπανοί

προσπερνούν το πρωινό, αλλά αν φάνε θα είναι κάτι ελαφρύ όπως καφές,

ζεστή σοκολάτα, χυμό πορτοκάλι με κρουασάν, γλυκάκια ή φρυγανιές με

μαρμελάδα. Άλλο τυπικό πρωινό που συναντάται συχνά στις καφετέριες είναι

οι τηγανίτες με ζάχαρη.

Μετά, από τις 10:30 πμ μέχρι το μεσημέρι, οι καφετέριες είναι γεμάτες με

εργαζομένους στο διάλλειμά τους απολαμβάνοντας ένα ποτό που τους βοηθά

να αντέξουν μέχρι το μεσημεριανό.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 48

Μεσημεριανό

Το μεσημεριανό είναι το σημαντικότερο της ημέρας, συνήθως αποτελείται

από διάφορα πιάτα. Αρχίζει με ένα πρώτο ελαφρύ πιάτο, όπως σούπα ή

σαλάτα, ένα δεύτερο πιο βαρύ με κρέας ή ψάρι και φρούτα ή γλυκά για

επιδόρπιο μαζί με καφέ ή κάποιο παραδοσιακό λικέρ. Το γεύμα συνοδεύεται

με ψωμί και επίσης κρασί ή νερό.

Βραδινό

Εξ αιτίας της ώρας του μεσημεριανού πολλοί εργαζόμενοι δεν φεύγουν από

τη δουλειά τους μέχρι περίπου τις 8:00 μμ. Είναι συνηθισμένο αυτή την ώρα

να έχουν ένα σνακ για να αντέξουν μέχρι το βραδινό. Το βραδινό, παρόμοιο με

το μεσημεριανό αλλά πιο ελαφρύ, σερβίρεται πολύ αργά στην Ισπανία

συνήθως μεταξύ 9:00 με 10:30 μμ. Το καλοκαίρι οι ισπανοί μπορεί να

καθίσουν να φάνε και στις 12:00 μμ.

Σήμα κατατεθέν από Ισπανία

Γκασπάτσο (Gazpacho): Είναι μια παραδοσιακή σούπα της Ισπανίας.

Πρόκειται για μια κρύα, κάπως πηχτή σούπα με βάση τη ντομάτα, που

συνηθίζεται πολύ το καλοκαίρι στη ζεστή Ανδαλουσία, ως δροσιστικό πιάτο.

Φτιάχνεται με ντομάτες, σκόρδο, ελαιόλαδο και ξύδι, στα οποία καμιά φορά

προστίθεται τριμμένο ψωμί.

Παέγια (Paella): Είναι ένα παραδοσιακό φαγητό της Ισπανίας. Αν και

θεωρείται το τυπικό ισπανικό έδεσμα, στην πραγματικότητα η ύπαρξή του

μάλλον οφείλεται στο πέρασμα των Μαυριτανών από τη χώρα, πρόκειται

δηλαδή για συνταγή με αραβικές καταβολές. Η παέγια στην ουσία είναι ένα

πιλάφι από ρύζι με σαφράν, μέσα στο οποίο συνδυάζεται κρέας, ή

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 49

συνηθέστερα, θαλασσινά και λαχανικά. Συχνά περιέχει κοτόπουλο, χοιρινό

κρέας ή κουνέλι (Ανάμικτη Παέγια).

Τσορίθο: Μπορεί να είναι ένα φρέσκο λουκάνικο, όπου σ' αυτή τη περίπτωση

πρέπει να μαγειρευτεί πριν φαγωθεί. Στην Ευρώπη είναι πιο συχνά ένα

καπνιστό λουκάνικο, το οποίο έχει υποστεί κάποιου είδους ζύμωση, επομένως

συνήθως κόβεται σε λεπτές φέτες και τρώγεται ωμό. Το ισπανικό τσορίθο

παίρνει την ξεχωριστή αυτή μυρωδιά καπνού και το βαθύ κόκκινο χρώμα από

τις καπνιστές κόκκινες πιπεριές. Λόγω του κόστους της ισπανικής καπνιστής

πάπρικας, το μεξικάνικο τσορίθο συνήθως φτιάχνεται με πιπεριές τσίλι. Στη

Λατινική Αμερική, χρησιμοποιείται επίσης ξύδι αντί για λευκό κρασί που

χρησιμοποιείται στην Ισπανία. Στην Ισπανία και τη Πορτογαλία τα λουκάνικα

είναι συνήθως τυλιγμένα σε έντερα ζώων, σύμφωνα με το παραδοσιακό τρόπο

που υπάρχει από τη ρωμαϊκή εποχή. Στη Λατινική Αμερική, ωστόσο,

τυλίγονται σε φτιαχτά περιτυλίγματα κι έχουν μια λεία εμπορική εμφάνιση

λόγω αυτού καθώς τα συγκεκριμένα περιτυλίγματα συχνά είναι χρωματιστά.

Το τσορίθο μπορεί να φαγωθεί ωμό, ψητό στα κάρβουνα, τηγανητό ή

σιγοβρασμένο σε ξινό κρασί ή κάποιο άλλο δυνατό αλκοολούχο ποτό όπως το

κονιάκ.

Η επανάσταση της σύγχρονης ισπανικής γαστρονομίας

Εδώ και αρκετό καιρό οι Ισπανοί σεφ έχουν εντάξει στις τεχνικές τους ένα

χημικό συστατικό, το υγρό άζωτο. Αν και ακούγεται κάπως περίεργο δεν είναι

καθόλου. Αυτό που κάνει, βασικά, είναι να παγώνει κάτι πολύ γρήγορα. Το

υγρό άζωτο βρίσκει εφαρμογή σε αρκετές παρασκευές στην κουζίνα, με

βασικό εκφραστή τον σεφ Ferran Adria του διάσημου εστιατορίου «El Bulli».

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 50

ΜΕΡΟΣ Β: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ - ΕΜΠΕΙΡΙΚΟ

1. Σκοπός, στόχοι, ερευνητικά ερωτήματα

1.1.Σκοπός της έρευνας:

Οι μαθητές μέσω της επεξεργασίας των πληροφοριών που θα αναζητήσουν

να αξιολογήσουν τις διατροφικές συνήθειες των νέων, καθώς επίσης και τον

βαθμό επικινδυνότητας που παρουσιάζουν σε σχέση με την υγεία, οι διάφορες

τροφές που επιλέγουν.

1.2 Στόχοι της έρευνας:

α) Οι μαθητές να συλλέξουν και να μελετήσουν πληροφορίες σχετικά με τις

διατροφικές συνήθειες των νέων, να τις αξιολογήσουν ώστε τελικά να

υιοθετήσουν παράλληλα σωστές διατροφικές συνήθειες.

β) Οι μαθητές να διαπιστώσουν μέσα από την μελέτη της σχετικής

βιβλιογραφίας την αξία της υγιεινής μεσογειακής διατροφής.

γ) Οι μαθητές να διακρίνουν τους κινδύνους για την υγεία, που είναι

αποτέλεσμα της σύγχρονης διατροφής, καθώς και τους παράγοντες που την

επηρεάζουν.

1.3 Ερευνητικά ερωτήματα:

1. Ποιές είναι οι διατροφικές συνήθειες των νέων σήμερα;

2. Ποιοί είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις διατροφικές επιλογές των

νέων;

3. Ποιοί είναι οι κίνδυνοι που εγκυμονούν για την υγεία των νέων από τις

διάφορες διατροφικές επιλογές τους;

4. Εφαρμόζουν οι νέοι σήμερα συγκεκριμένα διατροφικά υγιεινά

προγράμματα;

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 51

2. Ερευνητικό εργαλείο

Το ερευνητικό εργαλείο που χρησιμοποιήσαμε στην έρευνά μας ήταν το

ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου.

2.1. Ερωτηματολόγιο έρευνας

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΘΕΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ: «Διατροφικές συνήθειες νέων»

Α. Γενικά στοιχεία:

1. Φύλο

1. Άνδρας 2. Γυναίκα

(Κυκλώστε τον αντίστοιχο αριθμό)

2. Ηλικία

1. 15-20 2. 21-35 3. 36-50 4. 51+

(Κυκλώστε τον αντίστοιχο αριθμό)

3. Μορφωτικό επίπεδο

1. Δημοτικό 2. Γυμνάσιο 3. Λύκειο 4. Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

(Κυκλώστε τον αντίστοιχο αριθμό)

Β. Ποιές είναι οι διατροφικές συνήθειες των νέων σήμερα;

4. Ποιές πιστεύετε ότι είναι οι διατροφικές συνήθειες των νέων σήμερα;

.

.

.

5. Πιστεύετε ότι οι νέοι προτιμούν περισσότερο το Πλαστικό Φαγητό από

το σπιτικό;

1. Ναι 2. Όχι

(Κυκλώστε τον αντίστοιχο αριθμό)

6. Πιστεύετε πως η εμφάνιση των ταχυφαγείων έχει αλλάξει τις

διατροφικές συνήθειες επιλογές των νέων;

1. Ναι 2. Όχι

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 52

(Κυκλώστε τον αντίστοιχο αριθμό)

Γ. Ποιοί είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις διατροφικές επιλογές των

νέων;

7. Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις διατροφικές επιλογές των

νέων;

.

.

.

8. Κατά την άποψή σας οι γονείς σήμερα κατευθύνουν τα παιδιά τους

προς τις σωστές διατροφικές επιλογές;

1. Ναι αρκετά 2. Όχι αρκετά 3. Όχι, ποτέ

(Κυκλώστε τον αντίστοιχο αριθμό)

9. Πιστέυετε ότι το σχολείο θα έπρεπε να συμβάλλει στη σωστή

διαμόρφωση των διατροφικών συνηθειών των νέων σήμερα;

1. Ναι 2. Όχι

(Κυκλώστε τον αντίστοιχο αριθμό)

Δ. Ποιοί είναι οι κίνδυνοι που εγκυμονούν για την υγεία των νέων από τις

διάφορες διατροφικές επιλογές τους;

10. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που εγκυμονούν για την υγεία των νέων από τις

διάφορες διατροφικές επιλογές τους;

.

.

.

11. Πιστεύετε ότι οι νέοι ενημερώνονται αρκετά σύμφωνα με τους

κινδύνους αυτούς;

1. Ναι 2. Όχι

(Κυκλώστε τον αντίστοιχο αριθμό)

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 53

12. Εφαρμόζουν οι νέοι σήμερα συγκεκριμένα διατροφικά υγιεινά

προγράμματα; 1. Ναι 2. Όχι

(Κυκλώστε τον αντίστοιχο αριθμό)

Ε. Εφαρμόζουν οι νέοι σήμερα συγκεκριμένα διατροφικά υγιεινά

προγράμματα;

13. Ποιες τροφές κατά την γνώμη σας είναι απαραίτητες για μια

ισορροπημένη και σωστή διατροφή;

.

.

.

14. Εσείς συμπεριλαμβάνετε αυτές τις τροφές στο διατροφικό σας

πρόγραμμα;

1. Ναι 2. Όχι

(Κυκλώστε τον αντίστοιχο αριθμό)

15. Πιστέυετε ότι οι νέοι θα έπρεπε να συμβουλέυονται κάποιον ειδικό

διατροφολόγο έτσι ώστε να εξασφαλίζουν μια σωστή διατροφή;

1. Ναι 2. Όχι

(Κυκλώστε τον αντίστοιχο αριθμό)

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 54

3. Επεξεργασία – Ανάλυση των δεδομένων

Η επεξεργασία των δεδομένων έγινε με το excel δημιουργώντας τα

σχετικά γραφήματα σύμφωνα με τις απαντήσεις των ερωτήσεων του

ερωτηματολογίου της έρευνας.

3.1. Γραφήματα έρευνας

1. φύλλο

Άνδρας Γυναίκα

43% 57%

43%

57% 1. φύλλο Άνδρας

1. φύλλο Γυναίκα

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 55

2. Ηλικία

15 -20 21-35 36-50 51+

71% 0% 23% 6%

3. Μορφωτικό επίπεδο

Λύκειο Τριτ. Εκπ.

77% 23%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

15 -20 21-35 36-50 51+

2. Ηλικία

71%

0%

23%

6%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Λύκειο Τριτ. Εκπ.

3. Μορφωτικό επίπεδο

77%

23%

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 56

4. Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι διατροφικές συνήθειες των νέων σήμερα;

Γρήγορο φαγητό Ανθυγιεινές τροφές Πολύ κρέας Γλυκά

40% 11% 26% 23%

5.Πιστεύετε ότι οι νέοι προτιμούν περισσότερο το Πλαστικό Φαγητό από το σπιτικό;

Ναι Όχι Δεν γνωρίζω

51% 29% 20%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Γρήγορο φαγητό

Ανθυγιεινές τροφές

Πολύ κρέας Γλυκά

4. Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι διατροφικές συνήθειες των νέων σήμερα;

40%

11%

26% 23%

51%

29%

20%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Ναι Όχι Δεν γνωρίζω

5.Πιστεύετε ότι οι νέοι προτιμούν περισσότερο το Πλαστικό Φαγητό από το σπιτικό;

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 57

6. Πιστεύετε πως η εμφάνιση των ταχυφαγείων έχει αλλάξει τις διατροφικές συνήθειες επιλογές των νέων;

Ναι Όχι Δεν γνωρίζω

90% 8% 2%

7. Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις διατροφικές επιλογές των νέων;

Ο χρόνος

Το άγχος

Οι διαφημίσεις Ταχυφαγεία

Η γεύση

Ο περίγυρος Φροντιστήριο

25% 17% 29% 9% 3% 14% 3%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Ναι Όχι Δεν γνωρίζω

6. Πιστεύετε πως η εμφάνιση των ταχυφαγείων έχει αλλάξει τις διατροφικές συνήθειες επιλογές των νέων;

90%

8%

2%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Ο χ

ρό

νος

Το ά

γχο

ς

Οι

δια

φιμ

ίσει

ς

Ταχυ

φα

γεία

Η γ

εύσ

η

Ο π

ερίγ

υρ

ος

Φρ

οντ

ησ

τίρ

ιο

7. Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις διατροφικές επιλογές των νέων;

25%

17%

29%

9%

3%

14%

3%

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 58

8. Κατά την άποψή σας οι γονείς σήμερα κατευθύνουν τα παιδιά τους προς τις σωστές διατροφικές επιλογές;

Ναι αρκετά Όχι πάντα Όχι ποτέ

29% 68% 3%

9. Πιστέυετε ότι το σχολείο θα έπρεπε να συμβάλλει στη σωστή διαμόρφωση των διατροφικών συνηθειών των νέων σήμερα;

Ναι Όχι

80% 20%

29%

68%

3%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Ναι αρκετά Όχι πάντα Όχι ποτέ

8. Κατά την άποψή σας οι γονείς σήμερα κατευθύνουν τα παιδιά τους προς τις σωστές διατροφικές επιλογές;

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Ναι Όχι

9. Πιστέυετε ότι το σχολείο θα έπρεπε να συμβάλλει στη σωστή διαμόρφωση των διατροφικών συνηθειών των

νέων σήμερα;

80%

20%

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 59

10. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που εγκυμονούν για την υγεία των νέων από τις διάφορες διατροφικές επιλογές τους;

Παχυσαρκία 10%

Καρκίνος 5%

Καρδιακή προσβολή 2%

Διαβήτης 12%

Σύντομος Χρόνος ζωής 8%

11. Πιστεύετε ότι οι νέοι ενημερώνονται αρκετά σύμφωνα με τους κινδύνους αυτούς:

Ναι ΌΧΙ Δεν γνωρίζω

31% 57% 12%

31%

57%

12%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Ναι ΌΧΙ Δεν γνωρίζω

11. Πιστεύετε ότι οι νέοι ενημερώνονται αρκετά σύμφωνα με τους κινδύνους αυτούς:

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 60

12. Εφαρμόζουν οι νέοι σήμερα συγκεκριμένα διατροφικά υγιεινά προγράμματα;

Ναι Όχι Δεν

γνωρίζω

20% 49% 31%

13. Ποιες τροφές κατά την γνώμη σας είναι απαραίτητες για μια ισορροπημένη και σωστή διατροφή;

Βιολογικά προϊόντα

Όσπρια

Κρέας

Φρούτα

Λαχανικά

Ψάρι

Δημητριακά

Γαλακτομικά

Ελαιόλαδο

0% 5%

10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%

Ναι Όχι Δεν γνωρίζω

12. Εφαρμόζουν οι νέοι σήμερα συγκεκριμένα διατροφικά υγιεινά προγράμματα;

20%

49%

31%

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 61

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Ναι Όχι

14. Εσείς συμπεριλαμβάνετε αυτές τις τροφές στο διατροφικό σας πρόγραμμα;

80%

20%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Ναι Όχι Δεν γνωρίζω

15. Πιστέυετε ότι οι νέοι θα έπρεπε να συμβουλέυονται κάποιον ειδικό διατροφολόγο έτσι ώστε να εξασφαλίζουν μια

σωστή διατροφή;

71%

23%

6%

14. Εσείς συμπεριλαμβάνετε αυτές τις τροφές στο διατροφικό σας πρόγραμμα;

Ναι Όχι

80% 20%

15. Πιστέυετε ότι οι νέοι θα έπρεπε να συμβουλέυονται κάποιον ειδικό διατροφολόγο έτσι ώστε να εξασφαλίζουν μια σωστή διατροφή;

Ναι Όχι Δεν γνωρίζω

71% 23% 6%

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 62

6. Τελικά συμπεράσματα

Στην έρευνα που πραγματοποιήσαμε το 57% των ερωτηθέντων που

συμμετείχαν ήταν γυναίκες και το 43% ήταν άντρες. Το 77% ήταν μαθητές

λυκείου. Το 51% νέων προτιμούν το πλαστικό φαγητό και αυτό οφείλεται στον

περιορισμένο χρόνο που διαθέτουν, στο άγχος, στις διαφημίσεις, στην

ταχυφαχεία, στις νέες γεύσεις, στον περίγυρο, αλλά και στα φροντιστήρια.

Το 68% των νέων πιστεύουν ότι οι γονείς δεν κατευθύνουν σωστά τα παιδιά

τους στην σωστή διατροφή τους και επίσης το 80% των ερωτηθέντων πιστεύει

ότι το σχολείο θα έπρεπε να συμβάλλει στην σωστή ενημέρωση των παιδιών

για το ποιά είναι η σωστή διατροφή.

Οι κίνδυνοι που επισημάνθηκαν από την μη σωστή διατροφή των νέων είναι

η εμφάνιση της παχυσαρκίας, καρκίνος, καρδιακή προσβολή, διαβήτης και

σύντομο χρόνο ζωής. Επισημάνθηκε επίσης από το 57% των ερωτηθέντων ότι

δεν υπάρχει ενημέρωση για αυτούς τους κινδύνους.

Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά, τα όσπρια, το ψάρι, το ελαιόλαδο,

τα γαλακτοκομικά και γενικά τα βιολογικά προϊόντα, είναι τροφές που

προσφέρουν μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή τις οποίες το 80% των

ερωτηθέντων χρησιμοποιούν στην διατροφή τους, όπως δηλώνουν.

Επίσης το 71% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι θα πρέπει οι νέοι να

συμβουλεύονται ειδικό διατροφολόγο για την σωστή διατροφή τους.

Γενικά μπορούμε να πούμε ότι οι νέοι γνωρίζουν ποιοί είναι οι κίνδυνοι που

εγκυμονούν από την μη σωστή διατροφή τους και ποιες τροφές πρέπει να

προτιμούν για μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή.

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 63

Δικτυογραφία

1.Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%87%CF%85%CF%83

%CE%B1%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%B1#.CE.95.CF.80.CE.B9.CF.8

0.CF.84.CF.8E.CF.83.CE.B5.CE.B9.CF.82_.CF.83.CF.84.CE.B7.CE.BD_.CF.

85.CE.B3.CE.B5.CE.AF.CE.B1

2.Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο

http://www.mednutrition.gr/pos-i-thriskeia-epireazei-tis-diatrofikes-epiloges-twn-

piston

3.Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο

http://www.neolaia.gr/2009/02/20/nutricion-in-teenagers/

4.Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο

http://www.terrapapers.com/?p=4150

5.Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο

http://www.foodbites.eu/j15/food-lovers/gefseis-tou-kosmou/348-2012-03-01-10-09-

42

6.Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο

http://translate.google.gr/translate?hl=el&sl=en&u=http://en.wikipedia.org/wiki/Ju

nk_food&prev=search

7.Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο

http://translate.google.gr/translate?hl=el&sl=en&u=http://en.wikipedia.org/wiki/Fa

st_food&prev=search

8.Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο

http://medlabgr.blogspot.com/2013/11/blog-post_22.html

2ο Λύκειο Σπάρτης Σελίδα 64