Ãåîðãè ËÎÇÀÍÎÂ

Êóëòóðíèÿò ïðîäóêò “Áèã Áðàäúð”, äîêîëêîòî èìà

òàêúâ, íå áåøå íà åêðàíà, à â îáùåñòâåíèòå äå-

áàòè, êîèòî ïðåäèçâèêà. È íàé-âàæíèÿò îò òÿõ å çà

çàùèòàòà íà ëè÷íàòà íåïðèêîñíîâåíîñò êàòî ÷îâåø-

êî ïðàâî. Âàæåí å â åäèí øèðîê êîíòåêñò, òúé êàòî â

ñúâðåìåííèÿ ñâÿò ãðàíèöèòå íà ïóáëè÷íîñòòà íåï-

ðåñòàííî ñå ðàçøèðÿâàò çà ñìåòêà íà ÷àñòíèÿ æè-

âîò - òîâà å ïðåäïîñòàâåíà òåíäåíöèÿ, è êàòî òåõíî-

ëîãè÷íè âúçìîæíîñòè, è êàòî öåííîñòíà ñèñòåìà (â

îòäàëå÷àâàíåòî é îò òúé íàðå÷åíèÿ âèêòîðèàíñêè

ìîðàë). Äåáàòúò å âàæåí è çàùîòî ëè÷íàòà íåïðè-

êîñíîâåíîñò ïðèñúñòâà êàòî äóìè â íàöèîíàëíîòî

íè çàêîíîäàòåëñòâî, íî ñåìàíòèêàòà èì èäâà “íà

æèâî”, îò ïðîìåíÿùèòå ñå îòíîøåíèÿòà ìåæäó õî-

ðàòà, íå å åäèí ïúò çàâèíàãè äàäåíà, à å ðåçóëòàò îò

êîíñåíñóñè “òóê è ñåãà”.

“Áèã Áðàäúð” äàäå øàíñ íà çðèòåëèòå, äîêàòî

ñå îãëåæäàò â ãåðîèòå îò êúùàòà, äà ñå ïîñòàâÿò íà

òÿõíî ìÿñòî è äà ñå çàïèòàò: äî êàêâî îò æèâîòà ñè

íå áèõ äîïóñíàë ïîãëåäà íà ïóáëè÷íîñòòà - äî òîà-

ëåòíàòà, äî öåëóâêàòà, äî èñòåðèÿòà... Ïðåäàâàíåòî

íàòðóïà ìàòåðèàë, ÷åñòî äðàñòè÷åí, çà ñâîåîáðàç-

íî “òåðåííî èçñëåäâàíå” íà ãðàíèöàòà ìåæäó ïóá-

ëè÷íî è ÷àñòíî â äíåøíîòî áúëãàðñêî îáùåñòâî. Òî

îáà÷å ñâúðøè ïîâå÷å ðàáîòà â îáðàòíàòà ïîñîêà,

êàòî íå ñàìî òåìàòèçèðà, íî è ïðîáëåìàòèçèðà ïðà-

âîòî íà ëè÷íà íåïðèêîñíîâåíîñò, äîêîëêîòî ó÷à-

ñòíèöèòå â èãðàòà äîáðîâîëíî (ïî äîãîâîð) ñå áÿõà

îòêàçàëè îò íåãî. Çà ïðúâ ïúò ñå ïîÿâè êàòåãîðè÷íî

âúïðîñúò: èìàø ëè ïðàâî, îñâåí äà ñå ïîëçâàø, è äà

íå ñå ïîëçâàø îò ÷îâåøêèòå ñè ïðàâà.

Åäèíèÿò îòãîâîð, èçðàçåí êàòî ÷å ëè íàé-îò÷åòëè-

âî îò ïðåäñòàâèòåëè íà ÑÅÌ, áåøå: Íÿìàø! Òîâà å

ïàòåðíàëèñòè÷íàòà ïîçèöèÿ, êîÿòî ïàçè “íîñèòåëè-

òå íà ïðàâà” îò òÿõ ñàìèòå, èíôàíòèëèçèðà ãè. È ñïî-

ðåä êîÿòî èíñòèòóöèèòå (èíñòèòóöèîíàëíèòå ðîëè)

âèíàãè ñà ïî-äîáðè (â ìîðàëåí ñìèñúë) îò îòäåë-

íèÿ ÷îâåê, îò èíäèâèäóàëíàòà ñâîáîäà.  òàêàâà ïåð-

ñïåêòèâà ÷îâåøêèòå ïðàâà ñå îêàçâàò ïðåäïèñàíèå

êàêúâ òðÿáâà äà áúäåø.

Äðóãàòà ïîçèöèÿ, êúì êîÿòî ñå ïðèäúðæàì è êîÿ-

òî èçðàçÿâàõ â äåáàòà, å: ñòðàíà (êà÷åñòâî) íà ñà-

ìîòî ïðàâî å äîáðîâîëíèÿò îòêàç îò íåãî. Çàùîòî

òî íå çàùèòàâà íÿêàêâà íàëîæåíà (èíñòèòóöèîíàë-

íî “ñïóñíàòà”) èíäèâèäóàëíà èäåíòè÷íîñò, à òúêìî

îáðàòíîòî - âúçìîæíîñòòà äà ÿ ôîðìèðàø ñàìîñ-

òîÿòåëíî, ò.å. èìàø èíäèâèäóàëåí èçáîð. Êàòî òîâà

å âàëèäíî çà âñè÷êè ÷îâåøêè ïðàâà, ñ èçêëþ÷åíèå,

ìîæå áè, íà ïðàâîòî íà æèâîò: àêî èñêàø äà ñå

õâúðëèø îò ïîêðèâà, èíñòèòóöèèòå ñà äëúæíè äà íàï-

ðàâÿò îïèò äà òè ïîïðå÷àò. Âúïðåêè òîâà êàçâàì “ìî-

æå áè”, çàùîòî è òóê ðîëÿòà èì ñå îñïîðâà, íàïðè-

ìåð â äåáàòèòå çà åâòàíàçèÿòà.

Íàêðàÿ íåùî ñúâñåì êîíêðåòíî çà îòêàçà îò ëè÷-

íà íåïðèêîñíîâåíîñò: àêî ãî íÿìàøå íåãî, íÿìà-

øå äà èìà è “çâåçäè” - â êèíîòî, øîóòî è ïð. Òåõíèòå

(“êåíòàâðè÷íè”) ïóáëè÷íè îáðàçè ñà ñëîæíî ñúñ-

òàâåíè îò ïðîôåñèîíàëíèòå èì èçÿâè è ëè÷íèÿ èì

æèâîò, ïðåâúðíàò â ìåäèéíè ðàçêàçè. À “çâåçäèòå”

ñà ìèòîëîãè÷íè ïåðñîíàæè îò íàé-ìîùíèÿ ñúâðå-

ìåíåí ìèò, ïðîèçâåäåí îò ìàñîâàòà êóëòóðà - òîçè

çà ëè÷íîòî ùàñòèå.�

� ôèçè÷åñêà ñèëà è ïîìîùíè ñðåäñòâà. Ñëåä

óñïåøíîòî èì èçòëàñêâàíå íà ôåðèáîòà, çëîïî-

ëó÷íèòå áúëãàðè ïîä îõðàíà èç÷àêàëè îáðàòíî-

òî ìó îòïúòóâàíå - ïîâå÷å îò 10 ÷àñà.

Ïðè÷èíàòà çà íåäîïóñêàíåòî äî èòàëèàíñêà

òåðèòîðèÿ å ïîñî÷åíà âúâ âðú÷åíèÿ èì ïðîòîêîë,

à èìåííî - ëèïñà íà äîêóìåíòè, óäîñòîâåðÿâà-

ùè öåëòà íà ïîñåùåíèåòî è ëèïñà íà äîñòàòú÷-

íî ñðåäñòâà ñúîáðàçíî âðåìåòðàåíåòî è ôîð-

ìàòà íà ïðåñòîÿ.

Áóäÿò íåäîóìåíèå íÿêîëêî îáñòîÿòåëñòâà.

Ïúðâîòî å êàê âëàñòèòå ñà ïðåöåíèëè ðàçìåðà

íà íåîáõîäèìàòà ñóìà, ñëåä êàòî òå íå ñà áèëè

ïðèêàíåíè äà îáÿâÿò ïåðèîäà íà ïëàíèðàíèÿ îò

òÿõ ïðåñòîé; êàê ãðàíè÷íèòå âëàñòè ñà ðåøèëè,

÷å 1000 åâðî ñà íåäîñòàòú÷íè çà ïðåñòîÿ íà ãîñ-

ïîäèí Äèí÷åâ â Íåàïîë; ñ êàêâè äîêóìåíòè äà ñå

äîêàæå åäíà òàêàâà öåë íà ïîñåùåíèåòî êàòî

íàïðèìåð òóðèçúì è çàïîçíàâàíå ñ êóëòóðíîòî

íàñëåäñòâî íà çàáåëåæèòåëíèÿ ãðàä; çàùî íè-

êîé äðóã îò ïðèñòèãíàëèòå â òîçè äåí ôåðèáîòè

íå å áèë ïðîó÷âàí çà öåëòà íà ïîñåùåíèåòî ñè

âúâ âðúçêà ñ ÷ë.5 îò Øåíãåíñêàòà êîíâåíöèÿ; çà-

ùî áúëãàðñêèòå ãðàæäàíè íå ñà áèëè ïîäëîæå-

íè íà ìèòíè÷åñêà ïðîâåðêà, à ïðîñòî âúðíàòè,

ñëåä êàòî òåõíèÿò òðàíçèò ïðåç Àëáàíèÿ ñå å ñòî-

ðèë ïîäîçðèòåëåí íà âëàñòèòå?

 ìîìåíòà ãîñïîäèí Äèí÷åâ, ñ ïîìîùòà íà

ÁÕÊ, ïðîó÷âà âúçìîæíîñòèòå çà îáæàëâàíå

äåéñòâèÿòà íà èòàëèàíñêèòå âëàñòè ñïîðåä

ìåñòíîòî çàêîíîäàòåëñòâî. Ïî âñÿêà âåðîÿ-

òíîñò íà ã-í Äèí÷åâ å áèëà íàëîæåíà ïðèíóäè-

òåëíà ìÿðêà “çàáðàíà çà âëèçàíå â Èòàëèÿ”

èëè, êîåòî å ìíîãî ïî-òåæêî, çàáðàíà çà âëè-

çàíå â öÿëàòà Øåíãåíñêà çîíà (ò.íàð. SIS alert).

Ïîñëåäíîòî å ïðàêòèêà, ñ êîÿòî èòàëèàíñêèòå

âëàñòè ñà ïå÷àëíî èçâåñòíè â öÿëà Åâðîïà è

ïðåäñòâàëÿâà ãðóáî íàðóøåíèå íà ïðàâîòî íà

ñâîáîäíî ïðèäâèæâàíå êàòî åäíî îò îñíîâíè-

òå ÷îâåøêè ïðàâà.�

Ïðàâîòî äà ñå îòêàæåø îò ïðàâà

ÎÁÅÊÒÈÂ 21